Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ THƢƠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐẮK TÔ, TỈNH KON TUM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐĂK LĂK - NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ THƢƠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐẮK TÔ, TỈNH KON TUM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRỊNH THANH HÀ ĐĂK LĂK - NĂM 2020 2
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ đề tài "Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum" là công trình nghiên cứu của bản thân tôi cùng với sự giúp đỡ của giảng viên hướng dẫn khoa học. Các số liệu trong luận văn là khách quan, trung thực, dựa trên kết quả nghiên cứu, thu thập tài liệu và các số liệu đã được công bố. Đắk Lăk, ngày 31 tháng 12 năm 2019 Tác giả Trần Thị Thƣơng 3
LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể Lãnh đạo, giảng viên và toàn thể cán bộ, viên chức đang công tác tại Học viện hành chính quốc gia. Nhờ sự giảng dạy và hướng dẫn tận tình của thầy cô đã giúp tôi tiếp cận, cập nhật, bổ sung những kiến thức quý báu, phục vụ tốt cho việc nghiên cứu cũng như công tác chuyên môn của bản thân. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc đến TS Trịnh Thanh Hà, người thầy đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để truyền đạt cho tôi kinh nghiệm, phương pháp nghiên cứu, trình bày đề tài khoa học với tinh thần trách nhiệm cao. Thầy luôn hướng dẫn, động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi chân thành cảm ơn tập thể Lãnh đạo huyện Đắk Tô và bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành khóa học. Đắk Lăk, ngày 12 tháng 12 năm 2019 Tác giả Trần Thị Thƣơng 4
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các từ viết tắt MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG 1.1. Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính .................. 10 1.1.1. Thủ tục hành chính........................................................................ 10 1.1.2. Cải cách thủ tục hành chính .......................................................... 14 1.2. Cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính ................................................................................................................. 21 1.2.1. Cơ chế một cửa trong giải quyết thủ tục hành chính .................... 21 1.2.2. Cơ chế một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính...24 1.3. Nhiệm vụ, quyền hạn và phạm vi, quy trình giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân cấp huyện................................................................................................................. 27 1.3.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ phận Một cửa ................................ 27 1.3.2. Phạm vi tiếp nhận và quy trình giải quyết thủ tục hành chính tại Bộ phận Một cửa cấp huyện ................................................................................... 29 1.3.3. Tiêu chí đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông .............................................................................. 36 Tiểu kết chương 1 5
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỦA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐẮK TÔ, TỈNH KON TUM 2.1. Tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội – yếu tố ảnh hƣởng đến cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô .................................................................................................. 41 2.1.1. Tình hình kinh tế ........................................................................... 41 2.1.2. Tình hình văn hóa - xã hội .......................................................... 43 2.2. Thực trạng công tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô ..................... 45 2.2.1. Thực hiện công tác chỉ đạo, điều hành............................................ 45 2.2.2. Thực trạng thực hiện các tiêu chí đánh giá việc giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ........................................ 50 2.3. Đánh giá hoạt động cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô .......................... 55 2.3.1.Về kết quả đạt được .............................................................................. 55 2.3.2. Về hạn chế ........................................................................................... 59 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................ 61 Tiểu kết chương 2 CHƢƠNG 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐẮK TÔ, TỈNH KON TUM TRONG THỜI GIAN ĐẾN 3.1. Phƣơng hƣớng nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ....................................................... 66 6
3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đăk Tô trong thời gian đến .......................................................................................... 67 3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện quy trình giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện ........................... 67 3.2.2. Tiếp tục tổ chức Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tại Ủy ban nhân dân huyện theo hướng hiện đại ......................................................................... 69 3.2.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức tại các phòng chuyên môn và Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả .................................................................. 72 3.2.4. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác công khai các thủ tục hành chính trong thực hiện có cơ chế một cửa, một cửa liên thông .......................... 73 3.2.5. Thực hiện có hiệu quả công tác phổ biến, tuyên truyền các nội dung liên quan đến giải quyết các thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ........................................................................................................... 74 3.2.6. Làm tốt công tác kiểm tra, thnah tra, giám sát quá trình thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ............. 75 3.2.7. Tăng cường công tác lãnh đạo của cấp ủy Đảng, công tác chỉ đạo, điều hành của chính quyền đối với việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông .................................................................................................................. 76 KẾT LUẬN 7
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nội dung TTHC Thủ tục hành chính TN&TKQ Tiếp nhận và trả kết quả UBND Ủy ban nhân dân HĐND – UBND Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân 8
MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài luận văn Ngày nay, cải cách hành chính luôn là vấn đề mang tính toàn cầu. Các nước phát triển cũng như các nước đang phát triển đều xem cải cách hành chính như một động lực tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, đem lại dân chủ và các mặt khác của đời sống xã hội. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó. Trong những năm vừa qua, cải cách hành chính nói chung và cải cách TTHC nói riêng luôn là một trong những nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Cải cách hành chính ở Việt Nam được triển khai trên nhiều nội dung: Cải cách thể chế; cải cách tổ chức bộ máy hành chính; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; cải cách tài chính công và hiện đại hóa nền hành chính[4]. Quá trình cải cách TTHC thời gian qua đã đem lại hiệu quả to lớn trong hoạt động quản lý nhà nước, góp phần xây dựng nền hành chính phục vụ, hiện đại, chuyên nghiệp, hiệu quả, tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp. Hội nghị tổng kết năm 2018 và triển khai nhiệm vụ năm 2019 của Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính của Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thẳng thắn chỉ ra một số tồn tại, bất cập trong cải cách TTHC: “Một bộ phận cán bộ thái độ phục vụ, nhất là cán bộ tiếp xúc với dân, còn bất cập, chưa tận tụy và thuyết phục. Tình trạng công dân, doanh nghiệp hỏi, cơ quan Nhà nước không trả lời, im lặng vẫn còn. TTHC một số lĩnh vực rườm rà, còn tình trạng cắt giấy phép mẹ nhưng lại đẻ ra giấy phép con, TTHC còn nhiều, đi liền với đó là chi phí không chính thức” [3]. Cùng với công cuộc cải cách TTHC trong cả nước, Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum đã và đang tiến hành triển khai cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết TTHC cho tổ chức, công dân. Quá trình triển khai thực hiện bước đầu đã mang lại những kết quả nhất định, tạo ra những chuyển biến tích cực trong quá trình giải quyết các công việc. Tuy nhiên, theo đánh giá chung, vẫn còn tồn tại những hạn chế, bất cập: Công việc có liên quan đến các cấp, các ngành thì tổ chức, cá nhân phải đến từng cấp, từng cơ quan để được hướng 1
dẫn và giải quyết; do đó gây nhiều trở ngại, phiền hà, thời gian giải quyết kéo dài cho tổ chức, cá nhân. Cơ sở vật chất của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả sơ sài, trang thiết bị lạc hậu chưa đáp ứng yêu cầu cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, cũng như công cuộc cải cách hành chính. Mô hình hoạt động của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa rõ ràng, cán bộ làm việc kiêm nhiệm (chủ yếu công chức của các phòng, ban chuyên môn đến làm việc theo lịch phân công); mối quan hệ giữa bộ phận tiếp nhận và trả kết quả với các phòng, ban chuyên môn trong giải quyết công việc của tổ chức và công dân theo cơ chế một cửa còn lỏng lẻo, thiếu sự ràng buộc với kết quả giải quyết. Việc kiểm tra, giám sát các quá trình giải quyết các công việc của các cơ quan nhà nước và phòng chuyên môn, cán bộ, công chức thực hiện theo cơ chế một cửa chưa thường xuyên; tình trạng chưa khép kín trong tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả chưa được khắc phục đây là kẽ hở cho những tiêu cực có thể xảy ra [15]… Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Đảng bộ huyện Đắk Tô, khóa XVI (2015 – 2020) nhận định: Tình trạng quan liêu, nhũng nhiễu của một bộ phận cán bộ, công chức từng bước được chấn chỉnh. Công tác cải cách hành chính, nhất là thủ tục hành chính còn một số nội dung chưa đạt yêu cầu [1]. Xuất phát từ những lý do nêu trên, bản thân nhận thấy cần đánh giá một cách đầy đủ, có hệ thống thực trạng thực hiện thủ tục hành chính tại cơ chế một cửa, một cửa liên thông, từ đó có giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của cơ chế này, đây chính là lý do tôi chọn đề tài: “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum” làm luận văn thạc sĩ là có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận Cải cách TTHC và cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông là một trong những nội dung quan trọng góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước và đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Do vậy, đây là chủ đề nhiều nhà khoa học, quản lý quan tâm nghiên cứu, có thể phân chia các công trình theo các nhóm sau. 2
Nhóm các công trình nghiên cứu đề cập đến cải cách thủ tục hành chính Trước hết cần kể tới các công trình khoa học có tính giáo khoa như: giáo trình Luật hành chính - Đại học luật Hà Nội, giáo trình Thủ tục hành chính - Học viện Hành chính Quốc gia; Giáo trình Luật hành chính Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội, trong đó đã đề cập đến những vấn đề lý luận như: khái niệm, đặc điểm, phân loại, các giai đoạn, các nguyên tắc của thủ tục hành chính. Ngoài ra còn có những công trình nghiên cứu chuyên sâu như: Sách: “Một số vấn đề về cải cách thủ tục hành chính” của GS Mai Hữu Khuê và PGS.TS Bùi Văn Nhơn (1996), Nxb Chính trị Quốc gia [12], đã giới thiệu tổng quan sự tác động của TTHC đối với hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước và những khó khăn trong quản lý hành chính nhà nước nếu thiếu những TTHC phù hợp. Sách: Cải cách quy trình và thủ tục hành chính về đầu tư, đất đai và xây dựng - Sổ tay tham khảo về cải cách hành chính dành cho địa phương, được xuất bản vào tháng 5/2011, thực hiện bởi tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) [16]. Đây là sự đúc kết lý luận, thông lệ Quốc tế và thực tiễn nhiều năm của IFC và CIEM. Đã giới thiệu các công cụ phân tích và các nhóm giải pháp cải cách, đơn giản hoá thủ tục về đầu tư, đất đai và xây dựng và một số lĩnh vực khác, đặc biệt, phần ba giới thiệu một số mẫu mô hình một cửa, mẫu quy trình giải quyết thủ tục đầu tư, đất đai và xây dựng. Sách: “Thủ tục hành chính – Lý luận và thực tiễn” do GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm và PGS.TS Võ Kim Sơn năm 2002 [13], hai tác giả đã trình bày những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến TTHC và đã minh chứng cho những vấn đề lý luận đó bằng thực tiễn TTHC ở nước ta và ở một số nước trên thế giới. Sách chuyên khảo: “Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính trong bối cảnh Hội nhập Quốc tế ở Việt Nam” do ThS.Nguyễn Thị La và ThS Hoàng Thị Hoài Hương năm 2016, hai tác giả trình bày những vấn đề lý luận về 3
thủ tục hành chính, kiểm soát thủ tục hành chính và một số mô hình cải cách thủ tục hành chính. Nhóm các công trình nghiên cứu đề cập đến cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông Trần Văn Tấn (2011), Luận văn Thạc sĩ: “Cơ chế một cửa, một cửa liên thông - Nghiên cứu từ thực tiễn tỉnh Đồng Tháp” [17]. Đề cập đến quy trình, thủ tục, thời gian giải quyết các dịch vụ hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả của UBND xã, phường, thị trấn, UBND huyện, thị xã, thành phố và sở ban ngành tại địa phương. Đỗ Ngọc Lan (2011), Luận văn Thạc sĩ: “Quản lý chất lượng cải cách thủ tục hành chính theo mô hình một cửa liên thông tại UBND các quận thành phố Hải Phòng” [7]. Đề cập đến nguyên nhân hạn chế của mô hình một cửa liên thông đang thực hiện tại thành phố Hải Phòng, đề xuất một số giải pháp để khắc phục nhằm quản lý chất lượng mô hình một cửa liên thông giải quyết thủ tục hành chính. Lê Thị Vân Huyền (2012), Luận văn Thạc sĩ: “Nâng cao hiệu quả phối hợp trong thực hiện thủ tục hành chính thực hiện thẩm quyền theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông của UBND phường tại thành phố Hà Nội” [11]. Đã phân tích sự phối hợp giữa các bộ phận trong UBND phường và giữa UBND phường với các cơ quan liên quan trong thực hiện thủ tục hành chính thực hiện thẩm quyền theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông của UBND phường tại thành phố Hà Nội. Tác giả đã đánh giá, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phối hợp thực hiện TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông của UBND phường tại thành phố Hà Nội. Đào Thị Nga (2012), Luận văn thạc sĩ: “Xây dựng mô hình một cửa liên thông tại cấp xã tỉnh Lai Châu”. Đã đi sâu ghiên cứu mô hình một cửa ở cấp xã đang được triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh Lai Châu trên các nội dung: cơ 4
cấu tổ chức, phương thức vận hành, hiệu quả hoạt động và đề ra phương hướng và giải pháp xây dựng mô hình một cửa liên thông ở cấp xã trên địa bàn tỉnh. Trịnh Tiến Dũng (2016), Luận văn Thạc sĩ: “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum” [18]. Công trình nghiên cứu đề cập đến một số vấn đề lý luận cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, đánh giá thực tiễn và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cải cách TTHC tại UBND Thành phố Kon Tum. Đinh Thị Minh Thảo (2019), Luận văn Thạc sĩ: “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa từ thực tiễn huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định”. Công trình nghiên cứu đề cập đến những vấn đề lý luận và đánh giá thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại UBND huyện Hoài Nhơn, từ đó luận văn đề xuất các giải pháp đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại UBND huyện Hoài Nhơn trong thời gian tới. Bên cạnh đó còn có một số công trình nghiên cứu của: Vũ Thành Nam với đề tài: “Xây dựng mô hình TTHC “một cửa liên thông” trong lĩnh vực thu hút đầu tư thực tiễn tỉnh Bình Phước; Đoàn Thị Hằng với đề tài “Cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND thị xã Tam Điệp - Thực trạng và giải pháp đổi mới”; Đàm Xuân Kiên “Tìm hiểu tình hình cải cách hành chính về cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” trên địa bàn Thừa Thiên Huế”...các công trình nghiên cứu trên đây đã góp phần làm sáng tỏ về lý luận và thực tiễn của vấn đề trên nhiều phương diện. Các kết quả nghiên cứu trên có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xây dựng, hoàn thiện về cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Ngoài ra còn có các bài báo khoa học về cải cách TTHC, cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông đăng trên các tạp chí khoa học như: Quản lý nhà nước – Học viện hành chính quốc gia; Tổ chức nhà nước – Viện khoa học Tổ chức, Bộ Nội vụ; Nhà nước và pháp luật – Viện nhà nước và pháp luật, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam…Các bài viết nhìn chung đề cập đến thực tiễn thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại một số địa 5
phương và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả…của cơ chế một cửa, một cửa liên thông xuất phát từ điều kiện cụ thể tại từng địa phương. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu đã đề cập đến những vấn đề lý luận về cải cách TTHC và cải cách TTHC theo mô hình một cửa, một cửa liên thông. Đánh giá thực tiễn cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại một số địa phương hoặc một số lĩnh vực cụ thể trên nhiều phương diện. Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông gắn liền với điều kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội tại một địa phương cụ thể. Các công trình nghiên cứu nói trên đã cung cấp những kiến thức lý luận về cải cách TTHC và cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông mà tác giả cần tiếp thu, vận dụng trong quá trình nghiên cứu. Bên cạnh đó, thông qua việc đánh giá thực tiễn vấn đề và đề xuất các giải pháp giải quyết vấn đề trong các công trình nghiên cứu, đã gợi mở cho tác giả nhìn nhận vấn đề mà luận văn đề cập một cách toàn diện, khoa học hơn, đặc biệt, giúp tác giả luận giải nhằm đưa ra các giải pháp cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và đáp ứng yêu cầu phát triển. 3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận và pháp lý về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. 6
- Đánh giá thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum. - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện các thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum. 4. Đối tƣợng và phạm vi của luận văn 4.1. Đối tượng Đối tượng nghiên cứu của luận văn là thực hiện các thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum. 4.2. Phạm vi - Về không gian: Nghiên cứu cải cách các thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của UBND huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum từ năm 2016 đến nay (giai đoạn 2 của tiến trình thực hiện hiện Nghị quyết 30c của Chính phủ về cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011- 2020). 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác – Lênin; quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về cải cách hành chính và thủ tục hành chính. - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng ở mức độ khác nhau các phương pháp nghiên cứu, cụ thể như sau: + Phương pháp phân tích, tổng hợp: xử lý các tài liệu đã thu thập được như: các báo cáo tổng kết cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính, các văn 7
bản pháp luật quy định về cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông… + Phương pháp khảo sát thực tế: trực tiếp quan sát về cách thức giải quyết thủ tục hành chính; trao đổi, trò chuyện trực tiếp với công dân, công chức đang thực hiện giải quyết các thủ tục hành chính tại Bộ phận TN&TKQ của UBND huyện. 6. Đóng góp mới của luận văn 6.1. Về lý luận - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông. - Hệ thống hóa quan điểm của Đảng và cơ sở pháp lý của nhà nước về cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. - Tạo cơ sở để cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương tham khảo trong chỉ đạo, điều hành, xây dựng và hoạch định chính sách liên quan để thực hiện chất lượng thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện. 6.2. Về thực tiễn - Đánh giá thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại Bộ phận TN&TKQ của UBND huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum trên các mặt kết quả đạt được, hạn chế yếu kém và nguyên nhân. - Nâng cao chất lượng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại UBND huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo và kết luận, luận văn được kết cấu gồm 3 chương, cụ thể là: Chương 1: Cơ sở lý luận về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một 8
cửa, cơ chế một cửa liên thông Chương 2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum 9
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG 1.1. Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính ở Việt Nam 1.1.1. Thủ tục hành chính 1.1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính Hoạt động hành chính cũng như các hoạt động khác của nhà nước, để giải quyết một vụ việc cụ thể nào đó, đều phải thực hiện những hành động nhất định theo trình tự thời gian và cách thức nhất định. Theo đó, có thể hiểu: Thủ tục là trình tự thực hiện hành động cần thiết để hoàn thành một công việc nào đó hoặc để giải quyết một nhiệm vụ nhất định. Hay nói cách khác, thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết công việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt kết quả mong muốn. Trong khoa học Luật hành chính và Hành chính công ở Việt Nam, có nhiều quan niệm khác nhau về TTHC, cụ thể như: có quan niệm cho rằng “Thủ tục hành chính là trình tự và cách thức thực hiện hoạt động hành chính nói chung, hoặc là trình tự và cách thức thực hiện những hoạt động cụ thể trong các ngành và lĩnh vực hoạt động hành chính và do luật hành chính quy định” [14]. Quan niệm khác lại cho rằng: “TTHC là trình tự mà các cơ quan quản lý nhà nước giải quyết trong lĩnh vực trách nhiệm hành chính và xử lý vi phạm pháp luật”, hay: “TTHC là trình tự giải quyết bất kỳ một nhiệm vụ cá biệt, cụ thể nào trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước” [9]. Như vậy, TTHC ở đây có phạm vi rộng, hẹp rất khác nhau, có khi chỉ bao gồm trình tự giải quyết các loại công việc của Nhà nước trên hai lĩnh vực cụ thể, có khi lại được quan niệm bao hàm hoạt động ban hành các quyết định quản lý mang tính chủ đạo và mang tính quy phạm cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt những trình tự nhất định nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hợp lý của các quyết định. Như vậy, thủ tục hành chính là 10
trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức” [5]. Định nghĩa trên đã trình bày rất cụ thể về thủ tục hành chính, bao gồm trình tự, cách thức và cả hồ sơ, yêu cầu, điều kiện thực hiện thủ tục hành chính do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định. 1.1.1.2. Đặc điểm thủ tục hành chính TTHC là bộ phận cơ bản của thể chế hành chính nhà nước, là công cụ của cơ quan hành chính nhà nước được sử dụng để giải quyết công việc cho công dân, tổ chức, là cơ sở để xác định tính hợp pháp của nền công vụ. Do vậy TTHC đơn giản, thuận tiện, công khai và dân chủ sẽ góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, rút ngắn khoảng cách giữa nhà nước và nhân dân, củng cố sức mạnh nhà nước, lòng tin của nhân dân và góp phần pháp triển kinh tế - xã hội. TTHC có các đặc điểm sau: - Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục - là cơ sở pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. TTHC là một bộ phận cấu thành của hệ thống quy phạm pháp luật. TTHC phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật theo đúng thẩm quyền được quy định tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Hệ thống quy phạm thủ tục là toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự, trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết công việc nhà nước và thực hiện nghĩa vụ hành chính đối với các cơ quan nhà nước, tổ chức và công dân. Đó cũng chính là các hệ thống các nguyên tắc quản lý và điều hành bắt buộc các cơ quan nhà nước cũng như các công chức phải tuân theo trong giải quyết công việc thuộc thẩm quyền của mình. Được thể hiện bằng các quy phạm thủ tục, TTHC có chức năng làm cho các quy phạm nội dung của luật pháp được thực hiện thuận lợi. Thiếu thủ tục hành chính việc thực thi luật pháp sẽ gặp khó khăn, thậm chí không có khả năng đi vào đời sống thực tế. Ví dụ: Nhà nước muốn thu thuế thì cần có thủ tục để người 11
dân thực hiện việc nộp thuế. Còn muốn quản lý an toàn giao thông thì cần có thủ tục để hướng dẫn người dân tham gia giao thông tuân theo, v.v... Nhiều hoạt động quản lý hành chính nhà nước là hoạt động áp dụng pháp luật mà ở đó, hành vi áp dụng pháp luật liên quan chủ yếu đến việc xác định tình trạng thực tế của vụ việc, lựa chọn quy phạm pháp luật tương ứng và ra quyết định về vụ việc đó. Các hành vi áp dụng pháp luật này được tiến hành theo những thủ tục hành chính nhất định. Như vậy nếu thiếu các thủ tục cần thiết thì quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia trong hoạt động quản lý sẽ không được đảm bảo thực hiện. Thủ tục hành chính là một nhân tố bảo đảm cho sự hoạt động chặt chẽ, thuận lợi và đúng chức năng quản lý của cơ quan nhà nước, vì nó là chuẩn mực hành vi cho công dân và công chức nhà nước để họ tuân theo và thực hiện nghĩa vụ của mình đối với nhà nước. Dựa vào các thủ tục hành chính các công việc hành chính sẽ được xử lý và đạt được những hiệu quả pháp luật đúng như dự định. - Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Xét trong quá trình giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà nước thì TTHC là cách thức, trình tự mà các cơ quan hành chính nhà nước áp dụng để giải quyết các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Trình tự này có thể từ dưới lên, từ cấp trên xuống; cũng có những trình tự thực hiện song hành. Nói như vậy có nghĩa là thủ tục hành chính được phân biệt với thủ tục lập pháp và thủ tục tố tụng pháp. Thủ tục lập pháp thuộc thẩm quyền của cơ quan lập pháp liên quan đến trình tự, cách thức trong hoạt động đặc thù - hoạt động lập pháp của các cơ quan này; thủ tục tố tụng tư pháp thuộc thẩm quyền của cơ quan tư pháp liên quan đến những hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, định tội. - Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức tạp được biểu hiện như sau: + Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện; 12