Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp ở Ngân hàng TMCP Tiên Phong

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp ở Ngân hàng TMCP Tiên Phong" nhằm phân tích và đánh giá chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của Ngân hàng TMCP Tiên Phong trong giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2022 để chỉ rõ những kết quả đạt được và những tồn tại cần khắc phục. Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp ở Ngân hàng TMCP Tiên Phong

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHƯƠNG 1: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP TIÊN PHONG Ngành: Tài chính – Ngân hàng BÙI THỊ PHƯỢNG Hà Nội - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHƯƠNG 2: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP TIÊN PHONG Ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8340201 Họ và tên học viên: Bùi Thị Phượng Người hướng dẫn: TS. Phạm Ngọc Anh Hà Nội - 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong” là công trình nghiên cứu của chính tác giả, được thực hiện trên cơ sở thực tiễn trong suốt thời gian qua. Các số liệu và dẫn chứng được sử dụng trong luận văn là chân thực và có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng, được tôi thu thập từ nguồn đáng tin cậy. Tôi xin cam đoan sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình. Hà Nội, ngày 16 tháng 10 năm 2023 Bùi Thị Phượng
ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tác giả xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, quý thầy cô trường Đại học Ngoại thương đã truyền đạt các kiến thức quý báu, tận tâm giảng dạy và tạo điều kiện để tôi học tập tốt, hoàn thành khóa học. Tôi cũng xin cảm ơn lãnh đạo khối, trung tâm và các phòng ban, cán bộ đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong thời gian làm việc, công tác, nghiên cứu và thu thập số liệu, thông tin, có liên quan đến đề tài; đóng góp cho tôi những ý kiến quý báu, chia sẻ các mục tiêu về định hướng nâng cao chất lượng, tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, tôi xin gửi bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới cô giáo hướng dẫn, TS. Phạm Ngọc Anh – người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã luôn dành nhiều thời gian và công sức hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện cho đến khi hoàn thành đề tài nghiên cứu. Tôi kính mong quý thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè, chuyên gia và những người quan tâm có những ý kiến đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn nữa, góp phần nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong trong các giai đoạn tiếp theo. Hà Nội, ngày 16 tháng 10 năm 2023 Tác giả Luận văn Bùi Thị Phượng
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG ................................................................................................ vi DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................... viii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN ........................................... ix MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .....................................10 1.1. Hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng thương mại .10 1.1.1. Khái niệm trái phiếu doanh nghiệp và hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng thương mại ......................................................10 1.1.2. Phân loại các hình thức đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng thương mại .......................................................................................................17 1.1.3. Đặc điểm của hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng thương mại .......................................................................................................19 1.2. Chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại .19 1.2.1. Khái niệm chất lượng và chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại.....................................................................................19 1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại.....................................................................................20 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại ...............................................................................24 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................29 CHƯƠNG 2 CHẤT LƯỢNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP TIÊN PHONG ...................................................................31 2.1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Tiên Phong .............................................31 2.1.1. Thông tin chung .....................................................................................31 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển ...........................................................32
iv 2.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức ...........................................................................33 2.1.4. Tình hình hoạt động kinh doanh ..........................................................34 2.2. Quy định về hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của Ngân hàng TMCP Tiên Phong ..............................................................................................38 2.2.1 Các văn bản pháp quy có liên quan .......................................................38 2.2.2 Mô hình tổ chức hoạt động đầu tư trái phiếu........................................40 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của Ngân hàng TMCP Tiên Phong ....................................................................42 2.3.1. Nhân tố khách quan ...............................................................................42 2.3.2. Nhân tố chủ quan ...................................................................................48 2.4. Phân tích chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong ...........................................................................................................56 2.4.1. Các chỉ tiêu phản ánh quy mô đầu tư trái phiếu ..................................56 2.3.3. Các chỉ tiêu phản ánh thu nhập từ hoạt động đầu tư trái phiếu .........64 2.5. Đánh giá chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong ...........................................................................................................65 2.5.1. Thành tựu ...............................................................................................65 2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân .......................................................................67 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................68 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP TIÊN PHONG ..........................69 3.1. Định hướng phát triển hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của Chính phủ ............................................................................................................69 3.2 Định hướng phát triển hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của Ngân hàng TMCP Tiên Phong .....................................................................................70 3.3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong ...........................................................................72 3.3.1. Mở rộng và đa dạng hóa danh mục đầu tư ...........................................72 3.3.2. Tăng cường hoạt động kiểm soát và quản lý rủi ro..............................74 3.3.3. Nâng cao chất lượng trái phiếu doanh nghiệp .....................................78
v 3.3.4. Tăng cường quản lý nợ quá hạn và nợ xấu ..........................................80 3.3.5. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ..................................................82 3.3.6. Tăng cường hoạt động giao dịch trái phiếu .........................................83 3.4. Một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại tổ chức tín dụng .................................................................................85 3.4.1. Kiến nghị với Chính phủ .......................................................................85 3.4.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước .....................................................89 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................91 KẾT LUẬN ..............................................................................................................92 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................93
vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Văn bản pháp luật trong lĩnh vực đầu tư TPDN mà TPBank phải tuân thủ ...................................................................................................................................38 Bảng 2.2. Một số chỉ tiêu thể hiệm tiềm lực tài chính của Ngân hàng TMCP Tiên Phong trong 3 năm gần nhất......................................................................................48 Bảng 2.3. Các tỷ lệ an toàn theo quy định pháp luật.................................................50 Bảng 2.4. Kết quả hoạt động kinh doanh trong 4 năm gần nhất ...............................52 Bảng 2.5. Tỉ lệ tổng dư nợ TPDN có TSBĐ/ Tổng tài sản của TPBank ..................60 Bảng 2.6. Dư nợ quá hạn và tỉ lệ dư nợ quá hạn trong đầu tư TPDN của TPBank ..61 Bảng 2.7. Nợ xấu và tỉ lệ nợ xấu trong đầu tư TPDN của TPBank ..........................61 Bảng 2.8. Tính tuân thủ các quy định và văn bản pháp luật hiện hành ....................62 Bảng 2.9. Tỉ suất sinh lợi từ hoạt động đầu tư trái phiếu của TPBank .....................65
vii DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Ngân hàng TMCP Tiên Phong .....................33 Hình 2.2. Tình hình huy động vốn của TPBank qua các năm ..................................35 Hình 2.3. Cơ cấu huy động vốn của TPBank qua các năm .......................................35 Hình 2.4. Quy mô tín dụng của TPBank qua các năm ..............................................36 Hình 2.5. Cơ cấu cho vay theo đối tượng khách hàng của TPBank qua các năm ....37 Hình 2.6. Cơ cấu cho vay khách hàng theo thời hạn của TPBank ............................37 Hình 2.7. Số dư đầu tư TPDN của TPBank ..............................................................57 Hình 2.8. Tỉ lệ tổng dư nợ TPDN của từng ngành/lĩnh vực kinh doanh mà NHTM đầu tư/ Tổng dư nợ TPDN NHTM đầu tư.................................................................57 Hình 2.9. Tỉ lệ tổng dư nợ TPDN thuộc các ngành/lĩnh vực kinh doanh mà NHTM đầu tư/ tổng tài sản của NHTM .................................................................................58 Hình 2.10. Lợi nhuận từ hoạt động đầu tư TPDN của TPBank ................................64
viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ viết đầy đủ BCTC Báo cáo tài chính CTCP Công ty cổ phần DNNN Doanh nghiệp Nhà nước NĐT Nhà đầu tư NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NXB Nhà xuất bản QC01/DN/ĐTLK Quy chế/Doanh nghiệp/ Đầu tư lưu ký QD06/DN/TD Quyết định/Doanh nghiệp/Tín dụng QH Quốc hội TCNH Tài chính Ngân hàng TCPH Tổ chức phát hành TCTD Tổ chức tín dụng TGĐ Tổng giám đốc TMCP Thương mại Cổ phần TNHH Trách nhiệm hữu hạn TPBank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên Phong TPDN Trái phiếu doanh nghiệp TTCK Thị trường chứng khoán TTCP Trái phiếu chính phủ TTTC Thị trường tài chính TTTP Thị trường trái phiếu VBHN-NHNN Văn bản hợp nhất – Ngân hàng Nhà nước
ix TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Luận văn tập trung vào việc đánh giá chất lượng đầu tư TPDN trong thời gian từ năm 2017 đến năm 2022 và đưa ra biện pháp để nâng cao chất lượng các khoản đầu tư TPDN tại TPBank trong các giai đoạn tiếp theo. Đầu tiên, luận văn đánh giá tổng quát cơ sở lý luận về chất lượng đầu tư TPDN tại NHTM thông qua việc nghiên cứu các khái niệm, đặc điểm, một số chỉ tiêu đánh giá về TPDN, hoạt động đầu tư TPDN của NHTM và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đầu tư trái phiếu. Sau đó, luận văn tập trung vào việc phân tích chất lượng đầu tư TPDN tại TPBank. Tác giả đã trình bày về Ngân hàng TMCP Tiên Phong, bao gồm thông tin chung, cơ cấu tổ chức, và kết quả hoạt động kinh doanh trong giai đoạn 2017 - 2022. Đồng thời, nghiên cứu đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đầu tư TPDN tại TPBank, bao gồm những nhân tố khách quan và chủ quan. Từ đó, tác giả đã thực hiện phân tích về chất lượng đầu tư trái phiếu dựa trên các chỉ tiêu phản ánh quy mô đầu tư, rủi ro và thu nhập. Dựa trên những hạn chế phát hiện, luận văn đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng đầu tư TPDN tại TPBank. Các giải pháp gồm mở rộng và đa dạng hóa danh mục đầu tư, tăng cường kiểm soát và quản lý rủi ro, nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu, quản lý nợ quá hạn và nợ xấu, tăng cường năng lực phân tích và quản lý rủi ro và tăng cường hoạt động giao dịch trái phiếu. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng đầu tư TPDN tới Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước. Nghiên cứu này giúp TPBank nhận thức về những hạn chế và tiềm năng trong hoạt động đầu tư TPDN, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng đầu tư.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hệ thống các NHTM được coi là cốt lõi của nền kinh tế mỗi quốc gia và trên toàn cầu, nó đóng vai trò quan trọng nhất trong hệ thống trung gian tài chính. Do vậy, hoạt động ngân hàng cần luôn an toàn và hiệu quả để duy trì sự vận hành trôi chảy các hoạt động trong nền kinh tế, góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Trong những hoạt động của NHTM, hoạt đầu tư TPDN một trong những hoạt động cấp tín dụng, hoạt động đầu tư cơ bản và là nghiệp vụ đóng góp sinh lời cơ bản của các NHTM. Hoạt động đầu tư TPDN cũng là hoạt động có thể phát sinh các rủi ro và gây tổn thất cho các nhà đầu tư nói riêng và NHTM nói chung nếu không được quản trị rủi rõ kỹ lưỡng. Từ đó đặt ra vấn đề cần phải đảm bảo an toàn và nâng cao chất lượng các khoản đầu tư, giúp cho các NHTM đứng vững và phát triển. Thị trường TPDN là một trong những kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế. Huy động vốn bằng trái phiếu thực sự mang lại nhiều thuận lợi cho chủ thể phát hành: thời gian huy động vốn nhanh hơn, tiếp cận trực tiếp với nguồn vốn do đó chi phí phải trả thấp hơn so với việc qua các kênh trung gian. Ở Việt Nam, tính theo quy mô của nền kinh tế, khối lượng TPDN hiện hành tăng mạnh từ 5,27% năm 2016 và 6,19% GDP năm 2017 lên 7,86% GDP năm 2018 và đạt 14,81% GDP vào năm 2022. Tính đến hết năm 2022 thì quy mô thị trường còn khá khiêm tốn so với các nước trong khu vực như Malaysia (54,3% GDP), Singapore (34,3% GDP), Thailand (25,5% GDP). Thị trường TPDN tại Việt Nam thực sự bùng nổ trong giai đoạn 2020- 2021, những rủi ro đầu tư đã bộc lộ qua một số sai phạm xảy ra đầu năm 2022. Điều này khiến nhà đầu tư suy giảm niềm tin vào kênh dẫn vốn quan trọng này. Ủy ban chứng khoán, bộ tài chính và các cơ quan ban ngành liên tục ban hành các văn bản pháp luật nhằm sớm hoàn thiện các khung pháp lý, đặt ra các điều kiện và yêu cầu nghiêm ngặt hơn đối với việc phát hành trái phiếu riêng lẻ, phải đảm bảo đúng mục đích sử dụng theo phương án phát hành; yêu cầu xếp hạng tín nhiệm được đưa ra bắt buộc trong một số trường hợp nhất định. Ngoài ra, quy định mới cũng đưa ra các tiêu chí đánh giá nhà đầu tư chuyên nghiệp kịp thời khi thị trường xuất hiện nhiều nhà đầu tư bị thiệt hại do không có khả năng đánh giá chất lượng TPDN trước khi ra quyết
2 định đầu tư. TPBank là một ngân hàng có trụ sở hoạt động trên địa bàn Thủ đô - Trung tâm kinh tế chính trị của cả nước. Đây là môi trường hấp dẫn, vừa là tiềm năng lớn trong kinh doanh nhưng đồng thời cũng là một thách thức không nhỏ đối với ngân hàng. Hoạt động trên cùng một địa bàn với nhiều NHTM lớn, sự cạnh tranh trong kinh doanh là không thể tránh khỏi. Là một NHTM có tuổi đời khá trẻ so với các NHTM còn lại, thành lập năm 2008 đến nay, ngân hàng đã từng bước phấn đấu, ngày một hoàn thiện hơn và đạt được nhiều thành tựu đáng kể, có tốc độ phát triển tương đối nhanh về mọi mặt, đã khẳng định được vị trí trên thị trường. Chiến lược phát triển của Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) ngoài việc tập trung vào các mảng sản phẩm cho vay bán lẻ, đặc biệt tiên phong trong chuyển đổi số với lợi thế cạnh tranh mạnh thông qua các thủ tục cho vay đơn giản và tinh gọn. Điều này giúp ngân hàng mở rộng tệp khách hàng trẻ tiềm năng. Ngoài ra, ngân hàng cũng đã khai thác thị trường TPDN để tận dụng tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường vốn non trẻ hiện tại. Ngân hàng bắt đầu đầu tư TPDN từ năm 2015, danh mục gia tăng nhanh chóng theo từng thời điểm. Tính đến hết năm 2022, dư nợ đầu tư trái phiếu là 21.600 tỷ đồng. Hoạt động đầu tư TPDN tăng trưởng đóng góp nguồn thu lớn cho ngân hàng. Tuy vậy trong bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội, tình hình TTCK, trái phiếu trong năm 2022 có nhiều khó khăn nên ngân hàng cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Việc gia tăng các khoản đầu tư luôn đi kèm với rủi ro. Chính vì thế, việc nâng cao chất lượng đầu tư, quản trị được chất lượng tín dụng của các khoản đầu tư là một trong những vấn đề cốt yếu nhất trong hoạt động quản trị của các NHTM. Tăng trưởng kinh tế và cải thiện chất lượng của các khoản đầu tư có mối liên hệ mật thiết và tác động lẫn nhau một cách đáng kể. Việc đảm bảo tăng trưởng trong hoạt động đầu tư đồng thời đảm bảo chất lượng của chúng là một vấn đề quan trọng, được quan tâm đặc biệt bởi các tổ chức tín dụng, cơ quan quản lý Nhà nước và ngân hàng Nhà nước và Chính phủ. Vì vậy, TPBank cũng cần tìm kiếm những giải pháp để nâng cao chất lượng của các khoản đầu tư, nhằm đóng góp việc duy trì sự tăng trưởng bền vững. Xuất phát từ tình hình trên, cùng với kiến thức đã học tập, nghiên cứu, làm việc
3 tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong tác giả đã quyết định lựa chọn đề tài “Nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong”. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu 2.1. Các nghiên cứu quốc tế Thị trường trái phiếu và các lý thuyết của thị trường được nghiên cứu ở nước ngoài đã có bề dày lịch sử, việc tham khảo kinh nghiệm của các tác giả nước ngoài là hết sức cần thiết khi tiến hành nghiên cứu đối với thị trường tại Việt Nam. Các nghiên cứu trên thế giới thông qua đánh giá nhiều khía cạnh đã khẳng định vai trò quan trọng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói riêng và thị trường vốn nói chung đối với mỗi nền kinh tế. (1) Trong nghiên cứu "Do Corporate Bond Shocks Affect Commercial Bank Lending?" của Mahvash Qureshi (2023), tác giả đã mở rộng mô hình tự hồi quy vector của Gilchrist và Zakrajšek (2012) để hiểu rõ hơn về vai trò của NHTM khi các thay đổi về lãi suất TPDN tác động đến việc cho vay của ngân hàng. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng khi thị trường TPDN bị biến đổi, điều này có thể làm giảm hoạt động cho vay của ngân hàng bằng cách làm hạn chế nguồn tiền cho vay. Vì vậy, các biện pháp kiểm soát căng thẳng trên thị trường TPDN có thể giúp giảm nguy cơ cho toàn hệ thống bằng cách kiểm soát việc lan truyền tác động này đến ngành NHTM. (2) Akter et al. (2019) đã thực hiện nghiên cứu về triển vọng và các điều kiện tiên quyết cần thiết cho sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Bangladesh. Đây là một kinh tế mới nổi tương tự Việt Nam với tiềm năng phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp tương đối tốt. Bằng việc so sánh giữa thị trường cổ phiếu và trái phiếu của Bangladesh và các nước Châu Á, tác giả đã chỉ ra các lý do bao gồm: Số lượng trái phiếu hạn chế, lợi nhuận cao trên thị trường chứng khoán và tiền tệ, thiếu nhận thức của nhà đầu tư là 3 hạn chế lớn đối với sự phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp ở nước này. (3) Tendulkar et al. (2014) đã khảo sát và cung cấp tình hình phát triển thị trường Trái phiếu doanh nghiệp của các nước trên thế giới, phân tích về độ sâu rộng của thị trường đồng thời đưa ra những rủi ro tiềm ẩn có thể trong tương lai trong báo cáo nghiên cứu của IOSCO (International Organization of Securities Commissions).
4 Thông qua số liệu về quy mô của Trái phiếu doanh nghiệp toàn cầu (theo mẫu điều tra của công trình là 82 nước trong đó có Việt Nam), công trình cũng khẳng định sự phát triển của thị trường Trái phiếu doanh nghiệp là nhân tố quan trọng của ổn định thị trường tài chính và tăng trưởng kinh tế. 2.2. Các nghiên cứu trong nước Trước đây, đã có một số công trình nghiên cứu, luận án liên quan đến lĩnh vực đầu tư trái phiếu, theo đó đây là một trong những nghiệp vụ của NHTM. Các nghiên cứu này đã đề cập đến một số vấn đề cơ bản trong lĩnh vực đầu tư trái phiếu của NHTM. Cụ thể: (1) Luận án tiến sĩ của tác giả Đinh Thị Phương Anh (2021) về "Hoạt động đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại Việt Nam" đã mang lại những kết quả mới, phong phú và có giá trị trong cả lý thuyết và thực tế. Từ góc độ học thuật và lý thuyết, luận văn đã điều chỉnh và làm rõ hơn các vấn đề tổng quan về đầu tư trái phiếu của ngân hàng thương mại (NHTM), bổ sung các tiêu chí đánh giá cũng như các nhân tố ảnh hưởng đến lĩnh vực đầu tư trái phiếu của NHTM. Tác giả đã xây dựng mô hình để nghiên cứu tác động của lĩnh vực đầu tư trái phiếu đến hiệu suất kinh doanh của NHTM, dựa trên cơ sở lý thuyết và các nhân tố quan trọng liên quan đến hoạt động đầu tư. Từ khía cạnh thực tế, luận văn đã trình bày một cái nhìn rõ ràng về tình hình hoạt động đầu tư trái phiếu của các NHTM tại Việt Nam. Từ nghiên cứu này, tác giả đã phát hiện ra những hạn chế và vấn đề trong hoạt động đầu tư trái phiếu của các TCTD trong giai đoạn 2015-2019. Điều này bao gồm việc một số NHTM có quy mô đầu tư quá cao so với trung bình toàn hệ thống và chiến lược đầu tư không phù hợp với tình hình thế giới. Cũng đã thấy rằng hoạt động đầu tư trái phiếu của các NHTM gặp nguy cơ rủi ro và có ảnh hưởng tiêu cực đến việc cung ứng vốn cho nền kinh tế. Nguyên nhân chính gây ra những vấn đề này bao gồm sự đơn giản của các văn bản nội bộ về đầu tư trái phiếu, thiếu việc áp dụng các công cụ phân tích rủi ro và sự thiếu quy định từ NHNN về giới hạn đầu tư trái phiếu vào các lĩnh vực đầy rủi ro. Luận văn cũng đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng và an toàn cho hoạt động đầu tư trái phiếu của các NHTM Việt Nam trong giai đoạn 2020-
5 2025, tầm nhìn đến 2030. Những giải pháp này tập trung vào việc hoàn thành xây dựng văn bản nội bộ, tăng cường quản trị rủi ro và phát triển nhân lực liên quan đến hoạt động đầu tư. Tất cả các giải pháp và khuyến nghị được xây dựng một cách logic, dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn. (2) Luận án tiến sĩ kinh tế của tác giả Lê Thị Hương (2003) với đề tài “Nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư của các ngân hàng thương mại Việt Nam” tập trung vào tối ưu hóa hoạt động đầu tư của NHTM Việt Nam. Đầu tiên, luận án đã xác định và mô tả các khía cạnh lý luận quan trọng về hoạt động đầu tư của ngân hàng, bao gồm cấp tín dụng và đầu tư chứng khoán, tiến hành xây dựng và hệ thống hóa các chỉ số để đánh giá hiệu quả của hoạt động đầu tư của NHTM ở vĩ mô và vi mô. Tiếp theo, luận án tiến hành phân tích tình hình thực tế của các khoản đầu tư của các NHTM Việt Nam, bao gồm việc đánh giá hiệu quả của từng khoản đầu tư và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả này. Từ những phân tích trên, tác giả luận án đã đề xuất một số giải pháp để cải thiện và nâng cao hiệu suất hoạt động đầu tư của các NHTM Việt Nam. (3) Luận văn Thạc sỹ của Nguyễn Thùy Linh (2022) nghiên cứu về “Nghiên cứu ảnh hưởng của hoạt động đầu tư trái phiếu tới hiệu quả hoạt động của Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam – PvcomBank” tập trung vào nghiên cứu về tác động của hoạt động đầu tư vào trái phiếu đối với hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM cổ phần Đại Chúng Việt Nam - PVcomBank. Tác giả đã xây dựng cơ sở lý luận và thực hiện một khảo sát tổng quan về tác động của hoạt động đầu tư vào trái phiếu đối với hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Bằng cách kiểm định tác động của hoạt động đầu tư vào trái phiếu đối với hiệu quả hoạt động của Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam, tác giả đã đề xuất các hướng đi để phát triển hoạt động đầu tư vào trái phiếu, nhằm nâng cao hiệu suất hoạt động của Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam. (4) Luận văn Thạc sỹ của tác giả Lê Hồ Điệp (2022) nghiên cứu về “Các yếu tố ảnh hưởng đến quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam” đã hệ thống hóa các lý thuyết chung và tổng quát tình hình nghiên cứu về quy mô TTTP doanh nghiệp Việt Nam. Trên cở sở đó, tác giả đã thu thập thông tin, số liệu về thực trạng
6 TTTP doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2010-2021. Bên cạnh đó, tác giả đã đưa ra phương pháp nghiên cứu định lượng và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô thị trường TPDN Việt Nam. Từ đó, tác giả đưa ra định hướng phát triển TTTP doanh nghiệp Việt Nam tới năm 2030. Dựa trên thực trạng đã phân tích và kết quả định lượng các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô thị trường TPDN Việt Nam, tác giả đề xuất một số các giải pháp nhằm cải thiện quy mô thị trường TPDN Việt Nam trong thời gian tới, góp phần gia tăng quy mô TTTP doanh nghiệp. (5) Luận văn Thạc sỹ của tác giả Bùi Thị Minh Hằng (2013) về: “Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam” trên cơ sở tìm hiểu thực trạng của thị trường TPDN Việt Nam trong các năm gần đây cũng như những điều kiện để phát triển TTTP tại Việt Nam, tác giả đã phân tích những nguyên nhân hạn chế sự phát triển của thị trường, tìm hiểu kinh nghiệm phát triển thị trường TPDN của một số quốc gia, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển một bước thị trường trái phiếu Việt Nam. Luận văn đã tập trung đi sâu tìm hiểu những điều kiện phát triển và thực trạng thị trường TPDN tại Việt Nam thông qua việc đưa ra các phiếu để khảo sát tại các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường. (6) Bài viết của tác giả ThS. Trần Thị Hoa Lý (2022) về “Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam: Một số vấn đề đáng quan tâm và giải pháp trong thời gian tới” được đăng tải trên tạp chí công thương. Bài viết phân tích tổng quan thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam, một số vấn đề đáng quan tâm và đề xuất giải pháp cho thời gian tới. Phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp nhằm tạo kênh huy động quan trọng, đáp ứng nhu cầu vốn trung và dài hạn của các doanh nghiệp, đồng thời để phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tiền tệ, tín dụng. Tuy nhiên, thời gian qua, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp còn một số bất cập cần được đánh giá và có giải pháp khắc phục, bảo đảm thị trường phát triển ổn định, lành mạnh, minh bạch, hiệu quả, bền vững. (7) Bài viết của tác giả ThS. Nguyễn Thị Mai Huyên, TS. Nguyễn Đặng Hải Yến, ThS. Ngô Sỹ Nam (2023) về “Thực trạng thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam và đề xuất một số giải pháp phát triển” được đăng tải
7 trên tạp chí ngân hàng. Bằng cách phân tích, so sánh các dữ liệu thứ cấp về thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2009 - 2022, bài viết đưa ra những nhận định về thực trạng trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam như về quy mô, số lượng trái phiếu phát hành, giá trị phát hành, số lượng các công ty niêm yết trái phiếu, khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch...; trên cơ sở đó, bài viết rút ra một số hạn chế, tồn tại và cơ hội phát triển của thị trường này. Bài viết cũng đưa ra các kiến nghị, giải pháp để tạo điều kiện phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam trong tương lai, trong đó chú trọng sửa đổi khung pháp lí cho phù hợp với năng lực hiện tại của doanh nghiệp và thực tế thị trường Việt Nam cũng như đẩy mạnh xếp hạng tín nhiệm để đảm bảo minh bạch, hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư 2.3. Khoảng trống nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu hoạt động đầu tư trái phiếu của một số đề tài là tương đối rộng, áp dụng ở hầu hết các ngân hàng TMCP nói chung tại Việt Nam. Hoạt động đầu tư TPDN được coi là một hình thức cấp tín dụng phức tạp tại các NHTM; tuy nhiên việc đầu tư TPDN này chịu sự điều chỉnh bởi các văn bản pháp lý khác với hoạt động cấp tín dụng nói chung như cho vay, bảo lãnh, L/C… Có nhiều đề tài nghiên cứu về việc nâng cao chất lượng tín dụng tại các ngân hàng TMCP cụ thể nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu về việc nâng cao chất lượng đầu tư TPDN tại các NHTM ở Việt Nam hoặc tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong. Do vậy, việc phân tích hoạt động đầu tư TPDN tại một ngân hàng cụ thể như Ngân hàng TMCP Tiên Phong là nghiên cứu hết sức cần thiết để từ đó đưa ra những biện pháp trên cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc nâng cao chất lượng các khoản đầu tư TPDN tại ngân hàng TMCP Tiên Phong nói riêng và các ngân hàng TMCP nói chung. 3. Mục đích và câu hỏi nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu đối với đề tài là đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng đầu tư TPDN tại TPBank. Để đạt được mục đích đã trình bày, tác giả đặt ra nhiệm vụ nghiên cứu như sau: - Một là, hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về chất lượng đầu tư TPDN tại NHTM.
8 - Hai là, phân tích và đánh giá chất lượng đầu tư TPDN của Ngân hàng TMCP Tiên Phong trong giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2022 để chỉ rõ những kết quả đạt được và những tồn tại cần khắc phục. - Ba là, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đầu tư TPDN tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong. 3.2. Câu hỏi nghiên cứu Từ mục đích nghiên cứu ở trên, tác giả đặt ra một số câu hỏi nghiên cứu như sau: - Hoạt động đầu tư trái phiếu tại TPBank diễn ra như thế nào? - Chất lượng các khoản đầu tư trái phiếu tại TPBank trong giai đoạn nghiên cứu như thế nào? - Kiến nghị và giải pháp nào nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư trái phiếu của TPBank? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Commented [PB1]: Ý kiến thầy Vinh: sửa lại phần đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu Đề tài có đối tượng nghiên cứu là các vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lượng đầu tư TPDN của TPBank. 4.2. Phạm vi nghiên cứu. - Về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu chất lượng đầu tư trái phiếu của TPBank theo các nội dung chính như: thông tin chung về TPBank, các quy trình, quy định nội bộ về hoạt động đầu tư TPDN của TPBank, các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đầu tư TPDN, đi sâu vào một số chỉ tiêu phản ánh chất lượng đầu tư TPDN: chỉ tiêu phản ánh quy mô, chỉ tiêu phản ánh về rủi ro trong đầu tư TPDN, chỉ tiêu phản ánh thu nhập từ hoạt động đầu tư TPDN.. các thành tựu đạt được, những điểm hạn chế về chất lượng đầu tư TPDN của TPBank. Về không gian, đề tài nghiên cứu tại TPBank. Về thời gian, đề tài đánh giá hiện trạng chất lượng đầu tư TPDN của Ngân hàng TMCP Tiên Phong trong giai đoạn 2017 – 2022, từ đó đề xuất định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng đầu tư TPDN cho thời gian tới.
9 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu Luận văn sử dụng và thu thập từ các nguồn thông tin khác nhau, bao gồm dữ liệu thống kê về thị trường TPDN, thông tin về tình hình kinh tế kinh tế, chính trị, xã hội tại Việt Nam từ các nguồn tin cậy thuộc các Cơ quan chủ quản. Nghiên cứu cũng dựa vào các báo cáo hoạt động kinh doanh của TPBank trong giai đoạn năm 2017- 2022 và các quy chế, quy trình nội bộ của ngân hàng có tác động đến hoạt động đầu tư vào TPDN. Để làm nền tảng cho nghiên cứu, luận văn tham khảo các luật, nghị định, quyết định của Chính phủ, Ngân hàng Nhà Nước, Bộ Tài chính và HNX về pháp luật và định hướng phát triển TTTP. Thêm vào đó, tác giả cũng thu thập các tài liệu từ các tạp chí chuyên ngành, nguồn thông tin trên Internet, sách và báo cáo nghiên cứu khoa học trước đây. 5.2. Phương pháp phân tích dữ liệu Dựa trên số liệu thu thập, luận văn tổng hợp cơ sở lý luận và sử dụng phương pháp thống kê lịch sử cùng phương pháp tổng hợp và so sánh để đánh giá tình hình thực tế của hoạt động đầu tư vào TPDN của Ngân hàng TMCP Tiên Phong trong giai đoạn 2017 - 2022. Các dữ liệu phân tích giúp tạo ra một nền tảng để đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện chất lượng các khoản đầu tư vào TPDN của Ngân hàng TMCP Tiên Phong trong tương lai. 6. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, các danh mục bảng biểu, kết luận và phụ lục, nghiên cứu được bố cục thành 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại Chương 2: Chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong.