Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là trên cơ sở lý luận về năng lực công chức cấp xã và thực trạng năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi, luận văn đề xuất những phương hướng, giải pháp phù hợp nhằm nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........../............... ........../............... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ PHƢƠNG HỒNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ HUYỆN MINH LONG, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 60 34.04.03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN THỊ HỒNG HẢI THỪA THIÊN HUẾ – NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........../............... ........../............... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ PHƢƠNG HỒNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ HUYỆN MINH LONG, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 60 34.04.03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN THỊ HỒNG HẢI THỪA THIÊN HUẾ – NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn Cao học Hành chính công “Năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu và thông tin được sử dụng trong Luận văn có xuất xứ nguồn gốc rõ ràng. Kết quả nghiên cứu không có sự sao chép từ các công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về công trình nghiên cứu khoa học của mình. Học viên Nguyễn Thị Phƣơng Hồng
Lời Câm Ơn Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tác giâ đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ quý báu của quý thæy cô giáo, các anh chị. Với lòng kính trọng và biết ơn såu sắc tác giâ xin được bày tô lời câm ơn chån thành tới: Quý thæy giáo, cô giáo Học viện Hành chính đã tận tình chu đáo trong quá trình tham gia giâng däy và truyền đät kiến thức cho tác giâ. Toàn thể cán bộ, công chức, viên chức của Học viện Hành chính khu vực Miên Trung đã täo điều kiện thuận lợi nhçt cho tác giâ trong thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành chương trình cao học cũng như hoàn thành Luận văn này. ác đ ng chí Lãnh đäo Huyện ủy - N huyện Minh Long, hong Nôi vu huyện Minh Long và lãnh đäo N các xã mà tác giâ đến khâo sát, lçy số liệu phục vụ cho việc hoàn thành Luận văn này. Đặc biệt, tác giâ xin chån thành bày tô lòng biết ơn såu sắc tới GS.TS. Nguyễn Thị H ng Hâi - Trưởng khoa Tổ chức và Quân lý nhån sự, Học viện Hành chính, người hướng dẫn trực tiếp đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giâ hoàn thành Luận văn ao học Hành chính công: Năng lưc công chức cçp xã, huyện Minh Long, tînh Quâng Ngãi. Kính mong nhận được sự góp ý của quý thæy giáo, cô giáo, đ ng nghiệp và các học viên cao học - Học viện Hành chính và quý bän đọc để Luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trån trọng câm ơn! Học viên Nguyễn Thị hương H ng
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các bảng MỞ ĐẦU........................................................................................................................ 1 Chương 1: CỞ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ ........................................................................................................11 1.1. Công chức cấp xã ................................................................................. 11 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã ............................................................... 11 1.1.2. Vị trí, vai trò của công chức cấp xã .................................................... 12 1.1.3. Đặc điểm của công chức cấp xã ......................................................... 13 1.1.4. Chức trách, nhiệm vụ của công chức cấp xã ..................................... 14 1.1.5. Tiêu chuẩn của công chức cấp xã ....................................................... 18 1.2. Năng lực công chức cấp xã .................................................................. 21 1.2.1. Khái niệm và các yếu tố cấu thành năng lực công chức cấp xã ....... 21 1.2.2. Các tiêu chí đánh giá năng lực công chức cấp xã ............................. 24 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã ................................................................................................................. 34 1.3.1. Công tác tuyển dụng công chức cấp xã .............................................. 34 1.3.2. Công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã ................................ 35 1.3.3. Công tác sử dụng công chức cấp xã ................................................... 36 1.3.4. Chính sách tiền lương và chế độ đãi ngộ ........................................... 36 1.3.5. Công tác đánh giá, kiểm tra công chức cấp xã .................................. 37 1.3.6. Môi trường làm việc............................................................................. 38 1.3.7. Vai trò, trách nhiệm của người lãnh đạo, quản lý ............................. 39
1.4. Kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức cấp xã ở một số địa phương và các bài học rút ra .................................................................................... 39 1.4.1. Kinh nghiệm một số địa phương về nâng cao năng lực công chức cấp xã ..................................................................................................................... 39 1.4.2. Bài học rút ra qua nghiên cứu kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức cấp xã ở một số địa phương ................................................................. 43 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 46 Chương 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN MINH LONG, TỈNH QUẢNG NGÃI ...................................................................47 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến năng lực công chức cấp xã của huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi ......................................... 47 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội ................................. 47 2.1.2. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi ....................................... 50 2.2. Khái quát về công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi 51 2.3. Phân tích thực trạng năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi .......................................................................................... 54 2.3.1. Thực trạng công chức cấp xã, huyện Minh Long theo nhóm tiêu chí yếu tố cấu thành năng lực .............................................................................. 54 2.3.2. Thực trạng năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi thông qua kết quả thực thi công vụ.......................................... 65 2.4. Đánh giá chung về năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi ................................................................................................. 68 2.4.1. Ưu điểm ................................................................................................ 68 2.4.2. Hạn chế ................................................................................................. 70 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................... 73 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 80
Chương 3: MỤC TIÊU, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN MINH LONG, TỈNH QUẢNG NGÃI ...............................................................................................82 3.1. Mục tiêu, phương hướng nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã, huyện Minh Long giai đoạn 2016-2020 ................................ 82 3.1.1. Mục tiêu ................................................................................................ 82 3.1.2. Phương hướng...................................................................................... 84 3.2. Giải pháp nâng cao năng lực của công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi hiện nay ........................................................................... 88 3.2.1. Đổi mới công tác tuyển dụng công chức cấp xã ................................ 88 3.2.2. Đổi mới công tác bố trí, sử dụng công chức ...................................... 91 3.2.3. Nâng cao công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã ................ 93 3.2.4. Hoàn thiện hệ thống chính sách, chế độ đãi ngộ đối với công chức cấp xã, cải thiện cơ sở vật chất và điều kiện làm việc cho công chức cấp xã ......................................................................................................................... 96 3.2.5. Hoàn thiện công tác đánh giá công chức cấp xã ............................... 98 3.2.6. Tăng cường giáo dục phẩm chất, đạo đức công vụ ......................... 101 3.2.7. Nâng cao vai trò trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác lãnh đạo, quản lý công chức ........................................................................ 102 Tiểu kết chương 3…….……………………………………….................104 KẾT LUẬN ...............................................................................................................105 TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................108 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Số lượng công chức cấp xã, huyện Minh Long theo vị trí công tác 52 Bảng 2.2 Cơ cấu về giới tính, dân tộc, độ tuổi của công chức cấp xã, huyện Minh Long (đến ngày 31/12/2015) ................................................................. 54 Bảng 2.3 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Minh Long theo trình độ văn hóa từ năm 2011 -2015 ................................................................................... 55 Bảng 2.4 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Minh Long theo trình độ chuyên môn từ năm 2011-2015....................................................................... 56 Bảng 2.5. Thực trạng công chức cấp xã, huyện Minh Long theo trình độ lý luận chính trị từ năm 2011-2015 ..................................................................... 58 Bảng 2.6. Thực trạng công chức cấp xã, huyện Minh Long theo trình độ quản lý nhà nước từ năm 2011-2015 ....................................................................... 59 Bảng 2.7. Thực trạng công chức cấp xã, huyện Minh Long theo trình độ tin học từ năm 2011-2015..................................................................................... 59 Bảng 2.8. Kết quả khảo sát các kỹ năng cơ bản của công chức cấp xã, huyện Minh Long do công chức cấp xã tự đánh giá .................................................. 60 Bảng 2.9. Kết quả khảo sát các kỹ năng cơ bản của công chức cấp xã, huyện Minh Long hiện nay tại xã do Chủ tịch và Phó Chủ tịch các xã đánh giá. .................... 61 Bảng 2.10. Kết quả khảo sát các tiêu chí đánh giá thái độ, hành vi ứng xử trong thực thi công vụ của công chức cấp xã, huyện Minh Long ................... 63 Bảng 2.11. Kết quả khảo sát đánh giá của nhân dân về năng lực tổ chức quản lý công việc, thái độ, hành vi ứng xử trong thực thi công vụ của công chức cấp xã, huyện Minh Long................................................................................ 64 Bảng 2.12. Đánh giá năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long thông qua kết quả thực thi công vụ .................................................................................. 66 Bảng 2.13. Đánh giá của nhân dân đối với công chức cấp xã về tiến độ giải quyết công việc................................................................................................ 67
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế, do đó nguồn nhân lực là tiền đề quan trọng cho quá trình phát triển của đất nước. Đặc biệt năng lực công chức cấp xã trở thành vấn đề then chốt cho sự thành công của quá trình này. Cấp xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là một cấp trong hệ thống chính quyền các cấp ở nước ta; bộ phận cấu thành quan trọng của hệ thống chính quyền cơ sở; cấp trực tiếp triển khai và tổ chức thực hiện mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ở cơ sở. Hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã tác động trực tiếp đến việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần bảo đảm cho sự ổn định và phát triển đất nước. Chính quyền cấp xã không thể đảm nhận tốt vai trò nếu đội ngũ công chức không có năng lực. Chính vì vậy, sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”. Để chính quyền cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước có hiệu lực, hiệu quả thì cần có một đội ngũ công chức nhà nước có trình độ văn hóa, am hiểu pháp luật, thành thạo nghiệp vụ hành chính, năng lực quản lý nhà nước tốt và nhất là phải có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Trong những năm gần đây, chính quyền cấp xã đã có những thay đổi theo hướng mở rộng và thực hiện tốt quyền làm chủ của nhân dân tham gia vào quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Nhưng những thay đổi đó chưa thật sự cơ bản và chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Chỉ có trí tuệ và lòng dân mới có thể làm cho chính quyền trở nên giàu mạnh và dân chủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ phải “thân dân, gần 1
dân, trọng dân, không được lên tịch mặt “quan cách mạng” với dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự kiểm soát của dân”. Thấy rõ tầm quan trọng của việc xây dựng và nâng cao năng lực của đội ngũ công chức. Trước yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, nhằm thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Đảng cộng sản Việt Nam đã xây dựng chiến lược quan trọng phát triển đội ngũ công chức. Đây là nhân tố quan trọng quyết định sự thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa dất nước. Gần 30 năm qua, mục tiêu và nhiệm vụ xây dựng đội ngũ công chức nhà nước của Đảng đã được xác định trong các văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc, từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đến Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã đề ra mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức giai đoạn 2011-2020 là: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất tốt, có bản lĩnh chính trị, có năng lực, có tính chuyên nghiệp cao, tận tụy phục vụ nhân dân” là một giải pháp quan trọng nhằm hoàn thiện bộ máy nhà nước, tạo bước chuyển biến mạnh về cải cách hành chính. Đến Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, Đảng ta một lần nữa chỉ rõ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện: “Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa”; thể chế hóa, cụ thể hóa các nguyên tắc về xây dựng Đảng; tiếp tục ban hành và thực hiện các quy chế, quy định trong công tác cán bộ, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và chặt chẽ giữa các khâu, liên thông giữa các cấp; có quy chế đánh giá khách quan đối với công chức, để có cơ sở sử dụng, bố trí công chức, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng chạy chức, chạy tuổi, chạy bằng cấp. Nghị quyết số 30c/NQ-CP, ngày 08/11/2011 của Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 xác định: Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng 2
lực và trình độ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự nghiệp phát triển của đất nước. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) ngày 16/01/2012 Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay, cũng nhấn mạnh một trong những nội dung quan trọng trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng hiện nay là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực công tác và phẩm chất đạo đức tốt. Có thể nói, đây là căn cứ rất quan trọng, đặt nền móng cho việc xây dựng công chức cấp xã có đủ phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới. Huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi là một huyện miền núi, nằm ở phía Tây Nam của tỉnh, có tổng diện tích 21.689,69 ha, huyện có 5 đơn vị hành chính cấp xã, dân số toàn huyện là 17.046 người, trên địa bàn huyện có 2 dân tộc sinh sống. Trong đó, dân tộc Hre là 12.469 người chiếm tỷ lệ hơn 73% dân số toàn huyện. Mật độ dân cư sống thưa thớt và phân bổ không đồng đều, người dân sống chủ yếu bằng nghề nông, lâm nghiệp. Trong những năm qua việc đào tạo và nâng cao năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện có nhiều bước chuyển biến tích cực, tỷ lệ nhân lực qua đào tạo được nâng lên; số sinh viên tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp về nhận công tác ở địa phương tăng dần qua từng năm. Tuy nhiên công chức cấp xã trên địa bàn huyện còn nhiều hạn chế, chưa thực sự năng động, luôn có tư tưởng ỷ lại, không có chí tiến thủ; lề lối làm việc chậm đổi mới; chưa thể hiện hết vai trò, trách nhiệm trước nhiệm vụ được giao; việc đào tạo bồi dưỡng đội ngũ công chức cấp xã chưa gắn với yêu cầu sử dụng, đồng thời chưa có chính sách thỏa đáng để thu hút công chức có trình độ cao về xã công tác. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả xin chọn đề tài: “Năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi’’ làm luận văn Thạc sĩ, 3
nhằm đưa ra một số giải pháp hữu hiệu, góp phần nâng cao năng lực đội ngũ công chức hiện nay của Ủy ban nhân dân (sau đây viết tắt là UBND) các xã trên địa bàn huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Chủ đề năng lực công chức cấp xã là đề tài đã được rất nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Trong đó, có thể kể đến những tác giả sau: Công trình của tác giả Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm về “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001. Nội dung đề tài đã luận giải căn cứ lý luận và thực tiễn về xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Đánh giá thực trạng chất lượng cán bộ, công tác cán bộ, phân tích nguyên nhân, kinh nghiệm, từ đó đưa ra giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Cụ thể đã đề xuất về cơ cấu, tiêu chuẩn của việc sắp xếp, bố trí, sử dụng, luân chuyển cán bộ trong tình hình mới. Đưa ra các giải pháp thích hợp về chế độ đãi ngộ đối với cán bộ trên các địa bàn, các vùng miền khác nhau trong cả nước. Công trình của tác giả Nguyễn Minh Sản về “Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã hiện nay - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, Nhà xuất bản Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2009. Nội dung cuốn sách đi sâu phân tích vị trí, vai trò của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; những yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đối với việc hoàn thiện pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; tiêu chí và kinh nghiệm hoàn thiện pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã của một số nước trên thế giới. Với đề tài chất lượng công chức chính quyền cấp xã, tác giả nghiên cứu cuốn sách này để hiểu về vị trí, vai trò của công chức cấp xã để từ đó thấy được tầm quan trọng của đội ngũ công chức xã, đồng 4
thời hiểu được những quy định của pháp luật về công chức cấp xã, thông qua đó soi vào thực tiễn xem hiện nay pháp luật về công chức cấp xã đã được thực hiện như thế nào và đã phù hợp với thực tiễn hay chưa. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Văn Cường đã nghiên cứu “Nâng cao chất lượng thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức xã - nghiên cứu thực tiễn trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”, 2010. Tác giả đã đánh giá thực trạng về chất lượng của cán bộ, công chức thuộc Ủy ban nhân dân xã ở tỉnh Phú Thọ; phân tích nguyên nhân của những ưu điểm, nhược điểm và nhận thức những yêu cầu đặt ra trong các vấn đề nêu trên, đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức xã cho phù hợp với cơ chế quản lý mới hiện nay ở nước ta. Công trình của tác giả Lương Thanh Cường về “Một số vấn đề lý luận về chế định pháp luật công vụ, công chức”, sách chuyên khảo, Nhà xuất bản Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2011. Đối với công trình nghiên cứu này, tác giả đã phân tích, luận giải có khoa học những vấn đề lý luận và thực tiễn về chế định pháp luật công vụ, công chức, từ đó đưa ra một số định hướng, giải pháp tiếp tục hoàn thiện chế định pháp luật công vụ, công chức nhằm tạo ra một chế định pháp luật công vụ, công chức một cách thống nhất, đồng bộ, phù hợp với thực tiễn, góp phần xây dựng nền công vụ thực sự của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Công trình của tác giả Đinh Thị Minh Tuyết - Trịnh Văn Khánh về “Năng lực thực thi công vụ của đội ngũ công chức cấp xã”, Tạp chí Quản lý nhà nước Học viện hành chính, số 3, 2011. Bài viết đã giúp cho tác giả hiểu được các yếu tố cơ bản của năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã, phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài vì chất lượng công chức phụ thuộc vào năng lực thực thi công vụ của công chức đó. 5
Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Trần Chi đã nghiên cứu “Nâng cao năng lực quản lý nhà nước của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở ngoại thành Hà Nội”, 2012. Tác giả đã nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực quản lý nhà nước của đội ngũ cán bộ chủ chốt ở cấp cơ sở từ thực trạng ở ngoại thành Hà Nội, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý của đội ngũ này trong thực tiễn hiện nay. Luận văn Thạc sỹ Nguyễn Thị Tươi: “Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã ở tỉnh Tây Ninh”. Ngành Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia, Hà Nội, 2013. Với công trình này, tác giả đã nghiên cứu, làm rõ các vấn đề lý luận về công chức cấp xã, năng lực thực thi của công chức cấp xã, đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã ở tỉnh Tây Ninh, trên cơ sở đó tác giả đưa ra một số giải pháp nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã góp phần thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Những công trình khoa học trên đã cung cấp nhiều tư liệu quý báu về cơ sở lý luận, kiến thức, kinh nghiệm nâng cao năng lực cán bộ, công chức nhà nước nói chung và công chức Ủy ban nhân dân xã nói riêng để tác giả tham khảo trong quá trình nghiên cứu đề tài của mình. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên chỉ đề cập tới những vấn đề chung về cán bộ, công chức hay cán bộ, công chức cấp xã, và chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu đối với đội ngũ cán bộ, công chức của một tỉnh, thành phố, các công trình trên tập trung đánh giá về chất lượng cán bộ công chức như trình độ học vấn, chuyên môn,.... chưa đánh giá sâu sắc về kỹ năng của cán bộ công chức hoặc có đánh giá về kỹ năng nhưng chưa gắn với hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội, với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tác giả chọn đề tài năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi, đề tài này hiện 6
nay chưa có tác giả nào nghiên cứu một cách hệ thống dưới góc độ hành chính học. Do đó, tác giả mạnh dạn nghiên cứu đề tài này, với mong muốn góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc xây dựng chính quyền cấp xã và nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Trên cơ sở lý luận về năng lực công chức cấp xã và thực trạng năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi, luận văn đề xuất những phương hướng, giải pháp phù hợp nhằm nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. 3.2. Nhiệm vụ Để đạt được mục tiêu trên, Luận văn nghiên cứu và giải quyết 03 nhiệm vụ chính sau: Hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận và pháp lý về năng lực công chức cấp xã. Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi, qua đó rút ra những hạn chế cần khắc phục và tìm ra những nguyên nhân hạn chế đó. Đề xuất các giải pháp phù hợp với thực tế ở địa phương giúp nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: 7
Nghiên cứu về năng lực công chức nói chung và năng lực công chức cấp xã nói riêng có thể được tiếp cận từ nhiều góc độ với nhiều nội dung khác nhau. Trong luận văn này, đề tài tiếp cận và nghiên cứu năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long thông qua các yếu tố cấu thành năng lực và kết quả thực thi công vụ của công chức - Về không gian: Đề tài nghiên cứu năng lực công chức cấp xã ở 5 xã trên địa bàn huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2011-2015. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được dựa trên nền tảng phép duy vật biện chứng và lịch sử của Chủ nghĩa Mác-Lênin làm cơ sở phương pháp luận và đồng thời dựa vào tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước pháp quyền; các quan điểm của Đảng về công tác cán bộ, công chức và nâng cao năng lực cán bộ, công chức; những quy định pháp luật về quản lý nhà nước để định hướng cho phương pháp nghiên cứu. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp khảo cứu tài liệu: Được sử dụng để phân tích các công trình nghiên cứu liên quan. Phân tích nội dung tài liệu để thu thập học hỏi, kế thừa và phát triển phù hợp với đề tài. - Phương pháp điều tra xã hội học: Đề tài thu thập thông tin bằng bảng hỏi (xem phiếu khảo sát số 01,02,03,04,05 ở phần phụ lục). Các đối tượng điều tra bao gồm: Công chức cấp xã; chủ tịch, phó chủ tịch UBND cấp xã; người dân. Tổng số phiếu phát ra 165 phiếu. Cụ thể như sau: Công chức cấp xã: 55 phiếu. Mục đích để công chức tự đánh giá khả năng tác nghiệp chuyên môn giải quyết những yêu cầu chính đáng của nhân dân. 8
Người dân: 100 phiếu chủ yếu là những người đến giao dịch tại bộ phận một cửa có tiếp xúc với công chức cấp xã. Mục đích để tiến hành lấy ý kiến nhận xét của nhân dân đối với công chức cấp xã ở nội dung như uy tín trong công tác, kỹ năng làm việc, phong cách thái độ phục vụ. Chủ tịch, phó chủ tịch UBND cấp xã: 10 phiếu. Mục đích để xin ý kiến nhận xét về sự phù hợp giữa trình độ, năng lực của công chức cấp xã đối với các vị trí đang đảm nhiệm về phẩm chất, đạo đức, lối sống, thái độ phục vụ nhân dân. Tổng số phiếu thu về: 165 phiếu Số liệu thu thập được phân loại theo nhóm nội dung, phân tích và so sánh thống kê, sau đó được xử lý bằng phần mềm Excel. - Phương pháp phỏng vấn sâu: Tác giả tiến hành các cuộc phỏng vấn trực tiếp một số người dân trên địa bàn huyện Minh Long để có đánh giá khách quan về đội ngũ công chức cấp xã trong quá trình thực thi công vụ. - Phương pháp quan sát: Tác giả sử dụng phương pháp này để thu thập thông tin về hành vi, thái độ, điều kiện làm việc của công chức cấp xã. Cùng với đó tác giả sử dụng một số phương pháp khác như: thống kê, so sánh, quy nạp… kết hợp nghiên cứu lý luận với tổng kết thực tiễn, nhằm làm rõ nội dung cơ bản của đề tài, bảo đảm tính khoa học và logic giữa các vấn đề được nêu ra. Ngoài ra tác giả cũng kế thừa và phát triển các kết quả của các công trình nghiên cứu có liên quan đến nội dung đề tài nhằm làm rõ những vấn đề chính của luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Những đóng góp của luận văn Luận văn đã hệ thống hoá và làm rõ những vấn đề lý luận về năng lực công chức cấp xã, qua đó bổ sung và làm phong phú cho khoa học Quản lý công, khoa học Quản lý nguồn nhân lực. 9
6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Luận văn cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn để cấp ủy, chính quyền huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi xây dựng và thực hiện Đề án phát triển nguồn nhân lực của huyện Minh Long giai đoạn 2016-2020. - Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan sau này. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực công chức cấp xã. Chương 2: Thực trạng năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. Chương 3: Mục tiêu, phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi. 10
Chương 1: CỞ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã Ở Việt Nam, khái niệm công chức được hình thành, phát triển gắn với sự phát triển của nền hành chính nhà nước. Khái niệm công chức được đề cập đến đầu tiên tại Sắc lệnh số 76/SL ngày 20/5/1950 của Chủ tịch nước Việt nam Dân chủ Cộng hòa ban hành quy chế công chức. Theo Quy chế này, khái niệm công chức được xác định trong phạm vi các cơ quan Chính phủ. Tuy nhiên trong suốt một thời gian dài từ đầu những năm 1960 đến cuối những năm 1980 thì khái niệm công chức lại ít được sử dụng mà thay vào đó là khái niệm cán bộ, công nhân viên nhà nước. Hiện nay, theo Luật Cán bộ, công chức số 22/2008/QH12 được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 13/11/2008 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2010 đã nêu rõ khái niệm về cán bộ, công chức, viên chức. Trong đó “Công chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập 11
thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”. Tại Khoản 3 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức năm 2008 thì cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Theo đó, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ, về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; Nghị định số 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2011 của Chính phủ, về công chức cấp xã, phường, thị trấn và Nghị định số 06/2010/NĐ-CP ngày 05/01/2010 của Chính phủ, đã quy định công chức cấp xã bao gồm những đối tượng sau: Trưởng Công an; Chỉ huy trưởng Quân sự; Văn phòng - Thống kê; Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng và Môi trường; Tài chính - Kế toán; Tư pháp - Hộ tịch; Văn hóa - Xã hội. 1.1.2. Vị trí, vai trò của công chức cấp xã Công chức cấp xã là người có vị trí rất quan trọng, là người thực thi các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, là người phản ánh tâm tư nguyện vọng chính đáng của quần chúng nhân dân lên cấp trên; giữ gìn trật tự kỷ cương xã hội, đấu tranh ngăn chặn, phòng ngừa, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm, bảo vệ lợi ích của các tầng lớp nhân dân lao động; điều hành các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội trong quá trình hoạt động của bộ máy nhà nước. Thực tiễn đã chứng minh, ở đâu công chức cấp xã gần dân, hiểu dân, nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng của dân thì ở đó chính quyền sẽ đề ra những chính sách đúng, ngược lại ở đâu mà công chức cấp xã quan liêu, hách dịch, cửa quyền, xa dân thì sẽ đề ra 12