Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích luận văn nhằm nghiên cứu những vấn đề liên quan đến giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai nói chung, của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh nói riêng, từ đó đưa ra những đề xuất giải pháp tương ứng với những vấn đề đã đặt ra.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/……… ………/……… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN ĐĂNG DUY GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/……… ………/……… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN ĐĂNG DUY GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN MINH SẢN TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, đúc kết từ thực tiễn công tác và quá trình nghiên cứu chuyên tâm vì mục tiêu khắc phục những nhược điểm hiện hữu trong một phần hệ thống pháp luật hiện tại về khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Công trình nghiên cứu được sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Minh Sản – Phó Trưởng khoa Sau Đại học Học viện hành chính Quốc gia. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây. Những nội dung số liệu, nhận định sử dụng để phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả tự phân tích, đánh giá hoặc thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có bất kỳ sự sao chép trái phép nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình. Học viện hành chính Quốc gia không liên quan đến những vi phạm tác quyền, bản quyền do tôi gây ra trong quá trình thực hiện (nếu có)./. Tây Ninh, ngày 22 tháng 7 năm 2017 TÁC GIẢ Nguyễn Đăng Duy
LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành bản Luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Học viện hành chính quốc gia đã cung cấp cho tôi hệ thống nền tảng vững chắc về kiến thức trong thời gian Đại học cũng như Sau Đại học. Những kiến thức nền tảng tại Học viện hành chính chính là cơ sở dẫn dắt tôi hoàn thành Luận văn một cách hệ thống và chất lượng. Tôi xin chân thành cảm ơn Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh, Thanh tra tỉnh Tây Ninh và các cơ quan khác đã cung cấp cho tôi những số liệu cần thiết trong Luận văn. Xin cảm ơn đồng chí Trần Văn Minh Trí - Chánh Thanh tra tỉnh Tây Ninh, đồng chí Trần Xuân Long - Trưởng phòng Nghiệp vụ 3, đồng chí Từ Quang Vinh - Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ 3 và đồng chí Trần Ngọc Hà – nguyên Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ 3, Phó Trưởng phòng phụ trách Nghiệp vụ 5 Thanh tra tỉnh Tây Ninh đã tạo điều kiện cho tôi trau dồi kiến thức, kinh nghiệm trong quá trình giải quyết khiếu nại. Đây chính là những kiến thức thực tiễn quý báu mà tôi đã sử dụng trong Luận văn nhằm mang đến cái nhìn chân thực nhất về bức tranh khiếu nại và giải quyết khiếu nại hiện nay ở tỉnh Tây Ninh, thể hiện được mọi khó khăn, phức tạp trong giải quyết khiếu nại về đất đai, làm cơ sở đánh giá, đề xuất giải pháp một cách thiết thực. Tôi xin chân thành cảm ơn đồng chí Nguyễn Chiến Bình - nguyên Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, đồng chí Đỗ Duy Phức - Phó Cục trưởng Cục III Thanh tra Chính phủ trong thời gian công tác các vụ việc theo Kế hoạch 1130, 2100 tại tỉnh Tây Ninh và đồng chí Đồng Ngọc Ba - Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản QPPL, Bộ Tư pháp trong quá trình giảng dạy bồi dưỡng nghiệp vụ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật tại tỉnh Tây Ninh đã cung cấp cho tôi những cái nhìn sâu sắc hơn về thực trạng giải quyết khiếu nại và thực trạng xây dựng pháp luật hiện nay ở Việt Nam. Những ý kiến, chia sẻ của các đồng
chí đã tạo động lực để tôi gợi mở những giải pháp thiết thực nhằm khắc phục thực trạng hiện tại. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Minh Sản, Phó Trưởng khoa Sau Đại học, Học viện hành chính quốc gia, người hướng dẫn khoa học cho tôi. Trong thời gian thực hiện Luận văn, Thầy đã dành nhiều thời gian trao đổi, định hướng, cung cấp một số tài liệu nghiên cứu khoa học và góp ý chỉnh sửa để tôi có thể hoàn thành bản Luận văn này như một công trình khoa học đúng nghĩa. Một lần nữa tôi xin dành sự tri ân sâu sắc đến Thầy. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn Hội đồng khoa học và bạn đọc đã ưu ái dành thời gian cho Luận văn của tôi. Những ý kiến đóng góp, xây dựng của các vị không những giúp tôi hoàn thiện bản Luận văn này mà còn có thể rút ra những kinh nghiệm quý báu cho những công trình nghiên cứu khoa học của tôi trong tương lai. Xin chân thành cảm ơn và trân trọng kính chào./. Tây Ninh, ngày 22 tháng 7 năm 2017 TÁC GIẢ Nguyễn Đăng Duy
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC SƠ ĐỒ SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH 1.1. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại ................................................................. 12 1.1.1. Khiếu nại ............................................................................................... 12 1.1.2. Giải quyết khiếu nại .............................................................................. 13 1.1.3. Ý nghĩa của việc đảm bảo quyền khiếu nại và giải quyết khiếu nại của công dân ............................................................................................................ 17 1.2. Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ................................................. 18 1.2.1. Đối tượng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai .......................... 18 1.2.2. Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong giải quyết khiếu nại về đất đai........................................................................................ 19 1.2.3. Trình tự thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh .............................................................................................. 21 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ..................................... 24 Tiểu kết chương 1 .................................................................................................. 29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH 2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh Tây Ninh tác động đến tình hình khiếu nại về đất đai ....................................................................... 30 2.2. Quy trình giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ................................................................................................. 31 2.3. Tình hình khiếu nại và kết quả giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh .......................................................... 36 2.3.1. Tình hình chung ................................................................................... 36 2.3.2. Kết quả giải quyết khiếu nại của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh (Tính từ ngày 01/7/2012 – ngày 01/7/2016) ........................................... 38 2.4. Đánh giá thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ................................................................................ 44
2.4.1. Những mặt đạt được .............................................................................. 44 2.4.2. Hạn chế, bất cập .................................................................................... 46 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập trong giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh .................................. 61 Tiểu kết chương 2 .................................................................................................. 70 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI CỦA CHỦ TỊCH ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TÂY NINH 3.1. Phương hướng bảo đảm giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh .......................................................................... 71 3.2. Giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ................................................................................ 73 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về khiếu nại đất đai .............................. 73 3.2.2. Phân định trách nhiệm trong từng khâu giải quyết khiếu nại đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ......................................................... 82 3.2.3. Giải pháp khác ....................................................................................... 86 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................. 94 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 96 KIẾN NGHỊ ........................................................................................................... 98 DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Diễn giải Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sử 1 Giấy CNQSDĐ dụng nhà ở và tài sản trên đất. 2 HĐND Hội đồng nhân dân 3 KN Khiếu nại 4 TAND Tòa án nhân dân 5 TTCP Thanh tra Chính phủ 6 UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC SƠ ĐỒ SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN Sơ đồ 1.1: Vị trí Nhà nước trong giải quyết khiếu nại và giải quyết tranh chấp. Sơ đồ 2.1: Kết quả xử lý đơn thư tại UBND tỉnh Tây Ninh từ 01/7/2012 đến 01/7/2016 Sơ đồ 2.2: Kết quả giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh từ 01/7/2012 đến 01/7/2016 Sơ đồ 2.3: Đánh giá nội dung khiếu nại của công dân tỉnh Tây Ninh từ 01/7/2012 đến 01/7/2016 Sơ đồ 2.4: Nội dung công tác quản lý Nhà nước về đất đai, giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2013 - 2016, phương hướng năm 2017.
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, do đó mọi lợi quyền của nhân dân đều được ưu tiên hàng đầu. Việc quan tâm đến lợi ích của nhân dân là trách nhiệm của Đảng và Nhà nước. Trong quá trình hoạt động, có những lúc Nhà nước tồn tại những điểm sai, không phù hợp với pháp luật, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân. Khi người dân phát hiện những hạn chế tồn tại đó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của mình thì có cách thức thông tin đến Nhà nước để Nhà nước xem xét, phục hồi quyền lợi của người dân đúng với quy định của pháp luật. Việc tác động, thông tin đến Nhà nước của người dân như trên được gọi là “Khiếu nại”. “Đồng bào có oan ức, có thắc mắc mới khiếu nại. Ta giải quyết tốt các việc khiếu nại, đồng bào thấy Đảng và Chính phủ quan tâm, lo lắng đến họ, do đó mối quan hệ giữa quần chúng nhân dân với Đảng và Chính phủ được củng cố tốt hơn” [10,tr 82]. Suy nghĩ này của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hình thành ngay từ những ngày đầu giành độc lập. Trong bài viết “Sao cho được lòng dân”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trăn trở dặn dò rằng: “Phải chú ý giải quyết hết các vấn đề dầu khó đến đâu mặc lòng, những vấn đề quan hệ tới đời sống của dân: phải chấp đơn, phải xử kiện cho dân mỗi khi người ta đem tới”[8, tr 55 – 56] đã thể hiện sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với nhân dân, xác định giải quyết khiếu nại là một nhiệm vụ mang tính chất thường xuyên, liên tục nhằm tiếp nhận, xử lý phản hồi từ phía nhân dân làm cơ sở hoàn thiện hoạt động Nhà nước. Xác định khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật để thể chế hoá quyền khiếu nại của công dân. Đồng thời, giải quyết khiếu nại là một 1
lĩnh vực hết sức quan trọng được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai, một lĩnh vực vô cùng nhạy cảm trong những năm qua. Theo Luật Đất đai năm 1987, đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt không gì thay thế được của nông nghiệp, lâm nghiệp, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh và quốc phòng. Do đó, đất đai được xác định là một trong những lĩnh vực vô cùng nhạy cảm, trực tiếp tác động đến đời sống của người dân, do đó tình hình khiếu nại trong lĩnh vực đất đai cũng phức tạp và khó khăn hơn những lĩnh vực khác. Căn cứ Kế hoạch số 1130/KH-TTCP ngày 10/5/2012 của Thanh tra Chính phủ và Báo cáo kết quả thực hiện Chỉ thị số 14 và Kế hoạch số 1130 ngày 28/12/2012 (Tài liệu phục vụ Hội nghị trực tuyến công tác thanh tra năm 2012) của Thanh tra Chính phủ về việc rà soát, giải quyết các vụ khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài, trong cả nước (Hiện nay là Kế hoạch số 2100/KH-TTCP ngày 19/9/2013 của Thanh tra Chính phủ nhưng chưa có số liệu thống kê), Thanh tra Chính phủ đã hỗ trợ, giải quyết 528 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, tồn đọng trong cả nước (509 vụ khiếu nại, 19 vụ việc tố cáo), trong đó 422 vụ việc liên quan đến lĩnh vực đất đai, chiếm 79,92% tổng số vụ việc được đưa vào rà soát theo Kế hoạch 1130. Số liệu trên thể hiện lĩnh vực đất đai đang là nội dung trọng tâm mà người dân tập trung khiếu nại nhiều nhất. Do đó, giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết trong giai đoạn hiện nay. Trong thời điểm hiện nay, đất đai là một lĩnh vực vô cùng nhạy cảm làm phát sinh khiếu nại nhiều nhất. Lý giải điều này có nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu nhất là giá trị của đất ngày càng cao. Diện tích đất 2
không tăng thêm mà còn giảm đi bởi nhiều dự án kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, trong khi dân số ngày một tăng dẫn đến tăng mạnh giá trị của đất theo nhu cầu “an cư lạc nghiệp”. Mặt khác do công tác quản lý của cơ quan Nhà nước chưa chặt chẽ dẫn đến trường hợp lấn chiếm đất công cộng hay giữa người dân với nhau làm phát sinh tranh chấp, khiếu nại. Trong thời gian qua, Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật giải quyết khiếu nại, cụ thể là: Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật khiếu nại, tố cáo năm 2005 và gần đây nhất là Luật khiếu nại năm 2011 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành; về lĩnh vực Đất đai, Nhà nước đã ban hành, sửa đổi nhiều văn bản liên quan như: Luật Đất đai năm 1987, Luật Đất đai năm 1993, Luật Đất đai năm 2003, Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã góp phần cải thiện, tạo điều kiện nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên bên cạnh những mặt đạt được thì vẫn có một số hạn chế nhất định. Tỉnh Tây Ninh là một tỉnh biên giới Đông Nam Bộ, nằm phía Tây Bắc của Thành phố Hồ Chí Minh, với dân số thống kê vào năm 2014 vào khoảng 1.108 triệu người. Tỉnh Tây Ninh có 09 huyện, thành phố trực thuộc, trong đó Thành phố Tây Ninh là Đô thị loại III chính thức vào ngày 12/12/2012 theo Quyết định số 1112/QĐ-BXD của Bộ Xây dựng. Từ đó, với nhu cầu phát triển khách quan, UBND tỉnh Tây Ninh đã hoạch định, đưa vào thực tiễn nhiều quy hoạch công trình, dự án nhằm mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Điều này vô tình tạo ra những tác động đến đời sống người dân do phải tiến hành thu hồi diện tích đất lớn phục vụ cho quy hoạch phát triển. Đây chính là lý do khiếu tình hình khiếu nại trong lĩnh vực đất đai không chỉ riêng của tỉnh Tây Ninh tăng lên đột biến trong thời gian qua. Bên cạnh đó cũng có một số lý do khác liên quan đến việc tranh chấp quyền sử dụng đất giữa người dân 3
với nhau, hoặc giữa người dân với Nhà nước…cũng làm tình trạng khiếu nại ngày một căng thẳng. Dù đây không phải là hệ quả mà Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh nói riêng hay cơ quan Nhà nước của Tỉnh mong muốn, tuy nhiên do mục tiêu cấp thiết phải phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống, tạo công ăn việc làm cho người dân, UBND tỉnh Tây Ninh đã chủ động thực hiện những chính sách hỗ trợ hậu quy hoạch, đồng thời tập trung giải quyết khiếu nại của người dân. Ứng phó với thực trạng khiếu nại tăng cao, Tỉnh uỷ và chính quyền tỉnh Tây Ninh đã rất quan tâm, coi trọng đến giải quyết khiếu nại, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai của công dân. Mặc dù Luật khiếu nại năm 2011 có hiệu lực đã khắc phục một phần những hạn chế của Luật Khiếu nại, Tố cáo trước đây, song đặc thù của lĩnh vực đất đai là rất phức tạp và nhạy cảm nên quá trình giải quyết khiếu nại chưa thực sự hiệu quả. Mặc dù các cấp chính quyền huyện đã có nhiều cố gắng trong công tác này, song vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của người dân. Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng trên là do pháp luật về khiếu nại, đất đai còn một số hạn chế, mặt khác liên quan đến công tác quản lý của cơ quan Nhà nước có liên quan, và một phần không thể thiếu đến từ trách nhiệm của người dân. Thực trạng trên đã tác động không nhỏ đến công tác quản lý, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, làm thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân. Từ thực trạng khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai hiện nay tại tỉnh Tây Ninh cùng những vấn đề pháp lý và quản lý có liên quan đã và đang đặt ra cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý một nhu cầu cấp bách là phải giải đáp những vấn đề, bất cập về lý luận và thực tiễn của pháp luật về khiếu nại và đất đai, từ đó đề xuất những giải pháp khắc phục phù hợp với những yêu cầu khách quan của xã hội. Bản thân tác giả là người trực tiếp thực 4
hiện giải quyết khiếu nại thuộc Thanh tra tỉnh Tây Ninh, cơ quan trực tiếp tham mưu giải quyết hầu hết các vụ khiếu nại trong lĩnh vực đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh. Với tâm huyết và nguyện vọng giải quyết dứt điểm những vấn đề còn tồn tại trong giải quyết khiếu nại về đất đai, tạo tác động tích cực giúp tỉnh Tây Ninh phát triển kinh tế - xã hội, tác giả quyết định chọn chủ đề “Giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh” làm đề tài luận văn thạc sĩ Quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Những vấn đề về pháp luật khiếu nại, tố cáo và việc thực hiện Luật khiếu nại, tố cáo đã được nhiều nhà nghiên cứu về khoa học pháp lý và các nhà hoạt động thực tiễn quan tâm, sau đây là một số công trình nghiên cứu mà tác giả đã tham khảo qua: Luận văn Thạc sĩ của ông Lê Hào Quang: “Giải quyết khiếu nại trong thu hồi đất ở huyện Ba Vì, Hà Nội” (2014); Luận văn thạc sĩ của ông Đặng Anh Tuấn: “Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai – Qua thực tiễn tỉnh Thái Nguyên” (2014); Luận văn thạc sĩ của ông Huỳnh Thái Bảo: “Giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND thành phố Quảng Ngãi” (2014); Luận văn thạc sĩ Luật học của bà Nguyễn Thị Thu Hằng: “Giải quyết khiếu nại về đất đai tại khu công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang” (2011)…cùng một số luận văn có chủ đề tương tự. Một số tài liệu chuyên khảo, giáo trình phục vụ nghiên cứu, giảng dạy và các văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực đất đai, khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai như: “Tìm hiểu pháp lệnh khiếu nại, tố cáo của công dân” của PGS.TS Lê Bình Vọng, NXB Pháp lý Hà Nội, 1991; “Tìm hiểu pháp luật về khiếu nại, tố cáo” PGS.TS Phạm Hồng Thái (chủ biên), NXB Thành phố Hồ Chí Minh, 2003; Giáo trình “Thanh tra và giải quyết 5
khiếu nại, tố cáo”, HVHCQG, 2009; Luật Khiếu nại năm 2011; Luật Đất đai năm 1987, 1993, 2003, 2013 và các văn bản hướng dẫn… Những đề tài nghiên cứu đề cập đến những vấn đề liên quan đến khiếu nại nói chung và về đất đai nói riêng đã đưa ra được một số hệ thống cơ sở lý luận về khiếu nại và đất đai, đồng thời kiến nghị một số giải pháp để cải thiện chất lượng giải quyết khiếu nại về đất đai, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Đây chính là những cơ sở lý luận căn bản mà tác giả đã tham khảo nhằm thực hiện đề tài này. Tuy nhiên, kể từ khi Luật khiếu nại 2011 và hệ thống Luật Đất đai từng thời kỳ có hiệu lực cho đến nay, tình hình khiếu nại, tố cáo nói chung, khiếu nại trong lĩnh vực đất đai nói riêng vẫn đang diễn biến theo chiều hướng ngày càng phức tạp, liên quan đến nhiều vấn đề bất cập không những về khía cạnh pháp lý mà còn từ khía cạnh quản lý cũng như yếu tố xã hội. Đây cũng chính là những nội dung mà các tác phẩm trên chưa thực hiện được. Cụ thể như sau: Luận văn của ông Lê Hào Quang chưa đề cập nhiều đến nguyên nhân phát sinh khiếu nại khi thu hồi đất từ phía người dân để đưa ra giải pháp mang tính cụ thể ngăn chặn tình trạng này. Luận văn của ông Đặng Anh Tuấn chưa đánh giá sự tác động từ công tác quản lý công chức đến chất lượng hoạt động giải quyết khiếu nại nên chưa tìm ra nguyên nhân dẫn đến chất lượng giải quyết chưa đạt hiệu quả như mong đợi. Luận văn của ông Huỳnh Thái Bảo đánh giá bản chất của việc giải quyết khiếu nại qua quan điểm “hậu quả pháp lý từ việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định pháp luật” nên trên thực tế chưa phù hợp hoàn toàn đối với khiếu nại sai sự thật; xác định cơ quan thanh tra là cơ quan duy nhất có thẩm quyền tham mưu giải quyết khiếu nại cho Chủ tịch UBND là chưa hợp lý với bản chất giải quyết khiếu nại; chưa tạo sự phân định về bản chất 6
giữa giải quyết tranh chấp và giải quyết khiếu nại nên đánh giá chung dẫn đến bất cập nếu áp dụng trong thực tiễn. Mặt khác, sau khi tham khảo một số luận văn, tác giả nhận thấy cần phải hệ thống hoá lại các mục tiêu cơ bản khi nghiên cứu về hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai trên cơ sở xác định các yếu tố liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng công tác này, bao gồm yếu tố pháp lý, yếu tố quản lý công tác và một số yếu tố làm phát sinh khiếu nại. Từ những nhận định trên, thông qua việc chọn đề tài “Giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh”, tác giả mong muốn thông qua hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, bằng quá trình nghiên cứu kết hợp kinh nghiệm công tác thực tế có thể trình bày và đánh giá thực tế nhất tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại liên quan đến lĩnh vực đất đai ở Việt Nam nói chung và tỉnh Tây Ninh nói riêng; Khắc phục một số hạn chế của các công trình nghiên cứu đi trước; Xác định một cách khách quan những tồn tại, trách nhiệm của từng chủ thể hữu quan tạo ra thực trạng, từ đó đề xuất những giải pháp thực tiễn tương ứng, đáp ứng theo nhu cầu địa phương, đồng thời kiến nghị Trung ương xem xét, thử nghiệm, ứng dụng cho cả nước nếu có hiệu quả. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn Mục đích luận văn: Đề tài nghiên cứu những vấn đề liên quan đến giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai nói chung, của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh nói riêng, từ đó đưa ra những đề xuất giải pháp tương ứng với những vấn đề đã đặt ra. Nhiệm vụ cụ thể: Đề tài này sẽ tập trung nghiên cứu, giải quyết những nhiệm vụ sau đây: Hình thành cơ sở khoa học về khiếu nại, đất đai, quyền khiếu nại của công dân, trách nhiệm của Chủ tịch UBND tỉnh đối với khiếu nại của công dân. 7
Trình bày cơ sở thực tiễn về thực trạng tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Tây Ninh, phân tích kết quả giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh làm cơ sở đánh giá những hạn chế, bất cập trong thực tiễn giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh. Trình bày và phân tích những bất cập, hạn chế về pháp lý và quản lý cùng hệ quả của những hạn chế đó. Đánh giá: Đánh giá nguyên nhân của những hạn chế Phương hướng, giải pháp: Căn cứ thực trạng và đánh giá, đề xuất phương hướng và giải pháp tương ứng cho những hạn chế để nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh. Kết luận, kiến nghị: Tổng kết kết quả nghiên cứu, kiến nghị những cơ quan, cá nhân có liên quan xem xét, thực hiện những nội dung giải pháp đã đề ra. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về pháp luật khiếu nại; thực trạng hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của các cơ quan hành chính tại tỉnh Tây Ninh, trọng tâm là trách nhiệm của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh. Phạm vi nghiên cứu: Với mục đích nghiên cứu đã trình bày ở trên, luận văn “Giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh” có phạm vi nghiên cứu là những vấn đề lý luận và thực trạng về pháp luật khiếu nại, thực trạng hoạt động giải quyết khiếu nại tập trung trong lĩnh vực đất đai của các cơ quan hành chính nhà nước tại tỉnh Tây Ninh, trọng tâm là trách nhiệm của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh. Về phạm vi thời gian nghiên cứu, căn cứ vào tình hình thực tế, với mong muốn mang đến một cái nhìn xuyên suốt về thực trạng khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Tây Ninh, đặc biệt trong thực tế, tỉnh Tây Ninh có những 8
vụ việc khiếu nại diễn ra gay gắt hơn 10 – 20 năm nay vẫn chưa giải quyết ổn thỏa. Chính vì vậy, mặc dù phạm vi đề tài chỉ giới hạn tình hình kể từ thời điểm Luật Khiếu nại năm 2011 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2012 cho đến ngày 01/7/2016 tại thời điểm Thanh tra Chính phủ đề nghị cả nước tổng kết kết quả 04 năm thực hiện Luật Khiếu nại, tuy nhiên trong quá trình nghiên cứu cũng như trình bày luận văn, tác giả sẽ không đặt nặng vấn đề về thời gian để có được một cái nhìn xuyên suốt thông qua những vụ việc phức tạp, tồn đọng làm cơ sở đánh giá. Từ đó, tác giả sẽ đưa ra những đề xuất cụ thể mà tác giả đã xây dựng, nuôi dưỡng từ trong thực tiễn công tác nhưng vẫn chưa có cơ hội hiện thực hoá hoàn toàn trong hoạt động. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn Việc nghiên cứu đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lênin làm cơ sở lý luận nền tảng. Bên cạnh đó, đề tài còn sử dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và Pháp luật làm căn cứ để đánh giá, xây dựng đề xuất cụ thể. Để thực hiện việc nghiên cứu đề tài, trong quá trình nghiên cứu, tác giả luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như: Phương pháp phân tích được áp dụng khi xem xét quy định của các văn bản pháp luật về khiếu nại, đất đai. Về phương pháp thu thập, xử lý và phân tích số liệu tác giả đã sử dụng khi tìm hiểu một số nguyên nhân phát sinh khiếu nại trong lĩnh vực đất đai, các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Ngoài ra, tác giả luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp so sánh, phương pháp chuyên gia, phương pháp bình luận… 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn sẽ cung cấp cho giới nghiên cứu cũng như hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai những điều như sau: 9
Thứ nhất: Tổng hợp, hệ thống các quy định pháp lý về khiếu nại, giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai và phân tích tìm ra những hạn chế, bất cập về những quy định hiện hành cùng tác động của chúng đối với tình trạng khiếu nại tồn đọng tại tỉnh Tây Ninh. Thứ hai: Phân tích thực trạng về quản lý trong giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh để tìm ra những hạn chế, bất cập trong thực tiễn giải quyết các khiếu nại, tố cáo tại tỉnh Tây Ninh cũng như trên cả nước, đồng thời phân tích những nguyên nhân của những hạn chế đó. Thứ ba: Nhận định một số thực trạng xã hội tác động vào hoạt động giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, xác định nguyên nhân phát sinh khiếu nại, nhân tố tác động ảnh hưởng khiến tình trạng khiếu nại ngày càng phức tạp, gây khó khăn cho giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh nói riêng, tỉnh Tây Ninh nói chung. Thứ tư: Trên cơ sở những đánh giá về hạn chế, bất cập trong những quy định của pháp lý và thực tiễn giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, tác giả đưa ra những đề xuất giải pháp ở hai khía cạnh pháp lý (chú trọng về giải thích, phân tích, thống nhất quy trình) và quản lý để cải thiện giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Tây Ninh. Luận văn sẽ đưa ra những giải pháp nhằm thống nhất về tính pháp lý cũng như tính hợp lý trong giải quyết khiếu nại, đồng thời đánh giá và kiến nghị giải pháp quy định trách nhiệm pháp lý và quản lý đối với những vấn đề hậu khiếu nại, những tác nhân làm phát sinh khiếu nại. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài Phần Mở Đầu, Phần Kết Luận, Danh mục Tài liệu tham khảo, Phụ lục, luận văn bao gồm 3 chương cơ bản: Chương 1: Lý luận về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh 10
Chương 2: Thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh Chương 3: Phương hướng và giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu nại về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh 11