Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu các nhân tố vĩ mô của nền kinh tế và nhân tố nội tại ngân hàng có tác động như thế nào đến tăng trưởng tín dụng ngân hàng thương mại Việt Nam. Qua đó đề xuất một số kiến nghị từ khía cạnh học thuật đối với các nhà quản trị ngân hàng và hàm ý chính sách.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ---------- NGÔ THỊ MAI TRINH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính – ngân hàng Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. TRƯƠNG QUANG THÔNG TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là luận văn độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong đề tài có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. TP. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 2019 Tác giả đề tài
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ TÓM TẮT ABSTRACT CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ................................................. 1 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU .......................................................1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .......................2 1.3 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..............................................2 1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................3 1.5 Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI .........................................................3 1.6 KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN .......................................................................4 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG .............................. 7 2.1 TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG .............................................7 2.1.1 Khái niệm ................................................................................................7 2.1.2 Một số chỉ tiêu đo lường tăng trưởng tín dụng .......................................8 2.2 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG .........................................................................................................9 2.2.1 Các nhân tố vĩ mô ảnh hưởng đến tín dụng ngân hàng ..........................9 2.2.2 Các nhân tố nội tại ảnh hưởng đến tín dụng ngân hàng .......................11 2.3 LƯỢC KHẢO CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ..........15 2.3.1 Các công trình nghiên cứu ngoài nước .................................................15
2.3.2 Các công trình nghiên cứu trong nước .................................................16 2.4 CÁC VẤN ĐỀ TỒN TẠI VÀ ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ......19 2.4.1 Các vấn đề tồn tại..................................................................................19 2.4.2 Đề xuất mô hình nghiên cứu .................................................................19 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ....................................................................................................... 21 3.1 THỰC TRẠNG TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG .........................................21 3.2 THỰC TRẠNG CÁC NHÂN TỐ KINH TẾ VĨ MÔ .................................23 3.3 THỰC TRẠNG CÁC NHÂN TỐ NỘI TẠI NGÂN HÀNG ......................25 3.3.1 Quy mô ngân hàng, tỷ lệ thanh khoản và tỷ lệ vốn chủ sở hữu............25 3.3.2 Tăng trưởng tiền gửi ngân hàng ............................................................26 3.3.3 Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ROE ........................................27 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN KẾT QUẢ ......................................... 30 4.1 MÔ TẢ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU .............................................................30 4.1.1 Nguồn dữ liệu và đặc điểm dữ liệu .......................................................30 4.1.2 Xử lý dữ liệu .........................................................................................32 4.2 TỔNG QUÁT VỀ QUY TRÌNH THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU ................33 4.3 THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .........................................................................33 4.3.1 Xây dựng mô hình nghiên cứu của đề tài .............................................33 4.3.2 Mô tả chi tiết các biến ...........................................................................35 4.4 KẾT QUẢ ƯỚC LƯỢNG MÔ HÌNH ........................................................40 4.4.1 Các thống kê mô tả và ma trận tương quan các biến ............................40 4.4.2 Thực hiện kiểm định độ tin cậy trên dữ liệu .........................................44 4.4.3 Ước lượng phương trình hồi quy ..........................................................47 4.5 THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................52 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................ 55 5.1 KẾT LUẬN .................................................................................................55 5.2 KIẾN NGHỊ .................................................................................................56
5.2.1 Kiến nghị đối với các ngân hàng thương mại .......................................56 5.2.2 Kiến nghị đối với các nhà hoạch định chính sách ................................57 5.3 NHỮNG ĐIỂM HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ ĐỀ XUẤT HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGHIÊN CỨU..........................................................................................58 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TỪ TÊN TIẾNG ANH TÊN TIẾNG VIỆT CG Credit Growth Tăng trưởng tín dụng CPI Consumer Price Index Chỉ số giá tiêu dùng DG Deposit Growth Tăng trưởng tiền gửi FEM Fixed effects model Mô hình các ảnh hưởng cố định GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội GLS Generalized Least Square Mô hình bình phương nhỏ nhất tổng quát IMF International Monetary Fund Quỹ tiền tệ quốc tế LIQ Liquidity Thanh khoản ngân hàng NHTM Ngân hàng thương mại OLS Ordinary Least Squares Mô hình bình phương nhỏ nhất Pooled OLS Mô hình bình phương nhỏ nhất gộp REM Random effects model Mô hình các ảnh hưởng ngẫu nhiên
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Thống kê các chỉ số tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại giai đoạn 2010 – 2018 Bảng 4.1: Danh sách tên các ngân hàng thương mại thuộc mẫu nghiên cứu Bảng 4.2: Các chỉ số thông kê mô tả dữ liệu các biến giai đoạn 2010 – 2018 Bảng 4.3: Ma trận tương quan trong mô hình Bảng 4.4: Kết quả kiểm định đa cộng tuyến (lần 1) Bảng 4.5: Kết quả kiểm định đa cộng tuyến (lần 2) Bảng 4.6: Kết quả kiểm định hiện tượng phương sai thay đổi Bảng 4.7: Kết quả kiểm định hiện tượng tự tương quan Bảng 4.8: Kết quả ước lượng với mô hình Pooled Bảng 4.9: Kết quả ước lượng với mô hình FEM Bảng 4.10: Kết quả ước lượng với mô hình REM Bảng 4.11: Kết quả kiểm định Hausman Bảng 4.12: Khắc phục mô hình bằng phương pháp GLS
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 3.1: Tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại Việt Nam 2010 – 2018 Hình 3.2: Tăng trưởng tín dụng và các nhân tố kinh tế vĩ mô tại Việt Nam Hình 3.3: Quy mô ngân hàng và các tỷ lệ tài sản/ vốn tại ngân hàng thương mại Việt Nam 2010 – 2018 Hình 3.4: Tăng trưởng tiền gửi tại ngân hàng thương mại Việt Nam Hình 3.5: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu ROE
TÓM TẮT Luận văn nhằm mục tiêu nghiên cứu các nhân tố vĩ mô và các nhân tố nội tại tác động đến tăng trưởng tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2018. Tác giả sử dụng phương pháp hồi quy dữ liệu bảng thông qua các mô hình OLS, FEM, REM, với dữ liệu nghiên cứu trên 26 ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2018. Dữ liệu ngân hàng được tác giả thu thập từ báo cáo tài chính của 26 ngân hàng thương mại Việt Nam từ năm 2010 đến năm 2014. Các dữ liệu vĩ mô được tổng hợp từ trang thông tin của Quỹ tiền tệ quốc tế IMF. Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối quan hệ cùng chiều của các biến tăng trưởng kinh tế GDP và tăng trưởng tiền gửi ngân hàng đối với tăng trưởng tín dụng. Từ khóa: Tăng trưởng tín dụng, Ngân hàng thương mại, Tín dụng ngân hàng
ABSTRACT This paper aims to study macro factors and internal factors affecting credit growth in Vietnamese commercial banks in the period of 2010 – 2018. The paper is done by Panel Data Regresion Model: OLS, FEM, REM models, with research data from 20 Vietnamese commercial banks in the period of 2010 – 2018. Banking data was accumulated from the finacial statements covering 2010 to 2014. Macro data are aggregated from the website of the International Monetary Fund IMF. The research results show that there is a positive relationship of GDP growth variables and bank deposit growth to credit growth.
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Chương này sẽ giới thiệu tổng quan về nghiên cứu, bao gồm các phần: Đặt vấn đề, trình bày mục tiêu nghiên cứu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa thực tiễn của đề tài. 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Đối với nền kinh tế nói chung, ngân hàng là kênh trung gian tài chính chiến lược, đảm nhiệm chức năng luân chuyển vốn giữa các thành phần kinh tế. Trong quá trình đó, hoạt động tín dụng trở nên quan trọng vì là khoản mục sử dụng nguồn vốn chủ yếu và là kênh mang lại tỷ trọng lợi nhuận lớn nhất của ngân hàng thương mại. Tốc độ tăng trưởng tín dụng gia tăng liên tục và đều đặn là một trong các chỉ tiêu thể hiện hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại. Ngoài ra, tín dụng ngân hàng tăng trưởng tạo tiền đề giúp các doanh nghiệp mở rộng sản xuất, tăng khối lượng sản phẩm, thúc đẩy sự phát triển chung của nền kinh tế. Ngược lại, sự suy giảm của tăng trưởng tín dụng ảnh hưởng gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, khi đi cùng với sự gia tăng về rủi ro tín dụng, cơ cấu tín dụng bất ổn thì sẽ là dấu hiệu cho thấy tình trạng nền kinh tế đang gặp khó khăn, suy thoái. Đối với nhà hoạch định chính sách, tín dụng ngân hàng còn là đối tượng quan trọng trong chính sách tiền tệ của Ngân hàng nhà nước. Tăng trưởng tín dụng chính là biểu hiện của sự nới lỏng hoặc thắt chặt cung tiền. Sự gia tăng tín dụng sẽ tác động tăng cung tiền, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Với những vai trò quan trọng của tăng trưởng tín dụng như trên, rất cần thiết có những nghiên cứu các nhân tố tác động đến tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại. Từ đó giúp các nhà quản trị ngân hàng có cơ sở đưa ra quyết định điều chỉnh tăng trưởng tín dụng phù hợp theo định hướng quản trị của mình; đồng thời
2 giúp nhà hoạch định chính sách có những chiến lược điều hành chính sách tiền tệ phù hợp. Xuất phát từ lý do đó, tác giả chọn đề tài nghiên cứu "Các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại Việt Nam" nhằm xem xét tác động của các yếu tố vĩ mô cũng như nội tại ngân hàng đến việc tăng trưởng tín dụng ngân hàng. Ngoài ý nghĩa cung cấp thêm một bằng chứng thực nghiệm ở Việt Nam, nghiên cứu cũng góp phần cung cấp cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp về tăng trưởng tín dụng giúp các nhà quản trị ngân hàng và nhà hoạch định chính sách cân nhắc, xem xét đưa ra những quyết định, chính sách tín dụng thích hợp. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Tác giả thực hiện nghiên cứu với mục tiêu: Nghiên cứu các nhân tố vĩ mô của nền kinh tế và nhân tố nội tại ngân hàng có tác động như thế nào đến tăng trưởng tín dụng ngân hàng thương mại Việt Nam. Qua đó đề xuất một số kiến nghị từ khía cạnh học thuật đối với các nhà quản trị ngân hàng và hàm ý chính sách. Để làm rõ mục tiêu nghiên cứu này, tác giả tập trung trả lời ba câu hỏi: Thứ nhất, các nhân tố nào tác động đến tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại Việt Nam? Thứ hai, mức độ và chiều hướng tác động của các nhân tố này đến tăng trưởng tín dụng như thế nào? Thứ ba, có những giải pháp và kiến nghị nào từ kết quả nghiên cứu trên? 1.3 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu về tốc độ tăng trưởng tín dụng của các NHTM Việt Nam trong mối tương quan với các nhân tố khác (nội tại và vĩ mô), trong giai đoạn 2010 – 2018.
3 Phạm vi nghiên cứu: Tác giả lựa chọn mẫu nghiên cứu trên 26 ngân hàng thương mại hoạt động tại Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2018. Đây là giai đoạn các ngân hàng thương mại Việt Nam gặp khó khăn thử thách sau tái cơ cấu và dần đạt được những thành công bước đầu. Dữ liệu được tác giả tổng hợp từ thông tin công bố của các ngân hàng dựa trên các tiêu chí sau: - Các ngân hàng thương mại thực hiện công bố thông tin liên tục trong giai đoạn 2010 – 2018. - Không sử dụng dữ liệu của các ngân hàng thương mại 100% vốn nước ngoài hoặc chi nhánh của ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. 1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng với các phương pháp phân tích số liệu như sau: - Tổng hợp, thống kê, phân tích, so sánh, đối chiếu số liệu; kết hợp đồ thị, bảng biểu minh họa. - Phương pháp hồi quy: Thực hiện hồi quy dữ liệu bảng theo các phương pháp OLS, FEM, REM. Lựa chọn mô hình hồi quy phù hợp nhất với mẫu dữ liệu từ 3 mô hình trên để bàn luận. - Phần mềm sử dụng: Stata 14 Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo tài chính được các ngân hàng thương mại công bố; các số liệu kinh tế vĩ mô được tổng hợp từ trang thông tin của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF). 1.5 Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI Luận văn cung cấp thêm bằng chứng thực nghiệm cho thấy tình hình phát triển chung của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2010 – 2018. Đây là
4 giai đoạn đặc biệt đối với hoạt động ngân hàng tại Việt Nam vì là thời gian đầu chính thức áp dụng Luật các tổ chức tín dụng 2010; đồng thời cũng là giai đoạn các ngân hàng thương mại thực hiện tái cơ cấu, hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại dần đi vào ổn định và có nhiều kết quả khởi sắc. Khung thời gian nghiên cứu đến 2018 thể hiện tính cập nhật về thời gian của đề tài. Luận văn góp phần đưa ra kết quả nghiên cứu học thuật dựa trên thông tin số liệu thực tế từ các ngân hàng thương mại Việt Nam, cũng là cơ sở để nhà quản trị ngân hàng và nhà hoạch định chính sách có thể xem xét trước khi ra quyết định thực tiễn. 1.6 KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN Luận văn được tác giả thiết kế gồm năm chương với nội như sau: Chương 1: Giới thiệu về đề tài nghiên cứu Trong chương này tác giả trình bày lý do chọn đề tài, mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa thực tiễn của đề tài. Chương 2: Cơ sở lý thuyết về tăng trưởng tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng Tác giả khái quát lý thuyết nền tảng về tăng trưởng tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng. Đồng thời tác giả lược khảo các công trình nghiên cứu trước đây tìm ra khe hở nghiên cứu và đề xuất mô hình nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng tăng trưởng tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại NHTM Việt Nam Tác giả tìm hiểu thực trạng tăng trưởng tín dụng và các nhân tố vĩ mô, nội tại ngân hàng ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2018
5 Chương 4: Nghiên cứu định lượng các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại NHTM Việt Nam Trong chương này, tác giả tiến hành kiểm định kết quả nghiên cứu thực nghiệm đối với trường hợp các NHTM Việt Nam. Từ đó, tác giả đưa ra kết luận về các giả thuyết nghiên cứu đã dặt ra, động thời đưa ra nhận định về tác động của các biến độc lập đối với tăng trưởng tín dụng tại NHTM Việt Nam. Chương 5: Kết luận và kiến nghị Tác giả kết luận tổng quả từ kết quả nghiên cứu đã đạt được. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra một số khuyến nghị, đề xuất nhằm đảm bảo tăng trưởng tín dụng ổn định, an toàn đối với các NHTM Việt Nam. Ngoài ra, chương này cũng chỉ sẽ những điểm hạn chế của đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo.
6 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 Trong chương này, tác giả đã trình bày tổng quan về đề tài nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại Việt Nam”. Cụ thể, tác giả đã giải thích lý do chọn đề tài xuất phát từ tầm quan trọng có ý nghĩa chiến lược của tín dụng đối với hoạt động ngân hàng. Tác giả cũng đã trình bày mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu xoay quanh tốc độ tăng trưởng tín dụng tại các NHTM Việt Nam; phạm vi nghiên cứu là 26 NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2018. Ngoài ra, tác giả cũng tổng quát về phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa thực tiễn của đề tài.
7 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG Trong chương này tác giả sẽ trình bày tổng quan về lý thuyết, các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng thương mại; lược khảo các công trình nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài; từ những vấn đề còn tồn tại, qua đó tác giả xác định được các vấn đề chính cần giải quyết trong luận văn để đưa ra mô hình nghiên cứu phù hợp. 2.1 TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 2.1.1 Khái niệm Trong mỗi giai đoạn của nền kinh tế, nhà hoạch định chính sách luôn có những chính sách tiền tệ thắt chặt hay nới lỏng khác nhau; các nhà quản trị ngân hàng cũng có những định hướng nhất định đối với hoạt động tín dụng của mình. Những chính sách này biểu hiện qua sự thay đổi lượng cung tiền. Sự thay đổi lượng cung ứng tiền tệ mà ngân hàng đưa ra nền kinh tế được gọi là tăng trưởng tín dụng ngân hàng. Tăng trưởng tín dụng dương khi ngân hàng tăng thêm một lượng cung ứng tiền tệ đưa vào lưu thông trong nền kinh tế, ngược lại, tăng trưởng tín dụng âm khi lượng cung ứng tiền tệ sụt giảm, thể hiện xu hướng thắt chặt tiền tệ. Theo Nguyễn Văn Tiến (2013), tăng trưởng tín dụng là việc các NHTM sử dụng các chính sách nhằm tăng nguồn vốn huy động, đáp ứng cho việc cấp tín dụng, chiết khấu, đầu tư vào những đối tượng là các tổ chức kinh tế, cá nhân… có nhu cầu vay vốn, từng bước nâng cao lợi nhuận, thị phần và thương hiệu trên thị trường. Tăng trưởng tín dụng ngân hàng được hiểu là sự tăng lên của các khoản tín dụng do hệ thống ngân hàng cấp cho các cá nhân, doanh nghiệp và các tổ chức khác trong nền kinh tế. Đây là điều rất cần thiết để có thể đáp ứng nhu cầu về vốn ngày càng tăng trong quá trình phát triển của toàn xã hội.
8 Tăng trưởng tín dụng có chất lượng cao sẽ mang đến hiệu quả hoạt động tín dụng cao. Tín dụng có chất lượng là tín dụng mà ngân hàng cấp tín dụng đúng theo các tiêu chuẩn quy định an toàn vốn của Ngân hàng nhà nước; quản lý chặt chẽ đảm bảo người đi vay sử dụng vốn đúng mục đích. Nhờ đó đảm bảo thu hồi vốn và lãi đúng thời hạn, hạn chế rủi ro mất vốn. Như vậy, việc tăng trưởng tín dụng có chất lượng sẽ tăng thêm hiệu quả hoạt động tín dụng. Đối với các nhà quản trị ngân hàng, việc duy trì tốc độ tăng trưởng tín dụng song song với đảm bảo chất lượng tín dụng mang lại hiệu quả cao là hết sức quan trọng. Tăng trưởng tín dụng của ngân hàng cần đạt đến giới hạn dựa theo các yếu tố nguồn lực vốn, nhân lực, công nghệ của ngân hàng đó. Nếu tăng trưởng tín dụng vượt quá kiểm soát sẽ dễ dẫn đến tình trạng ngân hàng mất khả năng thanh toán, chất lượng tín dụng giảm sút, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tín dụng, thậm chí gây thua lỗ. Do đó, các nhà quản trị ngân hàng cần có những chính sách quản trị rủi ro phù hợp với tình hình vĩ mô cũng như tình hình nội tại ngân hàng. Có như vậy thì tăng trưởng tín dụng mới hiệu quả, đảm bảo sự phát triền bền vững của ngân hàng. 2.1.2 Một số chỉ tiêu đo lường tăng trưởng tín dụng Mức độ tăng trưởng tín dụng được số hóa thành các giá trị đo lường cụ thể như sau: Quy mô tăng trưởng tín dụng: được xác định bằng cách tính số liệu chênh lệch giữa tổng giá trị các khoản tín dụng ngân hàng cung ứng trong kỳ tính toán so với kỳ so sánh, phản ánh mức độ tăng trưởng nhiều hay ít theo giá trị tuyệt đối. Được tính theo công thức: Quy mô tăng trưởng tín dụngkỳ t = Tổng giá trị cấp tín dụngkỳ t – Tổng giá trị cấp tín dụngkỳ so sánh Tốc độ tăng trưởng tín dụng: được xác định bằng cách tính số liệu tỷ lệ thay đổi giữa giá trị khoản tín dụng ngân hàng cung ứng trong kỳ tính toán so với kỳ so
9 sánh, phản ánh mức độ tăng trưởng nhiều hay ít theo giá trị tương đối. Được tính theo công thức: Tốc độ tăng trưởng tín dụngkỳ t = [(Tổng giá trị cấp tín dụngkỳ t / Tổng giá trị cấp tín dụngkỳ so sánh) – 1]*100% Trong đó Tổng giá trị cấp tín dụng tại các thời điểm so sánh được tính bằng toàn bộ giá trị các khoản mục được xem là cấp tín dụng theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng (2010). 2.2 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 2.2.1 Các nhân tố vĩ mô ảnh hưởng đến tín dụng ngân hàng 2.2.1.1 Tăng trưởng kinh tế Tăng trưởng kinh tế tác động đến tăng trưởng tín dụng ngân hàng qua hai góc độ. Thứ nhất, ở góc độ tiêu dùng cá nhân, khi nền kinh tế tăng trưởng, thu nhập của cá nhân và hộ gia đình được cải thiện, họ sẽ có xu hướng chi tiêu nhiều hơn, qua đó thúc đẩy tiêu dùng xã hội. Để đáp ứng nhu cầu chi tiêu tăng lên trong xã hội, các thành phần kinh tế sẽ có khuynh hướng tìm những nguồn tài trợ vốn cho tiêu dùng, như tín dụng ngân hàng. Như vậy, từ góc độ chi tiêu cá nhân, tăng trưởng kinh tế và kỳ vọng tăng trưởng kinh tế sẽ có tác động tới tăng trước tín dụng ngân hàng theo hướng tích cực. Thứ hai, ở góc độ doanh nghiệp, tăng trưởng kinh tế giúp các doanh nghiệp lạc quan hơn, nền kinh tế có triển vọng tăng trưởng càng nhiều thì cơ hội kinh doanh càng nhiều và càng đáng giá để đầu tư hơn. Từ đó, doanh nghiệp sẽ có xu hướng gia tăng sản xuất, mở rộng quy mô đầu tư. Điều này sẽ thúc đẩy nhu cầu tín dụng của các chủ thể này, qua đó làm gia tăng tốc độ tăng trưởng tín dụng ngân hàng. Nghiên cứu của của Aydin B. (2008) cũng đã đưa ra kết luận rằng có một sự tác động cùng chiều của tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đối với sự bùng nổ tín dụng ở các nước khu vực Trung và Đông Âu trong những năm đầu của thế kỷ XXI.
10 Kết quả này cũng được khẳng định trong nghiên cứu của Pouw và Kakes (2013) khi nghiên cứu tác động của các nhân tố vĩ mô đến hoạt động của 28 ngân hàng quốc gia trong giai đoạn 1980-2009. Hai tác giả đã nhận thấy có sự tương quan cùng chiều giữa tăng trưởng GDP và hoạt động của các ngân hàng. Tuy nhiên, cũng có những quan điểm trái ngược với lập luận này. Nghiên cứu của Vu và Nahm (2013) đối với các nhân tố tác động đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại tại Việt Nam 2000 – 2006 cho ra kết luận rằng, tăng trưởng GDP sẽ có tác động ngược chiều với tăng trưởng trong các hoạt động của ngân hàng thương mại. Điều này có thể nhìn nhận do tăng trưởng kinh tế gắn liền với sự giàu có của các thành phần kinh tế: khi xã hội giàu có hơn, dân cư sẽ có xu hướng chi tiêu, đầu tư và tiết kiệm nhiều hơn. Khi đó, nếu khuynh hướng chi tiêu và đầu tư từ thu nhập tăng lên nhiều hơn so với khuynh hướng tiết kiệm, việc vay mượn sẽ không gia tăng đáng kể. Tăng trưởng tín dụng có thể âm nếu các thành phần kinh tế có xu hướng sử dụng thu nhập của họ cho hoạt động chi tiêu và đầu tư. 2.2.1.2 Lạm phát Đã có nhiều nghiên cứu của các tác giả chứng minh lạm phát có ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng tín dụng ngân hàng. Điển hình như nghiên cứu của Pouw và Kakes (2013), tác giả nhận thấy tỷ lệ lạm phát có tác động ngược chiều tới hoạt động của các ngân hàng. Nghiên cứu của Vu và Nahm (2013) đối với các nhân tố tác động đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại tại Việt Nam 2000 – 2006 cũng chứng minh kết quả tương tự, rằng tỷ lệ lạm phát sẽ có tác động ngược chiều đối với tăng trưởng trong các hoạt động của ngân hàng thương mại. Quan điểm này cũng đúng với kết quả nghiên cứu của Singh A. & Sharma A. K. (2016), lạm phát tác động tiêu cực đến thanh toán cũng như nguồn vốn huy động đổ vào ngân hàng, thông qua đó sẽ dẫn đến tác động ngược chiều với khả năng mở rộng quy mô cấp tín dụng của ngân hàng thương mại. Điều này có thể giải thích là do lạm phát hàng năm của nền kinh tế ảnh hưởng đến hành vi của các chủ thể cung – cầu tín dụng, từ đó tác động đến độ lớn và tốc độ