Luân văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở nghiên cứu lí luận và khảo sát thực tế về quản lý đào tạo nghề, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luân văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LÊ THỊ MAI QUẢN LÝ ĐÀO TẠO HỆ CAO ĐẲNG NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CÔNG NGHỆ CAO HÀ NỘI ĐÁP ỨNG NHU CẦU DOANH NGHIỆP LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LÊ THỊ MAI QUẢN LÝ ĐÀO TẠO HỆ CAO ĐẲNG NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CÔNG NGHỆ CAO HÀ NỘI ĐÁP ỨNG NHU CẦU DOANH NGHIỆP LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 60.14.01.14 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Mai Hương HÀ NỘI – 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên Lê Thị Mai i
LỜI CẢM ƠN Qua 2 năm học tập và nghiên cứu tại Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội, dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Mai Hương, tôi đã hoàn thành luận văn này. Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến Cô, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn ân sâu sắc đến Ban giám hiệu, Hội đồng Khoa học, phòng Đào tạo và Quản lý sinh viên trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội cùng các Thầy/Cô giáo trực tiếp giảng dạy đã giúp đỡ chúng tôi hoàn thành quá trình học cao học và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi được nghiên cứu và chuẩn bị bảo vệ luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban Giám hiệu, các đồng chí Lãnh đạo các Phòng, Khoa, các đồng chí cán bộ giáo viên , sinh viên của Trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội; các cán bộ quản lý của Sở Lao động Thương binh – Xã hội và Tổng cục Dạy nghề đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho chúng tôi triển khai nghiên cứu luận văn. Trong điều kiện thời gian nghiên cứu hạn hẹp, kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều, chắc chắn luận văn của tôi không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong các Quý Thầy/Cô, các vị lãnh đạo các cơ quan và các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến, giúp tôi hoàn thiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Học viên Lê Thị Mai ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Viết tắt Viết đầy đủ 1 BT Bình thường 2 CĐR Chuẩn đầu ra 3 CTK Chương trình khung 4 CSVC Cơ sở vật chất 5 CNH Công nghiệp hóa 6 CT Chương trình 7 DN Doanh nghiệp 8 ĐT Đào tạo 9 GV Giáo viên, giảng viên 10 HĐH Hiện đại hóa 11 HQ Hiệu quả 12 HS Học sinh 13 KH Kế họach 14 KP Kinh phí 15 KBG Không bao giờ 16 KHQ Không hiệu quả 17 LĐTBXH Lao động - Thương binh và Xã hội 18 ND Nội dung 19 NCKH Nghiên cứu khoa học 20 SL Số lượng 21 SV Sinh viên 22 SX Sản xuất 23 TX Thường xuyên 24 TT Thỉnh thoảng 25 TTB Trang thiết bị iii
MỤC LỤC Lời cam đoan ....................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ........................................................... iii Mục lục ................................................................................................................ iv Danh mục bảng ................................................................................................. viii Danh mục sơ đồ, biểu đồ .................................................................................... ix MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO HỆ CAO ĐẲNG NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐÁP ỨNG NHU CẦU DOANH NGHIỆP ............................................................................................................... 6 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 6 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ........................................................................ 6 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước............................................................................ 7 1.2. Các khái niệm cơ bản .................................................................................... 9 1.2.1 Khái niệm quản lý ........................................................................................... 9 1.2.2 Quản lý nhà nhà trường ................................................................................ 12 1.2.3 Quản lý đào tạo ............................................................................................. 13 1.3. Quá trình đào tạo hệ cao đẳng tại trường Cao đẳng nghề ........................... 14 1.3.1 Vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của trường Cao đẳng nghề .............................. 14 1.3.2. Mục tiêu đào tạo........................................................................................... 16 1.3.3. Kế hoạch nội dung chương trình đào tạo .................................................... 18 1.3.4. Các loại hình đào tạo ................................................................................... 20 1.3.5. Kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo .................................................... 21 1.3.6. Chất lượng đào tạo ....................................................................................... 22 1.3.7. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ....................................................................... 23 1.4. Nhu cầu doanh nghiệp đối với sản phẩm đào tạo ....................................... 25 1.4.1 Năng lực nghề nghiệp ................................................................................... 25 1.4.2 Kỹ năng tự phát triển nghề nghiệp ............................................................... 29 iv
1.5. Quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp ................................................................................................ 32 1.5.1 Hoàn thiện “chuẩn đầu ra” (CĐR) theo yêu cầu của doanh nghiệp ............ 32 1.5.2. Quản lý phát triển chương trình đào tạo...................................................... 32 1.5.3. Quản lý chất lượng đào tạo trong mối quan hệ với nhu cầu doanh nghiệp 33 1.6 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề............................................................................................................ 35 1.6.1 Yếu tố khách quan ........................................................................................ 35 1.6.2 Yếu tố chủ quan ............................................................................................ 39 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO HỆ CAO ĐẲNG NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CÔNG NGHỆ CAO HÀ NỘI ĐÁP ỨNG NHU CẦU DOANH NGHIỆP ........................................................................... 43 2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ..................................................................... 43 2.1.1 Thông tin chung về nhà trường .................................................................... 43 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của nhà trường ......................................................... 45 2.2. Thực trạng đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội .......................................................................................................... 47 2.2.1 Thực hiện mục tiêu đào tạo .......................................................................... 48 2.2.2. Thực hiện kế hoạch, nội dung, chương trình đào tạo ................................. 48 2.2.3. Sử dụng kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo ...................................... 49 2.2.4. Đảm bảo chất lượng đào tạo ........................................................................ 49 2.2.5. Bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giáo viên, giảng viên .................................. 50 2.3. Thực trạng quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp ..................................... 50 2.3.1 Quản lý mục tiêu đào tạo .............................................................................. 52 2.3.2. Quản lý kế hoạch, nội dung, chương trình đào tạo ..................................... 55 2.3.3. Quản lý kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo ....................................... 58 2.3.4. Quản lý bồi dưỡng đội ngũ giáo viên .......................................................... 61 2.4. Đánh giá quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp ............................................... 63 v
2.4.1. Những mặt được .......................................................................................... 63 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................................. 64 2.4.3 Đánh giá QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội so với nhu cầu của doanh nghiệp.............................................................. 66 Kết luận chương 2 .............................................................................................. 68 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO HỆ CAO ĐẲNG NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CÔNG NGHỆ CAO HÀ NỘI ĐÁP ỨNG NHU CẦU DOANH NGHIỆP .................................................................................... 69 3.1. Các nguyên tắc đề xuất................................................................................ 69 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ............................................................... 69 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .............................................................. 69 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn.............................................................. 70 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ............................................................. 70 3.2. Các biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp ..................................... 71 3.2.1. Biện pháp 1: Đổi mới mục tiêu đào tạo và định kỹ hoàn thiện chuẩn đầu ra của hệ cao đẳng nghề theo đơn đặt hàng của các doanh nghiệp .......................... 71 3.2.2. Biện pháp 2: Phát triển chương trình đào tạo nghề hệ cao đẳng nghề theo hướng gắn liền với việc nâng cao kỹ năng tay nghề cho sinh viên đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp .......................................................................................................... 72 3.2.3. Biện pháp 3: Hoàn thiện và đổi mới việc đầu tư, sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện hiện đại trong đào tạo nghề ........................................ 74 3.2.4 Biện pháp 4: Tổ chức thực hiện quá trình đào tạo hệ cao đẳng nghề phù hợp với điều kiện thực tiễn của đơn vị theo hướng công nghệ hiện đại ...................... 77 3.2.5 Biện pháp 5: Tăng cường các hình thức phối hợp đào tạo giữa nhà trường và các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp trong công tác đào tạo hệ cao đẳng nghề của Nhà trường .............................................................................................................. 80 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................................. 84 3.4 Khảo nghiệm các biện pháp ......................................................................... 85 3.4.1 Mục đích khảo nghiệm ................................................................................. 85 vi
3.4.2 Các bước khảo nghiệm ................................................................................. 85 3.4.3 Kết quả khảo nghiệm .................................................................................... 86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ................................................................................... 94 KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ .......................................................................... 95 1. Kết luận .......................................................................................................... 95 2. Kiến nghị ........................................................................................................ 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 98 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 100 vii
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Cơ cấu đội ngũ cán bộ, giáo viên cơ hữu .......................................... 44 Bảng 2.2: Kết quả tuyển sinh và quy mô đào tạo từ năm 2013- 2015 ............... 45 Bảng 2.3: Thực trạng đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội ................................................................................................. 47 Bảng 2.4: Thực trạng QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội Hà Nội ................................................................................... 50 Bảng 2.5: Quản lý mục tiêu đào tạo hệ cao đẳng nghề ...................................... 52 Bảng 2.6: Quản lý kế hoạch, nội dung chương trình đào tạo.............................. 55 hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội ................ 55 Bảng 2.7: Quản lý kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội .................................................. 58 Bảng 2.8: Quản lý bồi dưỡng đội ngũ giáo viên hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội ...................................................................... 61 Bảng 3.1: Mức độ cần thiết của các biện pháp QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp 86 Bảng 3.2: Mức độ khả thi của các biện pháp QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp ............ 89 Bảng 3.3: Độ tương quan giữa đánh giá tính cần thiết và khả thi của các biện pháp QLĐT tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội ......................... 92 viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.2. Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý ......................................... 12 Sơ đồ 1.3: Quan niệm về chất lượng đào tạo ..................................................... 23 Sơ đồ 1.4 Quan hệ giữa mục tiêu và chất lượng đào tạo ................................... 34 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ các biện pháp ............................................................... 85 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Biểu đồ thực trạng đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội .............................................................................. 48 Biểu đồ 2.2: Biểu đồ mức độ thực hiện của QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội .............................................................. 51 Biểu đồ 2.3: Biểu đồ mức độ hiệu quả của QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội .............................................................. 51 Biểu đồ 2.4: Biểu đồ mức độ hiệu quả của quản lý mục tiêu đào tạo................ 53 Biểu đồ 2.5: Biểu đồ thực trạng quản lý kế hoạch, nội dung chương trình đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội ................ 56 Biểu đồ 2.6: Biểu đồ thực trạng quản lý kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội ................ 59 Biểu đồ 2.7: Biểu đồ thực trạng quản lý bồi dưỡng đội ngũ giáo viên hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội ............................ 62 Biểu đồ 3.1: Mức độ cần thiết của các biện pháp QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp 87 Biểu đồ 3.2: Mức độ khả thi của các biện pháp QLĐT hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp 90 Biểu đồ 3.3: Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đào ............................. 93 ix
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự nghiệp dạy nghề đã được phục hồi, ổn định và có bước phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu nhân lực kỹ thuật của thị trường lao động. Ở nước ta hiện đang tồn tại mất cân đối giữa đào tạo công nhân với đào tạo hệ trung cấp và Đại học. Ở các nước tỷ lệ lao động phổ thông chỉ chiếm 35% thì ở Việt Nam là 88%. Tỷ lệ công nhân lành nghề ở các nước là 35% thì ở Việt Nam là 5,5%. Lao động kỹ thuật trung cấp cũng vậy: 24,5% ở các nước công nghiệp và 3,5% ở Việt Nam. Các nước công nghiệp có cơ cấu nhân lực: 1 kỹ sư - 4,9 kỹ thuật viên - 7 công nhân lành nghề và bán lành nghề, ở Việt Nam: 1 kỹ sư - 1,29 kỹ thuật viên - 2,03 công nhân lành nghề và bán lành nghề (nguồn Việt Báo – theo ViệtNamnet). Kết quả trên cho thấy tình trạng thiếu thợ lành nghề ở nước ta khá cao. Bên cạnh đó, việc đào tạo nghề chưa thích ứng với thị trường lao động, nguồn nhân lực chưa đáp ứng nhu cầu phát triển của các doanh nghiệp trong và ngoài nước cả về số lượng và chất lượng, lạc hậu so với các nước trong khu vực. Hiện nay sự nghiệp CNH-HĐH đất nước đang đòi hỏi bức xúc nhu cầu về nguồn nhân lực kỹ thuật - một lực lượng lao động có đủ kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, phẩm chất đạo đức đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nền kinh tế trong xu thế cạnh tranh và hội nhập. Quá trình phát triển kinh tế - xã hội, các nước thành viên Cộng đồng ASEAN đã, đang và sẽ cần tới một lực lượng lao động có trình độ và đầy đủ năng lực. Các nước thành viên ASEAN đang phải đối mặt với những thách thức mới mang tính khu vực như việc sẽ hình thành một thị trường lao động chung vào năm 2015. Trong bối cảnh đó, dạy nghề chắc chắn phải đóng vai trò quan trọng, có vị trí cao trong các chương trình, chính sách các quốc gia và khu vực. Nhận thức được tầm quan trọng đó, Việt Nam đang trong quá trình đổi mới hệ thống dạy nghề để từng bước đáp ứng được nhu cầu thị trường lao động. Vì vậy, mục tiêu chiến lược của đất nước: đạt được đột phá về chất lượng dạy nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. Chúng ta đang sống trong thời kỳ hậu công 1
nghiệp, thời kỳ bùng nổ thông tin, sự thay đổi diễn ra từng ngày, từng giờ và sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật thúc đẩy sản xuất phát triển. Với vô số những công nghệ mới, kỹ thuật mới, vật liệu mới được ứng dụng vào sản xuất đòi hỏi người lao động phải được đào tạo lành nghề ở mức độ nhất định đáp ứng được nhu cầu nhà sử dụng. Trong thời gian vừa qua, không phải các cơ sở dạy nghề, các cơ quan quản lý nhà nước về dạy nghề không quan tâm đến chất lượng dạy nghề. Không ít các cơ sở dạy nghề đã tổ chức xây dựng lại chương trình dạy nghề gắn liền với các yêu cầu của doanh nghiệp, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Cơ sở vật chất - kỹ thuật của các cơ sở dạy nghề cũng đã được tăng cường, đổi mới một phần. Đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên được đào tạo lại và bồi dưỡng nâng cao trình độ… Tuy nhiên, sau nhiều năm thực hiện đổi mới giáo dục, ngoài những kết quả đạt được về quy mô, về đa dạng hoá các loại hình đào tạo, về xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện dạy học…thì chất lượng đào tạo vẫn là một vấn đề làm cho chúng ta vẫn phải băn khoăn nhiều nhất. Hiệu quả của dạy nghề ở nhiều nơi còn quá chênh lệch và không cao. Là người làm công tác quản lý tôi nhận thức rõ trách nhiệm của mình. Phải có biện pháp quản lý đào tạo thiết thực, phù hợp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo nghề và phải đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng được mục tiêu Việt am cơ bản trở thành một nước công nghiệp vào năm 2020. Trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội được các cấp lãnh đạo của Trung ương và Thành phố Hà Nội rất mực quan tâm trong các bước đi ban đầu của giai đoạn đầu tư, vận hành, đây là yếu tố tiền đề vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, để nhà trường thực sự trở thành một cơ sở dạy nghề hàng đầu, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Thủ đô Hà Nội và Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ trong bối cảnh hội nhập; để Hà Nội thực sự là trung tâm văn hóa, kinh tế, chính trị xã hội của cả nước thì giải pháp Quản lý đào tạo Hệ cao đẳng nghề phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp là vấn đề tất yếu. 2
Xuất phát từ ý nghĩa và tính cấp thiết trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp” để làm đề tài nghiên cứu luận văn tốt nghiệp với mong muốn đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề góp phần đưa Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội ngày càng khẳng định được vị thế của mình và trở thành trường trọng điểm đào tạo nghề đẳng cấp khu vực. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và khảo sát thực tế về quản lý đào tạo nghề, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Đánh giá thực trạng quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội. Đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. 4.2. Khách thể nghiên cứu Quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. 5. Phạm vi nghiên cứu của đề tài 5.1 Giới hạn đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là một số biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. 5.2 Giới hạn về khách thể khảo sát 3
Khách thể khảo sát gồm 195 người, trong đó 95 giáo viên, 50 sinh viên, 20 cán bộ quản lý và 30 doanh nghiệp. 5.3 Giới hạn địa bàn nghiên cứu Đề tài nghiên cứu tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội. 5.4 Giới hạn phạm vi thời gian Số lượng của đề tài được lấy từ năm 2013-2015. 6. Câu hỏi nghiên cứu Đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội trong bối cảnh đổi mới giáo dục đang đặt ra những vấn đề gì cho các nhà quản lý và cần có những biện pháp nào để giải quyết vấn đề đó. 7. Giả thuyết nghiên cứu Trong những năm vừa qua công tác quản lý đào tạo hệ cao đẳng đã đạt được nhiều thành tựu, tuy nhiên vẫn tồn tại một số hạn chế trong công tác xây dựng nội dung chương trình đào tạo, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên dẫn đến việc chưa đáp ứng được nhu cầu doanh nghiệp. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả trên, trong đó có nguyên nhân xuất phát từ quản lý đào tạo. Do đó, tác giả đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề sẽ giải quyết được vấn đề trên. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Ý nghĩa lý luận Tổng kết cơ sở lý luận về quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề trong các cơ sở đào tạo nghề. - Ý nghĩa thực tiễn Vân dụng vào công tác quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại các trường Cao đẳng nghề để đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. 9. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và tham khảo các tài liệu, tạp chí, sách báo,… liên quan đến vấn đề nghiên cứu, phân tích và tổng hợp để đưa ra cơ sở lý luận của các vấn đề nghiên cứu 4
- Phương pháp khảo sát thực tiễn: Tiếp cận, quan sát, theo dõi, điều tra và khảo sát - Phương pháp thống kê toán học: Xử lý, thống kê, phân tích, đánh giá các số liệu và kết qủa điều tra. - Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu nhằm hoàn thiện cơ sở lý luận và thực tiễn đưa ra các biện pháp quản lý chất lượng đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội. 10. Cấu trúc đề tài Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, phần nội dung khoa học luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại Trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. Chương 3: Một số biện pháp quản lý đào tạo hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO HỆ CAO ĐẲNG NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐÁP ỨNG NHU CẦU DOANH NGHIỆP 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Cùng với các lĩnh vực quản lý khác, quản lý giáo dục nói chung và quản lý đào tạo nghề nói riêng luôn là vấn đề được các nhà nghiên cứu quan tâm, đặc biệt là trong nhận thức sâu sắc vai trò của hệ thống giáo dục nói chung và hệ thống đào tạo nghề nói riêng. Nhà giáo dục người Nga TraKhôan V.E khẳng định: “Trình độ đào tạo công nhân lành nghề ở các nước Xã hội chủ nghĩa phụ thuộc rất nhiều vào sự kết hợp đúng đắn giữa dạy trong trường với thực tập sản xuất trong xí nghiệp” và nhấn mạnh “Nếu thiếu nguyên tắc kết hợp dạy học với lao động sản xuất thì hệ thống dạy nghề không thể đào tạo công nhân lành nghề được” [29]. Ở Cộng hoà Pháp: Vào giữa thế kỷ IXX (năm 1849), xuất hiện nhiều cuốn sách mang nội dung đề cập tới vấn đề phát triển đa dạng của nghề nghiệp do sự phát triển công nghiệp. Ngay khi đó, người ta đã nhận thấy rằng hệ thống nghề nghiệp đã rất phức tạp, sự chuyên môn hóa vượt lên hẳn so với giai đoạn sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp. Trên cơ sở đó, nội dung cuốn sách đã khẳng định tính cấp thiết phải hướng, trang bị cho thế hệ trẻ đi vào lao động sản xuất có nghề nghiệp phù hợp với năng lực của mình và của xã hội. Ở Cộng hòa Liên bang Đức: Vấn đề đào tạo nghề nghiệp đã được nhiều nhà giáo dục học nổi tiếng thuộc tổ chức nghiên cứu về lao động, kỹ thuật và kinh tế trong hoạt động dạy nghề của Cộng hòa Liên bang Đức. Các công trình nghiên cứu đã làm sáng tỏ về nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo nghề nghiệp, tạo điều kiện cho sinh viên - sinh viên phát triển thành những con người trưởng thành trong cuộc sống lao động - xã hội. Jacques Delors, Chủ tịch ủy ban Quốc tế độc lập về giáo dục cho thế kỷ XXI của UNESCO khi phân tích “Những trụ cột của giáo dục” đã viết: “Học tri thức, học làm việc, học cách chung sống và học cách tồn tại, đó là bốn trụ cột 6
mà ủy ban đã trình bày và minh họa những nền tảng của giáo dục”. Theo tác giả vấn đề học nghề của sinh viên, sinh viên là một căn bản không thể thiếu được, đồng thời đã tổ chức các cuộc hội thảo, nghiên cứu về vấn đề “gắn đào tạo với sử dụng” trong đào tạo nghề. Ở Trung Quốc, quán triệt quan điểm “Ba trong một” - Đào tạo, sản xuất, dịch vụ. Trong vấn đề đào tạo, đặc biệt là đào tạo nghề trong giai đoạn hiện nay, các trường dạy nghề luôn gắn bó chặt chẽ với các cơ sở sản xuất và dịch vụ, góp phần đáng kể vào việc nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Ở Inđônêxia, để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực cho thị trường thương mại tự do ASEAN năm 2003, APEC năm 2002, hệ thống đào tạo nghề được nghiên cứu phát triển mạnh.Trong đó, kết hợp đào tạo nghề giữa trường và doanh nghiệp, cơ sở sản xuất được quan tâm đặc biệt. Mô hình kết hợp đào tạo nghề được Bộ văn hoá và Giáo dục bắt đầu đề xuất năm 1993 có tên gọi là Pendidican Sistem Ganda - Hệ thống đào tạo song hành được thực hiện bởi trường dạy nghề và các bên tham gia đào tạo đại diện cho giới việc làm. 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam, những năm gần đây khoa học giáo dục đã tiếp cận nhiều đến vấn đề đào tạo nghề ở các khía cạnh khác nhau. Tác giả GS.TS. Phạm Tất Dong, trong công trình khoa học của mình, đã điều tra: "Trong những người không kiếm ra việc làm, có 85,8% là thanh niên trong tổng số thanh niên đứng ngoài việc làm, có 67,4% là không biết nghề". Trên cơ sở đó, tác giả xác định: cần "Chú trọng việc hình thành những năng lực nghề nghiệp cho thế hệ trẻ để họ tự tìm ra việc làm", đồng thời "Tiếp sau quá trình hướng nghiệp, dứt khoát phải dạy nghề cho sinh viên,... đây sẽ là một nguyên tắc cơ bản". Trong chương trình khoa học công nghệ cấp nhà nước KX- 05-09 đề tài đề cập đến nền tảng để phát triển nguồn nhân lực đi vào CNH, HĐH đất nước PGS.TS. Nguyễn Văn Lê cho rằng: "Nghiên cứu giáo dục nghề nghiệp là nền tảng để phát triển nguồn nhân lực đi vào CNH, HĐH đất nước là vấn đề có ý nghĩa chiến lược". Cũng trong đề tài khoa học này, GS.TS. Nguyễn Quang Uẩn đã nêu: "Phát triển con người thực chất là mở rộng và phát huy những tiềm 7
năng, năng lực của con người trong hoạt động, đó là quá trình gia tăng giá trị cho con người, giá trị tinh thần, trí tuệ, đạo đức, thể chất, vật chất, hay nói khác đi là quá trình phát triển trí tuệ, đạo đức nhân cách và tay nghề...”. [23]. Có thể nói, các công trình nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước rất có giá trị về mặt phương pháp luận và lý luận đối với việc thực hiện viết đề tài luận văn của tác giả. Từ những phân tích trên rút ra những nhận xét sau: Các công trình khoa học ở trong và ngoài nước đều quan tâm đến công tác đào tạo nghề, quản lý đào tạo nghề, mục đích là để tạo cho con người dễ dàng hòa nhập với cuộc sống lao động nghề nghiệp trong nền kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Cho đến nay, đã có những công trình nghiên cứu, bài báo viết liên quan hoặc đề cập đến công tác quản lý đào tạo nghề, điển hình là: - Đề tài nghiên cứu: “Cơ sở lý luận và thực tiễn hình thức tổ chức đào tạo nghề kết hợp tại trường và tại cơ sở sản xuất”; - Đề tài nghiên cứu khoa học: “Các giải pháp gắn đào tạo với sử dụng lao động của hệ thống dạy nghề Hà Nội” - Đề tài “Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nguồn nhân lực theo ISO và TQM ”, của tác giả Trần Khánh Đức; - Một số bài báo khoa học đăng trên các tạp chí của các nhà nghiên cứu giáo dục như GS.TS Nguyễn Minh Đường, PGS.TS. Nguyễn Viết Sự, GS.TS. Vũ Văn Tảo. Bên cạnh những công trình nghiên cứu mang tính phổ quát đó, trong những năm gần đây có nhiều luận văn thạc sĩ đã đề cập đến những vấn đề cụ thể trong công tác quản lý đào tạo và quản lý đào tạo nghề, các luận văn thạc sĩ điển hình như: - “Một số biện pháp quản lý công tác đào tạo tại trường Dạy nghề tỉnh Quảng Nam”, của tác giả Trần Minh Tú, Hà Nội - 2006 - “Hoàn thiện và đổi mới một số biện pháp quản lý đào tạo nghề của tr- ường Trung cấp công nghiệp Hải Phòng trong giai hiện nay” của tác giả Ngô Ngọc Bối. 8
- “ Một số giải pháp quản lý đào tạo nghề ở trường Cao đẳng nghề Kinh tế - Công nghệ VICET” của tác giả Trịnh Thị Giang. - “Quản lí quá trình đào tạo của Hiệu trưởng trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật Hải Phòng” của tác giả Nguyễn Minh Tuấn. - “Quản lý đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao Hà Nội” của tác giả Khổng Hữu Lực. Ngoài ra, cũng còn rất nhiều luận văn đề cập nghiên cứu nhiều khía cạnh của quản lý công tác quản lý đào tạo nghề. Hầu hết các tác giả đã đánh giá một cách cụ thể và sâu sắc những thực trạng công tác quản lý đào tạo nghề của hiệu trưởng, của nhà trường ở từng địa phương, đồng thời đề ra một số biện pháp quản lý hợp lý nhằm giải quyết những vướng mắc ở từng cơ sở giáo dục đào tạo cụ thể. Tuy nhiên, những biện pháp mà các tác giả đã nêu trong các luận văn không hoàn toàn là những biện pháp quản lý đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp mà trường Cao đẳng nghề Công nghệ Cao Hà Nội có thể áp dụng được. 1.2. Các khái niệm cơ bản 1.2.1 Khái niệm quản lý Bất cứ lĩnh vực hoạt động nào của con người đều cần đến công việc quản lý, bởi mọi nhà quản lý ở các cấp độ nhà trong các cơ sở đều có nhiệm vụ cơ bản là thiết kế và duy trì một môi trường mà trong đó các cá nhân làm việc với nhau trong các nhóm có thể hoàn thành mọi nhiệm vụ và các mục tiêu đã định. Nói cách khác, các nhà quản lý có trách nhiệm duy trì hoạt động làm cho các cá nhân có thể đóng góp tốt nhất vào các mục tiêu của nhóm. Các Mác viết: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên qui mô tương đối lớn thì ít nhất cũng cần đến một chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận động của toàn cơ thể sản xuất khác với sự vận động của những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì phải cần có nhạc trưởng”. 9