Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Vận dụng phương pháp Canslim để lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Vận dụng phương pháp Canslim để lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh" này tập trung vào phân tích các yếu tố CANSLIM để vận dụng mô hình này vào lựa chọn các cổ phiếu niêm yết trên HOSE, qua đó đề xuất các khuyến nghị dành cho nhà đầu tư cá nhân trong việc vận dụng CANSLIM để lựa chọn cổ phiếu đầu tư ngành ngân hàng trên HOSE.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Vận dụng phương pháp Canslim để lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LÊ PHƯƠNG UYÊN VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP CANSLIM ĐỂ LỰA CHỌN CỔ PHIẾU NGÀNH NGÂN HÀNG NIÊM YẾT TRÊN SÀN GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng Mã số chuyên ngành: 8 34 02 01 Thành Phố Hồ Chí Minh, Năm 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LÊ PHƯƠNG UYÊN VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP CANSLIM ĐỂ LỰA CHỌN CỔ PHIẾU NGÀNH NGÂN HÀNG NIÊM YẾT TRÊN SÀN GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng Mã số chuyên ngành: 8 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN NGUYỄN MINH HẢI Thành Phố Hồ Chí Minh, Năm 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Lê Phương Uyên MSHV: 020122200163 Lớp: CH22B1 Tôi xin cam kết luận văn thạc sĩ “VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP CANSLIM ĐỂ LỰA CHỌN CỔ PHIẾU NGÀNH NGÂN HÀNG NIÊM YẾT TRÊN SÀN GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TP HỒ CHÍ MINH” là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Nguyễn Minh Hải. Nghiên cứu này có tính độc lập, không sao chép của bất kỳ nghiên cứu nào và cho đến nay chưa công bố toàn bộ nội dung này tại bất kỳ đâu. Các số liệu, tài liệu tham khảo và trích dẫn trong luận văn có chú thích rõ ràng, minh bạch. TP HCM, ngày 27 tháng 02 năm 2023 Người viết
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến TS. Trần Nguyễn Minh Hải là người đã hướng dẫn khoa học cho luận văn cao học của tôi. TS. TS. Trần Nguyễn Minh Hải đã trực tiếp dẫn dắt, dành nhiều tâm huyết và tthời gian đề hướng dẫn tận tình, đồng thời cho tôi những lời khuyên, chia sẽ cũng như góp ý vô cùng quý giá để tôi có thêm kiến thức để hoàn thành luận văn cao học. Tiếp theo, tôi xin cảm ơn các Thầy Cô đã dành thời gian để giảng dạy, truyền đạt những kiến thức giá tri hữu ích trong công việc và cuộc sống trong thời gian học tập, rèn luyện với lớp CH22B1. Tôi chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và các bạn đồng nghiệp là những người đã luôn giúp đỡ, đồng hành và ủng hộ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Trân trọng!
iii TÓM TẮT ĐỀ TÀI Luận văn trình bày và hệ thống các vấn đề cơ bản và phương pháp nghiên cứu cách vận dụng tiêu chí CANSLIM để lựa chọn cổ phiếu đầu tư ngành ngân hàng đang niêm yết trên HOSE tại thị trường Việt Nam. Mô hình nghiên cứu thực hiện việc đánh giá này dựa trên nguồn dữ liệu thứ cấp được tập hợp từ báo cáo tài chính của 17 ngân hàng thương mại tại Việt Nam từ các năm 2016 đến 2021, thông qua công cụ hỗ trợ là phần mềm kinh tế lượng Stata phiên bản 15. Nội dung của luận văn có các phần sau (1) Phân tích các tiêu chí thuộc CANSLIM, các chỉ tiêu quan trọng cần chú ý đối với việc lựa chọn cổ phiếu; (2) Phân tích việc vận dụng CANSLIM trong lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng đang niêm yết tại HOSE và (3) Đề xuất các khuyến nghị đối với việc vận dụng CANSLIM trong việc lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết tại HOSE. Nghiên cứu này triển khai phương pháp hồi quy định lượng để đo lường sự ảnh hưởng của các biến số đại diện cho các tiêu chí trong phương pháp lựa chọn cổ phiếu CANSLIM đến giá cổ phiếu các ngân hàng được niêm yết trên HOSE tại thị trường cổ phiếu Việt Nam. Sau đó nghiên cứu dùng phương pháp tổng hợp, thống kê, so sánh và phân tích các dữ liệu thứ cấp đã thu thập từ báo cáo tài chính. Dựa theo các tiêu chí được đưa ra trong phương pháp CANSLIM, luận văn so sánh theo từng tiêu chí trong CANSLIM, cổ phiếu nào đáp ứng tiêu chí trước sẽ được giữ lại để tiến hành đo lường cho tiêu chí sau để tìm ra cổ phiếu phù hợp nhất đáp ứng tiêu chí CANSLIM. Kết quả nghiên cứu đã cho thấy các tương quan biến số trong mô hình hồi quy đại diện cho các tiêu chí trong phương pháp CANSLIM và giá cổ phiếu, đồng thời nghiên cứu cũng nêu được chi tiết phương thức vận dụng mô hình đầu tư CANSLIM cho việc lựa chọn cổ phiếu ngân hàng được niêm yết trên HOSE tại thị trường Việt Nam.
iv ABSTRACT The thesis introduced the theories and calcualating methods on how to apply CANSLIM model in selecting banking stocks listed on the HOSE (Ho Chi Minh City Stock Exchange) in Vietnam. This research is based on secondary data gathered from the financial statements of 17 commercial banks in Vietnam for the period from 2016 to 2021, with the support of the econometric software Stata version 15th. Research contents included (1) Analysis of CANSLIM factors, important criteria to note for stock selection; (2) Analyzing the application of CANSLIM in selecting banking stocks listed on HOSE and (3) Proposing recommendations for applying CANSLIM in selecting banking stocks listed on HOSE. This study uses a quantitative regression method to measure the influence of variables representing the criteria in the CANSLIM stock selection method on the price of banking stocks listed on HOSE in Vietnam. After that, the research uses methods of synthesis, statistics, comparison and analysis of secondary data collected from financial statements, based on the criteria given in the CANSLIM method, the study conducts a comparison by each criterion in CANSLIM, which stocks that meet the first criteria will be kept for measurement for the following criteria to find out the most suitable stock that meets the CANSLIM standards. The research results show how the variables correlations in the regression model represent the criteria in the CANSLIM method with the stocks price, and the study also details how to apply the CANSLIM investment model. for the selection of banking stocks listed on HOSE in Vietnam stock market.
v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nguyên nghĩa CN/PGD Chi nhánh/ Phòng giao dịch CK Chứng khoán CP Cổ phiếu CTCK Công ty chứng khoán CTCP Công ty cổ phần ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông EPS Tỉ suất lợi nhuận trên cổ phần HNX Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội HOSE Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh NĐT Nhà đầu tư ROA Tỉ số lợi nhuận ròng trên tài sản ROE Tỉ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu TB Trung bình TNLT Thu nhập lãi thuần TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh TTGDCK Trung tâm giao dịch chứng khoán UBCKNN Ủy ban chứng khoán Nhà nước
vi MỤC LỤC TÓM TẮT ĐỀ TÀI .......................................................................................... iii ABSTRACT ......................................................................................................iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... v DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................ x DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................xi CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ....................................................... 1 1.1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 1.1.1. Đặt vấn đề......................................................................................... 1 1.1.2. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................... 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................... 3 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát......................................................... 3 1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể .............................................................. 3 1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 4 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu....................................................................... 4 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4 1.4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................... 4 1.4.1. Phương pháp tiếp cận thông tin........................................................ 4 1.4.2. Phương pháp thu thập dữ liệu .......................................................... 6 1.4.3. Phương pháp xử lý dữ liệu ............................................................... 7 1.5. Quy trình nghiên cứu .............................................................................. 8 1.6. Đóng góp của đề tài ................................................................................ 9 1.6.1. Đóng góp về mặt lý thuyết ............................................................... 9 1.6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn ............................................................... 9
vii 1.7. Cấu trúc của luận văn .............................................................................. 9 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN11 2.1. Các khái niệm liên quan ........................................................................ 11 2.1.1. Cổ phiếu ......................................................................................... 11 2.1.2. Nhà đầu tư ...................................................................................... 14 2.1.3. Một số phương pháp lựa chọn cổ phiếu của nhà đầu tư ................ 17 2.2. Cơ sở lý thuyết ...................................................................................... 21 2.2.1. Lý thuyết về thị trường hiệu quả .................................................... 21 2.2.2. Lý thuyết triển vọng ....................................................................... 21 2.2.3. Lý thuyết tài chính hành vi............................................................. 21 2.2.4. Lý thuyết thị trường thích ứng ....................................................... 22 2.3. Các nghiên cứu thực nghiệm trong và ngoài nước ............................... 22 2.3.1. Các nghiên cứu nước ngoài ............................................................ 22 2.3.2. Nghiên cứu trong nước................................................................... 28 2.4. Tóm tắt chương 2 .................................................................................. 29 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 30 3.1. Quy trình nghiên cứu ............................................................................ 30 3.1.1. Khái quát quy trình nghiên cứu ...................................................... 30 3.1.2. Phương pháp tiếp cận thông tin...................................................... 31 3.1.3. Phương pháp xử lý dữ liệu ............................................................. 32 3.2. Mô hình nghiên cứu .............................................................................. 36 3.3. Phân tích các biến độc lập trong mô hình và giả thuyết nghiên cứu .... 38 3.3.1. Tiêu chí C – EPS theo quý ............................................................. 38 3.3.2. Tiêu chí A – Thu nhập lãi thuần hàng năm .................................... 40 3.3.3. Tiêu chí N – Mức giá mới .............................................................. 41
viii 3.3.4. Tiêu chí S – Khối lượng cổ phiếu giao dịch .................................. 42 3.3.5. Tiêu chí L – Xếp hạng chỉ số sức mạnh giá ................................... 43 3.3.6. Tiêu chí I – Số lượng các quỹ đầu tư, định chế tài chính là cổ đông lớn ..................................................................................................................... 44 3.3.7. Tiêu chí M – VNINDEX ................................................................ 47 3.4. Dữ liệu nghiên cứu ................................................................................ 50 3.5. Tóm tắt chương 3 .................................................................................. 52 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN......................... 54 4.1. Bối cảnh và thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam ................... 54 4.2. Thống kê mô tả dữ liệu ......................................................................... 55 4.3. Kết quả nghiên cứu ............................................................................... 57 4.3.1. Kết quả hồi quy .............................................................................. 57 4.3.2. Kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến ................................................ 58 4.3.3. Kiểm tra hiện tượng phương sai của sai số thay đổi ...................... 58 4.4. Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................... 60 4.4.1. Thảo luận kết quả mô hình hồi quy................................................ 60 4.4.2. Ứng dụng mô hình CANSLIM để lựa chọn cổ phiếu ngân hàng trên HOSE ......................................................................................................... 62 4.5. Tóm tắt chương 4 .................................................................................. 72 CHƯƠNG 5. KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN............................................ 73 5.1. Định hướng phát triển của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đến năm 2023........................................................................................................ 73 5.2. Đề xuất một số khuyến nghị cho nhà đầu tư khi lựa chọn cổ phiếu ngân hàng trên HOSE .................................................................................................... 74 5.2.1. Cần quan tâm các yếu tố vĩ mô của nền kinh tế ............................. 74
ix 5.2.2. Phương pháp CANSLIM chỉ có thể áp dụng khi thị trường trong giai đoạn Tăng trưởng....................................................................................... 75 5.2.3. Nhà đầu tư cần lưu ý đến chi phí giao dịch và thuế khi áp dụng phương pháp CANSLIM .................................................................................. 76 5.2.4. Cần lưu ý thêm đến tiêu chí I - sự bảo trợ của các nhà đầu tư tổ chức trong tương lai sắp tới .............................................................................. 76 5.3. Kết luận chung ...................................................................................... 77 5.4. Hạn chế của đề tại và định hướng nghiên cứu ...................................... 79 5.4.1. Hạn chế của đề tài .......................................................................... 79 5.4.2. Hướng nghiên cứu .......................................................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................i PHỤ LỤC 1. KIỂM TRA MỨC EPS QUÝ TRUNG BÌNH PHÙ HỢP..........vi PHỤ LỤC 2. KIỂM TRA MỨC ROE TRUNG BÌNH PHÙ HỢP ..................ix PHỤ LỤC 3. DANH SÁCH CÁC CỔ ĐÔNG LÀ QUỸ ĐẦU TƯ, TỔ CHỨC .................................................................................................................................... x PHỤ LỤC 4. DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ......................................................... xv PHỤ LỤC 5. KẾT QUẢ HỒI QUY .............................................................xxix Kết quả mô hình hồi quy Pooled OLS ......................................................xxix Kết quả kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến VIF.......................................xxix Kết quả kiểm tra hiện tượng phương sai của sai số thay đổi (Kiểm định White) ................................................................................................................xxix Kết quả mô hình sai số chuẩn mạnh Robust Standard Errors .................... xxx Thống kê toàn bộ biến trong mô hình ........................................................ xxx Ma trận tương quan giữa các biến số ........................................................xxxi
x DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 So sánh cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi .................................... 12 Bảng 2.2 Tổng hợp các nghiên cứu liên quan.................................................. 25 Bảng 3.1 Danh sách các cổ phiếu ngân hàng có giá tăng mạnh năm 2020 ..... 39 Bảng 3.2 Bảng đánh giá cổ phiếu theo tiêu chí S ............................................ 43 Bảng 3.3 Số lượng các quỹ đầu tư trên thị trường Việt Nam .......................... 45 Bảng 3.4 Thống kê theo tiêu chí I đối với cổ phiếu ngân hàng ....................... 46 Bảng 3.5 Bảng đánh giá xu hướng thị trường chung theo tiêu chí M ............. 49 Bảng 3.6 Nguồn dữ liệu thứ cấp ...................................................................... 50 Bảng 3.7 Đối tượng khảo sát ........................................................................... 51 Bảng 4.1 Các thông số thống kê mô tả ............................................................ 55 Bảng 4.2 Ma trận tương quan giữa các biến số ............................................... 56 Bảng 4.3 Kết quả hồi quy Pooled OLS ............................................................ 57 Bảng 4.4 Kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến .................................................. 58 Bảng 4.5 Kết quả hồi quy Robust Standard errors .......................................... 59 Bảng 4.6 Kết quả sàng lọc CP theo tiêu chí C ................................................. 62 Bảng 4.7. Kết quả sàng lọc CP theo tiêu chí A ................................................ 64 Bảng 4.8 Kết quả sàng lọc cổ phiếu theo tiêu chí N ........................................ 65 Bảng 4.9 Kết quả sàng lọc theo tiêu chí S ....................................................... 66 Bảng 4.10 Kết quả sàng lọc theo tiêu chí M .................................................... 69 Bảng 4.11 So sánh sự tăng trưởng giá các cổ phiếu ngân hàng niêm yết trên HOSE giai đoạn cuối năm 2020-2021 ............................................................. 70
xi DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1 Quy trình nghiên cứu .......................................................................... 8 Hình 3.1 Chu kỳ giá cổ phiếu .......................................................................... 48 Hình 3.2 Đồ thị chu kỳ VNINDEX giai đoạn 2017 – 2018 ............................ 48 Hình 4.1 Kết quả kinh doanh theo năm của các ngân hàng TMCP ................. 55 Hình 4.2 Đồ thị giá cổ phiếu LPB năm 2020 - 2021 ....................................... 67 Hình 4.3 Đồ thị giá cổ phiếu TCB năm 2020 – 2021 ...................................... 68 Hình 4.4 Đồ thị VNINDEX năm 2021 – 2022 ................................................ 70
1 CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Nội dung chương 1 nêu tổng quát lý do chọn đề tài, các mục tiêu nghiên cứu, đối tượng của nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, quy trình nghiên cứu, đóng góp của đề tài và cấu trúc của luận văn. 1.1. Lý do chọn đề tài 1.1.1. Đặt vấn đề Ngành ngân hàng đang là một ngành nghề được chú ý từ phía nhà đầu tư trong vài năm gần đây. Trong năm 2021, nhóm ngành này chứng kiến những chuyển biến tích cực khi giá cổ phiếu (CP) liên tục tăng trên thị trường Việt Nam. Theo BSC (2022), ngành ngân hàng có nhiều triển vọng và cơ hội đầu tư khả quan trong năm 2022. Tuy vậy, nhà đầu tư cũng cần có phương pháp thích hợp để chọn lọc cổ phiếu khi có nhu cầu tham gia đầu tư. Phương pháp và hệ thống đầu tư là công cụ giúp cho nhà đầu tư chọn mua cổ phiếu tăng khả năng sinh lời và quan trọng hơn là xác định được thời điểm bán để chốt lời hoặc cắt lỗ, giúp kiểm soát độ rủi ro trong giới hạn cho phép. Việc xác định phương pháp và hệ thống đầu tư phù hợp là rất quan trọng để nâng cao lợi nhuận và quản lí rủi ro khi tham gia đầu tư. Trên thế giới, có rất nhiều phương pháp lựa chọn cổ phiếu được các nhà đầu tư áp dụng như phương pháp Top-down và Bottom-up xuất phát từ nghiên cứu của Kinchala & Wolfe (1979), phương pháp đầu tư tăng trưởng của Fisher (1958), tuy nhiên phương pháp được xem là có hệ thống chi tiết và được biết đến rộng rãi nhất là CANSLIM. Phương pháp lựa chọn cổ phiếu CANSLIM được O’Neil (1988) đề xuất, cho đến nay đây vẫn là hệ thống đầu tư nổi tiếng và được nhiều nhà đầu tư áp dụng. Có rất nhiều nghiên cứu về tính hiệu quả của hệ thống CANSLIM như nghiên cứu của Deboeck (2000), Lutey, Crum & Rayome (2013), Sareewiwatthana & Janin (2017) đều cho kết quả lợi nhuận vượt trội so với thị trường. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên dựa trên thị trường cổ phiếu Mỹ, vốn hóa lớn hơn rất nhiều so
2 với thị trường Việt Nam, vì vậy tính khả thi và hiệu quả của phương pháp này tại thị trường Việt Nam vẫn còn bị bỏ ngỏ. Riêng tại Việt Nam, các nghiên cứu khoa học được công bố về việc vận dụng phương pháp CANSLIM cho thị trường Việt Nam còn khá hạn chế, mà chủ yếu là các thông tin, hướng dẫn sử dụng CANSLIM phổ biến trên mạng điện tử. Luận văn được thực hiện nhằm đóng góp bằng chứng thực nghiệm về lĩnh vực vận dụng mô hình CANSLIM trong việc lựa chọn cổ phiếu niêm yết phù hợp cho nhà đầu tư tại Việt Nam, từ đó chọn lọc cổ phiếu ngành ngân hàng đang niêm yết tại HOSE có kỳ vọng về suất sinh lời cao. 1.1.2. Tính cấp thiết của đề tài Đối với nhà đầu tư vừa bắt đầu tham gia thị trường và không có nền tảng về tài chính, rất khó để họ có thể lựa chọn cổ phiếu đầu tư trong số hàng nghìn cổ phiếu trên thị trường, song rủi ro mất vốn đầu tư là rất cao. Tại Việt Nam hiện nay đã có nhiều nhà đầu tư biết đến và áp dụng phương pháp đầu tư CANSLIM, tuy nhiên phương pháp CANSLIM chỉ nêu khái quát chung về các tiêu chí lựa chọn cổ phiếu đầu tư mà chưa được cụ thể và chi tiết hóa về phương pháp áp dụng, do đó, cách vận dụng phương pháp này hiện nay còn khá đơn giản và chưa được hệ thống hóa cụ thể. Bên cạnh đó, những nghiên cứu về cách áp dụng phương pháp đầu tư CANSLIM tại Việt Nam còn khá ít, đặc biệt là nghiên cứu phương pháp để áp dụng CANSLIM sao cho phù hợp với các cổ phiếu, chứng khoán tại Việt Nam. Với nhu cầu cần thiết phải có một phương pháp đầu tư có khả năng sinh lợi nhuận bền vững của các nhà đầu tư và sự cần thiết trong việc cụ thể hóa những giá trị cốt lõi trong phương pháp CANSLIM để giúp nhà đầu tư áp dụng thực chiến khi đầu tư cổ phiếu ngân hàng tại thị trường Việt Nam, luận văn này thực hiện đề tài “Vận dụng phương pháp CANSLIM để lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh”. Nghiên cứu lựa chọn cổ phiếu trên HOSE để chọn lọc vì tính minh bạch của các tổ chức niêm yết trên HOSE, các yêu cầu cao về vốn điều lệ và kết quả kinh doanh tốt của doanh nghiệp có mã chứng khoán niêm yết trên sẽ được các nhà đầu
3 tư tổ chức và quỹ đầu tư nước ngoài ưa chuộng hơn, các tiêu chí này là rất quan trọng để áp dụng phương pháp CANSLIM. Và quan trọng hơn là hầu hết các ngân hàng lớn hiện nay đều đang được niêm yết tại HOSE. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Luận văn này tập trung vào phân tích các yếu tố CANSLIM để vận dụng mô hình này vào lựa chọn các cổ phiếu niêm yết trên HOSE, qua đó đề xuất các khuyến nghị dành cho nhà đầu tư cá nhân trong việc vận dụng CANSLIM để lựa chọn cổ phiếu đầu tư ngành ngân hàng trên HOSE. 1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể Từ mục tiêu nghiên cứu tổng quát, tác giả tiến hành chi tiết hóa thành các mục tiêu cụ thể như sau: - Phân tích chi tiết các chỉ tiêu thuộc CANSLIM, các vấn đề quan trọng cần chú ý đối với việc lựa chọn cổ phiếu. - Phân tích việc vận dụng CANSLIM trong lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng đang niêm yết tại HOSE. Cụ thể là (1) xem xét cách vận dụng phương pháp đầu tư CANSLIM một cách phù hợp cho chứng khoán tại Việt Nam; (2) lựa chọn cổ phiếu ngân hàng trên HOSE có suất sinh lời phù hợp với kỳ vọng của nhà đầu tư; (3) kiểm định sự hiệu quả về suất sinh lời từ các cổ phiếu ngân hàng được lựa chọn bằng phương pháp CANSLIM. - Đề xuất các khuyến nghị dành cho nhà đầu tư cá nhân trong việc vận dụng phương pháp CANSLIM để lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết tại HOSE. 1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu cụ thể, luận văn tiến hành trả lời các câu hỏi sau: - Các yếu tố, các chỉ tiêu nào cần lưu ý khi lựa chọn cổ phiếu theo phương pháp CANSLIM? - Việc vận dụng phương pháp CANSLIM trong lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng đang niêm yết tại HOSE được tiến hành ra sao?
4 - Các khuyến nghị nào được đề xuất dành cho nhà đầu tư cá nhân đối với việc vận dụng CANSLIM khi lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết tại HOSE? 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là “Vận dụng phương pháp CANSLIM để lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng niêm yết trên HOSE”. Trong đó, đối tượng phục vụ của của luận văn này (đối tượng thụ hưởng nghiên cứu) là các nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư nhỏ lẻ đang tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam và cần có cho mình phương pháp phù hợp, hiệu quả để lựa chọn cổ phiếu ngành ngân hàng. 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu Số liệu trong luận văn là các số liệu về cổ phiếu được thu thập theo năm và quý trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2021 của các ngân hàng thương mại cổ phần đang niêm yết tại HOSE. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu được tác giả triển khai theo trình tự sau đây 1.4.1. Phương pháp tiếp cận thông tin - Luận văn tiếp cận các khái niệm và những khía cạnh liên quan đến thuật ngữ như cổ phiếu, cổ phiếu niêm yết, nhà đầu tư (tổ chức, cá nhân, v.v.), các vấn đề lưu ý và tiêu chí khi lựa chọn cổ phiếu, mô hình CANSLIM là gì, ý nghĩa và các lưu ý khi vận dung mô hình này. - Luận văn trình bày các cơ sở lý thuyết liên quan, bao gồm: + Phương pháp lựa chọn cổ phiếu CANSLIM (O’Neil, 1988) đề xuất nhằm lựa chọn cổ phiếu để đầu tư hiệu quả. Với mỗi chữ cái trong phương pháp CANSLIM ứng với một tiêu chí mà cổ phiếu phải thỏa mãn thì mới đủ điều kiện để được chọn. + Phương pháp lựa chọn cổ phiếu Top-Down (Kinchala & Wolfe, 1979): Nhấn mạnh vào bối cảnh kinh tế vĩ mô, phân tích tình hình chung của toàn nền kinh tế tới các ngành, sự ảnh hưởng chung của ngành đến các doanh nghiệp trong ngành, từ đó tìm hiểu về doanh nghiệp một cách chi tiết hơn.
5 + Phương pháp lựa chọn cổ phiếu Bottom-Up (Kinchala & Wolfe, 1979): Ngược lại với phương pháp Top- Down, phương pháp Bottom-Up là cách thức đầu tư bắt đầu từ việc phân tích mỗi mã cổ phiếu và không đặt nặng những ảnh hưởng của chu kì kinh tế vĩ mô hay thị trường. + Lý thuyết về thị trường hiệu quả (Fama, 1970): Cổ phiếu được mua bán với giá trị hợp lí của chúng trên thị trường, khiến các nhà đầu tư không thể mua cổ phiếu với giá thấp hoặc bán cổ phiếu với giá cao. + Lý thuyết triển vọng (Kahneman & Tversky, 1979): Hầu hết mọi người đều có tâm lý sợ thua lỗ hơn là sự phấn khích khi thu về được món hời. Nếu phải đưa ra sự kỳ vọng trước hai tình huống, họ sẽ chọn tình huống không đem lại thua lỗ, thay vì tình huống mang lại nhiều lợi nhuận mà có rủi ro cao hơn. Lý thuyết này được xem là tiền đề của lý thuyết tài chính hành vi. + Lý thuyết tài chính hành vi (Thaler, 2003; Shiller, 2003; Lo, 2004): Các lý thuyết tài chính hành vi rất đa dạng nhưng chủ yếu là kết hợp giữa lý thuyết triển vọng về tâm lý học hành vi con người và kinh tế học vào thị trường tài chính nhằm giải thích các quyết định phi lý trí của nhà đầu tư. + Lý thuyết thị trường thích ứng (Lo, 2004): Lý thuyết này tin rằng các nhà đầu tư qua các thử nghiệm cũng như thất bại sẽ rút ra quy luật để đối phó với các tình huống trên thị trường, hay nói cách khác là trở nên tiến hóa để thích ứng với thị trường. Khi so sánh với các lý thuyết khác về lựa chọn cổ phiếu đầu tư, cách tiếp cận của O’Neil (1988) cũng có nhiều điểm chung với các lý thuyết nổi tiếng khác như luôn đi theo xu hướng của thị trường, chỉ lựa chọn các cổ phiếu đang tăng giá, trên đà tăng trưởng và không bị định giá thấp trên thị trường. CANSLIM cũng có ưu điểm nổi trội hơn các lý thuyết đầu tư kể trên là các chỉ tiêu lựa chọn cổ phiếu được cụ thể hóa bằng con số và nhờ đó có sự chi tiết hơn, cụ thể và rõ ràng hơn. - Các nghiên cứu thực nghiệm trong và ngoài nước: + Nghiên cứu nước ngoài: Deboeck (2000), Beyoglu & Ivanov (2008), Gilligan (2009), Wisudanto (2010), Lutey và các cộng sự (2013), Gunn (2013), Lutey, Crum & Rayome (2014), Rawlin (2015), Sareewiwatthana, & Janin (2017),
6 Lutey, Hassan & Rayome (2018), Pan & Long (2021), Lutey & Rayome (2022), v.v. + Nghiên cứu trong nước: Nguyễn Lê Duy (2009), Nguyễn Bảo Giang (2017), nghiên cứu khoa học được công bố mà tác giả được biết thì khá hạn chế ở trong nước, mà chủ yếu là các thông tin, hướng dẫn sử dụng CANSLIM phổ biến trên mạng điện tử. Việc tổng hợp các lý luận trên tạo nên căn cứ quan trọng để tác giả phát hiện ra khoảng trống nghiên cứu, từ đó luận án được thực hiện để cung cấp bằng chứng thực nghiệm, bổ sung vào lĩnh vực nghiên cứu vận dụng CANSLIM trong lựa chọn cổ phiếu và chọn lọc cổ phiếu niêm yết ngành ngân hàng phù hợp với phương pháp CANSLIM. 1.4.2. Phương pháp thu thập dữ liệu - Luận văn xác định dữ liệu thu thập là dữ liệu thứ cấp. - Dữ liệu thứ cấp trong luận văn được thiết kế theo dạng dữ liệu bảng ngắn có cấu trúc không cân bằng. Nghiên cứu chọn dạng dữ liệu bảng vì (1) Yêu cầu của phương pháp CANSLIM là so sánh tốc độ tăng trưởng EPS theo thời kì của từng cổ phiếu, vì vậy cần thu thập số liệu theo thời gian của nhiều mã cổ phiếu; (2) Nghiên cứu cần xem xét chu kỳ tăng trưởng của chỉ số EPS là ổn định hay không ổn định. Kiểu dữ liệu này cho phép nghiên cứu xem xét được thay đổi của đối tượng khảo sát theo thời gian, giúp nghiên cứu tìm thấy cổ phiếu có sự tăng trưởng đột biến so với chính nó và so với các cổ phiếu khác. - Nguồn dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính kiểm toán được các ngân hàng niêm yết trên HOSE công bố từ năm 2016 đến năm 2021. So với các nghiên cứu tương tự trước đây tại thị trường Việt Nam của Nguyễn Lê Duy (2009) và Nguyễn Bảo Giang (2017), luận văn có cùng dạng dữ liệu và nguồn dữ liệu. Tuy nhiên, luận văn có sự khác biệt về mốc thời gian chọn dữ liệu và chỉ tập trung xem xét cổ phiếu giao dịch của ngành ngân hàng trên HOSE nên không tương thích với các nghiên cứu trước để so sánh kết quả sau này.
7 1.4.3. Phương pháp xử lý dữ liệu - Luận văn sử dụng phương pháp định lượng để xử lý và thống kê dữ liệu. Ưu điểm của phương pháp xử lý định lượng là (1) Hạn chế ý kiến chủ quan của người viết; (2) Tiến hành nhanh chóng nhờ các công cụ và phần mềm tin học về định lượng; (3) Độ tin cậy của kết quả nghiên cứu cao. Song, phương pháp này có hạn chế là (1) Cần quy mô mẫu lớn, khi tổng hợp dữ liệu số lượng cổ phiếu lớn hơn sẽ mất nhiều thời gian hơn; (2) Sự phức tạp trong việc lựa chọn mô hình nghiên cứu; (3) Không giải thích được các yếu tố về tâm lý cũng như hành vi con người. - Các phương pháp phân tích định lượng sử dụng trong luận văn bao gồm: + Phân tích thống kê mô tả + Phân tích hồi quy và các kiểm định liên quan. Luận văn này này áp dụng phương pháp nghiên cứu định lượng để đo lường sự ảnh hưởng của các biến là đại diện cho các tiêu chí trong phương pháp lựa chọn cổ phiếu CANSLIM đến giá các cổ phiếu ngân hàng trên HOSE tại thị trường cổ phiếu Việt Nam. Sau đó nghiên cứu dùng phương pháp tổng hợp, thống kê để phân tích các dữ liệu thứ cấp đã thu thập từ báo cáo tài chính. Dựa theo các tiêu chí được đưa ra trong phương pháp CANSLIM, luận văn so sánh theo từng tiêu chí trong CANSLIM, cổ phiếu nào đáp ứng tiêu chí trước sẽ được giữ lại để tiến hành đo lường cho tiêu chí sau gồm so sánh theo (1) tiêu chí C - EPS theo quý của từng cổ phiếu với chính nó; (2) tiêu chí A - tốc độ tăng trưởng kèm với tăng trưởng ROE; (3) tiêu chí N - thu thập những bước đạt đỉnh mới của giá cổ phiếu; (4) tiêu chí S - xem xét khối lượng giao dịch cổ phiếu; (5) tiêu chí L – xếp hạng chỉ số sức mạnh giá của cổ phiếu; (6) tiêu chí I – số lượng cổ đông lớn là các quỹ đầu tư, nhà đầu tư tổ chức của từng cổ phiếu và (7) tiêu chí M xu hướng thị trường chung để tìm ra cổ phiếu phù hợp nhất đáp ứng tiêu chí CANSLIM. Kiểm tra lại sự tăng trưởng về giá của các cổ phiếu được chọn nhằm kiểm chứng liệu lợi nhuận trung bình mà danh mục cổ phiếu ngân hàng được lựa chọn bằng phương pháp CANSLIM mang lại có lớn hơn đáng kể so với chỉ số thị trường đại diện là hay không. Từ đó nghiên cứu đưa ra nhận xét về tính hiệu quả của việc