Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:215

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non, đề tài khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Từ đó, đề xuất biện pháp quản lý công tác phổ cập giáo dục trẻ cho 5 tuổi ở các trường mầm non của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương

i UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRƯƠNG ÁNH NGỌC QUẢN LÝ CÔNG TÁC PHỔ CẬP GIÁO DỤC CHO TRẺ 5 TUỔI TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN N THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – 2022
ii UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT TRƯƠNG ÁNH NGỌC QUẢN LÝ CÔNG TÁC PHỔ CẬP GIÁO DỤC CHO TRẺ 5 TUỔI TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN N THẠC SĨ NGƯỜI HƯ NG D N HOA HỌC TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI -------------------------------- BÌNH DƯƠNG – 2022
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn thạc sĩ “Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương” trên cơ sở phân tích một cách khách quan, trung thực. Tất cả những sự giúp đỡ cho việc xây dựng cơ sở lý luận của luận văn đều được trích dẫn đầy đủ và ghi nguồn gốc rõ ràng. Bình Dương, tháng 3 năm 2022 Tác giả luận văn Trương Ánh Ngọc
ii LỜI CẢM ƠN Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành nhất tới Giảng viên TS Trần Thị Thuyết Mai đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Xin bày tỏ lòng biết ơn và lời cảm ơn chân thành, sâu sắc tới Ban Giám hiệu, Quý Lãnh đạo Viện đào tạo sau đại học, Chương trình Thạc sĩ Quản lý giáo dục- Trường Đại học Thủ Đầu Một, quý Thầy Cô giáo là giảng viên trường Đại học Thủ Dầu Một đã giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học. Xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Dương, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Dĩ An, các đồng chí thành viên Ban Chỉ đạo phổ cập giáo dục thành phố Dĩ An, Ban giám hiệu, giáo viên các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, gia đình và bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi, động viên, khích lệ tôi trong thời gian học tập và thực hiện luận văn. Bản thân dù đã có rất nhiều cố gắng, song do khả năng, điều kiện và thời gian còn hạn chế nên trong luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ bảo, hướng dẫn, góp ý của Quý Thầy, Cô để luận văn này được hoàn thiện hơn. Bình Dương, tháng 3 năm 2022 Tác giả luận văn Trương Ánh Ngọc
iii TÓM TẮT Giáo dục mầm non là bậc học nền móng trong hệ thống giáo dục quốc dân, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của con người. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi; khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền móng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Do đó, giáo dục mầm non luôn được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của các cấp quản lý từ trung ương đến địa phương. Vì vậy, quản lý công tác PCGDMN cho trẻ 5 tuổi có tầm quan trọng trong việc tổ chức thực hiện đúng mục tiêu Chương trình giáo dục mầm non, giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất lẫn tinh thần, chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho trẻ khi vào lớp 1. Nhờ quản lý tốt công tác PCGDMN cho trẻ 5 tuổi mà đảm bảo hiệu quả trong công tác huy động cho trẻ 5 tuổi đến trường, lớp; giúp cho xã hội nhận thức về đúng về trách nhiệm của từng cá nhân trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. Quản lý công tác PCGDMN cho trẻ 5 tuổi tạo đà nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, chuẩn bị nền tảng thực hiện phổ cập GDMN cho trẻ mẫu giáo 4 tuổi trong thời gian tới. Quản lý công tác PCGDMN cho trẻ 5 tuổi còn giúp các cơ sở giáo dục mầm non tăng cường bồi dưỡng đội ngũ giáo viên; hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ đảm bảo các điều kiện cho lớp có cho trẻ 5 tuổi. Trong những năm gần đây, quản lý PCGDMN cho trẻ em 5 tuổi ở các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương đã đạt hiệu quả nhất định. Kết quả nghiên cứu thực trạng cho thấy, các trường MN đã quan tâm đến sự phát triển toàn diện trẻ, đặc biệt là quan tâm, có trách nhiệm trong việc thực hiện PCGDMN cho trẻ 5 tuổi. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện hoạt động PCGDMN cho trẻ 5 tuổi còn nhiều hạn chế khó khăn, đội ngũ giáo viên chưa phát huy hết năng lực, chưa có sự đổi mới về phương pháp, hình thức giáo dục và
iv kiểm tra đánh giá trẻ trong các hoạt động giáo dục, đảm bảo các điều kiện phục vụ PCGDMN cho trẻ 5 tuổi. Luận văn trình bày kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý công tác PCGDMN cho trẻ 5 tuổi bao gồm: quản lý mục tiêu, nội dung, chương trình PCGDMN cho trẻ 5 tuổi, quản lý phương pháp, hình thức và quản lý các điều kiện hỗ trợ cho PCGDMN cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về công tác phổ cập giáo dục trong trường mầm non, cũng như thực trạng về quản lý PCGD cho trẻ 5 tuổi ở các trường MN tại thành phố Dĩ An tỉnh Bình Dương, đề tài đã đề xuất được 5 biện pháp đó là: Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và gia đình trẻ về phổ cập giáo dục và quản lý phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi. Biện pháp 2: Tăng cường công tác quản lý mục tiêu phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi trong trường mầm non. Biện pháp 3: Đẩy mạnh quản lý nội dung, chương trình phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi. Biện pháp 4: Tăng cường quản lý phương pháp và hình thức phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi. Biện pháp 5: Đẩy mạnh công tác quản lý các điều kiện phục vụ phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi. Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp được đề xuất có tính cần thiết và tính khả thi cao, nhằm giúp nâng cao chất lượng cho công tác quản lý phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Từ đó góp phần giải quyết, khắc phục một số điểm còn hạn chế qua việc khảo sát thực trạng quản lý phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Thực hiện tốt các biện pháp góp phần phát huy hiệu quả công tác PCGD cho trẻ 5 tuổi, để công tác này thật sự mang tính xã hội sâu sắc, rộng lớn, nhằm huy động mọi lực lượng và nguồn lực để thực hiện tốt công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi.
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii TÓM TẮT ............................................................................................................. iii MỤC LỤC .............................................................................................................. v DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT .............................................................. xi DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................... xii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ........................................................................ xiv MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................... 4 4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................... 4 5. Các phương pháp nghiên cứu............................................................................. 5 5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ..................................................................... 5 5.2. Các phương pháp thực tiễn ............................................................................. 5 5.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi ............................................................ 5 5.2.2. Phương pháp phỏng vấn ............................................................................... 6 5.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động ............................................ 6 5.2.4. Phương pháp xử lí dữ liệu ............................................................................ 7 6. Đóng góp của đề tài............................................................................................ 7 7. Cấu trúc luận văn ............................................................................................... 8 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC PHỔ CẬP GIÁO DỤC CHO TRẺ 5 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON ............................................. 9 1.1 Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề .............................................................. 9 1.1.1. Những nghiên cứu nước ngoài ..................................................................... 9 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam .................................................................. 11 1.2 Các khái niệm cơ bản của đề tài ..................................................................... 17
vi 1.2.1. Quản lý; quản lý giáo dục; quản lý trường mầm non ................................ 17 1.2.3. Phổ cập giáo dục; phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi ..................... 20 1.2.4. Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ................................ 21 1.3. Công tác phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non ................ 21 1.3.1. Tầm quan trọng của phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi cho trẻ em 5 tuổi ..... 21 1.3.2. Mục tiêu của phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non ....... 23 1.3.3. Nội dung, chương trình phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non ........................................................................................................................ 25 1.3.4. Phương pháp và hình thức phổ cập giáo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non 28 1.3.5. Kiểm tra, đánh giá trẻ mầm non 5 tuổi trong phổ cập giáo dục mầm non . 31 1.3.6. Các điều kiện thực hiện phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non ........................................................................................................................ 35 1.4. Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non .......... 37 1.4.1. Tầm quan trọng của quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non ................................................................................................... 37 1.4.2. Quản lý mục tiêu phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non . 37 1.4.3. Quản lý nội dung, chương trình phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non ................................................................................................... 38 1.4.4. Quản lý phương pháp và hình thức phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non ................................................................................................... 41 1.4.5. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi .................................................................................................. 42 1.4.6. Quản lý các điều kiện phục vụ công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi .. 44 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non ................................................................................................... 45 1.5.1.Các yếu tố khách quan ................................................................................ 45 1.5.2. Các yếu tố chủ quan ................................................................................... 45 Tiểu kết chương 1................................................................................................. 47
vii Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC PHỔ CẬP GIÁO DỤC CHO TRẺ 5 TUỔI TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG .......................................................................................... 49 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hoá và giáo dục của thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ...................................................................... 49 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và văn hóa của thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .......................................................................................................... 49 2.1.2. Khái quát về tình hình các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ................................................................................................... 49 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi và quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ................................................................................ 52 2.2.1. Mục tiêu và nhiệm vụ khảo sát .................................................................. 52 2.2.2. Đối tượng tham gia khảo sát ...................................................................... 52 2.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .......................................................... 55 2.2.4. Phương pháp phỏng vấn ............................................................................. 57 2.3. Thực trạng công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ......................................................... 59 2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, cha mẹ trẻ về tầm quan trọng của phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở các trường mầm non non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ................................................................................ 59 2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu của phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ............... 61 2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung, chương trình phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương........................... 64 2.3.4. Thực trạng thực hiện phương pháp và hình thức phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .................. 68 2.3.5. Thực trạng các điều kiện thực hiện phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ..................................... 72
viii 2.3.6. Thực trạng kiểm tra, đánh giá trẻ mầm non 5 tuổi trong phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ..... 74 2.4. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ................... 76 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .......................................................................................................... 76 2.4.2. Thực trạng quản lý mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .......................................... 78 2.4.3. Thực trạng quản lý nội dung, chương trình phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ............ 81 2.4.4. Thực trạng quản lý phương pháp và hình thức phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ...... 83 2.4.5 Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ..................... 85 2.4.6. Thực trạng quản lý các điều kiện phục vụ công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ................................................. 87 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ... 90 2.5.1. Mức độ ảnh hướng từ các yếu tố khách quan đến quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .......................................................................................................... 90 2.5.2. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan trong quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .......................................................................................................... 92 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương............ 93 2.6.1. Ưu điểm ...................................................................................................... 93 2.6.2. Hạn chế ....................................................................................................... 94 2.6.3. Nguyên nhân .............................................................................................. 96
ix Tiểu kết chương 2................................................................................................. 97 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC PHỔ CẬP GIÁO DỤC CHO TRẺ 5 TUỔI TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ DĨ AN, TỈNH BÌNH DƯƠNG .................................................................................................... 99 3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương ....................................... 99 3.2 Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .................................. .100 3.2.1. Đảm bảo tính pháp lý ............................................................................... 100 3.2.2. Đảm bảo phù hợp với thực tiễn ................................................................ 101 3.2.3. Đảm bảo tính khả thi ................................................................................ 101 3.2.4. Đảm bảo tính hệ thống ............................................................................. 102 3.3. Biện pháp đề xuất nâng cao hiệu quả quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương .................................................... 102 3.3.1 Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và gia đình trẻ về phổ cập giáo dục và quản lý phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ....................... 102 3.3.2. Tăng cường công tác quản lý mục tiêu phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi trong trường mầm non ........................................................................................ 105 3.3.3. Đẩy mạnh quản lý nội dung, chương trình phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi ............................................................................................................. 108 3.3.4. Tăng cường quản lý phương pháp và hình thức PCGD cho trẻ 5 tuổi .... 111 3.3.5. Đẩy mạnh công tác quản lý các điều kiện phục vụ phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ................................................................................................................... 113 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 117 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất .............. 118 3.5.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................. 118 3.5.2. Mẫu khảo nghiệm ..................................................................................... 118 3.5.3. Qui ước thang đo ...................................................................................... 119 3.5.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 120 Tiểu kết chương 3............................................................................................... 129
x KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................... 130 1. Kết luận .......................................................................................................... 130 2. Khuyến nghị ................................................................................................... 132 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 134 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 138 PHỤ LỤC 1. PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN (Dành cho CBQL và GV) ......... 138 PHỤ LỤC 2. PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN (Dành cho CMT) ...................... 149 PHỤ LỤC 3. TỔNG HỢP NỘI DUNG HỎI VÀ KẾT QUẢ PHỎNG VẤN CBQL-GVMN-CMT ......................................................................................... 157 PHỤ LỤC 4. XỬ LÝ SỐ LIỆU KHẢO SÁT CHƯƠNG 2.............................. 162 PHỤ LỤC 5. PHIẾU KHẢO NGHIỆM CÁC BIỆN PHÁP(Dành cho CBQL và GV) ..................................................................................................................... 182 PHỤ LỤC6. XỬ LÝ SỐ LIỆU KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM BIỆN PHÁP ... 193
xi DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ IẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CMT : Cha mẹ trẻ CSVC : Cơ sở vật chất GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GDMN : Giáo dục mầm non GV : Giáo viên GVMN : Giáo viên mầm non MN : Mầm non PCGD : Phổ cập giáo dục PCGDMN : Phổ cập giáo dục mầm non PCGDTNT : Phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi QL : Quản lý UBND : Ủy ban nhân dân
xii DANH MỤC CÁC BẢNG NỘI DUNG Trang Bảng 2.1. Số lượng cán bộ quản lý, giáo viên, cha mẹ trẻ tham gia khảo sát thực trạng quản lý hoạt động phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi 54 tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương Bảng 2.2. Quy ước cách xử lý thông tin bảng hỏi 58 Bảng 2.3. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non của CBQL,GV,CMT ở thành phố Dĩ 60 An, tỉnh Bình Dương. Bảng 2.4. Thực trạng thực hiện mục tiêu hoạt động phổ cập giáo dục cho 63 trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Bảng 2.5. Thực trạng nội dung, chương trình hoạt động phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình 66 Dương. Bảng 2.6. Thực trạng phương pháp hoạt động phổ cập giáo dục cho trẻ 5 69 tuổi ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Bảng 2.7. Thực trạng hình thức hoạt động phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi 71 ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Bảng 2.8. Thực trạng các điều kiện đảm bảo hoạt động phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình 73 Dương. Bảng 2.9. Thực trạng kiểm tra, đánh giá cho trẻ 5 tuổi trong phổ cập giáo 76 dục ở các trường mầm non tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương.
xiii Bảng 2.10. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng quản lý mục tiêu PCGDMN cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non ở thành phố Dĩ An, tỉnh 79 Bình Dương Bảng 2.11. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá PCGD cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non ở thành phố Dĩ An, tỉnh 87 Bình Dương Bảng 2.12. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng quản lý các điều kiện phục vụ PCGD cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, 90 tỉnh Bình Dương Bảng 3.1. Đặc điểm CBQL, GV được khảo sát 122 Bảng 3.2. Đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp “Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và gia đình trẻ về phổ 123 cập giáo dục và quản lý phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi” Bảng 3.3. Đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp “Tăng cường công tác quản lý mục tiêu phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi trong 125 trường mầm non” Bảng 3.4. Đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp “Đẩy mạnh 126 quản lý nội dung, chương trình phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi” Bảng 3.5. Đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp “Tăng 128 cường quản lý phương pháp và hình thức phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi” Bảng 3.6. Đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của biện pháp “Đẩy mạnh 129 công tác quản lý các điều kiện phục vụ phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi”
xiv DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ NỘI DUNG Trang Biểu đồ 2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng công tác tác quản lý phổ cập giáo dục 77 cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương Biểu đồ 2.2. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng quản lý nội 83 dung chương trình PCGD cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non ở thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương Biểu đồ 2.3. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng quản lý 85 phương pháp và hình thức PCGD cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non ở thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương Biểu đồ 2.4. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng ảnh hưởng 93 của các yếu tố khách quan đến quản lý PCGD cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương Biểu đồ 2.5. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng ảnh hưởng 95 của các yếu tố chủ quan trong quản lý phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương Biểu đồ 3.1. Mối quan hệ tính cần thiết và tính khả thi của các 131 biện pháp đề xuất
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xã hội ngày càng phát triển thì con người ngày càng nhận thức rõ hơn vai trò của giáo dục trong đời sống, dẫn đến yêu cầu đối với giáo dục cũng ngày càng cao hơn. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có quyết sách, những quyết định liên quan đến giáo dục, nhằm thực hiện mục tiêu đưa chất lượng giáo dục và đào tạo của Việt Nam từng bước phát triển ngang tầm với khu vực và thế giới. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã khẳng định: “Giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ IX cũng nhấn mạnh: “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người – yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X tiếp tục nêu rõ: “Về giáo dục và đào tạo, chúng ta phấn đấu để lĩnh vực này cùng với khoa học và công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu, thông qua việc đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chấn hưng nền giáo dục Việt Nam”. Cùng với các chính sách về giáo dục, như phổ cập giáo dục Tiểu học, Trung học cơ sở, việc PCGDMN cho trẻ em 5 tuổi đã chính thức được "luật hoá" ở Việt Nam. Ngày 09/2/2010 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 239/QĐ-TTg về Phê duyệt Đề án PCGDMN cho trẻ em 5 tuổi giai đọan 2010- 2015. Đề án xác định mục tiêu: Bảo đảm hầu hết trẻ em 5 tuổi ở mọi vùng miền được đến lớp để thực hiện chăm sóc, giáo dục 2 buổi/ngày, đủ một năm học, nhằm chuẩn bị tốt về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ, tiếng Việt và tâm lý sẵn sàng đi học, bảo đảm chất lượng để trẻ em vào lớp 1. Chỉ thị Số 10-CT/TW ngày 05 tháng 12 năm 2011 của Bộ Chính trị về “Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, củng cố kết quả phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở, tăng cường phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và xóa mù chữ cho người lớn” đã xác định mục tiêu cụ thể “Năm 2015, huy động 80% trẻ từ 3 đến 5 tuổi vào học mẫu giáo; phấn đấu cả nước hoàn thành mục tiêu PCGDMN cho trẻ 5 tuổi”.
2 Ngày 04/11/2013, Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Nghị quyết đã nhấn mạnh đối với giáo dục mầm non (GDMN), giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớp 1. Hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm 2015, nâng cao chất lượng phổ cập trong những năm tiếp theo… Giáo dục không phải việc một sớm một chiều, không phải một năm, hai năm. Giáo dục là kết quả của một quá trình và sự phối hợp của các môi trường giáo dục: gia đình, nhà trường và xã hội. Hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm: giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em trước khi vào lớp một. Nhiều nghiên cứu khoa học gần đây cũng chỉ ra rằng các kỹ năng cơ bản của con người phát triển nhanh chóng và hiệu quả nhất từ lứa tuổi mẫu giáo. Đây là thời kì tạo nên những cơ sở ban đầu cần thiết cho quá trình hình thành nhân cách và chuẩn bị cho trẻ trải qua bước ngoặt lớn trong thời tuổi thơ khi chuyển từ trường mầm non lên trường tiểu học. Như vậy, đảm bảo cho trẻ được trải qua giáo dục mầm non là để chuẩn bị tốt về thể chất, trí tuệ, tình cảm, tiếng Việt (tiếng mẹ đẻ) và tâm lý sẵn sàng đi học; nhằm chuẩn bị tốt nhất, chất lượng nhất để trẻ em vào lớp 1. Vì vậy, phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi là nhiệm vụ trọng tâm và có ý nghĩa nền tảng. Mục đích của PCGD cho trẻ em 5 tuổi là củng cố, mở rộng mạng lưới trường lớp, đảm bảo cho trẻ em trong độ tuổi 5 – 6 tuổi được học 2 buổi trong ngày, được học chương trình giáo dục mầm non mới; nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ em 5 tuổi theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực, chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào học lớp 1. Vượt nhiều khó khăn, trong hơn 10 năm qua,
3 Việt Nam đã thực hiện thành công các mục tiêu phổ cập giáo dục trẻ em 5 tuổi, tạo nên diện mạo mới đối với giáo dục mầm non. Tuy nhiên, theo báo cáo của Hội nghị đánh giá kết quả 10 năm thực hiện Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, sơ kết 2 năm thực hiện Đề án Phát triển Giáo dục Mầm non giai đoạn 2018-2025, triển khai Nghị định số 105/2020/NĐ-CP ngày 08/9/2020 của Chính phủ quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non năm học 2019-2020, cả nước thiếu 45.242 giáo viên trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập (sau khi đã được bổ sung 20.300 biên chế). Đội ngũ thiếu dẫn đến áp lực nặng nề hơn đối với giáo viên đứng lớp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, hạn chế trong nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Chính vì vậy, công tác phổ cập GDMN càng cần được được quan tâm, chỉ đạo sát sao từ các cấp quản lý, đặc biệt là công tác quản lý của hiệu trưởng trường mầm non. Tại tỉnh Bình Dương, Đề án phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi đã được tích cực triển khai. Đến thời điểm tháng 10-2013, Bình Dương có 86/91 xã, phường, thị trấn đạt tiêu chuẩn phổ cập GDMN cho trẻ 5 tuổi, chiếm tỉ lệ 94,51%; Có 7/7 huyện, thị xã, thành phố (100%) đã đạt tiêu chuẩn phổ cập GDMN cho trẻ 5 tuổi. (Bình Dương đạt chuẩn về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, 2014). Riêng đối với thành phố Dĩ An, thành phố là địa bàn trọng điểm phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh Bình Dương, là một trong những địa phương có tốc độ tăng trưởng nhanh. Tại thành phố Dĩ An, nhiều khu công nghiệp được hình thành, thu hút rất đông lực lượng lao động từ khắp các tỉnh thành trong cả nước đến vùng đất lành Bình Dương để làm ăn, sinh sống. Dân số Dĩ An tăng nhanh. Đặc biệt, là ở nhóm trẻ độ tuổi mầm non. Nhu cầu về trường lớp cũng tăng nhanh, là thách thức không nhỏ đối với địa phương. Cùng với đó, chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non, yêu cầu về đội ngũ nhà giáo đáp ứng phổ cập giáo dục mầm non cũng là một áp lực lớn cho giáo dục mầm non thành phố Dĩ An. Trong những năm qua, qui mô, mạng lưới trường lớp mầm non được mở rộng, công tác PCGDMN được quan tâm. Trong kế hoạch năm, quí, Nghị quyết của Đảng ủy, Hội đồng nhân dân đều đề cập đến công tác phổ cập GDMN cho trẻ em 5 tuổi, xem đó là mục tiêu quan trọng của công tác giáo dục.
4 Tuy nhiên còn rất nhiều khó khăn đối với công tác PCGD tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An: nhu cầu gửi trẻ mầm non của công nhân tăng cao dẫn đến tình trạng thiếu trường lớp, thiếu giáo viên mầm non. Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho phổ cập giáo dục mầm non cũng chưa thật sự đầu tư tương xứng... Điều này đặt ra những yêu cầu cao đối với cán bộ quản lý trường mầm non trong quản lý công tác PCGDMN cho trẻ 5 tuổi. Cần nghiên cứu, phân tích đầy đủ, chính xác thực trạng cũng như nguyên nhân của thực trạng quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố dĩ An, tỉnh Bình Dương và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý công tác PCGD cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non ở địa phương. Xuất phát từ những lí do trên đây, chúng tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non, đề tài khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Từ đó, đề xuất biện pháp quản lý công tác phổ cập giáo dục trẻ cho 5 tuổi ở các trường mầm non của địa phương. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động chăm sóc giáo dục tại trường mầm non. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi tại các trường mầm non thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương. 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương mấy năm qua đã đạt được những kết quả nhất định góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, khẳng định uy tín nhà trường. Tuy nhiên, công tác quản lý công tác phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình