Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:180

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của các trường THPT huyện Phú Giáo trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THÀNH GIÀU QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ GIÁO TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN V N THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 BÌNH DƢƠNG – N M 2019
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THÀNH GIÀU QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ GIÁO TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN V N THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. TRẦN THỊ HƢƠNG BÌNH DƢƠNG – N M 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, trích dẫn đầy đủ và chƣa từng công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Nguyễn Thành Giàu i
LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một, bằng sự biết ơn và kính trọng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, các phòng, khoa thuộc Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một và các Giáo sƣ, P. Giáo sƣ, Tiến sĩ đã nhiệt tình hƣớng dẫn, giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện đề tài nghiên cứu khoa học này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Cô PGS.TS. Trần Thị Hƣơng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè cùng đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ để hoàn thành đề tài này. Tuy nhiên điều kiện về năng lực bản thân còn hạn chế, chuyên đề nghiên cứu khoa học chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp để bài nghiên cứu của tôi đƣợc hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả ii
TÓM TẮT Phát triển đội ngũ giáo viên luôn là vấn đề chiến lƣợc của mỗi nhà trƣờng vì đội ngũ giáo viên mang yếu tố hàng đầu quyết định chất lƣợng giáo dục. Đội ngũ giáo viên là nguồn nhân lực có khả năng cụ thể hóa và thực hiện các kế hoạch hoạt động của nhà trƣờng. Vì thế, quản lý phát triển đội ngũ giáo viên đƣợc xem là khâu đột phá, trọng tâm của công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đặc biệt là giáo dục phổ thông. Đội ngũ giáo viên đƣợc coi nhƣ yếu tố then chốt của cải cách, đổi mới giáo dục, nếu không có thầy giỏi về năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức tốt thì không thể có nền giáo dục chất lƣợng. Phát triển và nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ xuyên suốt của ngành Giáo dục. Bởi giáo viên là nhân tố quyết định thành công của quá trình đổi mới giáo dục, của sự nghiệp giáo dục. Thực tiễn cho thấy, nếu đƣợc quan tâm bồi dƣỡng, đào tạo, đƣợc tạo điều kiện tốt về thu nhập, đời sống, đƣợc trân trọng những cống hiến nghề nghiệp, chất lƣợng giáo viên, hiệu quả giáo dục sẽ đƣợc tăng lên. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo về số lƣợng và chất lƣợng là nhiệm vụ rất quan trọng của các nhà quản lý giáo dục hiện nay, luôn có giải pháp hiệu quả nhằm không ngừng nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên. Huyện Phú Giáo tỉnh Bình Dƣơng có 4 trƣờng THPT đó là: THPT Phƣớc Hòa, THPT Phƣớc Vĩnh, THPT Tây Sơn, THPT Nguyễn Huệ trong những năm qua đã đạt đƣợc nhiều thành tựu giáo dục đáng kể nhờ đội ngũ giáo viên là lực lƣợng quyết định chất lƣợng và hiệu quả giáo dục của nhà trƣờng… Tuy nhiên nhìn từ góc độ khoa học quản lý giáo dục thì công tác quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trƣởng còn nhiều hạn chế, bất cập nhƣ lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên, phân công giáo viên, công tác kiểm tra đánh giá đội ngũ giáo viên, công tác đào tạo bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên, tạo động lực cho đội ngũ giáo viên… Hiện nay, năng lực của đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT trên địa bàn vẫn để lại những lo ngại cả về lƣợng và chất trƣớc yêu cầu đổi mới giáo dục. iii
Điều đó đòi hỏi phải có những giải pháp để tháo gỡ, phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên để đáp ứng tốt nhất yêu cầu giáo dục hiện nay. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng THPT gồm các nội dung: Lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên; Sử dụng đội ngũ giáo viên; Đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên; Đánh giá đội ngũ giáo viên; Tạo động lực làm việc cho đội ngũ giáo viên Qua khảo sát thực trạng quản lý phát triển đội ngũ GV các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng cho thấy, công tác lập kế hoạch trong quản lý phát triển đội ngũ tại các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo đã đƣợc các nhà quản lý quan tâm và thực hiện ở mức độ Tốt. Công tác sử dụng GV tại các trƣờng THPT trên địa bàn huyện của các nhà quản lý đƣợc đánh giá khá hiệu quả. Công tác đào tạo bồi dƣỡng giáo viên đã đƣợc các cán bộ quản lý ở các trƣờng THPT quan tâm thực hiện, tuy vậy vẫn còn tồn tại một vài điểm cần phải đƣợc quan tâm hơn để công tác quản lý đội ngũ giáo viên thực sự đi vào chiều sâu nhƣ: tạo điều kiện thuận lợi cho GV học tập chủ động, sáng tạo, chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên trong trƣờng, bầu chọn giáo viên tham gia các khóa học một cách công bằng, khách quan... Công tác kiểm tra đánh giá giáo viên đƣợc đánh giá khá tốt, tuy nhiên các khách thể nghiên cứu vẫn chƣa thực sự đánh giá cao tính dân chủ, công bằng trong công tác kiểm tra, đánh giá giáo viên. Công tác tạo động lực cho giáo viên đƣợc đánh giá ở mức độ từ Khá đến Tốt, tuy nhiên, công tác chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm giữa các giáo viên, tham quan học tập, chế độ chƣa thực sự đƣợc thực hiện hiệu quả nhƣ mong đợi. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo theo đánh giá của khách thể tham gia khảo sát, yếu tố ảnh hƣởng thuận lợi là sự tác động của văn hóa nhà trƣờng và thái độ tích cực, nhiệt tình của một số GV của trƣờng; yếu tố gây khó khăn bao gồm thái độ tiêu cực của một số GV của trƣờng và chế độ lƣơng, thƣởng cho giáo viên chƣa thỏa đáng, chƣa kịp thời. Đây là những yếu tố cần có giải pháp để giải quyết kịp thời. Trên cơ sở lý luận và kết quả khảo sát thực trạng quản lý phát triển đội ngũ GV ở một số trƣờng THPT huyện Phú Giáo, đồng thời đối chiếu với mục iv
tiêu giáo dục của các trƣờng THPT và điều kiện thực tiễn, sáu biện pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý phát triển đội ngũ ở các trƣờng THPT nhƣ sau: - Biện pháp nâng cao nhận thức của đội ngũ giáo viên - Biện pháp đổi mới lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên - Biện pháp tăng cƣờng quản lý công tác sử dụng giáo viên - Biện pháp tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên - Biện pháp kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên - Biện pháp tạo động lực làm việc cho giáo viên Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp đƣợc đề xuất có tính cần thiết và tính khả thi cao và có thể áp dụng cho công tác quản lý phát triển đội ngũ trong các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo. v
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... ii TÓM TẮT .......................................................................................................... iii MỤC LỤC .......................................................................................................... vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................x DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................. xi MỞ ĐẦU ..............................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .........................................................................................2 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ...................................................................2 3.1. Khách thể nghiên cứu ............................................................................2 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................2 4. Giả thuyết khoa học ...........................................................................................3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................3 6. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................3 7. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................3 8. Cấu trúc luận văn...............................................................................................4 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .................5 1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề quản lí phát triển đội ngũ giáo viên 5 1.1.1. Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài ..............................................................5 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nƣớc ..............................................................7 1.2. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................8 1.2.1. Quản lí nhà trƣờng ...................................................................................8 1.2.2. Phát triển đội ngũ giáo viên ...................................................................13 1.2.3. Quản lí phát triển đội ngũ giáo viên .......................................................16 1.3. Đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông .............................................16 1.3.1. Vai trò, nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên THPT .....................................16 1.3.2. Yêu cầu đối với chất lƣợng đội ngũ giáo viên THPT.............................17 vi
1.4. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông ................18 1.4.1. Lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .............................................18 1.4.2. Sử dụng đội ngũ giáo viên .....................................................................19 1.4.3. Đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên .................................................................20 1.4.4. Đánh giá đội ngũ giáo viên ....................................................................24 1.4.5. Tạo động lực làm việc cho đội ngũ giáo viên ........................................25 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ...................27 1.5.1. Các chỉ đạo, hỗ trợ của các ban ngành, đoàn thể địa phƣơng .................27 1.5.2. Văn hóa nhà trƣờng ...............................................................................28 1.5.3. Phẩm chất, năng lực, trình độ của đội ngũ quản lý.................................28 1.5.4. Thái độ làm việc của giáo viên ..............................................................28 1.5.5. Chế độ lƣơng, thƣởng đảm bảo đời sống cho giáo viên .........................29 Tiểu kết chƣơng 1 ..............................................................................................31 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG ..............................................32 2.1. Khái quát về tình hình kinh tế- xã hội và giáo dục huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng .................................................................................................................32 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng..........................................................................34 2.2.1. Khái quát về đối tƣợng khảo sát ............................................................34 2.2.2. Phƣơng pháp khảo sát ............................................................................35 2.2.3. Phƣơng pháp xử lí số liệu khảo sát ............................................................. 36 2.3. Thực trạng chất lƣợng đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................................37 2.3.1. Thực trạng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống .................................37 2.3.2. Thực trạng năng lực tìm hiểu đối tƣợng và môi trƣờng giáo dục ...........39 2.3.3. Thực trạng năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................40 2.3.4. Thực trạng năng lực giáo dục của đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................42 vii
2.3.5. Thực trạng năng lực hoạt động chính trị, xã hội của đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ......................................44 2.3.6. Thực trạng năng lực phát triển nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ............................................45 2.4. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ................................................................47 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................47 2.4.2. Thực trạng sử dụng giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng .....................................................................................................48 2.4.3. Thực trạng đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ....................................................................................50 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................53 2.4.5. Thực trạng tạo động lực làm việc cho giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng...................................................................55 2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ............................................57 Tiểu kết chƣơng 2 ..............................................................................................63 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN PHÚ GIÁO, TỈNH BÌNH DƢƠNG........................................................65 3.1. Cơ sở và nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..................................................65 3.1.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ..................................................................65 3.1.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..........................................................66 3.2. Một số biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ......................................................................68 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của đội ngũ CBQL và giáo viên ........68 3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .............69 3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cƣờng hiệu quả công tác sử dụng giáo viên .............72 viii
3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên theo yêu cầu đổi mới giáo dục ...........................................................................................................75 3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên.....78 3.2.6. Biện pháp 6: Tạo động lực làm việc cho giáo viên ................................80 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...............................................................82 3.4. Khảo sát về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. ...........................................83 3.4.1. Công cụ khảo sát và cách xử lí kết quả ..................................................83 3.4.2. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng ..............84 Tiểu kết chƣơng 3 ..............................................................................................96 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ....................................................................97 1. Kết luận ...........................................................................................................97 2. Khuyến nghị ....................................................................................................99 2.1. Đối với Sở GD&ĐT..................................................................................99 2.2. Đối với các trƣờng THPT .......................................................................100 TÀI LIỆU THAM KHẢO ix
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết đầy đủ Viết tắt 1 Cán bộ quản lý CBQL 2 Điểm trung bình ĐTB 3 Đội ngũ giáo viên ĐNGV 4 Giáo dục và Đào tạo GD&ĐT 5 Giáo viên GV 6 Quản lý giáo dục QLGD 7 Trung học cơ sở THCS 8 Trung học phổ thông THPT x
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Khái quát về đối tƣợng khảo sát .........................................................34 Bảng 2.2. Cách quy điểm từng câu trong bảng hỏi chính thức ............................37 Bảng 2.3. Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo ...........................................................37 Bảng 2.4. Năng lực tìm hiểu đối tƣợng và môi trƣờng giáo dục của đội ngũ giáo viên trƣờng THPT huyện Phú Giáo ....................................................39 Bảng 2.5. Năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................40 Bảng 2.6. Năng lực giáo dục của đội ngũ giáo viên trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng .......................................................................42 Bảng 2.7. Năng lực hoạt động chính trị, xã hội của đội ngũ giáo viên trƣờng THPT trên địa bàn huyện ...................................................................44 Bảng 2.8. Năng lực phát triển nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng..................................45 Bảng 2.9. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .........................47 Bảng 2.10. Thực trạng hoạt động sử dụng giáo viên ...........................................48 Bảng 2.11. Thực trạng hoạt động đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên ..........................50 Bảng 2.12. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ..............53 Bảng 2.13. Thực trạng hoạt động tạo động lực làm việc cho giáo viên...............55 Bảng 2.14. Những yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo ......................................58 Bảng 3.1. Cách tính điểm của phiếu hỏi..............................................................83 Bảng 3.2. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp nâng cao nhận thức của ĐNGV .........................................................................................84 Bảng 3.3. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp đổi mới lập kế hoạch phát triển ĐNGV ................................................................................86 Bảng 3.4. Mức độ cần thiết của nhóm biện pháp tăng cƣờng quản lý công tác sử dụng giáo viên ....................................................................................88 xi
Bảng 3.5. Mức độ cần thiết của nhóm biện pháp tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên ....................................................................................................90 Bảng 3.6. Mức độ cần thiết và khả thi của nhóm biện pháp đổi mới kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên .................................................................92 Bảng 3.7. Mức độ cần thiết của nhóm biện pháp tạo động lực làm việc cho giáo viên ....................................................................................................93 xii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã chỉ rõ: Phát triển giáo dục đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trƣởng kinh tế nhanh và bền vững [10]. Trong chiến lƣợc phát triển kinh tế-xã hội 2011- 2020, Đảng ta vẫn khẳng định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hƣớng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt.” ”[10] Đề cập đến vấn đề đội ngũ giáo viên, trong chỉ thị số 40/2004/CT-TW của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng đã nêu rõ: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đƣợc chuẩn hoá, đảm bảo chất lƣợng, đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lƣơng tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hƣớng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc” [2]. Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của BCH TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng XHCN và hội nhập quốc tế” đã xác định nhiệm vụ, giải pháp: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo; Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo anh ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế” [3]. Trong nhà trƣờng, ngƣời giáo viên có vai trò rất quan trọng, là ngƣời hƣởng ứng các thay đổi trong nhà trƣờng, ngƣời vun trồng và phát triển văn hóa nhà trƣờng, là ngƣời xây dựng và thực hiện kế hoạch kế hoạch phát triển nhà trƣờng cũng nhƣ tham gia vào việc huy động và sử dụng các nguồn lực của nhà 1
trƣờng. Để nhà trƣờng duy trì và phát triển chất lƣợng giáo dục thì việc đƣa ra những giải pháp quản lý phát triển đội ngũ là hết sức cần thiết. Huyện Phú Giáo tỉnh Bình Dƣơng có 4 trƣờng THPT đó là: THPT Phƣớc Hòa, THPT Phƣớc Vĩnh, THPT Tây Sơn, THPT Nguyễn Huệ trong những năm qua đã đạt đƣợc nhiều thành tựu giáo dục đáng kể nhờ đội ngũ giáo viên là lực lƣợng quyết định chất lƣợng và hiệu quả giáo dục của nhà trƣờng… Tuy nhiên nhìn từ góc độ khoa học quản lý giáo dục thì công tác quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trƣởng còn nhiều hạn chế, bất cập nhƣ lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên, phân công giáo viên, công tác kiểm tra đánh giá đội ngũ giáo viên, công tác đào tạo bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên, tạo động lực cho đội ngũ giáo viên… Qua quá trình thực tiễn làm công tác quản lý cũng nhƣ việc học tập nghiên cứu về khoa học quản lý giáo dục tôi nhận thấy việc đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện là rất quan trọng, mặt khác thực tế ở huyện Phú Giáo chƣa có công trình nghiên cứu khoa học vế vấn đề nêu trên. Xuất phát từ những lí do trên tôi chọn đề tài: “Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương” làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lí giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của các trƣờng THPT huyện Phú Giáo trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lí đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng trung học phổ thông huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. 2
4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý phát triển ĐNGV ở các trƣờng THPT của huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng còn nhiều hạn chế, bất cập. Nếu đề xuất những biện pháp quản lý phát triển ĐNGV các trƣờng THPT trong huyện có tính cần thiết và khả thi thì có thể phát triển đội ngũ GV, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục của các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo giai đoạn hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông. 5.2. Phân tích và đánh giá thực trạng về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng trung học phổ thông huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng trung học phổ thông huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý phát triển chất lƣợng đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo. 6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên 04 trƣờng THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo. 6.2 Giới hạn thời gian nghiên cứu: năm học 2017-2018. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích và tổng hợp các nguồn tài liệu nhƣ sách, tạp chí, các công trình nghiên cứu trong nƣớc và ngoài nƣớc, các bài viết khoa học… nhằm thu thập tất cả những thông tin có liên quan đến đề tài. Từ đó, khái quát hóa, hệ thống hóa những thông tin thu đƣợc thành cơ sở lý luận để tiến hành định hƣớng cụ thể nội dung nghiên cứu, làm cơ sở để thiết kế các công cụ nghiên cứu, để lý giải kết quả nghiên cứu về thực trạng công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo. 3
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Phƣơng pháp này dùng để tìm hiểu tìm hiểu thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo và một số yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng trên. Sử dụng bộ công cụ khảo sát là bảng hỏi để khảo sát ý kiến CBQL, GV các trƣờng THPT trong mẫu nghiên cứu. 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn Phƣơng pháp này là phƣơng pháp bổ trợ đƣợc sử dụng để thu thập thêm dữ liệu về thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THPT trên địa bàn huyện Phú Giáo và một số yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng trên, từ đó bổ sung thêm thông tin để góp phần làm sáng tỏ kết quả khảo sát, bổ sung thêm thông tin để góp phần làm cơ sở cho các biện pháp đề xuất. Cách thức tiến hành là sử dụng bảng câu hỏi phỏng vấn, bảng ghi chép kết quả phỏng vấn 10 GV, CBQL tham gia khảo sát để tiến hành phỏng vấn dựa theo bảng phỏng vấn đã soạn sẵn. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Mục đích của phƣơng pháp nhằm xử lý tất cả các kết quả định lƣợng thu đƣợc từ khảo sát nhằm làm cơ sở để biện luận kết quả nghiên cứu. Cách thức tiến hành: Sử dụng công cụ SPSS 20.0 để xử lý các dữ kiện thu đƣợc phục vụ cho việc phân tích số liệu trong quá trình nghiên cứu. Thống kê mô tả: tính tổng, tần số, tỷ lệ phần trăm, điểm trung bình. 7.4. Phƣơng pháp khảo nghiệm nhận thức của cán bộ lãnh đạo, quản lý và giáo viên về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng THPT Chƣơng 2: Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng Chƣơng 3: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trƣờng THPT huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dƣơng. 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề quản lí phát triển đội ngũ giáo viên 1.1.1. Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài Tác giả M.Fullan và A.Hargreaves trong cuốn sách “Phát triển giáo viên và thay đổi giáo dục” [38], đã nghiên cứu và chỉ ra các phƣơng diện để nâng cao năng lực cá nhân cho giáo viên, đó là: (i) Phát triển tâm lí, gồm 4 cấp độ: tự bảo vệ, tiền đạo đức, phụ thuộc một chiều; bảo thủ, phủ định đạo đức, tự lập; lƣơng tâm, đạo đức, phụ thuộc có điều kiện; tự lập, tự chủ, nguyên tắc, tích hợp; (ii) Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ; gồm 6 cấp độ: phát triển các kĩ năng tồn tại; thành thạo các kĩ năng dạy học cơ bản; mở rộng sự linh hoạt chuyên môn; trở thành chuyên gia; góp phần phát triển chuyên môn của đồng nghiệp; tham gia đƣa ra quyết sách giáo dục ở mọi cấp độ; (iii) Phát triển chu kì nghề nghiệp, gồm 5 cấp độ: khởi động nghề nghiệp; ổn định, gắn bó nghề nghiệp; các thách thức và mối quan tâm mới và trở nên chuyên nghiệp. Xuất phát từ lý luận về dạy học, Michel Develay (1994) bàn về các vấn đề đào tạo giáo viên, nhƣ: quan niệm, nội dung, phƣơng thức đào tạo, tính chất và bản sắc nghề nghiệp của giáo viên. Ông quan niệm: “Ðào tạo giáo viên mà không làm cho họ có trình độ cao về năng lực tƣơng ứng không chỉ với các sự kiện, khái niệm, định luật, lý thuyết, hệ biến hóa của môn học đó, mà còn cả với khoa học luận của chúng là không thể đƣợc” [26]. Còn Anderson (1998) nhấn mạnh việc phát triển đội ngũ cán bộ giáo viên là một phần rất quan trọng trong hệ thống giáo dục vì nó ảnh hƣởng đến chất lƣợng quá trình giảng dạy và học tập của học sinh. Phát triển đội ngũ giáo viên đƣợc tác giả xác định là “Những hoạt động chính quy và phi chính quy đƣợc tổ chức bởi cá nhân hoặc tập thể để thúc đẩy sự phát triển và làm mới đội ngũ. Nó bao gồm một quá trình phức hợp để phát triển các kỹ năng về thực hiện cũng nhƣ kỹ năng đánh giá. Phát triển đội ngũ giáo viên không phải là hoạt động đơn lẻ mà là quá 5
trình liên tục lâu dài và các chƣơng trình đào tạo cần có hệ thống để trở nên có ý nghĩa với các giai đoạn khác nhau” [36]. Diễn đàn Giáo dục Thế giới do UNESCO tổ chức tại Dakar, Senegal (2000) coi chất lƣợng giáo viên là một trong 10 yếu tố cấu thành chất lƣợng giáo dục, tức là giáo viên có động cơ tốt, đƣợc động viên tốt và có năng lực chuyên môn cao. Năng lực chuyên môn cần phải có để đảm bảo chất lƣợng giáo dục bao gồm: Hiểu biết sâu sắc về nội dung môn học, có tri thức sƣ phạm, có tri thức về sự phát triển, có sự hiểu biết về sự khác biệt, hiểu biết về động cơ, có tri thức về việc học tập, làm chủ đƣợc các chiến lƣợc dạy học, hiểu biết về việc đánh giá học sinh, hiểu biết về các nguồn của chƣơng trình và công nghệ, am hiểu và đánh giá cao về sự cộng tác, có khả năng phân tích và phản ánh trong thực tiễn dạy học [39]. Tác giả Bernd Meier trong cuốn sách: “Quản lý và lãnh đạo giáo dục”[37] nghiên cứu những năng lực cơ bản mà mỗi giáo viên đều phải có đƣợc gọi là năng lực hạt nhân nòng cốt, nhƣ: năng lực dạy học; năng lực giáo dục; năng lực chẩn đoán; năng lực đánh giá; năng lực tƣ vấn; năng lực tiếp tục phát triển nghề nghiệp và phát triển trƣờng học. Đào tạo để nâng cao năng lực giáo viên là công việc mà mọi quốc gia đều phải thực hiện. Cuốn sách: “Mô hình đào tạo giáo viên trung học phổ thông và trung cấp chuyên nghiệp ở một số quốc gia và bài học kinh nghiệm” [6] giới thiệu mô hình đào tạo giáo viên THPT&TCCN ở một số quốc gia và bài học kinh nghiệm, Nxb GD], với sự tham gia của nhiều tác giả, từ nhiều quốc gia. Nội dung tài liệu là sản phẩm nghiên cứu tổng kết mô hình đào tạo giáo viên ở một số quốc gia. Các mô hình đào tạo giáo viên nhƣ: Mô hình đào tạo phân tầng; mô hình đào tạo theo cụm; mô hình chƣơng trình đào tạo tại trƣờng phổ thông. Nhìn chung, các nghiên cứu nƣớc ngoài đã đƣa ra các chuẩn giáo viên phổ thông với nhiều tiêu chí khác nhau nhƣng đều xoay quanh các phẩm chất, năng lực cần thiết của giáo viên để giải quyết các mối quan hệ giữa các yếu tố: ngƣời dạy - ngƣời học - tri thức khoa học - môi trƣờng học tập và các mối quan hệ với 6