Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện, tỉnh Cao Bằng

Chia sẻ: Tuhai999 Tuhai999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:133

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn là đánh giá việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện, tỉnh Cao Bằng thời gian qua, rút ra bài học từ những thành công và hạn chế của mô hình, từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả của cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở cấp huyện, đáp ứng yêu cầu mới của cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện, tỉnh Cao Bằng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………./…………. …………./…………. ……… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THI MAI LIÊN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN, TỈNH CAO BẰNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mục lục HÀ NỘI – NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………./…………. …………./…………. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ MAI LIÊN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN, TỈNH CAO BẰNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TSKH.NGND. NGUYỄN VĂN THÂM HÀ NỘI – NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và là thành quả lao động khoa học của chính tác giả, không sao chép từ các công trình có liên quan đã được công bố. Các trích dẫn, số liệu trung thực, chính xác, từ các nguồn thông tin hợp pháp./. Tác giả Luận văn Phạm Thị Mai Liên
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến quý thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo điều kiện tốt nhất cho tác giả trong thời gian học tập và nghiên cứu tại trường. Để hoàn thành luận văn này tác giả đã nhận được sự giúp đỡ của nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân ở 12 huyện và tỉnh Cao Bằng. Sự hướng dẫn nhiệt tình, tận tụy của Giáo sư, Tiến sĩ khoa học, Nhà giáo nhân dân Nguyễn Văn Thâm. Tác giả xin trân trọng cám ơn Giáo sư, Tiến sĩ khoa học, Nhà giáo nhân dân Nguyễn Văn Thâm với những giúp đỡ tận tình, quý báu để tác giả hoàn thành tốt công trình nghiên cứu của mình. Đồng thời xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến UBND tỉnh Cao Bằng, Sở Nội vụ tỉnh Cao Bằng, UBND các huyện trên địa bàn tỉnh Cao Bằng và bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.
MỤC LỤC Nội dung Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng biểu Danh mục các hình vẽ, đồ thị MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 9 7. Kết cấu luận văn 9 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN 10 THÔNG 1.1. Khái niệm, nội dung thực hiện thủ tục hành chính theo cơ 10 chế một cửa, một cửa liên thông 1.1.1. Thủ tục hành chính, thực hiện thủ tục hành chính theo 10 cơ chế một cửa, một cửa liên thông 1.1.2. Sự hình thành và khái niệm cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở Việt Nam 13 1.1.3. Bản chất, mục tiêu của cơ chế một cửa, một cửa liên thông 18 1.1.4. Vai trò của việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông cấp huyện 21
1.1.5. Những vấn đề cơ bản trong thực hiện thủ tục hành chính 27 theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông cấp huyện 1.2. Các yếu tố tác động đến hiệu quả hoạt động của cơ chế một 29 cửa, một cửa liên thông 1.2.1. Hiệu quả và và tiêu chí xác định hiệu quả thực hiện thủ 29 tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông 1.2.2. Các yếu tố tác động đến hiệu quả thực hiện thủ tục 33 hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông 1.3. Kinh nghiệm nước ngoài về thực hiện cơ chế một cửa, một 37 cửa liên thông 1.3.1. Kinh nghiệm cải cách cung ứng dịch vụ công của 37 Chính phủ Hoa Kỳ 1.3.2. Mô hình một cửa của thành phố Liverpool (Anh) 42 1.3.3. Kinh nghiệm của Cộng hòa Liên bang Đức 44 1.3.4. Mô hình một cửa của thành phố Sydney (Úc) 45 1.3.5. Mô hình một cửa tại Thái Lan 46 1.3.6. Một số bài học kinh nghiệm 47 Tiểu kết Chương 1 49 Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI 50 ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN, TỈNH CAO BẰNG 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, văn hóa tỉnh 50 Cao Bằng. 2.1.1 Về điều kiện tự nhiên. 50 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội. 51 2.2. Thực trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện tỉnh Cao Bằng . 55 2.2.1. Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa (theo Quyết định số 181/2003/QĐ-TTg ngày 04/9/2003 của 55 Thủ tướng Chính phủ) tại UBND huyện tỉnh Cao Bằng.
2.2.2. Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông (theo Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg ngày 22/6/2007, Quyết định 09/2015/QĐ-TTg ngày 25/3/2015 62 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị định 61/NĐ-CP ngày 23/4/2018 của Chính phủ) tại UBND huyện tỉnh Cao Bằng. 2.2.3. Đánh giá tổng quan thực trạng thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND các huyện tỉnh Cao Bằng 69 qua khảo sát, nghiên cứu thực tế. 2.3. Đánh giá chung về thực trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện tỉnh 81 Cao Bằng. 2.3.1. Những tồn tại và hạn chế, vướng mắc cần khắc phục 81 2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế, vướng mắc 82 2.3.3. Một số bài học kinh nghiệm thực tế 84 Tiểu kết Chương 2 86 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN 87 THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN TỈNH CAO BẰNG 3.1. Yêu cầu và phương hướng nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện tỉnh Cao 87 Bằng 3.1.1. Yêu cầu nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện tỉnh Cao 87 Bằng 3.1.2. Phương hướng nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện tỉnh Cao 95 Bằng 3.2. Giải pháp và đề xuất, kiến nghị nâng cao hiệu quả cơ chế 98 một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện tỉnh Cao Bằng 3.2.1. Giải pháp 98 3.2.2. Đề xuất, kiến nghị với Trung ương và các cấp chính 103 quyền địa phương tỉnh Cao Bằng
Tiểu kết Chương 3 105 KẾT LUẬN 106 TÀI LIỆU THAM KHẢO 108 PHỤ LỤC 117
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Đổi mới hoạt động của nền hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu quản lý đối với mọi mặt của đời sống xã hội trong thời kỳ mới của đất nước là một yêu cầu tất yếu, khách quan trong giai đoạn hiện nay. Hoạt động này cần được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục, đặc biệt trong bối cảnh trước thềm cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, khi mà sự tác động của khoa học, công nghệ ngày càng tạo ra những thay đổi nhanh chóng, toàn diện đối với mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng…của đất nước. Trong nhiều năm qua công cuộc cải cách hành chính đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, chỉ đạo thực hiện với quyết tâm cao, nhằm xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả. Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001-2010 của Chính phủ (Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg ngày 17/9/2001 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001 – 2010) đã được tổng kết, đánh giá và đưa ra nhiều bài học kinh nghiệm, cũng như các mô hình hành chính tốt, giải quyết được nhiều yêu cầu, đòi hỏi đặt ra từ thực tiễn nền hành chính Việt Nam trong quá trình phát triển đất nước. Không dừng lại đó, Chính phủ đã ban hành Chương tình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai 2011-2020 (Nghị quyết 30c/NQ-CP ngày 08/11/2011 của Chính Phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020) nhằm tiếp tục xây dựng hoàn thiện nền hành chính nhà nước hiện đại, đáp ứng được yêu cầu quản lý về mọi mặt đời sống xã hội. Trong quá trình triển khai các giải pháp về cải cách hành chính, một trong những mục tiêu có tác động nhiều và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống xã hội chính là thể chế hành chính Nhà nước, trong đó có hệ thống thủ tục hành chính hiện vẫn còn nhiều phức tạp, chồng chéo, rườm rà. Đó là nguyên nhân trực tiếp gây ra không ít phiền hà cho người dân, tổ chức. Nhận thức được sâu sắc vấn đề này và để thể hiện rõ quyết tâm thực hiện cải cách hành chính Nhà nước, Chính phủ Việt Nam đã chọn việc thực hiện cơ chế một cửa tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương
để tiến hành cải cách thủ tục hành chính (Quyết định số 181/2003/QĐ-TTg ngày 04/9/2003 của Thủ tướng Chính phủ). Theo đó đối với cấp huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện) Chính phủ đã quyết định triển khai thực hiện đồng bộ từ ngày 01 tháng 01 năm 2004. Tiến thêm một bước, đến năm 2007, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ban hành Quyết định 93/2007/QĐ- TTg ngày 22/6/2007 về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại các cơ quan hành chính nhà nước địa phương. Năm 2015, Thủ tướng Chính phủ một lần nữa ban hành Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg ngày 25/3/2015 về thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương và mới đây, ngày 23/4/2018 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 61/2018/NĐ-CP quy định về việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính nói chung. Cơ quan hành chính Nhà nước cấp huyện hiện nay đang thực hiện quản lý nhiều lĩnh vực liên quan trực tiếp đến đời sống người dân và tổ chức, trong đó có những vấn đề nhạy cảm, phức tạp như đất đai, giải phóng mặt bằng, giao thông, xây dựng, chính sách xã hội, dân chủ cơ sở v.v…Cơ quan hành chính nhà nước cấp huyện mạnh, có phương thức phục vụ dân tốt sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết các công việc cho cá nhân, tổ chức tại Ủy ban nhân dân (UBND) cấp huyện không những là bước chuyển biến căn bản, quan trọng trong hoạt động của cơ quan quản lý hành chính Nhà nước ở địa phương mà còn góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, người dân về một nền hành chính chuyển từ cai trị sang nền hành chính phục vụ, đồng thời làm cho người dân và chính quyền gần nhau hơn, nâng cao vị thế của chính quyền cấp huyện. Tại tỉnh Cao Bằng, cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở cấp huyện được triển khai thí điểm từ năm 2002 và đồng loạt từ năm 2004. Trong quá trình thực hiện cơ chế này thực tiễn đang đặt ra không ít vấn đề mới phát sinh, thuận lợi có, nhưng cũng không ít khó khăn và thách thức. Trên thực tế, hoạt động của cơ chế một cửa, một cửa liên thông cấp huyện chưa phát huy hết hiệu quả như mong muốn.
Nhiều nơi vẫn còn hình thức và chưa đáp ứng được tốt những yêu cầu mới của công cuộc cải cách hành chính Nhà nước. Vấn đề đặt ra hiện nay là cần có sự nghiên cứu, đánh giá khách quan, khoa học về mô hình đang áp dụng. Bên cạnh đảm bảo triển khai các quy định của pháp luật cần tính đến yếu tố phù hợp với đặc thù địa phương. Đồng thời xác định đúng mức độ và hiệu quả đạt được của cơ chế này, những cách làm thành công, những kinh nghiệm tốt cần chia sẻ, nhân rộng và những tồn tại, bất cập cần sửa đổi, bổ sung điều chỉnh cho phù hợp. Trong quá trình đó cần nhận diện được các rủi ro, thách thức đặt ra hiện nay và trong giai đoạn tiếp theo để từ đó xác định chính xác các giải pháp có tính khả thi, những điều kiện cần thiết cho mô hình một cửa, một cửa liên thông hoạt động hiệu quả, giải quyết được những vấn đề thực tiễn đang đặt ra. Để thực hiện được nhiệm vụ đó cần có sự nghiên cứu một cách nghiêm túc dưới góc độ khoa học và khảo sát thực tế đầy đủ. Với mong muốn góp phần nhỏ bé vào giải quyết nhiệm vụ đó tại tỉnh Cao Bằng, tác giả quyết định chọn vấn đề “Thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện, tỉnh Cao Bằng” làm đề tài nghiên cứu viết luận văn thạc sỹ chuyên ngành quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cho đến thời điểm hiện nay chưa có một công trình nghiên cứu khoa học đầy đủ nào về cơ chế một của cấp huyện tại tỉnh Cao Bằng. Mặc dù vậy, trong các báo cáo về công tác cải cách hành chính (CCHC) hàng năm và Báo cáo tổng kết chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001-2010, Báo cáo tổng kết công tác cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2015 và phương hướng, nhiệm vụ cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2016-2020 của UBND các huyện và UBND tỉnh Cao Bằng đều có các tổng kết, đánh giá về công tác cải cách hành chính của địa phương. Trong các báo cáo đó có đề cập đến việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND các huyện trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, những tổng kết, đánh giá của các báo cáo này chưa có điều kiện đi sâu đánh giá toàn diện về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại cấp huyện. Trong báo cáo đánh giá kết thúc Dự án
CCHC tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2 (Dự án do Chính phủ Thụy Điển tài trợ thực hiện từ năm 2009 đến 2013), đã đề cập đến một số vấn đề về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND cấp huyện của tỉnh Cao Bằng. Tuy nhiên, công trình chủ yếu đề cập đến sự hỗ trợ có hiệu quả từ Dự án CCHC tỉnh Cao Bằng đối với việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại cấp huyện, chưa có điều kiện đi sâu phân tích các bài học kinh nghiệm, tồn tại, hạn chế và các nguyên nhân tác động đến chất lượng của cơ chế này, cũng như những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông và sự phát triển bền vững của mô hình này. - Về các nghiên cứu trên bình diện lý thuyết gắn với vấn đề cải cách hành chính nhà nước nói chung và thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông nói riêng đã được nhiều tác giả trong nước nghiên cứu. Nhiều đề tài khoa học, bài viết và các bài tham luận đã được công bố. Một số công trình nổi bật có thể kể ra như sau: + Tác giả Nguyễn Văn Thâm (Chủ biên), Thủ tục hành chính – Lý luận và thực tiễn. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội năm 2001 [58]; + Tác giả Đào Trí Úc, Đánh giá kết quả của cải cách hành chính và các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính ở nước ta, Nhà xuất bản Công an nhân dân, Hà Nội năm 2007 [73]; + Luận văn Thạc sỹ của tác giả Nguyễn Thị Ngà, đề tài “Hiệu quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông của UBND phường ở quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội”. Bảo vệ tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia, năm 2010 [43]; + Luận văn Thạc sỹ của tác giả Lê Thị Hằng, đề tài “Cơ chế một cửa, một cửa liên thông, cơ chế một cửa, một cửa liên thông liên thông tại uỷ ban nhân dân cấp xã của thành phố Huế hiện nay”. Bảo vệ tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia, năm 2010 [36];
+ Luận văn Thạc sỹ của tác giả Mai Đức Khánh, đề tài “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại UBND cấp huyện từ thực tiễn tỉnh Ninh Bình”. Bảo vệ tại Học viện hành chính Quốc gia, năm 2014 [39]; + Luận văn Thạc sỹ của tác giả Vũ Thị Thanh Hương, đề tài “Cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên. Bảo vệ tại Học viện hành chính Quốc gia, năm 2017 [35]; + Nghiên cứu làm Luận án Tiến sỹ có tác giả Nguyễn Văn Linh với đề tài “Thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay”. Bảo vệ năm 2015 tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh [41]. Ngoài ra còn có một số bài báo được công bố trên các tạp chí khoa học: + Bài báo của tác giả GS.TSKH. NGND Nguyễn Văn Thâm, tiêu đề “Một số vấn đề hiện nay của việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông”. Tạp chí quản lý nhà nước số 11 năm 2010 [57]; + Bài báo của tác giả GS.TS Nguyễn Đăng Thành, tiêu đề “Các yếu tố tạo động lực thúc đẩy cải cách hành chính”. Tạp chí quản lý nhà nước số 4 năm 2012 [58]; + Bài báo của tác giả PGS.TS Lương Thanh Cường, tiêu đề “Sự tham gia của xã hội vào tiến trình cải cách hành chính nhà nước ở Việt Nam”. Tạo chí quản lý nhà nước số 4 năm 2012 [25]; + Bài báo của PGS.TS Võ Kim Sơn, tiêu đề “Nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức – một thách thức của cải cách hành chính Việt Nam hiện nay”. Tạp chí quản lý nhà nước số 9 năm 2012 [55]; + Bài viết của tác giả Đinh Duy Hoà và Võ Thị Hải Minh, tiêu đề “Dịch vụ công và những vấn đề đặt ra trong cải cách ở Việt Nam”. Tạp chí quản lý nhà nước số 2 năm 2013 [37]. + Bài báo của tác giả Lưu Công Thắng, tiêu đề “Cải cách thủ tục hành chính để gần dân hơn”. Báo Nhân dân điện tử ngày 28/6/2018 [59]. + Bài báo của Ths. Nguyễn Thị Trà Lê, Ths. Nguyễn Hùng Huế - Cục Kiểm soát thủ tục hành chính, Văn phòng Chính phủ, tiêu đề “Thay đổi phương
thức thực hiện để nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá trong công tác kiểm soát, cải cách thủ tục hành chính”. Tạp trí Tổ chức nhà nước tháng 5/2018[42]. + Bài báo của tác giả Nguyễn Văn Lâm – Nguyên phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, tiêu đề “Sự gắn kết chặt chẽ, đồng bộ giữa cải cách hành chính với xây dựng chính phủ điện tử và kiểm soát thủ tục hành chính”. Tạp chí Tổ chức nhà nước tháng 9/2016[40]. + Bài báo của Ths. Nguyễn Cảnh Toàn - Ban Kinh tế Trung ương, tiêu đề “Cải cách thủ tục hành chính: Nhìn từ góc độ thể chế”. Tạp chí Tổ chức nhà nước tháng 9/2015[60]. Nhìn chung, các công trình trên nghiên cứu về cải cách hành chính, thủ tục hành chính nói chung hoặc cải cách thủ tục hành chính theo mô hình một cửa, một cửa liên thông ở một số lĩnh vực, địa phương nhất định và đều có những đặc thù khác nhau. Dù vậy, các công trình khoa học trên đây là những tài liệu tham khảo có giá trị đối với việc nghiên cứu đề tài của luận văn. Thực tiễn cho thấy, mặc dù việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND cấp huyện, tỉnh Cao Bằng đã được triển khai đồng bộ, toàn diện nhưng ngày càng bộc lộ nhiều vấn đề không còn phù hợp. Nhiều vấn đề mới phát sinh đang gây nhiều lúng túng, khó khăn trong thực hiện. Để nâng cao chất lượng hoạt động của mô hình một cửa, một cửa liên thông như vấn đề tổ chức bộ máy bộ phận này; vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin; cơ chế phối hợp với các phòng ban chuyên môn, giữa các cơ quan hành chính của các cấp chính quyền địa phương trong giải quyết thủ tục hành chính liên thông; vấn đề cán bộ công chức…Đó là những vấn đề rất cấp thiết mà đề tài Luận văn sẽ tập trung nghiên cứu. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích của luận văn: Đánh giá việc thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện, tỉnh Cao Bằng thời gian qua, rút ra bài học từ những thành công và hạn chế của mô hình, từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả của
cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở cấp huyện, đáp ứng yêu cầu mới của cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020. 3.2. Nhiệm vụ của luận văn: + Làm rõ sự cần thiết khách quan của cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong thực hiện thủ tục hành chính để giải quyết công việc của công dân, tổ chức đảm bảo các yêu cầu của tiến trình cải cách hành chính tại chính quyền cấp huyện tỉnh Cao Bằng. + Đánh giá thực trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở cấp huyện tỉnh Cao Bằng thời gian qua, xác định các yếu tố tác động, ảnh hưởng đến kết quả triển khai thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông cấp huyện, chỉ ra những bài học kinh nghiệm thành công và các hạn chế, tồn tại, tìm hiểu nguyên nhân hạn chế, các khó khăn và vướng mắc cần tháo gỡ, giải quyết. + Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện, tỉnh Cao Bằng đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ trong tình hình mới nói chung và cải cách thủ tục hành chính nói riêng. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Quá trình thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện, tỉnh Cao Bằng; 4.2. Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu mô hình một cửa, một cửa liên thông tại UBND các huyện, tỉnh Cao Bằng (gồm 12 huyện trong toàn tỉnh). + Nội dung nghiên cứu tập trung vào: Bộ máy tổ chức và cơ chế hoạt động; quan hệ phối hợp với các phòng ban chuyên môn thuộc UBND huyện, với các cơ quan quản lý nhà nước theo ngành dọc tại địa phương, với bộ phận một cửa, một
cửa liên thông cấp xã và các cơ quan hành chính cấp tỉnh; các hoạt động giải quyết thủ tục hành chính… + Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu khái quát quá trình hình thành, tổ chức triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện tỉnh Cao Bằng từ khi triển khai thực hiện đến nay và theo các văn bản quy định của Nhà nước. Số liệu thu thập, khảo sát, tổng hợp và đánh giá thực trạng tập chung trong 3 năm gần đây (năm 2015, năm 2016, năm 2017) để minh chứng cho cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại các huyện, tỉnh Cao Bằng bằng các số liệu được cập nhật từ đó có sơ sở nhận diện các vấn đề giải quyết cho giai đoạn tiếp theo nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ chế này. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận: Để giải quyết những vấn đề do đề tài Luận văn đề ra, tác giả luận văn đã dựa trên quan điểm hệ thống, khách quan, toàn diện và lịch sử - cụ thể. Các quan điểm của phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh được lấy làm chỗ dựa cho quá trình nghiên cứu của tác giả để giải quyết các nhiệm vụ đặt ra. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Các phương pháp đã được sử dụng để nghiên cứu làm luận văn gồm: + Tổng hợp và phân tích. Phương pháp này được sử dụng để xử lý các số liệu thống kê, các kết quả nghiên cứu, các báo cáo đề cập đến cơ chế một cửa, một cửa liên thông các huyện. + Phương pháp chuyên gia. Được sử dụng để tiếp cận, phỏng vấn, trao đổi với công chức của Sở Nội vụ tỉnh Cao Bằng với tư cách là đơn vị quản lý, hướng dẫn và hỗ trợ các huyện thực hiện cải cách hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông; với công chức các sở, ban ngành và một số xã thực hiện liên thông trong thực hiện thủ tục hành chính với bộ phận một cửa cấp huyện. Chuẩn tiêu chí đánh giá được sử dụng gồm: trình độ đào tạo, trang bị cơ sở vật chất, công khai thủ tục hành chính, mức độ hợp tác của người dân, tổ chức, chế độ chính sách đối với cán
bộ, công chức làm việc tại bộ phân tiếp nhận và trả kết qảu….Trên cơ sở đó thu thập các ý kiến và thông tin về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND các huyện. + Khảo sát và ghi nhận trực tiếp. Được sử dụng để khảo sát hoạt động cụ thể của bộ phận một cửa, một cửa liên thông; công chức làm việc tại các phòng, ban chuyên môn của UBND cấp huyện; người dân, tổ chức đến giải quyết công việc…về thực trạng chất lượng hoạt động của bộ phận một cửa, một cửa liên thông. Qua đó tiến hành thu thập và phân tích các vấn đề có liên quan đến điều kiện hoạt động và hiệu quả thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở các huyện tỉnh Cao Bằng. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Làm sáng tỏ thêm lý luận về cơ chế một cửa, một cửa liên thông và một cửa liên thông trong cải cách thủ tục hành chính. - Là một tài liệu giúp các nhà quản lý có thể tham khảo cho việc hoạch định chính sách liên quan đến thể chế hành chính nhà nước nói chung và thủ tục hành chính nói riêng trong hoạt động của chính quyền địa phương. - Góp phần làm phong phú thêm tài liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu, đào tạo và giảng dạy cho các cơ sở có liên quan. 7. Kết cấu của luận văn Luận văn được cấu trúc gồm những phần như sau: Mở đầu Chương I: Cơ sở lý luận về cơ chế một cửa, một cửa liên thông Chương II: Thực trạng thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân cấp huyện, tỉnh Cao Bằng Chương III: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại UBND huyện, tỉnh Cao Bằng Kết luận Tài liệu tham khảo Phụ lục
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG 1.1. Khái niệm, nội dung thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. 1.1.1. Thủ tục hành chính, thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Thủ tục hành chính là một loại quy phạm pháp luật quy định trình tự về thời gian, về không gian khi thực hiện một thẩm quyền nhất định của bộ máy Nhà nước, là cách thức giải quyết công việc của các cơ quan Nhà nước trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức và cá nhân công dân [33],[34],[58]. Thủ tục hành chính có những đặc điểm sau: Thứ nhất, thủ tục hành chính được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục - là cơ sở pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. Thủ tục hành chính là một bộ phận cấu thành của hệ thống quy phạm thủ tục. Hệ thống quy phạm thủ tục là toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự, trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết công việc công việc nhà nước và thực hiện nghĩa vụ hành chính đối với các cơ quan nhà nước, tổ chức và công dân. Đó cũng chính là các hệ thống các nguyên tắc quản lý và điều hành bắt buộc các cơ quan nhà nước cũng như các công chức phải tuân theo trong giải quyết công việc thuộc thẩm quyền của mình. Là quy phạm thủ tục, thủ tục hành chính có chức năng làm cho các quy phạm nội dung của luật pháp được thực hiện thuận lợi. Thiếu thủ tục hành chính việc thực thi luật pháp sẽ gặp khó khăn, thậm chí không có khả năng đi vào đời sống thực tế. Ví dụ: Nhà nước muốn thu thuế thì cần có thủ tục để người dân thực hiện việc nộp thuế. Còn muốn quản lý an toàn giao thông thì cần có thủ tục để hướng dẫn người dân tham gia giao thông tuân theo, v.v. Hoạt động quản lý chủ yếu là hoạt động áp dụng pháp luật mà ở đó, hành vi áp dụng pháp luật liên quan chủ yếu đến việc xác định tình trạng thực tế của vụ
việc, lựa chọn quy phạm pháp luật tương ứng và ra quyết định về vụ việc đó. Các hành vi áp dụng pháp luật này được tiến hành theo những thủ tục hành chinh nhất định. Như vậy nếu thiếu các thủ tục cần thiết thì quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia trọng hoạt động quản lý sẽ không được đảm bảo thực hiện. Thủ tục hành chính là một nhân tố bảo đảm cho sự hoạt động chặt chẽ, thuận lợi và đúng chức năng quản lý của cơ quan nhà nước, vì nó là chuẩn mực hành vi cho công dân và công chức nhà nước để họ tuân theo và thực hiện nghĩa vụ của mình đối với nhà nước. Dựa vào các thủ tục hành chính các công việc hành chính sẽ được xử lý và đạt được những hiệu quả pháp luật đúng như dự định. Thứ hai, thủ tục hành chính là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Xét trong quá trình giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà nước thì thủ tục hành chính là cách thức, trình tự mà các cơ quan hành chính nhà nước áp dụng để giải quyết các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Trình tự này có thể từ dưới lên, từ cấp trên xuống mà cũng có những trình tự thực hiện song hành. Nói như vậy có nghĩa là thủ tục hành chính được phân biệt với thủ tục lập pháp và thủ tục tố tụng pháp. Thủ tục lập pháp là trình tự, cách thức xây dựng Hiến pháp và ban hành luật thuộc thẩm quyền của cơ quan lập pháp; thủ tục tố tụng tư pháp thuộc thẩm quyền của cơ quan tư pháp liên quan đến những hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, định tội. Thứ ba, thụ tục hành chính rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức tạp được biểu hiện như sau: - Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện; - Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành chính, trong đó bao gồm cả công việc của Nhà nước và công dân; - Việc quy định thủ tục hành chính phải kết hợp với những khuôn mẫu ổn định tương đối và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại công việc và từng loại đối tượng;
- Nền hành chính nhà nước hiện nay đang chuyển từ hành chính cai quản sang hành chính phục vụ đã tác động mạnh mẽ vào thủ tục hành chính; - Thực hiện chủ yếu ở công sở nhà nước, gắn liền với công tác văn thư và tổ chức ban hành, quản lý văn bản, giấy tờ; - Do chủ thể cơ quan hành chính nhà nước xây dựng để giải quyết công việc nên phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chủ quan của chủ thể ban hành. - Trong bối cảnh của quá trình hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay, các thủ tục hành chính có yếu tố nước ngoài cần phải phù hợp với thông lệ quốc tế. Thứ tư, thủ tục hành chính có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung của luật hành chính, đòi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. Đây chính là yếu tố cần nhận thức đúng đắn giúp cho các nhà ban hành các quy định thủ tục hành chính ban hành các quy định phù hợp với thực tế khách quan và tiến trình phát triển kinh tế xã hội. Hiện nay thủ tục hành chính ở nước ta vẫn còn những tồn tại: Hình thức, đòi hỏi nhiều giấy tờ, chưa thuận lợi cho cá nhân, tổ chức thực hiện; nhiều cấp trung gian, không rõ ràng về trách nhiệm; chưa phù hợp và đáp ứng được với yêu cầu của thời kỳ mở cửa và hội nhập, nâng cao năng lực cạnh tranh và đặc biệt giai đoạn hiện nay Chính phủ đang quyết tâm xây dựng Chính phủ kiến tạo. Thủ tục hành chính vẫn còn tình trạng thiếu thống nhất, chồng chéo, tần xuất thay đổi nhanh và có tính thường xuyên, tính công khai, minh bạch còn hạn chế. Hậu quả của tồn tại trên là gây phiền hà cho việc thực hiện quyền, nghĩa vụ, lợi ích và công việc chung của cơ quan quản lý nhà nước, làm giảm năng lực cạnh tranh quốc gia trong thu hút đầu tư, gây ra tệ cửa quyền và chưa đúng với tinh thần Chính phủ kiến tạo. Thủ tục hành chính còn phức tạp trong giải quyết công việc là điều kiện thuận lợi cho nạn tham nhũng, lãng phí phát sinh, hoành hành… Chính vì vậy, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hiệu lực, hiệu quả là yêu cầu mong mỏi của tổ chức, cá nhân, các nhà đầu tư trong nước và ngoài nước. Trong tiến trình phát triển và hội nhập, cải cách thủ tục hành chính có một vai trò đặc biệt quan trọng. Nếu thủ tục hành chính nói riêng, nền