Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu trong luận văn này là xác định những kết quả đạt được và hạn chế trong QLNN về giáo dục và giáo dục tiểu học nói chung và DTH trên địa bàn huyện ĐăkgLong, tỉnh Đăk Nông nói riêng qua đó luận văn đề ra phương hướng và những giải pháp nhằm đổi mới và hoàn thiện hơn nữa công tác QLNN về giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÁI MAI TỊNH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐĂKGLONG, TỈNH ĐĂK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK NÔNG, NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÁI MAI TỊNH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐĂKGLONG, TỈNH ĐĂK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8340403 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HƢỜNG ĐẮK NÔNG, NĂM 2019
LỜI CẢM ƠN Sau thời gian 2 năm học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính quốc gia, phân viện khu vực Tây Nguyên. Đến nay tôi đã hoàn thành Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công với đề tài “Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đ long t nh Đ ng Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành đến quý thầy,cô giáo,đặc biệt là sự hƣớng dẫn,chỉ bảo tận tình của TS.Nguyễn Thị Hƣờng; sự giúp đỡ của bạn bè đồng nghiệp và gia đình. Tôi xin cảm ơn y ban nhân dân huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông; Ph ng N i vụ, Ph ng iáo dục và Đào tạo Huyện Đắk long đã cung c p những tài liệu c liên quan để giúp tôi hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Thái Mai Tịnh i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng Luận văn “Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đ long t nh Đ ng là do bản thân tôi viết và chƣa đƣợc công bố. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn đảm bảo tin cậy, chính xác và trung thực. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Tác giả luận văn Thái Mai Tịnh ii
M CL C LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... ii DANH M C CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................v DANH M C BẢN ................................................................................................. vi PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ....................................................................5 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ..................................................6 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu luận văn ...................................6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ...........................................................7 7. Kết c u của luận văn............................................................................................7 Chƣơng 1 .....................................................................................................................9 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ IÁO D C TIỂU HỌC ...........9 1.1. M t số khái niệm cơ bản ..................................................................................9 1.1.1. Khái niệm giáo dục ....................................................................................9 1.1.2. Khái niệm giáo dục tiểu học ....................................................................11 1.1.3. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học ..................................12 1.2. Vai tr , vị trí và mục tiêu phát triển giáo dục tiểu học tại Việt Nam .............15 1.2.1. Vai tr , vị trí của giáo dục tiểu học tại Việt Nam ....................................15 1.2.2. Mục tiêu phát triển giáo dục tiểu học Việt Nam.....................................16 1.3. Quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học ..........................................................18 1.3.1. Sự cần thiết đối với quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học ....................18 1.3.2. Yêu cầu trong quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học .............................21 1.3.3. N i dung quản lý nhà nƣớc đối với giáo dục tiểu học .............................21 Tiểu kết chƣơng 1......................................................................................................28 Chƣơng 2 ...................................................................................................................29 THỰC TR N QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC Đ I VỚI IÁO D C TIỂU HỌC TR N Đ A BÀN HUY N ĐẮK LON , T NH ĐẮK N N .........................................29 2.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã h i trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. ...................................................................................29 2.1.1. Điều kiện tự nhiên....................................................................................29 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã h i .......................................................................31 2.2. Thực trạng giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. ...............................................................................................................................32 2.2.1. Đ i ngũ cán b quản lý, giáo viên các cơ sở giáo dục trực thu c ...........32 2.2.2. Mạng lƣới trƣờng lớp giáo dục Tiểu học ................................................39 2.2.3. Quy mô trƣờng học. .................................................................................40 2.2.4. Ch t lƣợng giáo dục tiểu học qua các năm học. ......................................41 2.2.5. Tài chính, cơ sở vật ch t và trang thiết bị phục vụ dạy và học bậc Tiểu học trên địa bàn Huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. ........................................42 2.3. Thực trạng Quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện ĐắkgLong, tỉnh Đắk Nông. ...................................................................................43 iii
2.3.1. Thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. .........................................43 2.3.2. Tổ chức b máy quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. ....................................................................48 2.3.3. Huy đ ng và quản lý các nguồn lực để phát triển giáo dục tiểu học .......52 2.3.4. Xây dựng các tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá, kiểm định ch t lƣợng giáo dục tiểu học. .......................................................................................................54 2.3.5. Công tác thanh tra, kiểm tra đối với giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. ...............................................................................62 2.4. Kết quả, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế trong thực hiện quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắkg long, tỉnh Đắk Nông. ...................64 2.4.1. Kết quả đạt đƣợc ......................................................................................64 2.4.2. Những hạn chế .........................................................................................66 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế. .......................................................................69 Tiểu kết chƣơng 2......................................................................................................72 Chƣơng 3 ...................................................................................................................73 PHƢƠN HƢỚN , IẢI PHÁP HOÀN THI N QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ IÁO D C TIỂU HỌC TR N Đ A BÀN HUY N ĐẮK LON , T NH ĐẮK N N ..........73 3.1. Phƣơng hƣớng phát triển giáo dục tiểu học. ..................................................73 3.1.1. Phƣơng hƣớng chung. ..............................................................................73 3.1.2. Phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. .......................................................74 3.2. Nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông...............................................................................................................78 3.3. iải pháp quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông ...........................................................................................81 3.3.1. Xây dựng đ i ngũ cán b quản lý, giáo viên giáo dục tiểu học...............81 3.3.2. Thực hiện việc điều chuyển giáo viên thừa, thiếu cục b trên địa bàn huyện. .................................................................................................................84 3.3.3. Đổi mới phƣơng pháp, hình thức dạy học. ..............................................86 3.3.4. Kiểm định ch t lƣợng tiểu học thông qua thanh tra, kiểm tra, đánh giá hoạt đ ng giáo dục tiểu học. ..............................................................................88 3.3.5. Quản lý, đầu tƣ, xây dựng cơ sở vật ch t cho giáo dục tiểu học. ............90 3.3.6. Thực hiện công tác xã h i h a giáo dục tiểu học. ...................................91 3.4. M t số kiến nghị để thực hiện giải pháp. .......................................................91 3.4.1. Đối với Chính phủ. ..................................................................................92 3.4.2. Đối với B iáo Dục và Đào Tạo. ..........................................................94 3.4.3. Đối với y ban nhân dân tỉnh và Sở iáo Dục và Đào Tạo. ..................96 3.4.4. Đối với y ban nhân dân huyện. .............................................................96 3.4.5. Đối với Ph ng iáo dục và Đào tạo. .......................................................97 Tiểu kết chƣơng 3......................................................................................................98 PHẦN KẾT LUẬN .................................................................................................100 TÀI LI U THAM KHẢO .......................................................................................104 PH L C ................................................................................................................109 iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Stt Chữ cái ghi tắt Chữ ghi đầy đủ Ghi chú 1 CBQL Cán b quản lý 2 CSVC Cơ sở vật ch t 3 TH Tiểu học 4 D&ĐT iáo dục và đào tạo 5 B D&ĐT B giáo dục và đào tạo 6 QLNN Quản lý nhà nƣớc 7 GV Giáo viên 8 HS Học sinh 9 UBND y ban nhân dân 10 TTHTCĐ Trung tâm học tập c ng đồng 11 TCQG Trƣờng chuẩn quốc gia v
DANH MỤC BẢNG Bảng 2. 1. Cơ c u đ i ngũ Cán b quản lý các trƣờng tiểu học Huyện Đắk long Bảng 2.2. Cơ c u đ i ngũ giáo viên các trƣờng tiểu học huyện Đắk long Bảng 2.3. Mạng lƣới trƣờng, lớp, học sinh bậc tiểu học huyện Đắk long Bảng 2.4. Quy mô trƣờng lớp các c p học Huyện Đắk long năm học 2018 – 2019 Bảng 2.5. Thống kê trình đ đ i ngũ cán b , chuyên viên, nhân viên Ph ng giáo dục và đào tạo huyện Đắk long Bảng 2.6. Số liệu tình hình học môn tự chọn Huyện Đắk long vi
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong di sản tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, tƣ tƣởng của Ngƣời về giáo dục luôn c ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Ngay sau Cách mạng tháng 8 - 1945 thành công. Ngƣời xem việc nâng cao dân trí là “m t công việc cần phải thực hiện c p tốc”để làm cho “mọi ngƣời Việt Nam, ai cũng đều c kiến thức để c thể tham gia vào công cu c xây dựng nƣớc nhà” [28, tr.118]. Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm sâu sắc đến sự nghiệp giáo ,dục. Ngƣời n i:“Vì lợi ích mƣời năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm phải trồng ngƣời” mục đích của việc đào tạo trong nhà trƣờng theo ngƣời là: “Đào tạo những công dân tốt, cán b tốt, những ngƣời chủ tƣơng lai của nƣớc nhà”Tiếp tục thực hiện di sản tƣ tƣởng của ngƣời, Đảng và nhà nƣớc ta luôn xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tƣ cho giáo dục là đầu tƣ cho sự phát triển. Đặc biệt tại h i nghị Trung ƣơng 8 kh a XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện D&ĐT. Đổi mới căn bản, toàn diện D&ĐT là đổi mới những v n đề lớn, cốt lõi, c p thiết, từ quan điểm, tƣ tƣởng chỉ đạo đến mục tiêu, n i dung, phƣơng pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nƣớc đến hoạt đ ng quản trị của các cơ sở giáo dục - đào tạo và việc tham gia của gia đình, c ng đồng, xã h i và bản thân ngƣời học; đổi mới ở t t cả các bậc học, ngành học. Trong hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam, giáo dục phổ thông (trong đ c giáo dục tiểu học) đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta xác định là c p học c tầm quan trọng đặc biệt g p phần hình thành và phát triển nhân cách của trẻ m t cách toàn diện nh t. Ở tuổi này, trẻ em là những trang gi y trắng, trên đ cha mẹ, thầy cô giáo là những ngƣời trực tiếp vẽ lên những nét đầu tiên của cu c đời, từ đ giúp các em phát triển những nhân tố sẵn c của bản thân. Trong các n i dung cần phát triển, việc tiếp thu những kiến thức mà thầy cô giáo truyền đạt là việc r t quan trọng, nhƣng việc khơi dậy và bồi dƣỡng tình cảm, đạo đức, kĩ năng, thái đ càng hết sức cần thiết và không kém phần quan trọng. Qua đây giúp các em trở thành những ngƣời con biết yêu thƣơng và vâng lời cha mẹ, biết thƣơng yêu bạn bè và những 1
ngƣời xung quanh, yêu quê hƣơng đ t nƣớc, trở thành m t công dân tốt, sống c trách nhiệm với bản thân, gia đình và c ng đồng, sống h a bình hữu nghị với mọi ngƣời. D&ĐT c tác dụng to lớn đối với toàn b đời sống vật ch t và đời sống tinh thần của xã h i. Phát triển giáo dục là cơ sở để thực hiện chiến lƣợc phát triển kinh tế- xã h i, xây dựng chiến lƣợc phát triển con ngƣời, mà con ngƣời vừa là mục tiêu vừa là đ ng lực của sự phát triển xã h i. Phát triển giáo dục là m t trong những đ ng lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp h a, hiện đại h a đ t nƣớc là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời - yếu tố cơ bản để phát triển xã h i, tăng trƣởng nhanh và bền vững. Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của c p học nền m ng đ là giáo dục tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong các năm qua Đảng và Nhà nƣớc ta đã thƣờng xuyên quan tâm, tạo điều kiện để giáo dục c p tiểu học c đƣợc sự đổi mới và phát triển khá nhanh và dần tiến tới đồng b và vững chắc. Trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông trong thời gian 5 năm từ 2015 – 2019, ngành giáo dục n i chung và giáo dục tiểu học n i riêng đã thƣờng xuyên đƣợc quan tâm, tạo điều kiện để ổn định và phát triển. Đ i ngũ cán b quản lí, giáo viên, nhân viên, học sinh c sự phát triển đáng kể, cơ sở vật ch t trƣờng lớp không ngừng đƣợc đầu tƣ, tăng cƣờng, ch t lƣợng về chuyên môn ngày càng đƣợc quan tâm chú trọng nhiều hơn, trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho công tác dạy và học đƣợc đầu tƣ ngày càng hoàn thiện hơn và đồng b tạo ra những điều kiện thuận lợi để giáo dục tiểu học phát huy các tiềm năng thế mạnh của bậc học mình g p phần vào phát triển kinh tế- văn h a xã h i của địa phƣơng. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt đƣợc, sự nghiệp giáo dục c p tiểu học ở huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông vẫn c n b c l nhiều tồn tại, yếu kém, b t cập, thể hiện ở các n i dung nhƣ sau: ch t lƣợng giáo dục ở các trƣờng c n chƣa đồng đều, ch t lƣợng đại trà c nâng lên nhƣng chƣa tƣơng xứng với tiềm năng lợi thế của huyện nhà. Ch t lƣợng mũi nhọn chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, dạy và học ở vùng kinh tế - xã h i kh khăn c n nhiều hạn chế, cơ sở vật ch t ở m t số đơn vị trƣờng c n thiếu thốn, lạc hậu, việc tăng cƣờng vốn Tiếng Việt cho thật sự hiệu quả 2
đối với học sinh là đồng bào dân t c thiểu số (ngôn ngữ thứ hai của các em khi đến trƣờng) cũng là yêu cầu hết sức cần thiết, c p bách để nâng cao ch t lƣợng giảng dạy của huyện nhà. Việc đổi mới phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy và học chậm đƣợc đổi mới theo hƣớng phát huy tính tích cực, sáng tạo, học sinh là trung tâm của quá trình dạy và học. Ngoài ra c n nhiều v n đề b t cập về đ i ngũ giáo viên của huyện nhà do các năm trƣớc đây huyện mới thành lập giáo viên giảng dạy thiếu khá nhiều dẫn đến việc tuyển dụng ồ ạt, chƣa chặt chẽ do vậy ch t lƣợng giáo viên chƣa đảm bảo, không đồng đều, đào tạo thiếu bài bản, chắp vá... Bên cạnh đ , năng lực trình đ tổ chức quản lý của đ i ngũ cán b quản lý, giáo viên, nhân viên đáp ứng c n quá chậm so với yêu cầu thực tế của xã h i, và đứng trƣớc các yêu cầu về việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài trong thời kỳ mới. Đ là những v n đề đặt ra cần sự quan tâm đầu tƣ giải quyết kịp thời nhằm giúp giáo dục tiểu học đạt đƣợc những kết quả vững chắc hơn nữa để h a nhập và phát triển chung vào giáo dục tỉnh nhà n i riêng và khu vực Tây Nguyên n i chung. Từ những v n đề c n kh khăn, vƣớng mắc nêu trên, việc thực hiện mục tiêu chiến lƣợc giáo dục huyện nhà giai đoạn 2015 - 2020 và các năm học tiếp theo,trong đ giáo dục tiểu học đ ng vai tr quan trọng trong việc làm nền tảng cơ sở vững chắc để học sinh tiếp tục học lên các bậc học cao hơn, tiếp tục nâng cao về số lƣợng và ch t lƣợng dạy học 2 buổi trên ngày, nâng cao vai tr , trách nhiệm, lƣơng tâm đạo đức nhà giáo và cung c p nguồn nhân lực càng trở thành v n đề c tầm quan trọng hơn bao giờ hết và trở thành v n đề đ i hỏi cao của thực tế. Để hình thành cái nhìn tổng quát nh t về v n đề QLNN đối với ngành giáo dục n i chung và giáo dục c p tiểu học n i riêng qua đ c hƣớng cải thiện, bổ sung thật chủ đ ng và sáng tạo hoạt đ ng QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện, tôi chọn v n đề “Quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông” làm đề tài luận văn Thạc sĩ chuyên ngành quản lí công để nghiên cứu khoa học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Lĩnh vực D&ĐT hiện nay là m t v n đề đƣợc nhiều nhà quản lý và nhà nghiên cứu khoa học quan tâm. Trong những năm gần đây, cũng c nhiều luận văn 3
thạc sỹ, tiến sỹ, những công trình nghiên cứu khoa học về giáo dục với phạm vi quốc gia hay tại từng địa phƣơng cụ thể.C thể kể đến m t số đề tài và các công trình nghiên cứu tại Việt Nam nhƣ: “ Quản lí nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn Tây Nguyên”. Luận án tiến sĩ Quản lý công của tác giả Hồ Hoàng Thanh Vân ( 2018) Luận văn đã trình bày cơ sở khoa học quản lí nhà nƣớc về giáo dục tiểu học, thực trạng quản lí nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn Tây Nguyên qua đ đƣa ra định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn Tây Nguyên. “ Quản lý nhà nƣớc nâng cao ch t lƣợng giáo dục tiểu học trên địa bàn Thành Phố Hà N i “. Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công của tác giả Nguyễn Thị Thu Hƣơng (2011). Luận văn đã trình bày n i dung QLNN trong việc nâng cao ch t lƣợng giáo dục tiểu học và đƣa ra các biện pháp nhằm hoàn thiện QLNN về nâng cao ch t lƣợng giáo dục tiểu học trên địa bàn Thành Phố Hà N i (31). "Quản lý nhà nƣớc về giáo dục phổ thông Tỉnh Bắc iang trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Nguyễn Duy Dƣơng (2011). Luận văn đã nêu các v n đề lý luận về giáo dục và đào tạo, n i lên thực trạng giáo dục Việt Nam n i chúng và tỉnh Bắc iang n i riêng. Đồng thời đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện D&ĐT tại địa phƣơng [27]. "Quản lý nhà nƣớc về giáo dục và đào tạo– Thực trạng và giải pháp hoàn thiện”của tác giả Hoàng Thị Tú Oanh (Luận văn thạc sĩ quản lý Hành chính công, 2007). Luận văn đã nêu các v n đề lý luận về giáo dục và đào tạo, n i lên thực trạng giáo dục Việt Nam. Sau đ đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện D&ĐT nƣớc ta [32]. “Quản lí nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đắk Lăk” Luận văn thạc sỹ chuyên ngành quản lý công của tác giả Lê Thị Mai Lam (2017). Luận văn đã nêu lên các v n đề lý luận về giáo dục và đào tạo n i chung và giáo dục tiểu học n i riêng, quản lí nhà nƣớc về giáo dục và quản lí nhà nƣớc về giáo dục tiểu học. Kinh nghiệm của m t số địa phƣơng, thực trạng quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học của huyện Krông Buk sau đ đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn 4
thiện quản lí nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đắk Lăk.[33]. “Quản lí nhà nƣớc về giáo dục bậc trung học cơ sở trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đăk Lăk” Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công của tác giả Hồ Sĩ Tu n (2014). Luận văn đã nêu đƣợc khái niệm D&ĐT, khái niệm giáo dục THCS, khái niệm QLNN về D&ĐT, khái niệm QLNNvề giáo dục THCS, quan điểm của Đảng và nhà nƣớc về D&ĐT. Thực trạng QLNN về giáo dục bậc THCS của huyện Krông Buk, đồng thời luận văn chỉ ra những khuyết điểm, b t cập, nguyên nhân và đề ra các giải pháp để hoàn thiện QLNN đối với giáo dục THCS trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đăk Lăk.[34]. Ngoài ra cũng c nhiều luận văn, đề tài nghiên cứu khoa học khác, nghiên cứu về giáo dục tiểu học, nhƣng tập trung chủ yếu vào các n i dung về phƣơng pháp giảng dạy và các hoạt đ ng quản lý khác. Tuy nhiên chƣa c đề tài nào nghiên cứu m t cách đầy đủ và hệ thống n i dung QLNN về giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện ĐắkGlong, tỉnh Đắk Nông. Trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu của các tác giả đã nêu trên, tác giả luận văn chọn đề tài “Quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông” cho công trình nghiên cứu trình đ thạc sĩ của mình. Đây là đề tài mới và không trùng lặp với các đề tài đã đƣợc công bố trƣớc đ . 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Mục đích nghiên cứu trong luận văn này là hoạt đ ng QLNN đối với giáo dục và GDTH nói chung và QLNN về DTH trên địa bàn huyện Đắkglong, tỉnh Đắk Nông nói riêng. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực trạng, xác định những kết quả đạt đƣợc và hạn chế trong QLNN về giáo dục và giáo dục tiểu học n i chung và DTH trên địa bàn huyện ĐăkgLong, tỉnh Đăk Nông n i riêng qua đ luận văn đề ra phƣơng hƣớng và những giải pháp nhằm đổi mới và hoàn thiện hơn nữa công tác QLNN về giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện. - hiệm vụ: 5
Phân tích các v n đề lý luận QLNN về giáo dục, QLNN về DTH, QLNN về GDTH trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. Cung c p các thông tin m t cách c hệ thống về lý luận và thực tiễn về QLNN đối với DTH n i chung và QLNN về DTH trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông nói riêng. Đánh giá thực trạng QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn c p huyện tại tỉnh Đắk Nông. Phân tích, làm rõ dự báo định hƣớng phát triển giáo dục c p Tiểu học và đề xu t các giải pháp, kiến nghị g p phần phát triển giáo dục bậc Tiểu học trong giai đoạn tới của Đảng và Nhà nƣớc đối với giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Đối tƣợng nghiên cứu trong luận văn này là hoạt đ ng QLNN đối với giáo dục và DTH nói chung và QLNN về DTH trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông nói riêng. - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt đ ng QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. Thời gian từ năm 2015 đến giai đoạn hiện nay (đầu năm 2019). 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu luận văn - Phương pháp luận: Sử dụng phƣơng pháp luận biện chứng duy vật của Chủ nghĩa Mác – Lê Nin trong việc phân tích, xem xét v n đề nghiên cứu. Cơ sở lý luận của Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc về vai tr của giáo dục, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc với sự nghiệp phát triển đ t nƣớc. Dựa trên hệ thống lý luận về QLNN đối với D&ĐT n i chung, giáo dục tiểu học n i riêng. - Phương pháp nghiên cứu: 6
Đề tài sử dụng các phƣơng pháp sau: Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu thứ c p: Thông qua việc phân tích số liệu, các thông tin đã đƣợc thu thập c liên quan đến đề tài nghiên cứu. Từ đ tổng hợp, xác định nguyên nhân của thực trạng để tìm ra các giải pháp phù hợp. Ngoài ra c n sử dụng thêm các phƣơng pháp nhƣ: - Phƣơng pháp thống kê; - Phƣơng pháp phân tích; - Phƣơng pháp tổng hợp; - Phƣơng pháp so sánh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Kết quả nghiên cứu của đề tài m t mặt hệ thống h a lý luận cơ bản QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn c p huyện, bƣớc đầu gợi mở m t số v n đề lý luận về giáo dục tiểu học và QLNN về giáo dục c p tiểu học gắn với địa bàn các huyện thu c Tây Nguyên nhƣ Đắk long, tỉnh Đắk Nông. - Ý nghĩa thực tiễn: Cung c p thực trạng về QLNN đối với c p Tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông, là m t huyện miền núi, mới thành lập làm tƣ liệu tham khảo. C thể là tài liệu tham khảo cho hoạt đ ng QLNN về giáo dục c p Tiểu học trên địa bàn các huyện thu c tỉnh Đắk Nông n i chung và huyện Đắk Glong nói riêng. Kết quả nghiên cứu của đề tài cũng c thể làm tài liệu tham khảo trong học tập môn QLNN về D&ĐT, cho những ai dành sự quan tâm, muốn nghiên cứu hay tìm hiểu QLNN về giáo dục c p Tiểu học. Ngoài ra đề tài nghiên cứu cũng làm phong phú thêm những nghiên cứu, đề tài về giáo dục c p tiểu học. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, n i dung chính của đề tài đƣợc kết c u nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. 7
Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng, giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Đắk long, tỉnh Đắk Nông. 8
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm giáo dục B t kỳ m t xã h i nào muốn tồn tại và phát triển đều phải tổ chức thực hiện các hoạt đ ng giáo dục liên tục đối với các thế hệ con ngƣời. iáo dục là nhu cầu t t yếu của xã h i loài ngƣời, m t lịch sử khách quan không thể tách rời của lịch sử loài ngƣời. Những kinh nghiệm mà loài ngƣời tích lũy trong quá trình phát triển lịch sử đƣợc lƣu giữ từ thế hệ này sang thế hệ khác, nhằm duy trì và phát triển xã h i loài ngƣời. Sự truyền thụ lại kiến thức đ đƣợc gọi là giáo dục. Trong suốt quá trình lịch sử phát triển của xã h i loài ngƣời, sự phát triển nào cũng cần đến các yếu tố nhƣ tài nguyên, vốn, con ngƣời… Song, t t cả các nguồn tài nguyên đều nhờ đến bàn tay và khối c của con ngƣời mới phát huy đƣợc tác dụng. Chỉ nhờ c con ngƣời, các nguyên vật liệu mới đƣợc khai thác, chế biến và sản xu t thành hàng hoá. Với sự sáng tạo của con ngƣời mà khoa học và kỹ thuật mới phát triển, các phát minh, sáng chế mới ra đời và năng su t lao đ ng đƣợc cải thiện. Ngay cả khi khoa học hiện đại, cùng sự xu t hiện của rô bốt thay thế con ngƣời trong m t số công việc, nhƣng n cũng chính do con ngƣời phát minh, sáng chế ra. Để c thể làm đƣợc t t cả những điều kể trên thì con ngƣời phải biết cách khai thác, vận hành, sử dụng các nguồn tài nguyên sẵn c , và sáng chế ra những phƣơng tiện phục vụ cho cu c sống của mình, thì t t yếu họ phải c tri thức, và cần đƣợc đào tạo, giáo dục. C nhiều khái niệm khác nhau về giáo dục tùy theo những g c nhìn mà chúng ta tìm hiểu. Dƣới đây là m t số khái niệm về giáo dục mà chúng ta thƣờng gặp. iáo dục theo nghĩa hẹp: “Đó là một bộ phận của quá trình hình thành những cơ sở khoa học của thế giới quan, niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, tình cảm, những tính cách, những hành vi, thói quen cư xử đúng đắn trong xã hội, kể cả việc phát triển và nâng cao thể lực”. iáo dục theo nghĩa r ng: “là sự hình thành nhân cách được tổ chức một cách có mục đích, có tổ chức thông qua các hoạt động, và giữa các quan hệ giữa nhà 9
giáo dục với người được giáo dục nhằm giúp người được giáo dục chiếm lĩnh những tri thức, kinh nghiệm của xã hội loài người”[49]. Theo từ điển Hán Việt: “Giáo dục là hoạt động có tổ chức, có mục đích nhằm đào tạo con người, làm cho họ trở thành những con người có năng lực theo tiêu chuẩn nhất định”, [14, tr.116]. Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Giáo dục là quá trình đào tạo con người một cách có mục đích, nhằm chuẩn bị cho con người tham gia vào đời sống xã hội, tham gia lao động sản xuất, nó được thực hiện bằng cách tổ chức việc truyền thụ và lĩnh hội những kinh nghiệm lịch sử - xã hội của loài người” [30, tr.50]. Nghiên cứu sự hình thành và phát triển con ngƣời, C.Mác cho rằng, con ngƣời là m t thực thể sinh học - xã h i. Theo đ , đứa trẻ mới ra đời chỉ là “con ngƣời dự bị”. N không thể trở thành con ngƣời, nếu bị cô lập, tách khỏi đời sống xã h i. Muốn tồn tại và phát triển, đứa trẻ phải gia nhập vào môi trƣờng xã h i. Chính việc gia nhập vào môi trƣờng xã h i, thông qua các thiết chế xã h i, đặc biệt là giáo dục, con ngƣời mới c thể hoà nhập vào xã h i. iáo dục giúp con ngƣời c đƣợc những kinh nghiệm cần thiết để sống, thích ứng và phát triển. Mặt khác, giáo dục c n đƣa lại cho con ngƣời tri thức và văn h a. Điều này giúp họ c nhiều cống hiến hơn cho xã h i. Nhƣ vậy, theo ông, giữa xã h i và hoạt đ ng giáo dục luôn c mối quan hệ biện chứng. Trong đ , xã h i đ ng vai tr là nhân tố quy định hoạt đ ng giáo dục, định hƣớng cho sự phát triển của giáo dục, c n giáo dục c tác đ ng tích cực ngƣợc lại đối với sự phát triển của xã h i [13]. iáo dục là hiện tƣợng xã h i đặc trƣng của xã h i loài ngƣời, trở thành m t chức năng sinh hoạt không thể thiếu đƣợc và không bao giờ m t đi ở b t kỳ m t hình thái kinh tế phát triển nào của xã h i. iáo dục là m t b phận của quá trình tái sản xu t mở r ng sức lao đ ng xã h i, là m t trong những nhân tố quan trọng trong việc tái sản xu t mở r ng sức lao đ ng xã h i. iáo dục mang tính lịch sử, cụ thể, tính ch t, mục đích, nhiệm vụ, n i dung, phƣơng pháp và hình thức tổ chức giáo dục biến đổi theo các giai đoạn phát triển của xã h i, theo mỗi hình thức chế đ chính trị, hay kinh tế của xã h i y. 10
Với r t nhiều cách hiểu và khái niệm khác nhau về giáo dục tuy vậy t t cả chúng ta đều thừa nhận vai tr vô cùng to lớn của giáo dục đối với con ngƣời và sự phát triển của xã h i. 1.1.2. Khái niệm giáo dục tiểu học iáo dục phổ thông là quá trình trang bị kiến thức cơ bản, thông thƣờng cần nh t về khoa học xã h i, khoa học tự nhiên…đối với mỗi con ngƣời. Tuy là kiến thức phổ thông nhƣng n lại bao gồm trong đ nhiều lĩnh vực khác nhau xu t hiện trong đời sống xã h i, do đ kiến thức phổ thông là m t kho kiến thức vô cùng to lớn mà không ai c thể nắm bắt đƣợc, nh t là trong giai đoạn hiện nay với sự phát triển nhƣ vũ bão của khoa học công nghệ. Hệ thống giáo dục quốc dân gồm giáo dục chính quy và giáo dục thƣờng xuyên. Các c p học và trình đ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm: - iáo dục mầm non c nhà trẻ và mẫu giáo; - iáo dục phổ thông bao gồm (tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông); - Giáo dục nghề nghiệp c trung c p chuyên nghiệp và dạy nghề; - iáo dục đại học và sau đại học đào tạo trình đ cao đẳng, trình đ đại học, trình đ thạc sĩ, trình đ tiến sĩ. iáo dục phổ thông dành cho lứa tuổi từ 6 đến 18 tuổi. Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể ch t, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng đ ng và sáng tạo, hình thành nhân cách con ngƣời Việt Nam xã h i chủ nghĩa, xây dựng tƣ cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cu c sống lao đ ng, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc [39 ]. Theo Điều lệ trƣờng tiểu học năm 2010 và Thông tƣ số 50/2012 TT/B D-ĐT ngày 18 tháng 12 năm 2012 Thông tƣ sửa đổi, bổ sung điều 40, bổ sung điều 40a của Thông tƣ số 41 ban hành điều lệ trƣờng tiểu học với n i dung nhƣ sau: Trƣờng tiểu học là cơ sở giáo dục đầu tiên trong hệ thống giáo dục phổ thông, c tƣ cách pháp nhân, c tài khoản và con d u riêng. iáo dục tiểu học đƣợc thực hiện trong năm năm học, từ lớp m t đến lớp năm. Tuổi của học sinh tiểu học từ sáu đến mƣời 11
bốn tuổi (tính theo năm). Tuổi vào lớp m t là sáu tuổi hoặc lớn hơn sáu tuổi đƣợc qui định rõ trong Thông tƣ 50. Ở tuổi này các em r t hiếu đ ng, t m , tƣ duy và suy nghĩ c n mang tính cụ thể, trực quan, thích khen hơn chê trong các hoạt đ ng. Kinh nghiệm c n hạn chế. Các em r t hồn nhiên, trong sáng. Các em tin gần nhƣ tin tuyệt đối vào thầy cô, hoạt đ ng chủ đạo là hoạt đ ng học tập [8]. Trong trƣờng tiểu học, dạy học là hoạt đ ng trọng tâm, chiếm m t quỹ thời gian lớn, chi phối nhiều hoạt đ ng khác. Nhƣng do đặc điểm tâm lí học sinh tiểu học, trẻ c nhu cầu phát triển mạnh cả về trí tuệ, lẫn thể ch t. Bản ch t của việc “học mà chơi, chơi mà học”vẫn là đặc điểm tâm lí hết sức quan trọng và đặc trƣng cho mọi hoạt đ ng học tập, lao đ ng, vui chơi giải trí của các em. Đây là thời kì mà tƣ duy của trẻ đang chuyển dần từ tƣ duy trực quan sinh đ ng sang tƣ duy trừu tƣợng. Nh t là đối với học sinh đầu c p tƣ duy của trẻ mới đƣợc hình thành từ những thao tác cụ thể tức là những thao tác của tƣ duy thu c về những đồ vật c thể điều khiển bằng tay hoặc c thể trực giác h a. Vì vậy, song song với việc đặt những viên gạch nền m ng của kiến thức văn h a và khoa học cho các em, chúng ta cần phải tổ chức cho trẻ sinh hoạt vui chơi m t cách lí thú,bổ ích phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi của các em, cần chú ý rèn luyện thêm cho các em về năng lực, phẩm ch t. Thầy cô giáo là ngƣời c tác đ ng quan trọng đối với tinh thần, suy nghĩ của các em do đ đặt ra thêm cho chúng ta m t bài toán là lựa chọn giáo viên đủ tâm, đủ tài, tâm huyết, tài năng và trách nhiệm nhằm làm cho giáo dục tiểu học c ch t lƣợng m t cách thực sự. 1.1.3. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về giáo dục tiểu học 1.1.3.1. Quản lý giáo dục Theo nghĩa tổng quát: Quản lý giáo dục là hoạt đ ng điều hành, phối hợp các lực lƣợng xã h i nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã h i. Quản lý giáo dục là sự tác đ ng liên tục, c tổ chức, c hƣớng đích của chủ thể quản lý lên hệ thống giáo dục nhằm tạo ra tính tr i của hệ thống; sử dụng m t cách tối ƣu các tiềm năng, các cơ h i của hệ thống nhằm đƣa hệ thống đến mục tiêu 12