Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tạo động lực làm việc cho viên chức các trường trung học cơ sở trên địa bàn quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:133

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm làm rõ lý luận và phân tích thực trạng động lực và tạo động lực làm việc của VC, đề xuất các giải pháp tạo động lực làm việc cho VC các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tạo động lực làm việc cho viên chức các trường trung học cơ sở trên địa bàn quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ HỒNG VÂN TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO VIÊN CHỨC CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH \ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ HỒNG VÂN TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO VIÊN CHỨC CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60.34.04.03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ ANH XUÂN TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, Luận văn Thạc sỹ quản lý công “Tạo động lực làm việc cho viên chức các trường trung học cơ sở trên địa bàn quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự hướng dẫn của TS.Lê Anh Xuân. Các thông tin, số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ một luận văn nào trước đây. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phạm Thị Hồng Vân
LỜI CẢM ƠN Với tất cả tấm lòng thành kính và tình cảm chân thành tác giả xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Ban Giám đốc Học viện, Khoa Sau đại học trường Học Viện Hành Chính Quốc Gia và các thầy giáo, cô giáo giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu học tập. Tác giả xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm chỉ bảo, sự giúp đỡ tận tình của TS. Lê Anh Xuân đã trực tiếp hướng dẫn luận văn và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành bản luận văn. Tác giả xin được trân trọng cảm ơn Ủy ban nhân dân Quận 1, Phòng Giáo dục và Đào tạo Quận 1 và cán bộ quản lý, giáo viên các trường học thuộc Quận 1 cùng cơ quan, bạn bè, gia đình đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành bản luận văn này. Bên cạnh đó, để có những số liệu, thông tin chính xác trong luận văn, tác giả xin gửi lời cảm ơn tới Ban Giám hiệu Trường THCS Minh Đức và Trường THCS Đức Trí cùng các đồng nghiệp, các bạn đã giúp đỡ nhiệt tình trong quá trình thu thập thông tin. Mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng, nhưng do trình độ, năng lực, kinh nghiệm của tác giả còn hạn chế, thời gian nghiên cứu không nhiều, bởi vậy luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả kính mong nhận được sự góp ý, nhận xét từ thầy, cô giáo, các nhà quản lý, các nhà khoa học cũng như các bạn bè và đồng nghiệp để bài luận văn trở nên hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, tháng 01 năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phạm Thị Hồng Vân
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT THCS : Trung học cơ sở TP. HCM : Thành phố Hồ Chí Minh UBND : Uỷ ban nhân dân BĐD CMHS : Ban đại diện cha mẹ học sinh GD : Giáo dục CH : Chi hội VC : Viên chức VCGV : Viên chức giáo viên SL : Số lượng KSĐL : Khảo sát động lực TB : Trung bình
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Bảng, Nội dung Trang biểu đồ, Bảng hình1.1 Ảnh hưởng của các yếu tố duy trì và động viên 17 Bảng 2.1 Mức độ hài lòng của VC đối với công việc đang đảm nhận 38 Bảng 2.2 Mức độ tình hình sử dụng thời gian làm việc tại công sở 41 của VC Bảng 2.3 Tỉ lệ VC có ý định chuyển công tác 39 Bảng 2.4 Mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao của VC 42 Bảng 2.5 Mức độ hoàn thành công việc vượt thời gian, và không 43 hoàn thành kế hoạch theo thời gian, quy định của VC Bảng 2.6 Mức độ nỗ lực làm việc khi có động lực của VC 44 Bảng 2.7 Mức độ nỗ lực khắc phục khi gặp khó khăn của VC 45 Bảng 2.8 Mức độ tự học tự nghiên cứu trau dồi kiến thức chuyên 45 môn của VC Bảng 2.9 Chế độ tiền lương của viên chức ở 2 trường THCS Minh 47 Đức và THCS Đức Trí Bảng 2.10 Mức nhận xét của VC đối với các khoản tiền thưởng 50 Bảng 2.11 Mức nhận xét của VC đối với phụ cấp và phúc lợi 52 Bảng 2.12 Mức độ tác động của các yếu tố thuộc về công việc đối với 53 động lực làm việc của VC Bảng 2.13 Mức độ nhận xét của VCGV đối với việc đảm bảo các 56 yếu tố tác động thuộc về công việc Bảng 2.14 Nhận xét về đánh giá thực hiện công việc của VC 57 Bảng 2.15 Mong muốn thay đổi cách thức đánh giá đối của VC 58 Bảng 2.16 Mức độ tác động của biện pháp tạo động lực thông qua 60 đào tạo và bồi dưỡng đến động lực làm việc của VC
Bảng 2.17 Nhận xét về biện pháp khen thưởng - kỷ luật của VC 61 Bảng 2.18 Mức độ hài lòng về công tác khen thưởng - kỷ luật của 63 VC Bảng 2.19 Mức độ nhận xét của VCGV về điều kiện, môi trường làm 64 việc Biểu đồ 2.1 Trình độ chuyên môn của VC thuộc khối THCS các trường 34 THCS trên địa bàn quận 1 Biểu đồ 2.2 Trình độ chuyên môn của VC các trường THCS trên địa 35 bàn quận 1 từ năm 2013 - 2017 Hình 1.1 Tháp nhu cầu của Maslow 16 Sơ đồ 1.1 Cơ cấu tổ chức các trường THCS trên địa bàn quận 1 33
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ...................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn: ...................................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ..................................................... 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ................................ 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ............................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 8 NỘI DUNG Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO VIÊN CHỨC CÁC TRƯỜNG THCS ....................................................................................................... 9 1.1. Tổng quan về tạo động lực làm việc cho viên chức các trường THCS ......... 9 1.1.1. Khái niệm động lực, động lực làm việc và tạo động lực làm việc ................ 9 1.1.1.1 Động lực ................................................................................................... 9 1.1.1.2 Động lực làm việc................................................................................... 10 1.1.1.3 Tạo động lực làm việc ............................................................................ 10 1.1.2. Tạo động lực làm việc cho viên chức các trường THCS ............................ 11 1.1.2.1. Tạo động lực làm việc cho VC trong đơn vị sự nghiệp GD công lập ... 11 1.1.2.2. Tạo động lực làm việc cho VCGV các trường THCS ........................... 12 1.2. Các tiêu chí tạo động lực làm việc cho viên chức các trường THCS .......... 14 1.2.1 Mức độ tin tưởng, gắn bó với vị trí việc làm hiện có của viên chức ........... 14 1.2.2 Tình hình sử dụng thời gian làm việc........................................................... 14 1.2.3 Mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao ..................................................... 15 1.3. Cơ sở pháp lý và các chủ thể tham gia tạo động lực làm việc cho viên chức các trường THCS .................................................................................................... 15 1.3.1 Cơ sở pháp lý: .............................................................................................. 15 1.3.1.1 Một số học thuyết tiêu biểu về tạo động lực làm việc ............................ 15
1.3.1.2 Hệ thống các biện pháp tạo động lực làm việc cho viên chức ............... 20 1.3.2 Chủ thể tham gia tạo động lực làm việc cho VC các trường THCS ............ 23 1.3.2.1 Bản thân viên chức ................................................................................. 23 1.3.2.2 Cơ quan, tổ chức trong các trường THCS ............................................. 25 1.3.2.3 Xã hội ..................................................................................................... 26 1.4. Kinh nghiệm tạo động lực làm việc cho VC tại một số đơn vị ..................... 26 1.4.1. Kinh nghiệm tạo động lực làm việc cho VC của trường THCS Hai Bà Trưng ..................................................................................................................... 26 1.4.2. Kinh nghiệm tạo động lực làm việc cho VCGV của Trường THCS Thăng Long ....................................................................................................................... 27 1.4.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM....................................................................................................................... 28 Tiểu kết Chương 1 ................................................................................................... 29 Chương 2: THỰC TRẠNG TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO VIÊN CHỨC CÁC TRƯỜNG THCS TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1, TP. HCM .................................... 30 2.1. Khái quát chung về giáo dục các trường THCS và đội ngũ viên chức các trường THCS trên địa bàn quận 1 TP. HCM ...................................................... 30 2.1.1. Khái quát chung về giáo dục các trường THCS ......................................... 30 2.1.1.1 Giới thiệu chung về giáo dục quận 1 ..................................................... 30 2.1.1.2 Thực trạng giáo dục các trường THCS trên địa bàn quận 1 ................. 32 2.1.2 Khái quát về VC các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM ........... 33 2.2 Thực trạng về tạo động lực làm việc cho VC các trường THCS trên địa bàn quận 1 TP.HCM giai đoạn 2013-2017 ................................................................... 37 2.2.1 Thực trạng động lực làm việc của viên chức các trường THCS trên địa bàn quận 1 TP. HCM .................................................................................................... 37 2.2.1.1 Mức độ quan tâm, tham gia của viên chức vào việc làm hiện có .......... 38 2.2.1.2 Tình hình sử dụng thời gian làm việc ..................................................... 39 2.2.1.3 Mức độ gắn bó với đơn vị....................................................................... 40
2.2.1.4. Mức độ hoàn thành nhiệm vụ ................................................................ 42 2.2.1.5. Mức độ nỗ lực làm việc ......................................................................... 44 2.2.2 Thực trạng động lực làm việc của viên chức các trường THCS trên địa bàn quận 1 TP. HCM .................................................................................................... 46 2.2.2.1 Thực trạng hoạt động tạo động lực làm việc cho viên chức bằng các biện pháp tài chính ...................................................................................... 47 2.2.2.2 Thực trạng hoạt động tạo động lực làm việc cho viên chức bằng các biện pháp phi tài chính. ...................................................................................... 52 2.3. Đánh giá về động lực làm việc và biện pháp tạo động lực làm việc đối với VC tại 2 trường THCS Minh Đức và THCS Đức Trí .......................................... 65 2.3.1. Về động lực làm việc ................................................................................... 65 2.3.1.1. Những ưu điểm ...................................................................................... 65 2.3.1.2.Hạn chế và nguyên nhân ........................................................................ 66 2.3.2. Về công tác tạo động lực làm việc ........................................................... 67 2.3.2.1.Những ưu điểm ....................................................................................... 67 2.3.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân ............................................................ 68 Tiểu kết chương 2 .................................................................................................. 70 Chương 3 .................................................................................................................. 71 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO VIÊN CHỨC CÁC TRƯỜNG THCS TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 1 TP. HCM ... 71 3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp ................................................................................. 71 3.1.1. Căn cứ đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước. ............................................................................................................................... 71 3.1.2. Căn cứ định hướng phát triển của các trường THCS trên địa bàn quận 1 đến năm 2020......................................................................................................... 74 3.1.3. Căn cứ thực trạng công tác tạo động lực làm việc cho VC tại các trường THCS trên địa bàn quận 1 ..................................................................................... 75 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện biện pháp tạo động lực làm việc cho viên chức tại các trường THCS trên địa bàn quận 1 ............................................................ 75
3.2.1. Giải pháp cải thiện thu nhập cho VC .......................................................... 76 3.2.2 Giải pháp hoàn thiện biện pháp bố trí sử dụng ........................................... 78 3.2.3 Giải pháp hoàn thiện biện pháp đào tạo – bồi dưỡng ................................. 80 3.2.4 Giải pháp hoàn thiện biện pháp đánh giá ................................................... 82 3.2.5 Giải pháp hoàn thiện biện pháp khen thưởng – kỷ luật............................... 83 3.2.6 Giải pháp cải thiện điều kiện, môi trường làm việc .................................... 85 3.3. Một số đề xuất, kiến nghị ................................................................................. 86 3.3.1 Đối với Sở Nội vụ, Sở Giáo dục – Đào tạo TP. HCM ................................. 86 3.3.2. Đối với Quận uỷ, UBND Quận 1 ................................................................ 86 3.3.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo Quận 1 .............................................. 87 3.3.3.1. Tham mưu cho UBND quận .................................................................. 87 3.3.3.2. Ổn định tổ chức, kiện toàn bộ máy lãnh đạo của trường...................... 87 3.3.3.3. Xây dựng định hướng phát triển cho các trường THCS trên địa bàn quận 1 ................................................................................................................. 88 3.3.4. Đối với các trường THCS trên địa bàn quận 1 ........................................... 88 3.3.5 Đối với bản thân viên chức .......................................................................... 88 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................... 90 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 93 PHỤ LỤC ................................................................................................................. 96
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Sự phát triển kinh tế xã hội mà mọi quốc gia theo đuổi đều hướng tới mục tiêu cuối cùng là làm cho cuộc sống con người tốt hơn. Giáo dục không nằm ngoài mục tiêu đó. Giáo dục có nhiệm vụ làm giàu về kiến thức và tâm hồn của con người. Đặc biệt, trong nền kinh tế tri thức, giáo dục mang một sứ mạng cao khi nó khơi gợi, kích thích những khả năng vô hạn của con người. Để con người sáng tạo ra những giá trị mới làm giàu cho đất nước. Để làm được những điều này, bất kỳ quốc gia nào cũng cũng cần một nguồn nhân lực có đủ năng lực để gánh vác được những trọng trách cao cả đó. Nguồn nhân lực được coi là nguồn lực đặc biệt, không thể thiếu trong mọi lĩnh vực, mọi tổ chức, quyết định tới sự thành công hay tăng trưởng và phát triển của mỗi quốc gia. Nếu không có nguồn nhân lực thì mọi quốc gia, tổ chức dù là ở khu vực công hay khu vực tư khó có thể hoàn thành được những mục đích đã đặt ra. Hơn nữa, ở Việt Nam, trong chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 đã xác định một trong nhưng trọng tâm là “Cải cách thể chế, xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, chú trọng cải cách chính sách tiền luương nhằm tạo động lực thực sự để cán bộ, công chức, viên chức thực thi công vụ có chất lượng và hiệu quả cao; nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính và chất lượng dịch vụ công”. Với tầm quan trọng như vậy, nên vấn đề làm thế nào để người lao động, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hăng say làm việc, phát huy được những ưu điểm của mình để làm cho tổ chức ngày càng lớn mạnh là điều quan tâm của rất nhiều tổ chức. Đây được coi là một vấn đề phức tạp và trừu tượng vì liên quan trực tiếp đến tâm lý con người. Trong thực tế, ở Việt Nam tỷ lệ viên chức thực sự quan tâm đến nghề nghiệp còn thấp, viên chức không say mê, tâm huyết với công việc đang phổ biến. Điều này đang thu hút nhiều sự quan tâm của nhà nước, các tổ chức và cá nhân. Hơn nữa, các chính sách về tạo động lực làm việc cho viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập chưa đạt kết quả như mong đợi của nhà quản lý. Ngoài ra, các nghiên cứu về động 1
lực làm việc cho viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập còn khá hạn chế. Đây là một trong những khó khăn trong quản lý nguồn nhân lực khu vực công hiện nay. Quận 1 là một trong những quận trung tâm của TP. HCM, luôn đi đầu trong các lĩnh vực kinh tế, khoa học, xã hội. Một trong những lĩnh vực luôn được các cấp lãnh đạo quận 1 chú trọng là giáo dục. Nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển, giáo dục quận 1 đã đạt được những bước tiến vượt bậc. Tuy nhiên vẫn còn có rất nhiều những khó khăn mà ngành giáo dục trên địa bàn quận phải cố gắng vượt qua để phấn đấu vì sự nghiệp giáo dục đào tạo chất lượng và hiệu quả cao, đủ điều kiện cung cấp nguồn nhân lực cho quận đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Việc xây dựng nguồn nhân lực nói chung và đội ngũ viên chức nói riêng nhằm phục vụ và thực hiện công tác quản lý, giáo dục tốt nhất cho mọi hoạt động của các trường trên địa bàn quận trong điều kiện còn nhiều khó khăn là một tiền đề quan trọng cho quá trình phát triển giáo dục của quận 1. Là một viên chức đang làm việc tại một trường THCS trên địa bàn quận 1, với nhận thức việc quan tâm tới động lực làm việc của người lao động nói chung và viên chức các trường THCS trên điạ bàn quận nói riêng là một yêu cầu cấp bách cùng với mong muốn vận dụng những kiến thức Quản lý công đã học vào thực tiễn, và để góp phần cho quận nhà có được đội ngũ viên chức đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng có một động lực làm việc thật sự mạnh mẽ để hướng đến mục tiêu chung, tác giả đã chọn đề tài “Tạo động lực làm việc cho viên chức các trường trung học cơ sở trên địa bản quận 1, thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công, đồng thời đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm góp phần nâng cao công tác tạo động lực làm việc cho viên chức các trường nói trên. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề tạo động lực làm việc cho viên chức nói chung và tạo động lực làm việc trong khu vực công nói riêng đã được nghiên cứu từ khá lâu. Ở Việt Nam hiện nay đã có các công trình nghiên cứu về vấn đề động lực làm việc như: 2
Về sách: + Tác giả Tạ Ngọc Ái (2009) với cuốn sách “Chiến lược cạnh tranh thời đại mới”, nhà xuất bản Thanh niên. Cuốn sách đã thể hiện những chiến lược để giúp doanh nghiệp tồn tại và đối phó với đối thủ cạnh tranh trong môi trường kinh doanh. Chiến lược tạo động lực làm việc cho người lao động để họ gắn bó với doanh nghiệp, hăng say làm việc đạt hiệu quả cao trong công việc là một trong những chiến lược tiêu biểu mà tác giả Tạ Ngọc Ái có đề cập đến trong cuốn sách. + Tác giả Nguyễn Thị Hồng Hải (2013) với cuốn sách “Động lực làm việc trong tổ chức hành chính nhà nước”. Một hệ thống lý thuyết về động lực làm việc đồng thời đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm tạo động lực làm việc trong tổ chức hành chính nhà nước đã được tác giả bao quát rất sâu sắc trong nội dung cuốn sách. Về các đề tài: + PGS.TS Nguyễn Thị Hồng Hải trong bài nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Tổ chức Nhà Nước ngày 22 tháng 05 năm 2013 với tiêu đề “Tạo động lực làm việc cho cán bộ, viên chức nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức hành chính nhà nước”. Thông qua những quan niệm chung nhất về động lực làm việc, tầm quan trọng của tạo động lực làm việc cho cán bộ, viên chức trong tổ chức hành chính nhà nước, bài viết đã chỉ ra ảnh hưởng cũng như tầm quan trọng của tạo động lực đối với tổ chức hành chính nhà nước, từ đó tác giả nhấn mạnh một số giải pháp tạo động lực cho cán bộ, viên chức nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức hành chính nhà nước. + TS. Nguyễn Minh Tuấn đăng trên Tạp chí Tuyên giáo 3 (2012) có bài viết “Mấy suy nghĩ về chính sách đãi ngộ cán bộ, viên chức hiện nay” có đưa ra các chính sách đãi ngộ cán bộ, viên chức gồm đãi ngộ vật chất và khuyến khích tinh thần. Bằng việc phân tích tình hình thực tế, tác giả cũng thấy được tầm quan trọng của từng chính sách và tiến trình cải cách tiền lương góp phần hoàn thiện các chính sách để từ đó chỉ ra những yêu cầu cần phải làm và các giải pháp cụ thể để thực hiện các yêu cầu trong thời gian tới. 3
Về các luận án, luận văn: + Luận án tiến sỹ Triết học của tác giả Lê Thị Kim Chi (2002) với tiêu đề “Vai trò động lực của nhu cầu và vấn đề chủ động định hướng hoạt động của con người trên cơ sở nhận thức nhu cầu”, đã phân tích nội dung hoạt động của con người và vai trò động lực của nhu cầu đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Tác giả cũng đã chỉ ra các căn cứ để xác định những nhu cầu bức bách hiện nay, và nêu một số giải pháp để đáp ứng những nhu cầu này nhằm phát huy vai trò động lực của con người đối với sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay. + Luận văn thạc sỹ của Đỗ Thị Mỹ Duyên (2014) về “Tạo động lực cho đội ngũ giảng viên tại trường Cao đẳng Sư phạm Đắk Lắk” đã chỉ ra đảm bảo điều kiện làm việc là cơ sở để duy trì trạng thái tinh thần và thể lực, từ đó giúp viên chức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đồng thời tác giả cũng nhấn mạnh chế độ lương thưởng cũng được xác định là nhu cầu cơ bản, chính đáng của viên chức. + Luận văn thạc sỹ "Giải pháp tạo động lực cho cán bộ, viên chức xã phường thành phố Đà Nẵng" của tác giả Trương Ngọc Hùng, đã đánh giá được chính sách tạo động lực trong viên chức xã phường ở thành phố Đà Nẵng, đồng thời chỉ ra những bất cập còn tồn tại và khuyến nghị những giải pháp tạo động lực làm việc cho viên chức tại thành phố Đà Nẵng. + Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện Hành chính của Tác giả Nguyễn Việt Đức (2012) “Động lực làm việc của viên chức các cơ quan hành chính nhà nước huyện Nam Trực, Nam Định” đã nghiên cứu và hình thành nên khung lý thuyết tương đối đầy đủ về động lực và tạo động lực làm việc cho viên chức trong cơ quan hành chính nhà nước. Qua tổng quan trên, có thể rút ra một số nhận xét: vấn đề tạo động lực làm việc cũng đã được quan tâm nghiên cứu từ rất lâu. Tuy nhiên, có rất ít đề tài nghiên cứu về tạo động lực làm việc của viên chức trong đơn vị sự nghiệp và chưa có công trình nào đi sâu vào việc luận chứng một cách toàn diện cơ sở lý luận, cũng như thực tiễn; đánh giá một cách khách quan thực trạng động lực làm việc của VC khối các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. Vì vậy, đề tài nghiên cứu tạo động lực làm việc 4
cho viên chức tại các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM sẽ xây dựng những giải pháp mới về tạo động lực làm việc tại các cơ quan đơn vị sự nghiệp công lập. Đề tài sẽ góp phần thúc đẩy năng lực làm việc của VC, nâng cao hiệu quả công tác đào tạo của khối các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP.HCM và đồng thời góp phần nâng cao vị thế của quận 1 với các quận khác và trong cả nước. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn: - Mục đích: Dựa trên cơ sở nghiên cứu làm rõ lý luận và phân tích thực trạng động lực và tạo động lực làm việc của VC, đề xuất các giải pháp tạo động lực làm việc cho VC các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM - Nhiệm vụ: + Hệ thống hóa những lý luận liên quan đến động lực, động lực làm việc, tạo động lực làm việc; các yếu tố ảnh hưởng tới động lực làm việc cũng như các khái niệm liên quan đến đề tài luận văn. + Phân tích, đánh giá thực trạng động lực làm việc, hoạt động tạo động lực làm việc của VC các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM, làm rõ những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân gây ra những hạn chế. + Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao động lực làm việc cho VC các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM cũng như nhằm đạt hiệu quả cao trong thực hiện công việc của VC ở những trường này. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: tạo động lực làm việc của VC các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. - Khách thể nghiên cứu: Viên chức tại các trường THCS trên địa bàn quận 1 TP. HCM được chia thành 2 khối cơ bản: VC khối hành chính và VC là GV. Cả hai khối viên chức này có chế độ lương thưởng và các chế độ phúc lợi khác là gần như là giống nhau, nhưng đều có những điểm khác biệt rõ rệt. Dựa trên thực tế, viên chức trong các trường THCS chủ yếu là giáo viên và hoạt động công vụ của họ có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả đào tạo của các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. Hơn nữa, động lực làm việc của VCGV là cơ sở đem lại sự sáng tạo, tâm lý 5
thỏa mái và sự say mê với nhiệm vụ được giao, giúp nhà trường có thêm những ý tưởng đột phá, giảm thiểu những vấn đề có tác động tiêu cực nảy sinh trong hoạt động; gắn kết với nhà trường, đóng góp vào thành công chung cua nhà trường trong việc thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình. Do đó, để nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường trung học, trước hết cần phải chú trọng, quan tâm, tạo động lực làm việc cho đội ngũ viên chức này. Vì vậy, tác giả xin giới hạn khách thể nghiên cứu của luận văn là VCGV để có thể tìm hiểu sát hơn thực trạng động lực làm việc của viên chức khối này, từ đó đề xuất một số giải pháp phù hợp cho công tác tạo động lực làm việc của VCGV các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: đề tài nghiên cứu tại các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. + Về thời gian: nghiên cứu các phương pháp tạo động lực làm việc cho viên chức giai đoạn 2013 – 2017 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời dựa trên những quan điểm, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước và hệ thống các văn bản pháp luật về công tác quản lý, sử dụng viên chức. - Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cơ bản như sau: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Việc nghiên cứu luận văn dựa trên kết quả phân tích các tài liệu, công trình nghiên có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến động lực và tạo động lực làm việc. Phương pháp này được sử dụng chủ yếu để xây dựng cơ sở lý luận về động lực làm việc của VC - là nền tảng cho việc đánh giá thực trạng, đề xuất các giải pháp tạo động lực làm việc cho VC. 6
+ Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Phương pháp này được sử dụng nhằm tìm kiếm, thu thập thông tin giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn về đánh giá thực trạng động lực, tạo động lực làm việc, đồng thời tìm kiếm các giải pháp để nâng cao động lực làm việc cho VC của các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. Bảng hỏi được xây dựng dựa trên khung lý thuyết về động lực và các biện pháp tạo động lực, chủ yếu để xác định mức độ động lực làm việc, các nhân tố tác động đến động lực làm việc và đánh giá thái độ của viên chức với các biện pháp tạo động lực làm việc. Điều tra bằng bảng hỏi đựợc thực hiện ở 02 trường THCS trên địa bàn quận 1 cụ thể là trường THCS Đức Trí, trường THCS Minh Đức với 124 VC là GV. Khảo sát được tiến hành thực hiện trong tháng 9 năm 2017. Số liệu sau khi tiến hành điều tra được xử lý bằng máy tính với các công cụ hỗ trợ, đựợc sử dụng để làm căn cứ phân tích, đánh giá thực trạng động lực và các biện pháp tạo động lực làm việc của viên chức tại các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM + Phương pháp phân tích - tổng hợp: Phương pháp này được sử dụng nhằm xử lý theo trình tự khoa học các thông tin, số liệu, bảng biểu đã thu thập về động lực và biện pháp tạo động lực, sau đó tiến hành tổng hợp để đưa ra kết luận phù hợp. + Phương pháp quan sát: Phương pháp này được sử dụng nhằm thu thập thông tin tại hai trường THCS Minh Đức và THCS Đức Trí. Những thông tin thu thập đựợc thông qua phương pháp quan sát được tác giả phân tích, đánh giá để làm rõ thực trạng về động lực và các biện pháp tạo động lực cho VC tại hai trường nói riêng và các trường THCS trên địa bàn quận 1 nói chung. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Luận văn đã hệ thống hóa một cách cơ bản lý luận về động lực làm việc, tạo động lực làm việc cho viên chức, các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc và những biểu hiện của động lực làm việc; những học thuyết cơ bản về động lực làm việc và tạo động lực làm việc; phân tích các học thuyết tạo động lực làm việc để thấy được ưu và nhược điểm của từng loại học thuyết. - Ý nghĩa thực tiễn của luận văn: Chất lượng và hiệu quả giáo dục phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ công chức, viên chức của các ngành, đặc biệt là đội ngũ viên chức 7
các cấp, việc chăm lo xây dựng đội ngũ viên chức trong các cơ sở giáo dục về các mặt phẩm chất, năng lực cũng như tạo động lực làm việc cho đội ngũ này có tầm quan trọng đặc biệt trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo, nhất là trong giai đoạn hiện nay, các cấp ủy Đảng, các cấp quản lý nhà nước và toàn ngành đang tập trung thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo. Vì vậy, vấn đề tạo động lực làm việc cho đội ngũ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp nói chung, và đặc biệt là đội ngũ VCGV trong các trường THCS có ý nghĩa rất lớn đối với hiệu quả hoạt động của tổ chức các đơn vị sự nghiệp giáo dục. Luận văn sau khi được công nhận có thể được sử dụng để làm tài liệu tham khảo, phục vụ cho công tác nghiên cứu và các hoạt động tạo động lực làm việc cho VC trong các đơn vị sự nghiệp giáo dục nói chung và VCGV các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM nói riêng. Đồng thời, những giải pháp và kiến nghị của luận văn sẽ góp phần giúp cho giáo dục quận 1 trong việc tạo và nâng cao động lực làm việc cho VCGV nhằm đạt được mục tiêu công việc đặt ra. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục bảng biểu, tài liệu tham khảo bố cục của Luận văn được chia làm ba chương, bao gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận về động lực và tạo động lực làm việc cho viên chức các trường THCS Chương 2: Thực trạng tạo động lực làm việc cho viên chức các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. Chương 3: Giải pháp nâng cao hoạt động tạo động lực làm việc cho VCGV các trường THCS trên địa bàn quận 1, TP. HCM. 8
NỘI DUNG Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO VIÊN CHỨC CÁC TRƯỜNG THCS 1.1. Tổng quan về tạo động lực làm việc cho viên chức các trường THCS 1.1.1. Khái niệm động lực, động lực làm việc và tạo động lực làm việc 1.1.1.1 Động lực Động lực là thuật ngữ không mới, được sử dụng khá phổ biến trong khoa học cũng như trong đời sống kinh tế - xã hội hiện nay. Cho đến nay, có rất nhiều quan điểm, khái niệm và định nghĩa khác nhau về động lực. Tùy theo cách thức tiếp cận, mỗi tác giả đều đã đưa ra những quan niệm riêng của mình về động lực. - Các tác giả nước ngoài: Tác giả Fernald L.D (2008) cho rằng “động lực chính là cái được tạo ra từ cảm xúc, nhưng không phải một cách trừu tượng và chung chung, mà khi có động lực là có tính mục tiêu và tính định hướng, được quyết định bởi sự tăng hay giảm của cảm xúc.” [22, tr.31]. Ở góc độ này, ông đã xác định động lực là quá trình tâm lý gây ra các kích thích, chỉ đạo và định hướng hành vi, thái độ. Theo Vroom (1964), động lực không những là một quá trình mà còn nhấn mạnh tính tự nguyện lựa chọn của hành vi khi định nghĩa động lực "Động lực là một quá trình lựa chọn bởi mỗi người hoặc của một tổ chức trong việc tự nguyện thực hiện các hành vi để đạt được mục tiêu” [27, tr.6]. Dưới góc độ quản trị học, nhiều tác giả nước ngoài đã có nhiều quan niệm động lực. Điển hình là Higgins (1994), ông cho rằng, động lực là lực đẩy bên trong mỗi cá nhân để đáp ứng các nhu cầu chưa được thỏa mãn. - Các tác giả trong nước: Tác giả Nguyễn Vân Điềm và Nguyễn Ngọc Quân (2007) cho rằng “động lực là cái thúc đẩy, là cái gia tăng sự phát triển, có khả năng khơi dậy tính tích cực của chủ thể và xác định tính xu hướng của nó” [7, tr.56]. Tác giả Nguyễn Thị Hồng Hải (2013), đã khái quát: “động lực là những nhân tố bên trong kích thích con người nỗ lực làm việc trong điều kiện cho phép, tạo ra năng suất, hiệu quả cao” [9, tr. 01]. 9