Luận án Tiến sĩ Quản lý công: Phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Chia sẻ: Bình Nguyễn | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:304

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo luận án để nắm chi tiết cơ sở lý luận về phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế; thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước; giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý công: Phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA CHU THỊ KHÁNH LY PHÁT TRIỂN VĂN HÓA HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA CHU THỊ KHÁNH LY PHÁT TRIỂN VĂN HÓA HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 9 34 04 03 Người hướng dẫn: 1. PGS.TS. Đào Thị Ái Thi 2. TS. Trịnh Thanh Hà LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của bản thân tôi. Các số liệu và tư liệu được trình bày trong luận án là hoàn toàn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình. Hà Nội, tháng 12 năm 2018 TÁC GIẢ
LỜI CẢM ƠN Đề hoàn thành luận án tiến sĩ Quản lý công “Phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế”, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới: - Lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa Sau đại học, Khoa Văn bản và Công nghệ hành chính cùng các đơn vị khác trong Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện Luận án. - PGS.TS. Đào Thị Ái Thi và TS. Trịnh Thanh Hà đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và trách nhiệm trong suốt quá trình nghiên cứu luận án. - Các giáo sư, phó giáo sư, các nhà khoa học, quý thầy, cô, các đồng nghiệp đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu trong suốt quá trình tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận án. - Các cơ quan hành chính nhà nước ở Trung ương và địa phương, đặc biệt là UBND TP. Hà Nội, UBND TP. Đà Nẵng, UBND tỉnh Lào Cai, UBND TP. Hồ Chí Minh; Bộ Nội vụ; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Thông tin và Truyền thông; Bộ Ngoại giao đã giúp đỡ tác giả trong quá trình tiếp cận và khảo sát thực tiễn. Trân trọng cảm ơn./. Hà Nội, tháng 12 năm 2018 TÁC GIẢ Chu Thị Khánh Ly
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 3 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu............................................................................ 4 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .................................................. 5 5. Giả thuyết nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu ......................................................... 7 6. Đóng góp mới của đề tài ...................................................................................... 9 7. Cấu trúc của luận án ............................................................................................. 9 Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ............................................................................. 10 1.1. Các công trình nghiên cứu văn hóa hành chính nhà nƣớc ở cấp độ hệ thống. 10 1.1.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới ...................................................... 10 1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ........................................................ 13 1.2. Các công trình nghiên cứu văn hóa hành chính nhà nƣớc ở cấp độ tổ chức 14 1.2.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới ...................................................... 14 1.2.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ........................................................ 16 1.3. Các công trình nghiên cứu văn hóa hành chính nhà nƣớc ở cấp độ cá nhân .. 17 1.3.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới ...................................................... 17 1.3.2. Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam....................................................... 18 1.4. Đánh giá tổng quan về tình hình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra đối với luận án 19 1.4.1. Những kết quả đạt được của các công trình nghiên cứu ............................. 19 1.4.2. Những vấn đề đặt ra đối với luận án ........................................................... 22 Chƣơng 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ .................................. 24 2.1. Các khái niệm ................................................................................................ 24 2.1.1. Hành chính nhà nước ................................................................................... 24 2.1.2. Văn hóa ........................................................................................................ 25 2.1.3. Văn hóa hành chính nhà nước ..................................................................... 26 2.1.4. Vốn xã hội.................................................................................................... 41 2.2. Phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc ................................................... 44 2.2.1. Quan niệm về phát triển................................................................................ 44 2.2.2. Phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong mối quan hệ với biến đổi xã hội ..... 47 2.2.3. Đặc trưng phát triển văn hóa hành chính nhà nước ...................................... 48 2.2.4. Một số yếu tố tác động đến phát triển văn hóa hành chính nhà nước ......... 50
2.3. Bối cảnh hội nhập quốc tế và yêu cầu phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc .................................................................................................. 55 2.3.1. Bối cảnh hội nhập quốc tế và quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam .......... 55 2.3.2. Yêu cầu phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế ........................................................................................................... 62 2.4. Bài học kinh nghiệm về phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc trong bối cảnh hội nhập quốc tế của một số quốc gia trên thế giới ........................... 65 2.4.1. Kinh nghiệm của Nhật Bản về phát triển văn hóa hành chính nhà nước .... 65 2.4.2. Kinh nghiệm Hàn Quốc về xây dựng và phát triển văn hóa hành chính nhà nước ..... 66 2.4.3. Kinh nghiệm Singapore về xây dựng và phát triển văn hóa hành chính nhà nước ... 67 2.4.4. Kinh nghiệm của Trung Quốc về phát triển văn hóa hành chính nhà nước ...... 68 2.4.5. Bài học kinh nghiệm quốc tế cho Việt Nam về việc phát triển văn hóa hành chính nhà nước ...................................................................................................... 69 Chƣơng 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ ....................... 73 3.1. Thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc ở cấp độ hệ thống ....73 3.1.1. Thực trạng định hướng chiến lược phát triển văn hóa hành chính trong nền hành chính nhà nước .............................................................................................. 73 3.1.2. Thực trạng hiện thực hóa các giá trị văn hóa hành chính trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước ................................................................................ 79 3.2. Thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc ở cấp độ tổ chức . 91 3.2.1.Thực trạng phát triển yếu tố vật chất của văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ tổ chức .............................................................................................................. 91 3.2.2. Thực trạng phát triển yếu tố tinh thần của văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ tổ chức ........................................................................................................ 96 3.3. Thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc ở cấp độ cá nhân102 3.3.1. Thực trạng phát triển yếu tố vật chất của văn hóa cá nhân ......................... 102 3.3.2. Thực trạng phát triển yếu tố tinh thần của văn hóa cá nhân ....................... 108 3.4. Đánh giá chung............................................................................................ 119 3.4.1. Đánh giá sự tác động của thể chế đến việc phát triển văn hóa hành chính nhà nước .............................................................................................................. 119 3.4.2. Đánh giá tác động của tổ chức bộ máy đến việc phát triển văn hóa hành chính nhà nước .................................................................................................... 122 3.4.3. Đánh giá tác động của yếu tố năng lực cán bộ, công chức trong việc phát triển văn hóa hành chính nhà nước............................................................................... 124
3.4.4. Đánh giá tác động của yếu tố vật chất trong việc phát triển văn hóa hành chính nhà nước..................................................................................................... 127 Chƣơng 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HÓA HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ .................................. 130 4.1. Định hƣớng phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế ....................................................................................... 130 4.1.1. Phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam xuất phát từ quan điểm của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về văn hóa ..................................... 130 4.1.2. Phát triển văn hóa hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và hội nhập quốc tế .............................................................................................. 131 4.2. Các giải pháp nhằm phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế....................................................................... 132 4.2.1. Giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ hệ thống ....... 133 4.2.2. Giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ tổ chức ......... 144 4.2.3. Giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ cá nhân ......... 151 4.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp ................................................................ 155 4.4. Khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của những giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nƣớc Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế . 156 4.4.1. Mức độ cần thiết ........................................................................................ 156 4.4.2. Tính khả thi ................................................................................................ 157 4.5. Kiến nghị...................................................................................................... 158 4.5.1. Kiến nghị từ phía cơ quan hành chính nhà nước ........................................ 158 4.5.2. Kiến nghị đối với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ hành chính ...... 159 4.5.3. Kiến nghị đối với cán bộ, công chức .......................................................... 159 4.5.4. Kiến nghị đối với người dân, tổ chức, công chúng..................................... 159 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 160 DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ........................... 160 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 162
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Cụm từ đầy đủ 1 CBCCVC Cán bộ, công chức, viên chức 2 CBCC Cán bộ, công chức 3 CCHC Cải cách hành chính 4 CNTT Công nghệ thông tin 5 HCNN Hành chính nhà nước 6 HNQT Hội nhập quốc tế 7 HCNN Hành chính nhà nước 8 KTQT Kinh tế quốc tế 9 KTTTr Kinh tế thị trường 10 KTTT Kinh tế tri thức 11 TTHC Thủ tục hành chính 12 VHCS Văn hóa công sở 13 VHCT Văn hóa chính trị 14 VHDN Văn hóa doanh nghiệp 15 VHHC Văn hóa hành chính 16 VHTC Văn hóa tổ chức 17 VHHCNN Văn hóa hành chính nhà nước 18 VXH Vốn xã hội
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Đánh giá của người dân về các giá trị VHHCNN mong muốn hiện thực trong hoạt động HCNN .............................................................................. 78 Bảng 3.2: Đánh giá của CBCC về văn hóa truyền thống trong tổ chức............. 98 Bảng 3.3: Đánh giá của CBCC về các phương thức chia sẻ thông tin, phối hợp công việc trong tổ chức..................................................................................... 101 Bảng 3.4: Đánh giá của CBCC về thực hiện văn hóa trang phục của CBCC tại cơ quan HCNN ................................................................................................. 104
DANH MỤC BIỂU Biểu đồ 3.1: Đánh giá của người dân về mức độ minh bạch trong cung cấp thông tin của cơ quan HCNN đối với người dân .................................................................. 82 Biểu đồ: 3.2: Đánh giá của người dân về việc đóng góp ý kiến vào dự thảo các văn bản pháp luật trước khi ban hành ......................................................................... 83 Biểu đồ: 3.3: Đánh giá niềm tin của người dân đối với CBCC, cơ quan HCNN các cấp và nền hành chính quốc gia ............................................................................ 86 Biểu đồ 3.4: Đánh giá của người dân về bài trí, môi trường làm việc ........................ 92 tại các cơ quan HCNN ................................................................................................. 92 Biểu đồ 3.5: Tần suất người dân sử dụng cổng thông tin điện tử của Chính phủ và các cơ quan hành chính nhà nước địa phương ............................................................ 94 Biểu đồ 3.6: Đánh giá của CBCC về lương cơ bản và Phụ cấp/thưởng : .................. 95 Biểu đồ 3.7: Đánh giá của CBCC và người dân về kiến thức, kỹ năng của CBCC . 105 Biều đồ 3.8: Đánh đánh giá của CBCC và người dân về mức độ phù hợp trong giao tiếp giữa CBCC và người dân ........................................................................... 109 Biểu đồ 3.9: Nhận định sự khác biệt về quan niệm của CBCC ở các vùng văn hóa khác nhau về thái độ phục vụ người dân .................................................................. 110 Biểu đồ 3.10: Ý kiến của CBCC về vị trí, bổn phận chức nghiệp của CBCC ................... 110 Biểu đồ 3.11: Đánh giá của CBCC về tinh thần, thái độ phục vụ người dân ............ 111 Biểu đồ 3.12: Ý kiến của CBCC và người dân về việc thực hiện văn hóa xin lỗi .................................................................................................................. 112 của CBCC đối với người dân .................................................................................... 112 Biểu đồ 3.13: Đánh giá của CBCC về văn hóa người đứng đầu cơ quan HCNN .... 118
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đề tài được chọn nghiên cứu xuất phát từ những lý do cơ bản sau đây: Thứ nhất, bối cảnh thế giới và trong nước đặt ra những đòi hỏi nền hành chính nhà nước cần phải hướng đến các giá trị văn hóa hành chính nhà nước mang tính phục vụ Bối cảnh thế giới thế kỷ XX đã có những biến đổi to lớn và sâu sắc, ảnh hưởng toàn diện và mạnh mẽ đến mọi mặt đời sống xã hội của các quốc gia, trong đó có Việt Nam, nổi bật là: Cuộc cách mạng khoa học công nghệ diễn ra ngày càng mạnh mẽ; khoa học và công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin và công nghệ sinh học, tiếp tục có những bước nhảy vọt, ngày càng trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, làm chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế và biến đổi sâu sắc các lĩnh vực của đời sống xã hội. Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đang diễn ra sâu rộng ở hầu khắp các quốc gia mở ra những cơ hội và thách thức. Tri thức và sở hữu trí tuệ có vai trò ngày càng quan trọng. Kinh tế tri thức phát triển mạnh, do đó con người và tri thức càng trở thành nhân tố quyết định sự phát triển của mỗi quốc gia. Bên cạnh đó, những biến động đầu thế kỷ XXI của thế giới cũng đặt ra những thách thức lớn như tình trạng di dân, chủ nghĩa “dân túy” đang lên ở một số nước Châu âu, sự cạn kiệt tài nguyên… Do đó yêu cầu đặt ra là phát triển phải gắn với sự phát triển bền vững ở mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và con người, ổn định chính trị, bền vững về kinh tế, văn hóa… Bối cảnh trong nước, Việt Nam đang trong giai đoạn đổi mới và thực hiện cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020; hội nhập sâu rộng với thế giới. Đất nước ta đã và đang đạt được rất nhiều thành tựu to lớn về kinh tế - xã hội, đời sống con người ngày càng được nâng cao, vị thế của quốc gia ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế. Tuy nhiên, những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường trong xu hướng hội nhập quốc tế hiện nay cũng đã dẫn đến sự suy thoái, xuống cấp về đạo đức của một bộ phận cán bộ, công chức, theo các chuyên gia hành chính đánh giá thì tình trạng xuống cấp của hệ thống các giá trị văn hóa công sở của các cơ quan, tổ chức nhà nước hiện nay rất đáng báo động. Tinh thần, trách nhiệm trong giải quyết công việc của một bộ phận cán bộ, công chức vẫn còn chưa cao, hiện tượng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm vẫn còn xảy ra; thái độ quan liêu hách dịch trong quan hệ ứng xử, giao tiếp với công dân gây ra rất nhiều bức xúc trong đời sống xã hội, điều đó đã vô hình chung làm xấu đi hình ảnh của cơ quan nhà nước cũng như gây ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước. Tình hình đất nước và bối cảnh quốc tế nêu trên tạo cho nước ta vị thế mới với những thuận lợi và cơ hội to lớn cùng những khó khăn và thách thức gay gắt trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội cũng như xây dựng và phát triển nền hành chính phục vụ. Thứ hai, vai trò của văn hóa hành chính nhà nước đối với hoạt động hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế: Trong xu thế hội nhập quốc tế, cùng một lúc mỗi quốc gia sẽ đón nhận sự biến đổi sâu sắc của thời đại, hội nhập quốc tế vừa 1
là cơ hội cũng vừa là thách thức của mỗi quốc gia. Chính vì vậy, để có thể hội nhập quốc tế thuận lợi, mỗi quốc gia sẽ có cách ứng xử phù hợp nhằm tạo nên sự ổn định và phát triển của quốc gia mình. Bởi vậy, hoạt động quản lý của nhà nước có vai trò rất lớn trong hoạt động tổ chức đời sống xã hội. Hoạt động này diễn ra cùng với sự ra đời của tổ chức nhà nước và là hoạt động đặc trưng của xã hội loài người. Ở đó, không chỉ diễn ra hoạt động mang tính chất chấp hành và điều hành mà hoạt động đó còn mang tính chủ động, sáng tạo, bởi vì loài người đã tạo ra những giá trị văn hóa, trong đó có văn hóa hành chính nhà nước. Cùng với bối cảnh phát triển, văn hóa hành chính nhà nước ngày càng hình thành một đặc trưng lớn, một vai trò lớn. Bởi vậy, muốn thực hiện tốt hoạt hoạt động quản lý, mỗi quốc gia cần phải coi trọng đến yếu tố văn hóa hành chinh nhà nước. Hơn nữa, văn hóa hành chính nhà nước là một bộ phận của văn hóa văn hóa truyền thống dân tộc, đó là một bộ phận của văn hóa cộng đồng. Ở phạm vi hẹp hơn thì đó là một bộ phận quan trọng của văn hóa chính trị - quản lý, một dạng văn hóa tổ chức, là khoa học và nghệ thuật của “phép trị” nước. Xét trong phạm vi nền hành chính nhà nước, thì văn hóa hành chính nhà nước bao gồm những giá trị, chuẩn mực, niềm tin, sự trông đợi của các cán bộ, công chức. Các giá trị cốt lõi của văn hóa hành chính nhà nước bao gồm các giá trị chuyên nghiệp, liêm chính, phục vụ…. Tất cả các giá trị đó đều hướng tới giá trị chung của văn hóa là giá trị Chân - Thiện - Mỹ. Với tư cách là một sản phẩm độc đáo của trình độ xã hội loài người, văn hóa hành chính nhà nước có sự tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống xã hội và thể hiện vai trò quan trọng của mình trên rất nhiều phương diện, lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Thực tiễn cho thấy Việt Nam muốn hội nhập sâu rộng với thế giới cần phải thực hiện thành công cải cách hành chính, mà một trong yếu tố quan trọng để góp phần cải cách hành chính thành công phải kể đến yếu tố văn hóa hành chính nhà nước và đạo đức công vụ. Văn hóa hành chính nhà nước và đạo đức công vụ đã trở thành nội dung chủ đạo trong các tiêu chí của nền công vụ. Theo tác giả Đào Trí Úc: “Trong chương trình cải cách công vụ của Canada mười năm trước đây người ta thấy chỉ có 10% sự thay đổi về thể chế và pháp luật, 20% giành cho sự thay đổi về cơ cấu và chức năng, thẩm quyền của các cơ quan hành chính nhà nước, trong khi đó có tới 70% là những yêu cầu và giải pháp cải cách liên quan đến văn hóa trong quan hệ với dân chúng và trong công sở, các quy tắc của đạo đức công vụ và công chức”[61; tr22]. Hoạt động cải cách hành chính đã và đang thu được nhiều thành tựu to lớn về kinh tế - xã hội, đời sống của nhân dân ngày càng được nâng cao, đất nước ta ngày càng khẳng định được vị thế trên trường quốc tế. Trình độ dân trí của người dân ngày một được nâng cao, người dân đòi hỏi các cơ quan hành chính nhà nước phục vụ ngày một tốt hơn, đưa ra được những dịch vụ hành chính công đáp ứng được yêu cầu của công dân, tổ chức. Tuy nhiên, bên cạnh đó, theo đánh giá của một số nhà nghiên cứu cũng như qua một số báo cáo tổng kết về hiệu quả hành chính cho thấy, hiệu quả hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước còn bộ lộ nhiều hạn chế, tình trạng suy thoái về đạo đức của một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức hiện nay đang là vấn đề báo động. Tình trạng tham nhũng cũng như các biểu hiện tiêu cực khác của một bộ phận cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính nhà nước đang gây bức xúc trong dư luận… Những hạn chế đó đã gây ảnh hưởng đến hình ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của nền hành chính quốc gia cũng như hiệu lực, hiệu quả hoạt động 2
hành chính nhà nước. Xuất phát từ thực tiễn Việt Nam đang trên đà hội nhập sâu với thế giới về mọi mặt của đời sống chính trị - kinh tế - xã hội, hơn bao giờ hết, văn hóa nói chung và văn hóa hành chính nhà nước nói riêng là yếu tố nội sinh quan trọng góp phần giúp Việt Nam thực hiện thắng lợi công cuộc công nghiêp hóa, hiện đại hóa; mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền của dân do dân và vì dân; và mục tiêu chung của đất nước “dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh” và ngày càng khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế. Thứ ba, xuất phát từ góc độ khoa học hành chính: Văn hóa hành chính nhà nước là một lĩnh vực nghiên cứu khá mới mẻ tại Việt Nam nói chung và trong khoa học hành chính nói riêng. Trong thực tế hoạt động hành chính nhà nước, văn hóa hành chính nhà nước có vai trò quan trọng đối với nhà lãnh đạo, quản lý và cán bộ, công chức - người thực thi công vụ hàng ngày tiếp xúc với tổ chức, công dân. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, các yêu cầu đặt ra với nền hành chính các quốc gia cần phải hướng tính phục vụ có nghĩa là cần phải thay đổi các giá trị văn hóa của nền hành chính cho phù hợp với yêu cầu của bối cảnh lịch sử cụ thể. Chính điều đó đã gợi ý cho tác giả lựa chọn lĩnh vực văn hóa hành chính nhà nước làm đối tượng nghiên cứu. Đồng thời cho đến nay, các nội dung văn hóa hành chính nhà nước tuy đã được các nhà nghiên cứu trong nước và thế giới quan tâm nghiên cứu ở những khía cạnh khác nhau nhưng vấn đề về phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế chưa được nghiên cứu. Hơn nữa đối tượng nghiên cứu của luận án cũng thuộc nội dung nghiên cứu của môn học văn hóa hành chính - một môn học mới mà Khoa Văn bản và Công nghệ Hành chính được Học viện Hành chính Quốc gia giao đảm nhiệm trong chương trình Cử nhân, Cao học và Chuyên viên chính… Đây là điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình nghiên cứu lý luận cũng như thu thập tài liệu, số liệu thực tế. Mặt khác, hoàn thành tốt đề tài này cũng là điều kiện vô cùng quan trọng cho tác giả bồi dưỡng, củng cố kiến thức chuyên môn, phục vụ tốt cho công tác giảng dạy. Xuất phát từ tính cấp thiết cũng như sự phù hợp của đề tài, lĩnh vực nghiên cứu nói trên, tác giả mạnh dạn đề ra ý tưởng nghiên cứu về “Phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế”. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng, tác giả luận án đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển văn hóa hành chính nhà nước góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đáp ứng yêu cầu của người dân, tổ chức. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển văn hóa hành chính nhà nước, tác giả đề xuất một số kiến nghị và giải pháp nhằm phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án. - Hình thành một khung lý thuyết về phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chỉ ra đặc trưng của phát triển văn hóa 3
hành chính nhà nước; bối cảnh hội nhập quốc tế và các yêu cầu phát triển văn hóa hành chính nhà nước; các yếu tố tác động đến phát triển văn hóa hành chính nhà nước. - Đánh giá đúng thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế trên cơ sở thu thập số liệu, nghiên cứu tài liệu và sử dụng các phương pháp chuyên ngành khác. - Chỉ rõ các yếu tố nào tác động tới thực trạng trên và chỉ rõ mức độ tác động để tìm nguyên nhân của những bất cập hạn chế về phát triển văn hóa hành chính nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. - Đề xuất những giải pháp nhằm phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý và điều hành của hệ thống cơ quan hành chính nhà nước. 3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam (thuộc hệ thống cơ quan Hành pháp) trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung: Luận án chỉ nghiên cứu văn hóa hành chính nhà nước (thuộc cơ quan Hành pháp), không nghiên cứu văn hóa hành chính “trong khu vực tư”. Tuy nhiên, văn hóa hành chính nhà nước là một lĩnh vực nghiên cứu tương đối rộng, bao gồm nhiều yếu tố cấu thành. Do đó, trong luận án này, phạm vi nội dung của đề tài chỉ tập trung vào những yếu tố cấu trúc của văn hóa hành chính nhà nước (theo 3 cấp độ cá nhân, tổ chức, hệ thống) có mối liên hệ tác động qua lại với bối cảnh hội nhập quốc tế. Bao gồm: + Nội dung của văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ cá nhân, bao gồm: Yếu tố vật chất của văn hóa cá nhân CBBC (trang phục, kiến thức kỹ năng, phong cách làm việc của cán bộ, công chức); Yếu tố văn hóa tinh thần của văn hóa cá nhân cán bộ, công chức (văn hóa ứng xử, giao tiếp, văn hóa phát ngôn công vụ và cung cấp cho báo chí, văn hóa chịu trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, cách thức xây dựng niềm tin). + Nội dung của văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ tổ chức, bao gồm: Yếu tố vật chất trong công sở (trụ sở, trang thiết bị làm việc, bài trí công sở, ứng dụng công nghệ thông tin, phương thức lề lối làm việc, những giá trị vật chất mong đợi của các thành viên trong tổ chức - công sở); Yếu tố tinh thần trong công sở (những giá trị mong đợi, niềm tin và truyền thống trong tổ chức, hoạt động tổ chức hiện thực các giá trị văn hóa hành chính nhà nước trong tổ chức, cơ chế phối hợp và hoạt động thông tin nội bộ trong tổ chức, phong cách lãnh đạo - quản lý). + Nội dung của văn hóa hành chính nhà nước ở cấp độ hệ thống, bao gồm: Định hướng chiến lược phát triển văn hóa hành chính quốc gia (tầm nhìn, sứ mệnh, các mục tiêu chính của nền hành chính nhà nước, xác lập các giá trị văn hóa hành chính nhà nước); Phương thức hiện thực hóa các chuẩn mực giá trị văn hóa hành chính trong hoạt động hành chính nhà nước. 4
- Phạm vi về thời gian: Luận án tiến hành nghiên cứu phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong khoảng thời gian từ năm 2007 đến nay, từ khi Thủ tướng Chính phủ ban bành Quy chế văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước (ban hành kèm theo QĐ số129/QĐ -TTg ngày 02/08/2007). Đây cũng là khoảng thời gian Việt Nam hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, được đánh dấu bằng việc gia nhập các tổ chức mang tính chất khu vực và quốc tế (ASEAN, WTO…). - Phạm vi về không gian: Đề tài tiến hành nghiên cứu tại các cơ quan hành chính nhà nước ở cả Trung ương và địa phương, cụ thể là tiến hành điều tra, khảo sát, thu thập số liệu tại: Bộ văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Tài Nguyên và Môi trường; Bộ Nội vụ; Từ hai đến ba cơ quan quản lý hành chính ở Trung ương (TP. Hà Nội); Từ hai đến ba cơ quan quản lý hành chính ở địa phương (TP. Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh), một số tỉnh miền núi phía Bắc (tỉnh Lào Cai). 4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Phƣơng pháp luận Để phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả luận án áp dụng các phương pháp luận: phương pháp duy vật biện chứng, tư tưởng Hồ Chí Minh, các khoa học liên ngành liên quan đến phát triển văn hóa hành chính nhà nước như văn hóa học, chính trị học, hành chính học, mỹ học, lịch sử, xã hội học, triết học… 4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn 4.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu sẵn có (Deskreview) Phương pháp này được thực hiện trên cơ sở các tài liệu có sẵn, tác giả luận án tiến hành so sánh, đối chiếu, phân tích, đánh giá, tổng hợp… qua đó giải quyết các vấn đề đặt ra của luận án. Các nguồn tài liệu được sử dụng nghiên cứu luận án được chia thành hai nhóm cơ bản: Các văn bản pháp lý liên quan đến vấn đề nghiên cứu (Văn bản quy phạm pháp luật, các chiến lược, Chương trình tổng thể…); Các báo cáo, số liệu thống kê liên quan đến vấn đề nghiên cứu của các cơ quan, tổ chức, cá nhân[108; tr48]. Mục đích của phương pháp này là nhằm kế thừa lý thuyết và kinh nghiệm thực tiễn về lĩnh vực nghiên cứu của đề tài. Cụ thể là các lý luận về hành chính nhà nước, văn hóa, văn hóa hành chính nhà nước, xã hội học (vốn xã hội, lý thuyết về biến đổi xã hội); kế thừa có chọn lọc các tài liệu liên quan, đặc biệt là tư liệu của những quốc gia có kinh nghiệm trong xây dựng và phát triển văn hóa hành chính hiệu quả (áp dụng trong chương 2 về xây dựng khung lý thuyết về phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế). Kế thừa các số liệu, các báo cáo, các đánh giá thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế (áp dụng trong chương 3, đánh giá thực trạng)… 4.2.2. Phương pháp khảo sát, điều tra (Survey) Phương pháp này được tiến hành thông qua việc tổ chức những chuyến đi khảo sát thực địa, điều tra xã hội học đối với các cơ quan hành chính nhà nước và người dân nằm trong đối tượng khảo sát của luận án, lấy thông tin qua bảng câu hỏi, phỏng vấn đối với các chuyên gia liên quan đến luận án, tổng hợp và đánh giá thông tin. Trên cơ sở khung 5
lý thuyết về phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế, tác giả luận án đã xây dựng phiếu điều tra bằng bảng hỏi, tiến hành phỏng vấn thử 30 cán bộ, công chức trong các cơ quan hanh chính nhà nước và người dân, điều chỉnh bảng hỏi cho phù hợp, xây dựng phiếu điều tra trước khi tiến hành điều tra chính thức tại các Bộ, Tỉnh, Thành phố với số lượng phiếu là 1200 phiếu chia đều cho các đối tượng khảo sát, điều tra. - Bảng hỏi gồm 41 câu (dành cho cán bộ, công chức), 31 câu (dành cho người dân), câu hỏi được thiết kế theo câu hỏi đánh giá nhận thức, vai trò và sắp xếp thứ bậc phù hợp các nội dung khảo sát, điều tra về thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước. Địa bàn khảo sát, điều tra: tại 4 tỉnh, thành phố: tỉnh Lào Cai, TP. Hà Nội, TP. Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh. Thời gian khảo sát được tiến hành từ tháng 3 đến tháng 9 năm 2016. - Phương pháp chọn mẫu khảo sát, điều tra được sử dụng trong luận án phương pháp chọn mẫu phân tầng, theo khu vực kết hợp với ngẫu nhiên đơn giản[107; 163- 164]. Khảo sát, điều tra theo phương pháp phân tầng với đối tượng khảo sát là cán bộ, công chức được phân tầng theo cấp Trung ương và cấp địa phương (tỉnh, huyện, thị trấn, xã - phường). Việc lựa chọn các địa phương để tiến hành khảo sát, điều tra mang tính đại diện cho từng khu vực và từng miền của đất nước: Khu vực Đồng bằng Sông Hồng (Hà Nội), Tây Bắc (Lào Cai), Miền Trung (Đà Nẵng), Nam Bộ (TP. Hồ Chí Minh) dành cho đối tượng khảo sát, điều tra là người dân. - Phương pháp xử lý số liệu: Phần mềm thống kê dành cho Khoa học xã hội và nhân văn SPSS (Statistical Product and Services Solutions) phiên bản 20.0. Các kết quả khảo sát, điều tra bằng bảng hỏi đã được sử dụng làm căn cứ để phân tích, đánh giá thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 4.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu - Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu phỏng vấn sâu đối với các đối tượng là cán bộ, công chức quản lý và thực thi trong các cơ quan hành chính nhà nước; Người dân; Các nhà khoa học, các chuyên gia về văn hóa và văn hóa hành chính nhà nước. - Phương pháp chọn mẫu phỏng vấn sâu được sử dụng trong luận án chủ yếu là phương pháp phỏng vấn theo chủ đích các nội dung liên quan tiếp đến các vấn đề luận án cần giải quyết (phỏng vấn người dân và các nhà khoa học, các chuyên gia về văn hóa và văn hóa hành chính). - Cỡ mẫu phỏng vấn: Tổng số mẫu phỏng vấn sâu sẽ thực hiện trong luận án là 32 mẫu (người). - Theo từng chủ đề được xây dựng trong quá trình thiết kế nghiên cứu và phỏng vấn tại thực địa Sau đó, các thông tin thu được từ các cuộc phỏng vấn sâu được mã hóa và phân tích. Bên cạnh đó, tác giả luận án sử dụng thêm một số bài phỏng vấn cửa cá chuyên gia khác được đăng tải trên các phương tiện truyền thông đại chúng nhằm làm sâu sắc và thuyết phục hơn cho các luận cứ, luận chứng đưa ra trong luận án. 6
5. Giả thuyết nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu 5.1. Giả thuyết nghiên cứu Phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sẽ góp phần nâng cao hiệu quả điều hành của nhà lãnh đạo và văn hóa của cán bộ, công chức trong phục vụ công dân một cách chuyên nghiệp, năng động, hiện đại và vì dân; động lực thúc đẩy thắng lợi công cuộc cải cách hành chính công; nâng cao uy tín nền hành chính Việt Nam trên trường quốc tế; đáp ứng xu thế Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với các nước trên thế giới; giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong bối cảnh hiện nay. - Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu giả thuyết (trả lời cho câu hỏi tại sao): Để chứng minh giả thuyết này, tác giả dựa trên cơ sở lý luận về hành chính nhà nước, văn hóa, văn hóa hành chính nhà nước và phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế, lý thuyết liên ngành với những nội dung cơ bản tại chương 2. Từ sự phân tích cơ sở lý luận cho thấy văn hóa hành chính nhà nước có vai trò vô cùng quan trọng đối với hoạt động điều hành của cơ quan hành chính nhà nước. Vì vậy, phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế một mặt nhằm định hướng cho cán bộ, công chức thực thi công vụ theo chuẩn mực hành chính, mặt khác văn hóa hành chính nhà nước góp phần điều chỉnh hành vi của cán bộ, công chức trong thực thi công vụ theo chuẩn mực hành chính (thông qua việc thể chế hóa giá trị văn hóa hành chính nhà nước thành các quy định cụ thể và việc tổ chức thực hiện các quy định này bằng các phương thức hiện thực các giá trị văn hóa hành chính nhà nước trong hoạt động hành chính nhà nước), qua đó góp phần nâng cao hoạt động hành chính nhà nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Do đó, phát triển văn hóa hành chính nhà nước có vai trò đặc biệt quan trọng trong nền hành chính hiện đại. - Tác động của giả thuyết (trả lời cho câu hỏi như thế nào): Giả thuyết đưa ra là đúng sẽ dẫn đến sự tác động đến những đối tượng, yếu tố của nền hành chính và văn hóa hành chính nhà nước sẽ được phân tích cụ thể tại chương 3 của luận án, bao gồm: Khảo sát thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam ở các cấp độ: cá nhân, tổ chức, hệ thống; Nguyên nhân và các yếu tố tác động đến thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế (Dựa vào phiếu khảo sát); Bài học kinh nghiệm thực tiễn của một số quốc gia trong phát văn hóa hành chính nhà nước (Nhật, Hàn Quốc, Singgapore, Trung Quốc, Mỹ). Giải pháp của giả thuyết: Khi giả thuyết được chứng minh là đúng, luận án sẽ đề xuất giải pháp để giả thuyết đó xảy ra, cụ thể là những giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Nội dung này sẽ được giải quyết trong chuơng 3 của luận án. 5.2. Câu hỏi nghiên cứu Để chứng minh cho giả thuyết khoa học nói trên, luận án cần tập trung làm rõ và trả lời hệ thống câu hỏi nghiên cứu, cụ thể như sau: Câu hỏi 1: Cơ sở lý thuyết của phát triển văn hóa hành chính nhà nước là gì? Trả lời câu hỏi này nhằm làm rõ bản chất và nền tảng lý thuyết của phát triển văn hóa hành chính nhà nước. 7
Câu hỏi 2: Phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế là gì? Những yêu cầu đặt ra trong việc phát triển văn hóa hành chính? Luận án cần làm rõ khái niệm phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chỉ rõ yêu cầu phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong hoạt động hành chính nhà nước.. Câu hỏi 3: Các quốc gia trên thế giới đã có những kinh nghiệm thành công nào trong việc phát triển văn hóa hành chính? Việc tìm hiểu các kinh nghiệm của quốc tế về phát triển văn hóa hành chính nhà nước sẽ giúp có thêm căn cứ thực tiễn, là những gợi ý quan trọng trong việc phát triển văn hóa hành chính nhà nước ở Việt Nam. Từ đó là cơ sở để đề xuất giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước ở Việt Nam. Câu hỏi 4: Thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước hiện nay ở Việt Nam được thể hiện như thế nào trong hoạt động hành chính nhà nước? Các yếu tố nào tác động đến quá trình phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế? Việc tìm hiểu thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sẽ góp phần chỉ ra thực tế về việc phát triển văn hóa hành chính nhà nước, chỉ ra những biểu hiện tích cực và những hạn chế cần khắc phục; chỉ ra các yếu tố tác động đến quá trình phát triển văn hóa hành chính nhà nước. Câu hỏi 5: Cần có những giải pháp nào để phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế? Việc đề xuất các giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước ở Việt Nam cần căn cứ vào định hướng phát triển nền hành, cơ sở lý luận và thực tiễn đặt ra và đảm bảo tính khả thi của các giải pháp. 5.3. Hƣớng tiếp cận Phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhâp quốc tế là một đề tài tương đối rộng, việc nghiên cứu đề tài này có thể mở ra nhiều hướng tiếp cận khác nhau, tuy nhiên, trong khuôn khổ luận án này, tác giả luận án lựa chọn hướng tiếp cận từ góc độ quản lý nhà nước, cụ thể là từ đặc điểm hoạt động của cơ quan Hành pháp. Từ hướng tiếp cận này, luận án xây dựng khung lý thuyết về phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế là dựa vào các lý thuyết về hành chính nhà nước, văn hóa học, xã hội học (vốn xã hội), văn hóa hành chính nhà nước, lý thuyết về phát triển. Lý thuyết về phát triển có nội hàm biểu hiện rất phong phú, phát triển là tăng trưởng (số lượng, tăng trưởng kinh tế), phát triển bao gồm sự thay đổi về lượng và chất, phát triển gắn với sự biến đổi về lượng và chất trên khắp các bình diện xã hội (biến đổi xã hội)... Do đó, tác giả luận án sử dụng khía cạnh nội hàm của lý thuyết biến đổi xã hội với nghĩa phát triển là quá trình biến đổi các giá trị, theo đó, sự biến đổi này diễn ra theo chiều hướng tích cực và tiêu cực. Phát triển với ý nghĩa như vậy được tác giả luận án sử dụng làm căn cứ lý luận để định hình khung lý thuyết về phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Trên cơ sở khung lý thuyết phát triển văn hóa hành chính nhà nước là quá trình biến đổi các giá trị, tác giả luận án khảo sát thực trạng phát triển văn hóa hành chính trên ba cấp độ cấu trúc của văn hóa hành chính nhà nước (cấp độ cá nhân, cấp độ tổ chức - công sở, cấp 8
độ hệ thống); chỉ ra những điểm tích cực, hạn chế trong phát triển văn hóa hành chính nhà nước; đề xuất một số giải pháp nhằm xác lập các giá trị biến đổi tích cực, hạn chế những giá trị biến đổi tiêu cực trong hoạt động hành chính nhà nước. Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, người dân. 6. Đóng góp mới của đề tài 6.1. Đóng góp về mặt lý luận Trên cơ sở tổng kết các nghiên cứu của các tác giả trước đây, tác giả luận án đóng góp một số nội dung mới về văn hóa hành chính nhà nước: Đề xuất khái niệm mới về văn hóa hành chính nhà nước, khái niệm phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Đề tài đã xây dựng khung lý thuyết về phát triển văn hóa hành chính nhà nước, trong đó chỉ rõ bản chất của phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế là một quá trình biến đổi các giá trị văn hóa hành chính nhà nước trong hoạt động hành chính nhà nước. Làm rõ đặc trưng phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế; yêu cầu phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế; Chỉ rõ các yếu tố tác động đến quá trình phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn Làm rõ những kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế và chỉ rõ các yếu tố tác động đến phát triển văn hóa hành chính nhà nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế tại các cơ quan hành chính nhà nước; đề xuất các giải pháp cụ thể về phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy cho các chương trình Cử nhân, Thạc sĩ, các chuyên đề chuyên viên, chuyên viên chính… tại Học viện Hành chính Quốc gia, Trường Đại học Nội vụ và các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, nhà nghiên cứu chuyên sâu, các giảng viên, học viên. Ngoài ra, luận án còn là nguồn tài liệu tham khảo, làm căn cứ xây dựng, đề xuất các chủ trương, chính sách, các nhà hoạch định chính sách, nhà làm luật, nhà quản lý hành chính nhà nước. 7. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu và kết luận, phục lục, luận án gồm 4 chương - Chương 1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu và các vấn đề liên quan đến đề tài luận án. - Chương 2. Cơ sở lý luận về phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. - Chương 3. Thực trạng phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. - Chương 4. Giải pháp phát triển văn hóa hành chính nhà nước Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 9
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Các công trình nghiên cứu văn hóa hành chính nhà nƣớc ở cấp độ hệ thống 1.1.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới Một là, các công trình nghiên cứu về bản chất, cấu trúc, giá trị văn hóa hành chính nhà nước(VHHCNN), tiêu biểu có một số công trình nghiên cứu như sau: Công trình nghiên cứu “Public Administration: Government in Action, Merrill, Columbus, Ohio” của Theo Richardson & Baldwin đã chỉ ra “VHHCNN là sự kết hợp của niềm tin, thái độ, giá trị, và các hệ thống có ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan chính phủ”[157; tr26]… Các tác giả chỉ ra mối liên hệ của yếu tố cấu trúc VHHCNN trong hoạt động của cơ quan Hành pháp - Chính phủ; hệ thống niềm tin và hệ thống tư tưởng thể chế, cùng với một đánh giá của những huyền thoại, biểu tượng..; hệ thống các giá trị của VHHCNN được phản ánh mối liên hệ tương tác giữa các cơ quan hành chính với bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội, với người dân… Anechiarico giải thích nó như là một mô hình lây lan của niềm tin, giátrị và hành vi trong một tổ chức dịch vụ công việc liên quan đến vai trò của tổ chức và mối quan hệ với công chúng. Một số công trình khác nghiên cứu VHHCNN gắn với trách nhiệm giải trình, tiêu biểu, bài báo “Accountability, Indian Administrative Culture and Trust” của Joshi P. Bài viết đã tập trung vào các vấn đề như trách nhiệm giải trình của Chính phủ, niềm tin đặc biệt trong VHHCNN Ấn Độ. Khi bộ máy hành chính công mở rộng và trở nên phức tạp hơn, nhu cầu về quản lý và sự chịu trách nhiệm là cần thiết quan trọng. Các học giả xem nó như là các vấn đề kinh điển của nền hành chính công[143]. Bài viết “The Culture of Distruct in Latin American public Administration”, tác giả Nef. J. đã chỉ ra rằng VHHCNN bao gồm cả khu vực công, cơ quan trung ương, các đơn vị trong hệ thống, cả khu vự tư nhân, do đó hệ thống các giá trị của VHHCNN được phản ánh mối liên hệ tương tác giữa các cơ quan hành chính với bối cảnh lịch sử, chính trị, xã hội, với người dân[154]. Cuốn giáo trình “Культура административной деятельности// Внутренний предиктор СССР, Санкт-Петербург 2004г”. Cuốn sách gồm 295 trang, tại mục 2.4, trang 184 - 213 có nêu: “Tổng thể các chức năng của văn hóa từ cấp độ cá nhân đến tổ chức và hệ thống (bộ máy)”. Theo lời tựa của cuốn sách thì đây là “một xuất bản phẩm rất đáng tự hào của nền văn hóa Nga”. Đây là công trình nghiên cứu xem xét các giá trị VHHCNN được biểu hiện trên các cấp độ hệ thống, tổ chức, cá nhân, với nghĩa nền hành chính nhà nước (HCNN). Đây sẽ là một trong căn cứ quan trọng để tác giả luận án sử dụng làm căn cứ khoa học nghiên cứu phát triển VHHCNN Việt Nam trên ba cấp độ cấu trúc của VHHCNN (Phụ lục XIII). 10