Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Giải pháp huy động nguồn lực thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2021

Chia sẻ: Công Nữ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:143

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng huy động nguồn lực trong chương trình xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Đề xuất các giải pháp huy động các nguồn lực cho chương trình xây dựng Nông thôn mới ở huyện Định Hóa nói riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Giải pháp huy động nguồn lực thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI VŨ VĂN THẮNG GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2017 - 2021 LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI VŨ VĂN THẮNG GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2017 - 2021 Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8.34.04.10 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Xuân Phú HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng nội dung của bản luận văn này chưa được nộp cho bất kỳ một chương trình cấp bằng cao học nào cũng như bất kỳ một chương trình cấp bằng nào khác.Và công trình nghiên cứu này là của riêng cá nhân tôi, không sao chép từ bất cứ công trình nghiên cứu nào khác. Tất cả số liệu trong luận văn là trung thực, chính xác và các thông tin trích dẫn trong luận văn có ghi rõ nguồn gốc. Nếu sai sự thực, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tác giả luận văn Vũ Văn Thắng i
LỜI CẢM ƠN Đề tài “Giải pháp huy động nguồn lực thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2021” là đề tài luận văn tốt nghiệp chương trình đào tạo thạc sỹ quản lý kinh tế của trường Đại học Thủy lợi. Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của PGS. TS Nguyễn Xuân Phú - người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Bên cạnh đó, sự giúp đỡ và cung cấp số liệu của Ủy ban nhân dân, phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Qua đây, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS. TS Nguyễn Xuân Phú đã hướng dẫn tôi thực hiện đề tài này, xin cảm ơn UBND huyện Định Hóa và các phòng chuyên môn đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu. Do kinh nghiệm cũng như kiến thức còn hạn chế, đề tài của tôi không thể tránh khỏi những thiếu xót, kính mong người đọc đánh giá và đưa ra những góp ý để đề tài hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Tác giải luận văn Vũ Văn Thắng ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ............................................... vii MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 3 4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 4 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn........................................................................... 6 6. Kết quả dự kiến đạt được .................................................................................. 7 7. Cấu trúc của luận văn ........................................................................................ 7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ...................... 8 1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới ..................................................... 8 1.1.1. Khái niệm về xây dựng nông thôn mới ....................................................... 8 1.1.2. Nguồn lực trong xây dựng nông thôn mới .................................................. 9 1.1.3. Nội dung chủ yếu về chương trình xây dựng nông thôn mới ................... 10 1.2. Cơ sở pháp lý về xây dựng nông thôn mới .................................................. 16 1.2.1. Cơ chế, chính sách huy động nguồn lực trong xây dựng NTM ................ 16 1.2.2. Điểm tích cực của chính sách.................................................................... 11 1.3. Cơ sở thực tiễn của huy động nguồn lực xây dựng Nông thôn mới .................. 12 1.3.1. Bài học quốc tế .......................................................................................... 12 1.3.2. Bài học trong nước .................................................................................... 16 Kết luận chương 1 ............................................................................................... 19 iii
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỊNH HÓA ........................................................................................ 20 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Định Hóa .................................. 20 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên và môi trường .......................................... 20 2.1.2. Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội .......................................................... 24 2.2. Kế hoạch triển khai xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ... 31 2.3. Kết quả thực hiện các tiêu chí nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa từ 2015 - 2017 (theo Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM) .................. 33 2.4. Kết quả huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện ......... 40 2.4.1. Kết quả huy động nguồn lực đầu tư theo các nguồn vốn .......................... 41 2.4.2. Kết quả huy động nguồn lực theo các lĩnh vực đầu tư.............................. 44 2.4.3. Kết quả tuyên truyền, tập huấn, đào tạo về phát triển sản xuất nâng cao thu nhập cho người dân................................................................................. 47 2.5. Tình hình huy động nguồn lực xây dựng NTM ở 3 xã nghiên cứu ............. 55 2.5.1. Khái quát chung 3 xã nghiên cứu .............................................................. 55 2.5.2. Đánh giá chung tình hình huy động nguồn lực tại 3 xã nghiên cứu ......... 58 2.5.3 . Tình hình huy động nguồn lực cộng đồng cho chương trình xây dựng NTM của từng xã nghiên cứu .............................................................................. 68 2.6. Đánh giá chung về thực trạng tăng cường huy động nguồn lực đầu tư xây dựng nông thôn mới tại huyện Định Hóa ..................................................... 70 2.6.1. Những kết quả đạt được ............................................................................ 70 2.6.2. Những tồn tại hạn chế của huyện Định Hóa trong công tác huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới và phân tích nguyên nhân .......................... 72 Kết luận chương 2 ............................................................................................... 73 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỊNH HÓA GIAI ĐOẠN 2017 - 2021 ............................................................. 76 3.1. Mục tiêu xây dựng NTM đến năm 2021 ...................................................... 76 iv
3.1.1. Mục tiêu chung .......................................................................................... 76 3.1.2. Các mục tiêu cụ thể và nội dung cần thực hiện ........................................ 76 3.2. Định hướng công tác xây dựng nông thôn mới của huyện Định Hóa trong giai đoạn mới ............................................................................................. 83 3.3. Những thuận lợi và khó khăn thách thức của Định Hóa trong việc huy động nguồn lực .................................................................................................... 85 3.3.1. Những thuận lợi......................................................................................... 85 3.3.2. Những khó khăn thách thức ...................................................................... 86 3.4. Các nguyên tắc và căn cứ đề xuất giải pháp ................................................ 86 3.4.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp .............................................................. 86 3.4.2. Các căn cứ đề xuất giải pháp..................................................................... 87 3.5. Các giải pháp huy động nguồn lực thực hiện chương trình nông thôn mới .............................................................................................................. 88 Kết luận chương 3 ............................................................................................. 112 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................ 113 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 120 v
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Tăng trưởng giá trị sản xuất qua các năm ......................................... 24 Bảng 2.2 Chuyển dịch cơ cấu kinh tế qua các năm .......................................... 25 Bảng 2.3 Tăng trưởng ngành nông nghiệp ...................................................... 26 Bảng 2.4 Dân số trung bình phân theo giới tính và phân theo thành thị, nông thôn .......................................................................................... 30 Bảng 2.5 Kế hoạch các xã xây dựng nông thôn mới của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 - 2016 và giai đoạn 2017 - 2020 .............................. 32 Bảng 2.6 Kết quả thực hiện các tiêu chí NTM trên địa bàn huyện trong 3 năm...... 33 Bảng 2.7 Kết quả huy động nguồn lực để xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện ........................................................................................... 40 Bảng 2.8 Người dân hiến đất xây dựng các công trình GTNT ......................... 42 Bảng 2.9 Kết quả tuyên truyền, tập huấn, đào tạo về phát triển sản xuất nâng cao thu nhập cho người dân ...................................................... 52 Bảng 2.10 Một số thông tin 3 xã nghiên cứu thời điểm cuối năm 2017............. 57 Bảng 2.11 Sự hiểu biết của người dân về chương trình xây dựng NTM ............ 58 Bảng 2.12 Đánh giá của cán bộ và người dân về việc triển khai XD NTM tại địa phương .................................................................................... 59 Bảng 2.13 Những công việc người dân tham gia vào xây dựng nông thôn mới tại địa phương mình .................................................................. 60 Bảng 2.14 Ý kiến của cán bộ xã, thôn về khó khăn trong huy động nguồn lực đóng góp bằng tiền ...................................................................... 62 Bảng 2.15 Ý kiến đánh giá của cán bộ xã, thôn về sự tham gia của cộng đồng trong xây dựng NTM ............................................................... 63 Bảng 2.16 Nhận thức của người dân nguồn lực trong xây dựng NTM ............. 64 Bảng 2.17 Tổng hợp nguồn vốn xây dựng NTM tại 03 xã nghiên cứu .............. 66 Bảng 2.18 Nợ đọng xây dựng cơ bản 03 xã nghiên cứu ..................................... 69 vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầu đủ BCĐ Ban chỉ đạo CHND Cộng hòa nhân dân CSHT Cơ sở hạ tầng CSXH Chính sách xã hội CCN Cụm công nghiệp CNH-HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa DN Doanh nghiệp GTNT Giao thông nông thôn HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế - xã hội MTQG Mục tiêu quốc gia NTM Nông thôn mới NSTW Ngân sách Trung ương NSNN Ngân sách nhà nước NHPT Ngân hàng phát triển NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn TDĐT Tín dụng đầu tư THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TTCN Trung tâm công nghiệp UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản vii
MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Trải qua gần 30 năm đổi mới, cùng với quá trình xây dựng và phát triển kinh tế đất nước, nông thôn Việt Nam đã có nhiều biến đổi trên cả hai khía cạnh tích cực và tiêu cực. Tích cực được thể hiện ở chỗ kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn được tăng cường; kinh tế nông thôn chuyển dịch theo hướng tăng công nghiệp, dịch vụ, ngành nghề; nhiều hình thức tổ chức sản xuất mới được hình thành và phát triển; đời sống vật chất và tinh thần của dân cư nông thôn ngày càng được cải thiện; hệ thống chính trị ở nông thôn được củng cố. Bên cạnh những điểm tích cực cũng cho thấy môi trường nông thôn ngày càng ô nhiễm; năng lực thích ứng, đối phó với thiên tai còn nhiều hạn chế. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn còn thấp, tỉ lệ hộ nghèo cao, nhất là vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa; chênh lệch giàu, nghèo giữa nông thôn và thành thị, giữa các vùng còn lớn, phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc... Xuất phát từ những bất cập trên, Nghị quyết 26- NQ/TW ngày 05/8/2008 của Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã nhấn mạnh mục tiêu: “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường”. Như vậy, xây dựng nông thôn mới (NTM) là nhằm tạo ra những giá trị mới của nông thôn Việt Nam, đó là một nông thôn hiện đại hàm chứa những giá trị kinh tế mới trên cơ sở hạ tầng hiện đại, sản xuất phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng hoá; đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn ngày càng cao, bản sắc văn hoá dân tộc được giữ gìn và phát triển, xã hội nông thôn an ninh tốt, phát huy tính dân chủ cao trong xây dựng nông thôn mới. Theo đó, 1
Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định ban hành là một chương trình khung toàn diện nhất để cộng đồng chung sức xây dựng một nông thôn mới hiện đại. Định Hóa là một huyện miền núi phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên, với phần lớn dân số sống ở nông thôn, sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, song nông nghiệp, nông dân, nông thôn còn nhiều khó khăn. Trong những năm qua, Định Hóa đã tập trung phát triển nông nghiệp, nông thôn, nhất là kể từ khi triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, nhờ vậy cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn bước chuyển biến tích cực; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn được tăng cường; các hình thức tổ chức sản xuất trong nông nghiệp phát triển đa dạng hơn; nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật được chuyển giao và áp dụng; đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện, nâng cao; hệ thống chính trị cơ sở được tăng cường và củng cố. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế và yêu cầu đặt ra. Nông nghiệp phát triển chưa bền vững, chuyển dịch cơ cấu và đổi mới cách thức sản xuất ở nhiều địa phương còn chậm; nguồn lực đầu tư xây dựng NTM còn ít; sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp còn yếu; năng suất lao động, hiệu quả kinh tế còn thấp; công nghiệp dịch vụ ở nông thôn phát triển chậm; công tác quy hoạch, quản lý đất đai ở nông thôn còn nhiều hạn chế; đời sống của một bộ phận dân cư nông thôn, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn. Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới là Chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội và an ninh - quốc phòng. Vì vậy, việc nghiên cứu đề xuất các “Giải pháp huy động nguồn lực thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2021” là hết sức cần thiết. 2
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu việc huy động các nguồn lực trong xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên. Từ đó, đề xuất các giải pháp huy động các nguồn lực cho xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Tổng quan một số lý luận về nguồn lực cộng đồng; tìm hiểu một số bài học kinh nghiệm trong nước, quốc tế về huy động sự tham gia của cộng đồng trong phát triển nông thôn. - Phân tích thực trạng huy động nguồn lực trong chương trình xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. - Đề xuất các giải pháp huy động các nguồn lực cho chương trình xây dựng Nông thôn mới ở huyện Định Hóa nói riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu trong luận văn là nguồn lực thực hiện xây dựng NTM trên địa bàn huyện Định Hóa. Bởi nguồn lực là một khái niệm rộng, luận văn chỉ tập trung nghiên cứu 04 nhóm nguồn lực sau đây: Tiền; tài sản, vật chất; sức lao động; sự tham gia ý kiến. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Luận văn được nghiên cứu tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. - Phạm vi về thời gian: + Nguồn số liệu thu thập phục vụ cho việc nghiên cứu trong 3 năm từ năm 2015 đến năm 2017. 3
+ Luận văn nghiên cứu kết quả thực hiện xây dựng nông thôn mới cho giai đoạn 2017 - 2021. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương pháp nghiên cứu điểm: Nhằm tìm hiểu chi tiết các vấn đề liên quan đến nguồn lực xây dựng Nông thôn mới. Lựa chọn 03 xã để nghiên cứu là những xã có số lượng tiêu chí đã đạt thuộc các nhóm khác nhau: + Nhóm 1 (đạt chuẩn 19 tiêu chí): Xã Bảo Cường. + Nhóm 2 (đạt từ 15-18 tiêu chí): Xã Thanh Định. + Nhóm 3 (đạt từ 10-14 tiêu chí): Xã Phú Đình. - Lựa chọn đối tượng và số lượng phỏng vấn: + Phỏng vấn lãnh đạo 12 phòng, ban, ngành chuyên môn phụ trách các tiêu chí NTM: Lãnh đạo phòng Kinh tế - Hạ tầng; Nông nghiệp và PTNT; Văn hóa - Thông tin; Giáo dục và Đào tạo; Y tế; Lao động - TBXH; Tài nguyên - Môi trường; Nội vụ; Bưu điện; Chi cục Thống kê; Công an; Điện lực Định Hóa. + Phỏng vấn lãnh đạo đại diện Mặt trận tổ quốc và 4 đoàn thể chính trị xã hội của huyện (Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn thanh niên huyện): + Phỏng vấn lãnh đạo UBND 03 xã chọn nghiên cứu, mỗi xã phỏng vấn 01 lãnh đạo. + Phỏng vấn 09 trưởng xóm (mỗi xã phỏng vấn 03 trưởng xóm). + Tại mỗi xã lựa chọn 3 xóm để tiến hành điều tra, mỗi xóm chọn mẫu 15 hộ để điều tra phỏng vấn. Chọn mẫu theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên hệ thống dựa trên danh sách các hộ gia đình trong xóm. Tổng số hộ điều tra phỏng vấn ở mỗi xã là 45 hộ. Tổng số hộ dân điều tra phỏng vấn ở 3 xã nghiên cứu là 135 hộ. - Phương pháp thu thập tài liệu: * Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp: Số liệu, tài liệu thứ cấp được thu thập và tổng hợp từ các tài liệu, báo cáo, công trình nghiên cứu đã công bố chính thức, bao gồm: - Các niên giám thống kê của chi cục thống kê huyện. - Các Báo cáo hàng năm và báo cáo tổng kết về kết quả thực hiện chương trình của Ban chỉ đạo XD NTM các địa phương trong vùng nghiên cứu. 4
- Các kết quả nghiên cứu đã công bố về các vấn đề có liên quan. * Phương pháp thu thập tài liệu sơ cấp: Các số liệu, tài liệu sơ cấp được thu thập chủ yếu qua điều tra, khảo sát qua các phiếu phỏng vấn và bảng hỏi chuẩn bị sẵn. Các cá nhân điều tra được phỏng vấn là những cá nhân có liên quan đến quá trình huy động và sử dụng nguồn lực để XD NTM tại các địa phương. - Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp lý luận về nguồn lực và huy động nguồn lực trong phát triển nông thôn và xây dựng Nông thôn mới; tổng hợp các văn bản, tài liệu, số liệu thống kê liên quan đến các chương trình xây dựng NTM, trong đó tập trung vào nội dung liên quan đến nguồn lực cho thực hiện chương trình; tập hợp, phân loại rõ từng loại nguồn lực, bản chất từng loại, thực tế huy động, các cơ chế chính sách huy động, khó khăn, trở ngại trong việc huy động từng loại nguồn lực cộng đồng; tổng hợp các tài liệu từ các chương trình phát triển nông thôn trong nước và quốc tế để rút ra một số bài học kinh nghiệm về huy động nguồn lực cộng đồng có thể áp dụng phù hợp cho xây dựng NTM ở Việt Nam. Tổng hợp các thông tin điều tra phỏng vấn tại 3 xã. - Phương pháp phân tích số liệu: Xử lý và phân tích thông tin, số liệu, bằng phần mềm Excel. - Phương pháp phỏng vấn: Thông qua trao đổi với người dân, các cán bộ có kinh nghiệm về lĩnh vực phát triển nông thôn của Phòng Nông nghiệp và PTNT, cán bộ huyện, xã của địa bàn nghiên cứu; trao đổi, thảo luận với cán bộ BQL xây dựng NTM của xã, các chủ hộ tham gia chương trình từ đó góp phần hoàn thiện nội dung nghiên cứu cũng như kiểm chứng kết quả nghiên cứu. - Phương pháp thống kê: a. Phương pháp thống kê mô tả Sử dụng phương pháp này để hệ thống hoá và phân tích các số liệu thu thập được từ điều tra, qua đó nhận biết tính quy luật. Từ phương pháp này có thể tìm ra các mối quan hệ lẫn nhau của các nhân tố riêng biệt như tình hình kinh tế, trình độ văn hoá, mức ảnh hưởng của các thành viên trong gia đình... qua đó đánh giá được sự huy động nguồn lực của cộng đồng vào xây dựng NTM. 5
b. Phương pháp thống kê so sánh Tiến hành phân tích thực trạng, so sánh tỷ lệ các loại nguồn lực huy động trong xây dựng NTM trên địa bàn 03 xã trong xây dựng NTM. Đề tài sử dụng phương pháp thống kê so sánh để phân tích và phản ánh tình hình, những chỉ tiêu này dùng để phản ánh thực trạng về kinh tế hộ, về sản xuất nông nghiệp, tình hình đầu tư, quản lý, sử dụng công trình thuộc chương trình xây dựng NTM. Từ đó xác định, đánh giá vai trò của từng loại nguồn lực. - Phương pháp so sánh: Phương pháp so sánh được sử dụng để làm rõ các thông tin về thực trạng kết quả huy động và thực trạng quản lý sử dụng nguồn lực cho XD NTM tại địa bàn nghiên cứu. Các số liệu, thông tin được so sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch, giữa các thời điểm khác nhau, giữa các địa phương với nhau. Việc so sánh cũng được thực hiện khi xem xét ảnh hưởng của một số yếu tố ảnh hưởng tới kết quả huy động và quản lý sử dụng nguồn lực chương trình XD NTM trên địa bàn nghiên cứu. 5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN 5.1 Ý nghĩa khoa học Kết quả nghiên cứu của đề tài là tư liệu khoa học hữu ích cho việc nghiên cứu, tham khảo trong việc giảng dạy, học tập tại các trường, các viện nghiên cứu về phát triển nông thôn. 5.2 Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là tư liệu tốt cho chính quyền địa phương, các cấp, các ngành của huyện Định Hóa nói riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung sử dụng cho việc thực hiện xây dựng chương trình Nông thôn mới tại các xã trên địa bàn tỉnh. Kết quả nghiên cứu của đề tài cũng sẽ là cơ sở cho các nhà hoạch định chính sách, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các bộ, ngành có liên quan xem xét trong 6
việc điều chỉnh, bổ sung cơ chế chính sách trong việc huy động nguồn lực cộng đồng trong xây dựng Nông thôn mới tại các xã trong cả nước. 6. KẾT QUẢ DỰ KIẾN ĐẠT ĐƯỢC Luận văn đã đề xuất các giải pháp nhằm huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới và những thuận lợi, khó khăn trong việc huy động nguồn lực đầu tư xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa. 7. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn huy động các nguồn lực xây dựng Nông thôn mới. Chương 2: Thực trạng huy động các nguồn lực thực hiện xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa. Chương 3: Giải pháp huy động các nguồn lực thực hiện xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn huyện Định Hóa giai đoạn 2017 - 2021. 7
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới 1.1.1. Khái niệm về xây dựng nông thôn mới Xây dựng Nông Thôn Mới (NTM): Là cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng xây dựng làng, xã của mình khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ); có nếp sống văn hóa, môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo; thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao. Xây dựng Nông thôn mới là sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị. Nông thôn mới không chỉ là vấn đề kinh tế chính trị mà là vấn đề kinh tế chính trị tổng hợp. Xây dựng NTM giúp cho nông dân có niềm tin, trở nên tích cực, chăm chỉ, độc lập và đoàn kết, cộng đồng cùng nhau xây dựng nông thôn phát triển giàu đẹp, dân chủ, văn minh.[1] Theo Nghị quyết số 26/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, thì nông thôn mới được hiểu là: Có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường. [2] Ngày 16/4/2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 491/QĐ-TTg về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về NTM gồm 19 tiêu chí thuộc các lĩnh vực về quy hoạch; hạ tầng KT-XH; kinh tế và tổ chức sản xuất; Văn hóa xã hội và môi trường; hệ thống chính trị. Bộ tiêu chí quốc gia về NTM giai đoạn 2010 - 2020 về cơ bản nhằm trả lời câu hỏi: Thế nào là NTM thời kỳ Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước? Bộ tiêu chí theo tinh thần Nghị quyết 26 - NQ/TW, nó là 8