Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên Am nhạc tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

56
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội nhằm nâng cao chất lượng và nguồn lực của đội ngũ giáo viên âm nhạc TH đáp ứng dạy học theo định hướng phát triển năng lực.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên Am nhạc tiểu học quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ĐẠI HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI ĐỖ VĂN ĐỊNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ĐẠI HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI ĐỖ VĂN ĐỊNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.140114 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN KIỀU OANH HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu của bản thân. Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, không trùng lặp với các đề tài và chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã nhận được sự cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, tháng 11 năm 2020 Tác giả luận văn Đỗ Văn Định i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Ban Giám hiệu, Khoa QLGD Trường ĐHGD Hà Nội và tập thể các thầy giáo, cô giáo đã giúp đỡ, tạo điều kiện, cho tôi trong suốt quá trình học tập. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Kiều Oanh đã tận tình trực tiếp hướng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi nhiều ý kiến quý báu trong suốt quá trình tôi nghiên cứu và thực hiện luận văn. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT quận Long Biên, Sở GD&ĐT Hà Nội; các đồng chí cán bộ quản lí, giáo viên âm nhạc các trường tiểu học trong quận Long Biên, thành phố Hà Nội đã nhiệt tình, tạo điều kiện về thời gian, cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến giúp đỡ, động viên tôi hoàn thành luận văn. Mặc dù có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, nhưng do điều kiện nghiên cứu và năng lực quản lí của bản thân có hạn, luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến chỉ dẫn quý báu của thầy cô, các nhà khoa học trong hội đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, tháng 11 năm 2020 Tác giả luận văn Đỗ Văn Định ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BGH Ban Giám hiệu CBQL Cán bộ quản lí CT Chương trình ĐG Đánh giá GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên GVÂN Giáo viên Âm nhạc HĐ Hoạt động HĐ ĐGKQHT Hoạt động đánh giá kết quả học tập HĐGD Hoạt động giáo dục HS Học sinh HT Hiệu trưởng KHGDVN Khoa học giáo dục Việt Nam KQHT Kết quả học tập KT Kiểm tra NLDH Năng lực dạy học PGD Phòng giáo dục PHHS Phụ huynh học sinh PHT Phó hiệu trưởng QL Quản lí QLGD Quản lí giáo dục TH Tiểu học THCS Trung học cơ sở UBND Ủy ban nhân dân iii
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan ....................................................................................................... i Lời cảm ơn ......................................................................................................... ii Danh mục các từ viết tắt .................................................................................... iii Danh mục các bảng ......................................................................................... viii Danh mục các biểu đồ, sơ đồ ............................................................................. ix MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC .............................................................. 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 6 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ............................................................. 6 1.1.2.Các nghiên cứu ở Việt Nam ............................................................... 8 1.2. Một số khái niệm...................................................................................... 10 1.2.1. Quản lí, quản lí giáo dục ................................................................. 10 1.2.2. Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học .......................................... 12 1.2.3. Bồi dưỡng giáo viên tiểu học .......................................................... 14 1.2.4. Quản lí hoạt động bồi dưỡng giáo viên âm nhạc tiểu học theo định hướng phát triển năng lực ................................................................. 15 1.3. Bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc tiểu học theo định hƣớng phát triển năng lực ......................................................................................... 18 1.3.1. Đặc điểm, yêu cầu bồi dưỡng giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ......................................................................... 18 1.3.2. Nội dung bồi dưỡng giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ..................................................................................................... 20 1.4. Quản lí hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hƣớng phát triển năng lực ..................................................................... 22 1.4.1. Quản lí việc xác định nhu cầu, mục tiêu, nội dung, hình thức bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ................................................................................................... 22 1.4.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ................................................... 25 iv
1.4.3. Tổ chức triển khai hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ........................................... 28 1.4.4. Quản lí việc kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng .......................... 29 1.4.5. Quản lí các điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo cho hoạt động bồi dưỡng ................................................................................. 30 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hƣớng phát triển năng lực ........................ 31 1.5.1. Những yếu tố thuộc về chủ thể quản lí ............................................ 31 1.5.2. Những yếu tố thuộc về đối tượng được quản lí ............................... 32 1.5.3. Những yếu tố thuộc về môi trường quản lí ...................................... 32 Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................... 34 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC .... 35 2.1. Khái quát chung về quận Long Biên, thành phố Hà Nội ....................... 35 2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ................................... 35 2.1.2. Khái quát về hệ thống giáo dục tiểu học ......................................... 36 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................................... 36 2.2.1. Mục đích nghiên cứu ...................................................................... 36 2.2.2. Nội dung khảo sát ........................................................................... 36 2.2.3. hương pháp khảo sát ..................................................................... 37 2.2.4. Phạm vi và đối tượng khảo sát ........................................................ 37 2.3. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát triển năng lực ..................... 38 2.3.1. Số lượng tổ chức các lớp hoạt động bồi dưỡng ............................... 38 2.3.2. Kết quả bồi dưỡng giáo viên âm nhạc tiểu học................................ 39 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động bồi dƣỡng giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát triển năng lực ............. 40 2.4.1. Thực trạng quản lí việc xác định nhu cầu, nội dung, hình thức bồi dưỡng cho giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực................................................... 40 2.4.2. Thực trạng quản lí phương pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực ............................................................................................. 46 v
2.4.3. Thực trạng quản lí việc đánh giá kết quả bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực ...................................................................................... 49 2.4.4. Thực trạng quản lí cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội ................................................................................................ 50 2.5. Thực trạng mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hƣớng phát triển năng lực .................................................................................................... 51 2.6. Đánh giá những ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân ............................... 52 2.6.1. Ưu điểm.......................................................................................... 52 2.6.2. Hạn chế .......................................................................................... 53 2.6.3. Nguyên nhân .................................................................................. 53 Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................... 55 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ..................................................................................................... 57 3.1. Những nguyên tắc định hƣớng cho việc đề xuất các biện pháp ............. 57 3.1.1. Đảm bảo tính hệ thống của các biện pháp ....................................... 57 3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa ...................................................................... 57 3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp ........................................ 58 3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp ....................................... 58 3.1.5. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp .......................................... 59 3.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hƣớng phát triển năng lực .................................................................................................. 60 3.2.1. Biện pháp 1: Xác định nội dung bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ...................... 60 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn theo định hướng phát triển năng lực phù hợp với nhu cầu bồi dưỡng ............... 64 3.2.3. Biện pháp 3: Đa dạng hóa phương thức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ............... 69 vi
3.2.4. Biện pháp 4: Kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng chuyên môn giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực đảm bảo tính khách quan và chính xác .................................................................... 71 3.2.5. Biện pháp 5. Chuẩn bị tốt cơ sở vật chất cho hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực ........... 74 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 76 3.4. Điều kiện chung để thực hiện các biện pháp .......................................... 78 3.5. Khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............... 79 Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................... 84 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................. 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 90 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng các lớp bồi dưỡng và số lượng giáo viên tham gia bồi dưỡng ...... 38 Bảng 2.2: Kết quả khảo sát 50 CBQL, chuyên viên và giáo viên về nội dung chương trình bồi dưỡng đội ngũ GV âm nhạc TH ................. 45 Bảng 2.3: Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ sử dụng các biện pháp quản lí phương pháp bồi dưỡng (biểu hiện ở tỉ lệ %)........................................................................................ 48 Bảng 3.1: Kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội................................................ 80 Bảng 3.2: Kết quả khảo sát về mức độ khả thi các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội. ................................................................ 81 Bảng 3.3: Xác định hệ số tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên âm nhạct TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội ........... 83 viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1: Thực trạng nhu cầu bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH ........................................................................................... 41 Biểu đồ 2.2: Thực trạng quản lí mục tiêu nội dung bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH............................................................... 42 Biểu đồ 2.3: Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về sự cần thiết của những nội dung cần bồi dưỡng cho GV âm nhạc TH ...... 45 Biểu đồ 2.4: Tổng hợp ý kiến 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ sử dụng các phương pháp bồi dưỡng ................................................... 47 Biểu đồ 2.5: Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ sử dụng các biện pháp quản lí phương pháp bồi dưỡng (biểu hiện ở tỉ lệ %) .................................................................................. 49 Biểu đồ 2.6: Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ sử dụng các biện pháp quản lí việc KT, ĐG kết quả bồi dưỡng ............. 50 Biểu đồ 2.7: Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ đáp ứng các điều kiện về CSVC, trang thiết bị ............................... 51 Biểu đồ 2.8: Tổng hợp ý kiến của 50 CBQL, chuyên viên, GV về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố ................................................................ 52 Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên âm nhạc TH .......................................... 77 ix
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Nhà giáo là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò quyết định chất lượng giáo dục. Bồi dưỡng phẩm chất, năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ vừa cơ bản vừa cấp thiết của mỗi nhà trường hiện nay. Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 8, khóa XI của Đảng ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TƯ, ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo; đã chỉ rõ: tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất và năng lực của người học, trong đó: Nâng cao nhận thức về vai trò quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục; Đổi mới chương trình nhằm phát triển năng lực và phẩm chất người học, hài hòa đức, trí, thể, mỹ; dạy người, dạy chữ và dạy nghề. Đổi mới nội dung giáo dục theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi”, “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học”. Để thực hiện yêu cầu trên, cần chú trọng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ quản lí và đạo đức nhà giáo, đảm bảo đội ngũ nhà giáo “đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, với cơ cấu ngày càng hợp lí”, là nhiệm vụ cấp thiết. Bên cạnh đó, bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập, phát triển kinh tế tri thức và kinh tế thị trường, yêu cầu về nâng cao chất lượng giáo dục, thực hiện mục tiêu chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học đã và đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất, đạo đức của đội ngũ giáo viên ở các nhà trường hiện nay. Âm nhạc có một ý nghĩa vô cùng quan trọng, đó là nhu cầu không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người, đặc biệt là đối với trẻ em. Nhà trường Phổ thông, với nhiệm vụ giáo dục thế hệ tương lai, kết hợp với giáo dục âm nhạc sẽ có tác động tích cực tới sự phát triển toàn diện, hài hòa nhân cách của trẻ. Trong quá trình dạy và học môn Âm nhạc, hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH 1
có ý nghĩa vô cùng quan trọng góp phần gi p GV phát huy và nâng cao năng lực học tập của HS. Từ đó có biện pháp giúp các em phát huy hết năng khiếu khi học bộ môn âm nhạc. Trong những năm gần đây, hoạt động dạy học môn âm nhạc trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội đã được quan tâm và tạo điều kiện về cơ sở vật chất như phòng học bộ môn, các phương tiện dạy học, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc...kết quả học tập môn học nói chung, phát triển về năng khiếu và thẩm mỹ âm nhạc nói riêng của HS trên địa bàn có nhiều phát triển, góp phần quan trọng trong thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường. Tuy nhiên, dạy và học môn Âm nhạc ở các trường TH hiện nay còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế, một trong những nguyên nhân cơ bản của hạn chế trên là do công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH ở các trường TH chưa nhận được nhiều sự quan tâm của chủ thể quản lí các cấp; nhận thức của một số chủ thể quản lí về môn học còn chưa thật sâu sắc, cho rằng môn âm nhạc là môn “phụ”, giáo viên âm nhạc chỉ góp một phần nhỏ trong các hoạt động dạy học của nhà trường nên “có gì dùng nấy” và chưa quan tâm nhiều đến chất lượng đội ngũ giáo viên âm nhạc; chưa ch trọng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên; hoạt động kiểm tra, giám sát về chuyên môn, nghiệp vụ đối với giáo viên âm nhạc còn ít, chưa thật khoa học. Ngoài ra, cũng một phần từ nhận thức của xã hội và phụ huynh học sinh về bộ môn âm nhạc còn đơn giản, họ cũng chỉ cần con hoàn thành cho đủ yêu cầu còn lại thời gian tập trung cho việc học Toán, Tiếng Việt, coi đây là môn học mang tính chất ép buộc, giải trí nên chưa có sự đầu tư, theo dõi, kiểm tra, đối chiếu kết quả học tập của HS với chất lượng dạy học của GV. Mặt khác nghiên cứu về vấn đề này đã được các nhà khoa học trong và ngoài nước đề cập ở nhiều mức độ, khía cạnh khác nhau, ở các cấp học, bậc học khác nhau. Tuy nhiên nghiên cứu ở một địa bàn cụ thể, đối với một đối tượng cụ thể như đội ngũ giáo viên âm nhạc quận Long Biên, thành phố Hà Nội chưa có công trình nào đề cập trực tiếp và có hệ thống. Xuất phát từ những yêu cầu cả về mặt lí luận và thực tiễn trên, tác giả chọn hướng nghiên cứu với tên đề tài: “Quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực”. 2
2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội nhằm nâng cao chất lượng và nguồn lực của đội ngũ giáo viên âm nhạc TH đáp ứng dạy học theo định hướng phát triển năng lực. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc theo định hướng phát triển năng lực. 4. Phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH trong khoảng 3 năm gần nhất trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo hướng phát triển đội ngũ giáo viên âm nhạc đáp ứng yêu cầu dạy học theo định hướng phát triển năng lực 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực. 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. 5.3. Trên cơ sở phân tích thực trạng và nguyên nhân, đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận Phân tích, tổng hợp các tài liệu để xây dựng cơ sở lí luận của đề tài; Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài; lựa chọn những khái niệm, luận điểm cơ bản làm cơ sở lí luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự 3
đoán những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu, tổng hợp các cơ sở lí luận xây dựng cơ sở lí luận của đề tài. 6.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Quan sát, tọa đàm, trao đổi về nội dung quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. Sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi đối với các khách thể điều tra về quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. hương pháp lấy ý kiến chuyên gia được sử dụng để tham khảo ý kiến của một số nhà khoa học, nhà sư phạm, nhà quản lí để thu thập các thông tin cần thiết liên quan đến thực trạng, nguyên nhân và các biện pháp được đề xuất của đề tài. hương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động nghiên cứu các báo cáo tổng kết, sơ kết, hồ sơ dạy học, quản lí hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên của nhà trường các năm học gần đây nhằm đưa ra những nhận định, phân tích, đánh giá thực trạng của vấn đề nghiên cứu. hương pháp thống kê toán học sử dụng với mục đích xử lí, phân tích kết quả nghiên cứu, đồng thời đánh giá mức độ tin cậy của phương pháp điều tra; định lượng kết quả các nghiên cứu, khẳng định tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp được đề xuất của đề tài. 7. Câu hỏi nghiên cứu - Quản lí hoạt động bồi dưỡng giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực là gì? - Thực trạng quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực hiện nay như thế nào? Có hiệu quả và hạn chế gì?- Cần những biện pháp nào để nâng cao chất lượng trong hoạt động quản lí đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực? 8. Giả thuyết khoa học Quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, 4
thành phố Hà Nội đã đạt được những thành quả nhất định nhưng còn nhiều hạn chế. Nếu áp dụng một số biện pháp quản lí phù hợp từ tuyển chọn, sử dụng, bồi dưỡng, đánh giá, đãi ngộ sẽ góp phần nâng cao chất lượng hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn dự kiến được trình bày theo 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH theo định hướng phát triển năng lực. Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động quản lí bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. Chƣơng 3: Biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc TH quận Long Biên, thành phố Hà Nội theo định hướng phát triển năng lực. 5
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ÂM NHẠC TIỂU HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới Vấn đề quản lí bồi dưỡng năng lực cho giáo viên âm nhạc đã được các nhà hiền triết, triết gia cả phương Tây và phương Đông đề cập đến. Những quan niệm, tư tưởng của họ cho đến tận ngày nay vẫn được nhiều thế hệ tiếp thu và thể hiện vào công tác quản lí của mình, nhất là trong quản lí bồi dưỡng đội ngũ giáo viên âm nhạc phát triển và nâng cao năng lực của mình. Ở phương Đông, tư tưởng về việc quản lí bồi dưỡng năng lực cho người thầy âm nhạc cũng được nhắc tới nhiều trong hệ thống triết lí sâu xa của Phật giáo (điều này có thể thấy rõ trong kinh Hoa Nghiêm - Avatamsaka sutra). Trong đó cũng chỉ ra cần phải tập trung vào quản lí ba vấn đề nhằm phát huy tính hiệu quả của Phật pháp và để khơi dậy được tâm giác ngộ ở người thầy, triết lí đó là: - Hành vi đạo đức - Thân cận Phật - Thiện Tri Thức - Tâm thanh tịnh, chân thật - từ bi [6, tr. 37] Các tác giả hiện đại ngày nay đã có những quan điểm mới trong nghiên cứu mang màu sắc riêng của mình, như luận án nghiên cứu của tác giả Jacob Easley (2004), Trường Đại học Pennsyvania - Mỹ Contextualizing pedagogical capacity: The nexus between teaching and learning (Mối quan hệ giữa dạy và học) đã đề cập về vấn đề quản lí bồi dưỡng năng lực cho giáo viên âm nhạc chính là việc làm cho năng lực này của họ luôn phải được nâng cao để phù hợp với việc đổi mới trong giảng dạy âm nhạc TH ông qua việc dựa trên khả năng và sự ảnh hưởng trực tiếp của nhà quản lí đến các mối quan hệ giữa giáo viên âm nhạc và các nhà quản lí [35, tr.108]. Trên cương vị một nhà quản lí, tác giả Ricardo Del Campo, hiệu trưởng 6
Trường Đại học âm nhạc Sevilla - Tây Ban Nha, có bài tham luận “Giáo dục âm nhạc TH ế kỷ XXI”, trong đó tác giả đã nhấn mạnh rằng, việc bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc là một yêu cầu tất yếu, đó cũng là những thách thức mới đặt ra cho các CBQL trong quản lí hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc của thế kỷ XXI, mà cụ thể như là: - Cần cải tiến quy trình làm việc, tìm ra cách thức quản lí phù hợp và nhạy bén, tự đặt mình vào vị trí hành động của thực tiễn thời đại. - Thúc đẩy áp dụng phát triển công nghệ mới vào mô hình quản lí tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc. - Vận dụng khả năng sáng tạo của mình để tìm ra hướng giải quyết trên cơ sở của những hoạt động hiện thời” [25, tr.2]. Trong cuộc hội thảo về giáo dục âm nhạc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, tổ chức tại Seoul - Hàn Quốc (2006) các nhà quản lí về nghệ thuật của khu vực cũng đề xuất một lộ trình đối với việc quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc và được thông qua. Trong đó các nhà quản lí, các chuyên gia và các nhà nghiên cứu về âm nhạc đã chỉ ra sự cần thiết của việc đẩy mạnh các chiến lược và chính sách về bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc nhằm chuyển giao và giữ vững những giá trị thẩm mỹ và đặc tính văn hóa của các nước Châu Á - Thái Bình Dương, đồng thời th c đẩy, khuyến khích đa dạng văn hóa, xây dựng xã hội hòa bình và thịnh vượng. Bên cạnh đó còn là những khó khăn và trở ngại đòi hỏi các nhà quản lí phải tìm ra giải pháp khắc phục, tạo điều kiện thực hiện những đề xuất một cách hiệu quả nhất, cho những người làm công tác quản lí ngành âm nhạc trong bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc. Cũng với ý đó, tại hội nghị thường niên của Hiệp hội Giáo dục Âm nhạc Quốc tế - ISME (International Society for Music Education) 2008 - Australia, cũng thu được nhiều ý kiến đánh giá trong vấn đề quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc từ các chuyên gia trên thế giới, các ý kiến đều cho rằng muốn quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc đạt hiệu quả, thì trước hết nhà quản lí cần nắm rõ năng lực, trình độ của từng đối tượng và nhu cầu của họ cần bồi dưỡng những vấn đề gì, từ đó sẽ có mục tiêu định hướng bồi dưỡng. 7
Tại Liên Xô (cũ) các nhà nghiên cứu quản lí giáo dục như: M.I.Kônđacốp, .V. Khuđominxki… đã rất quan tâm tới việc nâng cao phát triển năng lực và chất lượng của giáo viên âm nhạc TH ông qua các biện pháp quản lí có hiệu quả. Muốn nâng cao chất lượng dạy học phải có đội ngũ giáo viên âm nhạc có năng lực chuyên môn. Họ cho rằng kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đ ng đắn và hợp lí công tác quản lí bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giáo viên âm nhạc có năng lực. Tại Nhật Bản, việc bồi dưỡng nâng cao năng lực và đào tạo lại cho đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao động sư phạm. Tùy theo thực tế của từng đơn vị, từng cá nhân mà cấp quản lí giáo dục đề ra các phương thức bồi dưỡng khác nhau trong một phạm vi theo yêu cầu nhất định. Cụ thể là mỗi cơ sở giáo dục cử từ 3 đến 5 giáo viên được đào tạo lại một lần theo chuyên môn mới và tập trung nhiều vào đổi mới phương pháp dạy qua đó nâng cao năng lực cho giáo viên trong đó có giáo viên môn âm nhạc. Tại Thái Lan, các nhà quản lí kiến nghị rằng, quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc cần tăng cường hoạt động tự bồi dưỡng và tập chung chủ yếu vào mở rộng thông tin tư vấn cho giáo viên âm nhạc để họ có thêm tư liệu. Còn ở Hàn Quốc, việc quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc lại được tiến hành theo thiết kế theo mô hình Modul. Trong đó, xây dựng những nhóm đối tượng có chung đặc điểm để sau đó phân tích những yêu cầu bồi dưỡng thiết thực để tìm ra các nội dung quản lí sao cho phù hợp nhằm đem lại hiệu xuất cao. 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam Tư tưởng quản lí bồi dưỡng về NLDH cho người thầy âm nhạc đã xuất hiện lâu đời ở Việt Nam. Trong cuốn Đại Việt sử ký toàn thư có đề cập tới việc quản lí bồi dưỡng năng lực truyền nghề (NLDH) của những trưởng phường hát - nhạc, trong đó có nói tới việc quản lí những người làm công tác truyền nghề (dạy học) cho các nhạc công của dàn nhạc cung đình vào thời nhà Lê (1437) nhằm hình thành bộ nhã nhạc trong cung đình. Công việc quản lí bồi dưỡng này đã 8
được vua Lê Thái Tông giao cho do hai ông Nguyễn Trãi và Lương Đăng phụ trách, với nhiều hoạt động như: đề ra phương cách cải tiến nhạc cụ, viết nhạc cho dàn nhạc cung đình, bồi dưỡng nâng cao năng lực truyền đạt của các trưởng phường trong hoạt động truyền thụ lại các bài tập múa, hát cho nghệ nhân... với mục đích lưu giữ nền nghệ thuật âm nhạc gắn liền với văn hóa dân tộc Việt Nam mà không bị pha trộn với dân tộc khác. Cho đến thời vua Lê Thánh Tông thì việc quản lí hoạt động bồi dưỡng về NLDH đã được được nâng lên một bước và có bài bản hơn vì giai đoạn này đã có thêm Thự Nhã nhạc - Bộ Nhã nhạc (bộ phận chuyên trách về quản lí âm nhạc của triều đình đối với hoạt động truyền dạy của các trưởng phường hát), với vai trò định hướng âm nhạc dân gian, bên cạnh đó còn có Thự Đồng văn (chuyên tập âm luật để hòa nhạc) chịu trách nhiệm ghi chép, lưu giữ văn bản của các bộ nhã nhạc cung đình. Tuy đây dù mới chỉ là bước sơ khai và chưa đề cập rõ đến con đường hay cách thức cho việc quản lí bồi dưỡng NLDH cho người thầy âm nhạc như thế nào, nhưng tất cả những điều này đã minh chứng cho sự xuất hiện tiền đề vai trò của nhà quản lí trong việc hình thành công tác quản lí bồi dưỡng NLDH cho người thầy giảng dạy âm nhạc sau này. Với cuốn “Âm nhạc mới Việt Nam tiến trình và thành tựu” do tác giả Tú Ngọc chủ biên cũng đã viết về sự ra đời của một số trường nghệ thuật và trung tâm đào tạo âm nhạc, trong đó có Trường Nghệ thuật Quân đội (1955), là bước khởi đầu đối với công tác quản lí chính quy, nhất là về vấn đề quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên âm nhạc, nó đã góp phần vào cho sự nghiệp của khoa học quản lí ngành âm nhạc chuyên nghiệp của nước Nhà theo những chuẩn mực của quốc tế khi đất nước Việt Nam giành độc lập [22, tr.230]. Vì vậy, để quản lí và định hướng cho sự phát triển VHNT của Việt Nam khi đã có một nền giáo dục mới hiện nay thì vấn đề quản lí bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên âm nhạc là mục tiêu thiết yếu và cần phải được đặc biệt quan tâm hơn bao giờ hết. Ngày 28/12/2001, Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt thông tư về chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020, trong đó đề ra 7 nhóm giải pháp để đạt được mục tiêu chiến lược “Đổi mới chương trình giáo 9