Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Tác động của các yếu tố hành vi đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:154

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu "Tác động của các yếu tố hành vi đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh" này đặt mục tiêu tổng quát là đánh giá các yếu tố hành vi tác động đến quyết định đầu tư trên sàn thị trường chứng khoán thành phố HCM của các nhà đầu tư cá nhân. Dựa trên kết quả đo lường, nghiên cứu đề xuất các hàm ý quản trị nhằm giúp các NĐT cá nhân nâng cao hiệu quả trong việc ra quyết định đầu tư và các nhà quản trị sở giao dịch, công ty chứng khoán đưa ra những dự đoán cũng như hành động tốt hơn cho hoạt động kinh doanh của họ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Tác động của các yếu tố hành vi đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN HOÀNG BẢO CHÂU TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ HÀNH VI ĐẾN QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ CỦA NHÀ ĐẦU TƯ CÁ NHÂN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số chuyên ngành: 8 34 02 01 Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN HOÀNG BẢO CHÂU TÁC ĐỘNG CỦA CÁC YẾU TỐ HÀNH VI ĐẾN QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ CỦA NHÀ ĐẦU TƯ CÁ NHÂN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số chuyên ngành: 8 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI ĐAN THANH Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bài luận văn thạc sĩ này là công trình nghiên cứu được cá nhân tôi thực hiện và hoàn thành, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Bùi Đan Thanh – Trường Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh. Việc sử dụng dữ liệu và kết quả nghiên cứu từ những tác giả khác được đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt theo các quy định khi làm bài luận văn. Mọi thông tin trích dẫn từ nguồn sách, báo và trang web đã được trình bày theo danh mục tài liệu tham khảo hoặc chú thích ngay bên dưới các bảng biểu. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày….tháng….năm…… Tác giả Nguyễn Hoàng Bảo Châu i
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình thực hiện luận văn, em đã nhận được sự hướng dẫn tận tâm của TS. Bùi Đan Thanh. Cô đã dành cho em nhiều lời khuyên và nhận xét quý báu, để em có thể chỉnh sửa bài luận văn này hoàn thiện hơn về mặt nội dung và hình thức. Em xin gửi đến cô lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất. Em cũng xin cảm ơn các thầy cô giáo, cán bộ, nhân viên Khoa Tài chính – Ngân hàng đã tận tình giúp đỡ em trong những năm trên giảng đường cao học vừa qua. Ngoài ra, em cũng xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, đồng nghiệp và bạn bè đã động viên và tạo điều kiện cho em trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày….tháng….năm…… Tác giả Nguyễn Hoàng Bảo Châu ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN Tiêu đề: Tác động của các yếu tố hành vi đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh Tóm tắt: Nghiên cứu này nhằm mục đích điều tra các yếu tố hành vi ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư cá nhân trên sàn chứng khoán Hồ Chí Minh. Dựa trên lý thuyết về tài chính hành vi, nghiên cứu xem xét sáu yếu tố hành vi cụ thể Quá tự tin, Neo quyết định, Sự sẵn có, Tính đại diện, Ác cảm mất mát và hối tiếc, Hiệu ứng bầy đàn. Luận văn phát triển một bảng câu hỏi gồm ba phần và thu thập được tổng cộng 290 mẫu khảo sát. Số liệu thu về được xử lý bằng phần mềm SPSS 25.0, tiến hành thống kê mô tả, thực hiện các kiểm định độ tin cậy bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan và phân tích hồi quy bội. Kết quả cho thấy cả sáu yếu tố đều có tác động tích cực thuận chiều đến Quyết định đầu tư của NĐT cá nhân trên sàn HOSE. Nghiên cứu này sẽ hữu ích cho NĐT cá nhân trong việc hạn chế tác động của các thiên kiến hành vi. Cũng như các trung gian tài chính trong việc tư vấn cho khách hàng của họ. Hơn nữa, nghiên cứu có thể được xây dựng để nghiên cứu các thành kiến hành vi khác đối với các quyết định đầu tư. Từ khóa: Tài chính hành vi, Thị trường chứng khoán, Quá tự tin, Neo quyết định, Sự sẵn có, Tính đại diện, Ác cảm mất mát và hối tiếc, Hiệu ứng bầy đàn, Quyết định đầu tư iii
ABSTRACT Title: The effect of behavioral factors on investment decisions of individual investors at Ho Chi Minh stock exchange Summary: This study aims to investigate the behavioral factors influencing the decisions of individual investors at Ho Chi Minh stock exchange. Based on behavioral finance theories, the study examines six specific behavioral factors: Overconfidence, Anchoring, Availability, Representativeness, Loss Aversion and Regret, and Herding Effect. The thesis develops a questionnaire consisting of three parts and collects a total of 290 survey samples. The data collected is processed using SPSS 25.0 software, conducting descriptive statistics, reliability tests using Cronbach’s Alpha coefficient, exploratory factor analysis (EFA), correlation analysis, and multiple regression analysis. The results show that all six factors have a positive and direct impact on the investment decisions of individual investors on the HOSE. This research will be useful for individual investors in limiting the impact of behavioral biases. It will also assist financial intermediaries in advising their clients. Furthermore, the study can be developed to research other behavioral biases in investment decisions. Keywords: Behavioral finance, Stock exchange, Overconfidence, Anchoring, Availability, Representativeness, Loss Aversion and Regret, Herding Effect, Investment decisions iv
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt HCM Hồ Chí Minh NĐT Nhà đầu tư TP Thành phố TTCK Thị trường chứng khoán v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH Từ viết tắt Cụm từ tiếng Anh Cụm từ tiếng Việt ANOVA Analysis of Variance Phân tích phương sai EFA Exploratory Factor Analysis Phân tích nhân tố khám phá GDP Gross Domestic Prod uct Tổng sản phẩm nội địa Sở Giao dịch chứng khoán Hà HNX Hanoi Stock Exchange Nội Sở Giao dịch Chứng khoán Hồ HOSE Hochiminh Stock Exchange Chí Minh Chỉ số xem xét sự thích hợp KMO Kaiser-Meyer-Olkin của phân tích nhân tố OLS Ordinary Least Squares Bình phương bé nhất QR code Quick response code Mã phản hồi nhanh Mô hình phương trình cấu trúc SEM Structural Equation Model tuyến tính Sig. Significance level Mức ý nghĩa Phần mềm xử lý thống kê dùng Statistical Package for the SPSS trong các ngành khoa học xã Social Sciences hội Unlisted Public Company Thị trường của những công ty UPCoM Market đại chúng chưa niêm yết USD United States Dollar Đô la Mỹ VIF Variance inflation factor Hệ số phóng đại phương sai vi
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM TẮT LUẬN VĂN ........................................................................................... iii ABSTRACT ..............................................................................................................iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT .............................................................. v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH .............................................................vi MỤC LỤC ............................................................................................................... vii DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................xi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ ................................ xiii CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU .............................................................. 1 1.1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................... 3 1.2.1. Mục tiêu tổng quát ..................................................................................... 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể........................................................................................... 3 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 3 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 4 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 4 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 4 1.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 4 1.6. Ý nghĩa của nghiên cứu .................................................................................... 5 1.7. Kết cấu của luận văn ........................................................................................ 6 Tóm tắt chương 1........................................................................................................ 7 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ................. 8 vii
2.1. Các khái niệm liên quan ................................................................................... 8 2.1.1. Nhà đầu tư cá nhân .................................................................................... 8 2.1.2. Quyết định đầu tư....................................................................................... 8 2.1.3. Chứng khoán và thị trường chứng khoán .................................................. 9 2.2. Các lý thuyết liên quan ................................................................................... 10 2.2.1. Lý thuyết tài chính hành vi ...................................................................... 10 2.2.2. Lý thuyết triển vọng (The prospect theory) ............................................. 11 2.2.3. Lý thuyết Tự nghiệm (Heuristic) ............................................................. 12 2.2.4. Lý thuyết bầy đàn..................................................................................... 13 2.3. Lược khảo các nghiên cứu liên quan ............................................................. 14 2.3.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài ......................................................... 14 2.3.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ............................................................ 17 2.4. Khoảng trống nghiên cứu ............................................................................... 24 Tóm tắt chương 2...................................................................................................... 25 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................... 26 3.1. Quy trình thực hiện nghiên cứu...................................................................... 26 3.2. Nghiên cứu định tính ...................................................................................... 26 3.2.1. Giả thuyết nghiên cứu .............................................................................. 26 3.2.2. Mô hình nghiên cứu ................................................................................. 30 3.2.3. Kết quả phỏng vấn chuyên gia ................................................................. 34 3.3. Nghiên cứu định lượng................................................................................... 35 3.3.1. Các phương pháp ước lượng .................................................................... 35 3.3.2. Mẫu và phương pháp thu thập mẫu ......................................................... 38 Tóm tắt chương 3...................................................................................................... 41 viii
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................ 42 4.1. Tổng quan thị trường chứng khoán Việt Nam ............................................... 42 4.2. Thống kê mô tả ............................................................................................... 43 4.3. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ................................................................... 45 4.4. Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis - EFA) ............... 48 4.4.1. Phân tích nhân tố khám phá với các nhân tố độc lập ............................... 48 4.4.2. Phân tích nhân tố khám phá với nhân tố phụ thuộc ................................. 54 4.5. Phân tích hồi quy bội...................................................................................... 56 4.6. Kiểm định sự khác biệt về Quyết định đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân theo các yếu tố đặc điểm cá nhân .................................................................................. 63 4.6.1. Kiểm định sự khác biệt theo giới tính...................................................... 63 4.6.2. Kiểm định sự khác biệt theo độ tuổi ........................................................ 64 4.6.3. Kiểm định sự khác biệt theo thu nhập ..................................................... 65 4.6.4. Kiểm định sự khác biệt theo trình độ ....................................................... 66 4.6.5. Kiểm định sự khác biệt theo kinh nghiệm đầu tư .................................... 66 Tóm tắt chương 4...................................................................................................... 68 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ............................................... 69 5.1. Kết luận .......................................................................................................... 69 5.2. Hàm ý quản trị ................................................................................................ 70 5.3. Khuyến nghị ................................................................................................... 72 5.3.1. Khuyến nghị đối với Sở Giao dịch chứng khoán .................................... 72 5.3.2. Khuyến nghị đối với các công ty chứng khoán ....................................... 73 5.3.3. Khuyến nghị dành cho các NĐT cá nhân ................................................ 74 5.4. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo ......................................................... 75 ix
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................i PHỤ LỤC 1: DÀN BÀI THẢO LUẬN CHUYÊN GIA ........................................... x PHỤ LỤC 2: KẾT QUẢ PHỎNG VẤN CHUYÊN GIA ........................................ xv PHỤ LỤC 3: BẢNG CÂU HỎI PHỎNG VẤN ...................................................... xx PHỤ LỤC 4: KẾT QUẢ ƯỚC LƯỢNG TỪ PHẦN MỀM SPSS ........................ xxv x
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tóm tắt các nghiên cứu liên quan ............................................................ 19 Bảng 3.1: Thang đo nháp các nhân tố trong mô hình nghiên cứu............................ 31 Bảng 3.2: Thông tin thu thập chung của đối tượng tham gia khảo sát ..................... 34 Bảng 4.1: Thống kê mô tả mẫu ................................................................................ 43 Bảng 4.2: Đánh giá độ tin cậy của thang đo ............................................................. 45 Bảng 4.3: Ma trận hệ số tương quan của các biến độc lập ....................................... 49 Bảng 4.4: Hệ số KMO và kiểm định Bartlett với các biến độc lập .......................... 50 Bảng 4.5: Tổng phương sai trích của các biến độc lập ............................................ 51 Bảng 4.6: Ma trận xoay nhân tố của các biến độc lập (Xoay lần 1) ........................ 52 Bảng 4.7: Ma trận xoay nhân tố của các biến độc lập (Xoay lần 2) ........................ 53 Bảng 4.8: Ma trận hệ số tương quan của biến phụ thuộc ......................................... 54 Bảng 4.9: Hệ số KMO và kiểm định Bartlett của biến phụ thuộc............................ 55 Bảng 4.10: Tổng phương sai giải thích của biến phụ thuộc ..................................... 55 Bảng 4.11: Ma trận xoay nhân tố ............................................................................. 56 Bảng 4.12: Tóm tắt mô hình ..................................................................................... 57 Bảng 4.13: Kiểm định ANOVA ............................................................................... 57 Bảng 4.14: Hệ số hồi quy ......................................................................................... 58 Bảng 4.15: Kiểm định Breusch-Pagan ..................................................................... 59 Bảng 4.16: Kết quả điểm định các giả thuyết nghiên cứu ........................................ 62 Bảng 4.17: Kiểm định sự khác biệt về Quyết định đầu tư theo giới tính ................. 63 Bảng 4.18: Kiểm định sự khác biệt về quyết định đầu tư theo độ tuổi .................... 64 Bảng 4.19: Kiểm định sự khác biệt về quyết định đầu tư theo thu nhập ................. 65 Bảng 4.20: Kiểm định sự khác biệt về quyết định đầu tư theo trình độ ................... 66 xi
Bảng 4.21: Kiểm định sự khác biệt về quyết định đầu tư theo kinh nghiệm đầu tư 66 xii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, BIỂU ĐỒ, HÌNH VẼ Hình 3.1: Sơ đồ quy trình nghiên cứu ...................................................................... 26 Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu ................................................................................. 30 xiii
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU 1.1. Lý do chọn đề tài Thị trường chứng khoán đóng vai trò không thể thiếu trong nền kinh tế của mỗi quốc gia vì nó huy động nguồn lực giữa các đơn vị thừa và thiếu tiền. Theo (Mohmmad Mafizur Rahman, 2006), thị trường chứng khoán là chỉ báo tốt nhất về tăng trưởng kinh tế và ổn định tài chính. Mọi nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc giao dịch cổ phiếu của các công ty được niêm yết trên thị trường chứng khoán và các công ty thường sử dụng tín hiệu để thu hút nhà đầu tư cho việc tài trợ vốn cổ phần. Như (Malik & Amjad, 2013) đã giải thích rằng sự tăng trưởng kinh tế và thị trường tài chính có mối liên hệ với nhau vì vậy sự phát triển của thị trường đóng một vai trò quan trọng trong kinh tế. Đầu tư là quá trình có thêm thu nhập bằng cách bỏ tiền vào bất kỳ nỗ lực nào để nhằm đạt được mục tiêu lợi nhuận, chính vì thế quyết định đầu tư vào nơi an toàn là rất quan trọng. Tài chính truyền thống, giả định rằng thị trường tài chính và nhà đầu tư trên thị trường sẽ đưa ra các quyết định hợp lý cho việc tối đa hóa lợi nhuận. Thế nhưng đôi khi nhiều yếu tố khác như kinh nghiệm và cảm xúc cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình ra quyết định đầu tư. Một câu hỏi cơ bản được một số nhà lý thuyết về tài chính hành vi đặt ra là, “Các nhà đầu tư có luôn lý trí không?” (Kahneman & Tversky, 1979; De Bondt & Thaler, 1985; Shefrin & Statman, 1985; Shiller, 1987). Theo họ, việc giả định về tính hợp lý của nhà đầu tư không dễ thực hiện được, bởi vì nhà đầu tư khi đưa ra quyết thường đứng trước các lựa chọn liên quan đến rủi ro, xác suất và sự không chắc chắn. Nhà đầu tư khi chọn lựa giữa các lựa chọn (hoặc triển vọng) khác nhau và cách họ có cách ước tính (nhiều lần theo cách sai lệch hoặc không chính xác) khả năng nhận thức được của từng lựa chọn này. Các nhà nghiên cứu cũng khẳng định rằng những người ra quyết định tài chính không chỉ liên quan đến tính logic hay những cân nhắc hợp lý, mà còn cả khía cạnh tâm lý điều đó đôi khi phi lý, liên quan đến trực giác, cảm xúc. Do đó, nó có thể đi chệch khỏi giả định về tính hợp lý. 1
Các nghiên cứu tiến hành ở nhiều quốc gia khác nhau đã cho thấy rằng yếu tố tâm lý đóng vai trò then chốt trong quá trình ra quyết định của nhà đầu tư. Ví dụ, Bogunjoko (2021) nghiên cứu thị trường chứng khoán Nigeria, Ton (2019) nghiên cứu về thị trường chứng khoán tại Việt Nam, Abul (2019) khám phá thị trường chứng khoán Kuwait, Cucinelli et al. (2016) nghiên cứu chứng khoán Ý thị trường, và Sajeev et al. (2021) đã phân tích thị trường chứng khoán Ấn Độ. Bất chấp sự phong phú của nghiên cứu, có rất ít thông tin liên quan đến các quốc gia có thị trường chứng khoán non trẻ như Việt Nam hoặc mẫu bị giới hạn. Không những thế, các nghiên cứu điều tra thiếu thông tin liên quan đến ảnh hưởng của giới tính đến quyết định NĐT cá nhân; Tại Việt Nam, có rất hiếm nghiên cứu tập trung vào việc khai thác ảnh hưởng của yếu tố tâm lý đến quyết định NĐT cá nhân. Và chỉ tập điều tra tác động của một khuynh hướng nhất định hoặc một số khuynh hướng hạn chế. Do đó, dữ liệu về giao dịch của nhà đầu tư cá nhân rất cần thiết đối để hiểu biết về các sự kiện mang tính hệ thống. Nghiên cứu sẽ bổ sung vào khoảng trống nghiên cứu, nhằm mục đích điều tra sự ảnh hưởng của các yếu tố hành vi đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân tại Hồ Chí Minh, Việt Nam. Bằng cách xem xét vai trò của 6 yếu tố như Sự tự tin thái quá, Tính đại diện, Tình huống điển hình, Neo quyết định, Ác cảm mất mát và hối tiếc, Hiệu ứng bầy đàn. Nó sẽ hữu ích cho các nhà đầu tư hiểu được các hành vi phổ biến, từ đó điều tiết phản ứng của họ để có được lợi nhuận tốt hơn. Các công ty quản lý có thể tận dụng kết quả nghiên cứu này để nắm bắt rõ hơn về quyết định của các nhà đầu tư, từ đó cung cấp những khuyến nghị tốt hơn cho khách hàng của mình. Nghiên cứu này đưa ra những cơ sở lý luận và thực tiễn đóng góp vào sự hiểu biết về việc ra quyết định đầu tư chứng khoán. Đáng chú ý là nghiên cứu nhấn mạnh rằng quyết định đầu tư còn bị ảnh hưởng bởi sự khác biệt giới tính. Như vậy, nghiên cứu này đóng góp độc đáo vào tài liệu về hành vi tài chính. 2
1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Nghiên cứu này đặt mục tiêu tổng quát là đánh giá các yếu tố hành vi tác động đến quyết định đầu tư trên sàn thị trường chứng khoán thành phố HCM của các nhà đầu tư cá nhân. Dựa trên kết quả đo lường, nghiên cứu đề xuất các hàm ý quản trị nhằm giúp các NĐT cá nhân nâng cao hiệu quả trong việc ra quyết định đầu tư và các nhà quản trị sở giao dịch, công ty chứng khoán đưa ra những dự đoán cũng như hành động tốt hơn cho hoạt động kinh doanh của họ. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Nghiên cứu nhằm mục đích kiểm tra các yếu tố hành vi ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân trên sàn HOSE. Với các mục tiêu cụ thể là: Thứ nhất, nhận diện và đánh giá mức độ tác động của các yếu tố hành vi đến quyết định đầu tư của NĐT cá nhân trên thị trường chứng khoán Hồ Chí Minh. Thứ hai, đánh giá sự khác biệt về giới tính, độ tuổi, trình độ, thu nhập và kinh nghiệm của các NĐT cá nhân trong việc ra quyết định đầu tư. Thứ ba, dựa vào kết quả nghiên cứu, tác giả đưa ra các hàm ý quản trị nhằm giúp các NĐT cá nhân có những quyết định đầu tư hiệu quả, tránh được những thiên kiến sai lệch trong quá trình đưa ra quyết định đầu tư tài chính. Sở giao dịch chứng khoán, cũng như các công ty chứng khoán có những chính sách phù hợp để hạn chế thiên lệch hành vi. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Nghiên cứu này được tiến hành bằng việc trả lời các câu hỏi sau: Một là, những yếu tố nào có tác động đến quyết định đầu tư của NĐT cá nhân trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh? Và mức độ tác động của các yếu tố này như thế nào? Hai là, có sự khác nhau trong quyết định đầu tư giữa các nhà đầu tư cá nhân khác nhau về giới tính, độ tuổi, trình độ, thu nhập và kinh nghiệm hay không? 3
Ba là, các hàm ý quản trị nào có thể giúp các NĐT trên thị trường chứng khoán đưa ra dự đoán và quyết định tốt hơn cho hoạt động đầu tư? Sở giao dịch chứng khoán, các công ty chứng khoán cần làm gì để quản lý được hiệu quả? 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quyết định đầu tư của các cá nhân trên thị trường chứng khoán Hồ Chí Minh. 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu được tiến hành với dữ liệu khảo sát đến từ 290 NĐT cá nhân đang sinh sống, làm việc và tham gia đầu tư tại HOSE trong khoảng từ 12/2023 đến 06/2024. Việc thu thập dữ liệu được thực hiện thông qua bảng câu hỏi được mã hóa dưới dạng QR code. 1.5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp định tính và phương pháp định lượng sẽ được sử dụng song song trong nghiên cứu này. Cụ thể: Đầu tiên, quá trình xây dựng mô hình và thang đo các nhân tố trong mô hình được thực hiện bằng phương pháp định tính. Đồng thời, phương pháp phỏng vấn chuyên gia sẽ được tiến hành trong giai đoạn này để điều chỉnh mô hình và thang đo các nhân tố trong mô hình sao cho phù hợp với điều kiện nghiên cứu cụ thể. Thông qua phương pháp định lượng để thực hiện kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy bội nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này đến quyết định đầu tư của các NĐT cá nhân tại sàn chứng khoán TP. HCM, từ đó đảm bảo thực hiện được mục tiêu thứ nhất. Cùng với đó, phương pháp phân tích phương sai ANOVA được vận dụng để phân biệt sự khác sau trong việc ra quyết định đối với các NĐT khác nhau về giới tính, độ tuổi, trình độ, thu nhập và kinh nghiệm, điều này giúp đạt được mục tiêu nghiên cứu thứ hai. 4
1.6. Ý nghĩa của nghiên cứu Về mặt lý thuyết, kết quả thu được từ luận văn góp phần kiểm định lại các lý thuyết về tài chính hành vi, sự thiên kiến trong tâm lý nhà đầu tư. Cụ thể, kết quả nghiên cứu đã cho thấy quyết định đầu tư của các NĐT cá nhân trên thị trường chứng khoán TP. HCM ảnh hưởng bởi các nhân tố: Quá tự tin, Sự sẵn có, Tính đại diện, Ác cảm mất mát và hối tiếc, Hiệu ứng bầy đàn, Neo quyết định. Như vậy, các nhân tố này đều phù hợp với các lý thuyết đương đại kể trên. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu này sẽ rất quan trọng đối với các bên liên quan khác nhau, chủ yếu trong số đó là: Nghiên cứu này sẽ góp phần cung cấp thêm thông tin hiện có về các yếu tố hành vi ảnh hưởng đến quyết định đầu tư tại HOSE, do đó, đóng vai trò là nguồn tham khảo cho các quyết định tiếp theo. Những khuyến nghị của nghiên cứu trong tương lai cũng sẽ giúp các nhà nghiên cứu thực hiện nhiều nghiên cứu để mở rộng sự hiểu biết về cách những yếu tố hành vi tác động đến việc đầu tư hành vi tại HOSE. Nghiên cứu sẽ giúp các nhà đầu tư và nhà phân tích đầu tư hiểu rõ hơn về các yếu tố hành vi ảnh hưởng đến quyết định đầu tư tại HOSE. Các nhà đầu tư và nhà phân tích đầu tư sẽ tìm thấy nghiên cứu này hữu ích vì nó sẽ hướng dẫn hành vi đầu tư của họ hiểu cách đầu tư vào một môi trường đầu tư rất năng động. Nghiên cứu này rất quan trọng đối với NĐT cá nhân trên thị trường chứng khoán để họ nhận thức được tác động các yếu tố tâm lý của chính họ trong việc ra quyết định trên thị trường. Với thông tin này trong tay họ có thể áp dụng nó và thực hiện các biện pháp để ngăn chặn các yếu tố che mờ quá trình ra quyết định của họ nhằm đưa ra quyết định hợp lý các quyết định. Thông qua nghiên cứu này, các nhà quản lý thị trường chứng khoán và các nhà hoạch định chính sách theo cách hỗ trợ họ trong việc hiểu rõ vai trò của các yếu tố tâm lý đối với việc ra quyết định của NĐT. Xây dựng chính sách và hướng dẫn chi phối các khoản đầu tư tại Sở giao dịch chứng khoán nhằm giảm bớt ảnh hưởng của yếu tố hành vi. 5