Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu tổng quát thực tế về chất lượng ĐNGV giảng dạy trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu, để đưa ra mục tiêu đến năm 2020 các trường có thể xây dựng được ĐNGV có đủ về số lượng, đạt tiêu chuẩn về chất lượng; có phẩm chất đạo đức tốt; bản lĩnh chính trị, trình độ lý luận vững vàng; có trình độ chuyên môn đạt tiêu chuẩn, có kiến thức thực tiễn vững vàng để đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần vào hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh đề ra.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN KIM ĐỨC NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG VÀ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TỈNH LAI CHÂU LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2016
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN KIM ĐỨC NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG VÀ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TỈNH LAI CHÂU Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Vũ Hùng Cƣờng THÁI NGUYÊN - 2016
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, là kết quả nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu, số liệu sử dụng trong luận văn là do cá nhân tôi thu thập từ các báo cáo, đề án trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp của tỉnh, cũng như từ các báo cáo, nghị quyết có liên quan và các kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã được công bố. Các trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Lai Châu, ngày 29 tháng 9 năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Kim Đức
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, phòng Đào đạo Trường Đại học Kinh tế & QTKD Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Vũ Hùng Cƣờng đã tận tình chỉ dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn đến Ban Giám hiệu, các thầy, cô giáo trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Lai Châu đã giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập số liệu điều tra để hoàn thành luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các đồng chí, đồng nghiệp, bè bạn....và gia đình đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ, động viên khích lệ tôi, đồng thời có những ý kiến đóng góp trong quá trình tôi thực hiện và hoàn thành luận văn. Lai Châu, ngày 26 tháng 9 năm 2016 Tác giả Nguyễn Kim Đức
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................ viii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................... ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 3 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài .......................................................................... 3 5. Kết cấu của đề tài .......................................................................................... 4 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG VÀ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP CÔNG LẬP ............ 5 1.1. Một số vấn đề lý luận về chất lượng đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp công lập .................................. 5 1.1.1. Khái niệm về giáo viên, chất lượng giáo viên ........................................ 5 1.1.2. Đặc thù giáo viên trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp Công lập ............................................................................................................ 8 1.2. Nội dung về chất lượng đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp công lập .............................................................. 8 1.2.1. Trình độ chuyên môn, kỹ thuật đào tạo của giáo viên ............................ 8 1.2.2. Về phẩm chất đạo đức, tư tưởng chính trị của đội ngũ giáo viên ........... 8 1.2.3. Về năng lực giảng dạy của giáo viên ...................................................... 9 1.2.4. Về năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên ................................... 11 1.2.5. Năng lực nghiên cứu khoa học.............................................................. 12
iv 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp công lập .......................... 13 1.3.1. Công tác tuyển dụng giáo viên .............................................................. 13 1.3.2. Chính sách đãi ngộ đối với giáo viên .................................................... 13 1.3.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên thường xuyên của nhà nước và nhà trường................................................................................................... 14 1.3.4. Mức độ đầy đủ và chất lượng trang thiết bị phục vụ cho công tác giảng dạy ......................................................................................................... 14 1.3.5. Trình độ phát triển kinh tế xã hội của địa phương, lực lượng nhân lực có ............................................................................................................... 15 1.3.6. Sự lựa chọn nơi công tác của nhân lực có trình độ ............................... 15 1.3.7. Mức độ tâm huyết với nghề của đội ngũ giáo viên ............................... 16 1.4. Kinh nghiệm của một số trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên .................................................... 16 1.4.1. Kinh nghiệm của một số trường trong nước ......................................... 16 1.4.2. Rút ra một số bài học kinh nghiệm cho các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu........................................................ 19 Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 20 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 20 2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 20 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 20 2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 20 2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 20 2.3. Hệ thống các chỉ tiêu ................................................................................ 21 2.3.1. Chỉ tiêu đánh giá về trình độ chuyên môn, kỹ thuật được đào tạo ....... 21 2.3.2. Chỉ tiêu đánh giá về phẩm chất, chính trị của đội ngũ giáo viên. ......... 21 2.3.3. Chỉ tiêu đánh giá về chất lượng giảng dạy của giáo viên ..................... 22 2.3.4. Chỉ tiêu đánh giá về năng lực chuyên môn cúa giáo viên .................... 22 2.3.5. Chỉ tiêu đánh giá về công tác nghiên cứu khoa học của giáo viên. ...... 22
v Chƣơng 3. THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG VÀ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TỈNH LAI CHÂU ......................................................................... 23 3.1. Giới thiệu địa bàn nghiên cứu .................................................................. 23 3.1.1. Đặc điểm tình hình chung của tỉnh Lai Châu ....................................... 23 3.1.2. Đặc điểm tình hình và cơ cấu tổ chức bộ máy các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu .................................................... 24 3.1.3. Tình hình hoạt động giáo dục - đào tạo trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp ........................................................................... 32 3.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu giai đoạn 2013-2015 ................................ 33 3.2.1. Cơ cấu về đội ngũ giáo viên .................................................................. 33 3.2.2. Trình độ lý luận chính trị của giáo viên ................................................ 36 3.2.3. Trình độ ngoại ngữ của giáo viên ......................................................... 37 3.2.4. Thực trạng vè trình độ tin học của giáo viên ........................................ 37 3.2.5. Thực trạng về trình độ nghiệp vụ sư phạm của giáo viên ..................... 38 3.2.6. Thực trạng về đội ngũ giáo viên theo giới tính, độ tuổi và thâm niên công tác.................................................................................................... 39 3.3. Đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu..................................................................... 41 3.3.1. Chất lượng đội ngũ giáo viên theo trình độ đào tạo.............................. 41 3.3.2. Phẩm chất đạo đức, phẩm chất chính trị của đội ngũ giáo viên ........... 42 3.3.3. Chất lượng giảng dạy của đội ngũ giáo viên ........................................ 45 3.3.4. Chất lượng đội ngũ giáo viên theo năng lực chuyên môn .................... 45 3.3.5. Chất lượng đội ngũ giáo viên theo kết quả nghiên cứu khoa học ......... 46 3.4. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu giai đoạn 2013-2015 .............................................................................. 49 3.4.1. Công tác tuyển dụng giáo viên .............................................................. 49 3.4.2. Chính sách đãi ngộ đối với giáo viên các trường Cao đẳng và Trung vấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu......................................................... 51
vi 3.4.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ cho giáo viên của Nhà nước và các trường Cao đẳng và Trung vấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu ....................................................................................... 54 3.4.4. Mức độ đầy đủ và chất lượng trang thiết bị phục vụ cho công tác giảng dạy tại các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu............ 55 3.4.5. Trình độ phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Lai Châu, lực lượng nhân lực có trình độ, sự cạnh tranh thu hút nhân lực có trình độ ................... 55 3.4.6. Sự lựa chọn nơi công tác của nhân lực có trình độ ............................... 56 3.5. Đánh giá chung về công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu giai đoạn 2013-2015 ........................................................................................ 57 3.5.1. Thuận lợi, khó khăn .............................................................................. 57 3.5.2. Thành công ............................................................................................ 58 3.5.3. Hạn chế .................................................................................................. 58 3.5.4. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 59 Chƣơng 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG VÀ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TỈNH LAI CHÂU ĐẾN NĂM 2020 ............... 60 4.1. Định hướng phát triển đội ngũ giáo viên trong các Trường Cao đẳng vả Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu .................................................... 60 4.1.1. Căn cứ định hướng ................................................................................ 60 4.1.2. Chỉ tiêu dự kiến tuyển dụng, đào tạo đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu đến năm 2020 .... 61 4.1.3. Mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong các Trường Cao đẳng và Trumg cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu đến năm 2020 ........... 62 4.2. Phân tích ma trận "SWOT" trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu .......................................................................................................... 64
vii 4.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu đến năm 2020 ...... 66 4.3.1. Giải pháp về công tác tuyển dụng giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu ........................................... 66 4.3.2. Giải pháp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu .............. 69 4.3.3. Giải pháp đổi mới công tác quản lý đối với các hoạt động chuyên môn của giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu ....................................................................................... 74 4.3.4. Giải pháp về công tác quy hoạch đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiêp tỉnh lai Châu ......................... 75 4.3.5. Giải pháp về công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu ....................................................................................... 76 4.3.6. Giải pháp tăng cường đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác giảng dạy trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu ... 79 4.3.7. Giải pháp về nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học của giáo viên trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu .............. 81 4.3.8. Giải pháp đề xuất các chế độ chính sách đãi ngộ nâng cao đời sống và tinh thần cho giáo viên ............................................................................... 84 4.4. Một số kiến nghị....................................................................................... 85 4.4.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo ........................................................ 85 4.4.2. Đối với Ủy ban Nhân dân tỉnh Lai Châu ............................................. 86 4.4.3. Đối với Trường Cao đẳng Cộng đồng Lai Châu................................... 86 4.4.4. Đối với Sở LĐ-TB&XH Lai Châu........................................................ 87 4.4.5. Đối với Trường Trung cấp nghề tỉnh Lai Châu .................................... 87 4.4.6. Đối với sở Y Tế Lai Châu ..................................................................... 87 4.4.7. Đối với Trường Trung cấp y tế Lai Châu ............................................. 88 KẾT LUẬN .................................................................................................... 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 90 PHỤ LỤC ...................................................................................................... 92
viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBCC Cán bộ công chức CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục CCVC Công chức viên chức CĐCĐ Cao đẳng Cộng đồng CKI Chuyên khoa I CKII Chuyên khoa II ĐNGV Đội ngũ giáo viên GD-ĐT Giáo dục-Đào tạo GV Giáo viên HĐND Hội đồng nhân dân KHCN Khoa học công nghệ KTXH Kinh tế xã hội LĐ - TB&XH Lao động-Thương & xã hội NCKH Nghiên cứu khoa học NCNLQL Nâng cao năng lực quản lý NVYTTB Nhân viên y tế thôn bản QLGD Quản lý giáo dục TCN Trung cấp nghề TCYT Trung cấp y tế UBND Ủy ban nhân dân
ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Thống kê kết quả đào tạo của trường CĐCĐ Lai Châu giai đoạn 2012 - 2015 ....................................................................... 32 Bảng 3.2: Thống kê đội ngũ giáo viên năm 2015 ...................................... 33 Bảng 3.3: Thống kê trình độ lý luận chính trị đội ngũ giáo viên năm 2015 ... 36 Bảng 3.4: Thống kê trình độ ngoại ngữ năm 2015 .................................... 37 Bảng 3.5: Thống kê trình độ tin học năm 2015 ......................................... 38 Bảng 3.6: Thống kê trình độ nghiệp vụ sư phạm năm 2015 ...................... 38 Bảng 3.7: Thống kê đội ngũ giáo viên theo giới tính và độ tuổi năm 2015..... 39 Bảng 3.8: Thống kê đội ngũ giáo viên theo thâm niên công tác năm 2015 ..... 40 Bảng 3.9: Thống kê trình độ của đội ngũ giáo viên năm 2015 .................. 41 Bảng 3.10: Phẩm chất đạo đức, phẩm chất chính trị của đội ngũ giáo viên trong trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu năm 2015 ........................................................................... 43 Bảng 3.11: Bảng đánh giá chất lượng giảng dạy của đội ngũ giáo viên các Trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu năm 2015 .......................................................................... 45 Bảng 3.12: Bảng đánh giá chất lượng năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên các Trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu năm 2015 ............................................................ 45 Bảng 3.13: Thống kê đề tài nghiên cứu khoa học giai đoạn 2013-2015 ..... 46 Bảng 3.14: Thống kê tuyển dụng qua các giai đoạn 2013-2015 ................. 49 Bảng 3.15: Tình hình hỗ trợ kinh phí đào tạo GV giai đoạn năm 2013-2015 .. 51 Bảng 3.16: Thu nhập của giáo viên các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu giai đoạn 2013-2015 .................. 52 Bảng 3.17: Thống kê số lượng giáo viên đi đào tạo giai đoạn 2013-2015 .. 54 Bảng 4.1. Dự kiến tuyển dụng giáo viên giai đoạn 2016-2016 ................. 61 Bảng 4.2. Kế hoạch đào tạo giáo viên giai đoạn 2016-2020 ..................... 62
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI của Ban chấp hành Trung ương nêu rõ. Quan điểm chỉ đạo của Đảng và nhà nước ta là “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân”. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các trương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội. Đảng và Nhà nước cũng đã đưa ra mục tiêu: Phải tạo chuyển biến, căn bản mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương pháp giáo dục hợp lý, gắn xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững ổn định xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực. Như vậy, các trường Đại học, Cao đẳng trong cả nước nói chung, các trường chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu nói riêng, muốn tồn tại và phát triển bền vững thì trước hết chất lượng đội ngũ giáo viên (ĐNGV) làm công tác giảng dạy phải luôn đóng vai trò quyết định. Có thể khẳng định, chất lượng ĐNGV giảng dạy trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu là yếu tố quan trọng, quyết định tới sự tồn tại và phát triển của nền giáo dục và đào tạo của địa phương. Xét trên điều kiện cần và đủ theo yêu cầu như hiện nay thì các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu còn thiếu cả về số lượng và chất lượng đội ngũ. Các mặt giáo dục đào tạo của các trường còn bộc lộ nhiều hạn chế yếu kém như: Chương trình đào tạo lạc hậu, chưa có nhiều đổi mới,
2 các trường vẫn còn nặng về học lý thuyết, chưa đi sâu vào đào tạo gắn với nhu cầu của xã hội; công tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ chưa có nhiều đột phá; công tác đánh giá và kiểm định chất lượng, chưa được đánh giá đúng thực chất; công tác thanh tra, kiểm tra, còn mang tính hình thức, chưa quyết liệt; chất lượng đào tạo chưa phản ánh đúng với năng lực thực tế của người học… Điều kiện để giáo viên (GV) các trường trong tỉnh có thể tiếp cận được với các nền khoa học, công nghệ tiên tiến hiện đại gặp rất nhiều khó khăn. So với yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao của xã hội hiện nay, thực tế chất lượng đội ngũ của giáo viên giảng dạy trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu còn rất nhiều hạn chế. Những vấn đề được đặt ra, để nâng cao được chất lượng ĐNGV làm công tác giảng dạy, là một vấn đề cấp thiết, rất cần được quan tâm để có kế hoạch đầu tư thiết thực, để từng bước đưa sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh theo kịp với các trường chuyên nghiệp trong cả nước nói chung và khu vực tây bắc nói riêng. Xuất phát từ yêu cầu thực tế, nhằm đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ giáo dục và đào tạo của tỉnh.. Đặc biệt là trong bối cảnh đất nước đang trên đà hội nhập và phát triển, cũng như đòi hỏi của xã hội về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực của cả nước nói chung và của tỉnh Lai Châu nói riêng. Vì vậy đề tài nghiên cứu “Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu” đã được lựa chọn làm luận văn thạc sĩ. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu tổng quát Trên cơ sở nghiên cứu tổng quát thực tế về chất lượng ĐNGV giảng dạy trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu, để đưa ra mục tiêu đến năm 2020 các trường có thể xây dựng được ĐNGV có đủ về số lượng, đạt tiêu chuẩn về chất lượng; có phẩm chất đạo đức tốt; bản lĩnh chính trị, trình độ lý luận vững vàng; có trình độ chuyên môn đạt tiêu chuẩn, có kiến thức thực tiễn vững vàng để đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần vào hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh đề ra.
3 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu. - Đánh giá thực trạng chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu giai đoạn 2012-2015, chỉ ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân. - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu giai đoạn đến năm 2020. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Đối tượng nghiên cứu là toàn thể giáo viên trực tiếp giảng dạy trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài - Phạm vi về thời gian: Đề tài thu thập số liệu thứ cấp đánh giá thực trạng giai đoạn 2012 - 2015, số liệu được thu thập vào tháng 5/2016. - Phạm vi về không gian: Đề tài được thực hiện trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu. - Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng chất lượng ĐNGV và các nội dung nâng cao chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu (gồm: Phẩm chất đạo đức chính trị; trình độ chuyên môn kỹ thuật; lý luận chính trị; tuổi đời, tuổi nghề; trình độ ngoại ngữ, tin học; công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, chế độ chính sách, thu nhập và các hỗ trợ khác …) 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài - Đề tài góp phần làm rõ thực trạng chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu.
4 - Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu đến năm 2020. - Đề tài có thể làm tư liệu tham khảo phục vụ nghiên cứu, đào tạo, quản lý về chất lượng ĐNGV các trường đại học, cao đẳng và Trung cấp công lập. 5. Kết cấu của đề tài Nội dung chủ yếu của luận văn gồm 4 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp công lập. Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu. Chƣơng 3: Thực trạng chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu. Chƣơng 4: Một số giải pháp nâng cao chất lượng ĐNGV trong các trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Lai Châu đến năm 2020.
5 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG VÀ TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP CÔNG LẬP 1.1. Một số vấn đề lý luận về chất lƣợng đội ngũ giáo viên trong các trƣờng Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp công lập 1.1.1. Khái niệm về giáo viên, chất lượng giáo viên 1.1.1.1. Giáo viên Từ điển tiếng Việt định nghĩa: “Giáo viên được hiểu là người dạy học ở các Nhà trường, các cơ sở giáo dục hoặc tương đương” [22, tr 380] để chỉ những người dạy học ở các cấp, bậc học. Theo Điều 70 Luật Giáo dục Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành 2005 và Điều lệ trường Trung cấp nghề: Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong Nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Luật Giáo dục Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cũng đã quy định cụ thể tên gọi đối với từng đối tượng nhà giáo theo cấp bậc giảng dạy và công tác. Theo đó, nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; nhà giáo giảng dạy và công tác ở các cơ sở giáo dục đại học và sau đại học gọi là giảng viên. 1.1.1.2. Nhiệm vụ của giáo viên: Theo Luật Giáo dục, giáo viên có những nhiệm vụ sau đây: - Giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu, nguyên lý, chương trình giáo dục. - Gương mẫu thực hiện nhiệm vụ công dân, các quy định của pháp luật và Điều lệ nhà trường. - Giữ gìn phẩm chất uy tín, danh dự của nhà giáo, tôn trọng nhân cách người học, đối xử công bằng với người học, bảo vệ các quyền, lợi ích chính đáng của người học.
6 - Không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nêu gương tốt cho người học. - Các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. 1.1.1.3. Đội ngũ giáo viên: - Đội ngũ giáo viên là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, họ nắm vững tri thức, hiểu biết dạy học, giáo dục như thế nào và có khả năng cống hiến sức lực, toàn bộ tài năng của họ đối với giáo dục. - Đội ngũ giáo viên trong ngành giáo dục là một tập thể người, bao gồm cán bộ quản lý (CBQL), giáo viên và nhân viên nếu chỉ để ý đến đặc điểm của ngành thì đội ngũ đó chủ yếu là ĐNGV và đội ngũ quản lý giáo dục (QLGD). Từ những quan niệm nêu trên của các tác giả, ta có thể hiểu ĐNGV như sau: ĐNGV là một hợp những người làm nghề dạy học - giáo dục, được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một nhiệm vụ, có đầy đủ các tiêu chuẩn của một nhà giáo cùng thực hiện các nhiệm vụ và được định hướng các quyền lợi theo Luật Giáo dục và các Luật khác được Nhà nước quy định. 1.1.1.4. Chất lượng đội ngũ giáo viên Chất lượng ĐNGV được bao hàm nhiều yếu tố: Trình độ chuyên môn đào tạo của từng thành viên trong đội ngũ, thâm niêm công tác trong tổ chức, nhận thức chính trị, thái độ công dân vv.. Từ quan niệm về chất lượng đội ngũ đã nêu ở trên ta thấy chất lượng ĐNGV là toàn bộ thuộc tính, những đặc điểm của ĐNGV. Những thuộc tính, cấu trúc này gắn bó với nhau trong tổng thể thống nhất tạo nên giá trị và sự tồn tại của đội ngũ, làm cho ĐNGV khác với đội ngũ khác. Trong lĩnh vực giáo dục, chất lượng ĐNGV với sản phẩm đặc trưng là con người có thể hiểu là các phẩm chất, giá trị nhân cách, năng lực sống và hoà nhập đời sống xã hội, giá trị sức lao động, năng lực thực hành nghề của người giáo viên GV tương ứng với mục tiêu đào tạo của từng bậc học, ngành học trong hệ thống giáo dục quốc dân.
7 Yêu cầu về chất lượng ĐNGV xuất phát từ các tiêu chuẩn Nhà giáo (Điều 70 Luật Giáo dục - 2005) gồm: + Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt. + Đạt trình độ chuyên môn, nghiệp vụ được đào tạo. + Đủ sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp. + Lý lịch bản thân rõ ràng. Là một khái niệm rộng, chất lượng ĐNGV bao hàm nhiều yếu tố, trong đó có 5 yếu tố cơ bản đó là: + Phẩm chất đạo đức, tư tưởng. + Trình độ chuyên môn được đào tạo. + Năng lực nghiệp vụ sư phạm. + Cơ cấu đội ngũ giáo viên. Nếu xét từ góc độ tập thể ĐNGV, chất lượng được thể hiện ở các tiêu chí: + Đạt chuẩn (số lượng và chất lượng). + Đồng bộ và hợp lý về cơ cấu. + Đạt hiệu quả trong công tác. Nếu xét từ góc độ cá nhân (trong ĐNGV) thì chất lượng thể hiện ở các tiêu chí: - Trình độ chuyên môn: Đó là trình độ đào tạo, bằng cấp đào tạo, khả năng hoàn thành nhiệm vụ. - Năng lực nghiệp vụ sư phạm: Đó là năng lực giảng dạy các môn chuyên ngành của mình, năng lực giáo dục, năng lực hoạt động xã hội. - Phẩm chất đạo đức, tư tưởng tốt: Đó là có hoài bão ước mơ, tâm huyết với nghề; chuyên tâm nghiên cứu học tập để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao tay nghề; có lý tưởng xã hội chủ nghĩa, có nhân cách thanh cao, lối sống trong sáng giản dị. Như vậy, nếu nghiên cứu chất lượng và giải pháp để nâng cao chất lượng ĐNGV thì phải đề cập đến cả hai phương diện, vừa cá nhân vừa tập thể. Có như vậy mới đánh giá đúng thực trạng và đề ra được giải pháp nâng cao chất lượng ĐNGV, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
8 1.1.2. Đặc thù giáo viên trường Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp Công lập - Yêu cầu giảng về lý thuyết ít hơn, ở trình độ thấp hơn so với trong trường đại học, vì vậy yêu cầu chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp thấp hơn so với trường đại học. - Yêu cầu về giảng dậy kỹ năng thực hành nhiều hơn, chuyên sâu hơn so với giảng viên trường đại học để đào tạo học viên cho những vị trí lao động kỹ thuật phải làm được việc ngay sau tốt nghiệp. Vì vậy đội ngũ giáo viên phải vừa có kiến thức lý thuyết, vừa giỏi kỹ năng thực hành và có kinh nghiệm thực tiễn. 1.2. Nội dung về chất lƣợng đội ngũ giáo viên trong các trƣờng Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp công lập 1.2.1. Trình độ chuyên môn, kỹ thuật đào tạo của giáo viên Trình độ chuyên môn, kỹ thuật của đội ngũ giáo viên, trước hết phải nói tới hệ thống tri thức mà giáo viên cần nắm. Đó là những tri thức liên quan đến môn học mà người giáo viên phụ trách giảng dạy. Hơn nữa trong điều kiện cuộc cách mạng khoa học, kỹ thuật đang phát triển mạnh mẽ, sôi động, tạo ra sự thâm nhập lẫn nhau giữa các khoa học, do đó người giáo viên cần phải có những hiểu biết của mình cùng các kiến thức như ngoại ngữ, tin học, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu khoa học, logíc học... nhằm hình thành những kỹ năng để chiếm lĩnh tri thức khoa học chuyên môn và sư phạm. 1.2.2. Về phẩm chất đạo đức, tư tưởng chính trị của đội ngũ giáo viên - Phẩm chất đạo đức của ĐNGV là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định chất lượng ĐNGV giảng dạy trong ngành giáo dục nói chung, ĐNGV các trường chuyên nghiệp nói riêng. Bác Hồ đã dạy người cán bộ cách mạng vừa phải có tài, vừa phải có đức. Nếu không có tài thì làm việc gì cũng khó, nhưng có tài mà không có đức thì là người vô dụng; cán bộ “Vừa hồng,
9 vừa chuyên”. Hồng là đức, là phẩm chất chính trị, chuyên là chuyên môn, là năng lực. Bên cạnh đó người giáo viên phải có tâm hồn trong sáng, tình cảm cao thượng, có lối sống lành mạnh, giản dị, nhân văn, yêu thương học sinh, thực hiện tốt khẩu hiệu “tất cả vì học sinh thân yêu”. - Phẩm chất chính trị của ĐNGV là cái tạo ra sức mạnh cho đội ngũ, trước hết phải thể hiện ở sự thống nhất, giác ngộ cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa với lý tưởng nghề nghiệp. Người giáo viên GV phải thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, những quan điểm đường lối giáo dục cách mạng của Đảng và của Nhà nước. Phải gắn niềm tin cách mạng với niềm tin nghề nghiệp, phải yêu nghề, gắn bó với nghề, gắn bó với sự nghiệp trồng người. Ngoài ra người GV phải có phẩm chất đó là sự thống nhất giữa tính mục đích và tính kế hoạch trong tổ chức các hoạt động sư phạm; giữa tính tổ chức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm với tính tự chủ, tính nguyên tắc, sáng tạo, lòng vị tha. Qua đó ta nhận thấy phẩm chất của ĐNGV là tổng hòa của nhiều yếu tố đó là thế giới quan duy vật biện chứng, nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa; phẩm chất về tư cách đạo đức, phẩm chất về ý chí tạo nên nhân cách của đội ngũ giáo viên. 1.2.3. Về năng lực giảng dạy của giáo viên Theo [Báo cáo nghiên cứu chuẩn năng lực của giảng viên] năng lực giảng dạy của giáo viên phải được thể hiện thông qua các tiêu chí cơ bản gồm: Thứ nhất. Am hiểu người học và hỗ trợ phát triển năng lực người học - Có kiến thức về giáo dục học, đặc biệt là giáo dục học đại học; kiến thức tâm lý học, đặc biệt là tâm lý học giáo dục và tâm lý học lứa tuổi thanh niên và người trưởng thành. - Quan tâm tìm hiểu đăc̣ điểm học sinh sinh viên (HSSV); kịp thời động viên và hỗ trợ HSSV trong hoc̣ tâp̣ và phát triển cá nhân. - Tư vấn, hướng dẫn HSSV xác định mục đích học tập , xây dựng kế hoạch học tập cá nhân, vâṇ dụng các phương pháp học tập trong chương trình đào taọ.