Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh" nghiên cứu về những vấn đề lý luận và thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh, đánh giá những mặt còn hạn chế và nguyên nhân của chúng. Từ đó đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng thẩm định tín dụng của ngân hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔNG ANH Ngành: Tài chính Ngân hàng CAO VIỆT HƯNG Hà Nội - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÔNG ANH Ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 8340201 Họ và tênhọc viên : Cao Việt Hưng Người hướng dẫn : PGS. TS Nguyễn Thị Quy Hà Nội - 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi – Cao Việt Hưng là tác giả của đề tài luận văn “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với Khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh”, tôi xin cam đoan đề tài này là nội dung nghiên cứu của riêng cá nhân tôi dưới sự chỉ dẫn của PGS. TS Nguyễn Thị Quy, hoàn toàn không có sao chép các nghiên cứu trước đó. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn này được tôi thu thập, tổng hợp từ nguồn thông tin thực tế hoặc nguồn công bố công khai trên các báo cáo của cơ quan nhà nước, hoặc được đăng tải hợp pháp trên các website, tạp chí, báo chí và hoàn toàn có nguồn gốc rõ ràng. Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu nào đã công bố, tôi xinhoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày 15 tháng 03 năm 2023 Người cam đoan
ii LỜI CẢM ƠN Đề tài “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với Khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh” là nội dung tôi chọn để nghiên cứu và làm khoá luận tốt nghiệp chương trình cao học chuyên ngành tài chính ngân hàng tại Trường Đại học Ngoại thương. Để hoàn thành kết quả nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS. TS Nguyễn Thị Quy – người đã trực tiếp chỉ bảo và hướng dẫn tận tình trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu để tôi hoàn thiện luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban Giám đốc, Ban lãnh đạo các phòng ban tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh đã hỗ trợ cung cấp số liệu và các thông tin liên quan phục vụ cho việc đánh giá và phân tích cũng như những lời góp ý thiết thực để tôi hoàn thành tốt nhất luận văn. Ngoài ra tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô trong Banhội đồng đánh giá Luận văn đã đóng góp những ý kiến quý báu để tôi thêm hoàn thiện công trình nghiên cứu này. Cuối cùng, cho tôi gửi lời cảm ơn tới Khoa tài chính – ngân hàng Trường Đại học Ngoại Thương, lãnh đạo và các Thầy, Cô đang công tác tại Khoa sau đại học đã tạo điều kiện và thời gian cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu. Trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 15 tháng 03 năm 2023 Tác giả đề tài: Cao Việt Hưng
iii MỤC LỤC Trang Lời cam đoan ........................................................................................................... i Lời cám ơn ............................................................................................................... ii Mục lục .................................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt .................................................................................... vii Danh mục Bảng biểu – Sơ đồ ................................................................................ ix Tóm tắt kết quả nghiên cứu ................................................................................... x Lời mở đầu ............................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài ............................................................................ 3 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài .................................................. 5 5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 6 6. Kết cấu của luận văn ...................................................................................... 6 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ........................................................................................................ 7 1.1 Khái quát chung về doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) ............................. 7 1.1.1 Khái niệm về DNVVN .............................................................................. 7 1.1.2 Đặc điểm của DNVV tại Việt Nam ........................................................... 9 1.1.3 Vai trò của DNVV đối với sự phát triển kinh tế Việt Nam ....................... 10 1.2 Tín dụng đối với DNVVN tại các NHTM ........................................................ 11 1.2.1 Khái niệm về tín dụng của NHTM đối với DNVVN .............................. 11 1.2.2 Đặc trưng về tín dụng đối với DNVVN .................................................. 11 1.2.3 Phân loại tín dụng của NHTM đối với DNVVN ..................................... 13 1.3 Thẩm định tín dụng của NHTM đối với DNVVN .......................................... 14 1.3.1 Khái niệm thẩm định tín dụng DNVVN .................................................... 14 1.3.2 Mục đích của thẩm định tín dụng DNVVN .............................................. 15 1.3.3 Phương pháp thẩm định tín dụng DNVVN .............................................. 15
iv 1.3.4 Nội dung thẩm định tín dụng đối với DNVVN ........................................ 16 1.3.5 Quy trình thẩm định tín dụng đối với DNVVN ........................................ 21 1.4 Chất lượng thẩm định tín dụng tại NHTM .................................................... 22 1.4.1 Khái niệm chất lượng thẩm định tín dụng tại NHTM ............................... 22 1.4.2 Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định tín dụng tại NHTM .............. 23 1.5 Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN ........ 28 1.5.1 Nhân tố con người ..................................................................................... 28 1.5.2 Thông tin và xử lý thông tin ..................................................................... 29 1.5.3 Quy trình và các phương pháp thẩm định tín dụng .................................. 29 1.5.4 Tổ chức điều hành công tác thẩm định tín dụng ....................................... 29 1.5.5 Cơ sở vật chất kỹ thuật công nghệ phục vụ thẩm định tín dụng ............... 30 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH ĐÔNG ANH ......................................... 31 2.1 Giới thiệu về VCB Đông Anh .......................................................................... 31 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của VCB Đông Anh............................ 31 2.1.2 Cơ cấu bộ máy quản lýy của VCB Đông Anh ........................................... 32 2.1.3 Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh giai đoạn 2018 - 2022 ................................ 33 2.2 Thực trạng thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại VCB Đông Anh ......... 38 2.2.1 Thực trạng cho vay DNVVN tại VCB Đông Anh .................................... 38 2.2.1.1 Khách hàng DNVVN tại VCB Đông Anh ................................... 38 2.2.1.2 Thực trạng cho vay DNVVN tại VCB Đông Anh ....................... 39 2.2.2 Thực trạng thẩm định tín dụng tại VCB Đông Anh .................................. 40 2.2.2.1 Quy trình thẩm định tín dụng DNVVN tại VCB Đông Anh ....... 40 2.2.2.2 Các nội dung thẩm định tín dụng DNVVN tại VCB Đông Anh . 45 2.2.2.3 Thực trạng công tác thẩm định tín dụng DNVVN tại VCB Đông Anh ............................................................................................................. 50 2.3 Thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN tại VCB Đông Anh .. 52
v 2.3.1 Trường hợp nghiên cứu cụ thể về chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN tại VCB Đông Anh ................................................................................... 52 2.3.2 Chất lượng thẩm định tín dụng qua tiêu chí định lượng ............................ 53 2.3.3 Chất lượng thẩm định tín dụng qua tiêu chí định tính .............................. 59 2.4 Đánh giá chung về chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại Vietcombank Đông Anh ................................................................................. 64 2.4.1 Kết quả đạt được ........................................................................................ 64 2.4.2 Hạn chế ..................................................................................................... 67 2.4.3 Nguyên nhân của hạn chế .......................................................................... 70 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI VIETCOMBANK ĐÔNG ANH ............................................................................ 72 3.1 Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng thẩm địnhh đối với DNVVN tại Vietcombank Đông Anh .................................................................................... 72 3.1.1 Dự báo tình hình tín dụng DNVVN trong thời gian tới ............................ 72 3.1.2 Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN tại VCB Đông Anh ......................................................................................... 73 3.2 Định hướng nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại Vietcombank Đông Anh đến năm 2025 .......................................................... 75 3.2.1 Định hướng hoạt động tín dụng đối với DNVVN của Vietcombank Đông Anh đến năm 2025 ..................................................................................... 75 3.2.2 Định hướng nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN của Vietcombank Đông Anh đến năm 2025 .................................................... 76 3.3 Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN tại Vietcombank Đông Anh .................................................................................. 77 3.3.1 Nâng cao chất lượng nguồn thông tin tín dụng ......................................... 77 3.3.2 Hoàn thiện công tác tổ chức điều hành ...................................................... 78 3.3.3 Hoàn thiện quy trình thẩm định tín dụng trong hoạt động cho vay đối với DNVVN ..................................................................................................... 80
vi 3.3.4 Tăng cường công tác quản lý, giám sát trong hoạt động tín dụng ngân hàng ............................................................................................................ 80 3.3.5 Nâng cao chất lượng cán bộ làm công tác thẩm định tín dụng .................. 81 3.3.6 Cải tiến cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật ........................................... 84 3.3.7 Nâng cao tính ứng dụng và hoàn thiện nội dung thẩm định tín dụng ........ 85 3.4 Một số kiến nghị ............................................................................................... 87 3.4.1 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước ......................................................... 87 3.4.2 Kiến nghị với Hội sở chính Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam . 88 KẾT LUẬN CHUNG .............................................................................................. 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LUC 01 PHỤ LỤC 02
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nội dung đầy đủ BCTC Báo cáo tài chính BHXH Bảo hiểm xã hội CB Cán bộ CBTĐTD Cán bộ thẩm định tín dụng CN Chi nhánh CTCP Công ty Cổ phần DN Doanh nghiệp DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ DPRR Dự phòng rủi ro ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông ĐKKD Đăng kí kinh doanh ĐVKD Đơn vị kinh doanh GHTD Giới hạn tín dụng KH Khách hàng KHDN Khách hàng doanh nghiệp HĐKD Hoạt động kinh doanh NH Ngân hàng NHTM Ngân hàng thương mại NHNN Ngân hàng nhà nước TCTD Tổ chức tín dụng TMCP Thương mại cổ phần
viii TS Tài sản TSBĐ Tài sản bảo đảm TĐTD Thẩm định tín dụng TTTM Tài trợ thương mại TTQT Thanh toán quốc tế PAKD Phương án kinh doanh QLN Quản lý nợ RRTD Rủi ro tín dụng SXKD Sản xuất kinh doanh SPDV Sản phẩm dịch vụ VAMC Công ty TNHH MTV quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam VCB Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam XHTD Xếp hạng tín dụng
ix DANH MỤC BẢNG BIỂU – SƠ ĐỒ TT Tên bảng Nội dung Trang 1 Bảng 1.1 Một số tiêu chí phân loại DNVVN trên thế giới 08 2 Bảng 1.2 Phân loại nhóm nợ tại các TCTD 24 Những kết quả đạt được của Vietcombank Đông Anh 2 Bảng 2.1 35 giai đoạn 2018 - 2022 Tổng hợp số lượng khách hàng doanh nghiệp tại VCB 3 Bảng 2.2 38 Đông Anh giai đoạn 2018 – 2022 Tổng hợp dư nợ khách hàng tại VCB Đông Anh từ 4 Bảng 2.3 39 năm 2020 - 2022 Bảng phân cấp thẩm quyền phê duyệt tín dụng đối với 5 Bảng 2.4 51 khách hàng DNVVN tại VCB Đông Anh Bảng chi tiết nhân sự tham gia công tác tín dụng 6 Bảng 2.5 51 DNVVN tại VCB Chi nhánh Đông Anh Thời gian xét duyệt hồ sơ xin cấp tín dụng của 7 Bảng 2.6 53 DNVVN tại VCB Đông Anh Thời gian xét duyệt hồ sơ xin cấp hạn mức tín dụng 8 Bảng 2.7 của DNVVN tại một số TCTD trên địa bàn huyện 54 Đông Anh So sánh chi phí thẩm định TSBĐ là BĐS tại một số 9 Bảng 2.8 55 TCTD trên địa bàn Tổng hợp một số phương thức thẩm định TSBĐ của 10 Bảng 2.9 56 một số NHTM trên địa bàn huyện Đông Anh Hệ số thu nợ cho vay khách hàng DNVVN tại VCB 11 Bảng 2.10 57 Đông Anh giai đoạn 2018 -2022
x Phân loại theo nhóm nợ đối với khách hàng DNVVN 12 Bảng 2.11 58 tại VCB Đông Anh 2020 – 2022 Tổng hợp các tiêu chí định tính đánh giá chất lượng 13 Bảng 2.12 59 thẩm định tín dụng tại VCB Đông Anh Kết quả khảo sát mức độ hài lòng về chất lượng thẩm 14 Bảng 2.13 64 định tín dụng 15 Sơ đồ 1.1 Quy trình thẩm định tín dụng 21 16 Sơ đồ 2.1 Mô hình tổ chức của Vietcombank Đông Anh 33 17 Sơ đồ 2.2 Quy trình thẩm định tín dụng tại VCB Đông Anh 41
xi TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Đề tài “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với Khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh” với mục tiêu đánh giá thực trạng chất lượng công tác thẩm định tín dụng đối với phân khúc khách hàng DNVVN của Vietcombank Chi nhánh Đông Anh (trong giai đoạn 2018 - 2022), từ đó đề xuất những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN tại Chi nhánh. Đề tài nghiên cứu đã giải quyết được một số nội dung chính về mặt lý luận và có tính thực tiễn bao gồm: Đầu tiên, luận văn đã tổng hợp cơ sở lý luận chung về chất lượng công tác thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại các ngân hàng thương mại. Để trình bày nội dung này một cách đầy đủ và hệ thống, luận văn bắt đầu với việc nghiên cứu một số định nghĩa cơ bản về doanh nghiệp vừa và nhỏ, khái niệm tín dụng đối với DNVVN tại các NHTM,… đánh giá các đặc trưng của từng khái niệm, phân loại và đi sâu vào trình bày các nội dung về thẩm định tín dụng tại các NHTM đối với DNVVN. Trên cơ sở đó, luận văn cũng đã làm rõ quan niệm về chất lượng thẩm định tín dụng và đưa ra các tiêu chí đánh giá cũng như các nhân tố ảnh hướng tới chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN tại NHTM. Tiếp theo, luận văn đã đánh giá cụ thể về thực trạng chất lượng công tác thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại Vietcombank Chi nhánh Đông Anh. Qua quá trình nghiên cứu, những kết quả nổi bật mà Vietcombank Đông Anh thu được thể hiện ở chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN bao gồm: đáp ứng tương đối tốt về thời gian thẩm định đối với DNVVN; quy trình và phương pháp thẩm định tín dụng tương đối đầy đủ và đáp ứng khá tốt trong việc thẩm định cho vay; nguồn vốn vay đối với khách hàng DNVVN luân chuyển tương đối nhanh và tốc độ luân chuyển đang có dấu hiệu tăng lên thể hiện qua tỷ lệ thu hồi nợ qua các năm. Bên cạnh đó, luận văn cũng đã xác định được những tồn tại cũng như nguyên nhân dẫn đến các tồn tại trong công tác
xii thẩm định tín dụng DNVVN của đơn vị trong giai đoạn 2018 – 2022. Những hạn chế cơ bản như chi phí thẩm định còn cao so với các TCTD khác trên địa bàn, chỉ tiêu nợ quá hạn, nợ xấu vẫn chưa đạt yêu cầu và đang tập trung phần lớn vào phân khúc khách hàng DNVVN; nguồn thông tin phục vụ công tác thẩm định còn chưa đầy đủ,…. Từ kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tin dụng DNVVN tại Chi nhánh. Các giải pháp được đề xuất có tính thực tiễn và gắn liền với định hướng hoạt động tín dụng đối với DNVVN tại Vietcombank Chi nhánh Đông Anh đến năm 2025 như: Nâng cao chất lượng nguồn thông tin tín dụng; Hoàn thiện hơn nữa công tác tổ chức điều hành; quy trình thẩm định tín dụng; Tăng cường về công tác quản lý, giám sát trong hoạt động tín dụng; Nâng cao chất lượng cán bộ trong công tác thẩm định tín dụng; .. Đồng thời, luận văn cũng đưa ra một số đề xuất với Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước nhằm hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp luật, khuôn khổ pháp lý về tiền tệ và hoạt động của Ngân hàng. Kết quả của luận văn có thể là tư liệu tham khảo hữu ích giúp các Ngân hàng thương mại tại Việt Nam nói chung và Vietcombank Đông Anh nói riêng trong việc định hướng nhằm cải thiện về chính sách, quy trình thẩm định tín dụng, có những khuyến khích và thay đổi thích hợp trong phương thức quản lý, vận hành để hoàn thiện hơn nữa công tác thẩm định tín dụng, đồng thời tăng hiệu suất trong quá trình tác nghiệp, làm nền tảng cho sự phát triển lâu dài khi ngân hàng tiếp cận và phát triển đối tượng khách hàng là DNVVN.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất nước ta đang trong giai đoạn hội nhập toàn diện với nền kinh tế thế giới, nhờ đó mang lại nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng đặt ra những thách thức cho các NHTM tại Việt Nam. Với lợi thế về kỹ thuật, tài chính, công nghệ và nguồn nhân lực, các công ty, tập đoàn tài chính đa quốc gia đang cho thấy những thế mạnh của mình trong cuộc đua giành thị phần. Đối diện với những thách thức đó, các NHTM đã có nhiều thay đổi lớn trong việc định hướng kinh doanh nhằm thích ứng tốt nhất với xu thế phát triển của thời đại. Trong một số năm trở lại đây, hoạt động tài trợ bán lẻ mà trong đó cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ đã trở thành xu hướng tại các NHTM. Doanh nghiệp vừa và nhỏ được đánh giá là phân khúc khách hàng đem về tỷ suất lợi nhuận cao cho các ngân hàng. Bên cạnh đó, thông qua kênh cho vay khách hàng DNVVN, các NHTM có thể mở rộng bán chéo thêm nhiều SPDV khác như: dịch vụ bảo lãnh, tiền gửi, kinh doanh ngoại tệ, dịch vụ thanh toán,...... từ đó gia tăng thêm lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro tín dụng. Theo thống kê mới nhất, cả nước hiện có khoảng 541.753 DNVVN đang hoạt động trong nền kinh tế, chiếm 96,7% trong tổng số doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký khoảng 130 tỷ USD (chiếm 1/3 tổng số vốn đăng ký của các doanh nghiệp). Hàng năm, các DNVVN đóng góp khoảng 40% GDP cả nước, nộp ngân sách 30%, đóng góp giá trị sản lượng công nghiệp 33%, giá trị hàng hóa xuất khẩu 30% và thu hút gần 60% lao động. Nếu ở những nước phát triển, hoạt động cho vay DNVVN đã hết sức phát triển thì ở Việt Nam, cho vay DNVVN vẫn ở quy mô tương đối nhỏ. Hiện tại tỷ trọng dư nợ tín dụng đối với DNVVN tại Việt Nam chỉ chiếm khoảng 17 – 18% tổng dư nợ toàn bộ nền kinh tế, trong khi đó tại một số quốc gia tỷ lệ cho vay DNVVN chiếm tỷ trọng khá cao như Trung Quốc trên 60%, Thái Lan trên 30%. Do đó thị trường cho vay khách hàng DNVVN tại Việt Nam được đánh giá rất tiềm năng do còn nhiều dư địa để
2 gia tăng. Với sự phát triển ngày càng nhanh của công nghệ 4.0, hoạt động cho vay DNVVN được kỳ vọng sẽ còn tăng trưởng mạnh trong thời gian tới. Khu vực Đông Anh, Hà Nội với lợi thế nhiều khu công nghiệp và cụm công nghiệp vừa và nhỏ, được đánh giá là khu vực tiềm năng để phát triển kinh tế. Song song với đó, nhu cầu về các dịch vụ tài chính trên địa bàn cũng tăng lên nhanh chóng, tập trung chính vào nhóm DNVVN. Trong giai đoạn vừa qua VCB Đông Anh cũng đã định hướng tập trung đẩy mạnh giải ngân đối với nhóm khách hàng này, nhờ đó dư nợ tín dụng DNVVN của chi nhánh đã có những bước tăng trưởng tốt trong các năm gần đây. Tuy nhiên, đi ngược lại với sự tăng trưởng đó là chất lượng nợ của nhóm DNVVN đang có xu hướng đi xuống, cụ thể là tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu đang có xu hướng tăng lên. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới điều này, một trong số đó là do công tác thẩm định tín dụng vẫn còn những mặt hạn chế: báo cáo thẩm định đôi khi còn sơ sài, các nội dung thẩm định còn nặng tính liệt kê, trình bày chưa tập trung nêu bật tình hình SXKD của khách hàng. Việc chất lượng thẩm định không tốt thực tế đã dẫn đến các quyết định cấp tín dụng sai lầm, gây lãng phí nguồn vốn, thậm chí nghiêm trọng hơn có thể dẫn tới việc không thu hồi được vốn vay, gây thiệt hại tài sản cho ngân hàng. Mặt khác, trước tình hình dịch bệnh Covid 19 đã và đang diễn ra trong thời gian qua cùng với những biến động lớn về tình hình kinh tế thế giới (chiến tranh, lạm phát, suy thoái,.....) có thể khiến cho tình hình hoạt động của các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn đã dễ chịu nhiều tổn thương lại càng thêm khó khăn hơn. Và như một hệ quả tất yếu của nền kinh tế, tỷ lệ nợ xấu của các doanh nghiệp nói chung và các DNVVN nói riêng sẽ có xu hướng gia tăng nhanh chóng. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng đối với công tác thẩm định tín dụng DNVVN là yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách đặt ra cho Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam nói chung và Vietcombank Đông Anh nói riêng. Xuất phát từ thực tế đó, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế nói chung và ngành ngân hàng nói riêng gặp nhiều biến động do ảnh hưởng của đại dịch Covid 19, tôi đã lựa chọn đề tài “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Đông Anh” làm nội dung nghiên cứu của luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ.
3 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Có thể nói khi luận bàn về chủ đề tín dụng trong hoạt động ngân hàng thì những đề tài về thẩm định tín dụng luôn là đề tài được quan tâm và trao đổi nhiều nhất. Đã có khá nhiều các cá nhân, tổ chức thực hiện nghiên cứu về chủ đề này, có thể kể đến như: Một số nghiên cứu trong nước: - Luận văn thạc sỹ: “Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng trong hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam” của tác giả Mai Lan Anh (2020). Tác giả đã thực hiệnhệ thống hoá khá đầy đủ cơ sở lý luận về thẩm định tín dụng đối với KHDN tại ngân hàng, đồng thời rút ra được những bài học kinh nghiệm từ các ngân hàng như VCB hay Vietinbank để đánh giá được những kết quả đạt được và các hạn chế của hoạt động thẩm định tín dụng tại Maritimebank. Ngoài ra tác giả cũng đã đưa ra được một số giải pháp để nâng cao chất lượng công tác thẩm định tín dụng tại ngân hàng này. - Đề tài nghiên cứu “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng tại Chi nhánh ngân hàng TMCP Quốc tế Thái Nguyên” của nhóm tác giả Nguyễn Thu Nga, Trần Thị Thùy Linh, Đặng Trung Kiên được đăng trên Tạp chí Khoa học & Công nghệ (2014). Đề tài đã phân tích và đánh giá chi tiết về tình hình tín dụng và chất lượng nợ của VIB Thái Nguyên, tìm ra nguyên nhân và hạn chế trong công tác tín dụng tại Ngân hàng và đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng tín dụng. Một số nghiên cứu nước ngoài: - Đề tài nghiên cứu: “Hiệu quả của thẩm định tín dụng đối với công tác quản lý các khoản nợ xấu tại các NHTM ở Kenya” của tác giả Ronald Alia, Bernard Wakabi Muhangi (2017). Bài nghiên cứu với mục đích đánh giá hiệu quả của việc TĐTD đối với quản lý các khoản nợ xấu tại các NHTM ở Kenya thông qua việc tìm ra ảnh hưởng của các yếu tố như nguồn thu, lịch sử tín dụng và tài sản thế chấp. Kết quả nghiên cứu cho thấy TĐTD có ảnh hưởng đáng kể đến công tác QLN xấu, trên cơ sở đó đề xuất với các nhà hoạch định chính sách của NHTM cần phát triển các chiến lược, chính sách nâng cao trình độ nhân sự thẩm
4 định tín dụng để giúp cải thiện tình trạng nợ xấu, nâng cao uy tín của các NHTM. - Đề tài nghiên cứu: “Ảnh hưởng của quản lý quy trình thẩm định khoản vay đối với hiệu quả tín dụng tại các Tổ chức tài chính vi mô” của tác giả Ronald Alia1, Bernard Wakabi Muhangi (2017). Đề tài tìm hiểu hiệu quả của quản lý quy trình thực hiện thẩm định khoản vay đối với hiệu quả tín dụng của các TCTD ở Uganda (một quốc gia ở Đông Phi). Đề tài bao gồm các phần: (i) phân tích quy trình thẩm định khoản vay, (i) đánh giá những thách thức mà các chuyên viên tín dụng gặp phải (ii) đánh giá mối quan hệ giữa quản lý quy trình thực hiên thẩm định khoản vay và hiệu quả tín dụng. Nghiên cứu đã chứng minh rằng có một mối quan hệ chặt chẽ giữa hiệu quả tín dụng và việc thẩm định khách hàng. - Đề tài nghiên cứu: “Đánh giá hiệu quả của quy trình thẩm định tín dụng và xác định mức phê duyệt và trả nợ vay của các NHTM đối với tình hình kinh tế xã hội của người dân Tanzania – Trường hợp tại Ngân hàng CRDB Bank – Quận Ilala – Quốc gia Tanzania (Một quốc gia ở Đông Phi)” của tác giả ZIMBA, MWAUMA AFARI (2013). Nghiên cứu tập trung vào đánh giá tính hiệu quả của quy trình thẩm định để xác định các cấp phê duyệt tín dụng và trả nợ vay của các NHTM. Nghiên cứu đã chỉ ra có một số vấn đề trong thủ tục, tiêu chí và điều kiện cho vay đồng thời cán bộ tín dụng đã không tuân thủ đúng các nguyên tắc trong quy trình thẩm định, việc cho vay giữa các khách hàng không có sự đồng nhất dẫn tới việc không công bằng trong quyết định cấp tín dụng giữa các khách hàng. Khoảng trống nghiên cứu: Mặc dù các đề tài nghiên cứu trên đều đã đánh giá được về chất lượng thẩm định tín dụng và sự ảnh hưởng của nó đến hoạt động kinh doanh của một số ngân hàng hoặc chi nhánh ngân hàng cụ thể, tuy nhiên, các công trình nghiên cứu này có xu hướng chủ yếu phân tích đánh giá chất lượng thẩm định tín dụng nói chung cũng như tập trung phân tích vào sự ảnh hưởng của quy trình thẩm định tới chất lượng tín dụng. Cũng có một số đề tài đã tập trung nghiên cứu về viêc nâng cao chât lượng TĐTD đối với
5 khách hàng DNVVN nhưng số lượng còn chưa nhiều trong khi nội dung mới mang tính khái quát và chưa đầy đủ. Do đó, đề tài sẽ tập trung giải quyết khoảng trống nghiên cứu nói trên nhằm khái quát và hệ thống đầy đủ các nội dung có liên quan tới thẩm định tín dụng DNVVN và đưa ra các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng hoạt động thẩm định tín dụng đối với phân khúc khách hàng DNVVN tại một NHTM cụ thể - Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về những vấn đề lý luận và thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh, đánh giá những mặt còn hạn chế và nguyên nhân của chúng. Từ đó đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng thẩm định tín dụng của ngân hàng. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu • Hệ thống hoá cơ sở lý luận cơ bản về chất lượng thẩm định tín dụng DNVVN của Ngân hàng thương mại • Phân tích và đánh giá được thực trạng chất lượng thẩm định tin dụng đối với DNVVN tại Vietcombank Đông Anh, làm rõ những mặt còn tồn tại và nguyên nhân của thực trạng này. • Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại Vietcombank – Chi nhánh Đông Anh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại các Ngân hàng Thương mại. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi về không gian: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh.
6 - Thời gian: Thông tin và số liệu từ năm 2018 – 2022 5. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được những mục tiêu nghiên cứu và trả lời các câu hỏi trên, luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp sau: • Phương pháp thu thập thông tin dữ liệu: Các số liệu được thu thập thông qua tai liệu chính thống của Ngân hàng, các báo cáo số liệu nội bộ từ các phòng ban chức năng của Vietcombank Đông Anh, các dữ liệu và nguồn thông tin khác thu thập trên sácch báo, tạp chí,...... • Phương pháp tổng hơp thông tin: Từ các nguồn số liệu và thông tin đã thu thập, tác giả tổng hợp số liệu thông qua một số hình thức như sử dụng bảng, biểu đồ và hình vẽ để liệt kê thông tin một cách ngắn gọn, súc tích và làm nổi bật thực trạng về chất lượng trong công tác thẩm định tín dụng tại Ngân hàng. • Phương pháp phân tích số liệu: Từ các thông tin đã tổng hợp được, tác giả thực hiện phân tích, so sánh số liệu để đánh giá các kết quả đã đạt được và những điểm cần phải lưu ý về chất lượng nợ tại ngân hàng. Việc phân tích được thực hiện thông qua các trường hợp cụ thể tại chi nhánh để thấy được chất lượng thẩm định tín dụng hiện tại của ngân hàng, từ đó đưa ra giải pháp để giải quyết vấn đề đưa ra. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 3 chương: Chương I: Cơ sở lý luận về chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN của Ngân hàng thương mại Chương I: Thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh Chương II: Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng đối với DNVVN tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Anh