Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Mối quan hệ giữa niềm tin tổ chức, kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh - Tại các doanh nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là đánh giá mức tác động của niềm tin tổ chức đến quản trị chi phí liên doanh nghiệp trong trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp; đánh giá mức tác động của niềm tin tổ chức đến kế toán mở trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp; đánh giá mức tác động của quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh; đánh giá mức tác động của kế toán mở đến kết quả kinh doanh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Mối quan hệ giữa niềm tin tổ chức, kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh - Tại các doanh nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC N T TP C NGUYỄN THỊ MINH HIỆP MỐI QUAN HỆ GIỮA NIỀM TIN TỔ CHỨC, K TOÁN MỞ VÀ QUẢN TRỊ CHI PHÍ LIÊN DOANH NGHIỆP Đ N K T QUẢ KINH DOANH_ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN T ẠC SĨ N T Tp Hồ Chí Minh - Năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC N T TP C NGUYỄN THỊ MINH HIỆP MỐI QUAN HỆ GIỮA NIỀM TIN TỔ CHỨC, K TOÁN MỞ VÀ QUẢN TRỊ CHI PHÍ LIÊN DOANH NGHIỆP Đ N K T QUẢ KINH DOANH_ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế toán (hƣớng nghiên cứu) Mã số: 8340301 LUẬN VĂN T ẠC SĨ N T NGƢỜI ƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THU Tp Hồ Chí Minh - Năm 2019
LỜ CA ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Mối quan hệ giữa niềm tin tổ chức, kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh - Tại các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu của tôi. Tôi đã sử dụng những kiến thức học được cùng với sự hướng dẫn của Người hướng dẫn khoa học TS. Nguyễn Thị Thu để thực hiện luận văn này. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 12 năm 2019 Nguyễn Thị Minh Hiệp
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜ CA ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VI T TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC HÌNH VẼ TÓM TẮT ABSTRACT PHẦN GIỚI THIỆU .................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................... 4 3. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 5 4.1 Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 5 4.2 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 5 6. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu ..................................................................... 6 6.1 Về mặt lý thuyết.......................................................................................... 6 6.2 Về mặt thực tiễn ......................................................................................... 6 7. Kết cấu của báo cáo nghiên cứu ....................................................................... 6 C ƢƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƢỚC ................................... 7 1.1 Tổng quan các nghiên cứu trước ...................................................................... 7 1.2 Khe hỏng nghiên cứu ...................................................................................... 15 K T LUẬN C ƢƠNG 1 ........................................................................................... 16 C ƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUY T .......................................................................... 17 2.1 Các khái niệm căn bản .................................................................................... 17 2.1.1 Kết quả kinh doanh (PERF) ..................................................................... 17
2.1.2 Niềm tin tổ chức (Interorganization Trust) .............................................. 18 2.1.3 Kế toán mở (OBA – Open book accounting) .......................................... 20 2.1.4 Quản trị chi phí liên doanh nghiệp (IOCM – Interorganization cost management) ......................................................................................................... 22 2.2 Lý thuyết nền tảng có liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh................................................................................................................. 25 2.2.1 Lý thuyết bất định (Contingency theory)................................................. 25 2.2.2 Lý thuyết chi phí giao dịch ...................................................................... 27 2.3 Mô hình nghiên cứu và thiết lập các giả thuyết nghiên cứu ........................... 30 2.3.1 Mô hình nghiên cứu ................................................................................. 30 2.3.2 Thiết lập các giả thuyết nghiên cứu ......................................................... 30 K T LUẬN C ƢƠNG 2 ........................................................................................... 34 C ƢƠNG 3. P ƢƠNG P ÁP NG ÊN CỨU ..................................................... 35 3.1. Khung nghiên cứu và quy trình nghiên cứu ................................................... 35 3.1.1 Khung nghiên cứu .................................................................................... 35 3.1.2 Quy trình nghiên cứu ............................................................................... 35 3.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 37 3.3. Thang đo các khái niệm nghiên cứu ............................................................... 39 3.3.1 Thang đo niềm tin tổ chức (IT) ................................................................ 39 3.3.2 Thang đo quản trị chi phí liên doanh nghiệp và kế toán mở ................... 39 3.3.3 Thang đo kết quả kinh doanh ................................................................... 42 3.3.4 Thang đo cho biến kiểm soát ................................................................... 46 3.3.5 Mẫu và phương pháp thu thập dữ liệu ..................................................... 46 3.3.5.1 Mẫu nghiên cứu ....................................................................................... 46 K T LUẬN C ƢƠNG 3 ........................................................................................... 48 C ƢƠNG 4. T QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................. 49 4.1 Phân tích thống kê mô tả ................................................................................ 49 4.2 Kiểm định độ tin cậy của thang đo cho các biến nghiên cứu ......................... 51 4.2.1 Thang đo niềm tin tổ chức (IT) ................................................................ 51
4.2.2 Thang đo quản trị chi phí liên doanh nghiệp (IOCM) ............................. 52 4.2.3 Thang đo dữ liệu mở (OBA) .................................................................... 52 4.2.4 Thang đo kết quả kinh doanh (PERF) ..................................................... 53 4.3 Đánh giá thang đo bằng phân tích nhân tố khám phá EFA ............................ 54 4.4 Phân tích mô hình hồi quy tuyến tính đa biến ................................................ 57 4.4.1 Phân tích tương quan hệ số Pearson ........................................................ 57 4.4.2 Phân tích hồi quy đa biến......................................................................... 57 4.5 Phân tích ANOVA để kiểm định sự khác biệt cho biến kiểm soát quy mô và lĩnh vực kinh doanh .................................................................................................. 64 TÓM TẮT C ƢƠNG 4 ............................................................................................. 66 C ƢƠNG 5. BÀN LUẬN VÀ K T LUẬN ............................................................. 67 5.1 Bàn luận về kết quả ........................................................................................ 67 5.2 Đóng góp của nghiên cứu ........................................................................ 68 5.2.1 Về mặt lý thuyết .............................................................................................. 68 5.2.2 Về mặt thực tiễn ....................................................................................... 69 5.3 Hạn chế và hướng nghiên cứu trong tương lai ............................................... 69 5.4 Kết luận........................................................................................................... 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VI T TẮT OBA Kế toán mở (Open book accounting) EFA Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis) IOCM Quản trị chi phí liên doanh nghiệp (Interorganization Cost Management) TCE Chi phí giao dịch (Transaction cost economics) TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Tổng hợp các nghiên cứu trước về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh. ..................................................................................................................7 Bảng 2.1: Một số khái niệm tiêu biểu về kết quả kinh doanh của các nghiên cứu trước. ........................................................................................................................ 17 Bảng 2.2: Một số khái niệm về niềm tin tổ chức của các nghiên cứu trước. ........... 19 Bảng 2.3: Một số khái niệm về kế toán mở của các nghiên cứu trước ................... 20 Bảng 2.4.: Các khái niềm về IOCM của các nghiên cứu trước ............................... 23 Bảng 2.5: Tổng hợp các lý thuyết nền tảng cho nghiên cứu .................................... 32 Bảng 3.1: Thang đo niềm tin tổ chức (IT) ............................................................... 38 Bảng 3.2: Thang đo quản trị kinh doanh (IOCM).................................................... 40 Bảng 3.3: Thang đo kế toán mở (OBA) ................................................................... 41 Bảng 3.4: Thang đo kết quả kinh doanh (PERF) ..................................................... 46 Bảng 4.1: Tóm tắt mô tả mẫu nghiên cứu ................................................................ 49 Bảng 4.2 Kiểm định Cronbach‟s Alpha cho biến IT................................................ 50 Bảng 4.3 Kiểm định Cronbach‟s Alpha cho biến IOCM ......................................... 50 Bảng 4.4 Kiểm định Cronbach‟s Alpha cho biến OBA ........................................... 51 Bảng 4.5 Kiểm định Cronbach‟s Alpha cho biến PERF .......................................... 51 Bảng 4.6 Hệ số KMO và kiểm định Bartlett's Test .................................................. 53 Bảng 4.7 Bảng phương sai trích ............................................................................... 54 Bảng 4.8 Bảng thông kê hệ số tương quan Pearson ................................................. 55 Bảng 4.9 Bảng đánh giá độ phù hợp của mô hình .................................................. 56 Bảng 4.10 Bảng kiểm định giả thuyết về độ phù hợp của mô hình hồi quy tuyến tính tổng thể ..................................................................................................................... 56 Bảng 4.11 Thông số thống kê trong mô hình hồi qui .............................................. 57 Hình 4.12 Đồ thị Histogram của phần dư – đã chuẩn hóa ....................................... 58 Bảng 4.13: Mô hình Summary (IT -> OBA) ........................................................... 59 Bảng 4.14 ANOVA (IT --> OBA) ........................................................................... 59
Bảng 4.15 Bảng Coefficients OBA .......................................................................... 60 Bảng 4.16 Mô hình Summary (IOCM) .................................................................... 60 Bảng 4.17 ANOVA (IOCM) .................................................................................... 60 Bảng 4.18 Coefficients (IOCM) ............................................................................... 60
DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1: Khung lý thuyết bất định cơ bản (Anderson & Lanen, 1999, P.380) ...... 25 Hình 2.2: Mô hình đề xuất của tác giả ..................................................................... 29 Hình 3.1 Khung nghiên cứu ..................................................................................... 34 Hình 3.2: Quy trình nghiên cứu ............................................................................... 36
TÓM TẮT Đề tài nghiên cứu về mối quan hệ giữa các nhân tố niềm tin tổ chức, kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh đang là một chủ đề mới hiện nay. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là việc thực hiện quản lý chi phí chung và công bố thông tin chi phí ở các luồng kế toán mở trong sự tin tưởng mối quan hệ người mua - nhà cung cấp nhằm giảm chi phí để góp phần cải thiện kết quả kinh doanh. Số liệu của nghiên cứu được thu thập từ 108 nhà trưởng phòng, phó phòng, tổ trưởng phòng kế toán, phòng kinh doanh của các doanh nghiệp ở khu vực thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn sử dụng thang đo cho các biến chủ đạo trong mô hình được kế thừa từ các nghiên cứu trước đây. Cụ thể, thang đo niềm tin tổ chức được kế thừa từ (Werner H Hoffmann et al, 2010). Thang đo quản trị chi phí liên doanh nghiệp và kế toán mở được kế thừa từ (Dhaifallah & Maelah, 2019). Thang đo kết quả kinh doanh được đo lường dựa trên thang đo của (Kaplan & Norton, 1992) và Nguyễn Văn Thụy (2015). Các phương pháp thống kê mô tả, kiểm định Cronbach‟s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích hồi qui tuyến tính được sử dụng trong nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh là (1) Quản trị chi phí liên doanh nghiệp, (2) dữ liệu mở, (3) niềm tin tổ chức tác động đến kết quả kinh doanh thông qua kế toán mở. Kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học khá hữu ích cho các doanh nghiệp tham khảo trong việc đưa ra các giải pháp giảm chi phí nhằm nâng cao kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. Từ kết quả nghiên cứu, tác giả đã đưa ra một số định hướng nghiên cứu trong tương lai nhằm phát triển mô hình lý thuyết về quản trị chi phí liên doanh nghiệp và kế toán mở trong các khía cạnh mối quan hệ nhà cung cấp - người mua nhằm tiết kiệm chi phí để năng cao kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp. Từ khóa: Quản trị chi phí liên tổ chức, Niềm tin tổ chức, Kế toán sổ mở, Kết quả kinh doanh.
ABSTRACT Nowadays, Researches about the relationship between inter-organisational trust, open-book accounting and inter-organisational cost management to performance have become increasingly popular. Following the current scientific demands, this Master thesis„ focus was on the execution of cost management and cost information disclosure across database, under the beliefs in the relationship between suppliers and customers, with an aim to lower the costs and thus improving business results. The data collected was from 108 managers and deputy managers of accounting departments and business departments across Hochiminh City. This thesis employed the quantitative method, with the variances„ measurement inherited from past researches. In details, the measurements for inter-organisational trust were from Werner H Hoffmann et al (2010), while the open-book accounting and inter-organisational cost management were from Dhaifallah & Maelah (2019). Finally, the measurements for performance were based on that of Kaplan & Norton (1992) and V. T. Nguyen (2015). In addition, the methods of descriptive statistic methods, Cronbach‟s Alpha as well as the Exploratory Factor Analysis (EFA) and Linear regression methods were also utilized in the research. The result proved that the elements affecting business results are (1) Inter-organisational cost management, (2) Open book accounting and (3) inter-organisational trust on Performance through Open book accounting. The research result was proven to be a useful scientific background for businesses to refer to in their process of providing solutions for reducing cost and improving performance results. Based on the research, the author has also given out future research plans in order to develop theoretical models on Inter-organisational cost management as well as Open book accounting in the aspects of supplier – customer relationship, in order to reduce cost and improve business performance. Key words: Iinteroganization cost management, Interoganization Trust, Open book accounting, Performance.
1 PHẦN GIỚI THIỆU 1. Lý do chọn đề tài Nâng cao kết quả kinh doanh là vấn đề mà các doanh nghiệp quan tâm hàng đầu, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay. Con đường cơ bản để nâng cao kết quả kinh doanh là tìm mọi biện pháp để tăng doanh thu hoặc giảm chi phí. Các biện pháp để thực hiện rất khác nhau, tùy thuộc vào từng doanh nghiệp. Theo Fayard et al. (2011) việc giảm chi phí và duy trì lợi thế cạnh tranh để tối đa hóa lợi nhuận, đa số các doanh nghiệp phải tìm cách kiểm soát chi phí tốt nhất. Các chi phí này có thể là tiền lương, nguyên vật liệu, chi phí hành chính, chi phí đầu tư R & D hoặc chi phí trang bị cho trang thiết bị. Trước đây, việc kiểm soát chi phí chỉ diễn ra ở trong phạm vi công ty, tuy nhiên ngày nay, trái ngược với những cách tiếp cận truyền thống này, việc quản lý chi phí đã chuyển từ cấp độ nội bộ sang cấp độ liên tổ chức. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, để đạt thành quả kinh doanh, các công ty phối hợp với các đối tác của họ trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp quan tâm đến việc chia sẻ thông tin chi phí để giảm chi phí chung và cùng có lợi (Agndal & Nilsson, 2009). Việc chia sẻ thông tin và công bố dữ liệu chi phí giữa các doanh nghiệp trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp cần thì phải có công cụ đánh giá mức độ chia sẽ thông tin chi phí. Công cụ kế toán mở (OBA - Open book accounting) là một trong những công cụ đánh giá mức độ trao đổi và thảo luận thông tin kế toán quản trị giữa các người mua - người bán với nhau và có thể được xem xét theo ba hướng: việc trao đổi thông tin; mức độ và chất lượng của công bố thông tin và các ranh giới đối với tính mở (Dhaifallah & Maelah, 2019). Bên cạnh đó, quản trị chi phí liên doanh nghiệp (IOCM – Interorganization Cost Management) là một trong những công cụ để quản lý tốt hơn các mối liên kết giữa nhà cung cấp và người mua trong chuỗi giá trị nhằm giảm chi phí và tăng cường sự khác biệt (Porter and Millar, 1985). Theo nghiên cứu của (Wang, 2017) đối với
2 chuỗi cung ứng có quản lý chi phí liên tổ chức (IOCM), thì việc triển khai hiệu quả kế toán mở chắc chắn sẽ có tác động đến kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Hai công cụ IOCM và OBA thông qua nhiều kỹ thuật kiểm soát chi phí khác nhau để đạt được mục tiêu giảm chi phí, năng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và được tìm hiểu bởi một số nhà nghiên cứu (K. Möller et al, 2011), (Caglio et al., 2012), (Wang, 2017). Nghiên cứu (Dong, Ju & Fang 2016; Dyer & Hatch 2006; Yan & Dooley 2013) cho rằng mối quan hệ liên tổ chức không đạt được kết quả mong đợi do sự bất cân xứng thông tin, vấn đề trao đổi và phối hợp hành động còn thiếu niềm tin trong mối quan hệ. IOCM và OBA được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm để giảm sự bất cân xứng thông tin và quản lý chi phí vượt qua ranh giới của công ty (Cooper & Slagmulder, 2004). Nghiên cứu (K. Möller et al, 2011) đã đóng góp vào lý thuyết việc thực hiện OBA và IOCM đều bị ảnh hưởng bởi các yếu tố quan hệ cụ thể là cam kết của người mua và nhà cung cấp. Nghiên cứu này xác nhận rằng cam kết của các nhà cung cấp là một yếu tố quyết định cho việc tiết lộ dữ liệu chi phí. Để đạt được hiệu quả và cam kết đáng tin cậy thì mối quan hệ đó phải phát triển lâu dài. Bên cạnh đó, kết quả của nghiên cứu chỉ ra rằng niềm tin của nhà cung cấp không thể áp dụng trực tiếp vào việc trao đổi thông tin chi phí nhạy cảm như OBA. Do đó, nghiên cứu này đề xuất nghiên cứu trong tương lai về công bố dữ liệu chi phí (OBA) và thực hiện quản lý chi phí liên tổ chức (IOCM) nên tính đến bối cảnh quan hệ phức tạp đặc biệt trong mối quan hệ giữa OBA, IOCM và niềm tin. Theo nghiên cứu tổng hợp của Dhaifallah et al. (2016) cho biết dòng nghiên cứu thực nghiệm giữa IOCM và OBA rất ít chỉ có tác giả (Möller et al. 2011) và (Windolph & Moeller, 2012) thực hiện nghiên cứu tại Đức và được đăng trên tạp chí uy tín Elsevier. Từ năm 2017 cho đến năm 11/2019 có một số nghiên cứu riêng lẻ về nhân tố IOCM, OBA tác động đến kết quả kinh doanh. Năm 2017 có hai nghiên cứu riêng lẻ của từng IOCM, OBA tác động đến kết quả kinh doanh. Cụ thể nghiên cứu (Neven, 2017) đã nghiên cứu và kết luận rằng hai công cụ để thực hiện
3 quản lý chi phí liên doanh nghiệp là kỹ thuật bắt chước giá (Price benchmarking) và chi phí mục tiêu liên doanh nghiệp (Interorganizational target costing) có tác động tích cực đến kết quả hoạt động kinh doanh. Bên cạnh đó, nhân tố niềm tin và cam kết trong mối quan hệ người mua và nhà cung cấp là một tiền tố có ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh thông qua hai công cụ trên của IOCM. Tiếp đến là nghiên cứu (Wang, 2017) kết luận rằng OBA tác động tích cực đến kết quả kinh doanh thông qua việc thực hiện IOCM. Trong năm 2018 có hai nghiên cứu về OBA như là nghiên cứu (Caglio, 2018) kết luận rằng OBA là trung gian liên kết mức cam kết lâu dài của các mối quan hệ giữa người mua - người bán với kết quả kinh doanh. Vai tr của niềm tin trong mối quan hệ giữa người mua - người bán, tác động đến OBA cũng được nhà nghiên cứu (Fehr & Rocha, 2018) quan tâm. Đa số các nghiên cứu trên được thực hiện ở các nước phát triển, có thể thấy tác động thật sự của việc quản lý chi phí giữa các chuỗi cung ứng sẽ phụ thuộc vào quan điểm của các mối quan hệ giữa doanh nghiệp và môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp ở các quốc gia sẽ khác nhau. Cụ thể, nếu các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng có niềm tin vào mối quan hệ thì việc quản lý chi phí liên tổ chức, kế toán mở sẽ có tác động cùng chiều đến kết quả kinh doanh, ngược lại, nếu doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng không có niềm tin vào mối quan hệ thì việc quản lý chi phí liên tổ chức, kế toán mở sẽ có tác động ngược chiều đến kết quả kinh doanh. Bên cạnh đó, môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp ở các quốc gia sẽ khác nhau và có thể chi phối mối quan hệ của các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng. Điều này có thể tạo nên sự khác biệt về kết quả nghiên cứu tại các quốc gia. Hiện nay, Việt Nam đang trên đà hội nhập ngày càng sâu rộng với các nước trong khu vực và trên thế giới, cũng chịu sự tác động mạnh mẽ từ các sự phát triển của toàn cầu. Và trong những năm gần đây, các công ty có chuỗi cung ứng gia nhập vào thị trường Việt Nam như McDonald‟s, Walmart, Starbucks.. ngày càng nhiều. Vì vậy, mức độ cạnh tranh giữa các chuỗi cung ứng khá cao, do đó để quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả với chi phí thấp nhất thì đ i hỏi các nhà quản trị phải tạo được
4 cho công ty mình một vị thế vững chắc để tự tin hội nhập và phát triển mà một trong những yếu tố cần thiết đó là việc kiểm soát chi phí giữa các chuỗi cung ứng Qua khảo sát lí thuyết tác giả nhận thấy rằng có ít nghiên cứu về mối quan hệ giữa IOCM, OBA và niềm tin tổ chức tác động đến kết quả kinh doanh. Đặc biệt ở Việt Nam, theo tác giả tìm kiếm thì chưa thấy bài nghiên cứu nào nói lên mối quan hệ của các nhân tố trên. Do đó, tác giả nhận thấy đây chính là một vấn đề mới, khe hỏng nghiên cứu cần được thực hiện tại bối cảnh ở Việt Nam, cụ thể là ở Thành phố Hồ Chí Minh. Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, đề tài “Mối quan hệ giữa niềm tin tổ chức, kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh_ Tại các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” được tác giả lựa chọn để nghiên cứu 2. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định mối quan hệ niềm tin tổ chức, kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp tác động đến kết quả kinh doanh trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp của các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Các mục tiêu nghiên cứu cụ thể gồm: - Đánh giá mức tác động của niềm tin tổ chức đến quản trị chi phí liên doanh nghiệp trong trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp - Đánh giá mức tác động của niềm tin tổ chức đến kế toán mở trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp - Đánh giá mức tác động của quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh - Đánh giá mức tác động của kế toán mở đến kết quả kinh doanh 3. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được mục tiêu trên, nghiên cứu này đặt ra bốn câu hỏi nghiên cứu: (1). Mức độ tác động của niềm tin tổ chức đến quản trị chi phí liên doanh nghiệp trong trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp như thế nào? (2). Mức độ tác động của niềm tin tổ chức đến kế toán mở trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp như thế nào?
5 (3). Mức độ tác động của quản trị chi phí liên doanh nghiệp đến kết quả kinh doanh như thế nào? (4). Mức độ tác động của kế toán mở đến kết quả kinh doanh như thế nào? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là mối quan hệ giữa niềm tin tổ chức, kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp tác động đến kết quả kinh doanh trong mối quan hệ người mua - nhà cung cấp của các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh Đối tượng khảo sát là các trưởng phòng, phó phòng, tổ trưởng phòng tài chính kế toán và phòng kinh doanh ở của các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh vì họ là những người tham gia, thực hiện các chính sách trong hoạt động của đơn vị và có nhiều kiến thức liên quan đến chủ đề nghiên cứu. 4.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về không gian: Các doanh nghiệp ở các lĩnh vực ngành nghề khác nhau trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Phạm vi thời gian: thời gian khảo sát, từ ngày 06/11/2019 đến tháng 25/11/2019 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng để đánh giá mối quan hệ giữa nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh. Trong đó, biến phụ thuộc kết quả kinh doanh, biến độc lập niềm tin tổ chức, kế toán mở, quản trị chi phí liên doanh nghiệp và biến kiểm soát quy mô công ty. Tác giả sử dụng phần mềm SPSS 20 để phân tích dữ liệu thông qua phương pháp thống kê mô tả, kiểm định Cronbach‟s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích hồi qui tuyến tính. Thang đo cho các biến chủ đạo trong mô hình được kế thừa từ các nghiên cứu trước đây. Cụ thể, thang đo niềm tin tổ chức được kế thừa từ (Werner H Hoffmann et al, 2010). Thang đo IOCM và OBA được kế thừa từ (Dhaifallah & Maelah,
6 2019). Thang đo kết quả kinh doanh được đo lường dựa trên thang đo của (Kaplan & Norton, 1992) và Nguyễn Văn Thụy (2015). 6. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu 6.1 Về mặt lý thuyết Sẽ bổ sung thêm lý thuyết mô hình về nhân tố niềm tin tổ chức tác động đến kết quả kinh doanh thông qua kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp. Sẽ giúp các nhà quản lý có cái nhìn đầy đủ và tin cậy hơn về mối quan hệ hợp tác trong chuỗi cung ứng giúp việc kiểm soát chi phí tốt nhằm gia tăng kết quả trong kinh doanh. 6.2 Về mặt thực tiễn Kết quả nghiên cứu này là cơ sở khoa học khá hữu ích cho các doanh nghiệp tham khảo trong việc đưa ra các giải pháp nhằm tiết kiệm chi phí để nâng cao kết quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. 7. Kết cấu của báo cáo nghiên cứu Đề tài nghiên cứu của tác giả có cấu trúc như sau: Phần giới thiệu. Giới thiệu về lý do chọn đề tài, mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, tóm tắt phương pháp nghiên cứu và đóng góp mới của đề tài. Chương 1. Tổng quan các nghiên cứu: hệ thống các nghiên cứu trước có liên quan đến đề tài, trên cơ sở đó tác giả xác định được khe hỏng nghiên cứu. Chương 2. Cơ sở lý thuyết: trình bày một số khái niệm, thuật ngữ quan trọng và các lý thuyết nền tảng có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Chương 3. Phương pháp nghiên cứu: trình bày về khung nghiên cứu và quy trình nghiên cứu; phương pháp nghiên cứu; thang đo các khái niệm nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu định lượng. Chương 4. Kết quả nghiên cứu: trình bày kết quả của việc phân tích dữ liệu qua các thống kê, kiểm định và các phân tích một cách chi tiết. Chương 5. Kết luận: trình bày bàn luận kết quả nghiên cứu, đóng góp của nghiên cứu, hạn chế, hướng nghiên cứu trong tương lai và rút ra kết luận
7 C ƢƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƢỚC Dựa vào mục tiêu nghiên cứu, trong chương này tác giả tìm kiếm và xem xét các nghiên cứu liên quan đến việc vận dụng kế toán mở và quản trị chi phí liên doanh nghiệp tại các nước trên thế giới và Việt Nam bằng cách tìm kiếm trên google, google scholar, ScienceDirect, Researchgate, những cụm từ: “IOCM - interoganization cost management” (quản trị chi phí liên tổ chức); “IT - Interoganization Trust” (Niềm tin tổ chức); “OBA – Open book accounting” (Kế toán mở); “Performance” (Kết quả kinh doanh). Với phương pháp tìm kiếm được mô tả ở trên, với các cụm từ tìm kiếm theo mục đích, có rất nhiều bài báo được tìm thấy, nhưng tác giả chỉ chủ yếu xem xét những nghiên cứu nói về mối quan hệ giữa các biến trong bài nghiên cứu. Từ những hạn chế và hướng nghiên cứu trong tương lai của các nghiên cứu đó, tác giả xác định được khoảng trống cho nghiên cứu và sự cần thiết phải tiến hành nghiên cứu của tác giả tại Việt Nam. Vì vậy, nội dung của chương này bao gồm: - Tổng quan các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến thành quả hoạt động sản xuất kinh doanh - Xác định khe hỏng nghiên cứu 1.1 Tổng quan các nghiên cứu trƣớc Có rất nhiều công trình nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh và được đo lường bằng nhiều cách khác nhau. Mỗi nghiên cứu thường tập trung vào một hoặc một số nhân tố như phong cách lãnh đạo, định hướng thị trường, áp lực cạnh tranh, cổ phần hóa… Nhưng nhân tố IT, IOCM và OBA là những nhân tố khá mới, qua tìm kiếm tác giả tổng hợp được một số nghiên cứu trên thế giới theo bảng 1.1 bên dưới và chưa tìm thấy bài nghiên cứu về đề tài này ở Việt Nam. Sau đây là bảng tổng hợp các nghiên cứu trước có liên quan đến đề tài mà tác giả tổng hợp được. Bảng 1.1: Tổng hợp các nghiên cứu trước về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh
7 Phƣơng Số Tác giả Nƣớc Mẫu Nhân tố Giả thuyết Kết quả nghiên cứu pháp 1 (Caglio, Châu Âu 500 Mô hình OBA là hậu tố - Giả thuyết (1); (2); (3); 2018) phương OBA là hậu Sáu nhân tố ảnh hưởng đến OBA (6) không được ủng hộ trình cấu tố (1). Cạnh tranh dựa trên chi phí - Giả thuyết (4); (5) trúc SEM  OBA được ủng hộ mạnh mẽ Thang đo (2). Xu hướng kinh tế  OBA Likert 7 (3). Xu hướng hợp tác  OBA điểm (4). Định hướng dài hạn  OBA (5). Hệ thống kế toán chi phí  OBA (6). Chia sẻ cơ sở hạ tầng  OBA OBA là tiền OBA ảnh hưởng đến kết quả - OBA có quan hệ tương tố kinh doanh về khía cạnh tài quan với thành quả kinh chính và phi tài chính doanh. - Giả thuyết được chấp thuận