Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trường THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:150

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trường THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nhà trường, đề tài tiến hành khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý TBDH, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm khắc phục những hạn chế yếu kém, nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị dạy học, nâng cao khả năng vận dụng thực hành cho học sinh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trường THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN VĂN HẢO QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ ĐỐP, TỈNH BÌNH PHƢỚC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 U N VĂN THẠC S QUẢN LÝ GIÁO DỤC BÌNH DƢƠNG – Năm 2020
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN VĂN HẢO QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ ĐỐP, TỈNH BÌNH PHƢỚC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 U N VĂN THẠC S QUẢN LÝ GIÁO DỤC NGƢỜI HƢỚNG D N HO HỌC TS. VŨ THỊ THU HUYỀN BÌNH DƢƠNG – Năm 2020
LỜI C M ĐO N Kính gửi: Lãnh đạo Trƣờng Đại học Thủ Dầu Một. Tôi tên: Nguyễn Văn Hảo, là học viên lớp cao học Quản lý giáo dục - khóa 2017 -2019. Luận văn “Quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trường THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin trong luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chƣa đƣợc sử dụng trong công trình nghiên cứu nào. Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, song không tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót. Kính mong nhận đuợc ý kiến đóng góp và chỉ dẫn quý báu của quý thầy, cô và bạn bè đồng nghiệp. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì tôi đã cam đoan ở trên đây. Bình Dương, tháng 02 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Hảo i
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn tới Lãnh đạo trƣờng Đại học Thủ Dầu Một; Phòng sau Đại học; Khoa Sƣ phạm; các Giảng viên trong và ngoài Trƣờng đã tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và làm luận văn. Xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Vũ Thị Thu Huyền : ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Bù Đốp , Ban giám hiệu, quý thầy cô giáo, viên chức thiết bị của các trƣờng THCS trên địa bàn huyện đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thu thập thông tin, số liệu nhằm hoàn thành tốt luận văn này. Xin chân thành cảm ơn các bạn bè và đồng nghiệp đã động viên, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Mặc dù đã hết sức cố gắng nhƣng chắc chắn luận văn không tránh khỏi những sai sót, kính xin đƣợc góp ý và chỉ dẫn thêm. Xin trân trọng cảm ơn! Bình Dương, tháng 02 năm 2020 Tác giả Nguyễn Văn Hảo ii
MỤC LỤC LỜI C M ĐO N ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ .......................................................................................... xii TÓM TẮT .............................................................................................................. xiii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ...........................................................................................3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .....................................................................3 4. Giả thuyết khoa học .............................................................................................3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................................4 6. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................4 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................4 7.2.2.1. Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu khảo sát ...........................................5 7.2.3. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu........................................................................6 8. Những đóng góp của luận văn .............................................................................6 9. Cấu trúc của Luận văn .........................................................................................6 PHẦN NỘI DUNG ....................................................................................................7 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LU N VỀ QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC ............................................................................................................................7 1.1. Tổng quan lịch sử vấn đề nghiên cứu về quản lý thiết bị dạy học ...................7 1.1.1. Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài...........................................................................7 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ...........................................................................10 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.....................................................................12 1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trƣờng trƣờng phổ thông .......12 1.2.1.1. Quản lý .......................................................................................................12 1.2.1.2. Quản lý giáo dục.........................................................................................14 1.2.1.3. Quản lý trƣờng phổ thông ..........................................................................16 1.2.2. Khái niệm thiết bị dạy học .............................................................................17 iii
1.3. Lý luận về thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ở trƣờng THCS .............................................................................................................20 1.4. Lý luận về quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ .22 1.4.1. Vai trò, ý nghĩa của quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay .............................................................................................22 1.4.2. Mục tiêu quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ........................................................................................................................24 1.4.3. Yêu cầu quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ........................................................................................................................24 1.4.4. Nội dung quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ........................................................................................................................27 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý thiết bị dạy học trƣờng THCS .31 1.5.1. Các yếu tố khách quan ...................................................................................31 1.5.2. Các yếu tố chủ quan .......................................................................................31 Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................................33 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ ĐỐP, TỈNH BÌNH PHƢỚC....................................................34 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục ở huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc ........................................................................................................................34 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội ở huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc ...34 2.1.2. Khái quát về tình hình Giáo dục và Đào tạo ở huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc ........................................................................................................................35 2.1.2.1. Tổng quan về giáo dục đào tạo huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc................35 2.1.2.2. Thuận lợi về giáo dục đào tạo huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc .................36 2.1.2.3. Khó khăn về giáo dục đào tạo huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc .................37 2.1.3. Tình hình giáo dục trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bù Đốp ....................38 2.2. Tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng TBDH và quản lý TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ở các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc.........................................................................................................40 2.2.1. Nội dung khảo sát ..........................................................................................40 2.2.2. Công cụ điều tra, khảo sát thực trạng.............................................................40 2.2.3. Kiểm tra độ tin cậy của thang đo ...................................................................41 iv
2.2.4. Đối tƣợng khảo sát .........................................................................................41 Bảng 2.4: Tổng hợp số lƣợng phiếu khảo sát giáo viên và học sinh ........................41 2.2.5. Tổ chức điều tra khảo sát, phỏng vấn ............................................................41 2.2.5.1. Thiết kế mẫu phiếu khảo sát và phỏng vấn ..................................................41 2.2.5.2. Phƣơng pháp xử lý số liệu sau khảo sát và phỏng vấn ................................42 2.2.6. Quy ƣớc thang đo ...........................................................................................43 2.3. Thực trạng về thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc .........................43 2.3.1. Thực trạng về số lƣợng, chủng loại thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp .....................43 2.3.2. Thực trạng về chất lƣợng thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bù Đốp .....................46 2.3.4. Thực trạng về đội ngũ cán bộ quản lý và đội ngũ viên chức làm công tác thiết bị dạy học ..................................................................................................................51 2.3.5. Thực trạng nhận thức của cán bộ, giáo viên, học sinh về vai trò của thiết bị dạy học đối với việc đổi mới phƣơng pháp dạy học hiện nay. .................................53 2.4. Thực trạng về công tác quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ở các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc ...55 2.4.1. Thực trạng quản lý đầu tƣ mua sắm thiết bị dạy học tại các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bù Đốp trong thời gian đề tài nghiên cứu.........................55 2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động sƣu tầm và tự làm thiết bị dạy học.................57 2.4.3. Thực trạng công tác quản lý khai thác sử dụng thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trƣờng trung học cơ sở huyện Bù Đốp.......58 2.4.4. Thực trạng quản lý bảo quản, bảo dƣỡng, sửa chữa thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trƣờng trung học cơ sở huyện Bù Đốp 61 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ở các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc ...............................................................................63 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ở các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc.........................................................................................................65 2.6.1. Ƣu điểm..........................................................................................................65 v
2.6.2. Hạn chế...........................................................................................................65 2.6.3. Nguyên nhân của ƣu nhƣợc điểm ..................................................................66 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................................67 CHƢƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ ĐỐP, TỈNH BÌNH PHƢỚC ...........................................68 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ở các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp .......................68 3.2. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.......................................................................................68 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ................................................................68 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển..............................................68 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học và thực tiễn ............................................69 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................................69 3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................................69 3.3. Các biện pháp đề xuất quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bù Đốp...............70 3.3.1. Biện pháp 1 : Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, HS về vai trò và tác dụng của TBDH trong việc đổi mới phƣơng pháp dạy học và nâng cao CLGD. ..............70 3.3.1.1. Mục tiêu ......................................................................................................70 3.3.1.2. Nội dung .....................................................................................................71 3.3.1.3. Cách thức thực hiện ....................................................................................71 3.3.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp ....................................................................72 3.3.2. Biện pháp 2 : Tăng cƣờng công tác đầu tƣ, mua sắm thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. ........................................................................72 3.3.2.1. Mục tiêu ......................................................................................................72 3.3.2.2. Nội dung .....................................................................................................73 3.3.2.3. Cách thức thực hiện ....................................................................................73 3.3.2.4. Điều kiện thực hiện ....................................................................................74 3.3.3. Biện pháp 3 : Khuyến khích, cán bộ quản lý, giáo viên sƣu tầm và tự làm thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông .................................75 3.3.3.1. Mục tiêu ......................................................................................................75 vi
3.3.3.2. Nội dung .....................................................................................................75 3.3.3.3. Cách thức thực hiện ....................................................................................76 3.3.3.4. Điều kiện thực hiện ....................................................................................76 3.3.4. Biện pháp 4 : Tăng cƣờng quản lý việc khai thác, sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông..............................................77 3.3.4.1. Mục tiêu ......................................................................................................77 3.3.4.2. Nội dung .....................................................................................................77 3.3.4.3. Cách thức thực hiện ....................................................................................78 3.3.4.4. Điều kiện thực hiện ....................................................................................80 3.3.5. Biện pháp 5 : Quản lý công tác bảo quản, bảo dƣỡng, sửa chữa thiết bị dạy học, nâng cao hiệu quả sử dụng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông........80 3.3.5.1. Mục tiêu ......................................................................................................80 3.3.5.2. Nội dung .....................................................................................................81 3.3.5.3. Cách thức thực hiện ....................................................................................81 3.3.5.4. Điều kiện thực hiện ....................................................................................84 3.3.6. Mối quan hệ giữa các biện pháp ....................................................................84 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ..........85 3.4.1. Mục đích.........................................................................................................85 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm: ..................................................................................85 3.4.3. Đối tƣợng khảo nghiệm: .................................................................................85 3.4.4. Phƣơng pháp khảo nghiệm .............................................................................85 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ......................................................................................86 3.4.5.1. Tính cần thiết và khả thi của biện pháp 1 : Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của TBDH cho CBQL, GV và học sinh. ...........................................86 3.4.5.3. Tính cần thiết và khả thi của biện pháp 3: khuyến khích và quản lý tự sƣu tầm và làm TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ..............................90 3.4.5.4. Tính cần thiết và khả thi của biện pháp 4: quản lý sử dụng thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ............................................................91 3.4.5.5. Tính cần thiết và khả thi của biện pháp 5: quản lý bảo quản, bảo dƣỡng, sửa chữa thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông...........................93 Tiểu kết chƣơng 3 ....................................................................................................97 KẾT LU N VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................98 vii
1. Kết luận .................................................................................................................98 1.1. Về lý luận ...........................................................................................................98 1.2 Về thực tiễn .........................................................................................................98 1.3 Về các biện pháp .................................................................................................99 2. Khuyến nghị ..........................................................................................................99 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Phƣớc ....................................................99 2.2. Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Bù Đốp ........................................................99 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................101 PHỤ LỤC viii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT NỘI DUNG VIẾT TẮT 1 BGD&ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo 2 CB Cán bộ 3 CBQL Cán bộ quản lý 4 CSVC Cơ sở vật chất 5 CNTT&TT Công nghệ thông tin và truyền thông 6 TTB Trị trung bình 7 ĐLC Độ lệch chuẩn 8 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 9 GV Giáo viên 10 HS Học sinh 11 VCTB Viên chức thiết bị 12 PHBM Phòng học bộ môn 13 QLGD Quản lí giáo dục 14 TBDH Thiết bị dạy học 15 TH Tiểu học 16 THCS Trung học cơ sở 17 XHHGD Xã hội hóa giáo dục ix
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Quy mô trường lớp của huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước ........................38 Bảng 2.2: Tổng hợp CBQL-GV-NV các trường THCS của huyện Bù Đốp, .............38 tỉnh Bình Phước năm học 2018-2019 .......................................................................38 Bảng 2.3: Tổng hợp kết quả xếp loại hai mặt GD các trường THCS của huyện .....39 Bù Đốp, tỉnh Bình Phước năm học 2018-2019 .........................................................39 Bảng 2.4: Tổng hợp số lượng phiếu khảo sát giáo viên và học sinh ........................41 Bảng 2.6. Quy ước thang đo 3 mức độ đánh giá ......................................................43 Bảng 2.5. Quy ước thang đo 4 mức độ đánh giá ......................................................43 Bảng 2.7. Ý kiến của CB, GV về thực trạng TBDH trong nhà trường ......................44 Bảng 2.8. Thống kê về phòng học bộ môn trong trường...........................................46 Bảng 2.9. Đánh giá về sự đồng bộ, thống nhất của CB, GV về TBDH ...................47 Bảng 2.10. Thống kê về kinh phí mua sắm TBDH tại các trường ............................49 Bảng 2.11. Thống kê về kinh phí sửa chữa TBDH tại các trường ............................50 Bảng 2.12. Thống kê về CBQL các trường THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp ........51 Bảng 2.13. Đánh giá của CB,GV về GV,NV phụ trách công tác TBDH .................52 Bảng 2.14. Đánh giá của CB,GV về tầm quan trọng của TBDH trong quá trình dạy học và đổi mới PPDH hiện nay.................................................................................53 Bảng 2.15. Đánh giá của CB,GV về tác động của TBDH đến chất lượng GD ........54 Bảng 2.16. Thống kê thái độ của học sinh khi tiết học có sử dụng TBDH ...............54 Bảng 2.17. Đánh giá về công tác quản lý đầu tư, mua sắm TBDH của CB,GV .......55 Bảng 2.19. Đánh giá của CB,GV về quản lý công tác tự làm TBDH .......................57 Bảng 2.18. So sánh về đánh giá công tác quản lý đầu tư mua sắm TBDH của CBQL và GV. ........................................................................................................................56 Bảng 2.20. Đánh giá của CB,GV về công tác quản lý sử dụng TBDH .....................58 Bảng 2.21. So sánh mức độ sử dụng TBDH của giáo viên theo lứa tuổi..................60 Bảng 2.22. Đánh giá của CB,GV về quản lý bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa TBDH ...................................................................................................................................61 Bảng 2.21. Đánh giá của CB,GV về các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý TBDH ......63 Bảng 3.1. ý kiến của CB,GV về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp 1 ..........86 Bảng 3.3. ý kiến của CB,GV về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp 3 ..........90 Bảng 3.4. ý kiến của CB,GV về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp 4 ..........92 x
Bảng 3.2 ý kiến của CB,GV về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp 2 ...........88 Bảng 3.5. ý kiến của CB,GV về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp 5 ..........94 Bảng 3.6. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi ..................................95 xi
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Đánh giá của học sinh về thực trạng các thiết bị dạy học của nhà trường ........................................................................................................................45 Biểu đồ 2.2. Đánh giá về mức chất lượng TBDH của CB, GV .................................47 Biểu đồ 2.3: Đánh giá về tính hiện đại của TBDH ................................................... 50 Biểu đồ 2.4. Đánh giá về mức độ sử dụng TBDH của CBQL, GV ...........................60 Biều đồ 3.1. Biểu đồ mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi .................96 của các biện pháp ......................................................................................................95 xii
TÓM TẮT Đổi mới phƣơng pháp dạy học nâng cao chất lƣợng giáo dục trong nhà trƣờng là yêu cầu mang tính khách quan và nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong đó có yếu tố thiết bị dạy học (TBDH). Việc sử dụng TBDH giúp học sinh tăng khả năng tự nghiên cứu, kỹ năng thực hành, theo phƣơng châm: “Học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn”. Nhiệm vụ của ngƣời giáo viên là giảng dạy, hƣớng dẫn để giúp học sinh phát huy tính tích cực, sáng tạo, chủ động chiếm lĩnh tri thức, rèn luyện thói quen tự học, tự tìm tòi, có khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Trong nhà trƣờng, TBDH đóng vai trò quan trọng, hỗ trợ cho giáo viên và học sinh trong công tác giảng dạy – học tập. Nếu phát huy đúng tác dụng của TBDH thì chất lƣợng giáo dục sẽ đƣợc nâng lên. Đề tài đã tập trung nghiên cứu về cơ sở lý thuyết và tiến hành khảo sát thực trạng quản lý TBDH tại các trƣờng trung học cơ sở (THCS) huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc. Kết quả nghiên cứu thực trạng đã thể hiện những hạn chế về công tác quản lý TBDH nhƣ sau: - Một số giáo viên và cán bộ quản lý chƣa nhận thức sâu sắc về ý nghĩa tầm quan trọng của TBDH trong bối cảnh đổi mới phƣơng pháp dạy học (PPDH), đổi mới giáo dục phổ thông (GDPT) hiện nay, chƣa xem việc sử dụng TBDH sẽ giúp làm sinh động nội dung bài học, nâng cao hứng thú học tập môn học, nâng cao lòng tin của học sinh vào khoa học, cũng nhƣ là cầu nối để ngƣời học, ngƣời dạy cùng tƣơng tác với nhau trong hoạt động dạy học. - Thực trạng TBDH tại các trƣờng THCS huyện Bù Đốp hiện nay cũng không đầy đủ theo danh mục tối thiểu của Bộ GD&ĐT. Trải qua quá trình sử dụng chất lƣợng đã đi xuống, không còn đồng bộ dẫn tới kém hiệu quả khi sử dụng. - Công tác đầu tƣ mua sắm TBDH chƣa đƣợc thực hiện thƣờng xuyên, kinh phí dành cho đầu tƣ mua sắm còn hạn hẹp chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu dạy và học trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Việc huy động các nguồn lực để mua sắm TBDH cũng chƣa đƣợc đa dạng phong phú. - Việc tổ chức sƣu tầm và tự làm TBDH trong các trƣờng chƣa đƣợc thƣờng xuyên, chƣa có hình thức tổ chức khoa học, phù hợp với tình hình thực tế. Nhiều trƣờng tổ chức sƣu tầm và tự làm TBDH còn mang tính hình thức chƣa đi vào chiều sâu, chất lƣợng. xiii
- Công tác quản lý sử dụng TBDH của Ban giám hiệu (BGH) các nhà trƣờng cũng còn những hạn chế nhất định nhƣ : chƣa xây dựng đƣợc kế hoạch sử dụng chi tiết, cụ thể, chƣa thực hiện đầy đủ các chức năng quản lý, công tác kiểm tra, đánh giá còn bị buông lỏng. Dẫn đến tình trạng giáo viên sử dụng TBDH chƣa thƣờng xuyên, chƣa hiệu quả và thiếu tính thống nhất trong nội bộ từng môn học. Một số giáo viên lớn tuổi chƣa sử dụng đƣợc các TBDH hiện đại nhƣ bảng tƣơng tác thông minh. - Trong quá trình sử dụng nhiều trƣờng chƣa chú trọng công tác bảo quản TBDH, sắp xếp, bố trí chƣa khoa học dẫn đến khó khăn khi giáo viên sử dụng. Công tác bảo dƣỡng hầu nhƣ không đƣợc thực hiện dẫn đến làm giảm tuổi thọ của các TBDH. Việc sửa chữa cũng còn nhiều hạn chế nhƣ : chƣa kịp thời, chƣa toàn diện, chỉ chú trọng đến một số TBDH phổ biến. - Các trƣờng cũng chƣa thực hiện tốt việc thi đua khen thƣởng trong công tác TBDH dẫn đến chƣa thúc đẩy đƣợc phong trào sử dụng TBDH một cách hiệu quả. Từ những hạn chế trên ngƣời nghiên cứu đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trƣờng THCS tại huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc trong thời gian tới. 1. Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của TBDH và quản lý TBDH cho Cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh. 2. Quản lý đầu tƣ, mua sắm các TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. 3. Khuyến khích và quản lý Cán bộ quản lý, giáo viên tự sƣu tầm và làm TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. 4. Quản lý khai thác, sử dụng TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông . 5. Quản lý việc bảo quản, bảo dƣỡng , sửa chữa TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. xiv
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay, trƣớc sự phát triển nhƣ vũ bão của Khoa học, Công nghệ thì Giáo dục và Đào tạo đang đứng trƣớc nhiều vấn đề thách thức. Xu thế toàn cầu hóa, nền công nghiệp 4.0 đang mang lại những giá trị mới trong đời sống của con ngƣời. Sự phát triển này đang kéo theo những thay đổi trong đó có Giáo dục và và Đào tạo. Đổi mới giáo dục là tất yếu bởi vì chức năng của giáo dục chính là đào tạo ra nguồn nhân lực để thúc đẩy sự phát triển. Trong thời đại khoa học và công nghệ ngày nay, nhân lực có trình độ cao không chỉ là tiền đề mà còn là yếu tố có tính quyết định cho sự phát triển của đất nƣớc. Đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đất nƣớc đang từng bƣớc đổi thay và phát triển, vấn đề đặt ra là làm thế nào để tạo ra một thế hệ những con ngƣời có tri thức, có đạo đức, có bản lĩnh, sáng tạo, có kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng nghề nghiệp đáp ứng một cách hiệu quả trong môi trƣờng toàn cầu hóa vừa hợp tác vừa cạnh tranh. Từ những yêu cầu mang tính khách quan trên thì Đảng và nhà nƣớc ta đã sớm nhận thức đƣợc tầm quan trọng của Giáo dục và Đào tạo. Từ Đại hội VIII Đảng đã xác định “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” (Ban chấp hành TW, 1996). Đến Đại hộị IX (tháng 4/2001) đã chỉ rõ “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội một cách bền vững”. (Ban chấp hành TW, 2001) Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4-11-2013 Hội nghị lần thứ 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục – Đào tạo (GD-ĐT), đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng Xã hội Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã xác định rõ: Đầu tƣ cho giáo dục là đầu tƣ cho sự phát triển, đƣợc ƣu tiên đi trƣớc trong các chƣơng trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. phát triển GD – ĐT là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài. (Ban chấp hành TW, 2013) Từ những Nghị quyết mang tính chiến lƣợc của Đảng nhà nƣớc đã và đang tăng cƣờng đầu tƣ cho giáo dục. Hàng năm kinh phí ngân sách nhà nƣớc đầu tƣ cho 1
giáo dục là 20% thuộc tốp đầu những nƣớc đầu tƣ cao cho giáo dục. Một trong những cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng và quyết định của Chính phủ là quá trình đổi mới phƣơng pháp dạy học trong ngành Giáo dục và Đào tạo. Việc dạy học từ truyền đạt kiến thức một chiều sang việc chủ động tìm hiểu kiến thức của ngƣời học. Từ việc “dạy chay, học chay” sang những tiết học có sự hỗ trợ của các thiết bị, phƣơng tiện và đồ dùng dạy học trực quan sinh động. Từ năm học 2002-2003 khi chƣơng trình sách giáo khoa phổ thông mới đƣợc thực hiện đại trà thì các trƣờng học cũng phải trang bị các phòng bộ môn, phƣơng tiện, thiết bị đồ dùng dạy học tối thiểu theo các văn bản quy định của Bộ GD-ĐT. Với sự trợ giúp của các thiết bị, đồ dùng dạy học trong những năm qua chất lƣợng giáo dục ở tất cả các cấp học phổ thông đã từng bƣớc đƣợc nâng lên. Việc sử dụng các thiết bị dạy học hiện nay là một yếu tố không thể thiếu trong các tiết dạy của giáo viên và nó cũng đang ngày một hiện đại hóa. Từ những đèn chiếu trên giấy bóng đến máy chiếu và hiện nay là bảng tƣơng tác thông minh, màn hình led kết nối mạng internet... Nhƣ vậy thiết bị dạy học luôn luôn đƣợc đổi mới và phƣơng pháp dạy học cũng đang đƣợc đổi mới để đáp ứng xu thế phát triển của nhân loại cho nên quản lý TBDH cũng phải đƣợc đổi mới để đáp ứng với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Nhƣng trên thực tế trong thời gian qua việc quản lý thiết bị dạy học của một số nhà trƣờng chƣa đƣợc gắn với yêu cầu đổi mới dẫn đến kết quả đổi mới phƣơng pháp dạy học cũng chƣa đƣợc nhƣ mong muốn. Trong những năm qua tại huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc các trƣờng THCS đã đƣợc chính quyền địa phƣơng cũng đã quan tâm đầu tƣ cơ sở vật chất, thiết bị dạy học để đáp ứng nhu cầu dạy và học. Tuy nhiên thực trạng về đầu tƣ, quản lý, sử dụng và bảo quản các thiết bị dạy học tại các trƣờng vẫn còn nhiều bất cập, chƣa phát huy đƣợc hết vai trò và tầm quan trọng của thiết bị dạy học trong các hoạt động giáo dục, chƣa thực sự thúc đẩy đƣợc quá trình đổi mới PPDH. Cụ thể trang thiết bị dạy học còn thiếu đồng bộ, thiếu chủng loại cho các môn, một số chất lƣợng thấp đã hƣ hỏng không có khả năng khắc phục. Công tác chỉ đạo quản lý, sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học của một số nhà trƣờng chƣa đƣợc coi trọng và quan tâm đúng mức. Kinh phí cho việc đầu tƣ mua sắm, sửa chữa còn hạn chế, chƣa thƣờng xuyên. 2
Trong công tác quản lý TBDH các trƣờng chƣa trú trọng đến các yếu tố đổi mới giáo dục nhƣ chƣa chủ động trong việc trang bị mua sắm, chƣa hƣớng đến các kỹ năng vận dụng, thực hành của học sinh và kỹ năng sử dụng các TBDH hiện đại của giáo viên. Xuất phát từ những lý do trên, để nâng cao hiệu quả quản lý TBDH thúc đẩy nâng cao chất lƣợng giáo dục tại địa phƣơng, chúng tôi chọn đề tài: “ Quản lý thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông tại các trường THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phước ” để thực hiện luận văn tốt nghiệp thạc sỹ chuyên ngành Quản lý giáo dục (QLGD) của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nhà trƣờng, đề tài tiến hành khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý TBDH, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm khắc phục những hạn chế yếu kém, nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị dạy học, nâng cao khả năng vận dụng thực hành cho học sinh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý TBDH của các trƣờng THCS trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ở các trƣờng THCS huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc. 4. Giả thuyết khoa học Quản lý TBDH tại các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc trong thời gian qua đã đạt đƣợc một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế, bất cập và thiếu đồng bộ trong mỗi nội dung quản lý, chƣa gắn với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Nếu khảo sát và đánh giá đúng thực trạng quản lý TBDH ở các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc thì có thể đề xuất các biện pháp cần thiết và khả thi nhằm nâng cao hiệu quả quản lý TBDH tại các trƣờng THCS tại địa phƣơng. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý thiết bị dạy học tại các trƣờng THCS. Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý TBDH tại các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc. Đề xuất các biện pháp quản lý TBDH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trên địa bàn huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung Về nội dung: Đề tài chỉ nghiên cứu công tác quản lý của hiệu trƣởng về TBDH tại trƣờng THCS của huyện Bù Đốp tỉnh Bình Phƣớc. 6.2. Về địa bàn nghiên cứu Đề tài tập trung khảo sát thực trạng quản lý thiết bị dạy học của 6/6 trƣờng THCS trên địa bàn huyện Bù Đốp bao gồm: Trƣờng THCS Hƣng Phƣớc, THCS Phƣớc Thiện, THCS Bù Đốp, THCS Thanh Bình, THCS Thanh Hòa, THCS Tân Thành. 6.3. Về thời gian Về thời gian: Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý TBDH các trƣờng THCS huyện Bù Đốp, tỉnh Bình Phƣớc trong 2 năm học 2017 – 2018 và 2018 – 2019 7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Phƣơng pháp luận Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ của đề tài, tác giả dựa trên các phƣơng pháp luận là quan điểm hệ thống - cấu trúc, quan điểm lịch sử - logic và quan điểm thực tiễn. 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Vận dụng quan điểm hệ thống cấu trúc vào nghiên cứu của đề tài, chúng tôi nhận thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa quản lý TBDH với quản lý các hoạt động sƣ phạm khác trong nhà trƣờng. Nghiên cứu hoạt động quản lý TBDH cần đặt trong mối quan hệ quản lý khác trong nhà trƣờng. Nhƣ quản lý hành chính, quản lý nhân sự, quản lý cơ sở vật chất, quản lý chất lƣợng …Khi đề xuất nhóm biện pháp, các biện pháp phải đƣợc nghiên cứu trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm tạo ra sự hỗ trợ hợp lý giữa các biện pháp trong việc nâng cao hiệu quả quản lý TBDH. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic 4