Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Giải pháp phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:105

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát của đề tài "Giải pháp phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam" là phân tích thực trạng, đánh giá kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của dịch vụ Mobile Money từ đó đề ra hệ thống các giải pháp phát triển dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Giải pháp phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH TRẦN THÙY AN GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ TIỀN ĐIỆN TỬ TRÊN THUÊ BAO DI ĐỘNG TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã ngành: 8 34 02 01 TP. Hồ Chí Minh – Năm 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH TRẦN THUỲ AN GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ TIỀN ĐIỆN TỬ TRÊN THUÊ BAO DI ĐỘNG TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã ngành: 8 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐÀO DŨNG TRÍ Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực. Đây là công trình nghiên cứu của chính tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Đào Dũng Trí trừ những nội dung đã được trích dẫn theo quy định. Nghiên cứu này cũng chưa được dùng để tôi tốt nghiệp bất cứ bậc học nào trước đây. Trong bài luận văn có sử dụng các số liệu được công bố trước đây sẽ được chú thích, trích dẫn nguồn đầy đủ. Nếu có bất kỳ sự gian lận nào, tôi hoàn toàn chịu trách nghiệm trước Hội đồng đánh giá luận văn cũng như kết quả tốt nghiệp của mình. Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2023 Học viên thực hiện Trần Thuỳ An
ii LỜI CÁM ƠN Để thực hiện luận văn này, trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới quý thầy cô giáo trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt đến TS Đào Dũng Trí đã hướng dẫn tận tình cho tôi trong suốt quá trình thực hiện. Xin cảm ơn Khoa Sau đại học, Trường Đại học Ngân hàng TP HCM đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã luôn động viên, hỗ trợ thời gian cho tôi vượt qua các khó khăn để hoàn thành tốt luận văn này. Xin chân thành cảm ơn!
iii TÓM TẮT LUẬN VĂN Tiêu đề: Giải pháp phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam. Nội dung: Ngày nay, hệ thống các ngân hàng thương mại (NHTM) ngày càng được mở rộng quy mô cũng như mạng lưới hoạt động. Tuy nhiên trên thực tế, do các điều kiện về địa lý, phân bổ dân cư, dịch vụ internet v,v nên có những nơi vẫn chưa được các NHTM bố trí các điểm giao dịch và/hoặc các máy rút tiền tự động để phục vụ việc rút tiền hay giao dịch của người dân, từ đó dẫn đến vẫn còn một bộ phận không nhỏ người dân gặp khó khăn trong việc sử dụng dịch vụ tài chính. Trong khi đó, điện thoại di động lại khắc phục được hạn chế đó. Người dân thuộc nhóm người nghèo, người thu nhập thấp được tiếp cận các sản phẩm, dịch vụ tài chính một cách thuận tiện, phù hợp với nhu cầu, với chi phí hợp lý. Luận văn nghiên cứu và đề ra giải pháp thúc đẩy sự phát triển của dịch vụ Mobile Money. Với các giải pháp và hàm ý chính sách mang tính khoa học và xuất phát từ thực tiễn, dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam sẽ được mở rộng quy mô và chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người sử dụng. Từ khóa: Tiền điện tử, Mobile Money, Việt Nam.
iv ASTRACT Topic: Solution to develop electronic money services on mobile subscribers in Vietnam. Content: Nowadays, the commercial banking system is being increasingly expanded in terms of scale as well as operating networks. However, in reality, due to geographical conditions, population distributions, internet services, etc, there are places where commercial banks have not yet arranged transaction points and/or automated teller machines to provide cash withdrawal services or transactions, thereby leading to a considerable part of citizens still having difficulty in using financial services. Meanwhile, mobile smartphones are able to overcome these limitations, helping poor people, people on low incomes, and disadvantaged groups to conveniently access and use financial products along with services, that suit their needs, at a reasonable cost, services are provided in a responsible and sustainable manner. This dissertation thesis researches and proposes solutions aim to promote the development of Mobile Money services. Hopefully, the proposed solutions will contribute to expanding Mobile Money services in terms of both scale and quality. Keywords: Cryptocurrency, Mobile Money, Vietnam.
v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH Từ viết Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt tắt Automatic Teller Machine/ ATM Máy rút tiền tự động Automated Teller Machine BLM Bank - led model Mô hình quản lý kiểu ngân hàng BSP Ngân hàng trung ương Philippines CBK Ngân hàng trung ương Kenya Consultative Group to Assist Nhóm tư vấn để hỗ trợ người nghèo CGAP the Poor nhất Global System Mobile GSMA Hiệp hội di động toàn cầu Associations MNO Mobile Network Operator Mô hình nhà điều hành mạng di động Mobile Tiền điện tử trên thuê bao di động Money Mobile Hình thức thanh toán di động Payment PIN Personal Identification Number Số nhận dạng cá nhân TAM Mô hình lý thuyết chấp nhận WB World bank Ngân hàng thế giới
vi MỤC LỤC 2.1 Mục tiêu tổng quát: ........................................................................................... 2 2.2. Mục tiêu cụ thể: ................................................................................................ 2 4.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 3 4.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................... 3 5.1. Quy trình thiết kế nghiên cứu........................................................................... 3 5.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................. 4 5.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp ........................................................... 4 5.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin ..................................................... 5 5.2.2.1. Phương pháp tổng hợp lý thuyết ............................................................. 5 5.2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu thực tế .................................................... 5 5.2.2.3. Phân tích so sánh các thông tin ............................................................... 5 5.2.2.4. Phân tích SWOT ..................................................................................... 6 6.1. Bối cảnh nghiên cứu......................................................................................... 6 6.2. Tổng quan nghiên cứu liên quan và khoảng trống khoa học ........................... 7 6.2.1. Tổng quan nghiên cứu liên quan ................................................................... 7 6.2.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài .................................................................... 7 6.2.1.2. Các nghiên cứu trong nước ................................................................... 10
vii 6.2.1.3. Nhận xét khái quát về các nghiên cứu trước đây.................................. 12 6.2.1.4. Đóng góp của đề tài .............................................................................. 14 1.1. Tổng quan về dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động .............................. 16 Lịch sử hình thành dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ................ 16 Khái niệm dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ............................. 18 Đặc điểm của dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ........................ 19 Vai trò của dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ............................ 21 Đối với người sử dụng .......................................................................... 21 1.1.1.4.1. Người sử dụng là người dân .............................................................. 21 1.1.1.4.2. Người sử dụng là doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................................... 23 Đối với các đơn vị cung cấp dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động24 Đối với nền kinh tế ............................................................................... 25 Lợi ích của dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động đối với chiến lược Tài chính toàn diện quốc gia, với xã hội............................................................ 26 1.1.1.4.1. Khái niệm Tài chính toàn diện........................................................... 26 1.1.1.4.2. Lợi ích của dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động đối với tài chính toàn diện ............................................................................................................. 29 Những hạn chế, rủi ro của dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động .... 31 Rủi ro bảo mật ...................................................................................... 32 Rủi ro trong giao dịch ........................................................................... 33 Rủi ro pháp lý ....................................................................................... 34 Rủi ro hệ thống ..................................................................................... 34 Rủi ro nội bộ ......................................................................................... 35 Phân biệt dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động với các loại hình dịch vụ tài chính khác ..................................................................................................... 35 Ví điện tử .............................................................................................. 36 Mobile Payment .................................................................................... 36 1.2. Phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ..................................... 37 Khái niệm phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ............. 37 Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ................................................................................................................... 39
viii Chỉ tiêu tăng trưởng người dùng dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ........................................................................................................................... 39 Chỉ tiêu tăng trưởng điểm kinh doanh, điểm tư vấn, hỗ trợ và hướng dẫn khách hàng ......................................................................................................... 39 Chỉ tiêu tăng trưởng số lượng đơn vị chấp nhận thanh toán ................ 39 Chất lượng dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ......................... 39 1.3. Bài học kinh nghiệm phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động từ nước ngoài cho Việt Nam ..................................................................................... 40 M-Pesa ở Kenya....................................................................................... 40 Sự hình thành và phát triển M-Pesa ...................................................... 40 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ..................................................... 41 Smart Money ở Philippines ..................................................................... 43 Sự hình thành và phát triển Mobile Money .......................................... 43 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ..................................................... 45 Eko của Ấn Độ......................................................................................... 46 Sự hình thành và phát triển ................................................................... 46 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ..................................................... 47 2.1. Thực trạng phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam49 Về chỉ tiêu tăng trưởng người dùng dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ................................................................................................................... 52 Về chỉ tiêu tăng trưởng điểm kinh doanh, điểm tư vấn, hỗ trợ và hướng dẫn khách hàng ......................................................................................................... 54 Về chỉ tiêu tăng trưởng số lượng đơn vị chấp nhận thanh toán ............... 55 Về chất lượng dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ....................... 55 2.2. Đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam ....................................................................................................................... 56 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân .................................................. 56 Những tồn tại, hạn chế .......................................................................... 56 Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế .............................................. 61 Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức khi phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam ................................................ 62
ix Điểm mạnh khi phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam ............................................................................................................ 62 Điểm yếu khi phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam .................................................................................................................... 63 Cơ hội khi phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam .................................................................................................................... 64 Thách thức khi phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam ............................................................................................................ 65 3.1. Dự báo xu hướng phát triển của dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam ............................................................................................................... 67 3.2. Các giải pháp, khuyến nghị ............................................................................ 67 Giải pháp phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động .............. 67 Khuyến nghị đối với Chính phủ và các bộ, ngành liên quan ................... 74 Đối với Chính phủ ................................................................................ 74 Đối với các bộ, ngành liên quan ........................................................... 76 1. Đối tượng được sử dụng ............................................................................... viii 2. Các điều kiện đăng ký tài khoản dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động viii 3. Phạm vi hàng hóa, dịch vụ được sử dụng dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động .................................................................................................................... ix 4. Phạm vi áp dụng ............................................................................................. ix 5. Hạn mức được sử dụng .................................................................................... x 6. Cách sử dụng dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động ................................ x
x DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Ba mô hình theo chủ thể tham gia vào quá trình cung cấp……………. 21 Bảng 1.2: Bảng so sánh sự khác biệt của Mobile Money và ví điện tử…………... 36 Bảng 2.1. Tốc độ phát triển người sử dụng dịch vụ Mobile Money……………… 53 Bảng 2.2: Số lượng điểm giao dịch trên toàn quốc……………………………….. 54
xi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.1: Tăng trưởng của M-Pesa tính đến thời điểm tháng 03/2011………... 17 Biểu đồ 1.2: Tỷ lệ tài khoản Mobile Money trên 1.000 người trưởng thành tại Indonesia………………………………………………………………………….. 18 Biểu đồ 2.1: Tỉ lệ phân bổ dân số theo địa hình, giới tính và độ tuổi…………….. 50 Biểu đồ 2.2: Tốc độ kết nối Internet di động trung bình tính theo Mbps………… 51 Biểu đồ 2.3: Số lượng người dùng và thị phần các mạng xã hội tại Việt Nam....... 52 Biểu đồ 2.4. Số lượng người sử dụng dịch vụ Mobile Money đến tháng 6/2022………………………………………………………………………………53 Biểu đồ 2.5: Số lượng điểm giao dịch phân bổ theo vùng tháng 06/2022………... .54
xii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.1: Tính chất của sự phát triển…………………………………………….. 37 Hình 1.2: Tỷ lệ tài khoản Mobile Money đăng ký và hoạt động trên 1.000 người trưởng thành tại Philippines………………………………………………………. 44
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay, hệ thống các ngân hàng thương mại (NHTM) ngày càng được mở rộng quy mô cũng như mạng lưới hoạt động. Tuy nhiên trên thực tế, do các điều kiện về địa lý, phân bổ dân cư, dịch vụ internet v,v nên có những nơi vẫn chưa được các NHTM bố trí các điểm giao dịch và/hoặc các máy rút tiền tự động hay còn gọi là cây ATM (viết tắt của Automatic Teller Machine hay Automated Teller Machine) để phục vụ việc rút tiền hay giao dịch của người dân, từ đó dẫn đến vẫn còn một bộ phận không nhỏ người dân phải đi một quãng đường xa để tiếp cận và sử dụng các sản phẩm, dịch vụ tài chính tại các NHTM. Điển hình như huyện Ia H'Drai, tỉnh Kon Tum với hơn 12.000 dân không có chi nhánh ngân hàng và ATM, nhiều người muốn rút tiền phải đi quãng đường 80km1. Ngoài huyện Ia H’Drai, còn có rất nhiều địa điểm trên toàn quốc cũng gặp khó khăn trong việc sử dụng dịch vụ tài chính như các vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo, v.v. Xuất phát từ yêu cầu thực tế cuộc sống người dân ở những vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là nhóm người người, người thu nhập thấp đã thôi thúc tôi quyết tâm làm đề tài “Giải pháp phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam” với hy vọng các giải pháp được đưa ra sẽ giúp phần nào Dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động hay còn gọi là Mobile Money được mở rộng quy mô lẫn chất lượng để mọi người dân, đặc biệt nhóm người nghèo, người thu nhập thấp, được tiếp cận và sử dụng các sản phẩm, dịch vụ tài chính một cách thuận tiện, phù hợp với nhu cầu, với chi phí hợp lý và được cung cấp dịch vụ một cách có trách nhiệm và bền vững. Bên cạnh đó, chưa có nhiều nghiên cứu về phát triển Mobile Money tại Việt Nam và nghiên cứu này làm phong phú thêm giải pháp phát triển Mobile Money, ngoài ra nghiên cứu còn là bước đệm khuyến khích các nhà nghiên cứu khác quan tâm nhiều hơn đến lĩnh vực Mobile Money. Đây là vấn đề mới, mang tính thời sự và cần được đào sâu nghiên cứu trên nhiều góc độ hiện nay. 1 Trần Hoà (2021). https://vnexpress.net/huyen-khong-co-atm-nguoi-dan-vuot-80-km-rut-tien-4400237.html
2 2. Mục tiêu nghiên cứu: 2.1 Mục tiêu tổng quát: Mục tiêu tổng quát của đề tài là phân tích thực trạng, đánh giá kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của dịch vụ Mobile Money từ đó đề ra hệ thống các giải pháp phát triển dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam. 2.2. Mục tiêu cụ thể: Xác định các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ Mobile Money và các nhân tố ảnh hưởng. Phân tích thực trạng phát triển dịch vụ Mobile Money theo các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ Mobile Money (tăng trưởng số lượng người dùng, tăng trưởng điểm kinh doanh, điểm tư vấn, hỗ trợ và hướng dẫn khách hàng, tăng trưởng số lượng đơn vị chấp nhận thanh toán, chất lượng dịch vụ) từ đó đánh giá kết quả đạt được trong thời gian thí điểm Mobile Money và tìm ra hạn chế còn tồn tại, nguyên nhân của các hạn chế đó. Đề xuất các giải pháp và các khuyến nghị đối với Chính phủ và các bộ, ngành liên quan gia tăng ảnh hưởng các yếu tố tích cực, hạn chế ảnh hưởng các yếu tố tiêu cực nhằm phát triển dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam. 3. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, luận văn đã giải quyết các câu hỏi sau: - Chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ Mobile Money gồm những chỉ tiêu nào? - Thực trạng việc sử dụng dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam trong 06 tháng đầu năm 2022 là gì? - Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong triển khai dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam ra sao? - Những giải pháp nào để gia tăng ảnh hưởng các yếu tố tích cực, hạn chế ảnh hưởng các yếu tố tiêu cực nhằm phát triển dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam? - Những khuyến nghị nào đối với Chính phủ và các bộ ngành liên quan giúp phát triển dịch vụ Mobile Money.
3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Những khía cạnh thuộc về cơ sở lý luận và thực tiễn về dịch vụ Mobile Money. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về mặt không gian: Phạm vi dữ liệu và phạm vi nghiên cứu được giới hạn tại Việt Nam, cụ thể tập trung nghiên cứu 03 nhà mạng được cho phép thực hiện thí điểm triển khai dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam gồm Viettel, Mobifone, VNPT. Về mặt thời gian: Dữ liệu sử dụng để nghiên cứu được tổng hợp trong khoảng thời gian từ tháng 03/2021 – 06/2022. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Quy trình thiết kế nghiên cứu Quy trình thiết kế nghiên cứu gồm các bước sau Bước 1. Xác định vấn đề nghiên cứu: Vấn đề nghiên cứu của luận văn là Giải pháp phát triển dịch vụ tiền điện tử trên thuê bao di động tại Việt Nam. Từ đó, luận văn tập trung vào phân tích thực trạng, đánh giá kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân hạn chế sự phát triển dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam hiện nay. Dựa vào nghiên cứu trên để đề xuất và đưa ra một số giải pháp phù hợp đối với các nhà mạng viễn thông, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và người sử dụng nhằm thực hiện mục tiêu phát triển dịch vụ Mobile Money giúp Mobile Money ngày càng phổ biến và được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam. Bước 2. Xem xét các nghiên cứu trước đó: sau khi xác định được trọng tâm nghiên cứu của đề tài, luận văn sẽ tập trung đọc các nghiên cứu trong và ngoài nước nhằm kế thừa kết quả các nghiên cứu trước và tìm khoảng trống tri thức để xây dựng vấn đề nghiên cứu riêng của luận văn. Bước 3. Nghiên cứu các giả thuyết và xây dựng các tiêu chí đánh giá: tìm hiểu và chọn lọc từ công trình nghiên cứu của tác giả khác, từ đó xây dựng và lựa chọn bộ tiêu chí đánh giá phát triển dịch vụ Mobile Money phù hợp và chính xác nhất. Bước 4. Thu thập dữ liệu: sẽ dựa trên những nguồn tài liệu liên quan đến cơ sở lý luận về Mobile Money (lịch sử hình thành dịch vụ Mobile Money, đặc điểm, vai
4 trò, những rủi ro khi sử dụng dịch vụ, phân biệt Mobile Money với các loại hình dịch vụ tài chính khác,..); Thu thập những tài liệu nghiên cứu về thực tiễn áp dụng Mobile Money tại Việt Nam trong thời gian qua; Thu thập từ các nghiên cứu trước về bộ chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ; Thu thập các nghiên cứu khoa học của các nước trên thế giới đã áp dụng Mobile Money để rút ra bài học kinh nghiệm. Các loại dữ liệu này đều là dữ liệu thứ cấp cùng phương pháp thu thập dữ liệu là tổng hợp, xử lý thông tin. Bước 5. Phân tích dữ liệu: xử lý số liệu đã thu thập được ở trên bằng cách kế thừa có chọn lọc những tài liệu nghiên cứu trước để phần cơ sở lý luận về dịch vụ Mobile Money chuẩn xác nhất; phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong việc triển khai dịch vụ Mobile Money; Phân tích tổng hợp và so sánh các thông tin từ các nghiên cứu trước đây để phân tích đánh giá thực tiễn trong việc triển khai sử dụng dịch vụ Mobile Money, cùng với đó kết hợp với phân tích tình hình hiện nay để từ đó đề ra các giải pháp phát triển dịch vụ một cách hiệu quả. Bước 6. Trình bày kết quả nghiên cứu và báo cáo kết quả: Sau các bước trên sẽ đưa ra các kết quả nghiên cứu cùng với kết luận và kiến nghị kèm theo để giải quyết vấn đề nghiên cứu tại Bước 1. Ngoài ra cũng xác định những đóng góp, ý nghĩa, những hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo trong tương lai đối với các nghiên cứu tương tự. 5.2. Phương pháp nghiên cứu 5.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp Trong quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng nghiên cứu định tính với phương pháp nghiên cứu là nghiên cứu thứ cấp thông qua việc thu thập, nghiên cứu và xử lý số liệu từ các nghiên cứu trong và ngoài nước. Dựa trên nguồn thông tin thứ cấp thu thập, luận văn hệ thống hóa lại cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ Mobile Money. Các tài liệu thứ cấp bao gồm: - Các số liệu, tài liệu được thu thập thông qua việc thống kê, nghiên cứu các văn bản pháp luật của Nhà nước.
5 - Các đề tài luận văn, luận án liên quan đến phát triển dịch vụ Mobile Money. 5.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin Tiếp theo, luận văn sẽ nghiên cứu và xử lý số liệu đã thu thập được ở trên bằng cách kế thừa có chọn lọc những tài liệu trên để phần cơ sở lý luận về dịch vụ Mobile Money chuẩn xác nhất. Thông tin được chia làm 02 loại gồm lý thuyết và số liệu thực tế. 5.2.2.1. Phương pháp tổng hợp lý thuyết Là phương pháp liên kết những mặt, những bộ phận, những mối quan hệ thông tin từ các lý thuyết đã thu thập được thành một chỉnh thể để tạo ra một hệ thống lý thuyết mới đầy đủ và sâu sắc về chủ đề nghiên cứu. Sau khi thu thập đầy đủ tài liệu, tiến hành sắp xếp tài liệu liên quan một cách hợp lý. Tiếp đó đọc kỹ tài liệu và tổng hợp thông tin đã tìm hiểu theo hệ thống trình tự thời gian, theo nghiên cứu trong hay ngoài nước, theo từng chủ đề để có cái nhìn sâu rộng về chủ đề đang nghiên cứu và rút ra được kiến thức cho bản thân. 5.2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu thực tế Có 3 phương pháp thu thập số liệu: - Thu thập số liệu từ tài liệu tham khảo. - Thu thập số liệu từ những thực nghiệm (các kết quả lâm sàng, cận lâm sàng, v.v). - Thu thập số liệu phi thực nghiệm (lập bảng câu hỏi điều tra, phỏng vấn, thảo luận nhóm, v.v). Trong luận văn này, sẽ sử dụng số liệu từ tài liệu tham khảo là các nghiên cứu trước đó, các văn bản luật và trên báo chí để nắm được số liệu thực tế từ các quốc gia làm bài học thực tiễn cho Việt Nam hay số liệu sau khoảng thời gian thí nghiệm dịch vụ Mobile Money tại Việt Nam để đánh giá sự phát triển, sự đón nhận của công chúng đối với dịch vụ. 5.2.2.3. Phân tích so sánh các thông tin Từ các nghiên cứu trước đây để phân tích đánh giá thực tiễn trong việc triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money, cùng với đó kết hợp với phân tích tình hình
6 hiện nay đạt được kết quả gì, hạn chế gì để từ đó đề ra các giải pháp phát triển dịch vụ một cách hiệu quả. Phương pháp so sánh thông tin rất hiệu quả để chọn lọc tài liệu phù hợp với hướng nghiên cứu của luận văn. 5.2.2.4. Phân tích SWOT Ma trận SWOT là mô hình phân tích kinh doanh nổi tiếng dành cho mọi doanh nghiệp bằng cách cải thiện tình hình kinh doanh và đưa ra những hướng đi đúng đắn. SWOT là tên viết tắt của các từ tiếng Anh: Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội) và Threats (Thách thức). Bằng cách sử dụng ma trận SWOT sẽ giúp người nghiên cứu lẫn người đọc có cái nhìn toàn diện, đa chiều về dịch vụ Mobile Money. Hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức giúp nghiên cứu giải pháp để giải quyết vấn đề triệt để, phù hợp nhất. 6. Lược khảo tài liệu 6.1. Bối cảnh nghiên cứu Sự ra đời và phát triển nhanh chóng của thiết bị di động không chỉ giúp các nước phát triển mà còn ở hầu hết các nước đang phát triển vượt qua các rào cản địa lý về kinh tế - xã hội để kết nối gần nhau hơn trong tích tắc với chi phí rẻ. Theo Hiệp hội di động toàn cầu (GSMA) năm 2015, trong thập kỷ vừa qua, Mobile Money đã giúp mở rộng các dịch vụ tài chính nhiều hơn so với những gì mà ngân hàng truyền thống đã làm được trong thế kỷ trước. Báo cáo của GSMA cũng cho thấy ít nhất 19 quốc gia trên thế giới có số tài khoản trên thiết bị di động nhiều hơn số tài khoản ngân hàng và 37 quốc gia có số đại lý đăng ký viễn thông nhiều gấp 10 lần so với số chi nhánh ngân hàng. Việt Nam cũng không nằm ngoài làn sóng phát triển thiết bị di động. Theo số liệu của World bank (WB) năm 2017, tại Việt Nam, số máy ATM và chi nhánh ngân hàng trên 100.000 người trưởng thành lần lượt là 24,3% và 3,4% thấp hơn so với mức bình quân chung toàn thế giới lần lượt là 43,5% và 12,2% cũng như nhóm các