Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín - chi nhánh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín - chi nhánh Thừa Thiên Huế" nhằm tổng quát xem xét một các toàn diện chất lượng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Sacombank Huế nhằm đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay đối với DNNVV cho Sacombank Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín - chi nhánh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN QUAN GIA HƯNG CHẤT LƯỢNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN - CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN QUAN GIA HƯNG CHẤT LƯỢNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN - CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Chuyên ngành: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mã số: 60 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ HOÀNG MẠNH TRUNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Huế, ngày tháng năm 2024 Tác giả luận văn Nguyễn Quan Gia Hưng
LỜI CÁM ƠN Lời đầu tiên tôi trân trọng cảm ơn đến quý thầy cô giáo đã giảng dạy trong suốt khóa học tại Học viện Hành chính Quốc gia. Những kiến thức mà tôi đã nhận được góp phần vào việc thực hiện luận văn đồng thời nó sẽ theo tôi trong suốt quá trình làm việc sau này. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn Cô giáo TS. Đặng Thị Hà và Thầy giáo TS.Vũ Hoàng Mạnh Trung, người đã tận tình chỉ dẫn phương pháp nghiên cứu và giúp tôi sắp xếp ý tưởng của mình để hoàn thiện luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các anh chị đồng nghiệp và khách hàng thân thiết của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín - Chi nhánh Thừa Thiên Huế đã cung cấp thông tin nghiên cứu cho đề tài của tôi. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè đã hỗ trợ và động viên tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài. Học viên Nguyễn Quan Gia Hưng
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN LỜI CÁM ƠN MỤC LỤC ....................................................................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... vi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ......................................................................................... vii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .................................................................................... vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..........................................................................viii LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ............................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ...................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn................................................................................ 3 3.1. Mục đích ........................................................................................................................ 3 3.2. Nhiệm vụ ....................................................................................................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ............................................................. 4 4.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................................... 4 4.2. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................. 4 5.1. Phương pháp thu thập tài liệu, dữ liệu ......................................................................... 4 5.2. Phương pháp xử lý dữ liệu............................................................................................ 4 5.3. Phương pháp phân tích ................................................................................................. 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ....................................................................... 5 7. Kết cấu của luận văn ........................................................................................................ 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .............................. 6 1.1.1. Hoạt động cho vay tại ngân hàng thương mại.......................................................... 6 1.1.1.1. Khái niệm cho vay .................................................................................................. 6 1.1.1.2. Nguyên tắc cho vay................................................................................................. 6 1.1.2. Phân loại cho vay ....................................................................................................... 7 i
1.2. Những vấn đề cơ bản về doanh nghiệp nhỏ và vừa .................................................... 9 1.2.1. Khái niệm ................................................................................................................... 9 1.2.1.1. Doanh nghiệp .......................................................................................................... 9 1.2.1.2. Doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................................................................................... 9 1.2.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa .................................................................11 1.2.2.1. Một số ưu thế.........................................................................................................11 1.2.2.2. Một số hạn chế ......................................................................................................12 1.3. Chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại .16 1.3.1. Khái niệm chất lượng cho vay ................................................................................16 1.3.2. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng cho vay của ngân hàng thương mại.........18 1.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay ...............................................................19 1.3.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay của ngân hàng thương mại ngân hàng thương m từ góc độ ngân hàng ..........................................................................................19 1.3.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay của Ngân hàng thương mại từ góc độ khách hàng Doanh nghiệp nhỏ và vừa ..............................................................................23 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa .............................................................................................................................................24 1.4.1. Nhân tố thuộc về ngân hàng ....................................................................................24 1.4.1.1. Quy trình tín dụng .................................................................................................24 1.4.1.2. Chính sách tín dụng ..............................................................................................24 1.4.1.3. Thông tin tín dụng .................................................................................................24 1.4.1.4. Trình độ, năng lực của cán bộ tín dụng ...............................................................25 1.4.1.5. Năng lực của ngân hàng trong công tác phân tích tín dụng ...............................25 1.4.1.6. Kiểm tra, giám sát nội bộ......................................................................................26 1.4.1.7. Cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, công nghệ của ngân hàng .............................................26 1.4.1.8.Cơ chế bảo đảm tiền vay .......................................................................................26 1.4.2. Nhân tố thuộc về doanh nghiệp nhỏ và vừa ...........................................................26 1.4.2.1. Năng lực kinh doanh .............................................................................................26 1.4.2.2. Năng lực quản trị tài chính ...................................................................................27 1.4.3. Nhân tố bên ngoài ....................................................................................................27 ii
1.4.3.1. Môi trường pháp lý ...............................................................................................27 1.4.3.2. Môi trường kinh tế ...............................................................................................27 1.4.3.3. Điều kiện tự nhiên .................................................................................................28 1.5. Kinh nghiệm cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa ở một số ngân hàng thương mại và bài học rút ra cho ngân hàng thương mại cổ phần Sài gòn Thương tín chi nhánh Thừa Thiên Huế............................................................................................................................28 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................................ 29 Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ CHẤT LƯỢNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ .................................... 30 2.1. Khái quát về Sacombank Huế ....................................................................................30 2.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển ..............................................................30 2.1.1.1. Lịch sử hình thành.................................................................................................30 2.1.1.2. Quá trình phát triển ...............................................................................................31 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lí và chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban .......31 2.1.2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lí .............................................................................32 2.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của các phòng, ban ...........................................................32 2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Sacombank Huế ..........................................33 2.1.3.1. Tình hình lao động ................................................................................................33 2.1.3.2. Tình hình tài sản – nguồn vốn ..............................................................................34 2.1.3.3. Tình hình kết quả kinh doanh...............................................................................38 2.2. Chính sách và quy trình cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Sacombank Huế ...41 2.2.1. Chính sách cho vay ..................................................................................................41 2.2.2. Quy trình cho vay .....................................................................................................44 2.3. Thực trạng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Sacombank Huế ............46 2.3.1. Tình hình cho vay đối với DNNVV theo kỳ hạn ...................................................46 2.3.2. Tình hình cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa theo ngành nghề kinh tế ...............48 2.3.3. Tình hình cho vay Doanh nghiệp nhỏ và vừa theo hình thức đảm bảo tiền vay..50 2.4. Chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Sacombank Huế ...........52 2.4.1. Đánh giá chất lượng cho vay tại Sacombank Huế ở góc độ ngân hàng ...............52 iii
2.4.1.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh tốc độ tăng trưởng cho vay ..........................................52 2.4.1.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh .....................................................54 2.4.1.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh mức độ an toàn vốn của các khoản vay ......................56 2.5. Đánh giá chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Sacombank Huế .............................................................................................................................................64 2.5.1. Kết quả đạt được ......................................................................................................64 2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân..........................................................................................67 2.5.2.1. Hạn chế ..................................................................................................................67 2.5.2.2. Nguyên nhân .........................................................................................................70 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................................ 74 Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẨN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ ............... 75 3.1. Định hướng phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Sacombank Huế ..................................................................................................................75 3.1.1. Định hướng chung....................................................................................................75 3.1.1.2. Tăng cường bán buôn nhằm củng cố và phát triển thị phần bán lẻ ...................77 3.1.2. Định hướng cho hoạt động cho vay đối với DNNVV tại Sacombank Huế .........79 3.1.2.1. Tăng cường huy động vốn....................................................................................79 3.1.2.2. Tăng cường công tác Marketing đến các DNNVV ............................................80 3.1.2.3. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, nâng cao nghiệp vụ cho nhân viên cho vay .......................................................................................................................................81 3.2. Ma trận SWOT của chi nhánh trong hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa .............................................................................................................................................82 3.2.1. Điểm mạnh ...............................................................................................................82 3.2.2. Điểm yếu...................................................................................................................82 3.2.3. Cơ hội........................................................................................................................83 3.2.4. Thách thức ................................................................................................................83 3.3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa Sacombank Huế ......................................................................................................................................84 3.3.1. Giải pháp đối với cán bộ tín dụng ...........................................................................84 iv
3.3.1.1. Nâng cao năng lực, nhận thức và chuyên môn hoá đối với các cán bộ tham gia quy trình tín dụng ...............................................................................................................84 3.3.1.2. Cải thiện môi trường và điều kiện làm việc cho cán bộ tín dụng ......................85 3.3.2. Giải pháp về hoạt động của ngân hàng ...................................................................86 3.3.2.1. Xây dựng và thực hiện chính sách, quy trình tín dụng phù hợp ........................86 3.3.2.2. Phát triển các gói dịch vụ ngân hàng phù hợp với đặc điểm của DNNVV ......87 3.3.2.3. Ứng dụng phương pháp tính điểm tín dụng trong cho vay đối với DNNVV ...87 3.3.2.4. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định ............................................................89 3.3.2.5. Tăng cường công tác giám sát tiền vay ...............................................................89 3.3.2.6. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra nội bộ .......................................................91 3.3.2.7. Tăng cường hoạt động tuyên truyền, quảng bá ...................................................91 3.3.2.8. Tăng cường công tác chăm sóc khách hàng ........................................................91 3.3.2.9. Hiện đại hóa cơ sở vật chất và trang thiết bị của ngân hàng ..............................92 3.3.3. Giải pháp về xử lý nợ quá hạn.................................................................................92 3.3.3.1. Kiểm soát các khoản cho vay ...............................................................................93 3.3.3.2. Xử lý nợ xấu ..........................................................................................................93 3.3.4. Giải pháp tăng cường sự hỗ trợ đối với Doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................95 3.4. Một số kiến nghị ..........................................................................................................96 3.4.1. Kiến nghị đối với Chính phủ và các Bộ, Ngành chức năng ..................................97 3.4.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam......................................................97 3.4.3. Kiến nghị với Sacombank .......................................................................................98 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................................ 99 KẾT LUẬN ................................................................................................................ 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 101 PHỤ LỤC v
DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 1.1: Phân loại DNNVV theo Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ...........................10 Bảng 2.1: Tình hình lao động ....................................................................................33 Bảng 2.2: Tình hình tài sản – nguồn vốn ..................................................................37 Bảng 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh ..................................................................40 Bảng 2.4: Tình hình cho vay của DNNVV theo thời hạn .........................................46 Bảng 2.5: Tình hình cho vay DNNVV theo ngành nghề kinh tế ..............................49 Bảng 2.6: Tình hình cho vay DNNVV theo hình thức đảm bảo tiền vay .................50 Bảng 2.8. Kết quả cho vay DNNVV tại Sacombank Huế ........................................53 Bảng 2.9 : Hiệu quả cho vay DNNVV tại Sacombank Huế .....................................55 Bảng 2.10: Mức độ an toàn vốn của các khoản vay tại Sacombank Huế .................56 Bảng 2.11: Các chỉ tiêu phản ánh khả năng thu hút khách hàng của Sacombank Huế .................................................................................................................58 Bảng 2.13: Đánh giá của khách hàng đối với sản phẩm cho vay .............................59 Bảng 2.14: Đánh giá của khách hàng (DNNVV) đối với Lãi suất cho vay ..............60 Bảng 2.15: Đánh giá của khách hàng (DNNVV) đối với quy trình thủ tục cho vay.....62 Bảng 2.16: Đánh giá của khách hàng (DNNVV) đối với thái độ phục vụ của cán bộ ngân hàng .................................................................................................62 Bảng 2.17: Đánh giá của KH (DNNVV) đối với sự quan tâm của ngân hàng ........63 vi
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 1.1: Quan hệ cho vay ........................................................................................6 Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy quản lí ...........................................................................32 Sơ đồ 2.2: Quy trình cho vay DNNV ........................................................................45 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 2.1: Tình hình cho vay DNNVV theo kỳ hạn ..............................................48 Biểu đồ 2.2: DSCV cho vay theo ngành nghề kinh tế ..............................................50 Biểu đồ 2.3: Dư nợ cho vay DNNVV theo hình thức đảm bảo tiền vay ..................51 Biểu đồ 2.4: Tương quan giữa tăng trưởng DSCV và nhóm DNNVV tại Sacombank Huế ......................................................................................................53 vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CIC Trung tâm thông tin CV CNTT Công nghệ thông tin CNXD Công nghiệp xây dựng DN Doanh nghiệp DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DNTN Doanh nghiệp tư nhân ĐVT Đơn vị tính FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài GDV Giao dịch viên HĐTD Hội đồng CV KH Khách hàng NH Ngân hàng NH TMCP Ngân hàng thương mại cổ phẩn NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NLNN Nông lâm ngư nghiệp PGD Phòng giao dịch SPDV Sản phẩm dịch vụ SXKD Sản xuất kinh doanh TCTD Tổ chức CV TMDV Thương mại dịch vụ TSĐB Tài sản đảm bảo viii
LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Ở Việt Nam cũng như các nước trên thế giới, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi nước. Cùng với việc đóng góp cho xã hội khối lượng hàng hóa lớn và giải quyết nhiều việc làm cho người lao động, các DNNVV còn tạo nên nguồn thu nhập ổn định cho một bộ phận dân cư, khai thác các nguồn lực và tiềm năng tại chỗ của địa phương. Mặt khác, DNNVV giữ vai trò hỗ trợ, bổ sung cho các doanh nghiệp (DN) lớn tạo thành mối liên kết cùng hợp tác, cùng cạnh tranh và cùng nhau phát triển. Hiện nay, trong nền kinh tế các nước trên thế giới, các DNNVV chiếm khoảng 96% trong tổng số các DN. Ở nước ta theo Bộ Kế hoạch và đầu tư, tính đến cuối năm 2022 DNNVV chiếm gần 97%, sử dụng hơn 50% lao động, tạo 47% GDP và đóng góp khoảng 40% nguồn thu ngân sách [1]. Bên cạnh ưu thế về dễ khởi nghiệp, linh hoạt, phát huy được nghề truyền thống, là vườn ươm tài năng kinh doanh. DNNVV lại có quy mô nhỏ, trình độ lao động và quản lý thấp, công nghệ lạc hậu, khả năng tiếp cận vốn vay hạn chế. Do đó, cần có một hệ thống giải pháp hoàn chỉnh để phát triển DNNVV. Nghị định số 56/2009/NĐ – CP ngày 30/06/2009 của Chính phủ về trợ giúp phát triển DNNVV đã nêu: “ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là một nhiệm vụ quan trọng trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát huy tính chủ động sáng tạo, nâng cao năng lực quản lý, phát triển khoa học – công nghệ và nguồn lực...” Do đó, trong thời gian qua các Ngân hàng thương mại (NHTM) đã chủ trọng quan tâm đến nhóm khách hàng này. Nhất là khi môi trường kinh doanh giữa các ngân hàng ngày càng trở nên khốc liệt thì việc hướng tới các DNNVV như là đối tượng khách hàng đầy tiềm năng là chiến lược phát triển tất yếu của các NHTM. Theo cục Thống kê cho biết, ở Thừa Thiên Huế, DNNVV đóng góp khoảng 40% GDP của tỉnh, nộp gần 30% tổng thu ngân sách nhà nước tỉnh, giải quyết việc làm cho trên 70.000 lao động, góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu lao 1
động từ khu vực nông nghiệp nông thôn sang khu vực công nghiệp, dịch vụ đồng thời góp phần thay đổi phương thức kinh doanh vùng nông thôn. Tuy nhiên, DNNVV tại Thừa Thiên Huế đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong sản xuất kinh doanh (SXKD). Điển hình là khả năng tiếp cận vốn vay cũng như nguồn vốn đầu tư còn hạn chế, mới chủ yếu sử dụng vốn vay từ các tổ chức tín dụng, mặc dù lãi suất đã giảm nhưng khả năng giải ngân vốn của ngân hàng chưa cao. Một số DN chưa chủ động xây dựng phương án, dự án vay hay mục đích sử dụng vốn chưa hợp lý, không có tài sản đảm bảo (TSĐB) hoặc có TSĐB nhưng không đủ cho khoản vay. Khó khăn nữa là nguồn lực có kỹ năng còn hạn chế (về khả năng tiếp thị, mở rộng hợp tác, liên doanh, liên kết) còn bộc lộ nhiều yếu kém trong quản lý DN. [27] Là một trong những ngân hàng hoạt động tiên phong trên địa bàn tỉnh, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín chi nhánh Thừa Thiên Huế (Sacombank Huế) luôn hỗ trợ, cung cấp vốn vay cho các DN, đặc biệt các DNNVV. Tuy mỗi giai đoạn, ngân hàng có những chiến lược phát triển khác nhau, nhưng Sacombank Huế vẫn luôn dành sự quan tâm đặc biệt dành cho nhóm đối tượng khách hàng DNNVV này. Tuy nhiên, hoạt động cho vay luôn tiềm ẩn những rủi ro, do đó việc nâng cao chất lượng cho vay có ý nghĩa quyết định đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Vì vậy, tác giả chọn đề tài: “Chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín - chi nhánh Thừa Thiên Huế” để làm đề tài nghiên cứu. Từ đó có những ý kiến, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay đối với DNNVV của ngân hàng nói chung và ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín chi nhánh Thừa Thiên Huế nói riêng. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn - Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (2009) đã chỉ ra rằng thiếu vốn và khó tiếp cận nguồn vốn là một trong những cản trở lớn nhất trong quá trình phát triển của loại hình DNNVV ở Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ tập trung phân tích những rào cản đối với DNNVV trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng mà không đề cập đến các nguồn vốn cũng như những kênh cung ứng vốn khác mà trong thực tế, DNNVV có thể tiếp cận để giải quyết những khó khăn về nguồn vốn của mình. 2
-TS. Trương Quang Thông (2010) “Tài trợ tín dụng ngân hàng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa – Một nghiên cứu thực nghiệm tại khu vực thành phố Hồ Chí Minh”, bài nghiên cứu của ông đã khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động của DNNVV trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, qua đó gợi ý chính sách hỗ trợ phát triển hệ thống DN này trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh thông qua chính sách tài trợ tiếp cận vốn tín dụng từ hệ thống NHTM. - Nguyễn Thị Thu Đông (2012), bài luận án “Nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam trong quá trình hội nhập”. Tác giả đã tập trung nghiên cứu một cách toàn diện về chất lượng tín dụng của NHTM, từ đó phân tích cụ thể cho Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam. Song, luận án chỉ dừng lại ở việc phân tích thực trạng dựa trên số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam. - Nguyễn Văn Tuấn (2015)“Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam” Luận án phân tích thực trạng chất lượng tín dụng và phân tích kết quả đánh giá của cán bộ tín dụng về các nhân tố tác động đến chất lượng tín dụng củaNgân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, từ đó đưa ra được kết quả: Chất lượng tín dụng bị tác động bởi những nhân tố: Quy trình, quy chế; Chính sách tín dụng; Thông tin tín dụng; Chất lượng nhân sự; Năng lực quản trị; Huy động vốn; Kiểm tra, kiểm soát nội bộ; Trang thiết bị công nghệ; Công tác tổ chức. Qua đó, luận án đã đánh giá những kết quả đạt được cũng như những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế đó nhằm đưa ra những giải pháp có tính thực tiễn nhất để nâng cao chất lượng tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam trong thời gian tới. Trên cơ sở tiếp cận và thừa kế các công trình nghiên cứu, tác giả nhận thấy ở Sacombank Huế chưa có một công trình nghiên cứu khoa học nào đề cập một cách có hệ thống lý luận về chất lượng cho vay và hệ thống nhóm chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay cũng như đánh giá chất lượng cho vay đứng cả ở khía cạnh ngân hàng và khách hàng. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Mục tiêu tổng quát xem xét một các toàn diện chất lượng hoạt động cho vay đối với DNNVV tại Sacombank Huế nhằm đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay đối với DNNVV cho Sacombank Huế. 3
3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lượng cho vay đối với DNNVV tại NHTM. - Phân tích thực trạng chất lượng cho vay đối với DNNVV tại Sacombank Huế. - Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng cho vay đối với DNNVV tại Sacombank Huế 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Những vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lượng cho vay đối với DNNVV tại Sacombank Huế. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Đề tài được thực hiện tại Sacombank Huế - Phạm vi thời gian: Đề tài nghiên cứu chất lượng cho vay đối với DNNVV tại Sacombank Huế trong khoảng thời gian từ năm 2020- 2022. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập tài liệu, dữ liệu  Tài liệu, dữ liệu thứ cấp Các tài liệu, dữ liệu thứ cấp được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau như niên giám thống kê tỉnh Thừa Thiên Huế; Báo cáo của sở Kế Hoạch đầu tư tỉnh Thừa Thiên Huế, Báo cáo (tài chính, tổng kết hoạt động) của Sacombank Huế. Ngoài ra tài liệu thứ cấp còn được thu thập từ một số sách báo, tạp chí khoa học chuyên ngành, Internet...Các dữ liệu này được sưu tầm, đọc, phân tích và trích dẫn đầy đủ.  Dữ liệu sơ cấp Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ việc phỏng vấn trực tiếp 62 DNNVV bằng phiếu điều tra. Bên cạnh đó, dữ liệu sơ cấp còn được thu thập từ ý kiến của cán bộ tín dụng thuộc phòng khách hàng DN của Sacombank Huế và một số DNNVV (điển hình) để giải thích kết quả nghiên cứu. 5.2. Phương pháp xử lý dữ liệu Thông tin, dữ liệu thứ cấp được trích dẫn, chọn lọc thông qua tổng hợp, hệ thống hóa để phục vụ cho việc nghiên cứu của đề tài. Dữ liệu sơ cấp từ các phiếu điều tra được kiểm tra, phát hiện sai sót nhầm lẫn, được nhập thành cơ sở dữ liệu lưu trữ ở phần mềm EXCEL, sau đó được xử lý phân tích kết hợp giữa phần mềm EXCEL. 4
5.3. Phương pháp phân tích - Phương pháp thống kê kinh tế dùng để tính toán các chỉ tiêu bình quân, tốc độ tăng trưởng, phát triển, các chỉ tiêu cơ cấu và phân tổ các số liệu theo một số tiêu thức nghiên cứu nhằm: + Phân tích thực trạng chất lượng cho vay đối với DNNVV tại Sacombank Huế; + So sánh các chỉ tiêu biến động theo thời gian và không gian. - Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng để phân tích dữ liệu sơ cấp. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho Sacombank Huế; nâng cao chất lượng cho vay đối với DNNVV của mình tiến tới nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động kinh doanh. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục bảng biểu, tài liệu tham khảo, luận văn có kết cấu gồm 03 chương Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng về chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín chi nhánh Thừa Thiên Huế. Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín chi nhánh Thừa Thiên Huế. 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về hoạt động cho vay tại ngân hàng thương mại. 1.1.1. Hoạt động cho vay tại ngân hàng thương mại 1.1.1.1. Khái niệm cho vay Cho vay là nghiệp vụ cấp tín dụng trong đó NHTM chuyển giao cho khách hàng quyền sử dụng một số vốn bằng tiền trong một khoản thời gian xác định, khi kết thúc thời hạn cho vay, khách hàng phải hoàn trả lại cho ngân hàng cả nợ gốc và lãi vay. [12] Quan hệ cho vay được biểu diễn bằng sơ đồ dưới đây: Tài sản cho vay (principal) Người cho vay Người đi vay (NHTM) ( Khách hàng) Gốc và lãi (principal + interest) Sơ đồ 1.1: Quan hệ cho vay 1.1.1.2. Nguyên tắc cho vay  Sử dụng vốn vay đúng mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng vay vốn Đảm bảo sử dụng vốn vay đúng mục đích thỏa thuận nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn vay và khả năng thu hồi nợ. Vì vậy, từ phía ngân hàng trước khi cho vay cần hiểu rõ mục đích của việc vay vốn, đồng thời phải kiểm tra xem khách hàng có sử dụng vốn vay đúng như mục đích đã cam kết hay không. Về phía khách hàng, việc sử dụng vốn vay đúng mục đích sẽ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay và đảm bảo khả năng hoàn trả nợ cho ngân hàng, từ đó nâng cao uy tín của khách hàng đối với ngân hàng và củng cố mối quan hệ giữa hai bên.  Hoàn trả nợ gốc và lãi vay đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng cho vay. 6
Nguyên tắc này xuất phát từ tính chất tạm thời nhàn rỗi của nguồn vốn mà ngân hàng sử dụng để cho vay. Đa số nguồn vốn mà ngân hàng sử dụng để cho vay là nguồn vốn huy động từ khách hàng gửi tiền. Hơn nữa, bản chất của quan hệ tín dụng là quan hệ chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng vốn vay nên sau một thời gian nhất định, vốn vay phải được hoàn trả cả gốc và lãi. 1.1.2. Phân loại cho vay  Căn cứ vào thời hạn cho vay: - Cho vay ngắn hạn: là loại cho vay có thời hạn không quá 12 tháng (1 năm), thường được sử dụng để cho vay bổ sung vốn lưu động và các nhu cầu thiếu hụt tạm thời về vốn của các chủ thể vay vốn. - Cho vay trung dài hạn: : là loại cho vay có thời hạn trên 1 năm, thường được sử dụng để cho vay các nhu cầu mua sắm tài sản cố định, xây dựng cơ bản … có thời gian thu hồi vốn lâu .  Căn cứ vào tài sản đảm bảo - Cho vay có bảo đảm bằng tài sản: là loại cho vay mà theo đó nghĩa vụ trả nợ của chủ thể vay vốn được bảo đảm bằng tài sản của chủ thể vay vốn, tài sản hình thành từ vốn vay hoặc bảo đảm bằng tài sản của bên thứ ba. - Cho vay không có bảo đảm bằng tài sản: là loại cho vay không có tài sản thế chấp, cầm cố hoặc bảo lãnh; mà việc cho vay này do chính các tổ chức tín dụng lựa chọn dựa trên cơ sở các phương án vay vốn hiệu quả, khả thi và dựa vào độ tín nhiệm, uy tín trong quan hệ tín dụng của khách hàng.  Căn cứ vào đối tượng cho vay - Cho vay cho khách hàng cá nhân: là loại hình cho vay mà đối tượng là khách hàng cá nhân, hộ gia đình,… - Cho vay cho khách hàng DN: là loại hình cho vay mà đối tượng là khách hàng tổ chức như DNTN, các loại hình công ty,…Đối tượng khách hàng này thường vay vốn với quy mô tiền vay lớn hơn so với khách hàng cá nhân và bộ hồ sơ có đầy đủ các loại hồ sơ tài chính.  Căn cứ theo phương thức cho vay - Cho vay từng lần: Mỗi lần vay vốn khách hàng và ngân hàng tiến hành thực hiện thủ tục vay vốn cần thiết và ký hợp đồng tín dụng. Phương thức này áp dụng 7
với những khách hàng có nhu cầu vay vốn không thường xuyên, sản xuất không ổn định, kinh doanh theo thời vụ. - Cho vay theo hạn mức tín dụng: khách hàng và ngân hàng xác định và thỏa thuận một hạn mức tín dụng duy trì trong khoảng thời gian nhất định. Phương thức này áp dụng đối với khách hàng có nhu cầu vay vốn thường xuyên, tình hình kinh doanh ổn định, vòng quay vốn nhanh và có tín nhiệm trong quan hệ tín dụng. - Cho vay theo hạn mức thấu chi: là việc cho vay mà tổ chức tín dụng thỏa thuận bằng văn bản chấp nhận cho khách hàng chi vượt mức số tiền có trên tài khoản thanh toán của khách hàng phù hợp với quy định của Chính phủ và NHNN Việt Nam về hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. 1.1.3. Vai trò của hoạt động cho vay  Đáp ứng nhu cầu vốn để duy trì quá trình sản xuất được liên tục đồng thời góp phần đầu tư phát triển kinh tế. Việc phân phối vốn vay đã góp phần điều hoà vốn trong toàn bộ nền kinh tế, tạo điều kiện cho quá trình sản xuất được liên tục. Hoạt động cho vay còn là cầu nối giữa tiết kiệm và đầu tư. Nó là động lực kích thích tiết kiệm đồng thời là phương tiện đáp ứng nhu cầu về vốn cho đầu tư phát triển. Trong nền kinh tế sản xuất hàng hoá, nguồn vốn vay là một trong những nguồn vốn hình thành vốn lưu động và vốn cố định của DN, vì vậy nguồn vốn vay này đã góp phần động viên vật tư hàng hoá đi vào sản xuất, thúc đẩy tiến bộ khoa học kỹ thuật đẩy nhanh quá trình tái sản xuất xã hội.  Thúc đẩy quá trình tập trung vốn và tập trung sản xuất. Hoạt động của ngân hàng là tập trung vốn tiền tệ tạm thời chưa sử dụng, trên cơ sở đó cho vay các đơn vị kinh tế. Mặt khác quá trình đầu tư nguồn vốn vay được thực hiện một cách tập trung, chủ yếu là cho các DN lớn, những DN kinh doanh hiệu quả.  Nguồn vốn vay là công cụ tài trợ cho các ngành kinh tế kém phát triển và ngành kinh tế mũi nhọn. Trong thời gian tập trung phát triển nông nghiệp và ưu tiên cho xuất khẩu … Nhà nước đã tập trung cho vay để tài trợ phát triển các ngành đó, từ đó tạo điều kiện phát triển các ngành khác.  Góp phần tác động đến việc tăng cường chế độ hạch toán kinh tế của DN 8