Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Đánh giá công chức cấp xã tại huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn phân tích, hệ thống hóa một số vấn đề lý luận chung về đánh giá công chức cấp xã; làm rõ thực trạng đánh giá công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả đánh giá công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Đánh giá công chức cấp xã tại huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM LAN HƢƠNG ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN VĨNH BẢO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM LAN HƢƠNG ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN VĨNH BẢO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 Người hướng dẫn khoa học : TS. Nguyễn Tiến Đạo HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành quản lý công “Đánh giá công chức cấp xã tại huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng”, là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi, luận văn đƣợc thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và khảo sát thực tiễn, dƣới sự hƣớng dẫn của Tiến sĩ Nguyễn Tiến Đạo. Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, trong quá trình nghiên cứu, luận văn đã sử dụng thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và có trích dẫn rõ nguồn gốc. Tôi xin cam đoan nội dung và số liệu trong luận văn này do tôi nghiên cứu, khảo sát và thực hiện. Tác giả Phạm Lan Hƣơng
LỜI CẢM ƠN Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, quý Thầy, Cô Khoa sau đại học cùng lãnh đạo các Phòng, Khoa, ban của Học viện Hành chính Quốc gia, quý Thầy, Cô đã tận tình giảng dạy, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại Học viện. Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc và kính trọng đến TS. Nguyễn Tiến Đạo, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn đến Lãnh đạo UBND huyện, Phòng Nội vụ huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng; các cán bộ, công chức cấp xã và ngƣời dân trong huyện đã cung cấp số liệu, giúp tôi hoàn thành phiếu khảo sát, điều tra, tìm hiểu về tình hình đánh giá công chức cấp xã trên địa bàn huyện. Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, đồng nghiệp, bạn bè đã động viên, tạo điều kiện để tôi tham gia học tập và nghiên cứu. Mặc dù đã cố gắng, nhƣng do lần đầu làm công tác nghiên cứu khoa học và khả năng của bản thân còn hạn chế nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Xin kính mong nhận đƣợc sự góp ý của quý Thầy, Cô và các bạn để nội dung của luận văn đƣợc hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 09 tháng 09 năm 2020 Tác giả Phạm Lan Hƣơng
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .................................. 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn........................................................... 4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................ 5 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn.................... 5 7. Kết cấu luận văn ......................................................................................... 6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ ...... 7 1.1. Khái quát về công chức cấp xã................................................................ 7 1.1.1. Khái niệm công chức, công chức cấp xã ........................................... 7 1.1.2. Đặc điểm của công chức cấp xã ........................................................ 8 1.1.3. Nhiệm vụ của công chức cấp xã...................................................... 10 1.2. Khái quát chung về đánh giá công chức cấp xã .................................... 14 1.2.1. Khái niệm đánh giá công chức cấp xã............................................. 14 1.2.2. Mục đích, ý nghĩa của đánh giá công chức cấp xã.......................... 15 1.2.3. Các nguyên tắc đánh giá công chức ................................................ 17 1.2.4. Chủ thể và khách thể đánh giá công chức cấp xã ........................... 20 1.3. Nội dung, tiêu chí, phƣơng pháp và quy trình đánh giá công chức cấp xã .................................................................................................................. 22 1.3.1. Nội dung đánh giá ........................................................................... 22 1.3.2. Tiêu chí đánh giá công chức cấp xã ................................................ 24 1.3.3. Phƣơng pháp đánh giá ..................................................................... 27 1.3.4. Quy trình đánh giá công chức cấp xã .............................................. 32 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến đánh giá công chức cấp xã ......................... 33 1.4.1. Yếu tố khách quan ........................................................................... 33 1.4.2. Yếu tố chủ quan ............................................................................... 34 1.5. Kinh nghiệm đánh giá công chức cấp xã của một số địa phƣơng áp dụng cho huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng ........................................ 35
1.5.1. Kinh nghiệm đánh giá công chức cấp xã của huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình .................................................................................................. 35 1.5.2. Kinh nghiệm của huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng ................ 36 1.5.3. Áp dụng một số kinh nghiệm đánh giá công chức cấp xã đối với huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng ..................................................... 37 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở HUYỆN VĨNH BẢO, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ..................................................... 39 2.1. Giới thiệu chung về huyện Vĩnh Bảo .................................................... 39 2.1.1. Về điều kiện tự nhiên ...................................................................... 40 2.1.2. Điều kiện kinh tế -xã hội- giáo dục ................................................. 40 2.2. Quy định pháp luật về đánh giá công chức ........................................... 41 2.3. Thực trạng số lƣợng, chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo ............................................................................................ 43 2.3.1. Số lƣợng, cơ cấu đội ngũ công chức cấp xã huyện Vĩnh Bảo ........ 43 2.3.2. Chất lƣợng đội ngũ công chức cấp xã huyện Vĩnh Bảo.................. 46 2.4. Thực tiễn thực hiện đánh giá công chức cấp xã huyện Vĩnh Bảo ........ 55 2.4.1. Việc quán triệt và thực hiện các quy định hiện hành về đánh giá công chức cấp xã ở huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng..................... 55 2.4.2. Về thẩm quyền, nội dung, tiêu chí đánh giá .................................... 56 2.4.3. Về phƣơng pháp và quy trình đánh giá ........................................... 65 2.5. Kết quả đạt đƣợc, hạn chế tồn tại và nguyên nhân của hạn chế tồn tại về đánh giá công chức cấp xã ở Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng.................... 69 2.5.1.Kết quả và việc sử dụng kết quả đánh giá công chức cấp xã ........... 69 2.5.2. Hạn chế, tồn tại và nguyên nhân của hạn chế tồn tại ...................... 70 Chƣơng 3 QUAN ĐIỂM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO .. 75 HIỆU QUẢ ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ CỦA ............................... 75 HUYỆN VĨNH BẢO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ....................................... 75 3.1. Các quan điểm nâng cao hiệu quả đánh giá công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng................................................................... 75 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả đánh giá công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng ........................................................ 78
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về đánh giá kết quả thực hiện công việc của công chức............................................................................ 78 3.2.2. Tiếp tục hoàn thiện các tiêu chí đánh giá công chức cấp xã .......... 79 3.2.3. Kết quả đánh giá gắn với thực tiễn công tác quản lý công chức cấp xã ............................................................................................................... 83 3.2.4. Vận dụng linh hoạt các phƣơng pháp đánh giá công chức cấp xã và đề cao trách nhiệm của ngƣời đứng đầu trong việc đánh giá công chức cấp xã ............................................................................................................... 83 3.2.5. Mở rộng sự tham gia của ngƣời dân vào quá trình đánh giá công chức cấp xã ................................................................................................ 84 3.2.6. Tham khảo ý kiến đánh giá của các phòng, ban chuyên môn cấp huyện và các cơ quan, đơn vị ngành dọc cấp huyện thuộc lĩnh vực mà công chức cấp xã phụ trách ....................................................................... 86 3.2.7. Nâng cao trách nhiệm, kỹ năng đánh giá của các chủ thể tham gia đánh giá công chức cấp xã......................................................................... 86 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 89 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 94
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CB, CC : Cán bộ, công chức DTTS : Dân tộc thiểu số ĐC - NN -XD &MT : Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng và Môi trƣờng HĐND : Hội đồng nhân dân HTNV : Hoàn thành nhiệm vụ HTTNV : Hoàn thành tốt nhiệm vụ HTNVNCHCVNL : Hoàn thành nhiệm vụ nhƣng còn hạn chế về năng lực HTXSNV : Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ UBND : Ủy ban nhân dân MTTQ : Mặt trận tổ quốc QPPL : Quy phạm pháp luật XHCN : Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Số lƣợng công chức chuyên môn cấp xã theo vị trí công tác từ năm 2015 - 2019 ..................................................................................... 43 Bảng 2.2. Số lƣợng và cơ cấu công chức theo giới tính năm 2019 ................ 44 Bảng 2.3. Số lƣợng và cơ cấu công chức theo dân tộc năm 2019 .................. 45 Bảng 2.4. Thực trạng công chức chuyên môn phân theo độ tuổi năm 2019 .. 46 Bảng 2.5. Thực trạng công chức theo trình độ chuyên môn nghiệp vụ năm 2019 ................................................................................................. 47 Bảng 2.6. Thực trạng công chức đạt chuẩn theo trình độ lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học năm 2019........................................................... 48 Bảng 2.7. Thực trạng công chức là đảng viên năm 2019................................ 49 Bảng 2.8. Kết quả đánh giá, phân loại công chức từ năm 2017-2019 ............ 50
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Công chức xã, phƣờng, thị trấn (gọi chung là công chức cấp xã) là lực lƣợng trực tiếp, gần nhất với nhân dân, tiếp thu và phản ánh những tâm tƣ, nguyện vọng của nhân dân tới các cấp có thẩm quyền, là cầu nối giữa nhân dân địa phƣơng với Nhà nƣớc, góp phần giúp cho Nhà nƣớc hoàn thiện chính sách, pháp luật. Trong cải cách hành chính, đánh giá công chức là khâu quan trọng trong quá trình quản lý công chức, kết quả đánh giá đúng sẽ giúp động viên, khuyến khích công chức nỗ lực học tập, bộc lộ tiềm năng, phát huy tối đa khả năng, góp phần cải thiện văn hoá, môi trƣờng làm việc cho cá nhân công chức cũng nhƣ cho cả tập thể đơn vị, kết quả đánh giá sai sẽ gây hậu quả ngƣợc lại. Hiện nay, công tác đánh giá công chức đã đƣợc thực hiện đúng quy trình và thủ tục, mở rộng dân chủ hơn nên đánh giá chính xác hơn. Trên cơ sở những thành quả đạt đƣợc, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã đặt ra yêu cầu: “Tiếp tục ban hành và thực hiện các quy định, quy chế, cơ chế trong công tác cán bộ, đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ và chặt chẽ giữa các khâu, liên thông giữa các cấp; trong đó có quy chế về việc đánh giá đúng đắn, khách quan, đối với cán bộ, công chức, để có cơ sở sử dụng, bố trí cán bộ, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy bằng cấp…”. Đánh giá công chức nói chung, đánh giá công chức cấp xã nói riêng luôn đƣợc coi là khâu trọng yếu trong công tác cán bộ, tuy nhiên, vẫn còn tình trạng đánh giá còn cảm tính, xuê xoa, chiếu lệ, chậm đƣợc khắc phục; đánh giá công chức cấp xã còn nặng về hình thức. Hệ thống tiêu chí đánh giá công chức cấp xã còn nhiều điểm chƣa phù hợp; phƣơng pháp, quy trình đánh giá công chức chậm đổi mới, vẫn còn mang tính khép kín trong nội bộ cơ quan hành chính nhà nƣớc. Hơn nữa, kết quả đánh giá, mức độ phân loại của mỗi công chức trong từng cơ quan, đơn vị lại chƣa phản ánh đúng 1
mức độ hoàn thành nhiệm vụ, thành tích của bộ máy lãnh đạo cũng nhƣ tập thể tổ chức, cơ quan, đơn vị nói riêng và toàn địa phƣơng nói chung. Chính điều này có nguy cơ dẫn tới kết quả đánh giá còn chƣa đảm bảo chính xác, khách quan, công tâm, chƣa tạo cơ sở tin cậy cho việc lập kế hoạch phát triển nguồn nhân lực của tổ chức. Huyện Vĩnh Bảo là một huyện giữ vai trò trọng yếu trong phát triển vùng kinh tế ngoại thành Hải Phòng. Hiện nay, năng lực của cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Vĩnh Bảo tuy đã đƣợc nâng lên nhƣng vẫn còn thấp so với mặt bằng chung của cả nƣớc và yêu cầu chuẩn hóa công chức. Một trong nhiều giải pháp để nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của huyện nhằm đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ mới trong giai đoạn cải cách hành chính diễn ra mạnh mẽ đó là chú trọng đến việc đánh giá công chức cấp xã. Rõ ràng, đánh giá công chức nói chung và đánh giá công chức cấp xã nói riêng đang trở thành một đòi hỏi cần thiết, cấp bách không chỉ của nền hành chính quốc gia, mà còn là nhu cầu của toàn xã hội trong tiến trình cải cách hành chính. Vì vậy, việc nghiên cứu cụ thể các quy định của pháp luật, thực tiễn thực hiện việc đánh giá công chức cấp xã để có nhận thức những điểm còn hạn chế về công tác cán bộ nói chung và công chức cấp xã nói riêng, đồng thời đƣa ra các quan điểm, đóng góp các giải pháp nhằm giúp nâng cao chất lƣợng công chức trong việc thực hiện chức trách và nhiệm vụ của mình. Do đó, học viên chọn đề tài “Đánh giá công chức cấp xã tại huyện Vĩnh Bảo Thành phố Hải Phòng” có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn trong bối cảnh cải cách hành chính hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức cấp xã nói riêng là vấn đề đã và đang đƣợc nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu. Đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu, đề cập đến vấn đề này, dƣới nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau nhƣ: 2
Đề án của Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ (nay là Bộ Nội vụ), tháng 02/2002: “Kiện toàn chính quyền cơ sở và đổi mới chính sách cán bộ cơ sở” chuẩn bị cho Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam khóa IX. Đề án nêu rõ thực trạng của chính quyền cấp xã về tổ chức, đội ngũ, hiệu lực, hiệu quả hoạt động, về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức chuyên môn và đề xuất các giả pháp, các phƣơng án kiện toàn chính quyền cơ sở và đổi mới chính sách đối với cán bộ cơ sở. Đề tài khoa học cấp bộ “ Đổi mới phương pháp đánh giá công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước” do tác giả Hà Quang Ngọc làm chủ nhiệm (2011). Công trình này đã xác định đánh giá là một khâu trọng yếu trong quy trình quản lý nguồn nhân lực của tổ chức. Lập luận về cơ sở xác định phƣơng pháp đánh giá nhƣ đặc điểm nhân cách, đặc điểm lao động của ngƣời công chức, tính ổn định tƣơng đối trong hoạt động của công chức, khả năng định tính và đinh lƣợng. Đồng thời, giới thiệu một số phƣơng pháp đánh giá cơ bản nhƣ: Cho điểm, đồ thị, sự kiện, báo cáo, bình bầu, phỏng vấn… và nêu bật lên ý nghĩa của việc sử dụng phƣơng pháp đánh giá trong tổ chức "Đổi mới và hoàn thiện pháp luật về công chức nhà nước ở nước ta" của TS. Nguyễn Văn Tâm; "Công chức và vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ công chức hiện nay" của tác giả Tô Tử Hạ; "Đội ngũ cán bộ chính quyển cơ sở - thực trạng & giải pháp" của PGS.TS. Hà Quang Ngọc; "Một số giải pháp tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở" - GS.TSKH. Vũ Từ Huy; "Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức" - TS. Thang Văn Phúc, TS. Nguyễn Minh Phƣơng; "Chế độ công chức Việt Nam". TS Thang Văn Phúc và TS Chu Văn Thành đồng chủ biên: Chính quyền cấp xã và quản lý nhà nước cấp xã của Viện Khoa học Tổ chức Nhà nƣớc, Ban Tổ chức Cán bộ chính phủ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2010; TS Nguyễn Ngọc Hiến chủ biên: Các giải pháp thúc đẩy cải cách hành chính ở Việt Nam của Học viện Hành chính Quốc gia, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2010; TS Nguyễn 3
Văn Sáu và GS Hồ Văn Thông chủ biên: Thực hiện quy chế dân chủ và xây dựng chính quyền cấp xã ở nước ta hiện nay, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2010. Dƣới góc độ khoa học, các công trình nói trên là hết sức có giá trị đối với những ngƣời đã và đang nghiên cứu về công chức. Các công trình khoa học trên khai thác, đề cập đến vấn đề cán bộ công chức và cán bộ công chức cấp xã dƣới nhiều khía cạnh, góc độ khác nhau. Có đề tài nghiên cứu dƣới góc độ các quy định pháp lý và hoàn thiện các quy định pháp luật về cán bộ công chức cấp xã; có đề tài nghiên cứu dƣới góc độ quản trị nguồn nhân lực; có đề tài nghiên cứu về cán bộ, công chức trong bối cảnh công cuộc cải cách nền hành chính đang diễn ra ở nƣớc ta hiện nay; có đề tài nghiên cứu về cán bộ, công chức nói chung và cũng có đề tài chỉ đề cập, nghiên cứu sâu về riêng đối tƣợng là cán bộ, công chức cấp xã... Các công trình khoa học trên là nguồn tƣ liệu quý cho tác giả khi nghiên cứu thực hiện đề tài này. Tuy nhiên, ở Huyện Vĩnh Bảo - Thành phố Hải Phòng hiện nay vẫn chƣa có một tài liệu nào nghiên cứu một cách có hệ thống, chƣa có một công trình khoa học nào nghiên cứu một cách tập trung và toàn diện về vấn đề đánh giá công chức cấp xã, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài: "Đánh giá công chức cấp xã tại huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng" là công trình nghiên cứu đầu tiên mang tính toàn diện đối với công chức cấp xã ở huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Luận văn phân tích, hệ thống hóa một số vấn đề lý luận chung về đánh giá công chức cấp xã; làm rõ thực trạng đánh giá công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả đánh giá công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. 4
- Nhiệm vụ: Trước hết, hệ thống hóa cơ sở lý luận và sự cần thiết của việc đánh giá công chức cấp xã ở huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng trong giai đoạn hiện nay. Thứ hai, phân tích và đánh giá thực trạng đánh giá công chức cấp xã của huyện, từ đó phát hiện ra kết quả cũng nhƣ tồn tại, bất cập, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế đó. Thứ ba, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả đánh giá công chức cấp xã huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu các tiêu chí đánh giá công chức cấp xã hàng năm của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Các xã, thị trấn thuộc huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng (nội dung nghiên cứu chủ yếu là đánh giá công chức cấp xã cuối năm). + Thời gian: Từ năm 2015-2019. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn dựa trên cơ sở lý luận là chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam liên quan đến cán bộ, công chức và đánh giá cán bộ, công chức nói chung, công chức cấp xã nói riêng. - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn vận dụng kết hợp các phƣơng pháp nghiên cứu cơ bản nhƣ phân tích, tổng hợp; so sánh, xử lý số liệu thống kê; phƣơng pháp điều tra xã hội học (chủ thể tham gia gồm công chức, ngƣời dân trong phạm vi huyện Vĩnh Bảo, đánh giá trên các tiêu chí trong phiếu khảo sát- xem phụ lục 4.1, phụ lục 4.2). 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn góp phần vào hệ thống hóa lý luận và thực tiễn vấn đề đánh giá công chức cấp xã nói chung dựa trên những phân tích, đánh giá thực trạng 5
đánh giá công chức cấp xã cũng nhƣ đề xuất một số giải pháp nâng cao việc đánh giá công chức cấp xã. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo, giúp tham mƣu cho lãnh đạo huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng, dựa vào đó để đánh giá công chức cấp xã trong thực thi công vụ… 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chƣơng: Chương 1: Cơ sở lý luận về đánh giá công chức cấp xã Chương 2: Thực trạng đánh giá công chức cấp xã ở huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Chương 3: Quan điểm và một số giải pháp nâng cao hiệu quả đánh giá công chức cấp xã của huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. 6
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Khái quát về công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức, công chức cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm công chức Tại khoản 2 Điều 4 của Luật này quy định: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng Sản Việt Nam, nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội”. Trên cơ sở quy định trên của Luật cán bộ, công chức, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ đã quy định những ngƣời là công chức ở cấp xã gồm: Công chức cấp xã có các chức danh sau đây: a) Trƣởng Công an; b) Chỉ huy trƣởng Quân sự; c) Văn phòng – thống kê; d) Địa chính – xây dựng – đô thị và môi trƣờng (đối với phƣờng, thị trấn) hoặc địa chính – nông nghiệp – xây dựng và môi trƣờng (đối với xã); đ) Tài chính – kế toán; e) Tƣ pháp – hộ tịch; g) Văn hóa – xã hội. Về số lƣợng cán bộ, công chức cấp xã đƣợc bố trí theo loại đơn vị hành chính cấp xã; cụ thể nhƣ sau: 7
a) Cấp xã loại 1: Không quá 25 ngƣời; b) Cấp xã loại 2: Không quá 23 ngƣời; b) Cấp xã loại 3: Không quá 21 ngƣời; 1.1.1.2. Khái niệm công chức cấp xã Khái niệm công chức xã đƣợc quy định tại Khoản 3, Điều 4 của Luật cán bộ, công chức 2008 nhƣ sau: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. 1.1.2. Đặc điểm của công chức cấp xã Nhƣ chúng ta đã thấy, cấp xã là cấp thấp nhất trong hệ thống chính trị, là cấp có bộ máy đơn giản nhất. Vì vậy, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cũng chịu ảnh hƣởng từ khía cạnh này. Các cán bộ cấp xã hiện nay (trừ 7 chức danh công chức) hoàn toàn phụ thuộc vào kết quả trong các cuộc bầu cử. Đặc điểm này vừa mang tính thể chế, vừa mang tính thực tế. Từ thời phong kiến thuộc Pháp, bộ máy làng xã mặc dù về bản chất là một cấp chính quyền, song Nhà nƣớc vẫn cho phép làng xã tự chọn ngƣời thông qua bầu cử. Cùng với việc duy trì lệ làng, làm cho làng xã về mặt hình thức có vẻ là tự quản, song với những ràng buộc bằng pháp luật (phê chuẩn, tƣớc bằng, triện của lý trƣởng...) thì thực chất làng xã không còn tự quản nữa [34]. Một đặc điểm nữa của đội ngũ công chức cấp xã hiện nay so với cán bộ, công chức khác là thiếu tính chuyên nghiệp và ít đƣợc đào tạo nhất, trình độ văn hoá, lý luận chính trị và chuyên môn thấp nhất trong hộ thống chính trị. Điều này cũng một phần do hệ quả của việc hay thay đổi nhân sự qua bầu cử. Mặt khác, là do hệ quả lịch sử, những ngƣời có học vấn cao thƣờng ít ở lại địa phƣơng công tác, con em địa phƣơng đi học ở các nơi thƣờng lập nghiệp ở nơi khác ít trở về địa phƣơng. Chính quyền cấp trên lại không thể điểu động, bổ nhiệm cán bộ chủ chốt ở cơ sở đƣợc. 8
Trừ 07 chức danh công chức….Tất cả những nguyên nhân đó khiến cho hiện nay chất lƣợng công chức ở cơ sở là thấp so với đội ngũ công chức nói chung. Đặc điểm thứ ba của công chức cấp xã là đội ngũ này có thu nhập rất thấp. Tuy đội ngũ này đã đƣợc hƣởng lƣơng thay cho chế độ hƣởng sinh hoạt phí trƣớc kia, song thực tế thu nhập của họ vẫn còn rất hạn hẹp. Trong khi đó khối lƣợng công việc lại nhiều. Điều đó làm ảnh hƣởng tới chất lƣợng và hiệu quả hoạt động của công chức cấp xã. Trong chƣơng trình tổng thể cải cách hành chính Nhà nƣớc giai đoạn 2001 - 2010 ban hành kèm theo Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg (ngày 17/9/2001) thì vấn đề cải cách tiền lƣơng và các chế độ chính sách đãi ngộ đối với công chức là một vấn đề rất quan trọng. Cải cách tiền lƣơng theo quan điểm coi lƣơng là hình thức đầu tƣ trực tiếp cho con ngƣời, đầu tƣ cho phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao chất lƣợng cán bộ, công chức và hoạt động công vụ [28]. Công chức cấp xã hiện nay còn có một đặc điểm nữa đó là trong công việc họ thƣờng bị ảnh hƣởng, tác động của các quan hệ dòng họ, văn hoá ứng xử truyền thống, phong tục tập quán và lối sống riêng của địa phƣơng. Phần lớn đội ngũ này xuất thân từ địa phƣơng, trực tiếp sinh sống và làm việc ngay tại địa phƣơng. Hàng ngày họ vừa sản xuất, kinh doanh vừa làm việc trong hệ thống chính trị địa phƣơng. Các quan hệ này vừa là thuận lợi, vừa là khó khăn cho công chức cấp xã trong quá trình thực thi công vụ. Công chức cơ sở có thể dễ dàng nắm bắt tâm tƣ, nguyện vọng của nhân dân địa phƣơng để làm việc đáp ứng tâm tƣ nguyện vọng chính đáng đó, dễ dàng thuyết phục nhân dân địa phƣơng thực hiện theo đúng chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nƣớc. Tuy nhiên, có một thực tế ở cấp xã đã và hiện chƣa hết tình trạng "chi bộ họ 9
ta". Tình trạng thành viên cấp uỷ đƣợc phân bố theo dòng họ, theo cánh, theo làng vẫn còn [34]. Với những đặc điểm trên đây của công chức cấp xã hiện nay, đòi hỏi nâng cao hiệu quả hoạt động của công chức cấp xã góp phần vào việc "Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, phát triển đất nước" [28] 1.1.3. Nhiệm vụ của công chức cấp xã Một là, công chức cấp xã là ngƣời trực tiếp tuyên truyền, phổ biến các chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nƣớc đến nhân dân; làm cho các tầng lớp nhân dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ các chủ trƣơng, chính sách đó, đội ngũ công chức cấp xã càng có ý nghĩa quan trọng, đảm bảo cho nhân dân biết và nắm đƣợc các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, trên cơ sở đó sẽ tham gia, đóng góp vào việc thực hiện thắng lợi các chủ trƣơng, chính sách đó. Hai là, công chức cấp xã là ngƣời có vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, tăng cƣờng khối đại đoàn kết toàn dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cƣ: Ba là, công chức cấp xã là ngƣời trực tiếp thực hiện ý trí, nguyện vọng cho quần chúng nhân dân lao động ở cơ sở. Vì vậy, công chức cấp xã luôn bám sát dân, gần dân, lắng nghe ý kiến nguyện vọng của nhân dân, trực tiếp giải quyết các yêu cầu, quyền lợi của nhân dân, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nƣớc với nhân dân, có những cách thức tiến hành công việc phù hợp và đảm bảo cho lợi ích chính đáng của nhân dân. Bốn là, công chức cấp xã là những ngƣời đƣợc hình thành từ cơ sở (ngƣời của địa phƣơng), họ vừa trực tiếp tham gia lao động lao động sản xuất, vừa là ngƣời đại diện cho nhân dân thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc, giải quyết các công việc của nhà nƣớc. Do đó, xét ở khía cạnh nào đó công 10
chức cấp xã bị chi phối, ảnh hƣởng rất nhiều bởi những phong tục tập quán làng quê, những nét văn hóa bản sắc riêng đặc thù của địa phƣơng, của dòng họ. Các quan hệ này vừa là thuận lợi, vừa là khó khăn cho công chức cấp xã trong quá trình thi hành công vụ. Công chức cấp xã có thể dễ dàng nắm bắt tâm tƣ, tình cảm, nguyện vọng của nhân dân địa phƣơng để làm việc đáp ứng nguyện vọng chính đáng đó, dễ dàng thuyết phục nhân dân địa phƣơng thực hiện theo đúng chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, Pháp luật của Nhà nƣớc. Bên cạnh đó chức năng nhiệm vụ cụ thể của công chức cấp xã đƣợc quy định tại Mục 2, Chƣơng I, Thông tƣ số 06/2012/TT-BNV ngày 30/10/2012 của Bộ Nội vụ Hƣớng dẫn về chức trách, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công chức xã, phƣờng, thị trấn công chức cấp xã còn phải trực tiếp thực hiện các công việc sau: * Công chức xã là Trưởng Công an xã Trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật về công an xã và các văn bản có liên quan của cơ quan có thẩm quyền. * Công chức xã là Chỉ huy trưởng Quân sự Trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật về dân quân tự vệ, quốc phòng toàn dân, nghĩa vụ quân sự và các văn bản có liên quan của cơ quan có thẩm quyền. * Công chức xã làm Văn phòng - Thống kê - Xây dựng và theo dõi việc thực hiện chƣơng trình, kế hoạch công tác, lịch làm việc định kỳ và đột xuất của Hội đồng nhân dân, Thƣờng trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã; giúp Thƣờng trực Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức các kỳ họp; chuẩn bị các điều kiện phục vụ các kỳ họp và các hoạt động của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã; tổ chức lịch tiếp dân, tiếp khách của UBND cấp xã; thực hiện công tác văn thƣ, lƣu trữ, cơ chế “một cửa” và “một 11