Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp Và Luật hành chính: Thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn này là trên cơ sở lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông và thực trạng thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp Và Luật hành chính: Thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG PHƢỢNG HỒNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG PHƢỢNG HỒNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 8 38 01 02 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. BÙI ĐỨC KHÁNG TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, Luận văn về đề tài: “Thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh” do tôi viết trên cơ sở nghiên cứu các tài liệu tham khảo, giáo trình hướng dẫn và thực tiễn thực hiện pháp luật của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh. Tôi đã hoàn thành Luận văn và chịu trách nhiệm với những vấn đề tôi viết. TP.Hồ Chí Minh, ngày 21 tháng 6 năm 2019 Học viên thực hiện Hoàng Phƣợng Hồng i
LỜI CẢM ƠN Trước hết tôi xin gửi tới PGS.TS Bùi Đức Kháng lời cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắc. Thầy đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo tận tình trong quá trình thực hiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới những thầy, cô giáo trực tiếp giảng dạy và các thầy, cô Phòng Quản lý đào tạo Sau đại học, Khoa Sau đại học, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại thành phố Hồ Chí Minh, Học viện Hành chính Quốc gia đã chỉ dạy, giúp đỡ tôi để đạt được kết quả ngày hôm nay. Tôi trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Lãnh đạo Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, các công chức phòng Giáo dục và Đào tạo, phòng Tư pháp và Ủy ban nhân dân các phường trên địa bàn quận đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong việc thu thập số liệu và giải đáp các thắc mắc để tôi có thể hoàn thành luận văn. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng với thời gian và điều kiện nghiên cứu còn nhiều hạn chế nên luận văn không thể tránh được những thiếu sót. Kính mong nhận được sự tham gia đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! TP.Hồ Chí Minh, ngày 21 tháng 6 năm 2019 Tác giả luận văn Hoàng Phƣợng Hồng ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ ii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ vii DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................... vii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 1.Lý do chọn đề tài ........................................................................................................ 1 2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .............................................................. 3 3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ 5 4.Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 6 5.Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn .............................. 7 6.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn................................................................ 8 7.Kết cấu của luận văn .................................................................................................. 9 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG .................................................................................. 10 1.1.Một số khái niệm liên quan đến đề tài ................................................................ 10 1.1.1.Thực hiện pháp luật................................................................................ 10 1.1.2.Giáo dục phổ thông ................................................................................ 12 1.1.3.Pháp luật giáo dục phổ thông ................................................................. 17 1.2.Cơ sở pháp lý của pháp luật giáo dục phổ thông ............................................... 18 1.2.1.Đặc điểm của pháp luật giáo dục phổ thông ......................................... 18 1.2.2.Văn bản quy phạm pháp luật giáo dục phổ thông.................................. 21 1.2.3.Một số nội dung của pháp luật giáo dục phổ thông ............................... 22 iii
1.3.Thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân cấp huyện ............................................................................................................................ 24 1.3.1.Khái niệm ............................................................................................... 24 1.3.2.Các hình thức thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ..................... 26 1.4.Nội dung thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân cấp huyện ..................................................................................................................... 28 1.4.1. Xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ............................................................................................................. 28 1.4.2. Tổ chức bộ máy và nhân sự thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ............................................................................................................... 29 1.4.3.Tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về giáo dục phổ thông ......... 30 1.4.4.Thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo ................................ 31 Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................................ 34 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................................................................................... 35 2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội của quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh và tác động của những điều kiện này đến việc thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông .......................................................................................... 35 2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ............................................................. 35 2.1.2. Điều kiện kinh tế – văn hóa – xã hội .................................................... 36 2.1.3. Những tác động của điều kiện kinh tế - xã hội đến thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh ................................................................................................ 39 2.2.Khái quát về tình hình phát triển giáo dục phổ thông trên địa bàn quận Bình Thạnh .................................................................................................................. 41 iv
2.3.Thực trạng thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh ...................................................... 44 2.3.1. Xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ............................................................................................................. 44 2.3.2. Tổ chức bộ máy và nhân sự thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ............................................................................................................... 49 2.3.3. Tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về giáo dục phổ thông........ 54 2.3.4. Thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo............................... 59 2.4.Đánh giá chung ...................................................................................................... 68 2.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 68 2.4.2. Những hạn chế ...................................................................................... 70 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 72 Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................................ 74 Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN BÌNH THẠNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................................. 75 3.1.Một số định hƣớng tăng cƣờng thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ... 75 3.2.Một số giải pháp tăng cƣờng thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh ................................... 78 3.2.1. Tăng cường xây dựng chương trình, kế hoạch về thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông .................................................................................. 78 3.2.2. Nâng cao nhận thức và trình độ của đội ngũ công chức ....................... 80 3.2.3. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về giáo dục phổ thông.. 85 3.2.4. Tăng cường phối hợp trong thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ............................................................................................................... 90 3.2.5. Tăng cường kiểm tra thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông ........ 92 v
3.2.6. Nâng cao ý thức và hiểu biết pháp luật của các cơ sở giáo dục phổ thông, thầy cô, học sinh và phụ huynh học sinh ................................................. 96 Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................................ 99 KẾT LUẬN ................................................................................................................ 100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 102 vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Stt Từ viết tắt Nội dung đầy đủ 1 CCVC Công chức viên chức 2 QH Quốc hội 3 HĐND Hội đồng nhân dân 4 UBND Ủy ban nhân dân 5 GDPT Giáo dục phổ thông 6 CQNN Cơ quan nhà nước 7 Phòng GD&ĐT Phòng Giáo dục và Đào tạo 8 NQ Nghị quyết 9 NĐ Nghị định 10 TT Thông tư 11 QĐ Quyết định 12 NXB Nhà xuất bản 13 QLNN Quản lí nhà nước vii
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Trang Bảng 2.1: Thống kê các cơ sở giáo dục phổ thông của Uỷ ban 01 42 nhân dân quận Bình Thạnh giai đoạn 2013-2019 Bảng 2.2: Bảng thống kê số lượng học sinh tiểu học và học 02 sinh trung học cơ sở trên địa bàn quận Bình Thạnh giai đoạn 43 2013 – 2019 Bảng 2.3: Thống kê tình hình ban hành kế hoạch thực hiện 03 pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận 47 Bình Thạnh Bảng 2.4: Thống kê lực lượng công chức phụ trách công tác 04 thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân 53 dân quận Bình Thạnh Bảng 2.5: Công tác tuyên truyền của phòng Giáo dục và Đào 05 57 tạo Bảng 2.6: Thống kê tình hình kiểm tra các cơ sở giáo dục của 06 62 Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh Bảng 2.7: Thống kê tình hình xử lý đơn thư khiếu nại về giáo 07 67 dục phổ thông Bảng 2.8: Thống kê tình hình vi phạm của cơ sở giáo dục phổ 08 68 thông viii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Pháp luật là công cụ và phương tiện đảm đương vai trò dẫn dắt và chi phối xã hội bằng việc kiến tạo môi trường, cơ hội pháp lý như nhau đối với các thành viên trong xã hội thuộc mọi thành phần kinh tế khác nhau phát huy khả năng của mình để khởi nghiệp và phát triển. Pháp luật đảm đương vai trò kiến tạo môi trường, cơ hội pháp lý bình đẳng cho mọi thành viên của xã hội phát huy tài năng, trí tuệ, sức lực để hoàn thiện và phát triển bản thân mình, đồng thời phát triển xã hội. Với vai trò này, xã hội nói chung và các thành viên của xã hội nói riêng sẽ có điều kiện để phát triển. Pháp luật là phương tiện có khả năng bảo đảm bình đẳng xã hội. Điều 2 Hiến pháp năm 2013 khẳng định “Nhà nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân” [26]. Để đảm bảo pháp quyền xã hội chủ nghĩa thì pháp luật chỉ là điều kiện cần. Điều kiện đủ ở đây là pháp luật phải được triển khai thực hiện trên thực tế. Vì vậy thực hiện pháp luật có vai trò vô cùng quan trong đối với nhà nước và xã hội. Trong các lĩnh vực của đời sống xã hội thì giáo dục là lĩnh vực có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đảng và Nhà nước ta đã xác định “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu” [3]. Để phát triển giáo dục thì Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm và hoàn thiện hệ thống pháp luật về giáo dục. Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để định hướng và quản lý nhà nước về giáo dục. Nhà nước thực sự quan tâm đến công tác thực hiện pháp luật về giáo dục. Công tác tổ chức triển khai thực hiện pháp luật về giáo dục nói chung và giáo dục phổ thông ngày càng được quan tâm, chú trọng. Nhờ vậy ý thức pháp luật về giáo dục ngày càng được tăng lên. Nhưng song 1
song với nó những bất cập trong công tác thực hiện pháp luật về giáo dục cũng vẫn còn tồn tại. Điều này đòi hỏi phải có những giải pháp để hạn chế những bất cập. Trong hệ thống giáo dục quốc dân thì giáo dục pháp luật đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc trang bị những kiến thức, kỹ năng cho học sinh, làm cơ sở nền tảng cho các cấp học tiếp theo. Vì vậy việc tổ chức triển khai thực hiện pháp luật về giáo dục pháp luật cũng có vai trò, ý nghĩa vô cùng quan trọng. Một mặt nó đảm bảo tính pháp chế trong công tác quản lý nhà nước, đồng thời đảm bảo phát triển hệ thống giáo dục quốc dân, làm nền tảng cho sự phát triển của các lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội khác. Quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương có nhiều bước tiến về phát triển về kinh tế - xã hội của thành phố nói riêng và của cả nước nói chung. Cùng với phát triển về kinh tế và xã hội thì Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh cũng chú trọng công tác tổ chức thực hiện pháp luật trên các lĩnh vực trong đó có lĩnh vực giáo dục phổ thông. Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh luôn quan tâm và thực hiện thường xuyên các công tác thực hiện pháp luật. Việc thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông đã góp phần tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên công tác thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh trong thời gian qua cũng tồn tại nhiều bất cập. Tại địa phương, công tác tổ chức thực hiện pháp luật còn chưa đồng bộ. Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông chưa thực sự được chú trọng và ý thức pháp luật của người dân chưa cao. Những hạn chế nêu trên là một vấn đề đang đặt ra, đòi hỏi Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh cần phải khắc phục nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài “Thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố 2
Hồ Chí Minh” làm Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Pháp luật và thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông là một nội dung quan trọng vì vậy đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau đây: - Công trình nghiên cứu “Khắc phục những bất cập của pháp luật về giáo dục” của tác giả Nguyễn Hoàng, năm 2017. Công trình nghiên cứu này đã chỉ ra những hạn chế về pháp luật giáo dục trong thời gian qua. Đồng thời đi sâu phân tích những khó khăn do những bất cập của hệ thống pháp luật về giáo dục gây ra. Trên cơ sở đó, công trình nghiên cứu này đã đề xuất một số hướng hoàn thiện hệ thống pháp luật giáo dục trong thời gian tới. - Công trình nghiên cứu “Xã hội hóa công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong tình hình mới” của Hồ Việt Hiệp, đăng trên Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 9/2000. Trong bài viết này, tác giả đã tiếp cận, tìm hiểu công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay, đề cập yêu cầu cần xã hội hóa công tác này, đồng thời đề xuất các hình thức xã hội hóa phù hợp đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình mới. Tuy nhiên công trình nghiên cứu này đề cập đến xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung chứ chưa đi sâu phân tích lĩnh vực giáo dục pháp luật. - Luận văn Tiến sĩ Luật học “Hoàn thiện pháp luật về giáo dục đại học ở Việt Nam hiện nay” của tác giả Lê Thị Kim Dung, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2012. Công trình nghiên cứu này dự trên cơ sở các quy định pháp luật về giáo dục đại học ở Việt Nam để đánh giá những mặt đạt được và hạn chế đối với hệ thống pháp luật về giáo dục đại học ở Việt Nam. Trên cơ sở đó luận văn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định 3
pháp luật về giáo dục đại học. Trong đó tập trung hoàn thiện từng nội dung của các quy định pháp luật về giáo dục đại học. - Luận văn Thạc sỹ Luật học “Thực hiện pháp luật về giáo dục - đào tạo qua thực tiễn tỉnh Bắc Ninh” của tác giả Nguyễn Thị Tuyết, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2014. Công trình nghiên cứu này đã làm rõ những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật cũng như thực trạng thực hiện pháp luật về giáo dục - đạo tạo tại tỉnh Bắc Ninh. Trên cơ sở thực trạng việc thực hiện pháp luật giáo dục đào tạo ở Bắc Ninh, công trình nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thực hiện pháp luật về giáo dục ở Bắc Ninh. Cụ thể công trình nghiên cứu này đã đề xuất 9 giải pháp cụ thể. Các giải pháp xoay quanh các vấn đề như nâng cao nhận thức, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường tuyên truyền phổ biến pháp luật, tăng cường công tác thanh tra kiểm tra. - Công trình nghiên cứu “Thực hiện pháp luật về giáo dục trong các trƣờng đại học ở Việt Nam” của tác giả Vũ Thị Hồng Văn, năm 2017 đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị. Công trình nghiên cứu này đã làm rõ thực trạng thực hiện pháp luật về giáo dục trong các trường đại học ở Việt Nam hiện nay. Đồng thời công trình nghiên cứu này đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng việc thực hiện pháp luật về giáo dục trong các trường đại học ở Viêt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên công trình nghiên cứu này chủ yếu tập trung nghiên cứu từ góc độ thực tiễn. Ngoài ra, công trình nghiên cứu này gắn với phạm vi là các trường đại học ở Việt Nam chứ chưa gắn với một địa bàn cụ thể. Luận văn Thạc sỹ “Thực hiện pháp luật về giáo dục đào tạo ở tỉnh Bình Định hiện nay” của tác giả Nguyễn Thanh Nam, năm 2016. Công trình nghiên cứu này với mục đích đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả 4
công tác thực hiện pháp luật về giáo dục đào tạo ở Bình Định. Trên cơ sở đó công trình nghiên cứu này cũng đề xuất chín giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thực hiện pháp luật về giáo dục đào tạo ở Bình Định. Các công trình nghiên cứu trong thời gian qua đã khẳng định tầm quan trọng của pháp luật về giáo dục và thực hiện pháp luật về giáo dục. Các công trình đã tiếp cận nhiều góc độ khác nhau về thực hiện pháp luật về giáo dục từ lý luận đến những quy định pháp lý và thực tiễn. Ngoài ra các công trình nghiên cứu cũng đi sâu vào các nội dung cụ thể về thực hiện pháp luật về giáo dục, cũng như tiếp cận thực trạng thực hiện pháp luật về giáo dục ở địa bàn cụ thể. Tuy nhiên thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông một cách có hệ thống từ lý luận, pháp lý đến thực tiễn thì chưa có nhiều. Đa phần các công trình nghiên cứu về những bất cập của hệ thống pháp luật về giáo dục mà chưa thực sự nghiên cứu nhiều về thực hiện pháp luật về giáo dục. Ngoài ra đa phần các công trình nghiên cứu về thực hiện pháp luật về giáo dục hiện nay chủ yếu nghiên cứu ở cấp tỉnh, trên địa bàn cấp huyện thì chưa nhiều. Riêng trên địa bàn quận Bình Thạnh, đến nay chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào về vấn đề này được công bố. Vì vậy, việc lựa chọn đề tài nghiên cứu của tác giả là đảm bảo tính mới và không trùng lắp. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn này là trên cơ sở lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông và thực trạng thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh. 5
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau đây: Hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông; Đánh giá thực trạng hoạt động thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh; chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân; - Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh 4.2. Phạm vi nghiên cứu Thời gian nghiên cứu: từ tháng 12 năm 2014 đến tháng 8 năm 2019. (Ngày 11 tháng 12 năm 2014 Văn phòng Quốc hội ban hành Văn bản số 08/VBHN-VPQH về Luật Giáo dục). Không gian nghiên cứu: tại UBND quận Bình Thạnh, TP. HCM. Nội dung nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu thực hiện pháp luật về Giáo dục phổ thông được thông qua 4 hoạt động cơ bản sau đây: Một là: Xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông Hai là: Tổ chức bộ máy và nhân sự thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông 6
Ba là: Tuyên truyền, phổ biến việc thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông Bốn là: Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm về thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng và nhà nước về pháp luật làm cơ sở phương pháp luận. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết những vấn đề cụ thể mà nội dung của đề tài hướng đến, các phương pháp nghiên cứu chuyên ngành đều được áp dụng như: Một là, phân tích tài liệu thứ cấp Luận văn phân tích các tài liệu là các công trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề Thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông trong các cơ quan hành chính nhà nước. Ngoài ra, luận văn cũng tiến hành phân tích các báo cáo của phòng phụ trách chuyên môn của Uỷ ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh trong công tác thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông. Từ những phân tích tài liệu thứ cấp sẽ cung cấp những số liệu, những đánh giá tổng quan phục vụ cho việc nghiên cứu luận văn. Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp cung cấp những luận cứ, luận điểm cả về mặt lý luận và thực tiễn. Hai là, phương pháp phỏng vấn sâu Để nắm bắt thêm các thông tin từ khách thể nghiên cứu, luận văn tiến hành phỏng vấn sâu. Kết quả của phỏng vấn sâu là những ý kiến, nhận định, kiến nghị của khách thể nghiên cứu. Khách thể phỏng vấn sâu bao gồm: 7
- Cán bộ công chức; - Cá nhân tổ chức. Ba là, một số phương pháp khác Bên cạnh việc sử dụng phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp và điều tra xã hội học bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu, luận văn cũng sử dụng một số phương pháp khác như: Phương pháp so sánh, đối chiếu; Phương pháp tổng hợp,... 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Một là, ý nghĩa lý luận Luận văn hệ thống hóa, góp phần làm rõ cơ sở lý luận và pháp lý về thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông. Hai là, ý nghĩa thực tiễn Luận văn tìm hiểu, khảo sát thực trạng hoạt động thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh; trình bày những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân đề xuất các các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh. Các giải pháp này làm tài liệu tham khảo cho Uỷ ban nhân dân quận Bình Thạnh áp dụng thực tiễn tại địa phương. Mặc dù luận văn chỉ nghiên cứu ở phạm vi quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh, tuy nhiên ở những nơi có đặc điểm tương đồng thì các giải pháp luận văn đưa ra vẫn có thể áp dụng và đem lại hiệu quả. Luận văn là nguồn tài liệu cung cấp cho việc nghiên cứu về thực hiện pháp luật về giáo dục nói chung và hoạt động thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông cấp huyện nói riêng. 8
7. Kết cấu của luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục thì được thiết kế thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý của thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh Chương 3: Định hướng và giải pháp thực hiện pháp luật về giáo dục phổ thông của Ủy ban nhân dân quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh 9
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài 1.1.1. Thực hiện pháp luật Thực hiện đúng đắn và nghiêm chỉnh pháp luật là một yêu cầu khách quan của quản lý Nhà nước và xã hội bằng pháp luật. Pháp luật được ban hành nhiều nhưng ít đi vào cuộc sống thì điều đó chứng tỏ công tác quản lý Nhà nước kém hiệu quả. Chính vì vậy, xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật là hai hoạt động có quan hệ chặt chẽ với nhau. Nhà nước sử dụng pháp luật như là phương tiện để thực hiện sự quản lý đối với xã hội, muốn đạt được mục đích này, pháp luật phải đi vào thực tiễn dưới dạng hành vi hợp pháp của các chủ thể pháp luật. Theo tài liệu học tập và nghiên cứu môn học Lý luận chung về nhà nước và pháp luật của Viện Nhà nước và Pháp luật - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh thì: “Thực hiện pháp luật là quá trình hoạt động có mục đích làm cho những quy định của pháp luật trở thành hiện thực trong cuộc sống, tạo ra cơ sở pháp lý cho hoạt động thực tế của các chủ thể pháp luật” [37, tr.270]. Theo Giáo trình lý luận nhà nước và pháp luật của Trường Đại học Luật Hà Nội thì: “Thực hiện pháp luật là một quá trình hoạt động có mục đích làm cho những quy định của pháp luật đi vào cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế, hợp pháp của các chủ thể pháp luật” [27, tr.461]. Xét dưới góc độ luật học thì thực hiện pháp luật là hành vi phù hợp với các quy tắc, yêu cầu, đòi hỏi của pháp luật, mang lại và đáp ứng lợi ích của 10