Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:71

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nhằm vào những vấn đề sau: Nghiên cứu những lý luận chung về rủi ro tín dụng; đi sâu vào phân tích thực trạng hoạt động tín dụng, nguyên nhân dẫn đến rủi ro và các biện pháp xử lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đông Á; trên cơ sở lý luận và phân tích thực trạng rủi ro tín dụng, từ đó đưa ra một số giải pháp phòng ngừa nhằm hạn chế rủi ro cho hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đông Á.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM TRẦN THỊ MỸ DUYÊN MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHÀN ĐÔNG Á LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2007
1 MÔÛ ÑAÀU 1. Ñaët vaán ñeà Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, vôùi trình ñoä phaùt trieån cao cuûa neàn kinh teá, cuûa caùc hoaït ñoäng kinh teá-xaõ hoäi, thò tröôøng ngaøy caøng môû roäng vaø phaùt trieån trong moái quan heä kinh teá khu vöïc vaø quoác teá. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh noùi chung vaø hoaït ñoäng ngaân haøng noùi rieâng phaùt trieån. Tuy nhieân möùc ñoä ruûi ro tieàm aån trong neàn kinh teá hieän ñaïi cuõng nhieàu hôn gaén lieàn vôùi nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc neàn kinh teá hoäi nhaäp mang laïi. Ñoái vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng, hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh doanh tieàn teä tín duïng, coù quan heä maät thieát, höõu cô vôùi khaùch haøng vaø neàn kinh teá thoâng qua quaù trình thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh, dòch vuï ngaân haøng. Chính vì leõ ñoù ruûi ro hoaït ñoäng ngaân haøng raát ña daïng, tieàm aån vaø xuaát hieän gaén lieàn vôùi moãi hoaït ñoäng dòch vuï vaø taùc ñoäng, aûnh höôûng vôùi nhöõng möùc ñoä khaùc nhau. Trong ñoù ruûi ro tín duïng, neáu xaûy ra seõ coù taùc ñoäng raát lôùn vaø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa moãi TCTD, cao hôn noù taùc ñoäng aûnh höôûng ñeán toaøn boä heä thoáng ngaân haøng bôûi chính ñaëc thuø trong hoaït ñoäng tín duïng, hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng. Thaät vaäy, ruûi ro tín duïng coù moái lieân heä vôùi caùc loaïi ruûi ro khaùc. Ruûi ro tín duïng caøng lôùn, seõ keùo theo nhöõng ruûi ro khaùc nhö ruûi ro thanh khoaûn, ruûi ro laõi suaát…. Keát quaû, gaây aûnh höôûng daây chuyeàn khoâng nhöõng ñeán khaùch haøng, trong moái quan heä laø ngöôøi ñi vay maø caû khaùch haøng trong moái quan heä laø ngöôøi cho vay ñoái vôùi ngaân haøng. Thöïc teá cho thaáy, khuûng hoaûng ngaân haøng ôû Chaâu AÙ naêm 1997-1998 ñaõ ñaåy nhieàu nöôùc vaøo suy thoaùi kinh teá nghieâm troïng: söï ñoå vôõ heä thoáng Quyõ tín 1
2 duïng caùc naêm 1989-1990 taïi Haø Noäi ñaõ gaây nhöõng taùc ñoäng ñeán xaõ hoäi trong moät thôøi gian khaù daøi. Vì vaäy vieäc quaûn lyù ruûi ro ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng luoân ñöôïc caùc NHTM ñaët leân haøng ñaàu. Hieän nay ngaønh ngaân haøng Vieät Nam coøn chöa oån ñònh thaät söï, coøn ñang trong quaù trình hoøa nhaäp vôùi ngaønh ngaân haøng trong khu vöïc vaø treân theá giôùi neân tính hieäu quaû vaø an toaøn trong hoaït ñoäng tín duïng vaãn coøn chöa cao. Vì vaäy vieäc giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà ruûi ro tín duïng ñang laø baøi toaùn khoù ñoái vôùi caùc NHTM. Nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà ñoù, ñeà taøi “MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI COÅ PHAÀN ÑOÂNG AÙ” ñöôïc thöïc hieän vôùi mong muoán ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm haïn cheá, phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng cho Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ noùi rieâng vaø NHTM Vieät Nam noùi chung. 2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Muïc tieâu cuûa ñeà taøi laø nhaèm vaøo nhöõng vaán ñeà sau: - Nghieân cöùu nhöõng lyù luaän chung veà ruûi ro tín duïng. - Ñi saâu vaøo phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro vaø caùc bieän phaùp xöû lyù ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ. - Treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng ruûi ro tín duïng, töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp phoøng ngöøa nhaèm haïn cheá ruûi ro cho hoaït ñoäng tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi cuûa ñeà taøi Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø: nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro vaø ñeà ra caùc giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro. Phaïm vi nghieân cöùu : nghieân cöùu giöõa lyù luaän vaø thöïc teá nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng trong thôøi gian qua taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ, töø ñoù ñöa ra caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro. 2
3 4. Phöông phaùp nghieân cöùu : Do tính chaát cuûa ñeà taøi chuû yeáu döïa vaøo döõ lieäu ñaõ coù ôû quaù khöù cuûa moät NHTM, keát hôïp vôùi söï quan saùt nhöõng yeáu toá, nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong töøng tröôøng hôïp thöïc teá. Tieán haønh phaân tích vaø ruùt ra giaûi phaùp cuï theå ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá toái ña ruûi ro tín duïng cho ngaân haøng thöông maïi. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu ñeà taøi seõ söû duïng caùc phöông phaùp sau : phöông phaùp toång hôïp, choïn loïc nguoàn thoâng tin töø caùc taïp chí, saùch vaø taøi lieäu chuyeân ngaønh…. ;phöông phaùp thu thaäp soá lieäu töø baùo caùo toång keát hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, phöông phaùp phaân tích thoáng keâ vaø phöông phaùp so saùnh söï bieán ñoäng cuûa daõy soá qua caùc naêm. 5. Caáu truùc noäi dung nghieân cöùu Ñeà taøi bao goàm nhöõng noäi dung chính sau : Chöông 1 : Lyù luaän chung veà tín duïng vaø ruûi ro tín duïng ngaân haøng Chöông 2: Thöïc traïng ruûi ro tín duïng vaø quaûn trò ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ trong thôøi gian qua Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng TMCP Ñoâng AÙ 3
4 CHÖÔNG 1 LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.1 TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.1.1 Khaùi nieäm : Tín duïng laø moät giao dòch veà taøi saûn (tieàn hoaëc haøng hoaù) giöõa beân cho vay (ngaân haøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc) vaø beân ñi vay (caù nhaân, doanh nghieäp vaø caùc chuû theå khaùc), trong ñoù beân cho vay chuyeån giao taøi saûn cho beân ñi vay söû duïng trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo thoaû thuaän, beân ñi vay coù traùch nhieäm hoaøn traû voâ ñieàu kieän voán goác vaø laõi cho beân ñi vay khi ñeán haïn thanh toaùn. Hoaït ñoäng tín duïng laø vieäc TCTD söû duïng nguoàn voán töï coù, voán huy ñoäng ñeå caáp tín duïng. Caáp tín duïng laø vieäc TCTD thoûa thuaän ñeå khaùch haøng söû duïng moät khoaûn tieàn vôùi nguyeân taéc coù hoaøn traû baèng caùc nghieäp vuï cho vay, chieát khaáu, cho thueâ taøi chính, baûo laõnh ngaân haøng vaø caùc dòch vuï khaùc. 1.1.2 Baûn chaát cuûa tín duïng ngaân haøng : Töø khaùi nieäm treân, baûn chaát cuûa tín duïng laø moät giao dòch veà taøi saûn treân cô sôû hoaøn traû vaø coù caùc ñaëc tröng sau : - Taøi saûn giao dòch trong quan heä tín duïng ngaân haøng bao goàm hai hình thöùc laø cho vay (baèng tieàn) vaø cho thueâ (baát ñoäng saûn vaø ñoäng saûn). - Xuaát phaùt töø nguyeân taéc hoaøn traû, vì vaäy ngöôøi cho vay khi chuyeån giao taøi saûn cho ngöôøi ñi vay söû duïng phaûi coù cô sôû ñeå tin raèng ngöôøi ñi vay seõ traû ñuùng haïn. - Giaù trò hoaøn traû thoâng thöôøng phaûi lôùn hôn giaù trò luùc cho vay töùc laø bao goàm caû phaàn voán vaø phaàn laõi. 4
5 - Trong quan heä tín duïng ngaân haøng tieàn vay ñöôïc caáp treân cô sôû cam keát hoaøn traû voâ ñieàu kieän. 1.2. RUÛI RO TÍN DUÏNG 1.2.1. Khaùi nieäm Ruûi ro tín duïng laø söï xuaát hieän caùc bieán coá khoâng bình thöôøng do chuû quan hoaëc khaùch quan laøm cho ngöôøi ñi vay khoâng traû ñöôïc nôï vay vaø laõi vay cho ngaân haøng theo ñuùng nhöõng ñieàu kieän ghi treân hôïp ñoàng tín duïng. Ruûi ro tín duïng coøn ñöôïc goïi laø ruûi ro maát khaû naêng chi traû vaø ruûi ro sai heïn. Ñaây laø ruûi ro gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng, cho vay bao giôø cuõng bao goàm ruûi ro vaø xaûy ra maát maùt. Ruûi ro tín duïng phaùt sinh trong tröôøng hôïp ngaân haøng khoâng thu ñöôïc ñaày ñuû goác vaø laõi cuûa khoaûn cho vay, hoaëc laø vieäc thanh toaùn nôï goác vaø laõi khoâng ñuùng kyø haïn. Tröôøng hôïp ngöôøi vay tieàn phaù saûn thì vieäc thu hoài voán goác vaø laõi tín duïng ñaày ñuû laø khoâng chaéc chaén do ñoù ngaân haøng coù theå gaëp ruûi ro tín duïng. Ruûi ro tín duïng khoâng chæ giôùi haïn ôû hoaït ñoäng cho vay maø coøn bao goàm nhieàu hoaït ñoäng mang tính chaát tín duïng khaùc cuûa ngaân haøng nhö: baûo laõnh, cam keát, chaáp thuaän taøi trôï thöông maïi, cho vay ôû thò tröôøng lieân ngaân haøng, nhöõng chöùng khoaùn coù giaù (traùi phieáu, coå phieáu …), traùi quyeàn, Swaps, tín duïng thueâ mua, ñoàng taøi trôï … 1.2.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng : Ruûi ro tín duïng bao goàm ruûi ro danh muïc (Portfolio risk) vaø ruûi ro giao dòch (Transaction risk). - Ruûi ro danh muïc ñöôïc phaân ra hai loaïi ruûi ro noäi taïi (Intrinsic risk) vaø ruûi ro taäp trung (Concentration risk). + Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá mang tính rieâng bieät cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh kinh teá. + Ruûi ro taäp trung laø möùc dö nôï cho vay ñöôïc doàn cho moät soá ngaønh kinh 5
6 teá, moät soá thaønh phaàn kinh teá, moät soá khaùch haøng hoaëc moät soá loaïi cho vay hoaëc moät khu vöïc ñòa lyù. - Ruûi ro giao dòch coù 3 thaønh phaàn: ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï. + Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro lieân quan ñeán thaåm ñònh vaø phaân tích tín duïng. + Ruûi ro baûo ñaûm xuaát phaùt töø caùc tieâu chuaån ñaûm baûo tín duïng + Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán quaûn trò hoaït ñoäng cho vay. 1.2.3. Nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng 1.2.3.1. Nguyeân nhaân khaùch quan : Nguyeân nhaân naøy laø taùc nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng baát khaû khaùng, xaûy ra ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa con ngöôøi trong moät thôøi ñieåm naøo ñoù. Coù theå xuaát phaùt töø moâi tröôøng kinh teá, trong moät neàn kinh teá taêng tröôûng laønh maïnh, tieàm naêng saûn xuaát vaø tieâu duøng cuûa xaõ hoäi coøn lôùn thì hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coøn nhieàu ñieàu kieän toát ñeå phaùt trieån vaø ngöôïc laïi, khi neàn kinh teá coù hieän töôïng laïm phaùt taêng voït seõ keùo theo ñoàng tieàn noäi ñòa bò maát giaù, daãn ñeán saûn xuaát kinh doanh trong nöôùc trôû neân khoù khaên, khieán cho khaû naêng thu hoài voán tín duïng trôû neân phöùc taïp. Coù theå xuaát phaùt töø goùc ñoä moâi tröôøng phaùp lyù, ñaây laø moät nhaân toá raát quan troïng aûnh höôûng ñeán khaû naêng phaùt sinh ruûi ro tín duïng, cuõng laø nguyeân nhaân tröïc tieáp daãn ñeán ruûi ro trong saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Ngoaøi ra, ruûi ro tín duïng coøn coù theå xuaát phaùt do ruûi ro taát yeáu cuûa quaù trình töï do hoùa taøi chính, hoäi nhaäp quoác teá. Quaù trình töï do hoùa taøi chính vaø hoäi nhaäp quoác teá coù theå laøm cho nôï xaáu gia taêng khi taïo ra moät moâi tröôøng caïnh tranh gay gaét, khieán haàu heát caùc doanh nghieäp phaûi ñoái maët quy luaät choïn loïc khaéc nghieät cuûa thò tröôøng. Söï caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc vaø quoác teá trong moâi tröôøng hoäi nhaäp kinh teá cuõng khieán caùc ngaân haøng trong nöôùc vôùi heä thoáng quaûn lyù yeáu keùm gaëp phaûi nguy cô ruûi ro nôï xaáu taêng leân bôûi haàu heát caùc 6
7 khaùch haøng coù tieàm löïc taøi chính lôùn seõ bò caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi thu huùt. Maët khaùc, do xu höôùng toaøn caàu hoùa hieän nay, moïi tình hình bieán ñoäng veà kinh teá, chính trò ôû baát cöù quoác gia naøo, khu vöïc naøo ñeàu aûnh höôûng nhaát ñònh ñeán neàn kinh teá, chính trò trong nöôùc töø ñoù cuõng laøm gia taêng nguy cô ruûi ro tín duïng cuûa caùc ngaân haøng. 1.2.3.2. Nguyeân nhaân chuû quan 1.2.3.2.1. Nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng : Ñaây laø nguyeân nhaân chuû yeáu daãn ñeán ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng cuûa ngaân haøng. Nguyeân nhaân naøy coù theå xaûy ra töø hai ñoái töôïng khaùch haøng sau: Ñoái vôùi khaùch haøng caù nhaân, coù nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro nhö: do thu nhaäp giaûm suùt, do söû duïng voán sai muïc ñích, do hoaøn caûnh gia ñình, hoaëc do khaùch haøng vay tieàn thieáu naêng löïc phaùp lyù. Ñoái vôùi khaùch haøng laø doanh nghieäp, coù theå do caùc nguyeân nhaân sau : - Do khaùch haøng söû duïng voán sai muïc ñích. - Do khaû naêng quaûn lyù kinh doanh yeáu keùm daãn ñeán söû duïng voán keùm hieäu quaù. Söï yeáu keùm naøy boäc loä ôû ba yeáu toá sau : quy moâ kinh doanh quaù to so vôùi tö duy quaûn lyù, khaû naêng quaûn lyù voán khoâng hôïp lyù daãn ñeán thieáu khaû naêng thanh khoaûn vaø doanh nghieäp khoâng laøm toát vieäc phaân tích, döï baùo thò tröôøng daãn ñeán haøng hoùa öù ñoïng, toàn kho, loãi thôøi. - Tình hình taøi chính doanh nghieäp yeáu keùm, thieáu minh baïch: quy moâ taøi saûn nhoû, tyû leä nôï so vôùi voán töï coù cao. Soá lieäu taøi chính doanh nghieäp cung caáp cho ngaân haøng thieáu tính thöïc teá vaø xaùc thöïc. - Do chuû doanh nghieäp maát naêng löïc phaùp lyù trong quaù trình hoaït ñoäng. - Do maát ñoaøn keát noäi boä giöõa hoäi ñoàng quaûn trò, ban giaùm ñoác. 7
8 - Doanh nghieäp coá tình löøa ñaûo ngaân haøng. 1.2.3.2.2. Nguyeân nhaân do baûn thaân ngaân haøng : Ngoaøi nguyeân nhaân töø phía ngöôøi ñi vay, nguyeân nhaân chuû quan coøn bao goàm nhöõng thieáu soùt, khuyeát ñieåm töø phía ngöôøi cho vay. Tröôùc heát phaûi noùi ñeán caùc ngaân haøng coøn thieáu moät chính saùch tín duïng nhaát quaùn, chính saùch tín duïng ôû ñaây phaûi bao goàm ñònh höôùng chung cho vieäc cho vay, cheá ñoä tín duïng ngaén haïn, trung vaø daøi haïn, caùc quy ñònh veà baûo ñaûm tieàn vay, danh muïc löïa choïn khaùch haøng trong töøng giai ñoaïn….Nguyeân nhaân gaây ra ruûi ro tín duïng töø phía ngaân haøng coù theå ñöôïc khaùi quaùt cô baûn döôùi ñaây : Moät laø, ngaân haøng khoâng coù ñuû thoâng tin veà caùc soá lieäu thoáng keâ, chæ tieâu ñeå phaân tích vaø ñaùnh giaù khaùch haøng….daãn ñeán vieäc xaùc ñònh sai hieäu quaû cuûa phöông aùn xin vay, hoaëc xaùc ñònh thôøi haïn cho vay vaø traû nôï khoâng phuø hôïp phöông aùn kinh doanh cuûa khaùch haøng Hai laø, söï lôi loûng trong quaù trình giaùm saùt trong vaø sau khi cho vay neân khoâng phaùt hieän kòp thôøi hieän töôïng söû duïng voán sai muïc ñích. Ba laø, quaù tin töôûng vaøo taøi saûn theá chaáp, baûo laõnh, baûo hieåm, coi ñoù laø vaät ñaûm baûo chaéc chaén cho söï thu hoài caû goác vaø laõi tieàn vay. Boán laø, chaïy theo soá löôïng (hoaëc theo keá hoaïch) maø sao laõng vieäc coi troïng chaát löôïng khoaûn vay, quaù laïc quan vaø tin töôûng vaøo söï thaønh coâng cuûa phöông aùn kinh doanh cuûa khaùch haøng. Naêm laø, ngaân haøng thieáu moät boä phaän chuyeân traùch theo doõi, quaûn lyù ruûi ro, quaûn lyù haïn möùc tín duïng toái ña cho töøng khaùch haøng thuoäc töøng ngaønh ngheà, saûn phaåm ñòa phöông khaùc nhau ñeå phaân taùn ruûi ro, caùc döï baùo caàn thieát trong töøng thôøi kyø… 8
9 Saùu laø, naêng löïc vaø phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa moät soá caùn boä tín duïng ngaân haøng chöa ñuû taàm vaø vaán ñeà quaûn lyù söû duïng, ñaõi ngoä caùn boä ngaân haøng chöa thoûa ñaùng. Baûy laø, ngaân haøng khoâng giaûi quyeát hôïp lyù quan heä giöõa nguoàn voán huy ñoäng vaø nguoàn voán söû duïng, cuï theå laø : döï tröõ voán quaù ít so vôùi nhu caàu baûo ñaûm thanh toaùn töø ñoù daãn ñeán maát khaû naêng thanh toaùn neáu khaùch haøng coù nhu caàu ruùt voán nhieàu; hoaëc döï tröõ voán quaù nhieàu, gaây öù ñoïng voán, laõng phí trong söû duïng voán; hoaëc laáy voán ngaén haïn cho vay trung daøi haïn quaù möùc qui ñònh. 1.2.4. Aûnh höôûng cuûa ruûi ro tín duïng 1.2.4.1. Ñoái vôùi ngaân haøng Ruûi ro tín duïng xaûy ra tröôùc tieân seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM nhö sau : - Ngaân haøng khoâng thu ñöôïc voán tín duïng ñaõ caáp vaø laõi cho vay, nhöng ngaân haøng phaûi traû voán vaø laõi cho khoaûn tieàn huy ñoäng khi ñeán haïn, laøm cho ngaân haøng maát caân ñoái trong vieäc thu chi, voøng quay voán tín duïng giaûm laøm cho ngaân haøng kinh doanh khoâng hieäu quaû, chi phí cuûa ngaân haøng taêng leân so vôùi döï kieán. - Neáu moät khoaûn cho vay naøo ñoù bò maát khaû naêng thu hoài thì ngaân haøng phaûi söû duïng caùc nguoàn voán cuûa mình ñeå traû cho ngöôøi göûi tieàn, ñeán moät chöøng möïc naøo ñaáy ngaân haøng khoâng coù ñuû nguoàn voán ñeå traû cho ngöôøi göûi tieàn thì ngaân haøng seõ rôi vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn, coù theå daãn ñeán nguy cô gaëp ruûi ro thanh khoaûn. Keát quaû laø laøm thu heïp quy moâ kinh doanh, naêng löïc taøi chính giaûm suùt, uy tín, söùc caïnh tranh giaûm khoâng nhöõng trong thò tröôøng noäi ñòa maø coøn lan roäng ra caùc nöôùc, keát quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng ngaøy caøng xaáu coù theå daãn ngaân haøng ñeán thua loã hoaëc ñöa ñeán bôø vöïc phaù saûn neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù, khaéc phuïc kòp thôøi. 9
10 1.2.4.2. Ñoái vôùi neàn kinh teá- xaõ hoäi Baét nguoàn töø baûn chaát vaø chöùc naêng cuûa ngaân haøng laø moät toå chöùc trung gian taøi chính chuyeân huy ñoäng voán nhaøn roãi trong neàn kinh teá ñeå cho caùc toå chöùc vaø caù nhaân coù nhu caàu vay laïi. Do ñoù, thöïc chaát quyeàn sôû höõu nhöõng khoaûn cho vay laø quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi ñaõ göûi tieàn vaøo ngaân haøng. Bôûi vaäy, khi ruûi ro tín duïng xaûy ra thì khoâng nhöõng ngaân haøng chòu thieät haïi maø quyeàn lôïi cuûa nhöõng ngöôøi göûi tieàn cuõng bò aûnh höôûng. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa toaøn boä neàn kinh teá. Vì vaäy khi ruûi ro tín duïng xaûy ra coù theå laøm phaù saûn moät vaøi ngaân haøng, coù khaû naêng laây lan caùc ngaân haøng taïo cho daân chuùng moät taâm lyù sôï haõi neân ñua nhau ñeán ngaân haøng ruùt tieàn tröôùc thôøi haïn. Ñieàu ñoù coù theå ñöa ñeán phaù saûn haøng loaït caùc ngaân haøng vaø taùc ñoäng xaáu ñeán neàn kinh teá. Söï hoaûng loaïn cuûa caùc ngaân haøng aûnh höôûng raát lôùn ñeán toaøn boä neàn kinh teá, noù coù theå laøm cho neàn kinh teá bò suy thoaùi, giaù caû taêng, söùc mua giaûm, thaát nghieäp taêng, xaõ hoäi maát oån ñònh. Ngoaøi ra, ruûi ro tín duïng cuõng aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá theá giôùi vì ngaøy nay neàn kinh teá moãi quoác gia ñeàu phuï thuoäc vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. 1.3. PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN LYÙ RUÛI RO TÍN DUÏNG 1.3.1 Caùc daáu hieäu nhaän bieát ruûi ro Daáùu hieäu nhaän bieát caùc khoaûn vay coù vaán ñeà coù theå ñöôïc bieåu hieän döôùi nhieàu hình thöùc. Coù nhöõng daáu hieäu bieåu hieän raát môø nhaït, nhöng cuõng coù nhöõng daáu hieäu bieåu hieän raát roõ raøng. Vieäc nhaän bieát ñöôïc nhöõng daáu hieäu ban ñaàu cuûa khoaûn vay coù vaán ñeà, ngaên ngöøa ruûi ro xaûy ra laø moät vieäc caáp thieát maø baát kyø moät NHTM naøo cuõng phaûi quan taâm. Caùc daáu hieäu naøy ñoâi khi ñöôïc nhaän ra qua moät quaù trình chöù khoâng haún laø taïi moät thôøi ñieåm, do vaäy phaûi bieát caùch nhaän bieát chuùng moät caùch coù heä thoáng. Daáu hieäu cuûa caùc khoaûn tín duïng coù vaán ñeà coù theå xeáp thaønh caùc nhoùm sau: 10
11 Nhoùm 1 : Nhoùm caùc daáu hieäu lieân quan ñeán moái quan heä vôùi ngaân haøng Nhoùm daáu hieäu ruûi ro naøy coù theå nhaän dieän töø caùc goùc ñoä sau ñaây : Thöù nhaát, phaân tích söï bieán ñoäng cuûa caùc taøi khoaûn treân baûng caân ñoái soá phaùt sinh taïi doanh nghieäp qua moät quaù trình seõ nhaän thaáy ñöôïc caùc daáu hieäu nhö : chaäm thanh toaùn löông; söï dao ñoäng baát thöôøng cuûa caùc taøi khoaûn, ñaëc bieät laø giaûm suùt soá dö taøi khoaûn tieàn göûi hoaëc taêng möùc söû duïng bình quaân caùc taøi khoaûn; thöôøng xuyeân yeâu caàu hoã trôï nguoàn voán löu ñoäng töø nhieàu nguoàn khaùc nhau; gia taêng caùc khoaûn nôï thöông maïi hoaëc khoâng coù khaû naêng thanh toaùn khi nôï ñeán haïn. Thöù hai, veà hoaït ñoäng ñi vay cuûa doanh nghieäp coù nhöõng daáu khoâng laønh maïnh nhö: möùc ñoä vay thöôøng xuyeân gia taêng (tröø nhöõng tröôøng hôïp doanh nghieäp ñang trong giai ñoaïn môû roäng qui moâ, ñaàu tö môùi…); thanh toaùn chaäm caùc khoaûn nôï goác vaø laõi; hoaëc thöôøng xuyeân yeâu caàu ngaân haøng cho ñaùo haïn caùc moùn vay ñeán haïn; hoaëc cho vay vöôït quaù nhu caàu döï kieán. Thöù ba, veà phöông thöùc taøi chính cuûa doanh nghieäp daáu hieäu ruûi ro seõ theå hieän ôû caùc maët sau : söû duïng nhieàu caùc khoaûn taøi trôï ngaén haïn cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö daøi haïn; chaáp nhaän söû duïng caùc nguoàn taøi trôï vôùi chi phí söû duïng voán ñaét nhaát; caùc khoaûn phaûi traû cuûa doanh nghieäp coù xu höôùng ngaøy caøng giaûm trong khi caùc khoaûn phaûi thu laïi coù xu höôùng ngaøy caøng taêng; hoaëc coù kinh doanh loã laøm thaâm huït voán ñieàu leä… Nhoùm 2 : Nhoùm caùc daáu hieäu lieân quan ñeán phöông phaùp quaûn lyù cuûa khaùch haøng Thoâng qua caùch thöùc quaûn lyù cuûa khaùch haøng, coù theå nhaän thaáy nhöõng daáu hieäu nhö: khaùch haøng thöôøng xuyeân thay ñoåi cô caáu cuûa heä thoáng quaûn trò, thay ñoåi ban ñieàu haønh vaø nhaân vieân; söï baát ñoàng thöôøng xuyeân vaø coù theå daãn ñeán tranh chaáp trong ban quaûn trò; vieäc ñieàu haønh quaù ñoäc ñoaùn hoaëc ngöôïc laïi quaù 11
12 phaân taùn; caùch thöùc quaûn lyù mang tính chaát gia ñình, khoâng söû duïng nhaân vieân coù naêng löïc maø löïa choïn thaønh vieân gia ñình chöa ñöôïc ñaøo taïo; thieáu quan taâm ñeán lôïi ích cuûa coå ñoâng vaø cuûa chuû nôï, söû duïng caùc chi phí quaûn lyù baát hôïp lyù vaø laãn loän giöõa chi phí kinh doanh vaø taøi chính caù nhaân. Nhoùm 3 : Nhoùm caùc daáu hieäu lieân quan ñeán caùc öu tieân trong kinh doanh Trong quaù trình kinh doanh khaùch haøng coù nhöõng bieåu hieän quaù öu tieân nhö: chæ taäp trung kinh doanh vôùi moät vaøi khaùch haøng lôùn khoâng môû roäng kinh doanh cho nhieàu khaùch haøng khaùc ñeå phaân taùn ruûi ro; quaù chuù taâm vaøo hình thöùc saûn phaåm maø khoâng quan taâm ñeán caùc yeáu toá kinh doanh khaùc; löïa choïn thôøi ñieåm kinh doanh khoâng thích hôïp nhö tung saûn phaåm dòch vuï quaù sôùm hoaëc caùc haïn möùc thôøi gian kinh doanh ñöa ra khoâng thöïc teá hoaëc taïo mong ñôïi treân thò tröôøng khoâng ñuùng luùc. Nhoùm 4 : Nhoùm caùc daáu hieäu thuoäc veà kyõ thuaät vaø thöông maïi Nhoùm daáu hieäu naøy theå hieän ôû nhöõng maët sau : saûn phaåm kinh doanh cuûa khaùch haøng mang tính thôøi vuï cao; saûn phaåm khoâng ña daïng vaø khoâng caäp nhaät kòp theo thò hieáu, kyõ thuaät môùi trong khi nhu caàu cuûa thò tröôøng ngaøy caøng cao, hoaëc coù bieåu hieän caét giaûm caùc chi phí söûa chöõa thay theá laøm saûn phaåm maát tính caïnh tranh. Beân caïnh ñoù nhöõng thay ñoåi töø chính saùch cuûa nhaø nöôùc nhö chính saùch thueá, moâi tröôøng, caùc quy ñònh môùi veà hoaït ñoäng kinh doanh…cuõng aûnh höôûng lôùn ñeán tình hình kinh doanh cuûa khaùch haøng. Nhoùm 5 : Nhoùm caùc daáu hieäu veà xöû lyù thoâng tin veà taøi chính, keá toaùn - Daáu hieäu taøi chính : Khaùch haøng thöôøng xuyeân chuaån bò khoâng ñaày ñuû hoaëc chaäm treã, trì hoaõn noäp caùc baùo caùo taøi chính. Soá lieäu taøi chính cuûa khaùch haøng cho thaáy caùc daáu hieäu baát thöôøng nhö khaû naêng tieàn maët suy giaûm, coù söï gia taêng khoâng caân ñoái veà tæ leä nôï thöôøng xuyeân, soá khaùch haøng nôï taêng nhanh vaø thôøi gian thanh toaùn cuûa caùc con nôï ñöôïc keùo daøi, taêng doanh soá baùn nhöng laõi 12
13 giaûm hoaëc khoâng coù hoaëc coù nhöõng thay ñoåi baát thöôøng veà tyû leä laõi goäp vaø laõi roøng treân doanh soá baùn. Trong quaù trình haïch toaùn keá toaùn khaùch haøng coù nhöõng bieåu hieän gian laän nhö haïch toaùn voán ñieàu leä khoâng khôùp, khoâng haïch toaùn ñuùng taøi saûn coá ñònh nhaèm taïo giaù trò khoáng, laøm ñeïp baûng caân ñoái baèng caùch taïo ra caùc taøi saûn voâ hình hoaëc ñaùnh giaù laïi taøi saûn naâng giaù trò coâng ty leân. Khaû naêng quaûn lyù kinh doanh keùm, laäp keá hoaïch traû nôï maø nguoàn voán khoâng ñuû, thöôøng xuyeân khoâng ñaït keá hoaïch veà saûn xuaát vaø baùn haøng, phaân boá caùc khoaûn nôï khoâng thích hôïp, leä thuoäc vaøo nhöõng saûn phaåm baát thöôøng ñeå taïo lôïi nhuaän vaø caùc heä soá khaû naêng thanh toaùn, heä soá tyû leä sinh lôøi, heä soá voøng quay caùc khoaûn phaûi thu, voøng quay haøng toàn kho ngaøy caøng giaûm qua caùc thôøi kyø trong khi caùc heä soá veà nôï treân voán chuû sôû höõu… ngaøy caøng taêng. - Daáu hieäu phi taøi chính nhö phaåm chaát ñaïo ñöùc khaùch haøng keùm, söï xuoáng caáp cuûa nôi kinh doanh, hoaëc nôi löu giöõ haøng hoùa quaù nhieàu, hö hoûng vaø laïc haäu. 1.3.2. Ñaùnh giaù vaø ño löôøng ruûi ro tín duïng 1.3.2.1. Phöông phaùp xeáp haïng vaø giaùm saùt ruûi ro danh muïc tín duïng Ngaân haøng trong suoát thôøi gian cho vay phaûi lieân tuïc giaùm saùt danh muïc tín duïng nhaèm coù caùc haønh ñoäng kòp thôøi khi coù baát kyø vaán ñeà naøo naûy sinh ñoái vôùi khoaûn cho vay. Böôùc 1: Phaân haïng ruûi ro danh muïc tín duïng Muïc ñích cuûa vieäc xeáp haïng khaùch haøng theo möùc ñoä ruûi ro tín duïng ñeå : - Cho pheùp coù moät nhaän ñònh chung veà danh muïc cho vay trong baûng caân ñoái cuûa ngaân haøng. - Phaùt hieän sôùm caùc khoaûn cho vay coù khaû naêng bò toån thaát hay ñi cheäch höôùng khoûi chính saùch tín duïng ñaõ ñöôïc ñeà ra cuûa ngaân haøng. - Coù moät chính saùch ñònh giaù chính xaùc hôn. 13
14 - Xaùc ñònh roõ khi naøo caàn taêng söï giaùm saùt hoaëc caùc hoaït ñoäng ñieàu chænh khoaûn vay hoaëc ngöôïc laïi. - Laøm cô sôû ñeå xaùc ñònh möùc döï phoøng ruûi ro. Moät heä thoáng phaân haïng ruûi ro laø moät heä thoáng ghi laïi caùc öôùc tính veà möùc ñoä ruûi ro tieàm taøng trong töøng khoaûn tín duïng cuûa moät danh muïc tín duïng. Döïa treân nhöõng döõ lieäu ñaõ coù vaø taàm quan troïng cuûa töøng döõ lieäu, heä thoáng phaân haïng seõ coù moät baûng ñònh möùc ruûi ro ñoái vôùi töøng khoaûn tín duïng (coù theå khaùc nhau ñoái vôùi moãi ngaân haøng), thöôøng goàm 6 möùc hoaëc 8 möùc. Caùc caáp ñoä ruûi ro naøy ñöôïc ñaùnh giaù döïa treân caùc thoâng soá vaø döõ lieäu nhö: - Baûng caân ñoái keá toaùn (ít nhaát 3 naêm) vaø caùc heä soá taøi chính cô baûn. - Kinh nghieäm, tính caùch vaø ñoä tin caäy cuûa ngöôøi ñieàu haønh doanh nghieäp. - Lòch söû nôï vay cuûa doanh nghieäp. - Söï phuï thuoäc cuûa doanh nghieäp vaøo khaùch haøng mua vaø cung öùng chuû yeáu. - Möùc ñoä ruûi ro ngaønh kinh doanh maø khaùch haøng ñang thöïc hieän. - Nhöõng bieán ñoäng trong kinh doanh cuûa khaùch haøng. - Trình ñoä cuûa caùc caùn boä chuû choát. - Chaát löôïng cuûa caùc chieán löôïc kinh doanh trung vaø daøi haïn. Sau khi xaùc ñònh ñöôïc caáp ñoä ruûi ro cuûa töøng khaùch haøng nhö treân, ngaân haøng ñaùnh giaù chaát löôïng taøi saûn ñaûm baûo khoaûn vay (vôùi tö caùch nguoàn thöù 2) ñeå coù nhaän ñònh hoaøn chænh veà khoaûn vay vaø höôùng xöû lyù sau naøy. Böôùc 2: Giaùm saùt vieäc xeáp haïng ruûi ro Caùc ruûi ro ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù, veà nguyeân taéc phaûi phaûn aùnh chính xaùc tình traïng ruûi ro ôû moïi thôøi gian. Do vaäy, moïi bieán ñoäng aûnh höôûng ñeán quaù trình xeáp haïng naøy phaûi ñöôïc ñaùnh giaù laïi ngay. Vieäc giaùm saùt ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau nhö phöông phaùp so saùnh, phöông phaùp ñoà thò hoaëc phöông phaùp kieåm tra taïi choã, hoaëc duøng ñoàng thôøi caùc phöông phaùp. 14
15 1.3.2.2. Moâ hình chaát löôïng Trong tröôøng hôïp caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán chaát löôïng cuûa ngöôøi vay voán khoâng ñöôïc coâng boá roäng raõi, caùc TCTD phaûi thu thaäp thoâng tin töø caùc nguoàn ñôn leû nhö caùc hoà sô veà tín duïng vaø tieàn göûi, hoaëc mua thoâng tin töø caùc nguoàn beân ngoaøi nhö caùc toå chöùc phaân loaïi vaø ñaùnh giaù khaùch haøng. Caùc thoâng tin naøy ñöôïc chia thaønh hai nhoùm : nhoùm yeáu toá lieân quan ñeán caù nhaân ngöôøi vay voán nhö danh tieáng, cô caáu voán, möùc ñoä bieán ñoäng cuûa thu nhaäp, taøi saûn theá chaáp vaø nhoùm yeáu toá lieân quan ñeán thò tröôøng aûnh höôûng ñeán taát caû nhöõng ngöôøi vay voán vaøo thôøi ñieåm quyeát ñònh cho vay nhö chu kyø kinh teá, möùc laõi suaát. 1.3.2.3.Moâ hình ñieåm tín duïng Caùc moâ hình ñieåm tín duïng thöôøng söû duïng caùc soá lieäu phaûn aùnh ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi vay ñeå tính toaùn xaùc suaát cuûa ruûi ro tín duïng hoaëc ñeå phaân loaïi khaùch haøng caên cöù vaøo möùc ñoä ruûi ro ñöôïc xaùc ñònh. Moâ hình ñieåm tín duïng goàm coù moâ hình xaùc suaát tuyeán tính vaø moâ hình phaân bieät tuyeán tính 1.4. Caùc bieän phaùp ngaên ngöøa ruûi ro tín duïng Qua quaù trình giaùm saùt xeáp haïng ruûi ro thöôøng xuyeân, neáu khoaûn tín duïng coù xu höôùng bò giaùng haïng xaáu töùc laø noù chöùa raát nhieàu ruûi ro tieàm aån, noù coù theå bieán thaønh khoaûn vay khoù ñoøi hoaëc khoâng theå ñoøi, thì khi ñoù vieäc ngaên ngöøa caàn ñöôïc tieán haønh sôùm, neáu chaäm treã seõ laøm vaán ñeà ngaøy caøng nan giaûi hôn. Vieäc ngaên ngöøa naøy ñöôïc tieán haønh theo caùc böôùc sau : 1.4.1. Laäp keá hoaïch gaëp gôõ khaùch haøng Vieäc thöïc hieän gaëp gôõ khaùch haøng nhaèm tìm bieän phaùp khaéc phuïc caùc khoaûn cho vay ruûi ro cao. Vieäc laäp keá hoaïch naøy baøo goàm caùc giai ñoaïn sau : - Caùn boä tín duïng baøn giao hoà sô cho caùn boä quaûn lyù ruûi ro cao vaø sao cho 15
16 caùn boä naøy nhanh choùng naém baét caùc vaán ñeà chính nhö toùm taét lòch söû khoaûn tín duïng, caùc yeáu toá ruûi ro tieàm aån chính, caùc daáu hieäu dieãn tieán gaàn nhaát vaø caùc noäi dung khaùc lieân quan ñeán hoà sô tín duïng. - Chuaån bò gaëp gôõ khaùch haøng: tröôùc khi gaëp khaùch haøng, caùn boä quaûn lyù ruûi ro cao phaûi nhaän ñònh ñöôïc caùc vaán ñeà chính nhö nguyeân nhaân caên baûn cuûa ruûi ro tieàm aån cuûa khoaûn vay, giai ñoaïn cuûa phöông aùn kinh doanh, vò trí cuûa khaùch haøng treân thò tröôøng, tình traïng quaûn lyù noäi boä cuûa khaùch haøng nhö caùc khoaûn chi phí, haøng toàn kho, caùc khoaûn phaûi thu…, caùc tieàm naêng cuûa khaùch haøng coù theå giaûm nôï, caùc khaû naêng coù theå caét giaûm chi phí hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng, taøi saûn ñaûm baûo coù ñöôïc theá chaáp cho caùc khoaûn vay khaùc khoâng, khaû naêng trì hoaõn toái ña caùc khoaûn nôï cuûa khaùch haøng ñoái vôùi caùc chuû nôï ngoaøi ngaân haøng. 1.4.2. Gaëp gôõ khaùch haøng Muïc ñích cuûa cuoäc gaëp gôõ naøy laø ngaân haøng theå hieän cho khaùch haøng bieát roõ quan ñieåm cuûa mình veà khoaûn tín duïng coù vaán ñeà vaø mong muoán cuûa ngaân haøng. Ñoàng thôøi yeâu caàu khaùch haøng cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát ñeå xaây döïng moät phöông aùn khaéc phuïc thích hôïp nhö : baùo caùo taøi chính hieän taïi, keá hoaïch doanh thu vaø lôïi nhuaän, baûng döï kieán ngaân löu trong caùc naêm keá tieáp, keá hoaïch cuûa khaùch haøng khi töï mình giaûi quyeát caùc khoaûn nôï nhö theá naøo… 1.4.3. Laäp phöông aùn ngaên ngöøa (hoaëc khaéc phuïc) Phöông aùn khaéc phuïc ñöôïc laäp treân cô sôû caùc thoâng tin cuûa khaùch haøng cung caáp, keá hoaïch töï khaéc phuïc cuûa khaùch haøng vaø söï phaân tích cuûa caùc chuyeân gia tö vaán beân ngoaøi ngaân haøng (neáu caàn). Phöông aùn naøy phaûi ñuû 4 noäi dung: - Nhöõng ñaùnh giaù chính thöùc cuûa ngaân haøng veà nhöõng khoù khaên ñoái vôùi khoaûn tín duïng. - Caùc bieän phaùp caàn thieát ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy. - Caùch thöùc tieán haønh caùc bieän phaùp ñoù nhö theá naøo. 16
17 - Keá hoaïch veà thôøi gian maø caùc hoaït ñoäng naøy caàn ñaït ñöôïc. 1.4.4. Phöông aùn thöïc hieän Neáu khaùch haøng khoâng chaáp nhaän phöông aùn, ngaân haøng seõ chuyeån khoaûn vay sang boä phaän truy hoài taøi saûn (neáu sau moät khoaûng thôøi gian coá ñònh naøo ñoù khoâng traû ñöôïc nôï). Neáu khaùch haøng chaáp thuaän phöông aùn thì moät thoûa thuaän giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng ñöôïc ghi nhôù qua moät vaên baûn thoûa thuaän bao goàm caùc noäi dung sau : muïc tieâu phöông aùn, thôøi gian hoaøn thaønh, moác thôøi gian thöïc hieän, phöông phaùp giaùm saùt phöông aùn vaø muïc tieâu giaûm nôï vaø bieän phaùp cuï theå. 1.4.5. Kieåm tra vieäc thöïc hieän phöông aùn Caùn boä quaûn lyù ruûi ro cao phaûi thöïc hieän vieäc kieåm tra phöông aùn khaéc phuïc thaät saùt sao treân hai bình dieän : keát quaû caùc thoaû thuaän giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng nhö theá naøo vaø keát quaû caùc giaûi phaùp aùp duïng coù toû ra phuø hôïp hay khoâng? Coù 2 tröôøng hôïp sau: - Neáu boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao ñaõ ñieàu chænh ñöôïc khoaûn vay veà traïng thaùi bình thöôøng cuûa noù thì boä phaän naøy seõ chuyeån giao khoaûn vay veà boä phaän tín duïng cuûa ngaân haøng. - Neáu boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao thaáy roõ tình hình cuûa khaùch haøng khoù coù theå khaéc phuïc trong töông lai gaàn hoaëc tình hình khaéc phuïc laø khoâng khaû thi thì vieäc thu nôï caøng nhanh caøng toát baèng caùch chuyeån sang boä phaän truy hoài taøi saûn sau moät khoaûng thôøi gian naøo ñoù keå töø khi khoaûn vay heát haïn. 1.5. Bieän phaùp xöû lyù caùc khoaûn tín duïng coù vaán ñeà Coù theå toùm taét quaù trình ngaên ngöøa vaø xöû lyù khoaûn vay coù vaán ñeà qua sô ñoà sau : Khoaûn vay sau khi ñöôïc ñaùnh giaù coù vaán ñeà vaø ñöôïc chuyeån sang boä phaän 17
18 xöû lyù, ñieàu ñoù coù nghóa laø moái quan heä cuûa ngaân haøng vaø khaùch haøng khoâng coøn cô sôû naøo ñeå toàn taïi vaø vieäc thu nôï phaûi tieán haønh caøng nhanh caøng toát. Boä phaän xöû lyù sau khi nhaän vieäc seõ tieán haønh coâng vieäc tuaàn töï nhö boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao. Boä phaän xöû lyù seõ laäp phöông aùn xöû lyù: khai thaùc hoaëc thanh lyù. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï löïa choïn cuûa ngaân haøng laø khaû naêng chi traû vaø thaùi ñoä cuûa ngöôøi vay. Quaù trình ngaên ngöøa vaø xöû lyù khoaûn vay coù vaán ñeà coù theå toùm taét qua sô ñoà sau : Khoaûn vay bò giaùng haïng xaáu Chuyeån boä phaän quaûn lyù ruûi ro cao Laäp phöông aùn gaëp gôõ khaùch haøng Neáu khoâng Chuyeån boä phaän xöû lyù ruûi ro Laäp phöông aùn khaéc phuïc chaáp thuaän cao Neáu chaáp thuaän Neáu khoâng Thöïc thi phöông aùn khaéc Chuyeån boä phaän xöû lyù ruûi ro thaønh coâng phuïc Neáu thaønh coâng Chuyeån cho boä phaän tín duïng theo doõi bình thöôøng Sô ñoà ngaên ngöøa vaø xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà 18
19 1.5.1. Höôùng xöû lyù toå chöùc khai thaùc Caùc giaûi phaùp khai thaùc ñöôïc duøng khi khaùch haøng laâm vaøo traïng thaùi nôï coù vaán ñeà do gaëp ruûi ro vaø coù thaùi ñoä thoûa ñaùng ñoái vôùi khoaûn nôï, töùc laø thaät thaø vaø coù yù chí traû nôï toát. Ngaân haøng neân ñöa ra caùc lôøi khuyeân treân nhieàu chuû ñeà nhaèm taùc ñoäng ñeán khaû naêng taïo ra vaø thu lôïi töùc cuûa ngöôøi cho vay. Ngaân haøng coù theå taêng cho vay ñeå hoã trôï phöông aùn thu hoài taøi saûn, nhöng phaûi khaúng ñònh ñöôïc khoaûn vay boå sung naøy seõ goùp phaàn cuûng coá khaû naêng thanh toaùn toaøn boä caùc khoaûn vay nôï vaø do ñoù coù theå ñöôïc hoaøn traû. Cuõng coù theå ngaân haøng seõ giuùp khaùch haøng chuyeån sang ngaân haøng khaùc hoaëc moät chuû nôï khaùc neáu coù yeâu caàu (baùn nôï). Hoaëc ngaân haøng aùp duïng phöông phaùp thoûa hieäp. Phöông phaùp naøy chæ aùp duïng khi ngaân haøng rôi vaøo tình traïng tieán thoaùi löôõng nan do baûo ñaûm tín duïng khoâng ñuû, giaù trò ñaûm baûo taøi saûn giaûm, hoaëc khaùch haøng baát hôïp taùc hoaøn toaøn. Luùc naøy ngaân haøng rôi vaøo vò trí yeáu hôn neáu ñöa khaùch haøng ra toøa vì soá tieàn thu ñöôïc so vôùi chi phí phaùp lyù seõ ít hieäu quaû hôn neáu chaáp nhaän khoâng ñöa khaùch haøng ra toøa vaø nhaän moät khoaûn traû nôï ít hôn. 1.5.2. Höôùng thanh lyù khoaûn vay coù vaán ñeà Caùc bieän phaùp thanh lyù seõ trôû neân toái öu neáu ngaân haøng thaáy toå chöùc khai thaùc laø khoâng tieän lôïi, hieäu quaû vaø ngaân haøng nhaän thaáy khaû naêng caûi thieän tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng laø khoâng theå. Bieän phaùp naøy phaûi duøng tôùi luaät phaùp, coù theå bao goàm caùc bieän phaùp sau : - Bieän phaùp phaùt maõi taøi saûn ñaûm baûo. - Bieän phaùp thanh lyù doanh nghieäp ñöôïc thöïc hieän vôùi söï phaùn quyeát cuûa toøa aùn. - Bieän phaùp phaù saûn doanh nghieäp trong caùc tröôøng hôïp sau : 19