Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển - Chi nhánh Bắc Hà Nội

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:96

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn là dựa trên cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ thẻ ngân hàng đề từ đó đề xuất các giải pháp phát triển dịch vụ thẻ của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển - Chi nhánh Bắc Hà Nội

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHOA SAU ĐẠI HỌC -------- LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN – CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60340201 Học viên : Nguyễn Hà Thư Giáo viên hướng dẫn : TS. Đặng Thị Hà Lớp : TC09.B1 Niên khoa : 2016 - 2018 Hà Nội, 2018 i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu trong luận văn được sử dụng trung thực. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này chưa từng được công bố tại bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, ngày….. tháng….. năm 2018 Tác giả luận văn ii
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn và góp ý rất nhiệt tình của quý thầy cô của trường Học Viện Hành Chính Quốc Gia. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô khoa Tài Chính Công trường Học Viện Hành Chính Quốc Gia, đặc biệt là những thầy cô đã tận tình dạy bảo cho tôi suốt quá trình học tập tại trường. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Đặng Thị Hà đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn Ban Giám đốc cùng toàn thể cán bộ nhân viên BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng hoàn thiện luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của bản thân, tuy nhiên luận văn vẫn không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những đóng góp quý báu của quý thầy cô và các bạn. Hà Nội, ngày….. tháng….. năm 2018 Tác giả luận văn iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... i MỤC LỤC .................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. 1 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ..................................................... 2 LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận văn ............................... 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tàiError! Bookmark not defined. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 6 6. Kết cấu luận văn ......................................................................................... 6 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ..................................................................... 7 1.1. Tổng quan về dịch vụ thẻ ........................................................................ 7 1.1.1. Khái niệm về dịch vụ thẻ ...................................................................... 7 1.1.2. Đặc điểm .............................................................................................. 8 1.1.3. Vai trò của dịch vụ thẻ .......................................................................... 9 1.1.3.1. Đối với ngân hàng thương mại .......................................................... 9 1.1.3.2. Đối với nền kinh tế xã hội................................................................ 12 1.2. Dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại .................................................. 13 1.2.1. Khái niệm và tính năng của thẻ ngân hàng.......................................... 13 1.2.2. Phân loại thẻ ngân hàng ...................................................................... 14 1.2.2.1. Phân loại thẻ theo công nghệ sản xuất ............................................. 14 1.2.2.2. Phân loại theo tính chất thanh toán của thẻ ...................................... 14 1.2.2.3. Phân loại theo phạm vi lãnh thổ ....................................................... 15 1.2.2.4. Phân loại theo chủ thể phát hành...................................................... 15 1.2.3. Những yêu cầu đối với thẻ ngân hàng ................................................. 16 1.2.4. Hoạt động kinh doanh thẻ của các ngân hàng thương mại .................. 16 1.2.4.1. Các chủ thể tham gia hoạt động kinh doanh thẻ ngân hàng .............. 16 iv
1.2.4.2. Hoạt động phát hành thẻ .................................................................. 18 1.2.4.3. Hoạt động thanh toán thẻ ................................................................. 19 1.2.5. Khái niệm phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại............... 19 1.2.6. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại20 1.2.6.1. Các chỉ tiêu định tính ....................................................................... 20 1.2.6.2. Các chỉ tiêu định lượng .................................................................... 21 1.2.7. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại ................................................................................................... 24 1.2.7.1. Nhân tố chủ quan ............................................................................. 24 1.2.7.2. Nhân tố khách quan ......................................................................... 26 1.3. Kinh nghiệm phát triển dịch vụ thẻ của một số quốc gia trên thế giới và bài học cho Việt Nam......................................................................................... 28 1.3.1. Trung Quốc ........................................................................................ 28 1.3.2. Thái Lan ............................................................................................. 31 1.3.3. Malaysia ............................................................................................. 33 1.3.4. Hồng Kông ......................................................................................... 34 1.3.5. Bài học phát triển dịch vụ thẻ tại Việt Nam ........................................ 35 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................. 36 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC HÀ NỘI ....................................................................................................... 37 2.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) – Chi nhánh Bắc Hà Nội ........................................................................................ 37 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bắc Hà Nội ................................................................. 37 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bắc Hà Nội ........................................................................................ 38 2.1.3. Các hoạt động kinh doanh chính của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bắc Hà Nội ................................................................. 40 2.1.3.1. Hoạt động huy động vốn .................................................................. 40 v
2.1.3.2. Hoạt động cho vay ........................................................................... 42 2.2. Thực trạng phát triển dịch vụ thẻ của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội .............................................................. 45 2.2.1. Quy trình cung cấp dịch vụ thẻ tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội ....... 45 2.2.1.1. Phát hành thẻ ................................................................................... 46 2.2.1.2. Quản lý sử dụng thẻ ......................................................................... 49 2.2.1.3. Dịch vụ chấp nhận thanh toán thẻ trên máy POS ............................. 49 2.2.2. Thực trạng phát triển dịch vụ thẻ tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội .... 50 2.2.2.1. Sự đa dạng về sản phẩm thẻ và tiện ích của dịch vụ thẻ ................... 50 2.2.2.3. Số lượng thẻ hoạt động/ Tổng số lượng thẻ phát hành ..................... 60 2.2.2.4. Số dư tiền gửi trên tài khoản thẻ của khách hàng ............................. 62 2.2.2.5. Tăng trưởng doanh số thanh toán thẻ ............................................... 64 2.2.2.6. Tăng trưởng thu nhập từ hoạt động cung cấp dịch vụ thẻ................. 66 2.3. Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động dịch vụ thẻ tại BIDV Bắc Hà Nội ..................................................................................................................... 67 2.3.1. Những kết quả đạt được...................................................................... 67 2.3.2. Những hạn chế tồn tại ......................................................................... 68 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................ 69 KẾT LUẬN CHƯƠNG II ............................................................................ 72 CHƯƠNG III. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ TẠI BIDV BẮC HÀ NỘI............................................................................. 73 3.1. Định hướng phát triển của BIDV nói chung và BIDV Bắc Hà Nội nói riêng ..................................................................................................................... 73 3.2. Các giải pháp và kiến nghị chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ thẻ của BIDV chi nhánh Bắc Hà Nội ........................................................................................ 74 3.2.1. Nhóm giải pháp đối với BIDV chi nhánh Bắc Hà Nội ........................ 74 3.2.1.1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đội ngũ phụ trách sản phẩm thẻ ..................................................................................................................... 74 3.2.1.2. Tăng cường số lượng, chất lượng máy ATM, POS .......................... 76 3.2.1.3. Chính sách lãi suất và phí dịch vụ thẻ tín dụng ................................ 77 vi
3.2.1.4. Biện pháp về giải quyết thắc mắc, khiếu nại của khách hàng ........... 78 3.2.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam .. 79 3.2.2.1. Xây dựng định hướng chiến lược kinh doanh toàn hệ thống ............ 79 3.2.2.2. Đào tạo cán bộ nghiệp vụ thẻ chuyên trách ở cấp Chi nhánh ........... 79 3.2.2.3. Về việc ban hành các văn bản chế độ liên quan đến dịch vụ thẻ ...... 80 3.2.2.4. Chuẩn hoá các điểm giao dịch và các biểu hiện vật chất liên quan đến dịch vụ thẻ ngân hàng .......................................................................................... 80 3.2.2.5. Tăng cường công tác bảo mật mạng................................................. 81 3.2.2. Kiến nghị đối với các cơ quan quản lý Nhà nước................................ 81 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................. 83 KẾT LUẬN.................................................................................................. 84 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 86 vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATM : Máy rút tiền tự động. BIDV : Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam HN : Thành phố Hà Nội ĐVCNT : Đơn vị chấp nhận thẻ NHTM : Ngân hàng thương mại POS : Máy cấp phép tự động VN : Việt Nam 1
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 2.1. Huy động vốn tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nộ giai đoạn 2013 – 2016 ..................................................................................................................... 41 Bảng 2. 2. Kết quả hoạt động cho vay của BIDV - Chi nhánh Bắc Hà Nội giai đoạn 2013 – 2016 ......................................................................................... 43 Bảng 2.3. Cơ cấu tín dụng theo loại tiền, kỳ hạn giai đoạn 2013-2016 ......... 44 Bảng 2.4. Số lượng thẻ phát hành và số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ thẻ tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội, Chi nhành Hoàn Kiếm và BIDV Chi nhánh Thành Đô trong giai đoạn 2014 – 2016 ........................................................ 57 Bảng 2.5. Cơ cấu các loại thẻ phát hành tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội từ năm 2014 đến năm 2016 .............................................................................. 59 Bảng 2.6. Số lượng thẻ hoạt động tại BIDV Bắc Hà Nội, Thành Đô và Hoàn Kiếm qua các năm 2014 – 2016 ................................................................... 61 Bảng 2.7. Số dư tiền gửi trên tài khoản thẻ của khách hàng tại BIDV Bắc Hà Nội, Thành Đô và Hoàn Kiếm qua các năm 2014 – 2016 ............................. 62 Bảng 2.8. Doanh số thanh toán thẻ tại BIDV Bắc Hà Nội, BIDV Thành Đô và BIDV Hoàn Kiếm giai đoạn 2014 – 2016 ..................................................... 64 Bảng 2.9. Cơ cấu doanh số thanh toán thẻ tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội giai đoạn 2014 – 2016 ......................................................................................... 65 Bảng 2. 10. Thu nhập từ hoạt động cung cấp dịch vụ thẻ tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội, BIDV Thành Đô và BIDV Hoàn Kiếm giai đoạn 2014 – 2016 . 66 Biểu đồ 2.1. Số lượng thẻ phát hành qua các năm tại BIDV Bắc Hà Nội, BIDV thành Đô và BIDV Hoàn Kiếm .................................................................... 58 Biểu đồ 2.2. Tốc độ tăng trưởng số lượng thẻ phát hành tại BIDV chi nhánh Bắc Hà Nội từ 2014 – 2016 .......................................................................... 59 2
Biểu đồ 2.3. Cơ cấu sản phẩm thẻ năm 2016 tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội ..................................................................................................................... 60 Biểu đồ 2.4. Số lượng thẻ hoạt động và tỷ trọng thẻ hoạt động tại BIDV Chi nhánh Bắc Hà Nội giai đoạn 2014 – 2016 .................................................... 61 Biểu đồ 2.5. Số dư huy động vốn trên tài khoản thẻ giai đoạn 2014 – 2016 tại BIDV Bắc Hà Nội, Thành Đô và Hoàn Kiếm ............................................... 63 Sơ đồ 1.1. Quy trình phát hành thẻ ............................................................... 18 Sơ đồ 1.2. Quy trình sử dụng và thanh toán thẻ ............................................ 19 Sơ đồ 2.1. Mô hình tổ chức BIDV Bắc Hà Nội ………………………..39 3
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Tiền mặt đã xuất hiện từ lâu và là một phương thức thanh toán không thể thiếu ở bất cứ một quốc gia nào. Tuy nhiên, khi xã hội càng phát triển, có rất nhiều phương thức thanh toán nhanh chóng, tiện dụng và hiện đại hơn ra đời và được gọi chung là phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Trong các phương thức đó, thẻ ngân hàng là một sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại, đa tiện ích, thẻ ngân hàng ra đời đã làm thay đổi cách thức chi tiêu, giao dịch thanh toán của cộng đồng xã hội. Với tính linh hoạt và các tiện ích mà nó mang lại cho mọi chủ thể liên quan, thẻ ngân hàng đã và đang thu hút được sự quan tâm của cả cộng động và ngày càng khẳng định vị trí của nó trong hoạt động kinh doanh ngân hàng. Ngay từ khi thành lập, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triền Việt Nam- Chi nhánh Bắc Hà Nội ( BIDV Bắc Hà Nội) đã xác định khách hàng doanh nghiệp là khách hàng mục tiêu trong định hướng phát triển của ngân hàng. Hiện nay, BIDV Bắc Hà Nội là chi nhánh có dư nợ thuộc loại lớn nhất của hệ thống BIDV với tổng dư nợ lên đến gần 10.000 tỷ đồng, tuy nhiên trong thời kỳ hiện nay, các khách hàng doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng rất lớn đến mảng kinh doanh bán buôn của BIDV Bắc Hà Nội, trong khi đó mảng kinh doanh bán lẻ tuy không được tập trung nhiều nhưng hiệu quả thu được lại rất lớn, có thể nói mảng kinh doanh bán lẻ là nghiệp vụ sinh lợi nhuận chính của BIDV Bắc Hà Nội hiện nay. Vì vậy sau một thời gian dài bỏ ngỏ để mặc cho các đối thủ chiếm lĩnh thị phần, BIDV Bắc Hà Nội bắt đầu chuyển định hướng sang lĩnh vực bán lẻ mà trong đó dịch vụ thẻ ngân hàng (bao gồm ghi nợ và thẻ tín dụng) là một trong những mũi nhọn chính trong lĩnh vực kinh doanh bán lẻ của ngân hàng. 1
Tuy nhiên, do xuất phát điểm của BIDV Bắc Hà Nội so với những chi nhánh ngân hàng thương mại xung quanh đã chậm từ 1 đến 2 năm, do đó để có thể xâm nhập lại thị trường dịch vụ thẻ đã bị bỏ ngỏ sau một thời gian dài, BIDV Bắc Hà Nội phải đặt mục tiêu phát triển dịch vụ thẻ ngân hàng là một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong chiến lược phát triển thị trường thẻ của mình. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn nói trên, đề tài “Phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển -Chi nhánh Bắc Hà Nội” được chọn làm đề tài nghiên cứu cho luận văn này. 2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận văn Đến nay đã có một số những công trình nghiên cứu về dịch vụ dịch vụ ngân hàng bán lẻ nói chung và phát triển dịch vụ thẻ nói riêng. Đề tài: “Hoàn thiện dịch vụ thẻ ngân hàng tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam” –Nhâm Tuấn Dũng - Khóa 2007 – LVThS Kinh tế Quốc dân. Nội dung chính của luận văn là phân tích vai trò, sự cần thiết dịch vụ thẻ tại Ngân hàng Đầu Tư Phát Triển Việt Nam. Mục tiêu của đề tài: Đưa ra các giải pháp để phát triển dịch vụ tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam trong thời gian tới. Phương pháp nghiên cứu: luận văn vận dụng phương pháp khảo sát, thống kê, so sánh và vận dụng các bảng biểu, sơ đồ phân tích để thấy được những nhân tố tích cực và những mặt còn chưa làm được. Kết quả nghiên cứu của luận văn là đưa ra các giải pháp, kiến nghị Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam để phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng trong thời gian tới. Đề tài: “Giải pháp phát triển hoạt động bán lẻ tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Hà Nội””. Ngô Thị Thu Hương - Đại học Quốc Gia Khóa 2010. Nội dung chính của luận văn là khái quát những vấn đề lý luận chung về hoạt động bán lẻ của ngân hàng, từ đó đưa ra một số kiến nghị dành cho nhà quản lý ngân hàng. Mục tiêu của luận văn: đưa ra một số giải 2
pháp với hoạt động bán lẻ để gia tăng sự hài lòng của khách hàng một cách hiệu quả. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp phân tích định tính và định lượng để đo lường chất lượng dịch vụ của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Hà Nội, sử dụng phương pháp phân tích thống kê mô tả, phân tích nhân tố để xử lý dữ liệu điều tra. Kết quả nghiên cứu: Đưa ra một số kiến nghị dành cho nhà quản lý để nâng cao hoạt động bán lẻ của ngân hàng. Đề tài: “Đánh giá sự hài lòng của khách hàng về dịch vụ thẻ tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Bắc Hà Nội”. Ngô Anh Đức–LVThs Đại học Kinh tế quốc dân – khóa 2014. Nội dung chính của luận văn là khái quát những lý luận chung về sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ thẻ tín dụng của ngân hàng thương mại; tìm ra những mặt nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó thông qua khảo sát đánh gia mức độ hài lòng của các khách hàng hiện tại về dịch vụ thẻ tín dụng của BIDV Bắc Hà Nội. Từ đó đề xuất một số kiến nghị nhằm phát triển dịch vụ thẻ tín dụng của BIDV Bắc Hà Nội trong thời gian tới. Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Mức độ hài lòng về sản phẩm dịch vụ thẻ tín dụng của ngân hàng của BIDV Bắc Hà Nội. Phạm vi nghiên cứu của luận văn : Tại BIDV Bắc Hà Nội, sử dụng số liệu về khách hàng sử dụng thẻ tín dụng của BIDV Bắc Hà Nội trong 3 năm (2010 - 2013) đặc biệt trong năm 2013 làm cơ sở minh chứng. Luận văn sử dụng kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính, phương pháp nghiên cứu định lượng. Tác giả sử dụng phương pháp điều tra chọn mẫu thông qua bảng câu hỏi khảo sát. Dựa trên mô hình chất lượng SERVQUAL tác giả sẽ xây dựng bảng câu hỏi khảo sát và đưa số liệu thu thập được từ bảng câu hỏi vào chương trìnhphân tích dữ liệu SPSS để từ đó có thể đánh giá được mức độ hài lòng của dịch vụ thẻ tín dụng của ngân hàng Luận án Tiến sỹ “ Giải pháp phát triển dịch vụ thẻ tại các Ngân hàng thương mại Nhà nước Việt Nam”– Nghiên cứu sinh Hoàng Tuấn Linh, bảo vệ 3
tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân năm 2009. Nội dung của luận án: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại; Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ thẻ tại các NHTM Nhà nước thời điểm 2009; Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm đẩy mạnh sự phát triển dịch vụ thẻ tại các NHTM. Mục tiêu của luận án: Đưa ra những giải pháp khoa học, mang tính thông lệ quốc tế và phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam nhằm phát triển dịch vụ thẻ. Nội dung công trình nghiên cứu góp phần làm tài liệu tham khảo cho giảng dạy và đào tạo về chuyên ngành, xây dựng chính sách, tham khảo cho các NHTM để xây dựng chính sách và đề ra những giải pháp phát triển dịch vụ thẻ cho ngân hàng mình. Bài viết “ Giải pháp phát triển thị trường dịch vụ thẻ ngân hàng ở Việt Nam” TS Lê Văn Hải, Tạp chí Ngân hàng số 7 tháng 4/2017 (trang 27 – 31). Bài viết đã phân tích một số vấn đề: (i) Tổng quan quá trình phát triển thị trường dịch vụ thẻ ngân hàng tại Việt Nam; (ii) Những biện pháp hiện nay đã được triển khai tại Việt Nam để đẩy mạnh sự phát triển của thị trường dịch vụ thẻ ngân hàng và (iii) Tác giả đã đề xuất một số những giải pháp nhằm đẩy mạnh sự phát triển thị trường dịch vụ thẻ của Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên thời điểm nghiên cứu các đề tài trên có khoảng cách khá xa với hiện tại và tình hình phát triển của nền kinh tế nên nhiều phân tích, đánh giá không phù hợp với tình hình kinh tế hiện tại. Bên cạnh đó, một số những đề tài nghiên cứu mang tính khái quát chung cho toàn bộ thị trường dịch vụ thẻ của Việt Nam, chưa đề cập cụ thể đến một chi nhánh ngân hàng cụ thể. Mặt khác, BIDV Bắc Hà Nội đang trong quá trình tự hoàn thiện và phát triển theo hướng mở rộng các dịch vụ bán lẻ của BIDV, phù hợp với định hướng chiến lược phát triển mới của BIDV giai đoạn 2015 - 2020. Do đó, trên cơ sở nghiên cứu tham khảo một số những tài liệu trên và một số tài liệu tham khảo khác, cùng với thực tiễn công tác trong lĩnh vực ngân hàng bán lẻ tại BIDV Chi nhánh 4
Bắc Hà Nội, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu về sự phát triển dịch vụ thẻ tại chính đơn vị hiện đang công tác. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài a. Mục đích nghiên cứu Mục đích của luận văn là dựa trên cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ thẻ ngân hàng đề từ đó đề xuất các giải pháp phát triển dịch vụ thẻ của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội. b. Nhiệm vụ nghiên cứu Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác phát triển dịch vụ thẻ tại BIDV Bắc Hà Nội, luận văn hướng đến những mục tiêu cụ thể : - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về thẻ ngân hàng và phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại - Làm rõ bản chất và vai trò của phát triển dịch vụ thẻ trong hoạt động của ngân hàng thương mại. - Phân tích thực trạng, tìm ra những mặt còn hạn chế và nguyên nhân của hoạt động phát triển dịch vụ thẻ tại BIDV Bắc Hà Nội. - Đề xuất một số giải pháp phát triển dịch vụ thẻ tại BIDV Bắc Hà Nội trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các vấn đề lý luận và thực tiễn về các yếu tố cấu thành, các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ thẻ của NHTM. b. Phạm vi nghiên cứu Khách thể nghiên cứu: Đề tài giới hạn nghiên cứu tại ngân hàng BIDV chi nhánh Bắc Hà Nội, tập trung chủ yếu vào hoạt động cung cấp thẻ cho nhóm khách hàng cá nhân. Bởi vì thực tế ở Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung, 5
nhu cầu của nhóm khách hàng cá nhân rất đa dạng, hoạt động thường xuyên và có nhiều yêu cầu về tính tiện ích khi sử dụng thẻ. Về thời gian: Lấy mốc thời gian nghiên cứu về hoạt động triển khai và cung cấp dịch vụ thẻ tại BIDV chi nhánh Bắc Hà Nội từ năm 2014 đến nay. 5. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, cùng với việc vận dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như: duy vật lịch sử, duy vật biện chứng … luận văn còn chú trọng sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như: thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp… 6. Kết cấu luận văn Ngoài lời mở đầu, lời cảm ơn và kết luận, nội dung chính của Luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng về phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Nội. Chương 3: Định hướng và giải pháp phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bắc Hà Nội. 6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về dịch vụ thẻ 1.1.1. Khái niệm về dịch vụ thẻ Dịch vụ thẻ ngân hàng là công cụ thanh toán do tổ chức phát hành thẻ cung cấp cho khách hàng theo hợp đồng đã được ký kết giữa khách hàng và tổ chức phát hành thẻ đó. Từ nhiều góc độ xem xét, nghiên cứu khác nhau, người ta đưa ra các khái niệm về dịch vụ thẻ. Nhưng tựu chung lại, bản chất của dịch vụ thẻ là cung cấp một phương tiện thanh toán, chi trả mà người sở hữu thẻ có thể dùng để thỏa mãn nhu cầu về tiêu dùng của mình, kể cả rút tiền mặt và sử dụng nó làm công cụ thực hiện các dịch vụ tự động do ngân hàng hoặc các tổ chức khác cung cấp. Thẻ không hoàn toàn là tiền tệ, nó là biểu tượng về sự cam kết của ngân hàng hoặc tổ chức phát hành bảo đảm thanh toán những khoản tiền do chủ thẻ sử dụng tiền của ngân hàng cho chủ thẻ vay (thẻ tín dụng) hoặc tiền của chính chủ thẻ gửi tại ngân hàng (thẻ ghi nợ). Bản chất của thẻ có thể hiểu qua các khái niệm về thẻ như sau: * Dưới góc độ tổng quát: Thẻ là một danh từ dùng để chỉ một vật nhỏ, gọn, chứa đựng các thông tin được sử dụng vào một/một số mục đích nào đó. Do đó, thẻ sẽ có những tính chất, đặc điểm, chức năng riêng biệt để trở thành một loại cụ thể: thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ… * Dưới góc độ phát hành: Thẻ là một công cụ do ngân hàng, các định chế tài chính hoặc các công ty phát hành cho người dùng, mà thông qua đó, họ có thể dùng để giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ hoặc rút tiền mặt * Dưới góc độ công nghệ thanh toán: Thẻ là một phương thức thanh toán ghi sổ điện tử số tiền của các giao dịch cần thanh toán thực hiện trên hệ thống thanh toán được kết nối giữa các chủ thể tham gia dựa trên nền tảng công nghệ ngân hàng và sự phát triển của hệ thống công nghệ thông tin 7
* Theo quan điểm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thể hiện qua Thông tư số 19/2016/TT-NHNN ngày 30/06/2016 Quy định về hoạt động thẻ ngân hàng thì " Thẻ ngân hàng là phương tiện do tổ chức phát hành thẻ phát hành để thực hiện giao dịch thẻ theo các điều kiện và điều khoản được các bên thỏa thuận” Xuất phát từ thực tiễn qua quá trình phát triển các chức năng, mục đích sử dụng của các loại thẻ hiện nay, mục đích sử dụng của thẻ không chỉ dùng để thanh toán tại các đơn vị chấp nhận thẻ để mua hàng hóa dịch vụ, cũng không chỉ dùng để rút tiền mặt … Hiện nay với một chiếc thẻ, khách hàng có thể vừa dùng để mua hàng, rút tiền mặt, chuyển khoản, xem sao kê tài khoản, giao dịch mua bán qua Internet, trả trước dịch vụ công cộng, chủ thẻ còn có thể vừa sử dụng bằng tiền gửi của mình tại ngân hàng, vừa sử dụng tiền vay nếu được ngân hàng chấp thuận. Như vậy, dịch vụ thẻ có thể được hiểu là dịch vụ do tổ chức phát hành thẻ cung cấp cho các chủ thể để tham gia hệ thống thanh toán thẻ phục vụ quá trình lưu chuyển hàng hóa, tiền tệ nhằm thỏa mãn nhu cầu của khách hàng. 1.1.2. Đặc điểm Thẻ là một phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt với nhiều đặc điểm khác biệt hẳn so với các phương tiện thanh toán khác. Trong điều kiện hiện nay khi mà công nghệ thông tin ngày càng phát triển thì thẻ trở thành một phương tiện thanh toán với nhiều ưu điểm, đặc tính vượt trội và ngày càng trở nên thông dụng hơn. Tính linh hoạt: Với nhiều loại thẻ đa dạng và phong phú, thẻ thích hợp cho mọi đối tượng, từ những khách hàng có thu nhập cao (thẻ vàng), đến những khách hàng có thu nhập thấp (thẻ chuẩn), thẻ có thể dùng để rút tiền mặt hoặc thanh toán hàng hoá dịch vụ. 8
Thẻ được coi là ‘chiếc ví điện tử’ của chủ thẻ, giúp chủ thẻ kiểm soát được hoạt động chi tiêu của mình. Tính thuận tiện: Thẻ là phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, đem lại nhiều lợi ích cho khách hàng mà không một phương tiện thanh toán nào khác như séc hay uỷ nhiệm thu, uỷ nhiệm chi có được. Chỉ với tấm thẻ trong tay khách hàng có thể thanh toán hàng hoá, dịch vụ tại bất cứ điểm chấp nhận thẻ nào mà không cần phải mang theo tiền mặt. Ngoài ra chủ thẻ còn được hưởng nhiều tiện ích do Ngân hàng phát hành thẻ cung cấp. Tính an toàn và nhanh chóng: Thẻ được cấu tạo dựa trên công nghệ hết sức tinh vi hiện đại, khó làm giả, vì vậy thẻ có tính an toàn cao. Khi mất thẻ, chủ thẻ cần nhanh chóng thông báo kịp thời cho Ngân hàng phát hành để Ngân hàng kịp thời khoá tài khoản của khách hàng tránh khả năng bị kẻ gian rút trộm tiền. Thẻ có kích thước gọn nhẹ, dễ mang theo và thuận tiện trong mua sắm hoặc có thể thanh toán một khối lượng hàng hoá lớn mà không cần lo đến viêc là có mang thiếu tiền hay không. 1.1.3. Vai trò của dịch vụ thẻ 1.1.3.1.Đối với ngân hàng thương mại * Góp phần thu hút khách hàng Nhờ những tiện ích mà thẻ ngân hàng mang lại, dịch vụ này đóng góp vai trò quan trọng trong việc giữ chân, duy trì nền khách hàng cho các ngân hàng. Bên cạnh đó, khi khách hàng sử dụng dịch vụ thẻ của ngân hàng sẽ sử dụng thêm các dịch vụ khác, đặc biệt là các dịch vụ bán lẻ như mở tài khoản thanh toán, tín dụng, mua bán ngoại tệ, gửi tiết kiệm … Qua đó, ngân hàng gia tăng đẩy mạnh bán chéo sản phẩm đến khách hàng. Dịch vụ thẻ là xu thế phát 9
triển tất yếu của một hình thức thanh toán của xã hội văn minh, hiện đại và tiện ích. Do đó, củng cố niềm tin của khách hàng đối với ngân hàng, góp phần duy trì nền khách hàng hiện có, thu hút thêm các khách hàng mới đến với ngân hàng. * Tạo lợi nhuận cho ngân hàng Hoạt động kinh doanh thẻ cũng đem lại một nguồn thu nhập cho các ngân hàng thương mại. Các nguồn thu đó bao gồm: Thu từ lãi cho vay: Đối với hình thức phát hành thẻ tín dụng, đây không chỉ là một dịch vụ thanh toán mà còn là hoạt động cấp tín dụng của các ngân hàng thương mại hướng đến những đối tượng khách hàng có thu nhập cao và ổn định. Thông thường vào cuối tháng, khách hàng sẽ nhận được sao kê chi tiêu trong đó ghi rõ số tiền đã sử dụng và số tiển tối thiểu phải thanh toán cho ngân hàng. Trường hợp khách hàng không lựa chọn thanh toán toàn bộ các khoản chi tiêu trong tháng, mà chỉ thanh toán mức tối thiểu theo quy định của ngân hàng thì phần dư nợ còn lãi sẽ được tính lãi như một khoản vay thông thường. Đây là một hình thức cấp tín dụng thu lãi của các ngân hàng thương mại thông qua hình thức cung cấp dịch vụ thẻ tín dụng đến khách hàng. Chiết khấu thương mại: Đây cũng là một hình thức thu đối với loại hình thẻ tín dụng. Khoản thu này phát sinh dựa trên doanh số thanh toán của các điểm tiếp nhận thẻ. Khi các cơ sở chấp nhận thẻ trình hóa đơn thanh toán bằng thẻ tín dụng lên ngân hàng, ngân hàng sẽ thực hiện tính chiết khấu dựa trên khoản doanh thu đó. Lệ phí thường niên, phí phát hành thẻ: Là khoản phí mà khách hàng (chủ thẻ) phải trả hàng năm cho ngân hàng để duy trì hoạt động thẻ Phí rút tiền mặt: Đây là khoản phí các ngân hàng thu dựa trên mỗi giao dịch rút tiền mặt được áp dụng với thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng 10