Luận án Tiến sĩ Tâm lý học: Nhu cầu được bảo vệ của trẻ em lang thang tại một số thành phố lớn ở nước ta

1<br /> VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> <br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> QUÁCH THỊ QUẾ<br /> <br /> NHU CẦU ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA TRẺ EM LANG THANG<br /> TẠI MỘT SỐ THÀNH PHỐ LỚN Ở NƯỚC TA<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC<br /> Chuyên ngành: TÂM LÝ HỌC CHUYÊN NGÀNH<br /> Mã số:<br /> <br /> : 62.31.04.01<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> PGS.TS. Văn Thị Kim Cúc<br /> <br /> HÀ NỘI-2016<br /> <br /> 2<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả<br /> và số liệu nghiên cứu trong luận án này là hoàn toàn trung thực và chưa từng<br /> công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác.<br /> <br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Quách Thị Quế<br /> <br /> 3<br /> <br /> LỜI CÁM ƠN<br /> Trải qua 5 năm học tập và nghiên cứu, dưới sự hướng dẫn nhiệt tình của<br /> PGS.TS Văn Thị Kim Cúc, tôi đã hoàn thành luận án của mình. Tôi xin bày tỏ<br /> lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Văn Thị Kim Cúc. Trong thời gian qua Cô<br /> giáo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, dành mọi thời gian để làm việc khi tôi cần<br /> sự hỗ trợ.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô giáo của khoa Tâm lý – giáo<br /> dục, Học viện Khoa học Xã hội, Viện Tâm lý học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã<br /> hội Việt Nam, quý Thầy Cô giáo của Khoa Tâm lý - Giáo dục Trường Đại học<br /> sư phạm Hà Nội đã giảng dạy và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình<br /> làm Nghiên cứu sinh.<br /> Tôi xin cảm ơn Lãnh đạo Viện, các đồng nghiệp của Viện Khoa học Lao<br /> động và Xã hội đã luôn động viên, khuyến khích tạo mọi điều kiện thuận lợi<br /> cho tôi trong thời gian làm luận án.<br /> Tôi xin cảm ơn sự cộng tác, giúp đỡ nhiệt tình của Cục bảo vệ chăm sóc<br /> trẻ em, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội. Các Sở Lao động Thương binh<br /> và Xã hội, Trung tâm giáo dục thanh thiếu niên, cán bộ phường và các em là<br /> trẻ em lang thang của hai thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Hà Nội trong<br /> quá trình điều tra, nghiên cứu, thu thập số liệu.<br /> Trong điều kiện thời gian nghiên cứu chưa nhiều, kinh nghiệm nghiên<br /> cứu khoa học còn hạn chế nên luận án của tôi vẫn còn nhiều thiếu sót, kính<br /> mong Quý thầy cô giáo và đồng nghiệp đóng góp ý kiến, giúp tôi hoàn thiện<br /> luận án được tốt hơn.<br /> Hà Nội, ngày 25 tháng 6 năm 2016<br /> <br /> NCS. Quách Thị Quế<br /> <br /> 4<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> Trang phụ bìa<br /> Lời cam đoan<br /> Mục lục<br /> Danh mục các số viết tắt<br /> Danh mục các bảng biểu<br /> MỞ ĐẦU……………………………………………………………….…..<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của của đề tài………..……………………………...........<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ……………………………………..<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ………………………………………<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ……………………….<br /> <br /> 5<br /> <br /> 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án …………………………………<br /> <br /> 6<br /> <br /> 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án ……………………………………<br /> 6<br /> 7. Cơ cấu của luận án…… …………………………………………………<br /> <br /> 7<br /> <br /> Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU NHU CẦU<br /> <br /> 8<br /> <br /> ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA TRẺ EM LANG THANG ……………….............<br /> 1.1. Những nghiên cứu ở ngoài nước …………………………………….<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1.2. Những nghiên cứu ở trong nước …………………………………….<br /> <br /> 24<br /> <br /> Chương 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NHU CẦU<br /> <br /> 33<br /> <br /> ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA TRẺ EM LANG THANG ……………………….<br /> 2.1. VẤN ĐỀ TRẺ EM LANG THANG ………………………………...<br /> <br /> 33<br /> <br /> 2.1.1. Khái niệm trẻ em lang thang …………………………………........<br /> <br /> 33<br /> <br /> 2.1.2. Một số đặc điểm của trẻ em lang thang…………………………….<br /> <br /> 36<br /> <br /> 2.1.3. Một số cách phân loại trẻ em lang thang …………………………..<br /> <br /> 37<br /> <br /> 2.2. VẤN ĐỀ NHU CẦU ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA TRẺ EM LANG THANG<br /> <br /> 39<br /> <br /> 2.2.1. Khái niệm nhu cầu ………………………………….……………..<br /> <br /> 39<br /> <br /> 2.2.2. Khái niệm bảo vệ trẻ em …………………………………………..<br /> <br /> 43<br /> <br /> 2.2.3. Khái niệm nhu cầu được bảo vệ của trẻ em lang thang …………..<br /> <br /> 45<br /> <br /> 5<br /> 2.2.4. Biểu hiện nhu cầu được bảo vệ của trẻ em lang thang ……………<br /> <br /> 52<br /> <br /> 2.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NHU CẦU ĐƯỢC BẢO VỆ<br /> <br /> 56<br /> <br /> CỦA TRẺ EM LANG THANG .................................................................<br /> 2.3.1. Yếu tố chủ quan ................................................................................<br /> <br /> 56<br /> <br /> 2.3.2. Yếu tố khách quan ............................................................................<br /> <br /> 59<br /> <br /> Chương 3: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................<br /> <br /> 61<br /> <br /> 3.1. Nghiên cứu lí luận ...............................................................................<br /> <br /> 61<br /> <br /> 3.2. Nghiên cứu thực tiễn ..........................................................................<br /> <br /> 62<br /> <br /> Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU NHU CẦU ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA<br /> <br /> 80<br /> <br /> TRẺ EM LANG THANG Ở MỘT SỐ THÀNH PHỐ LỚN Ở NƯỚC TA<br /> 4.1. THỰC TRẠNG NHU CẦU ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA TRẺ EM LANG<br /> <br /> 80<br /> <br /> THANG ………………………………………………………………………<br /> 4.1.1. Đánh giá chung thực trạng nhu cầu được bảo vệ của trẻ em lang thang<br /> <br /> 80<br /> <br /> 4.1.2. Biểu hiện một số nhu cầu được bảo vệ của trẻ em lang thang ……<br /> <br /> 100<br /> <br /> 4.2. THỰC TRẠNG CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NHU CẦU<br /> <br /> 123<br /> <br /> ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA TRẺ EM LANG THANG……………………….<br /> 4.2.1. Yếu tố chủ quan ……………………………………………………<br /> <br /> 123<br /> <br /> 4.2.2. Yếu tố khách quan …………………………………………………<br /> <br /> 124<br /> <br /> 4.2.3. So sánh điểm trung bình chung của các yếu tố ảnh hưởng ……….<br /> <br /> 128<br /> <br /> 4.2.4. Yếu tố ảnh hưởng khác ………………………..…………………..<br /> <br /> 128<br /> <br /> 4.3. NHU CẦU ĐƯỢC BẢO VỆ CỦA TRẺ EM LANG THANG QUA<br /> PHÂN TÍCH TRƯỜNG HỢP ĐIỂN HÌNH …….……………………….<br /> <br /> 133<br /> <br /> 4.3.1. Biểu hiện nhu cầu được bảo vệ của trẻ em lang thang ……………<br /> <br /> 133<br /> <br /> 4.3.2. Kết luận về các nghiên cứu trường hợp điển hình …………………<br /> <br /> 142<br /> <br /> KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................<br /> <br /> 144<br /> <br /> DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ .....................<br /> <br /> 149<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................<br /> <br /> 150<br /> <br /> PHỤ LỤC......................................................................................<br /> <br /> 154<br /> <br />