Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Chương Mỹ

Chia sẻ: Tomjerry001 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

54
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là thực trạng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Chi nhánh Chương Mỹ trong 3 năm gần đây (2013, 2014,2015) qua các số liệu, báo cáo thu thập được để thấy được những điểm mạnh, điểm yếu, điểm đã được và chưa được. Xác định mục tiêu nghiên cứu là tìm kiếm các giải pháp thích hợp với hoàn cảnh thị trường trong thời gian sắp tới nhằm nâng cao hơn nữa hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Chi nhánh Chương Mỹ trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Chương Mỹ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- LÊ THỊ MINH ANH PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH CHƢƠNG MỸ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- LÊ THỊ MINH ANH PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH CHƢƠNG MỸ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐÀO MINH PHÚC XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này do chính tôi thực hiện, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Đào Minh Phúc. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực, tài liệu trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn. Nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Lê Thị Minh Anh
LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian nghiên cứu nghiêm túc, đến nay tôi đã hoàn thành bản luận văn để bảo vệ tốt nghiệp theo kế hoạch của Trường đại học Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội. Có được kết quả này, bên cạnh nỗ lực của bản thân, tôi đă nhận được sự đóng góp vô cùng qu báu t một số cá nh n và tập thể: Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn đến tập thể quý Thầy Cô giáo Trường đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, những người đã tận tình truyền đạt kiến thức cho tôi trong khóa học cao học Tài chính - Ng n hàng v a qua. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Đào Minh Phúc đã hướng dẫn, giúp đỡ tận tình và trách nhiệm để tôi hoàn thành bản luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Lãnh đạo Ng n hàng, lãnh đạo các phòng ban, các anh chị cán bộ công nhân viên, các khách hàng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Chương Mỹ, Hà Nội đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình hoàn thành bản luận văn này. Những lời cảm ơn sau cùng tôi xin gửi lời cảm ơn gia đình, đồng nghiệp, bạn bè đã động viên, ủng hộ và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành được luận văn tốt nghiệp này. Tác giả Lê Thị Minh Anh
MỤC LỤC Danh mục các ký hiệu viết tắt .................................................................................. I Danh mục các bảng .................................................................................................. II Danh mục các hình vẽ .............................................................................................III Danh mục các biểu đồ ............................................................................................ IV Mở đầu .......................................................................................................................1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ. ..........5 1.1 Tổng quan về tình hình nghiên cứu...................................................................... 5 1.2 Cơ sở lý luận về cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thƣơng mại......................................................................................................................................... 7 1.2.1 Doanh nghiệp v a và nhỏ ....................................................................................... 7 1.2.2 Cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ của ng n hàng thương mại. ........... 12 1.3 Phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thƣơng mại .......................................................................................................................20 1.3.1 Quan niệm phát triển cho vay Doanh nghiệp v a và nhỏ của ngân hàng thương mại. ..................................................................................................................... 20 1.3.2 Sự cần thiết của phát triển cho vay Doanh nghiệp v a và nhỏ của NHTM...... 22 1.3.3 Các tiêu chí đánh giá phát triển cho vay đối với DNVVN của Ngân hàng thương mại. ..................................................................................................................... 23 1.3.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển cho vay đối với DNVVN của Ng n hàng thương mại................................................................................................. 30 Tóm tắt chƣơng 1 ....................................................................................................37 CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................38 2.1 Phƣơng pháp thu thập số liệu .................................................................................38 2.1.1 Phương pháp nghiên cứu..................................................................................... 38 2.1.2 Phương pháp thống kê mô tả ........................................................................ 40
2.2 Phƣơng pháp phân tích số liệu................................................................................41 2.2.1 Phương pháp thống kê và phân tích dữ liệu thống kê ......................................... 41 2.2.2 Phương pháp phân tích so sánh ............................................................................ 42 2.2.3 Phương pháp ph n tích tỷ lệ.................................................................................. 43 Tóm tắt chƣơng 2 ....................................................................................................45 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH CHƢƠNG MỸ ............................................46 3.1. Tổng quan về Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Chƣơng Mỹ....................................................................................................46 3.1.1. Sự hình thành và phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Chương Mỹ....................................................................... 46 3.1.2. Cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ phòng ban của Chi nhánh ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – CN Chương Mỹ.................................................. 47 3.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – chi nhánh Chương Mỹ. ............................................................ 50 3.2. Thực trạng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng AGRIBANK - chi nhánh Chƣơng Mỹ ................................................................56 3.2.1 Quy trình cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại ngân hàng AGRIBANK - Chi nhánh Chương Mỹ. ....................................................................56 3.2.2 Thực trạng phát triển cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam- Chi nhánh Chương Mỹ. .......................... 60 3.3 Đánh giá thực trạng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại AGRIBANK - Chi nhánh Chƣơng Mỹ giai đoạn 2013-2015. ...................................71 3.3.1 Một số ết quả đạt được ........................................................................................ 71 3.3.2 Hạn chế và nguyên nhân. ...................................................................................... 74
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH CHƢƠNG MỸ ............................................81 4.1. Định hƣớng phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng AGRIBANK - Chi nhánh Chƣơng Mỹ .........................................................................81 4.2. Giải pháp phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại AGRIBANK - Chi nhánh Chƣơng Mỹ ...........................................................................................................82 4.2.1 Hoàn thiện sản phẩm dịch vụ hiện có đồng thời phát triển các sản phẩm dịch vụ cho vay DNVVN mới. .................................................................................................... 82 4.2.2 Đảm bảo thực hiện nghiêm túc cùng với việc đổi mới và hoàn thiện quy trình cho vay DNVVN............................................................................................................. 83 4.2.3 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .................................................................. 88 4.2.4 Nâng cao hiệu quả hoạt động Maketing ngân hàng. ........................................... 90 4.2.5 Chú trọng công tác quản lý các khoản vay cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ tại ngân hàng Agribank – chi nhánh Chương Mỹ ............................................................. 93 4.3. Kiến nghị.....................................................................................................................93 4.3.1 Kiến nghị đối với Ng n hàng nhà nước ............................................................... 93 4.3.2 Kiến nghị đối với ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam 94 Kết luận ....................................................................................................................97 Tài liệu tham khảo ..................................................................................................98 Phụ lục ....................................................................................................................100 Bảng câu hỏi khảo sát ...........................................................................................100 Phụ lục ....................................................................................................................103 Bảng câu hỏi khảo sát ...........................................................................................103
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa Ng n hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 1 AGRIBANK Việt Nam AGRIBANK- CN Ng n hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 2 Chương Mỹ Việt Nam chi nhánh Chương Mỹ Cán bộ công nh n viên 3 CBCNV Cán bộ tín dụng 4 CBTD Doanh nghiệp 5 DN Doanh nghiệp v a và nhỏ 6 DNVVN Hội đồng tín dụng 7 HĐTD Ng n hàng nhà nước 8 NHNN Ngân hàng thương mại 9 NHTM Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 10 NN&PTNT Phòng giao dịch 11 PGD Tổ chức tín dụng 12 TCTD Tổ chức inh tế 13 TCKT Tín dụng 14 TD Tài sản đảm bảo 15 TSĐB Ủy ban nh n d n 16 UBND Rủi ro tín dụng 17 RRTD Sản xuất inh doanh 18 SXKD i
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang Tình hình huy động vốn tại Agriban - Chi 1 Bảng 3.1 nhánh Chương Mỹ 51 Tình hình sử dụng vốn tại Agriban - Chi 2 Bảng 3.2 nhánh Chương Mỹ 53 Tình hình hoạt động dịch vụ tại Agribank- 3 Bảng 3.3 Chi nhánh Chương Mỹ 54 Kết quả inh doanh tại Agriban - Chi 4 Bảng 3.4 nhánh Chương Mỹ 55 Doanh số cho vay DNVVN của Agriban - 5 Bảng 3.5 CN Chương Mỹ năm 2013-2015 60 Dự nợ cho vay DNVVN của Agriban - CN 6 Bảng 3.6 Chương Mỹ 60 7 Bảng 3.7 Cơ cấu cho vay DNVVN theo thời hạn vay 61 8 Bảng 3.8 Cơ cấu cho vay DNVVN theo ngành nghề 63 Cơ cấu cho vay DNVVN theo tài sản đảm 9 Bảng 3.9 bảo 64 Doanh số thu nợ cho vay DNVVN của 10 Bảng 3.10 Agribank- CN Chương Mỹ 65 Vòng quay vốn tín dụng cho vay DNVVN 11 Bảng 3.11 của Agriban - CN Chương Mỹ 65 Tình hình nợ quá hạn, nợ xấu t 2013-2015 12 Bảng 3.12 của Agriban - CN Chương Mỹ 66 Lơi nhuận t hoạt động cho vay DNVVN 13 Bảng 3.13 của Agriban - CN Chương Mỹ 67 ii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 3.1 Cơ cấu tổ chức của Agriban - Chương Mỹ. 48 iii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ STT Biểu đồ Nội dung Trang 1 Biểu đồ 3.1 Huy động vốn theo đối tượng hách hàng 51 2 Biểu đồ 3.2 Cơ cấu cho vay DNVVN theo thời hạn vay 62 3 Biểu đồ 3.3 Cơ cấu cho vay DNVVN theo tài sản đảm 64 bảo iv
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam là một nước đang phát triển với nhiều tiềm năng về kinh tế - xã hội và ngày càng khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế bằng những thành tựu khả quan trong thời gian qua. Năm 2015 được dự đoán là nền kinh tế sẽ bước vào giai đoạn phục hồi, tuy nhiên trước mắt vẫn còn rất nhiều hó hăn thách thức đang chờ, ngành ng n hàng cũng hông nằm ngoài sự ảnh hưởng đó. Đặc biệt năm 2016 hi Việt Nam gia nhập các hiệp định thương mại quốc tế TPP, gia nhập cộng đồng AEC là dấu ấn của sự hội nhập toàn diện mọi mặt trong nền kinh tế nước ta. Trong bối cảnh đó, hoạt động kinh doanh ngân hàng là hoạt động trong môi trường cạnh tranh quyết liệt nhất và chứa đựng nhiều rủi ro nhất cả về tính đa dạng và mức độ thiệt hại. Các ngân hàng muốn tồn tại và chiến thắng trong cạnh tranh thì cần chuyển dịch cơ cấu đầu tư hợp l , tăng trưởng cho vay, đa dạng hóa các danh mục đầu tư cho vay, ph n tán rủi ro và nâng cao vị thế cạnh tranh. Trong bối cảnh đó, hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ đang mở ra một cơ hội mới cho các ngân hàng nói chung, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) nói riêng. Ở Việt Nam, các doanh nghiệp v a và nhỏ (DNVVN) đang chiếm tỉ trọng lớn và hoạt động trên mọi vùng miền. Những năm qua, các doanh nghiệp v a và nhỏ đã phát triển mạnh mẽ. Theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư năm 2008, số doanh nghiệp v a và nhỏ chiếm hơn 97% số doanh nghiệp cả nước. Khối doanh nghiệp này đóng vai trò quan trọng trong tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, giúp huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển, xóa đói, giảm nghèo ở địa phương. Số liệu thống kế cho thấy, doanh nghiệp v a và nhỏ bình quân tạo thêm 500.000 lao động mới/năm, sử dụng tới 51% lao động xã hội, đóng góp hơn 40% GDP. Tuy nhiên, do quy mô tài chính còn nhỏ hẹp nên vấn đề về vốn luôn là một trong những trở ngại lớn nhất đối với sự phát triển của các DNVVN. Với số lượng lớn và nhu cầu về vốn cao để đầu tư cho sản xuất kinh doanh, các DNVVN trở thành nhóm khách hàng mục tiêu của hầu hết các ng n hàng thương mại tại 1
nước ta hiện nay, trong đó có Ng n hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. Đảng và Nhà nước ta đang rất coi trọng việc tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp v a và nhỏ, giúp các doanh nghiệp này bắt kịp với trình độ sản xuất, công nghệ trên thế giới, sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực dồi dào trong nước… Nhận thức được tiềm năng và sự phát triển của nhóm khách hàng này, trong những năm qua, ng n hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam- Chi nhánh Chương Mỹ coi đối tượng DNVVN là mục tiêu phát triển thị phần, tăng trưởng tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho ngân hàng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc phát triển cho vay DNVVN tại chi nhánh Chương Mỹ bên cạnh những thành công tích cực đã dạt được vẫn còn những tồn tại cần khắc phục do nhiều nguyên nhân chủ quan cũng như nguyên nh n hách quan. Trước yêu cầu hội nhập và nhu cầu cho vay ngày càng cao, hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam cần được phát triển mạnh hơn và hoạt động hiệu quả hơn. Vì vậy, tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài "Phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Chương Mỹ” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ. 2. Câu hỏi nghiên cứu Mục tiêu đề tài được thể hiện qua việc làm sáng tỏ một số câu hỏi sau : - Nhận dạng về loại hình Doanh nghiệp v a và nhỏ, cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ có gì khác so với cho vay doanh nghiệp lớn và cho vay cá nhân? Tại sao Ngân hàng Agribank phải phát triển cho vay đối với loại hình này trong giai đoạn hiện nay ? - Việc phát triển cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ tại Agribank chi nhánh Chương Mỹ hiện nay như thế nào ? - Giải pháp nào để phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại Agribank Chi nhánh Chương Mỹ trong thời gian tới? Để thực hiện được những giải pháp này, cần những điều kiện gì? 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2
- Mục tiêu nghiên cứu : Ph n tích được thực trạng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại Agribank Chi nhánh Chương Mỹ trong 3 năm gần đ y (2013, 2014,2015) qua các số liệu, báo cáo thu thập được để thấy được những điểm mạnh, điểm yếu, điểm đã được và chưa được. Xác định mục tiêu nghiên cứu là tìm kiếm các giải pháp thích hợp với hoàn cảnh thị trường trong thời gian sắp tới nhằm n ng cao hơn nữa hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại Agribank Chi nhánh Chương Mỹ trong thời gian tới. - Nhiệm vụ nghiên cứu : Để thực hiện được mục tiêu trên, Ta cần phải thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau : + Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại ngân hàng. Các tiêu chí để phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ + Phân tích thực trạng, chỉ ra các nguyên nhân, hạn chế cũng như đánh giá thực trạng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại Agribank- Chi nhánh Chương Mỹ + Đề xuất hệ thống các giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại Agribank Chi nhánh Chương Mỹ trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu : Hoạt động cho vay và phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ của ng n hàng thương mại - Phạm vi nghiên cứu : Đề tài được nghiên cứu tại Agribank Việt Nam - Chi nhánh Chương Mỹ trong 3 năm 2013, 2014, 2015. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu : Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu định lượng, phương pháp thống kê mô tả, so sánh, phân tích và tổng hợp các con số biến động qua các năm, t đó đưa ra các nhận định, kết luận liên quan đến thực trạng phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại Agribank chi nhánh Chương Mỹ và đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ tại ngân hàng này. Cách lấy số liệu, dữ liệu phân tích: Bên cạnh các báo cáo tài chính, tài liệu của ngân hàng, nguồn dữ liệu của các tổ chức thống kê quốc tế, đề tài tham khảo 3
thêm các tài liệu, công trình nghiên cứu khoa học có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để thu thập dữ liệu, số liệu làm cơ sở để áp dụng. 6. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, danh mục các t viết tắt, danh mục bảng biểu, danh mục tài liệu tham khảo, mục lục, kết luận, luận văn được chia thành 04 chương, cụ thể như sau : Phần giới thiệu Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và những vấn đề chung về phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ Chương 2 : Phương pháp nghiên cứu Chương 3 : Thực trạng phát triển cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Chương Mỹ giai đoạn 2013 – 2015 Chương 4 : Giải pháp phát triển cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Chương Mỹ. 4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ. 1.1 Tổng quan về tình hình nghiên cứu Tại Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu về phát triển cho vay đối với doanh nghiệp v a và nhỏ và nhìn chung đã cung cấp hệ thống cơ sở lý luận khá chuẩn mực về cho vay ng n hàng đối với doanh nghiệp v a và nhỏ trên nhiều khía cạnh khác nhau về các sản phẩm cho vay, loại hình cho vay, hiệu quả của TDNH, mức độ phụ thuộc của doanh nghiệp v a và nhỏ vào TDNH… trong các điều kiện kinh tế hác nhau.Trong đó, có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau: Bài viết của tác giả ThS Nguyễn Thị Kim L (2009) : “Cho vay ngân hàng trong việc hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Thái Bình”, Tạp chí nghiên cứu Tài chính- kế toán số 8 (97)/2013, t trang 38 đến trang 41. Đưa ra đóng góp đối với doanh nghiệp v a và nhỏ : N ng cao năng lực và hiệu quả kinh doanh tạo niềm tin đối với NHTM trên cơ sở xây dựng chiến lược kinh doanh, xây dựng được dự án đầu tư hả thi làm cơ sở để tiếp cận vốn. Đóng góp đối với Ngân hàng: Đầu tư cho vay đúng mức cho khối doanh nghiệp v a và nhỏ trong tỉnh, phát triển hình thức huy động vốn mới; điều chỉnh theo hướng nới lỏng điều kiện tiếp cận vốn; phân loại các nhóm khách hàng. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Học viện của tác giả Nghiêm Văn Bảy (2009) về : “Cho vay với việc phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện nay”, Tạp chí nghiên cứu tài chính- kế toán 8(73) trang 27-28. Trong nghiên cứu này, tác giả đã làm rõ các căn cứ lý luận khách quan của việc phát triển các loại hình cho vay cho sự phát triển các doanh nghiệp v a và nhỏ ở Việt Nam. Đánh giá một cách tổng quan và kết quả hỗ trợ về vốn cho các doanh nghiệp v a và nhỏ qua kênh cho vay trong thời gian qua. T đó, hình thành các giải pháp cho vay mang tính tổng thể nhưng có thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp v a và nhỏ trong nền kinh tế thị trường ở nước ta. Xây dựng mô hình hệ thống cho vay để hỗ trợ cho các doanh nghiệp v a và nhỏ ở Việt Nam. Bài viết của ThS Trần Thị Hường : “Vay vốn ngân hàng thách thức lớn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ”, Tạp chí Kinh tế hợp tác Việt Nam, ngày 22 tháng 08 năm 2011 bài viết đề cập đến nguyên nhân khiến các doanh nghiệp v a và nhỏ chưa có phương án inh doanh hả thi, tài sản bảo đảm, tình hình tài chính, nguồn vốn tự 5
có của các doanh nghiệp v a và nhỏ còn hạn chế, uy tín chưa cao. Do đó, việc tiếp cận vốn khó. Luận văn Thạc sĩ của Nguyễn Thị Bắc – Học viện Ngân hàng(2013) với đề tài: “Giải pháp mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam- Chi nhánh Ba Đình”. Công trình nghiên cứu đã đưa ra cơ sở lý thuyết của phát triển và chất lượng tín dụng ng n hàng đối với doanh nghiệp v a và nhỏ, nghiên cứu thực trạng hoạt động phát triển và cho vay ng n hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam- CN Ba Đình đối với doanh nghiệp v a và nhỏ, đưa ra các giải pháp thiết thực, cụ thể cho phát triển và nâng cao chất lượng tín dụng đối với doanh nghiệp v a và nhỏ. Luận văn Thạc sĩ của Phạm Nguyễn Hoàng Anh– Học viện Ngân hàng(2014) với đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Quảng Ninh. ” Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận về cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ và chất lượng cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ của ng n hàng thương mại ph n tích, đánh giá tình trạng cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ và chất lượng cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ của ng n hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam- Quảng Ninh, t đó tìm ra được nguyên nh n và rút ra được những hạn chế vẫn còn tồn tại cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ tại Ng n hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam– Quảng Ninh. Luận văn Thạc sĩ của Hoàng Thị Hoài Thương– Học viện Ngân hàng(2015) với đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Phú Thọ”. Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về hoạt động tín dụng doanh nghiệp v a và nhỏ và chất lượng tín dụng doanh nghiệp v a và nhỏ. Đưa ra những giải pháp cụ thể nâng cao chất lượng tín dụng doanh nghiệp v a và nhỏ tại Ng n hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Phú Thọ. Nội dung các bài viết và đề tài luận văn nêu trên đều đã đề cập đến lý luận chung về hoạt động cho vay DNVVN, chỉ ra được thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng trong phạm vi chi nhánh của một số NHTM. Tuy nhiên tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam- Chi nhánh Chương Mỹ chưa có đề tài nào nghiên cứu về phát triển cho vay 6
DNVVN. Các chi nhánh khác nhau thì có những đặc điểm khác nhau về vị trí, đặc thù nhân sự, tình hình kinh tế xã hội địa phương. Chính vì vậy rất cần những nghiên cứu cụ thể tại chi nhánh. T đó để đánh giá thực trạng và đưa ra những giải pháp mang tính khả thi, phù hợp cho Chi nhánh. Vì vậy, việc nghiên cứu và phân tích hoạt động cho vay doanh nghiệp v a và nhỏ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh Huyện Chương Mỹ, TP.Hà Nội là hết sức cần thiết, nhất là đối với một ngân hàng huyện sẽ gặp những thuận lợi, hó hăn như thế nào, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động và cạnh tranh như hiện nay? 1.2 Cơ sở lý luận về cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng thƣơng mại 1.2.1 Doanh nghiệp vừa và nhỏ 1.2.1.1 Khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ Trước khi tìm hiểu khái niệm DNVVN, ta cần tìm hiểu thế nào là doanh nghiệp nói chung. Theo khoản 7 Điều 4 Luật doanh nghiệp 2015 ngày 26/11/2014 “Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh” Để phù hợp với xu thế mới này, ngày 30/06/2009 Chính phủ đã ban hành nghị định số 56/2009/NĐ-CP về trợ giúp phát triển các DNVVN, có hiệu lực t ngày 20/08/2009. Theo Điều 3 nghị định này, “Doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp) hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên)”, cụ thể như sau: 7
Bảng 1. 1.Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ Quy mô Doanh nghiệp Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa siêu nhỏ Khu vực Số lao Tổng Số lao động Tổng nguồn vốn Số lao động động nguồn vốn I. Nông, lâm 10 người 20 tỷ đồng t trên 10 đến t trên 20 đến t trên 200 đến nghiệp và thủy trở xuống trở xuống 200 người 100 tỷ đồng 300 người sản II. Công nghiệp 10 người 20 tỷ đồng t trên 10 đến t trên 20 đến t trên 200 đến và xây dựng trở xuống trở xuống 200 người 100 tỷ đồng 300 người III. Thương mại 10 người 10 tỷ đồng t trên 10 đến t trên 10 đến t trên 50 đến và dịch vụ trở xuống trở xuống 50 người 50 tỷ đồng 100 người (Nguồn: Điều 3 nghị định số 56/2009/NĐ-CP) 1.2.1.2 Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ  Về cơ cấu tổ chức và quản lý doanh nghiệp Các DNVVN thường có cơ cấu tổ chức sản xuất và quản l đơn giản, gọn nhẹ với số lượng lao động ít. Trong một ch ng mực nào đó, hi doanh nghiệp có quy mô nhỏ, hoạt động ít phức tạp thì cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, linh hoạt sẽ là ưu điểm lớn giúp các doanh nghiệp năng động hơn, dễ dàng th m nhập s u và thích ứng nhanh với nhu cầu thị trường. Với số lượng nh n viên ít sẽ đảm bảo sự thống nhất trong các quyết sách t lãnh đạo cho đến nh n viên, t đó quá trình triển hai và thực hiện ế hoạch inh doanh cũng sẽ dễ dàng, nhanh chóng hơn. Một đặc điểm khác về cơ cấu tổ chức của các DNVVN là so với các doanh nghiệp lớn thì ở các DNVVN, người trực tiếp điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh thường là chủ sở hữu hoặc các cổ đông lớn của doanh nghiệp, do đó, quyền lợi của người quản l được gắn sát với quyền lợi của người chủ sở hữu. Điều này giúp cho người quản lý doanh nghiệp có khả năng tự quyết cao trong công việc, biết chớp lấy những cơ hội thuận lợi, tự do sáng tạo trong kinh doanh, thích ứng nhanh với những sự thay đổi của thị trường.  Về nguồn nhân lực 8
Về người quản lý doanh nghiệp: Hoạt động sản xuất inh doanh trên thương trường luôn chứa đựng sự cạnh tranh đầy khốc liệt và cam go. Do đó, nó đòi hỏi những người chủ doanh nghiệp phải có trình độ kiến thức cao, năng lực quản lý giỏi thì mới có thể thành công trong inh doanh, đưa doanh nghiệp của mình ngày càng phát triển. Trong hi đó, trình độ quản lý của chủ DNVVN lại bị hạn chế, thiếu thông tin, chưa được đào tạo, thiếu sự hiểu biết đầy đủ về quản lý doanh nghiệp. Hơn nữa, quy mô sản xuất nhỏ, sản phẩm tiêu thụ không nhiều, các DNVVN khó có thể trả lương cao cho người lao động nên gặp rất nhiều hó hăn trong quản lý và điều hành doanh nghiệp. Về đội ngũ lao động: Chất lượng lao động trong các DNVVN còn rất thấp, g y hó hăn cho việc quản lý và sử dụng lao động, cũng như ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của DN. Các DN này thường tận dụng nguồn lao động rẻ tại địa phương, họ ít được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ do đó hiệu quả lao động chưa cao. Hơn nữa, các DN này có vốn ít nên hiếm có các chương trình đào tạo giúp nâng cao tay nghề cho lao động của doanh nghiệp. Mặt khác, do quy mô nhỏ, đem lại lợi nhuận thấp, môi trường làm việc không chuyên nghiệp, khiến các DNVVN khó có khả năng thu hút lao động có trình độ cao.  Về khả năng tài chính Vốn luôn là vấn đề hó hăn nhất đối với sự hình thành và phát triển của các DNVVN. Mặc dù có sự tăng trưởng nhanh về số lượng nhưng nếu xét quy mô vốn của các DNVVN thì lại rất thấp và sự tăng trưởng cũng hông cao. Chủ yếu vốn của các DNVVN tồn tại dưới dạng hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu, và chỉ một phần nhỏ ở dạng tiền mặt. Các nhà đầu tư, các tổ chức tài chính thường e ngại khi tài trợ cho các doanh nghiệp này bởi các DNVVN chưa có được uy tín trên thị trường, khả năng cạnh tranh hông cao cũng như chưa tạo lập được khả năng trả nợ. Vốn chủ sở hữu thấp, năng lực tài chính chưa cao vì vậy DNVVN rất khó tiếp cận được các nguồn vốn tín dụng của các NHTM. Doanh nghiệp muốn vay được vốn t các NHTM thì trước tiên doanh nghiệp phải tạo lập được dự án đầu tư có tính khả thi cao, tuy nhiên do trình độ, khả năng quản l cũng như hả năng dự báo trước những biến động của ngành, của nền kinh tế còn kém nên không ít những dự án kinh doanh của các DNVVN hông đáp ứng được yêu cầu của các ngân hàng. 9