Luận án Tiến sĩ Quản lý xây dựng: Nghiên cứu mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:264

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án Tiến sĩ Quản lý xây dựng "Nghiên cứu mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam" trình bày các nội dung chính sau: Tổng quan các nghiên cứu về mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng; Cơ sở lý luận về mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng; Thực trạng mô hình cung ứng vật tư kỹ thuật và nhận thức về chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của các nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam; Đề xuất mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam và các giải pháp hỗ trợ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý xây dựng: Nghiên cứu mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HÀ NỘI Nguyễn Thị Mỹ Hạnh NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH CHUỖI CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA NHÀ THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Quản lý xây dựng Mã số: 9580302 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Hà Nội – Năm 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HÀ NỘI Nguyễn Thị Mỹ Hạnh NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH CHUỖI CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA NHÀ THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Quản lý xây dựng Mã số: 9580302 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS Lê Hồng Thái Hà Nội – Năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận án “Nghiên cứu mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam” là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu và nội dung trích dẫn được sử dụng trong Luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu của Luận án không trùng với các công trình khoa học khác đã công bố. Hà Nội, ngày 30 tháng 5 năm 2024 Tác giả luận án Nguyễn Thị Mỹ Hạnh
ii LỜI CẢM ƠN Luận án được Nghiên cứu sinh thực hiện tại Bộ môn Tổ chức Kế hoạch, Khoa Kinh tế và Quản lý xây dựng, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội. Trong thời gian thực hiện Luận án “Nghiên cứu mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam”, Nghiên cứu sinh đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, hướng dẫn chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, các nhà khoa học, các cơ quan, ban ngành, đồng nghiệp. Lời đầu tiên, Nghiên cứu sinh xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Lê Hồng Thái – Người hướng dẫn khoa học, đã tận tâm chỉ bảo và giúp đỡ về chuyên môn trong suốt quá trình học tập và thực hiện Luận án. Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn lãnh đạo và các Thầy cô giáo tại Khoa Kinh tế và Quản lý xây dựng, Bộ môn Tổ chức Kế hoạch - Trường Đại học Xây dựng Hà Nội – là đơn vị nơi Nghiên cứu sinh đang công tác, đã tạo nhiều điều kiện tốt nhất cho Nghiên cứu sinh trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành Luận án. Nghiên cứu sinh xin trân trọng cảm ơn tới Ban giám hiệu, Phòng Quản lý đào tạo – Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, các nhà khoa học đã tận tình giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu đồng thời đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp Nghiên cứu sinh hoàn thành Luận án này. Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn sự hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình từ các cá nhân, tổ chức đã tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình thu thập số liệu, tài liệu phục vụ cho mục đích nghiên cứu. Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn gia đình và đồng nghiệp là những người luôn ở bên cạnh, hỗ trợ về mặt tinh thần và chia sẻ những lúc khó khăn trong quá trình học tập, nghiên cứu. Nghiên cứu sinh xin trân trọng cảm ơn!
iii MỤC LỤC Trang phụ bìa LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................................ii MỤC LỤC .......................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................... x DANH MỤC BẢNG BIỂU................................................................................................xi DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ....................................................................................xii MỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án ................................................................................... 1 2. Mục đích, mục tiêu của luận án .................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ............................................................ 2 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án ............................................................................... 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án ................................................................................... 2 4. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu của luận án .............................................. 2 4.1. Cách tiếp cận của luận án ............................................................................................. 2 4.2. Phương pháp nghiên cứu của luận án .......................................................................... 3 5. Cơ sở khoa học và thực tiễn của luận án......................................................................... 3 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án .................................................................... 3 7. Đóng góp mới của luận án .............................................................................................. 4 8. Kết cấu của luận án ......................................................................................................... 4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ MÔ HÌNH CHUỖI ................. 5 CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA NHÀ THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG .... 5 1.1. Các vấn đề chính liên quan đến mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật ................. 5 1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài ........................................ 6 1.2.1. Các nghiên cứu trong nước liên quan đến đề tài ...................................................... 6 1.2.1.1. Các nghiên cứu chung về chuỗi cung ứng, chuỗi cung ứng xây dựng và chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật....................................................................................................... 6 1.2.1.2. Nghiên cứu về mô hình chuỗi cung ứng và chuỗi cung ứng trong xây dựng ..... 7 1.2.1.3. Các nghiên cứu về tổ chức vận hành và duy trì chuỗi cung ứng xây dựng......... 9 1.2.1.4. Các nghiên cứu về thúc đẩy áp dụng và hướng cải thiện chuỗi cung ứng xây dựng .....................................................................................................................................10 1.2.2. Tổng quan các nghiên cứu ngoài nước có liên quan đến đề tài ............................11
iv 1.2.2.1. Các nghiên cứu chung về chuỗi cung ứng xây dựng và chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật .....................................................................................................................................11 1.2.2.2. Các nghiên cứu về mô hình chuỗi cung ứng xây dựng ......................................13 1.2.2.3. Các nghiên cứu về tổ chức vận hành chuỗi cung ứng xây dựng .......................16 1.2.2.4. Các nghiên cứu về cải thiện chuỗi cung ứng trong xây dựng ............................18 1.2.3. Đánh giá tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước về mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật ..............................................................................................................20 1.3. Khoảng trống nghiên cứu được tổng quan và những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu .......................................................................................................................................22 1.3.1. Khoảng trống nghiên cứu ........................................................................................22 1.3.2. Xác định các vấn đề luận án tập trung nghiên cứu ................................................23 1.4. Khung nghiên cứu của luận án ...................................................................................23 1.5. Phương pháp nghiên cứu và thu thập số liệu của luận án.........................................24 1.5.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết ........................................................................24 1.5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn .........................................................................25 1.5.2.1. Phương pháp chọn mẫu điều tra thu thập dữ liệu ...............................................25 1.5.2.2. Phương pháp chuyên gia ......................................................................................26 1.5.2.3. Phương pháp thu thập số liệu ...............................................................................27 1.5.2.4. Phương pháp xử lý số liệu ....................................................................................28 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MÔ HÌNH CHUỖI CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA NHÀ THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG .................................................30 2.1. Chuỗi cung ứng xây dựng...........................................................................................30 2.1.1. Khái quát về chuỗi cung ứng xây dựng ..................................................................30 2.1.1.1. Khái niệm chuỗi cung ứng và chuỗi cung ứng xây dựng ...................................30 2.1.1.2. Thành phần của chuỗi cung ứng xây dựng..........................................................32 2.1.2. Phân loại chuỗi cung ứng xây dựng ........................................................................33 2.1.2.1. Theo các lớp thành phần tham gia chuỗi cung ứng xây dựng............................33 2.1.2.2. Theo phạm vi của chuỗi cung ứng xây dựng ......................................................34 2.1.2.3. Theo mặt hàng/nguồn lực được cung cấp trong chuỗi cung ứng xây dựng ......34 2.1.2.4. Theo tính chất hoạt động trong chuỗi cung ứng xây dựng .................................35 2.1.2.5. Theo vai trò trung tâm của chuỗi cung ứng xây dựng ........................................36 2.2. Chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .............................38
v 2.2.1. Vật tư kỹ thuật và công tác cung ứng vật tư kỹ thuật trong xây dựng..................38 2.2.1.1. Các khái niệm về vật tư kỹ thuật.........................................................................38 2.2.1.2. Công tác cung ứng vật tư kỹ thuật trong xây dựng............................................40 2.2.2. Khái niệm chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ........42 2.2.3. Vai trò của chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật đối với nhà thầu thi công xây dựng .44 2.2.4. Đặc điểm của chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng...45 2.3. Mô hình cấu trúc chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng 47 2.3.1. Khái niệm mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .............................................................................................................................................47 2.3.2. Cấu trúc chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ...........48 2.3.3. Các mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ....50 2.3.3.1. Mô hình chuỗi khi vật tư kỹ thuật được cung cấp bởi bộ phận sản xuất kinh doanh của chính nhà thầu thi công xây dựng....................................................................50 2.3.3.2. Mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật khi mua trực tiếp từ nhà sản xuất......51 2.3.3.3. Mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật khi mua qua các kênh phân phối ......52 2.3.3.4. Mô hình hỗn hợp chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật ...............................................54 2.3.3.5. Mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật mà luận án dự kiến nghiên cứu .........54 2.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hình thành và áp dụng chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ................................................................................55 2.4. Tổ chức và vận hành chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .............................................................................................................................................59 2.4.1. Hình thức cung ứng trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ..............................................................................................................................59 2.4.1.1. Nguyên lý tổ chức cung cấp vật tư kỹ thuật trong chuỗi ....................................59 2.4.1.2. Dòng vật tư kỹ thuật trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ..............................................................................................................................59 2.4.1.3. Tổ chức/đơn vị cung cấp đồng bộ trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .......................................................................................................61 2.4.2. Lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật ....63 2.4.2.1. Quy trình lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .............................................................................................................................................63 2.4.2.2. Các tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật ...........63
vi 2.4.2.3. Các phương pháp đánh giá, lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật ..................64 2.4.3. Thiết lập mối quan hệ hợp tác trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ...............................................................................................................67 2.4.3.1. Vai trò của hợp tác trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ..............................................................................................................................67 2.4.3.2. Mức độ hợp tác trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật........................................68 2.5. Các vấn đề khi triển khai chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .....................................................................................................................................71 CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG MÔ HÌNH CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT VÀ NHẬN THỨC VỀ CHUỖI CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA CÁC NHÀ THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG TẠI VIỆT NAM .......................................................73 3.1. Tổng quan về ngành xây dựng Việt Nam và cung - cầu vật tư kỹ thuật xây dựng tại Việt Nam .............................................................................................................................73 3.1.1. Vai trò và xu hướng phát triển của ngành xây dựng ..............................................73 3.1.2. Mạng lưới các doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam ............................................73 3.1.3. Thực trạng cung - cầu một số loại vật liệu xây dựng chính tại Việt Nam ............74 3.2. Khảo sát thu thập số liệu thực trạng mô hình cung ứng vật tư kỹ thuật và nhận thức về chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ................................77 3.2.1. Nội dung khảo sát thu thập số liệu ..........................................................................77 3.2.2. Quy trình khảo sát thu thập số liệu..........................................................................78 3.2.3. Thông tin về đối tượng được khảo sát ....................................................................79 3.2.3.1. Thông tin về cá nhân người đại diện được khảo sát ...........................................80 3.2.3.2. Thông tin về nhà thầu thi công xây dựng được khảo sát ....................................81 3.3. Kết quả khảo sát về thực trạng mô hình cung ứng vật tư kỹ thuật của các nhà thầu thi công xây dựng ...............................................................................................................83 3.3.1. Kết quả khảo sát về trách nhiệm tổ chức cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng.....................................................................................................................83 3.3.1.1. Trách nhiệm tổ chức cung ứng vật tư kỹ thuật của tổng thầu/thầu chính .........83 3.3.1.2. Trách nhiệm về tổ chức cung ứng vật tư kỹ thuật của thầu phụ ........................85 3.3.2. Kết quả khảo sát về tổ chức mô hình cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng.....................................................................................................................87
vii 3.3.2.1. Bộ phận thực hiện nhiệm vụ cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .....................................................................................................................................87 3.3.2.2. Cơ chế cung cấp vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng......................88 3.3.2.3. Cách mua vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng.................................90 3.3.2.4. Hình thức mua – bán vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .............91 3.3.2.5. Nhà cung cấp trực tiếp một số loại vật tư kỹ thuật chủ yếu ...............................92 3.3.2.6. Phương thức mua một số loại vật tư kỹ thuật chủ yếu của nhà thầu thi công xây dựng .....................................................................................................................................95 3.3.2.7. Các vấn đề và mức độ thường xuyên xảy ra các vấn đề khi thực hiện hợp đồng cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ...............................................97 3.3.3. Kết quả khảo sát về tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ................................................................................98 3.3.4. Kết quả khảo sát về mối quan hệ giữa nhà thầu thi công xây dựng và nhà cung cấp vật tư kỹ thuật ...................................................................................................................102 3.3.4.1. Chủ trương của nhà thầu thi công xây dựng về mối quan hệ với nhà cung cấp vật tư kỹ thuật .........................................................................................................................102 3.3.4.2. Nhân tố và mức độ quan trọng của từng nhân tố đối với việc duy trì mối quan hệ lâu dài của nhà thầu thi công xây dựng với nhà cung cấp ........................................103 3.4. Kết quả khảo sát về thực trạng nhận thức của nhà thầu thi công xây dựng về chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật trong xây dựng ........................................................................105 3.4.1. Nhận thức về thành phần chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ...................................................................................................................................105 3.4.2. Nhận thức về các hoạt động thuộc phạm vi chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .....................................................................................................106 3.4.3. Nhận thức về vai trò của chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật đối với nhà thầu thi công xây dựng ............................................................................................................................108 3.4.4. Nhận thức về sự cần thiết áp dụng mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .....................................................................................................109 3.4.5. Nhận thức về sự cần thiết có đơn vị cung ứng trung gian vật tư kỹ thuật tham gia chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ...................................110 3.4.6. Nhận thức về vấn đề khi triển khai chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng...................................................................................................................110
viii 3.5. Đánh giá thực trạng mô hình cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng dưới góc độ chuỗi cung ứng và nhận thức về chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ..............................................................................................111 3.5.1. Những kết quả đạt được.........................................................................................111 3.5.2. Các tồn tại, hạn chế và nguyên nhân chủ yếu của tồn tại, hạn chế trong mô hình cung ứng vật tư kỹ thuật và nhận thức về chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng...................................................................................................................113 CHƯƠNG 4. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH CHUỖI CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA NHÀ THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG TẠI VIỆT NAM VÀ CÁC GIẢI PHÁP HỖ TRỢ ...................................................................................................................................118 4.1. Đánh giá sự cần thiết áp dụng mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam hiện nay .......................................................................118 4.1.1. Động lực áp dụng mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ............................................................................................................................118 4.1.2. Đánh giá điều kiện hiện nay áp dụng chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .............................................................................................................119 4.1.3. Phương hướng các đề xuất liên quan đến mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng .......................................................................................120 4.2. Đề xuất mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng có nhà cung cấp trực tiếp là “Sàn thương mại vật tư kỹ thuật” ..........................................120 4.2.1. Cơ sở đề xuất giải pháp..........................................................................................120 4.2.2. Sàn thương mại vật tư kỹ thuật .............................................................................121 4.2.3. Mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng khi có sàn thương mại vật tư kỹ thuật ...............................................................................................124 4.3. Nhóm các giải pháp hỗ trợ hoàn thiện và thúc đẩy áp dụng mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ..............................................................125 4.3.1. Cơ sở đề xuất của nhóm giải pháp ........................................................................125 4.3.2. Giải pháp xây dựng mạng lưới nhà cung cấp vật tư kỹ thuật tham gia chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ......................................................126 4.3.2.1. Đề xuất quy trình chi tiết lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng...................................................................................................................126
ix 4.3.2.2. Đề xuất các tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật ...........................................................................................................................................129 4.3.2.3. Đề xuất phương pháp lựa chọn nhà cung cấp vật tư kỹ thuật theo chỉ tiêu tổng hợp không đơn vị đo kết hợp với FAHP .........................................................................131 4.3.2.4. Quản lý mạng lưới các nhà cung cấp vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ...................................................................................................................................139 4.3.3. Đề xuất giải pháp về xây dựng và duy trì mối quan hệ hợp tác của nhà thầu thi công xây dựng với các nhà cung cấp vật tư kỹ thuật .....................................................140 4.3.3.1. Quan điểm về xây dựng và duy trì mối quan hệ hợp tác với các nhà cung cấp ...........................................................................................................................................140 4.3.3.2. Giải pháp xây dựng sự tin tưởng lẫn nhau giữa nhà thầu thi công xây dựng và nhà cung cấp trong chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật .......................................................141 4.3.4. Giải pháp về thành lập các Trung tâm cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng...................................................................................................................142 4.3.4.1. Vai trò và nhiệm vụ của Trung tâm cung ứng vật tư kỹ thuật .........................142 4.3.4.2. Thành phần cơ cấu của Trung tâm cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng ............................................................................................................................146 4.4. Kiến nghị....................................................................................................................147 KẾT LUẬN ......................................................................................................................149 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ...................................................................................151 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................................152 PHỤ LỤC ........................................................................................................................ PL1 PHỤ LỤC 1 ..................................................................................................................... PL1 PHỤ LỤC 2 ..................................................................................................................... PL5 PHỤ LỤC 3 ................................................................................................................... PL12 PHỤ LỤC 4 ................................................................................................................... PL14 PHỤ LỤC 5 ................................................................................................................... PL22 PHỤ LỤC 6 ................................................................................................................... PL32 PHỤ LỤC 7 ................................................................................................................... PL41 PHỤ LỤC 8 ................................................................................................................... PL66
x DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT TỪ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI 1 AHP Phương pháp phân tích thứ bậc (Analytic Hierarchy Process) 2 ANOVA Phân tích phương sai (Analysis of Variance) Mô hình thông tin công trình (Building Information 3 BIM Modeling) 4 CĐT Chủ đầu tư 5 CCƯ Chuỗi cung ứng 6 CCƯXD Chuỗi cung ứng xây dựng 7 CCƯVTKT Chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật 8 CNTT Công nghệ thông tin 9 DNL Doanh nghiệp lớn 10 DNN Doanh nghiệp nhỏ 11 DNSN Doanh nghiệp siêu nhỏ 12 DNV Doanh nghiệp vừa 13 DNXD Doanh nghiệp xây dựng Phương pháp phân tích thứ bậc mờ (Fuzzy Analytic Hierarchy 14 FAHP Process) 15 LATS Luận án tiến sĩ 16 MCDM Ra quyết định đa tiêu chí (Multi Criteria Decision Making) 17 NCC Nhà cung cấp 18 NCCVTKT Nhà cung cấp vật tư kỹ thuật 19 NCS Nghiên cứu sinh 20 NSX Nhà sản xuất 21 NTTCXD Nhà thầu thi công xây dựng 22 PL Phụ lục Gói thống kê cho khoa học xã hội (Statistical Package for the 23 SPSS Social Sciences) 24 SXXD Sản xuất xây dựng 25 VLXD Vật liệu xây dựng 26 VTKT Vật tư kỹ thuật
xi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng đến mối quan hệ của các thành viên trong CCƯVTKT của NTTCXD............................................................................................ 70 Bảng 2.2. Các vấn đề khi triển khai chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của NTTCXD .. 72 Bảng 3.1. Tổng hợp số phiếu khảo sát hợp lệ............................................................... 80 Bảng 3.2. Phân loại mẫu điều tra theo đối tượng được khảo sát ................................. 80 Bảng 3.3. Phân loại mẫu điều tra theo đặc điểm NTTCXD ........................................ 81 Bảng 3.4. Số liệu về loại hợp đồng mà thầu chính thường kí với thầu phụ ................ 84 Bảng 3.5. Tổng hợp số liệu về hoạt động cung ứng VTKT của thầu chính ................ 84 Bảng 3.6. Số liệu về loại hợp đồng mà thầu phụ thường kí với thầu chính hoặc thầu phụ cấp sau .................................................................................................................... 86 Bảng 3.7. Số liệu hoạt động cung ứng VTKT của NTTCXD khi là thầu phụ ............ 87 Bảng 3.8. Tổng hợp bộ phận thực hiện nhiệm vụ cung ứng VTKT của NTTCXD theo quy mô ........................................................................................................................... 88 Bảng 3.9. Tổng hợp số liệu về cơ chế mua VTKT của NTTCXD theo quy mô......... 89 Bảng 3.10. Tổng hợp số liệu về cách mua VTKT của các NTTCXD ......................... 90 Bảng 3.11. Số liệu thể hiện chủ trương của NTTCXD về mối quan hệ với NCCVTKT ...................................................................................................................................... 102 Bảng 3.12. Số liệu khảo sát nhận thức về thành phần tham gia trong CCƯVTKT của NTTCXD ..................................................................................................................... 106 Bảng 3.13. Số liệu khảo sát nhận thức về hoạt động thuộc phạm vi CCƯVTKT của NTTCXD ..................................................................................................................... 107 Bảng 3.14. Kết quả khảo sát về sự cần thiết áp dụng mô hình CCƯVTKT ............. 109 Bảng 3.15. Kết quả khảo sát về sự cần thiết có đơn vị trung gian cung ứng đồng bộ . 110 Bảng 4.1. Tổng hợp các chỉ tiêu đánh giá lựa chọn NCCVTKT theo đề xuất của NCS ...................................................................................................................................... 130 Bảng 4.2. Thang đo so sánh mức độ ảnh hưởng theo FAHP ..................................... 134 Bảng 4.3. Giá trị của chỉ số ngẫu nhiên (RI) .............................................................. 137
xii DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Hình 1.1. Khung nghiên cứu của luận án ...................................................................... 24 Hình 2.1. Mô hình nguyên lý chuỗi cung ứng.............................................................. 30 Hình 2.2. Mô hình mở rộng của chuỗi cung ứng .......................................................... 30 Hình 2.3. Mô hình CCƯXD theo Xue và cộng sự, (2007) .......................................... 31 Hình 2.4. Mạng lưới các thành phần chuỗi cung ứng xây dựng .................................. 32 Hình 2.5. Chuỗi cung ứng xây dựng trực tiếp .............................................................. 33 Hình 2.6. Chuỗi cung ứng xây dựng mở rộng .............................................................. 33 Hình 2.7. Chuỗi cung ứng xây dựng đầy đủ ................................................................. 34 Hình 2.8. Chuỗi cung ứng xây dựng theo dự án .......................................................... 34 Hình 2.9. Sơ đồ phân loại chuỗi cung ứng xây dựng theo nguồn lực được cung cấp 35 Hình 2.10. Sơ đồ phân loại chuỗi cung ứng xây dựng theo tính chất hoạt động ........ 35 Hình 2.11. Chuỗi cung ứng xây dựng có doanh nghiệp trung tâm .............................. 36 Hình 2.12 Mô hình CCƯVTKT trong trường hợp NTTCXD có đủ khả năng cung cấp VTKT cho các công trường .......................................................................................... 50 Hình 2.13. Mô hình CCƯVTKT của NTTCXD có NCC trực tiếp là NSX ................ 51 Hình 2.14. Mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi mua qua các đại lý của NSX .... 52 Hình 2.15. Mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi mua qua các đơn vị kinh doanh VTKT ............................................................................................................................. 53 Hình 2.16. Mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi có nhiều loại hình NCC. ........... 54 Hình 2.17. Mô hình CCƯVTKT của NTTCXD - Mô hình nghiên cứu của luận án .... 55 Hình 2.18. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hình thành và áp dụng CCƯVTKT. ........ 56 Hình 2.19. Sơ đồ di chuyển của VTKT từ NCC trực tiếp đến công trường xây dựng60 Hình 2.20. Sơ đồ quá trình cung ứng trong CCƯVTKT của NTTCXD khi nhà thầu có đơn vị cung ứng đồng bộ............................................................................................... 62 Hình 3.1. Nội dung khảo sát trong nghiên cứu............................................................. 78 Hình 3.2. Các bước thiết lập bảng câu hỏi khảo sát và thu thập số liệu ...................... 78 Hình 3.3. Biểu đồ mức độ thường xuyên xảy ra các vấn đề khi thực hiện hợp đồng cung ứng của NTTCXD phân theo nhóm.............................................................................. 98 Hình 3.4. Đánh giá mức độ đồng ý về vai trò của CCƯVTKT đối với NTTCXD. .. 109 Hình 4.1. Mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi có “Sàn thương mại VTKT” tham gia với vai trò “NCC trực tiếp” (cấp 1)....................................................................... 124
xiii Hình 4.2. Quy trình lựa chọn NCCVTKT .................................................................. 127 Hình 4.3. Sơ đồ quy trình phương pháp chỉ tiêu tổng hợp không đơn vị đo kết hợp FAHP sử dụng trong nghiên cứu ................................................................................ 132 Hình 4.4. Cấu trúc Phân tích thứ bậc áp dụng trong nghiên cứu ............................... 134 Hình 4.5. Mô hình CCƯVTKT của NTTCXD trong trường hợp có Trung tâm cung ứng ...................................................................................................................................... 143 Hình 4.6. Thành phần cơ cấu của Trung tâm cung ứng VTKT của NTTCXD......... 146
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Xây dựng là ngành sản xuất của cải vật chất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Ngành xây dựng sử dụng đa dạng các loại nguồn lực, trong đó vật tư kỹ thuật (VTKT) là rất đáng kể. Thống kê trong giai đoạn 2010-2020 của ngành xây dựng cho thấy, chi phí VTKT chiếm tới trên 50% tổng chi phí cho hoạt động xây dựng [51]. Do đặc điểm của ngành mà công tác cung ứng VTKT trong xây dựng rất phức tạp. Tổ chức tốt công tác cung ứng là nhiệm vụ có tầm quan trọng nhưng đầy khó khăn, thách thức: địa điểm sử dụng không cố định, chủng loại và khối lượng VTKT thường xuyên thay đổi theo thời gian và địa điểm sử dụng, điều kiện dự trữ và bảo quản không thuận lợi, chịu ảnh hưởng lớn của yếu tố môi trường và địa điểm thi công công trình... Thực tế, hiệu quả sản xuất xây dựng (SXXD) chưa cao, chất lượng công trình xây dựng chưa được như mong muốn, tiến độ thi công kéo dài,...và lãng phí lớn là hệ quả tác động của nhiều nhóm nhân tố, trong đó có công tác cung ứng, bao gồm quá trình cung ứng được thực hiện một cách bị động, chất lượng VTKT được cung cấp không đạt yêu cầu, hoạt động logistics không đảm bảo lịch trình, chất lượng và khối lượng v.v... Nhiều nhà khoa học trong nước và trên thế giới đã tập trung nghiên cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện tình trạng của công tác cung ứng VTKT trong xây dựng nói chung và cho nhà thầu thi công xây dựng (NTTCXD) nói riêng. Barbosa, F. (2017) và những người khác, đã kiến nghị cải thiện mua sắm và quản lý chuỗi cung ứng (CCƯ) là đòn bẩy để giải quyết các vấn đề cung ứng VTKT của ngành xây dựng hiện nay [77]. Điều đáng nói là, mặc dù lý thuyết CCƯ đã được phát triển [95] và áp dụng thành công trong các ngành sản xuất công nghiệp khác để hình thành các CCƯ hiệu quả [162], tuy nhiên, việc áp dụng trong ngành xây dựng còn nhiều hạn chế do các đặc điểm của ngành [184]. Tình trạng ở Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Chỉ mới những năm gần đây, khi phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các đối thủ trong nước cũng như sự tham gia của NTTCXD nước ngoài, các NTTCXD có xu hướng tìm các nhà cung cấp (NCC) để hình thành các CCƯ như một giải pháp phù hợp, đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành xây dựng Việt Nam hiện nay [67]. Tầm quan trọng của quản lý CCƯ trong việc cải thiện hiệu suất hoạt động của ngành đã được ghi nhận [146] nhất là khi NTTCXD đóng vai trò trung tâm/đầu mối trong CCƯ. Tuy nhiên, mô hình CCƯVTKT lấy NTTCXD làm trung tâm, việc lựa chọn NCC theo tiêu chí định lượng, tổ chức mô hình CCƯVTKT thích hợp và hiệu quả vẫn chưa nhận được sự chú ý thích đáng của các nhà nghiên cứu [123]. Với các lý do trên, đề tài luận án “Nghiên cứu mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam” là có tính thời sự và cấp thiết. Luận án hướng đến CCƯVTKT với vai trò trung tâm là NTTCXD. Nhiệm vụ CCƯ
2 này là cung ứng VTKT cho các công trường xây dựng để tạo nên sản phẩm xây dựng hoàn chỉnh, thoả mãn khách hàng, đồng thời thỏa mãn mục tiêu của các bên tham gia và sử dụng tối ưu các nguồn lực. 2. Mục đích, mục tiêu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án Luận án nghiên cứu đề xuất mô hình CCƯVTKT của NTTCXD tại Việt Nam. 2.2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án - Tổng quan các nghiên cứu về mô hình CCƯVTKT của NTTCXD, phát hiện khoảng trống nghiên cứu; - Hệ thống hóa, làm rõ và bổ sung một số vấn đề lý luận về mô hình CCƯVTKT của NTTCXD; - Phân tích và đánh giá thực trạng mô hình cung ứng VTKT và nhận thức về CCƯVTKT của NTTCXD tại Việt Nam hiện nay; - Đề xuất mô hình CCƯVTKT của NTTCXD và các giải pháp hỗ trợ. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận án Luận án tập trung nghiên cứu mô hình CCƯVTKT của NTTCXD tại Việt Nam. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận án - Về nội dung: Luận án giới hạn nghiên cứu mô hình CCƯ của NTTCXD về các loại vật liệu, chi tiết, cấu kiện tiền chế và các loại chi tiết, thiết bị (vật tư) của hệ thống kỹ thuật công trình mà không bao gồm thiết bị công nghệ (của dự án đầu tư xây dựng) và thiết bị thi công (xe máy và dụng cụ thi công). - Về không gian: Luận án nghiên cứu mô hình CCƯVTKT của NTTCXD trên lãnh thổ Việt Nam. - Về thời gian: số liệu thứ cấp được thu thập và phân tích trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến nay; còn số liệu sơ cấp thu thập thông qua phỏng vấn sâu các chuyên gia và phiếu khảo sát các đối tượng tham gia là giai đoạn 2022-2023. 4. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cách tiếp cận của luận án - Cách tiếp cận khoa học: Từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về CCƯ trong xây dựng, Luận án phân tích, đánh giá thực trạng mô hình cung ứng VTKT và nhận thức về CCƯVTKT của NTTCXD, Luận án tổng hợp những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, làm cơ sở nghiên cứu đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác cung ứng VTKT của NTTCXD thông qua mô hình CCƯVTKT. - Cách tiếp cận theo nội dung xác định cấu trúc mô hình CCƯ: nghiên cứu lần lượt xác định các thành viên tham gia vào CCƯVTKT của NTTCXD; mối quan hệ của các thành viên trong CCƯVTKT; hoàn thiện cơ cấu tổ chức của NTTCXD để áp dụng
3 hiệu quả mô hình CCƯVTKT. - Cách tiếp cận từ chủ thể quản lý: nghiên cứu trên quan điểm lợi ích hài hòa của các NTTCXD, NCC để xác định mô hình và vận hành mô hình CCƯVTKT. 4.2. Phương pháp nghiên cứu của luận án - Về phương pháp luận, Luận án sử dụng kết hợp giữa phương pháp luận duy vật biện chứng và phương pháp phân tích hệ thống. - Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, Luận án đã sử dụng kết hợp giữa các phương pháp nghiên cứu lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Trong đó, các phương pháp nghiên cứu cụ thể sử dụng để đạt được từng mục tiêu nghiên cứu được NCS trình bày cụ thể tại mục 1.5, chương 1 của Luận án. 5. Cơ sở khoa học và thực tiễn của luận án Để giải quyết vấn đề cần nghiên cứu, Luận án dựa trên các cơ sở sau: - Về chuỗi cung ứng: Lý luận về chuỗi cung ứng trong xây dựng (gọi tắt là là chuỗi cung ứng xây dựng – CCƯXD), các mô hình CCƯXD đã được áp dụng, kinh nghiệm áp dụng CCƯXD ở các nước trên thế giới. - Về công tác cung ứng VTKT: Các kết quả nghiên cứu trong và ngoài nước đã công bố liên quan đến công tác cung ứng VTKT, đặc điểm của công tác cung ứng VTKT và hiệu quả công tác cung ứng VTKT. - Cơ sở thực tiễn: Xuất phát từ thực trạng cung ứng VTKT của các NTTCXD tại Việt Nam và hiệu quả khi áp dụng mô hình CCƯXD trên thế giới để nghiên cứu và chỉ rõ những thuận lợi và các khó khăn trong việc vận dụng mô hình CCƯVTKT của các NTTCXD tại Việt Nam. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án - Về khoa học: Luận án đã hệ thống hóa và làm rõ nhiều vấn đề của cơ sở lý luận về CCƯXD nói chung và CCƯVTKT của NTTCXD nói riêng. Những kết quả nghiên cứu về đặc điểm, thành phần của CCƯVTKT, mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi có tổ chức cung cấp "đồng bộ hóa" theo gói VTKT v.v..., đã hình thành những kiến thức mới trong lý luận CCƯVTKT, thúc đẩy sự quan tâm và tạo nên sự hiểu biết sâu sắc về CCƯVTKT. Đề xuất phương pháp sử dụng một chỉ tiêu đánh giá tích hợp không đơn vị đo kết hợp FAHP có tính đến yếu tố ngẫu nhiên trong lựa chọn NCC và đề xuất xây dựng mối quan hệ hợp tác trong chuỗi như là nhân tố then chốt cho sự thành công của CCƯVTKT ở Việt Nam là những góc nhìn mới, bổ sung vào lý luận về CCƯVTKT của NTTCXD. Các kết quả đó đồng thời cũng mở ra một số hướng nghiên cứu mới về quản lý quá trình cung ứng với các ngành sản xuất và công nghệ hỗ trợ cho công tác cung ứng và hoạt động logistics trong xây dựng. Luận án là một tài liệu bổ ích phục vụ cho công tác nghiên cứu, đào tạo trong lĩnh vực mua sắm VTKT, CCƯXD, CCƯVTKT của NTTCXD.
4 - Về thực tiễn: Luận án phân tích, đánh giá, làm rõ thực trạng mô hình cung ứng VTKT và thực trạng nhận thức về CCƯVTKT của các NTTCXD tại Việt Nam hiện nay, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và các nguyên nhân của chúng, từ đó đề xuất mô hình CCƯVTKT của NTTCXD và nhóm các giải pháp hỗ trợ hoàn thiện và thúc đẩy áp dụng mô hình CCƯVTKT. Những đề xuất của Luận án có giá trị tham khảo hữu ích cho các NTTCXD trong việc thiết lập mới và hoàn thiện công tác cung ứng VTKT nhằm tăng hiệu quả công tác cung ứng VTKT, tăng khả năng cạnh tranh của NTTCXD. Điều này có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc nâng cao chất lượng và hiệu suất của ngành xây dựng. 7. Đóng góp mới của luận án Luận án kế thừa, tiếp thu nhiều tài liệu nghiên cứu liên quan đến đề tài, trên cơ sở đó có bổ sung, phát triển phù hợp với yêu cầu của đối tượng nghiên cứu trong điều kiện hiện nay. Kết quả Luận án có những đóng góp mới như sau: (1) Làm phong phú thêm cơ sở lý luận về CCƯXD nói chung và CCƯVTKT của NTTCXD nói riêng về các nội dung: đặc điểm, thành phần của CCƯVTKT của NTTCXD; mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi có tổ chức cung cấp "đồng bộ hóa" theo gói VTKT; các chỉ tiêu và phương pháp lựa chọn NCCVTKT tham gia chuỗi; xây dựng mối quan hệ hợp tác lâu dài trong CCƯVTKT của NTTCXD; (2) Đánh giá thực trạng mô hình cung ứng VTKT của NTTCXD dưới góc độ CCƯ và nhận thức về CCƯVTKT của các NTTCXD tại Việt Nam hiện nay; (3) Đề xuất mô hình CCƯVTKT của NTTCXD khi có “Sàn thương mại VTKT” thực hiện vai trò NCC trực tiếp các gói VTKT đồng bộ; (4) Đề xuất nhóm các giải pháp hỗ trợ hoàn thiện và thúc đẩy áp dụng mô hình CCƯVTKT, bao gồm: giải pháp về phương pháp lựa chọn thành phần của chuỗi, tập trung vào lựa chọn NCCVTKT phù hợp tham gia vào CCƯVTKT; giải pháp xây dựng và duy trì mối quan hệ hợp tác trong CCƯVTKT; giải pháp hình thành các “Trung tâm cung ứng” của NTTCXD nhằm tạo tiền đề thúc đẩy áp dụng mô hình CCƯVTKT. 8. Kết cấu của luận án Ngoài mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, Luận án gồm có 4 chương: Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu về mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng Chương 2: Cơ sở lý luận về mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng Chương 3: Thực trạng mô hình cung ứng vật tư kỹ thuật và nhận thức về chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của các nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam Chương 4: Đề xuất mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật của nhà thầu thi công xây dựng tại Việt Nam và các giải pháp hỗ trợ.
5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ MÔ HÌNH CHUỖI CUNG ỨNG VẬT TƯ KỸ THUẬT CỦA NHÀ THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG 1.1. Các vấn đề chính liên quan đến mô hình chuỗi cung ứng vật tư kỹ thuật NCS thực hiện nghiên cứu theo cách xác định các vấn đề liên quan đến đối tượng nghiên cứu (của đề tài), phân chia chúng thành các nhóm, sau đó tìm và nghiên cứu các công trình khoa học có nội dung đề cập đến từng nhóm vấn đề như đã phân chia. Theo các công trình khoa học có tính kinh điển là Quản trị chuỗi cung ứng: chiến lược, kế hoạch và vận hành của Chopra và Meindl (2001) [93] và Quản trị chuỗi cung ứng xây dựng được biên tập bởi Stephen Pryke (2009) [158], ngoài khái niệm, vai trò thì các vấn đề được đề cập khi nghiên cứu mô hình chuỗi cung ứng xây dựng bao gồm (nhưng không giới hạn) xác định mô hình, tổ chức và vận hành chuỗi, thúc đẩy áp dụng và cải thiện chuỗi, cụ thể được trình bày dưới đây. - Về mô hình chuỗi, có hai vấn đề cần giải quyết là xác định cấu trúc chuỗi và lựa chọn đối tác hay các thành viên tham gia vào chuỗi. + Thành phần cấu trúc của chuỗi Chuỗi cung ứng bao gồm các doanh nghiệp và những hoạt động kinh doanh cần thiết để thiết kế, sản xuất, phân phối và sử dụng sản phẩm hay dịch vụ. Các doanh nghiệp tham gia vào CCƯ là để nhận được những thứ cần thiết nhằm duy trì sự tồn tại và đảm bảo cho sự phát triển thịnh vượng của mình. Mỗi doanh nghiệp tích hợp với một hoặc nhiều CCƯ và đóng một vai trò nhất định trong từng CCƯ [23]. Trong chuỗi, một doanh nghiệp có thể là NCC cho các khách hàng của mình và là khách hàng của các NCC đầu vào cho mình. Khi coi doanh nghiệp là trung tâm thì ngược về phía các NCC là lên thượng nguồn (upstream), xuôi về phía các khách hàng là xuống hạ nguồn (downstream). Dòng thông tin và dòng tiền đi ngược lên thượng nguồn còn dòng vật chất (kết quả sản phẩm) xuôi xuống hạ nguồn. + Chọn các nhà cung cấp phía thượng nguồn Các chủ thể hay tổ chức đóng vai trò trung tâm trong chuỗi cần chọn lựa NCC phù hợp để tham gia vào CCƯ. Việc lựa chọn NCC tập trung vào quy trình lựa chọn, tiêu chí để đánh giá lựa chọn và phương pháp lựa chọn NCC. - Về tổ chức vận hành và duy trì chuỗi gồm các nội dung sau: + Xác định các hoạt động của chuỗi; + Xác định quan hệ đối tác trong chuỗi; + Tích hợp vai trò các chủ thể trong chuỗi;