Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trường tiểu học trên địa bàn Thị xã Bến Cát Tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:189

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trường tiểu học trên địa bàn Thị xã Bến Cát Tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lý luận về quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trường tiểu học, đề tài phân tích thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày tại các trường tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dương; đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý dạy hai buổi/ngày tại các trường tiểu học ở địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trường tiểu học trên địa bàn Thị xã Bến Cát Tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN DAK ANH TUẤN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HAI BUỔI/NGÀY Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BẾN CÁT TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 140 114 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƢƠNG – 2019
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN DAK ANH TUẤN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HAI BUỔI/NGÀY Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BẾN CÁT TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 140 114 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI BÌNH DƢƠNG – 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi, các số liệu kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực theo thực tế nghiên cứu chưa từng được bất cứ tác giả nào khác nghiên cứu và công bố. Tác giả luận văn Nguyễn Dak Anh Tuấn i
LỜI CÁM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trường tiểu học trên địa bàn Thị xã Bến Cát Tỉnh Bình Dương” tôi đã nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình của quý thầy, cô giáo trường Đại học Thủ Dầu Một để hoàn thành luận văn này. Với tình cảm chân thành, tôi bày tỏ lòng biết ơn đối với Ban giám hiệu, phòng Sau Đại học, Khoa QLGD – Trường Đại học Thủ Dầu Một, quý thầy giáo, cô giáo đã tham gia quản lý, giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn đặc biệt đến TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI– người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ về kiến thức, tài liệu và phương pháp để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học này. Tôi xin chân thành cảm ơn: – Lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục đào tạo Thị Xã Bến Cát – Ban giám hiệu, các giáo viên dạy trường Tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát – Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong suốt quá trình thực hiện đề tài, song có thể còn có những mặt hạn chế, thiếu sót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp và sự chỉ dẫn của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Bến Cát ngày tháng 9 năm 2019 Tác giả luận văn NGUYỄN DAK ANH TUẤN ii
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................... i LỜI CÁM ƠN .............................................................................................. ii MỤC LỤC ................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU – ĐỒ .................................................... ix TÓM TẮT .................................................................................................. xii PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu 2 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ...................................................... 2 3.1. Khách thể nghiên cứu......................................................................... 2 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................ 2 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................ 2 5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 3 5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................... 3 5.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 3 6.Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................... 4 6.1. Phƣơng pháp luận............................................................................... 4 6.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc.................................................... 4 6.1.2. Quan điểm lịch sử - logic ............................................................ 5 6.1.3. Quan điểm thực tiễn .................................................................... 5 6.2 Phƣơng pháp nghiên cứu..................................................................... 5 6.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ................................................ 5 6.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ................................... 5 7. Cấu trúc luận văn ..................................................................................... 7 CHƢƠNG 1.................................................................................................. 8 1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................. 8 1.1.1.Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài........................................................... 8 1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nƣớc ........................................................ 10 1.2. Các khái niệm cơ bản......................................................................... 12 1.2.1.Khái niệm quản lý .......................................................................... 12 1.2.2.Khái niệm quản lý giáo dục, quản lý trƣờng tiểu học ................... 13 1.2.3.Khái niệm dạy, hoạt động dạy ....................................................... 16 iii
1.2.4.Khái niệm hoạt động dạy hai buổi/ngày ........................................ 17 1.2.5 Khái niệm quản lý hoạt động dạy học hai buổi/ ngày ................... 17 1.3.Hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học............................... 18 1.3.1. Vị trí, vai trò của hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học 18 1.3.2. Quan điểm, chủ trƣơng của Đảng, Nhà nƣớc và Bộ Giáo dục và Đào tạo về dạy học hai buổi/ngày ............................................................... 20 1.3.3 Nội dung dạy hai buổi/ ngày ở trƣờng tiểu học ............................. 22 1.4. Lý luận về quản lý dạy hai buổi/ ngày của hiệu trƣởng trƣờng tiểu học ............................................................................................................. 27 1.4.1. Vai trò, chức năng của hiệu trƣởng ............................................... 27 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học 28 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày . 35 1.5.1. Các yếu tố khách quan .................................................................. 35 1.5.2. Các yếu tố chủ quan ...................................................................... 37 CHƢƠNG 2................................................................................................ 42 2.1.Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa giáo dục trên địa bàn thị xã Bến Cát tỉnh Bình Dƣơng ........................................ 42 2.1.1.Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội trên địa bàn thị xã Bến Cát tỉnh Bình Dƣơng............................................................................ 42 2.1.2.Tình hình giáo dục tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát tỉnh BìnhDƣơng .................................................................................................. 44 2.2.Tổ chức khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ... 47 2.2.1.Mục tiêu ......................................................................................... 47 2.2.2. Nội dung ........................................................................................ 47 2.2.3. Phƣơng pháp ................................................................................. 47 2.2.4. Công cụ điều tra, khảo sát thực trạng ........................................... 48 2.2.5. Đối tƣợng khảo sát ........................................................................ 48 2.2.6. Xử lý thông tin .............................................................................. 51 2.3.Thực trạng hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ............................................. 52 iv
2.3.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động dạy hai buổi/ngày trong trƣờng tiểu học ........................................................................................................ 52 2.3.2. Thực trạng hoạt động dạy buổi thứ nhất ở trƣờng tiểu học .......... 56 2.3.3. Thực trạng hoạt động dạy buổi thứ hai ở trƣờng tiểu học ............ 58 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng .............................. 60 2.4.1. Nhận thức của Cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng của quản lý dạy hai buổi/ngày ........................................................................... 60 2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy buổi thứ nhất ở trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng................................................................. 61 2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy buổi thứ hai ở trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng................................................................. 68 2.4.4. Quản lý các điều kiện đảm bảo dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học ......................................................................................................... 76 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày của các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ................................................................................................ 78 2.5.1. Thực trạng ảnh hƣởng bởi yếu tố khách quan .............................. 78 2.5.2. Thực trạng ảnh hƣởng bởi yếu tố chủ quan .................................. 79 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày của các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ............................................................................................................. 80 2.6.1. Ƣu điểm trong công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ..... 80 2.6.2. Hạn chế trong công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ...... 80 2.6.3. Nguyên nhân của ƣu, nhƣợc điểm trong quản lý dạy hai buổi/ngày ......................................................................................................... 81 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ........................................................................... 82 CHƢƠNG 3................................................................................................ 84 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp .................................................................... 84 3.1.1. Cơ sở pháp lí ................................................................................. 84 3.1.2. Cơ sở lí luận .................................................................................. 84 v
3.1.3. Cơ sở thực tiễn .............................................................................. 85 3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .................................................... 85 3.2.1. Đảm bảo tính mục tiêu .................................................................. 85 3.2.2. Đảm bảo tính đồng bộ ................................................................... 85 3.2.3. Đảm bảo tính thực tiễn và tính khả thi .......................................... 86 3.2.4. Đảm bảo tính hiệu quả .................................................................. 86 3.2.5. Đảm bảo tính kế thừa .................................................................... 86 3.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày của các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng ... 86 3.3.1. Nâng cao nhận thức của Cán bộ quản lý, giáo viên và cha mẹ học sinh về hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học .............................. 86 3.3.2. Tăng cƣờng chỉ đạo, bồi dƣỡng kỹ năng, phƣơng pháp tổ chức dạy học cho giáo viên theo hƣớng tích hợp và lồng ghép các hoạt động dạy học ngoại khóa và chính khóa............................................................................ 91 3.3.3. Tăng cƣờng tổ chức, chỉ đạo giáo viên dạy các môn tự chọn, năng khiếu và kỹ năng sống cho học sinh một cách thực chất ............................ 93 3.3.4. Đẩy mạnh đầu tƣ cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và nâng cao chế độ chính sách hỗ trợ giáo viên dạy hai buổi/ngày....................................... 94 3.3.5. Chú trọng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy hai buổi/ngày của giáo viên ......................................................................................................... 96 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ....................................................... 98 3.5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ... ........................................................................................................... 100 3.5.1. Mục tiêu khảo sát ........................................................................ 100 3.5.2. Đối tƣợng và phƣơng pháp khảo sát ........................................... 100 3.5.3. Nội dung khảo sát ....................................................................... 101 3.5.4. Kết quả khảo sát .......................................................................... 101 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ......................................................................... 117 KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ .................................................................... 119 1. Kết luận ................................................................................................ 119 2. Kiến nghị .............................................................................................. 120 vi
2.1. Đối với Bộ giáo dục-Đào tạo ........................................................ 120 2.2. Sở Giáo dục – Đào tạo Bình Dƣơng ........................................... 120 2.3. Phòng Giáo dục – Đào tạo thị xã Bến Cát ................................. 121 2.4. Các trƣờng Tiểu học công lập tại thị xã Bến Cát – Tỉnh Bình Dƣơng ....................................................................................................... 121 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 122 PHỤ LỤC ................................................................................................. 124 Phụ lục 1 ....................................................................................................... 1 Phụ lục 2 ..................................................................................................... 10 Phụ lục 3 ..................................................................................................... 14 Phụ lục 4 ..................................................................................................... 19 Phụ lục 5 ..................................................................................................... 20 Phụ lục 6 ..................................................................................................... 28 Phụ lục 7 ..................................................................................................... 40 Phụ lục 7 ......................................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Trong luận văn sử dụng các từ và cụm từ viết tắt nhƣ sau: BGD&ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo CBQL Cán bộ quản lý CNTT Công nghệ thông tin CSVC – TBDH Cơ sở vật chất – Thiết bị dạy học GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên KNS Kỹ năng sống HĐ Hoạt động HĐGD NGLL Hoạt động giáo dục Ngoài giờ lên lớp HS Học sinh HT Hiệu trƣởng LLDH Lý luận dạy học NC Nhân cách NXB Nhà xuất bản PP Phƣơng pháp PPDH Phƣơng pháp dạy học QĐ Quyết định QL Quản lý TH Tiểu học TLH DH Tâm lý học dạy học UBND Uỷ ban nhân dân XH Xã hội viii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT BẢNG BIỂU NỘI DUNG TRANG Thời lƣợng giáo dục cả ngày, trong tuần ở 1 Bảng 1.1 9 trƣờng tiểu học một số nƣớc Khung kế hoạch dạy học từng khối lớp tiểu 2 Bảng 1.2 22 học Trình bày qui mô trƣờng lớp của thị xã Bến 3 Bảng 2.1 44 Cát năm học 2017 – 2018 Bảng thống kê qui mô trƣờng lớp, học sinh , 4 Bảng 2.2 giáo viên, chất lƣợng GD các trƣờng tiểu học 44 công lập tại thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng 5 Bảng 2.3 Chất lƣợng giáo dục tiểu học qua các năm 45 Thông tin về giáo viên và cán bộ quản lý tại 6 Bảng 2.4 các trƣờng TH trên địa bàn TX Bến Cát tỉnh 48 Bình Dƣơng đƣợc khảo sát Đặc điểm cha mẹ học sinh các trƣờng TH trên 7 Bảng 2.5 địa bàn TX Bến Cát tỉnh Bình Dƣơng mà đề 51 tài khảo sát 8 Bảng 2.6 Qui ƣớc thang đo 52 Kết quả khảo sát nhận thức về sự cần thiết của 9 Bảng 2.7 dạy hai buổi/ngày của các đối tƣợng tham gia 53 khảo sát Kết quả khảo sát nhận thức về mục đích của 10 Bảng 2.8 dạy học hai buổi/ngày của các đối tƣợng tham 54 gia khảo sát Kết quả khảo sát ý kiến về thực trạng 11 Bảng 2.9 56 hoạt động dạy buổi thứ nhất ở trƣờng tiểu học Kết quả khảo sát ý kiến của CBQL và GV về 12 Bảng 2.10 58 thực trạng hoạt động dạy buổi thứ 2 ở trƣờng ix
tiểu học Kết quả khảo sát ý kiến của CBQL, GV về 13 Bảng 2.11 quản lý thực hiện nội dung, chƣơng trình chính 62 khóa ở trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát Kết quả khảo sát CBQL, GV về quản lý thực 14 Bảng 2.12 hiện kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học 67 sinh Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động 15 Bảng 2.13 củng cố, luyện tập và nâng cao kiến thức phát 70 triển năng khiếu cho HS Kết quả khảo sát việc thực hiện quản lý hoạt 16 Bảng 2.14 động dạy các môn tự chọn cho HS ở trƣờng 72 tiểu học Kết quả khảo sát CBQL, GV về quản lý thực 17 Bảng 2.15 74 hiện hoạt động dạy kỹ năng sống cho HS Kết quả khảo sát thực trạng quản lý các điều 18 Bảng 2.16 kiện đảm bảo dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu 76 học Khảo sát thực trạng yếu tố khách quan ảnh 19 Bảng 2.17 hƣởng đến quản lý hoạt động dạy hai 78 buổi/ngày Khảo sát thực trạng yếu tố chủ quan ảnh 20 Bảng 2.18 hƣởng đến quản lý hoạt động dạy hai 79 buổi/ngày Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp 21 Bảng 3.2 101 quản lí hoạt động dạy hai buổi/ngày Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các 22 Bảng 3.3 108 biện pháp quản lí hoạt động dạy hai buổi/ngày 23 Bảng 3.1 Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các 116 x
biện pháp quản lí hoạt động dạy hai buổi/ngày DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Thực trạng giới tính của giáo viên và cán bộ 1 Biểu đồ 2.1 quản lý tại các trƣờng TH trên địa bàn TX Bến 50 Cát tỉnh Bình Dƣơng đƣợc khảo sát Trình độ của giáo viên và cán bộ quản lý tại 2 Biểu đồ 2.2 các trƣờng TH trên địa bàn TX Bến Cát tỉnh 50 Bình Dƣơng đƣợc khảo sát Kết quả khảo sát tầm quan trọng của quản lý 3 Biểu đồ 2.3 61 hoạt động dạy hai buổi/ngày Ý kiến của CBQL và GV về quản lý hoạt động 4 Biểu đồ 2.4 đổi mới phƣơng pháp giảng dạy của giáo viên 65 ở trƣờng tiểu học (theo giá trị điểm trung bình Kết quả khảo sát mức độ cần thiết của các biện 5 Biểu đồ 3.1 pháp quản lí hoạt động dạy hai buổi/ngày 100 xi
TÓM TẮT Bậc tiểu học là bậc học nền tảng, là nhân tố cơ bản góp phần tích cực phát triển vững chắc cho nền giáo dục quốc dân. Mục tiêu giáo dục tiểu học là hình thành cơ sở ban đầu rất cơ bản và thiết yếu cho sự phát triển toàn bộ nhân cách con ngƣời Việt Nam trong thời kỳ Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nƣớc theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa. Trong trƣờng tiểu học, hoạt động dạy học là hoạt động trung tâm, chiếm phần lớn hoạt động của thầy và trò. Với chủ trƣơng của Bộ Giáo dục, hiện nay một số trƣờng tiểu học trên địa bàn Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng tổ chức dạy hai buổi/ngày. Dạy học hai buổi/ngày là điều kiện đảm bảo dạy học đủ thời gian, chất lƣợng học tập các môn bắt buộc sẽ tốt hơn. Học sinh có điều kiện cân đối việc học tập, rèn luyện và tăng cƣờng các hoạt động giáo dục sức khoẻ, thẩm mỹ, thể chất. Đồng thời học sinh đƣợc học thêm các môn năng khiếu, tăng cƣờng phát triển năng lực qua các môn tự chọn, góp phần hình thành nhân cách và phát triển toàn diện cho học sinh. Giáo viên là ngƣời có vai trò quan trọng của quá trình giảng dạy và giáo dục, là ngƣời tổ chức mọi hoạt động của trẻ, đƣa các em vào thế giới tri thức khoa học, văn hóa, nghệ thuật. Dạy học hai buổi/ngày là chủ trƣơng đúng đắn, phù hợp với kinh tế xã hội hiện nay. Đây cũng là xu thế tất yếu của nƣớc ta và thế giới đối với giáo dục mầm non và phổ thông góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục, tăng cƣờng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Luận văn trình bày một số vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày tại các Trƣờng Tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Từ đó, đề xuất một số ý kiến nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý dạy hai buổi/ngày tại địa phƣơng. Ở chƣơng 1, tác giả đã trình bày một số vấn đề lý luận về hoạt động dạy 2 buổi ngày (vị trí, vai trò của dạy hai buổi/ngày; chủ trƣơng của Đảng, Nhà nƣớc về dạy hai buổi/ngày; nội dung dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học) và quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày (…). Tác giả cũng trình bày các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học. Ở chƣơng 2, kết hợp các phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn (điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn, phân tích sản phẩm hoạt động), xii
chúng tôi đã phân tích thực trạng hoạt động dạy hai buổi/ngày và quản lý hoạt động dạy hai buổi/ ngày tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, đề tài đã đề xuất 5 biện pháp quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày tại các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Đó là các biện pháp : - Nâng cao nhận thức của Cán bộ quản lý, giáo viên và cha mẹ học sinh về hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học - Tăng cƣờng chỉ đạo, bồi dƣỡng kỹ năng, phƣơng pháp tổ chức dạy học cho giáo viên theo hƣớng tích hợp và lồng ghép các hoạt động dạy học ngoại khóa và chính khóa - Tăng cƣờng tổ chức, chỉ đạo giáo viên dạy các môn tự chọn, năng khiếu và kỹ năng sống cho học sinh một cách thực chất - Đẩy mạnh đầu tƣ cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và nâng cao chế độ chính sách hỗ trợ giáo viên dạy hai buổi/ngày - Chú trọng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy hai buổi/ngày của giáo viên xiii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục tiểu học giữ vai trò quan trọng với mục tiêu là hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên bậc trung học cơ sở. Hiệu trƣởng trƣờng tiểu học là ngƣời đứng đầu, chịu trách nhiệm trƣớc Nhà nƣớc về quản lý nhà trƣờng, thực hiện mục tiêu giáo dục của giáo dục Tiểu học. Trong đó, quản lý hoạt động dạy học là nội dung quan trọng nhất của công tác quản lý nhà trƣờng, một hoạt động trung tâm của việc thực hiện đổi mới chƣơng trình giáo dục phổ thông. Đối với bậc Tiểu học nói riêng, dạy - học hai buổi/ngày là chủ trƣơng đúng đắn, phù hợp với sự phát triển giáo dục trong tình hình hiện nay, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện, phát triển sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Ƣu điểm nổi bật của dạy hai buổi/ngày là giáo viên có nhiều thời gian sâu sát học sinh hơn, giáo viên nắm đƣợc điểm mạnh, điểm yếu của từng học sinh và có hƣớng bồi dƣỡng phù hợp. Dạy học hai buổi/ngày là điều kiện đảm bảo dạy học đủ thời gian, chất lƣợng học tập các môn bắt buộc sẽ tốt hơn. Học sinh có điều kiện cân đối việc học tập, rèn luyện và tăng cƣờng các hoạt động giáo dục sức khoẻ, thẩm mỹ, thể chất. Đồng thời học thêm các môn năng khiếu, tăng cƣờng phát triển năng lực qua các môn tự chọn, góp phần hình thành nhân cách và phát triển toàn diện cho học sinh. Dạy học hai buổi/ngày còn đáp ứng nhu cầu của một bộ phận không nhỏ cha mẹ học sinh muốn gửi con ở trƣờng cả ngày để an tâm công tác, tránh những tác hại ảnh hƣởng xấu đến trẻ khi không có sự hƣớng dẫn của gia đình và nhà trƣờng. Dạy học hai buổi/ngày còn góp phần giải quyết vấn đề quá tải đối với chƣơng trình hiện hành và dạy thêm – học thêm trái qui định… Phòng GD & ĐT thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng đã triển khai chủ trƣơng dạy học hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã nhiều năm nay. Trong quá trình thực hiện đã đạt đƣợc những kết quả nhất định: học sinh nắm vững kiến thức, kỹ năng môn học, tạo điều kiện cho các em rèn luyện thân 1
thể, vui chơi giải trí tại trƣờng, góp phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh. Tuy nhiên, nhiều trƣờng tiểu học tại thị xã Bến Cát vẫn còn lúng túng trong việc xác định mô hình tổ chức hiệu quả cho dạy học hai buổi/ngày; chƣa xây dựng đƣợc chƣơng trình, nội dung dạy học có chất lƣợng cho tiết tự học; hình thức tổ chức dạy học còn đơn điệu; cơ chế, chính sách chƣa đáp ứng đƣợc thỏa đáng chất xám của giáo viên,… Do đó, cần tìm hiểu và đánh giá toàn diện, khách quan công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát và xây dựng các biện pháp quản lý hoạt động dạy học hai buổi/ngày của hiệu trƣởng tại các trƣờng tiểu học của địa phƣơng là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trường tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dương”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học, đề tài phân tích thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày tại các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, Tỉnh Bình Dƣơng. Từ đó, đề xuất các biện pháp nâng cao chất lƣợng quản lý dạy hai buổi/ngày tại các trƣờng tiểu học ở địa phƣơng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động dạy hai buổi/ ngày ở trƣờng tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày của hiệu trƣởng trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát đã đạt đƣợc kết quả khá tốt đối với quản lý hoạt động dạy của giáo viên theo chƣơng trình chính khóa ở buổi thứ nhất. Tuy nhiên vẫn còn lúng túng trong quản lý hoạt động dạy buổi thứ hai: chƣa xây dựng đƣợc chƣơng trình, nội dung dạy học có chất lƣợng cho tiết tự học, quản lý hoạt 2
động phát triển năng khiếu cho học sinh có năng lực và các hoạt động tập thể còn hạn chế; hình thức tổ chức dạy học còn đơn điệu; cơ chế, chính sách và các điều kiện hỗ trợ cho hoạt động dạy hai buổi/ngày chƣa đáp ứng đƣợc thỏa đáng thời gian và công sức của giáo viên. Nếu khảo sát đúng thực trạng quản lý dạy hai buổi/ ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng thì sẽ đề xuất đƣợc các biện pháp quản lý có tính cần thiết và khả thi cao nhằm nâng cao hiệu quả của quản lý hoạt động dạy hai buổi/ ngày ở các trƣờng tiểu học ở địa phƣơng. 5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu 5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày của hiệu trƣởng trƣờng tiểu học. Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày của hiệu trƣởng các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày của hiệu trƣởng các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát Tỉnh Bình Dƣơng. 5.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Đề tài tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học công lập trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. Chủ thể quản lý là hiệu trƣởng nhà trƣờng. Quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học bao gồm nhiều nội dung phong phú. Do thời gian có hạn, đề tài chỉ tập trung khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy buổi thứ nhất một số nội dung nhƣ: quản lý thực hiện nội dung chƣơng trình dạy học chính khóa, quản lý việc đổi mới phƣơng pháp dạy của giáo viên, quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đối với quản lý hoạt động dạy buổi thứ hai, đề tài khảo sát thực trạng quản lý một số nội dung: quản lý hoạt động củng cố, luyện tập và nâng cao kiến thức cho học sinh, quản lý hoạt động dạy các môn tự chọn, quản lý hoạt động dạy kỹ năng sống cho học sinh. Ngoài ra, đề tài cũng khảo sát thực trạng quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động dạy hai buổi/ngày. 3
- Về không gian khảo sát: Thị xã Bến Cát tỉnh Bình Dƣơng có 15 trƣờng tiểu học, trong đó có 10 trƣờng tiểu học tổ chức dạy hai buổi/ngày. Đề tài khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở 10 trƣờng tiểu học công lập có tổ chức dạy hai buổi/ngày. Cụ thể là: TH Trần Quốc Tuấn, TH Mỹ Phƣớc, TH Duy Tân, TH Thới Hòa, TH Tân Định, TH Chánh Phú Hòa, TH Võ Thị Sáu, TH An Điền, TH An Tây A, TH Hồ Hảo Hớn. - Về thời gian: đề tài sử dụng số liệu về hoạt động dạy và quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học trong 02 năm học 2016 – 2017, 2017 – 2018 và học kỳ 1 năm học 2018 - 2019. 6.Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Phương pháp luận 6.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Quan điểm hệ thống – cấu trúc nghiên cứu hiện tƣợng một cách toàn diện, trên nhiều mặt, dựa vào việc phân tích đối tƣợng thành các bộ phận. Xác định mối quan hệ hữu cơ giữa các yếu tố của hệ thống để tìm quy luật phát triển. Qua cách tiếp cận quan điểm này, ngƣời nghiên cứu tìm hiểu đƣợc mối liên hệ chặt chẽ giữa quản lý dạy hai buổi/ngày với quản lý các hoạt động khác của nhà trƣờng, cũng nhƣ xem xét công tác quản lý trong các trƣờng tiểu học là một hệ thống, trong đó, quản lý dạy hai buổi/ngày là một hệ thống bao gồm: quản lý hoạt động dạy buổi thứ nhất và quản lý hoạt động dạy buổi thứ hai; trong quản lý hoạt động dạy buổi thứ nhất cũng nhƣ quản lý hoạt động dạy buổi thứ hai lại bao gồm nhiều nội dung quản lý khác nhau từ quản lý nội dung, chƣơng trình dạy chính khóa, quản lý thực hiện đổi mới phƣơng pháp dạy học, quản lý việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học sinh… đến quản lý hoạt động dạy các môn tự chọn, quản lý hoạt động dạy củng cố, luyện tập, nâng cao kiến thức và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Thông qua việc nghiên cứu, quan điểm hệ thống – cấu trúc giúp ngƣời nghiên cứu tìm hiểu chính xác thực trạng công tác quản lý dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng TH trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng. 4
6.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Quan điểm lịch sử- logic trong đề tài là xem xét và phân tích, đánh giá các hoạt động dạy hai buổi/ngày và quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các tiểu học trên địa bàn Thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng trong điều kiện giáo dục cụ thể của đất nƣớc và của địa phƣơng, với những ƣu điểm cần phát huy và tồn tại cần khắc phục. Quan điểm này giúp ngƣời nghiên cứu xác định phạm vi không gian, thời gian và điều kiện hoàn cảnh cụ thể, để điều tra thu thập số liệu chính xác, đúng với mục đích nghiên cứu đề tài, trình bày công trình nghiên cứu theo một trình tự hợp lý. 6.1.3. Quan điểm thực tiễn Nghiên cứu thực trạng quản lý dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng xuất phát từ thực tiễn để tìm ra những tồn tại, khó khăn trong công tác quản hai buổi/ngày ở các cơ sở giáo dục này, phân tích nguyên nhân của ƣu nhƣợc điểm. Từ đó đề xuất các biện pháp cụ thể, khả thi nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày phù hợp với thực tiễn. 6.2 Phương pháp nghiên cứu 6.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phƣơng pháp: phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá các tài liệu lý luận về quản lý nhà trƣờng, quản lý hoạt động dạy học; nghiên cứu các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng, các văn bản quy định của Nhà nƣớc và của ngành Giáo dục và Đào tạo về giáo dục tiểu học, về dạy học hai buổi/ngày ở trƣờng tiểu học để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 6.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: + Mục đích khảo sát: ngƣời nghiên cứu sử dụng phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi để thu thập số liệu, dữ liệu về thực trạng hoạt động dạy hai buổi/ngày và thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy hai buổi/ngày ở các trƣờng tiểu học trên địa bàn Thị Xã Bến Cát, tỉnh Bình Dƣơng nhằm chứng minh cho giả thuyết nghiên cứu khoa học. 5