Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An; xác định yếu tố và mức độ ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An; đưa ra một số hàm ý giúp DNVVN tiếp vốn vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Long An.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH LÊ HỒNG DIỄM NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN CHO VAY CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 8 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS., TS. ĐOÀN THANH HÀ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018
TÓM TẮT LUẬN VĂN Hoạt động tín dụng là một mảng kinh doanh lớn của các ngân hàng thương mại, tuy nhiên xét về hoạt động tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) vẫn còn đang là một thị trường còn nhiều bỏ ngõ. Trong thời gian qua, hoạt động tín dụng DNVVN trên địa bàn Tỉnh Long An dường như tăng trưởng rất chậm, các chương trình tín dụng dành riêng cho nhóm khách hàng này tại Agribank Chi Nhánh tỉnh Long An chiếm tỷ trọng rất thấp trong dư nợ tín dụng tại đơn vị. Đến nay việc tiếp cận vốn vay của DNVVN vẫn còn nhiều khó khăn, chưa kết nối và tạo được dòng chảy vốn đến các doanh nghiệp, để phục hồi sản xuất, kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, đề tài: “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An ” sẽ nghiên cứu cơ sở lý luận để xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Agribank Chi Nhánh tỉnh Long An, nhằm đưa ra hàm ý giúp DNVVN tiếp cận cho vay vốn hiệu quả hơn. Bằng mô hình nghiên cứu đã được kiểm chứng trên bài báo khoa học với đề tài “Testing SMEs Determinants of Access to Debt Financing by Using Logistic Regression Model” của Alex Reuben (năm 2015), tác giả đưa các giả thiết thử nghiệm thông qua việc áp dụng các kỹ thuật mô hình hóa nghiên cứu. Các số liệu định lượng và định tính được thu thập, phân tích hồi quy thông qua mô hình kinh tế lượng với mô hình Binary Logistic để kiểm tra các giả thiết dựa trên mối quan hệ giữa biến phụ thuộc và biến độc lập. Các giả thiết nghiên cứu được đưa ra gồm các yếu tố (quy mô doanh nghiệp, khu vực, lĩnh vực kinh doanh, thông tin kinh doanh, tuổi doanh nghiệp, loại hình doanh nghiệp, tài sản đảm bảo, trình độ học vấn, kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý) được khảo sát trên mẫu ngẫu nhiên 200 doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy chỉ có 6 yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn vay của các DNVVN tại Agribank Chi Nhánh tỉnh Long An gồm quy mô doanh nghiệp, khu vực, thông tin kinh doanh, tuổi doanh nghiệp, tài sản đảm bảo và kinh nghiệm quản lý. Từ đó tác giả đưa ra các hàm ý chính sách phù hợp. i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An” là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Đoàn Thanh Hà. Các số liệu trong đề tài này được thu thập và sử dụng một cách hoàn toàn trung thực. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này không sao chép của bất cứ luận văn nào và cũng chưa được trình bày hay công bố ở bất cứ công trình nghiên cứu nào khác trước đây. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về pháp lí trong quá trình nghiên cứu khoa học của luận văn này. Tác giả Lê Hồng Diễm ii
LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô trường Đại học Ngân Hàng TPHCM đã trang bị cho tôi kiến thức và truyền đạt cho tôi những kinh nghiệm quý báu làm nền tảng cho việc thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Đoàn Thanh Hà đã tận tình hướng dẫn và chỉ bảo để tôi có thể hoàn thành luận văn cao học này. Cuối cùng tôi gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình, những người thân đã luôn tin tưởng, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi học tập. Tác giả Lê Hồng Diễm iii
MỤC LỤC CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ........................................ 1 1.1. Lý do chọn đề tài ..........................................................................................1 1.2. Một số công trình nghiên cứu trong nước và nước ngoài ...............................2 1.3 Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................5 1.4 Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................................6 1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................6 1.5.1. Đối tượng....................................................................................................... 6 1.5.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 6 1.6 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................7 1.7. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ...........................................................................7 1.7.1 Đóng góp về mặt lý thuyết ............................................................................. 7 1.7.2 Đóng góp về mặt thực tiễn ............................................................................. 8 1.8 Kết cấu của đề tài ...........................................................................................8 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT .......................................................................... 9 2.1 Lý thuyết về tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa ..........................9 2.1.1. Những vấn đề cơ bản về doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................................... 9 2.1.2. Những vấn đề cơ bản về tín dụng ngân hàng .............................................. 12 2.1.2.1. Khái niệm về cho vay ............................................................................... 12 2.1.2.2. Vai trò của hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp............................. 123 2.1.3. Lý thuyết về tiếp cận vốn ............................................................................ 14 2.1.3.1. Lý thuyết tiếp cận truyền thống................................................................ 14 2.1.3.2. Lý thuyết tiếp cận hạn chế tài chính......................................................... 14 2.1.3.3.Lý thuyết tiếp cận kinh tế học các định chế mới ....................................... 16 2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn vay ngân hàng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa .............................................................................................. 17 2.2.1 Quy mô doanh nghiệp .................................................................................. 17 2.2.2 Khu vực (Địa điểm kinh doanh) .................................................................. 18 2.2.3 Lĩnh vực kinh doanh..................................................................................... 18 2.2.4 Thông tin kinh doanh (Thông tin báo cáo tài chính) .................................... 19 2.2.5 Tuổi doanh nghiệp ........................................................................................ 19 iv
2.2.6 Loại hình doanh nghiệp ................................................................................ 20 2.2.7 Tài sản đảm bảo............................................................................................ 20 2.2.8 Trình độ học vấn lãnh đạo ............................................................................ 20 2.2.9 Kinh nghiệm trong lĩnh vực ......................................................................... 21 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...................................................................................... 21 CHƯƠNG 3 MÔ HÌNH PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................... 23 3.1. Quy trình nghiên cứu .................................................................................. 23 3.2 Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu .............................................. 23 3.2.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất ......................................................................... 23 3.2.2 Giả thuyết nghiên cứu .................................................................................. 25 3.3 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 29 3.3.1 Phương pháp chọn mẫu ................................................................................ 30 3.3.2 Mô hình hồi quy Logistic ............................................................................. 30 3.3.3.Các phương pháp đưa biến độc lập vào mô hình hồi quy Binary Logistic .. 31 3.3.4 Các kiểm định trong mô hình hồi quy Binary Logistic ................................ 32 3.4. Phương pháp xử lý dữ liệu .......................................................................... 34 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................... 34 CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................................. 35 4.1. Thực trạng tiếp cận tín dụng ngân hàng của doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn- Chi Nhánh Tỉnh Long An ............................. 35 4.1.1. Tổng Dư nợ cho vay DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An. ....................................................... 35 4.1.2. Dư nợ cho vay doanh nghiệp phân theo tài sản đảm bảo tại ngân hàng Agribank – CN Long An ....................................................................................... 35 4.2. Kết quả nghiên cứu ..................................................................................... 36 4.2.1 Thống kê mô tả mẫu điều tra ........................................................................ 36 4.2.2. Phân tích các yếu tố đến khả năng tiếp cận vốn vay của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - CN Long An.............. 39 4.2.2.1. Mô hình xác định các yếu tố đến khả năng tiếp cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - CN Long An ................................................................................................................. 39 v
4.2.2.2. Kết quả mô hình hồi quy logistic về các yếu tố đến khả năng tiếp cận vốn vay của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - CN Long An ............................................................................................... 40 4.2.2.2.1. Kiểm định hệ số tương quan ................................................................. 40 4.2.2.2.2. Phân tích kết quả mô hình hồi quy Binary logistic tối ưu..................... 42 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ...................................................................................... 48 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH.......................................... 49 5.1. Kết luận ...................................................................................................... 49 5.2. Hàm ý giúp DNVVN tiếp cận vốn .............................................................. 50 5.2.1. Đối với kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh ......................................... 50 5.2.2. Chính sách đối với tài sản đảm bảo ............................................................. 50 5.2.3. Chính sách đối với khu vực kinh doanh ...................................................... 51 5.2.4. Chính sách đối với tuổi doanh nghiệp ......................................................... 51 5.2.5. Chính sách đối với Thông tin kinh doanh ................................................... 52 5.2.6 Chính sách đối với tổng tài sản .................................................................... 52 5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ....................................... 53 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 ...................................................................................... 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 55 PHỤ LỤC - Danh sách các DNVVN được chọn khảo sát tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh tỉnh Long An - Thống kê mô tả các thang đo - Phân tích tương quan, hồi quy - Mô hình nghiên cứu được áp dụng vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Ý nghĩa CN Chi nhánh CP Chính Phủ ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long DN Doanh nghiệp Doanh nghiệp ngoài quốc DNNQD doanh DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ ĐVT Đơn vị tính KN Kinh nghiệm KSMS Khảo sát mức sống KV Khu vực LHDN Loại hình doanh nghiệp LVKD Lĩnh vực kinh doanh NĐ Nghị định NHTM Ngân hàng thương mại SPDV Sản phẩm dịch vụ TDHV Trình độ học vấn TSDB Tài sản đảm bảo TTKD Thông tin kinh doanh TTS Tổng tài sản VCSH Vốn chủ sở hữu vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU Tên Nội dung Trang Bảng 2.1 Phân loại DNVVN theo WB 9 Bảng 2.2 Phân loại DNVVN theo khối liên minh Châu Âu 10 Bảng 2.3 Phân loại DNVVN theo ngành hoạt động ở Việt Nam 11 Bảng 3.1 Các giả thiết nghiên cứu và dấu kỳ vọng 28 Tổng Dư nợ cho vay tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Bảng 4.1 34 Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An Dư nợ cho vay phân theo TSBĐ tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Bảng 4.2 35 Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An Bảng 4.3 Khả năng tiếp cận vốn vay 35 Bảng 4.4 Khu vực kinh doanh 36 Bảng 4.5 Lĩnh vực kinh doanh của DNVVN 36 Bảng 4.6 Thông tin kinh doanh của DNVVN 36 Bảng 4.7 Loại hình doanh nghiệp 37 Bảng 4.8 Tài sản đảm bảo 37 Bảng 4.9 Trình độ học vấn 37 Bảng 4.10 Kinh nghiệm vay vốn 38 Bảng 4.11 Ma trận tương quan giữa các biến 40 Bảng 4.12 Kiểm dịnh Chi-bình phương về độ phù hợp tổng quát 41 Bảng 4.13 Hệ số -2LL 41 Bảng 4.14 Khả năng dự báo chính xác của mô hình 42 Bảng 4.15 Kiểm định mức ý nghĩa của các hệ số hồi quy lần 1 43 Bảng 4.16 Kiểm định mức ý nghĩa của các hệ số hồi quy lần 2 43 Bảng 4.17 Tổng hợp các yếu tố có ý nghĩa thống kê 46 viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Tên Nội dung Trang Hình 3.1 Quy trình nghiên cứu 22 Hình 3.2 Mô hình nghiên cứu đề xuất 24 ix
1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1 Lý do chọn đề tài Hoạt động tín dụng là một mảng kinh doanh lớn của các ngân hàng thương mại, tuy nhiên xét về hoạt động tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) vẫn còn đang là một thị trường còn nhiều bỏ ngõ. Trong thời gian qua, hoạt động tín dụng DNVVN trên địa bàn Tỉnh Long An dường như tăng trưởng rất chậm, các chương trình tín dụng dành riêng cho nhóm khách hàng này tại Agribank Chi Nhánh tỉnh Long An chiếm tỷ trọng rất thấp trong dư nợ tín dụng tại đơn vị.Việc tiếp cận vốn vay của DNVVN vẫn còn nhiều khó khăn, chưa kết nối và tạo được dòng chảy vốn đến các doanh nghiệp, để phục hồi sản xuất, kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNVVN) phụ thuộc rất nhiều vào tiềm lực tài chính. Tiếp cận tài chính tốt giúp DNVVN giảm chi phí giao dịch, duy trì hoạt động hằng ngày, tạo cơ hội cho đầu tư và tăng trưởng trong dài hạn. Tuy nhiên, tiếp cận tín dụng vẫn là một thách thức đối với hầu hết các DNVVN, đặc biệt ở các nền kinh tế đang phát triển và nó cũng là một vấn đề quan trọng trong khu vực tư nhân và nhà nước. Tại Việt Nam, theo Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương - CIEM (2012) có khoảng 39% DN tiếp cận hạn chế hoặc khó khăn trong tiếp cận các khoản vay. Bài nghiên cứu này đo lường các yếu tố quyết định khả năng tiếp cận vốn vay của DNVVN, đồng thời gợi ý một số giải pháp nhằm tăng cường khả năng tiếp cận vốn vay của DNVVN. Thực tế, có những doanh nghiệp vay được vốn của từ các ngân hàng, còn không ít doanh nghiệp khác không vay được hoặc vay được với số vốn rất ít so với nhu cầu hiện nay của các doanh nghiệp tại Việt Nam nói chung và các DNVVN nói riêng. Đó là vấn đề mà từ lâu các doanh nghiệp cũng như ngân hàng luôn tìm ra phương pháp để lý giải. Vì vậy, đề tài: “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An ” sẽ đi sâu nghiên cứu, phân tích và đánh giá từ đó đưa ra những giải pháp giúp DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An tiếp cận vốn vay ngân hàng một cách tốt nhất
2 1.2. Một số công trình nghiên cứu trong nước và nước ngoài  Các nghiên cứu nước ngoài Ricardo N. Bebczuk (2004) với nghiên cứu: “Điều gì quyết định tiếp cận tín dụng của các DNVVN ở Argentina ?” Công trình này thảo luận về các yếu tố quyết định về tiếp cận tín dụng cho một mẫu khoảng 140 công ty vừa và nhỏ của Argentina, dựa trên cơ sở dữ liệu duy nhất do Liên minh công nghiệp Argentina thu thập năm 1999. Trong số các kết quả khác, bằng chứng cho thấy lãi suất cao và đáo hạn rất ngắn là một yếu tố quan trọng liên quan đến xác suất cho vay của ngân hàng, trong khi sự sẵn có của tài sản thế chấp dường như không ảnh hưởng đến xác suất đó. Tóm lại, kết quả dường như phù hợp với hành vi mạo hiểm của các ngân hàng trong chính sách cho vay đối với tập hợp các công ty này, một quan sát dường như mâu thuẫn với chiến lược bảo thủ của các ngân hàng tại Argentina. Wagema G. Mukiri (2011) với nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng của DNVVN, sử dụng phân tích cluster (phân nhóm các đối tượng có liên quan vào một nhóm đại diện bởi một biến) với các biến đưa vào mô hình liên quan đến đặc điểm của chủ DN và khẳng định: Tuổi tác, trình độ, kinh nghiệm kinh doanh của chủ DN có vai trò hình thành định hướng của doanh nhân trong việc hoạch định chiến lược vay vốn kinh doanh. Tuy nhiên, phương pháp này chưa chỉ ra mức độ ảnh hưởng cụ thể của từng yếu tố đến khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng của DNVVN. Aysa Ipek Erdogan (2018) với nghiên cứu: “Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tiếp cận DNVVN đến tài chính ngân hàng: Một nghiên cứu phỏng vấn với các chủ ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ”. Nghiên cứu định tính này đặt ra để xác định từ quan điểm của các chủ ngân hàng các yếu tố ảnh hưởng đến việc DNVVN tiếp cận các khoản vay ngân hàng. Phỏng vấn bán cấu trúc được thực hiện với 25 nhà quản lý ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ, và phân tích chuyên đề được sử dụng để phân tích các cuộc phỏng vấn. Kết quả cho thấy cam kết của một DNVVN đối với các nghĩa vụ tín dụng của nó, kết hợp với dữ liệu tài chính của nó, ảnh hưởng đến việc tiếp cận các khoản vay ngân hàng của DNVVN. Các ngân hàng đánh giá tính đầy đủ của vốn chủ sở hữu cho lĩnh vực hoạt động, khả năng sinh lời của công ty, tỷ lệ nợ và tỷ lệ nợ hiện tại và khả năng tạo ra dòng tiền đủ của công ty. Các yếu tố khác ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận các khoản
3 vay ngân hàng bao gồm thời gian mối quan hệ của công ty với ngân hàng, ngành mà công ty hoạt động, tuổi của công ty. Các công ty có mối quan hệ lâu dài với ngân hàng và các công ty lớn tuổi có thể tiếp cận tốt hơn với các khoản vay ngân hàng. Hơn nữa, các DNVVN ngành sản xuất có khả năng tiếp cận tài chính ngân hàng dễ dàng hơn. Hilario Languitone (2016) với nghiên cứu: “Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tiếp cận tài chính của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Mozambique: trường hợp các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở khu trung tâm Maputo”. Các DNVVN đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Mozambique. Tiếp cận tài chính là quan trọng đối với sự tăng trưởng của các DNVVN. Vì vậy, mục đích của nghiên cứu là thiết lập các yếu tố ảnh hưởng đến việc tiếp cận tài chính của các DNVVN. Các yếu tố đã được giải quyết bao gồm cấu trúc của khu vực tài chính, nhận thức về cơ hội tài trợ, yêu cầu tài sản thế chấp và các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ. Những phát hiện từ nghiên cứu này là có mối quan hệ giữa cấu trúc của ngành tài chính và tiếp cận tài chính của các DNVVN; có mối quan hệ giữa nhận thức về tài trợ và tiếp cận tài chính của các DNVVN; có mối quan hệ giữa các yêu cầu tài sản thế chấp và tiếp cận tài chính của các DNVVN; và có mối quan hệ giữa sự hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và khả năng tiếp cận tài chính của các DNVVN. Các kết quả nghiên cứu rất quan trọng cho phép chính phủ đưa ra các quy định, chương trình tài trợ và các đề án phù hợp nhằm cải thiện khả năng tiếp cận tài chính của các DNVVN. Nghiên cứu này kết luận rằng các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ cần được cung cấp cho các DNVVN để cải thiện khả năng tiếp cận tài chính và cần có thêm các chương trình tài trợ và các chương trình tài chính để hỗ trợ các DNVVN. Các nghiên cứu trong nước Tại Việt Nam đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, có thể liệt kê một số công trình chủ yếu như: Phạm Ngọc Linh (2009), “Những tháo gỡ ban đầu về khả năng tiếp cận hỗ trợ tín dụng cho DNVVN”. Đăng trên Tạp chí nghiên cứu kinh tế; năm 2009, số 6. Nghiên cứu của tác giả đã nêu những khó khăn của DNVVN trong quá trình tiếp cận vốn vay nhằm để phục vụ sản xuất kinh doanh và hướng tháo gỡ những khó khăn nhằm giúp DN đứng vững trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Đồng thời tác giả cũng đề xuất một số giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn về khả năng tiếp cận hỗ trợ tín dụng
4 cho DNVVN với một số giải pháp như: đa dạng hóa các quỹ và chương trình hỗ trợ phát triển DNNVV, đẩy mạnh hiện thực hóa việc đa dạng nguồn vốn, trong đó phát huy được nguồn vốn từ công chúng và từ chính cộng đồng doanh nghiệp, cần minh bạch về tài chính của các doanh nghiệp, nên tháo bỏ yêu cầu áp dụng biện pháp bảo đảm đối với các khoản cấp tín dụng từ các quỹ hỗ trợ DNNVV và cuối cùng cần khuyến khích các tổ chức tín dụng tham gia tài trợ tín dụng cho các DNNVV với những chương trình ưu đãi nhất định. Hạn chế của bài nghiên cứu này chỉ mới dừng ở việc nghiên cứu định tính, dựa trên dữ liệu thứ cấp để biện luận và đưa ra giải pháp, chưa có cuộc thăm dò nghiên cứu khảo sát thực tế để đánh giá một cách khách quan hơn. Nguyễn Quốc Nghi (2010), “Nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ của DNVVN ở thành phố Cần Thơ”. Nghiên cứu này nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) ở Tp. Cần Thơ. Mẫu được chọn là 389 DNNVV. Phương pháp thống kê mô tả và phân tích hồi qui tuyến tính đa biến được sử dụng trong nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các nhân tố mức độ tiếp cận chính sách hỗ trợ của Chính phủ, trình độ học vấn của chủ doanh nghiệp, quy mô doanh nghiệp, các mối quan hệ xã hội của doanh nghiệp và tốc độ tăng doanh thu ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của DNNVV ở Tp. Cần Thơ. Hạn chế của nghiên cứu này là tác giả mới thực hiện chọn mẫu đại diện ở một số Xã, Huyện ở TP Cần Thơ mà chưa thực hiện chọn mẫu trên diện rộng trải dài khắp địa bàn TP. Cần Thơ nên mẫu chưa có tính đại diện cao. Nguyễn Hồng Hà (2013) đã sử dụng phương pháp phân tích hồi quy Binary logistic và phương pháp EFA linh hoạt để nghiên cứu mức độ tác động của các yếu tố từ phía DN và ngân hàng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của DNNVV trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Tác giả tiến hành điều tra 120 DN và 10 ngân hàng tại 06 huyện và 01 thành phố của Trà Vinh với 11 yếu tố phân tích. Kết quả chỉ ra rằng, 04 yếu tố từ phía DNNVV gồm: Uy tín của DN, phương án sản xuất kinh doanh, lập báo cáo tài chính và tài sản đảm bảo đều tác động cùng chiều đến khả năng vay vốn của DNNVV, trong đó biến uy tín của DN có tác động mạnh nhất do có hệ số điểm nhân tố lớn nhất (0,301). Tác giả nhận định, nếu thời gian cho vay phù hợp với mục đích vay vốn, quy
5 trình xem xét nhanh chóng, thủ tục vay vốn tín dụng càng rõ ràng, kết hợp lãi suất giảm thì khả năng tiếp cận và vay được vốn của DN càng được nâng cao. Hạn chế của nghiên cứu này là giải pháp vẫn chủ động từ phía ngân hàng, chưa hướng đến sâu những giải pháp từ DN chủ động tạo tiền đề để tiếp cận vốn vay hiệu quả. Nguyễn Văn Lê (2014) sử dụng phương pháp ước lượng bình phương nhỏ nhất (OLS) để đánh giá khả năng tăng trưởng tín dụng cho DNNVV của Việt Nam khi nền kinh tế mất ổn định và đã chỉ ra 2 yếu tố ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng tín dụng ngân hàng, đó là quy mô của DN và mức độ thanh khoản. Tuy vậy, trong quá trình thực hiện phương pháp OLS vẫn còn vướng mắc một số hạn chế biến phụ thuộc trong mô hình. Trần Thị Hồng Thúy (2016), “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thị xã Dĩ An”. Nghiên cứu nhằm phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) ở tại thị xã Dĩ An – Bình Dương. Nghiên cứu cho thấy, các nhân tố giới tính, trình độ học vấn, lệ phí/chi phí khác ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các DNVVN ở thị xã Dĩ An – Bình Dương. Sự hạn chế và nhạy cảm trong việc thu thập thông tin có liên quan đến doanh nghiệp dẫn đến kết quả khảo sát chưa phản ánh đầy đủ thông tin cần đánh giá. Đề tài chỉ dừng lại ở phạm vi cơ quan thị xã Dĩ An chứ chưa mở rộng với quy mô toàn tỉnh và trong các lĩnh vực hành chính công khác. Đề tài dùng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng, phương pháp này đòi hỏi phải được huấn luyện về kỹ năng và có kinh nghiệm trả lời câu hỏi khảo sát. Vì vậy, các thang đo chỉ biểu hiện ở mức độ tương đối về việc tiếp cận vốn tín dụng tại thị xã Dĩ An. Các công trình nghiên cứu nêu trên đã có nhiều đóng góp cho hướng nghiên cứu của tác giả. Tuy nhiên, chưa có đề tài nào nghiên cứu về khả năng tiếp cận vốn vay của DNVVN trên địa bàn Tỉnh Long An. Chính vì vậy, hướng nghiên cứu của tác giả có ý nghĩa đóng góp về lý luận và cả thực tiễn. Luận văn “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An”. chưa có sự trùng lắp về phạm vi và đối tượng nghiên cứu với bất kỳ công trình nào 1.3 Mục tiêu nghiên cứu
6 - Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An - Xác định yếu tố và mức độ ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An - Đưa ra một số hàm ý giúp DNVVN tiếp vốn vay tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An. 1.4 Câu hỏi nghiên cứu Với mục tiêu và phạm vi nghiên cứu đã trình bày, đề tài cần phải trả lời những câu hỏi sau: Những yếu tố nào ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An? Mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An? Hàm ý quản trị nào giúp Ban Giám Đốc các DNVVN trên địa bàn Tỉnh Long An tiếp cận được nguồn vốn cho vay của Agribank Chi Nhánh tỉnh Long An? 1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.5.1. Đối tượng Đối tượng nghiên cứu là các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An Đối tượng khảo sát: Các DNVVN đã vay và không được xét duyệt vay vốn tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An 1.5.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu trong phạm vi các DNVVN đã hoặc đang tiếp cận vay vốn tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An. Thời gian nghiên cứu: Tháng 08/2018-10/2018
7 1.6 Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận của nghiên cứu này tập trung vào các giả thuyết thử nghiệm, thông qua việc áp dụng các kỹ thuật mô hình hóa nghiên cứu. Các số liệu định lượng và định tính đã được thu thập để xác định mối quan hệ giữa các biến độc lập ảnh hưởng đến biến số phụ thuộc, sự tiếp cận vay vốn của các DNVVN. Phân tích tương quan được tiến hành để kiểm tra sự tồn tại của vấn đề đa chấn động. Phân tích hồi quy đa biến được sử dụng để kiểm tra mức độ ảnh hưởng của từng biến độc lập tới việc các DNVVN tiếp cận với việc vay nợ. 164 người tham gia đã được tuyển dụng từ các nhà khai thác kinh doanh từ Tanzania: Khu vực ven biển (Dar es Salaam); Vùng phía Bắc (Arusha); Vùng Nam và Cao nguyên (Mbeya); Khu Miền Hồ (Mwanza) và Zanzibar (Unguja). Các doanh nghiệp vừa và nhỏ được lựa chọn là những doanh nghiệp của Bộ Công nghiệp, Thương mại và Tiếp thị công nhận; Phòng Thương mại và Công nghiệp Tanzania (TCCIA); và Tổ chức Phát triển Công nghiệp Nhỏ (SIDO). Với tổng số DNVVN hiện nay đã và đang vay vốn, không vay được vốn tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An là 814 hồ sơ. Việc thu thập dữ liệu được thực hiện thông qua việc thu thập các thông tin của DNVVN bằng cách tra cứu hồ sơ vay của khách hàng đã vay và không được xét duyệt hồ sơ vay vốn được lưu trữ trong hồ sơ khách hàng của phòng tín dụng Khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An để phục vụ công tác nghiên cứu. Trên cơ sở dữ liệu thu thập được với sự hỗ trợ của Excel và phần mềm SPSS 20.0. Tác giả phân tích thống kê mô tả, phân tích hồi quy thông qua mô hình kinh tế lượng với mô hình Binary Logistic để kiểm tra các giả thiết dựa trên mối quan hệ giữa biến phụ thuộc và biến độc lập. Đề tài sử dụng phương pháp phân tích tổng quan, thống kê suy luận dựa vào các kết quả đạt được ở các phần trên để đánh giá tình hình tiếp cận vốn tín dụng của DNNVV, đề xuất một số gợi ý chính sách nhằm nâng cao khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An 1.7. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài 1.7.1 Đóng góp về mặt lý thuyết
8 Bổ sung cơ sở lý thuyết và bổ sung vào hệ thống thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận cho vay vốn của các DNVVN cho phù hợp với bối cảnh nghiên cứu. 1.7.2 Đóng góp về mặt thực tiễn Luận văn sẽ là tài liệu tham khảo có giá trị để lãnh đạo Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An đề ra các chính sách và giải pháp phù hợp trong việc mở rộng cho vay đối với các DNVVN. Là tài liệu giúp các DNVVN trước khi vay vốn tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam - Chi Nhánh Long An hiểu được quy trình cho vay tại ngân hàng, những yêu cầu cần thiết và điều kiện vay 1.8 Kết cấu của đề tài Đề tài nghiên cứu được chia thành 5 chương: Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu Chương 2: Cơ sở lý luận Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận Chương 5: Kết luận và hàm ý chính sách
9 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1 Lý thuyết về tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa 2.1.1. Những vấn đề cơ bản về doanh nghiệp nhỏ và vừa Doanh nghiệp nhỏ và vừa là một trong những đối tượng doanh nghiệp có đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Tùy thuộc điều kiện kinh tế - xã hội, chiến lược, mục tiêu và định hướng của mỗi quốc gia, khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa được định nghĩa khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung doanh nghiệp nhỏ và vừa có chung một nội dung như sau: DNVVN là cơ sở sản xuất kinh doanh vì lợi nhuận, có quy mô doanh nghiệp giới hạn theo các tiêu thức như: số lao động, tổng nguồn vốn, tổng tài sản hay doanh thu hàng năm, và các tiêu thức khác thay đổi theo từng thời kỳ nhất định của mỗi quốc gia (Nguyễn Minh Kiều (2007), “Nghiệp vụ Ngân hàng hiện đại”, NXB Hà Nội). Theo quan niệm của ngân hàng thế giới (WB) và công ty tài chính quốc tế (IFC) thì doanh nghiệp nhỏ và vừa là những doanh nghiệp có quy mô vốn, lao động và doanh thu nhỏ. Bảng 2.1. Phân loại DNVVN theo WB Quy mô Nhân viên Tài sản Doanh thu hàng năm Siêu nhỏ
10 Bảng 2.2. Phân loại DNVVN theo khối liên minh Châu Âu Quy mô Nhân viên Doanh thu hàng năm Siêu nhỏ