Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị - Hành chính khu vực I

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn này nhằm làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị; đề xuất các biện pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý học viên ở Học viện chính trị - Hành chính khu vực I hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo cán bộ của Học viện. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị - Hành chính khu vực I

BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  NGUYỄN ANH TUẤN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HỌC VIÊN ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HÀNH CHÍNH KHU VỰC I LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI 2013
BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  NGUYỄN ANH TUẤN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HỌC VIÊN ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HÀNH CHÍNH KHU VỰC I CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 60 14 01 14 Ngươi h ̣ TS PHẠM MINH THỤ ̀ ương dân khoa hoc: ́ ̃
HÀ NỘI – 2013 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 3 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ HỌC VIÊN ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HÀNH CHÍNH KHU VỰC I 13 1.1 Các khái niệm cơ bản 13 1.2 Những yếu tố tác động đến quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện Chính tri Hành chính khu vực I 26 1.3 Thực trạng, nguyên nhân và kinh nghiệm quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện Chính tri Hành chính khu vực I 30 Chương 2 YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HỌC VIÊN ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HÀNH CHÍNH KHU VỰC I 42 2.1 Yêu cầu xây dựng các biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện Chính tri Hành chính khu vực I 42 2.2 Biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện Chính tri Hành chính khu vực I hiện nay 45 2.3 Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện 73
pháp KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 83 PHỤ LỤC 87
3 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Đảng ta luôn xác định: Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng của đất nước và chế độ. Quan điểm đó luôn được khẳng định trong các văn kiện của Đảng: Cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành phải được đào tạo lý luận chính trị theo tiêu chuẩn chức danh và bồi dưỡng cập nhật kiến thức mới; Phải đẩy mạnh, phát triển nâng cao chất lượng nguồn lực gắn với việc đổi mới toàn diện, phát triển nhanh giáo dục, đào tạo nhằm phát triển đất nước trong thời kỳ mới, coi đó là một trong ba khâu đột phá trong Chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng hết sức coi trọng công tác cán bộ, Người luôn khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của đội ngũ cán bộ đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, Người nói: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc vì vậy huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng” [30, tập 5, tr.269]. Người đặt ra yêu cầu cao và chỉ rõ trách nhiệm xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước của Ngành giáo dục và cán bộ quản lý giáo dục: “Đảng phải nuôi dạy cán bộ như người làm vườn vun trồng những cây cối quý báu. Phải trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc chung của chúng ta” [30, tập 5, tr.273]. Xuất phát từ vị trí vai trò đặc biệt quan trọng của đội ngũ cán bộ nên đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ phục vụ sự nghiệp cách mạng là gốc của mọi công việc là công việc gốc của Đảng. Trải qua 60 năm xây dựng, trưởng thành, phát triển, Học viện chính trị Hành chính khu vực I đã có nhiều đóng góp to lớn trong công tác nghiên cứu
4 khoa học, tổng kết lý luận vào thực tiễn; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành từ Trung ương đến các địa phương. Hàng chục vạn cán bộ lãnh đạo, quản lý trong các lĩnh vực công tác đảng, quản lý nhà nước, lãnh đạo các đoàn thể quần chúng, Giám đốc các doanh nghiệp nhà nước, lãnh đạo chỉ huy lực lượng vũ trang qua đào tạo, bồi dưỡng đều đã trưởng thành và phát triển, đóng góp cho sự nghiệp giải phóng đất nước trước đây cũng như sự nghiệp đổi mới hiện nay. Thực tiễn cách mạng Việt Nam trong hơn nửa thế kỷ qua đã chứng minh vai trò không thể thiếu được của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống các trường Đảng và Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả, thành tựu đã đạt được, công tác đào tạo bồi dưỡng, quản lý học viên tại Học viện vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế: Nội dung giảng dạy vẫn nặng về lý thuyết, thiếu tính nâng cao chưa chú trọng quan điểm lý luận gắn với thực tiễn; nhận thức về vị trí vai trò công tác quản lý học viên, xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện kế hoạch quản lý học viên của các chủ thể quản lý còn hạn chế; công tác quản lý học viên có nơi có lúc chưa được chú trọng đúng mức vẫn chủ yếu quản lý theo kinh nghiệm và thiên về quản lý hành chính; năng lực công tác, trình độ chuyên môn, phương pháp quản lý của các lực lượng quản lý giáo dục và đội ngũ giáo viên Chủ nhiệm lớp còn có mặt chưa đáp ứng được so với yêu cầu và nhiệm vụ. Một số học viên trong các lớp đào tạo Cao cấp lý luận chính trị chưa thực sự chủ động, tự giác trong học tập, rèn luyện, nghiên cứu khoa học do vậy đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo của Học viện. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục, đào tạo cán bộ của Học viện, cần phải nâng cao chất lượng, hiệu quả ở tất cả các nội dung, các thành tố của quá trình giáo dục, đào tạo; trong đó nâng cao chất lượng hiệu quả quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị là một nhiệm vụ chính trị
5 quan trọng của Học viện. Hiện nay Học viện đang đứng trước những yêu cầu đổi mới và phát triển mạnh mẽ để đáp ứng tốt hơn nhiệm vụ chính trị được giao cả trên lĩnh vực nghiên cứu khoa học và đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các loại hình. Việc nghiên cứu tìm ra những biện pháp đúng đắn, khoa học, phù hợp, để quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I là yêu cầu khách quan và mang tính cấp thiết. Do đó tác giả đã lựa chọn vấn đề: "Biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I” làm đề tài Luận văn của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Quản lý giáo dục xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử giáo dục và đào tạo, tuy nhiên phải đến những năm 60 của thế kỷ XX, xuất phát từ yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục, quản lý đào tạo mới thực sự thu hút sự quan tâm của nhiều nhà giáo dục học, tâm lý học sư phạm cả ở phương diện lý luận lẫn thực tiễn quản lý. Ở Liên xô cũ những đóng góp to lớn cho sự phát triển lý luận và thực tiễn giáo dục nói chung phải kể đến các nhà giáo dục học nổi tiếng như A.X. Macarencô, P.P.Blônski, V.A.Xukhôlinxki, M.F.Sabaeva, L.N.Lutvin, M.I. Kônđucôp, V.V.Khuđôminski, và nhiều nhà giáo dục khác. Trong lĩnh vực quản lý đào tạo, vài thập kỷ gần đây ở nước ngoài cũng xuất hiện những nghiên cứu đi sâu vào vấn đề quản lý đào tạo, quản lý sinh viên trong các nhà trường đại học. Như nghiên cứu về sự tương tác giữa người dạy người học và môi trường trong quá trình đào tạo của J.M.Denomme và M.Roy (2000), về sinh viên bỏ học của Sheldon (1982), Tinto (1987) và của nhà quản lý đại học Beguin (1991). Đặc biệt những nghiên cứu về sự hoà nhập của Corifin (1989)
6 và nghiên cứu về vấn đề quản lý đào tạo, tự quản lý của sinh viên trong học tập ở Khoa Tâm lý sư phạm trường đại học Mons Hainaut (Bỉ) đã có những đóng góp quan trọng cho lĩnh vực quản lý sinh viên trong các nhà trường hiện nay. Nhiều nhà khoa học về quản lý giáo dục ở nước ta đã nghiên cứu và công bố những công trình khoa học về quản lý giáo dục trên các lĩnh vực; Quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo và Quản lý giáo dục đào tạo trong trường học. Các công trình của các tác giả đã được công bố như: Nguyễn Minh Đạo “Cơ sở của khoa học quản lý”, Nxb CTQG, Hà Nội, 1997; Nguyễn Ngọc Quang “Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục”, Trường cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo, Hà Nội, 1998; Đặng Quốc Bảo “Một số khái niệm về quản lý giáo dục”, Trường cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo, Hà Nội, 1997; “Giáo trình quản lý giáo dục và đào tạo”, Hà Nội, 2002 của tập thể nhiều cán bộ nghiên cứu, giảng dạy Trường Cán bộ Quản lý giáo dục và đào tạo; Trần Kiểm “Khoa học quản lý giáo dục một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, Nxb Giáo dục, 2004; Đặng Bá Lãm “Quản lý nhà nước về giáo dục, lý luận và thực tiễn”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2005; Bùi Minh Hiền “Quản lý giáo dục”, Nxb Đại học Sư phạm, 2006; Nguyễn Thị Doan (Chủ biên), Đỗ Minh Cương, Phương Kỳ Sơn “Các học thuyết quản lý”, Nxb CTQG, Hà Nội, 1996. Nội dung các công trình nghiên cứu của các tác giả, tập trung luận giải nhiều vấn đề cơ bản như: Vai trò của quản lý, quản lý giáo dục; khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trườ ng học; bản chất, chức năng, nguyên tắc và phươ ng pháp quản lý giáo dục; thông tin trong quản lý, quản lý giáo dục, công cụ quản lý giáo dục; hệ thống giáo dục quốc dân; quản lý nhà nướ c về giáo dục; quản lý nhà trường; quản lý tài chính, quản
7 lý cơ sở vật chất kỹ thuật trong giáo dục và trườ ng học; quản lý chất lượng giáo dục; xây dựng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục; xây dựng văn hoá trong quản lý giáo dục, quản lý trườ ng học; đổi mới quản lý giáo dục; các mô hình quản lý giáo dục; phân cấp trong quản lý giáo dục; thực trạng công tác quản lý nhà nướ c về giáo dục; một số kinh nghiệm quốc t ế về quản lý giáo dục; quản lý giáo dục trong xu thế hội nhập và toàn cầu hoá. Đối với hệ thống Học viện chính trị Hành chính khu vực I trong những năm qua đã có một số tác giả nghiên cứu về công tác đào tạo, công tác quản lý đào tạo và quản lý học viên với mục đích góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý như: Những giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo hệ tập trung ở Phân viện Hà nội của Nguyễn Bá Dương (1998); Đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ở Học viện chính trị khu vực I của Doãn Hùng (2006); Đổi mới công tác quản lý học viên của Trần Thị Thuỷ (2006); Những cơ sở pháp lý chủ yếu của công tác quản lý học viên ở Học viện chính trị khu vực I của Cao Văn Thanh (2008). Đáng chú ý là đề tài Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I giai đoạn 20112020 của Ngô Ngọc Thắng (2012). Theo tác giả Nguyễn Bá Dương công tác quản lý học viên gắn liền với người giáo viên Chủ nhiệm lớp tác động thông qua tổ chức lớp học và Ban cán sự lớp đến từng học viên trên cơ sở những Quy chế ban hành, nhằm đảm bảo cho các hoạt động học tập, nghiên cứu thực tế và rèn luyện đạo đức, tính Đảng của người học viên có chất lượng hiệu quả theo mục tiêu đào tạo đề ra. Công tác quản lý học viên được xác định ở các nội dung: Tham gia tổ chức lớp học khi học viên nhập học; tổ chức quản lý hoạt động học tập của học viên; tổ chức theo dõi quá trình học tập của học viên; tổ chức đôn đốc các hoạt
8 động khác như nghiên cứu thực tế, hoạt động công ích xã hội của lớp; chỉ đạo theo dõi công tác Đảng của các chi bộ lớp học viên. Theo tác giả Doãn Hùng: Đổi mới phương pháp dạy học đượ c coi là nhiệm vụ trọng tâm trong Học viện hiện nay, đặc biệt trong việc dạy học các môn Lý luận chính trị. Việc dạy các môn học này phải gắn liền với thực tiễn, phù hợp với yêu cầu đổi mới ở nước ta hiện nay; vấn đề cơ bản phải kiên định với chủ nghĩa Mác Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh đi đôi với không ngừng sáng tạo lý luận. Để việc dạy học các môn học này có chất lượ ng hiệu quả, cần phải dạy cho học viên cách tư duy, cách giải quyết vấn đề, nhằm phát triển kỹ năng nghề nghiệp cho học viên mà cốt l õi là kỹ năng trong lãnh đạo, quản lý; phát hiện và giải quyết vấn đề mới luôn phát sinh; phát triển kỹ năng học tập nghiên cứu của học viên; bồi dưỡ ng phương pháp, lòng quyết tâm, ý chí tự học, biết vận dụng nh ững điều đã học vào trong thực tiễn công tác. Tác giả Trần Thị Thuỷ đã đề xuất những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I đó là: Coi trọng xây dựng và củng cố chi bộ lớp học để thực sự phát huy vai trò và hiệu lực của chi bộ trong quản lý, giáo dục và rèn luyện đảng viên là học viên; cụ thể hoá mục tiêu đào tạo thông qua việc xây dựng các chương trình hành động của các chủ thể quản lý, hoàn thiện các văn bản pháp quy, các quy định về quản lý học viên; phát huy vai trò tự quản lý của học viên trong quá trình đào tạo; phối hợp các lực lượng tham gia vào quá trình quản lý học viên ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Tác giả Cao Văn Thanh cho rằng: Quản lý là phương pháp chứ không phải mục đích. Nhà quản lý hiện đại là người có khả năng linh hoạt chuyển từ kiểm soát sang điều hành, phát huy tối đa các nguồn lực và luôn sáng tạo ra
9 những giá trị mới. Để quản lý học viên có hiệu quả, nhà quản lý không chỉ bằng nhiệt tình, bằng uy tín trách nhiệm, nhân cách, quyền hạn của mình mà phải căn cứ vào cơ sở pháp lý. Cơ sở pháp lý là toàn bộ chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, hiến pháp, pháp luật của Nhà nước về giáo dục và quản lý giáo dục, các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và các quy chế, quy định của Học viện. Trong công trình nghiên cứu của mình tác giả Ngô Ngọc Thắng cho rằng: Phát triển, đào tạo nguồn nhân lực là quá trình phát triển toàn diện con người, cả về thể lực, trí lực và nhân cách, cả khai thác sử dụng, tái tạo và phát triển tiềm năng, năng lực của mỗi người và cả cộng đồng người nhằm đóng góp nhiều nhất vào sự nghiệp phát triển chung của con người và cộng đồng. Đó cũng chính là quá trình tạo ra sự biến đổi phù hợp về số lượng, chất lượng, cơ cấu nguồn nhân lực đồng thời không ngừng nâng cao hiệu quả sử dụng chúng nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước và xã hội. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I trước hết phải nâng cao chất lượng của các đơn vị giảng dạy, chất lượng của đội ngũ giảng viên, chất lượng công tác nghiên cứu các đề tài khoa học và chất lượng đào tạo học viên Cao cấp lý luận tại Học viện. Quản lý giáo dục và quản lý học viên là những vấn đề được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau, phương pháp nghiên cứu khác nhau. Từ đề tài khoa học cấp cơ sở đến cấp bộ và cấp Nhà nước cũng như các luận án, luận văn, các chuyên đề. Song các tác giả đều tập trung làm rõ vị trí, vai trò bản chất của quản lý, quản lý giáo dục, thực trạng của quá trình giáo dục, đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, quản lý giáo dục và quản lý học viên.
10 Những nghiên cứu về biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị trong hệ thống Học viện chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh và Học viện chính tri Hành chính khu vực I còn ít, chưa có hệ thống và cơ sở khoa học vững chắc. Yêu cầu về nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta hiện nay và Học viện chính trị Hành chính khu vực I đang đòi hỏi phải có những nghiên cứu đầy đủ hơn về lĩnh vực quản lý đào tạo, quản lý học viên. Kết quả nghiên cứu của đề tài đã phần nào đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ lãnh đạo quản lý ở Học viện hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị; đề xuất các biện pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý học viên ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo cán bộ của Học viện. Nhiệm vụ nghiên cứu Làm rõ một số vấn đề lý luận về quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Khảo sát, phân tích, đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ những nguyên nhân và rút ra những kinh nghiệm về quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, xác định yêu cầu và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, công tác quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I.
11 4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu Khách thể nghiên cứu: Hoạt động quản lý giáo dục đào tạo học viên ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị hệ tập trung ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý đối tượng học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị hệ tập trung ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Thời gian khảo sát, điều tra số liệu từ năm 2007 đến nay. 5. Giả thuyết khoa học Chất lượng đào tạo ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I hiện nay phụ thuộc vào sự tác động tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó biện pháp quản lý các hoạt động của học viên giữ vai trò rất quan trọng. Nếu thực hiện quản lý các hoạt động của học viên khoa học, chặt chẽ như: Xây dựng và hoàn thiện hệ thống các văn bản quy định quản lý; thực hiện tốt kế hoạch hóa quản lý các hoạt động; thường xuyên nâng cao năng lực quản lý của các chủ thể, đồng thời phát huy tốt vai trò tự quản lý của học viên thì công tác quản lý sẽ đạt hiệu quả tốt, góp phần trực tiếp vào việc nâng cao chất lượng học tập của học viên, chất lượng dạy học, đào tạo của Học viện, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong tình hình hiện nay. 6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận Luận văn được xây dựng trên cơ sở phư ơng pháp luận của Chủ nghĩa Mác Lênin; quán triệt sâu sắc Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường
12 lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục và quản lý giáo dục. Đồng thời, luận văn còn được thực hiện trên cơ sở quan điểm tiếp cận hệ thống cấu trúc, quan điểm lịch sử lôgíc, quan điểm thực tiễn trong nghiên cứu khoa học. * Phương pháp nghiên cứu cụ thể Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, đối chiếu, so sánh, hệ thống hóa, mô hình hóa, khái quát hóa các nội dung, tư tưởng trong các sách giáo trình, sách chuyên khảo, sách tham khảo, các công trình khoa học, các tài liệu, tư liệu có liên quan đến đề tài luận văn. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Quan sát các mặt hoạt động: Hoạt động lãnh đạo, quản lý của cán bộ; hoạt động dạy học của giáo viên; hoạt động học tập, rèn luyện và các mặt hoạt động xã hội khác của học viên để rút ra những kết luận có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài. Trao đổi với học viên, cán bộ quản lý và giáo viên về công tác quản lý học viên, để rút ra những kết luận, nhận định có cơ sở khoa học nhằm phục phụ cho nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Điều tra xã hội học đối với học viên, cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, để làm cơ sở đánh giá thực trạng, tìm hiểu nguyên nhân và đề xuất các biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị cho phù hợp. Tổng kết, rút ra kinh nghiệm về công tác quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị.
13 Sử dụng phương pháp điều tra đối với học viên, các lực lượng giảng dạy, quản lý giáo dục để làm cơ sở đánh giá thực trạng và đề ra biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện chính trị Hành chính khu vực I hiện nay. Sử dụng phương pháp chuyên gia trong quá trình nghiên cứu, xin ý kiến của các nhà khoa học, các nhà quản lý có kinh nghiệm về những vấn đề có liên quan trực tiếp đến đề tài luận văn. Sử dụng phương pháp thống kê toán học để tính toán, xử lý các số liệu phục vụ cho luận văn. 7. Ý nghĩa giá trị của luận văn Xây dựng và hoàn thiện các khái niệm; quản lý học viên và biện pháp quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I. Đề xuất những biện pháp cơ bản nâng cao chất lượng, công tác quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị nhằm góp phần nâng cao chất lượ ng đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nướ c ta hiện nay. 8. Cấu trúc của đề tài Đề tài được kết cấu gồm: Mở đầu, 2 chương, (6 tiết), kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ HỌC VIÊN
14 Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HÀNH CHÍNH KHU VỰC I 1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1. Học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính tri Hành chính khu vực I Quan niệm về người học, Điều 83, Luật Giáo dục đã quy định: Người học là người đang học tập tại các cơ sở giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân. Theo Quy chế học viên và công tác học viên hiện hành ở Học viện chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh xác định: Học viên đến học tập ở Học viện chính tri Hành chính khu vực I đều là cán bộ lãnh đạo, quản lý đương chức và quy hoạch thuộc diện; cán bộ cấp trưởng phòng, phó phòng và tương đương của các tỉnh thành từ Hà Tĩnh trở ra, cán bộ thuộc các bộ, ngành của Trung ương. Cán bộ trong diện quy hoạch, cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp quận, huyện, ban ngành của tỉnh, cán bộ các cơ quan Trung ương theo địa bàn được phân công. Tất cả các học viên đều là Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, có đủ điều kiện đầu vào, có đủ sức khoẻ để học tập. Học viên đến học tập ở Học viện chính tri Hành chính khu vực I, thuộc lớp người đã trưởng thành và hoàn thiện cả về thể chất và nhân cách: Về độ tuổi, đều từ 30 tuổi trở lên, là lứa tuổi có kinh nghiệm trong cuộc sống, công tác, năng lực quản lý nhất định, có đủ sức khoẻ để học tập và tham gia các hoạt động khác. Về nhân cách, họ là những người có trình độ nhận thức, hiểu biết mọi mặt của đời sống xã hội, có ý thức tổ chức kỷ luật và lòng tự trọng cao. Học viên đến học tại Học viện đều đã tốt nghiệp đại học, trong đó nhiều người có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư.
15 Về mặt chính trị, học viên đều là Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam đã ít nhiều trải qua thực tiễn và công tác Đảng, là hạt nhân tiêu biểu ở các cơ quan, đơn vị, là những cán bộ lãnh đạo quản lý chủ chốt ở cấp quận, huyện trở lên. Trong các lớp tại chức nhiều đồng chí là Giám đốc các sở, Tỉnh uỷ viên, thậm chí còn có cả Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư tỉnh thành, Thứ trưởng đi học, đây là điều kiện thuận lợi để phát huy tinh thần trách nhiệm, khả năng tự quản trong quá trình học tập, rèn luyện tại Học viện. Từ đặc điểm này cho thấy, học viên hoàn toàn có đủ điều kiện để tiếp thu nội dung kiến thức của các môn học, phát huy tính tích cực, tự giác trong học tập. Mặt khác họ còn là những người có ý thức, sống có mục đích, có lý tưởng, có ý chí và nghị lực để vượt qua khó khăn. Học viên còn là lớp người có sự chín muồi về mặt tâm lý xã hội, rất thuận lợi cho công tác quản lý học viên. Qua những luận giải trên chúng tôi quan niệm: Học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện chính tri Hành chính khu vực I là cán bộ, đảng viên đang học tập, rèn luyện tại Học viện nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo trở thành những cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt ở cấp quận, huyện và cấp trên theo yêu cầu nhiệm vụ. Quan niệm trên đã chỉ rõ, học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện chính tri Hành chính khu vực I ngoài những đặc điểm chung còn có những nét riêng so với học viên được đào tạo ở các Học viện và các nhà trường khác đó là: Học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị được tuyển chọn chặt chẽ theo Quy chế của Bộ giáo dục Đào tạo; Quy định của Ban chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị; sự tuyển chọn cán bộ của các địa phương, các bộ, ban ngành của Trung ương, có mục đích rõ dàng, được học tập trong môi trường sư phạm hệ thống trường Đảng, được tổ chức quản lý chặt chẽ với sự giúp đỡ hướng dẫn trực tiếp của đội ngũ giảng viên, cán bộ Quản lý
16 giáo dục có kiến thức và năng lực. Tất cả các học viên đều là Đảng viên, có trình độ, kiến thức khá cao trên các lĩnh vực, có năng lực và sự trải nghiệm trong công tác ở các cơ quan, đơn vị, có ý thức tổ chức kỷ luật, bản lĩnh chính trị vững vàng, khả năng phát triển tốt. Học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị có nhiệm vụ chung là: Học tập, nghiên cứu lý luận Chủ nghĩa Mác Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh; Đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; Khoa học Lãnh đạo quản lý; Khoa học Xã hội nhân văn; Khoa học chính trị hành chính. Chấp hành nghiêm chỉnh chủ chương, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thực hiện đầy đủ quy chế, quy định của Học viện; tích cực tham gia các hoạt động, phong trào góp phần xây dựng lớp học tốt, rèn luyện tốt, đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập và công tác. Với mục tiêu đào tạo trở thành cán bộ lãnh đạo, quản lý cho các địa phương, các bộ, ban, ngành của Trung ương có khả năng phát triển lên các chức vụ cao hơn trong tương lai. Có đầy đủ phẩm chất chính trị, trình độ lý luận khoa học, năng lực công tác, trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trên cương vị được giao theo chức trách, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giầu mạnh. 1.1.2. Quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính tri Hành chính khu vực I Có rất nhiều khái niệm về quản lý đã được đưa ra do tiếp cận ở các góc độ khác nhau. Theo quan niệm chung nhất trong Từ điển Giáo dục học, Quản lý là: “Hoạt động hay tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [19, tr.326]. Trong từ điển Tiếng Việt do Nguyễn Như Ý chủ biên quan niệm: “Quản lý là
17 trông coi, giữ gìn theo những yêu cầu nhất định. Là tổ chức và điền khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định” [51, tr.161]. Tác giả Nguyễn Bá Dương cho rằng: “Hoạt động quản lý là sự tác động qua lại một cách tích cực giữa chủ thể quản lý và đối tượng quản lý qua con đường tổ chức là sự tác động điều khiển, điều chỉnh tâm lý và hành động của các đối tượng quản lý, lãnh đạo cùng hướng vào hoàn thành những mục tiêu nhất định của tập thể và xã hội” [6, tr.55]. Trong giáo trình Quản lý hành chính Nhà nước của Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Quản lý là tác động chỉ huy, điều khiển của các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người để chúng phát triển phù hợp với quy luật đạt tới mục đích đề ra và đúng ý trí của người quản lý” [36, tr.772]. Hiện nay, thuật ngữ quản lý đang trở nên phổ biến, song trong thực tế vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất. Như vậy, có thể hiểu quản lý là sự tác động chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích đã đề ra. Về quản lý giáo dục cũng như quản lý xã hội là hoạt động có ý thức của con người nhằm theo đuổi những mục đích của mình. Có nhiều quan niệm khác nhau về Quản lý giáo dục. Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý làm cho hệ vận hành theo đường lối nguyên lý của Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy, giáo dục thế hệ trẻ, đưa thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục đến mục tiêu dự kiến lên trạng thái về chất” [14, tr.7]. Tác giả Trần Kiểm, lại phân chia Quản lý giáo dục thành hai cấp là vĩ mô và vi mô. Quản lý giáo dục ở cấp vĩ mô được hiểu là: “Những tác động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản lý đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ cấp cao nhất đến
18 các cơ sở giáo dục là nhà trường) nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội đặt ra cho ngành giáo dục” [37, tr.3637]. Ở cấp vi mô là: “Hệ thống những tác động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, công nhân viên, tập thể học sinh, cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường, nhằm thực hiện có chất lượng, hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trường” [37, tr.3738]. Thực chất của hoạt động Quản lý giáo dục là quản lý con người và đào tạo con người. Đó là quá trình tác động có định hướng của ngành giáo dục, nhà quản lý giáo dục trong việc vận dụng nguyên lý, phương pháp chung nhất của khoa học nhằm đạt được những mục tiêu đề ra. Những tác động đó thực chất là sự tác động có mục đích, có tổ chức, có lựa chọn của các chủ thể quản lý đến nhà trường, làm cho nhà trường tổ chức một cách khoa học, có kế hoạch, bảo đảm quá trình giáo dục đạt được mục tiêu giáo dục. Quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ở Học viện chính trị Hành chính khu vực I cũng là một kiểu quản lý xã hội thu nhỏ, quản lý trường học, quản lý giáo dục ở cấp vi mô. Một nội dung quản lý cơ bản của quá trình đào tạo tại các trường Đảng là hoạt động quản lý học viên được tổ chức một cách chặt chẽ vừa theo Luật giáo dục vừa theo các Quy định của Ban chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị. Quản lý học viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị là quá trình tác động của các lực lượng giáo dục, của người giáo viên Chủ nhiệm lớp thông qua tổ chức lớp học và Ban cán sự lớp đến từng học viên trên cơ sở những Quy chế, Quy định ban hành nhằm đảm bảo cho các hoạt động học tập, nghiên cứu thực tế, rèn luyện đạo đức, tác phong của người học viên theo mục tiêu đào tạo đã đặt ra. Thực chất là quản lý các hoạt động như: Hoạt động học tập, nghiên cứu thực tế, tự quản lý rèn luyện và các hoạt động khác của học viên.