Luận văn tốt nghiệp: Kế toán nguyên vật liệu, vật liệu và công cụ dụng cụ tại Xí nghiệp 22 - Công ty 22 BQP

Chia sẻ: Tu Khuyen Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:69

Thêm vào BST

Báo xấu

272
lượt xem 109
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong nền kinh tế thị trường mỗi doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải có những phương án sản xuất và chiến lược kinh doanh có hiệuquả. Để làm được những điều đó các doanh nghiệp luôn cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm. Do đó công tác quản lí và hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ được coi là nhiệm vụ quan trọng của mỗi doanh nghiệp. Tổ chức hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tốt sẽ cung cấp thông tin kịp thời, chính xác cho các nhà quản...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn tốt nghiệp: Kế toán nguyên vật liệu, vật liệu và công cụ dụng cụ tại Xí nghiệp 22 - Công ty 22 BQP

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA NGỮ VĂN LUẬN VĂN Đề tài: Kế toán nguyên vật liệu, vật liệu và công cụ dụng cụ tại Xí nghiệp 22 - Công ty 22 BQP 1
Lêi nãi ®Çu Trong nền kinh tế thị trường mỗi doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải có những phương án sản xuất và chiến lược kinh doanh có hiệuquả. Để làm được những điều đó các doanh nghiệp luôn cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm. Do đó công tác quản lí và hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ được coi là nhiệm vụ quan trọng của mỗi doanh nghiệp. Tổ chức hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tốt sẽ cung cấp thông tin kịp thời, chính xác cho các nhà quản lí và các phần hành kế toán khác trong doanh nghiệp để từ đó có thể đưa ra những phương án sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Nội dung thực hiện công tác hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ là vấn đề có tính chất chiến lược đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải thực hiện trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Xí nghiệp 22 - Công ty 22 BQP là một doanh nghiệp Nhà nước hoạt động trong lĩnh vực sản xuất sản phẩm phục vụ cho nhu cầu xây dựng. Chính vì vậy việc hạch toán nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ tại công ty rất được coi trọng và là một bộ phận không thể thiếu trong toàn bộ công tác quản lý của công ty. Sau thời gian thực tập tại Xí nghiệp 22 - Công ty 22 BQP em đ• tìm hiểu thực tế, kết hợp với lý luận đ• học ở trường để viết chuyên đề: "Kế toán nguyên vật liệu, vật liệu và công cụ dụng cụ tại Xí nghiệp 22 - Công ty 22 BQP". Chuyªn ®Ò ®îc chia lµm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: C¸c vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô. Ch¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô t¹i XÝ nghiÖp 22 - C«ng ty 22 BQP. Ch¬ng III: NhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô. 2
Do ®iÒu kiÖn thêi gian cã h¹n nªn trong chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh ®îc nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong cã sù chØ b¶o cña c¸c c« chó trong C«ng ty còng nh sù chØ b¶o cña c« gi¸o híng dÉn Ph¹m Thanh HuyÒn. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n. ch¬ng i C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu trong Doanh nghiÖp I. Kh¸i niÖm nguyªn vËt liÖu: Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng vËt ho¸ nh:c¸t,sái trong doanh nghiÖp x©y l¾p; v¶i trong doanh nghiÖp may mÆc ; rau qu¶ trong doanh nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm...,lµ tµi s¶n dù tr÷ cña doanh nghiÖp phôc vô s¶n xuÊt. +) Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, Nguyªn vËt liÖu ®îc bao gåm cÊc yÕu tè ®îc ®a vµo phôc vô qu¸ tr×nh vËn hµnh chung, chÞu sù t¸c ®éng gi¸n tiÕp cña con ngêi th«ng qua t liÖu s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm : bét m×, trøng, s÷a... ®Ó s¶n xuÊt ra b¸nh c¸c lo¹i hoÆc cã thÓ tham gia gi¸n tiÕp :c¸c lo¹i dÇu, mì b«i tr¬n ,phô tïng thay thÕ.. phôc vô cho sù ho¹t ®éng liªn tôc vµ b×nh thêng cña m¸y mãc ,thiÕt bÞ,,gi¶m thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt ra. +)Trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng cña lao ®éng vÒ mÆt hiÖn vËt ,Nguyªn vËt liÖu hoÆc bÞ hao mßn toµn bé nh:nhiªn liÖu, chÊt ®èt... hoÆc chØ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu nh: mÝa ®Ó s¶n xuÊt ®êng ... hoÆc vÉn gi÷ nguyªn tr¹ng th¸i vËt chÊt ban ®Çu nh : v¶i ®Ó s¶n xuÊt quÇn ,¸o.... Nh vËy , Nguyªn vËt liÖu ®îc thÓ hiÖn díi h×nh th¸i vËt ho¸ cã nghÜa lµ nã tån t¹i ë tr¹ng th¸i vËt chÊt cô thÓ ,cã thÓ sê ,mã c¶m nhËn b»ng trùc quan .Nhê ®ã cã thÓ c©n, ®o ,®ong ,®Õm ®îc nªn Nguyªn vËt liÖu vµ sù biÕn ®éng cña nã ®îc kiÓm so¸t thêng xuyªn b»ng viÖc kiÓm kª x¸c ®Þnh sè lîng th«ng qua c¸c ®¬n vÞ ®o lêng. II.Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu: 3
VËt liÖu sö dông trong c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i,nhiÒu thø,cã vai trß ,c«ng dông kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.Trong ®iÒu kiÖn ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n lo¹i vËt liÖu th× míi cã tæ chøc tèt viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu. Trong thùc tÕ qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp, ®Æc trng th«ng dông nhÊt ®Ó ph©n lo¹i vËt liÖu vµ vai trß,t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt vµ yªu cÇu qu¶n lý.Theo ®Æc trng nµy,vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: -Nguyªn vËt liÖu chÝnh: lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu mµ sau qu¸ tr×nh gia c«ng, chÕ biÕn cÊu thµnh thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm “ kÓ c¶ b¸n thµnh phÈm mua vµo” -Nguyªn vËt liÖu phô:lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt, ®îc sö dông kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi mµu s¾c ,mïi vÞ, h×nh d¸ng bÒ ngoµi cña s¶n phÈm hoÆc ®Î sö dông ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng cô lao ®éng ho¹t ®éng b×nh thêng hoÆc phôc vô cho nhu cÇu c«ng nghÖ kü thuËt,phôc vô cho lao ®éng c«ng nh©n viªn chøc. -Nhiªn liÖu:VÒ thùc chÊt nhiªn liÖu lµ mét lo¹i nguyªn vËt liÖu phô nhng nã ®îc t¸ch ra thµnh mét lo¹i vËt liÖu riªng biÖt v× viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu dïng nhiªn liÖu chiÕm tû träng lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, mÆt kh¸c nã cã yªu cÇu qu¶n lý kü thuËt hoµn toµn kh¸c víi vËt liÖu th«ng thêng.Nhiªn liÖu cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt lîng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra b×nh thêng. Nã cã thÓ tån t¹i ë thÓ r¾n, láng hoÆc khÝ nh than,khÝ ®èt... -Phô t ïng thay thÕ: lµ nh÷ng vËt t dïng ®Ó thay thÕ ,sö ch÷a, b¶o dìng m¸y mãc, thiÕt bÞ,ph¬ng tiÖn vËn t¶i... -VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n : lµ thiÕt bÞ (cÇn l¾p vµ kh«ng cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu, c«ng cô ...) mµ doanh nghiÖp mua vµo ®Ó ®Çu t cho x©y dùng c¬ b¶n. -PhÕ liÖu : lµ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu thu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay thanh lý tµi s¶n, cã thÓ sö dung hay b¸n ra ngoµi. 4
-VËt liÖu kh¸c: Bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu cha kÓ ®Õn ë trªn nh bao b×, vËt ®ãng gãi,c¸c lo¹i vËt t ®Æc trng. H¹ch to¸n theo c¸ch ph©n lo¹i trªn ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¶n ¸nh tæng qu¸t vÒ mÆt gi¸ trÞ ®èi víi mçi lo¹i nguyªn vËt liÖu .§Ó ®¶m b¶o thuËn tiÖn ,tr¸nh nhÇm lÉn trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vÒ sè lîng , gi¸ trÞ tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ,trªn c¬ së c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¸c doanh nghiÖp sÏ chi tiÕt mçi lo¹i nguyªn vËt liÖu trªn theo tõng nhãm, tõng thø nguyªn vËt liÖu c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp. Ngoµi c¸ch ph©n lo¹i phæ biÕn trªn,c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu theo nhiÒu c¸ch kh¸c n÷a.Mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu cã ý nghÜa riªng vµ nh»m phôc vô c¸c yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau. Theo nguån h×nh thµnh,vËt liÖu bao gåm: -VËt liÖu mua ngoµi -VËt liÖu s¶n xuÊt -VËt liÖu tõ c¸c nguån kh¸c nh:nhËn cÊp ph¸t ,gãp vèn liªn doanh, biÕu,tÆng thëng... C¸ch ph©n lo¹i nµy t¹o tiÒn ®Ò cho viÑc qu¶n lý vµ sö dông riªng c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu tõ c¸c nguån nhËp kh¸c nhau, do ®ã ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ sö dông vËt liÖu trong s¶n xuÊt.H¬n n÷a ,cßn ®¶m b¶o viÖc ph¶n ¸nh nhanh chãng ,chÝnh x¸c sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng tõng lo¹i nguån vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp .Nhng c¸ch ph©n lo¹i nµy kh«ng ph¶n ¸nh chi tiÕt ®îc tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu. Theo quyÒn së h÷u vËt liÖu bao gåm: -VËt liÖu tù cã -VËt liÖu nhËn gia c«ng hoÆc gi÷ hé C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp theo dâi n¾m b¾t t×nh h×nh hiÖn cã cña vËt liÖu ,tõ ®ã lªn kÕ ho¹ch thu mua ,dù trù vËt liÖu phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . Theo môc ®Ých vµ n¬i suqr dông nguyªn vËt liÖu,gåm: -VËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt 5
-VËt liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c nh qu¶n lý ph©n xëng, qu¶n lý doanh nghiÖp ,tiªu thô s¶n phÈm... Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy, doanh nghiÖp sÏ n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh sö dông vËt liÖu t¹i c¸c bé phËn vµ cho c¸c nhu cÇu kh¸c tõ ®ã ®iÒu chØnh, c©n ®èi cho phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt,tiªu thô... III.§¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ viÖc dïng thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh VÒ nguyªn t¾c, nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn t¾c “gi¸ phÝ ” tøc lµ tÝn to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®îc nguyªn vËt liÖu ®ã. Tuy nhiªn , tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ gi¸ nguyªn vËt liÖu ë doanh nghiÖp chÕ biÕn ®éng hay æn ®Þnh mµ cã thÓ lùa chän mét trong hai c¸ch ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu sau : 3.1.§¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ 3.1.1. Gi¸ thùc tÕ nhËp kho Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho lµ toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã nguyªn vËt liÖu ®ã .Tuú tõng nguån nhËp mµ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ®îc ®¸nh gi¸ kh¸c nhau - §èi víi nguyªn vËt liÖu mua ngoµi NÕu nguyªn vËt liÖu mua vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ : TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho trong kú = trÞ gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n ( kh«ng bao gåm VAT) + c¸c chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh (chi phÝ vËn chuyÓn ,bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c)- c¸c kho¶n triÕt khÊu th¬ng m¹i ,gi¶m gi¸ (do hµng mua kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt). NÕu nguyªn vËt liÖu mua ®Ó dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo phong ph¸p trùc tiÕp: TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ C¸c lo¹i Chi phÝ C¸c thùc tÕ mua ghi thuÕ trùc tiÕp kho¶n NVL nhËp = trªn ho¸ + kh«ng + ph¸t sinh - triÕt 6
kho trong ®¬n ®îc hoµn trong khÊu TM, kú (cã VAT) l¹i kh©u mua gi¶m gi¸ - §èi víi nguyªn vËt liÖu do doanh nghiÖp gia c«ng, chÕ biÕn: TrÞ gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ thùc tÕ Chi phÝ Chi phÝ NVL thuª gia NVL xuÊt gia gia c«ng vËn chuyÓn c«ng, chÕ biÕn = c«ng ,chÕ biÕn + chÕ biÕn + bèc dì nhËp kho trong kú - §èi víi nguyªn vËt liÖu doanh nghiÖp thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn: TrÞ gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ thùc tÕ Chi phÝ Chi phÝ NVL thuª gia NVL xuÊt thuª ph¶i tr¶ vËn chuyÓn, c«ng,chÕ biÕn = gia c«ng + cho ®¬n vÞ + bèc dì nhËp kho trong chÕ biÕn GC ,CB kú - §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh ,cæ phÇn th× gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸. - §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËn cÊp ,biÕu tÆng ... th× gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho lµ gi¸ ghi trong biªn b¶n cña ®¬n vÞ cÊp hoÆc ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thÞ trêng cña nguyªn vËt liÖu t¬ng ®¬ng. - §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp kho tõ nguån phÕ liÖu thu håi. Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ thùc tÕ nÕu cßn sö dông hoÆc ®¸nh gi¸ theo gi¸ íc tÝnh. 3.1.2. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho Khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu ®Ó sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp , kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho cho c¸c nhu cÇu , ®èi tîng kh¸c nhau nh»m x¸c ®Þnh chi phÝ hoat ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cã thÓ ¸p dông theo mét sè ph¬ng ph¸p sau: Ph¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh 7
Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng nguyªn vËt liÖu xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña chÝnh l« hµng nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®ã . Ph¬ng ph¸p nµy sÏ nhËn diÖn ®ùoc tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu xuÊt vµ tån kho theo tõng danh ®¬n mua vµo riªng biÖt .Do ®ã trÞ gi¸ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt vµ tån kho ®ùoc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ tuyÖt ®èi , ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ ph¸t sinh. Nhng nh vËy th× viÖc qu¶n lý tån kho sÏ rÊt phøc t¹p ®Æc biÖt khi doanh nghiÖp dù tr÷ nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu víi gi¸ trÞ nhá .Khi ®ã chi phÝ cho qu¶n lý tån kho sÏ tèn kÐm vµ ®«i khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc .ChÝnh v× vËy chØ nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµy ®èi víi nh÷ng lo¹i vËt liÖu ®Æc trng cã gi¸ trÞ cao. Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc Víi ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n ph¶i theo dâi ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ vµ sè lîng cña tõng l« hµng nhËp kho.Sau ®ã , khi xuÊt kho c¨n cø vµo sè lîng xuÊt tÝnh ra gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc sau: TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL = Sè lîng NVL * §¬n gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho xuÊt kho cña l« hµng nhËp tríc Khi nµo xuÊt kho hÕt sè lîng cña l« hµng nhËp tríc míi lÊy d¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng tiÕp sau ®Ó tÝnh gi¸ ra gi¸ thùc tÕ nhËp kho .C¸ch x¸c ®Þnh nµy sÏ ®¬n gi¶n h¬n cho kÕ to¸n so víi ph¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh nhng v× gia thùc tÕ xuÊt kho l¹i ®ùoc x¸c ®Þnh theo ®¬n gi¸ cña l« hµng nhËp sím nhÊt cßn laij nªn kh«ng ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña gi¸ mét c¸ch kÞp thêi , xa rêi thùc tÕ . V× thÕ nã thÝch hîp cho ¸p dông cho nh÷ng nguyªn vËt liÖu cã liªn quan ®Õn thêi h¹n sö dông Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc ë ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n còng ph¶i theo dâi ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ vµ sè lîng cña tõng l« hµng nhËp kho.Sau ®ã khi xuÊt ,c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho b»ng c¸ch : TrÞ gi¸ thùc tÕ Sè lîng NVL §¬n gi¸ thùc tÕ NVL cña l« NVL xuÊt kho = xuÊt kho x hµng nhËp sau cïng 8
Khi nµo hÕt sè lîng cña l« hµng nhËp sau cïng th× nh©n ( x ) víi ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng nhËp ngay tríc ®ã vµ cø tÝnh lÇn lît nh thÕ. Nh vËy gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho cña c¸c lÇn mua ®Çu kú.Ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc –xuÊt sau , víi ph¬ng ph¸p nµy mäi sù biÕn ®éng vÒ gi¸ ®îc chuyÓn ngay vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.Do ®ã ph¶n ¸nh ®óng ®iÒu kiÖn kinh doanh t¹i thÞ trêng hiÖn t¹i nhng chi phÝ hiÖn hµnh cña nguyªn vËt liÖu tån kho l¹i xa rêi thùc tÕ. V× vËy ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng nguyªn vËt liÖu cã ®Æc ®iÓm lµ ph¶i sö dông ngay nh c¸c lo¹i thùc phÈm t¬i sèng trong c«ng nghiÖp chÕ biÕn : Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n §©y lµ ph¬ng ph¸p mµ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cña nguyªn vËt liÖu : Gi¸ thùc tÕ NVL Sè lîng NVL §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n xuÊt kho = xuÊt kho x cña NVL HiÖn nay , c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong sè c¸c lo¹i ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau: *§¬n gi¸ b×nh qu©n gia truyÒn c¶ kú: §¬n gi¸ TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú b×nh qu©n = Lîng NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú C¸ch tÝnh nµy ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc kú h¹ch to¸n, dùa trªn sè liÖu ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu c¶ kú dù tr÷ . C¸c lÇn xuÊt nguyªn vËt liÖu khi ph¸t sinh chØ ph¶n ¸nh vÒ mÆt sè lîng mµ kh«ng ph¶n ¸nh mÆt gi¸ trÞ. Toµn bé gi¸ trÞ xuÊt ®îc ph¶n ¸nh vµo cuèi kú khi cã ®Çy ®ñ sè liÖu tæng nhËp .§iÒu ®ã lµm cho c«ng viÖc bÞ dån l¹i , ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é quyÕt to¸n song c¸ch tinh nµy ®¬n gi¶n , tèn Ýt c«ng nªn ®îc nhiÒu doanh nghiÖp sö dông ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp quy m« nhá, Ýt lo¹i nguyªn vËt liÖu , thêi gian sö dông ng¾n vµ sè lÇn nhËp , xuÊt mçi danh ®iÓm nhiÒu. *§¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tríc: 9
TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trong kú lÊy theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tríc ®· tÝnh ®îc lµm c¬ së tÝnh gi¸. Cã thÓ thÊy ®©y lµ sù kÕt hîp gi÷a c¸ch tÝnh b×nh qu©n gia truyÒn c¶ kú víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc – xuÊt tríc. Do vËy, nã kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng vÒ gi¸ ë kú nµy nªn viÖc ph¶n ¸nh thiÕu chÝnh x¸c. Nhng ®æi l¹i, c¸ch tÝnh nµy ®¬n gi¶n, ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi vÒ sè liÖu. *§¬n gi¸ b×nh qu©n liªn hoµn ( hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp): Sau mçi lÇn nhËp , kÕ to¸n x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n cho tõng ®Çu tªn nguyªn vËt liÖu nh sau: Lîng tån §¬n gi¸ b×nh qu©n TrÞ gi¸ thùc §¬n gi¸ tríc khi nh©p x tríc khi nh©p + tÕ NVL b×nh = Lîng tån tríc khi nhËp nhËp kho qu©n lîng nhËp thùc tÕ Ngay khi nghiÖp vô xuÊt ph¸t sinh , ®¬n gi¸ b×nh qu©n lÇn nhËp cuèi cïng tríc khi xuÊt ®îc dïng lµm ®¬n gi¸ ®Ó tÝnh ra trÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. C¸ch tÝnh nµy kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña hai c¸ch tÝnh trªn , võa ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña sè liÖu kÕ to¸n võa ph¶n ¸nh ®îc sù biÕn ®éng vÒ gi¸ nhng khèi lîng tÝnh to¸n lín v× sau mçi lÇn nhËp , kÕ to¸n ph¶i tÝnh gi¸ mét lÇn. Nh×n chung , dï lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n theo c¸ch nµo th× ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n còng m¾c ph¶i mét h¹n chÕ lín lµ gi¸ c¶ ®Òu cã xu híng b×nh qu©n ho¸. Do vËy, chi phÝ hiÖn hµnh vµ chi phÝ thay thÕ cña nguyªn vËt liÖu tån kho cã xu híng san b»ng cho nhau kh«ng ph¶n ¸nh ®îc thùc tÕ ë thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o . Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú trªn c¬ së gi¸ mua thùc tÕ cuèi kú. Theo ph¬ng ph¸p nµy , gi¸ thùc tÕ xuÊt kho chØ ®îc x¸c ®Þnh vµo cuèi kú vµ c¸ch tÝnh lÇn lît nh sau : 10
§Çu tiªn kÕ to¸n x¸c ®Þnh trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu tån khoi cuèi kú trªn c¬ së gi¸ mua cña lÇn nhËp kho cuèi cïng trong kú: TrÞ gi¸ NVL thùc Sè lîng NVL thùc §¬n gi¸ lÇn mua tån cuèi kú = tån cuèi kú x cuèi cïng Tõ ®ã tÝnh ra trÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trong kú TrÞ gi¸ NVL xuÊt TrÞ gi¸ NVL Chªnh lÖch trÞ gi¸ thùc kho trong kú = nhËp trong kú +(-) tÕ NVL tån ®Çu kú vµ cuèi kú V× gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho chØ ®îc tÝnh vµo cuèi kú nªn kh«ng cung cÊp sè liÖu kÞp thêi sau mçi lÇn nhËp .Ph¬ng ph¸p nµy phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu, nhiÒu mÉu m· kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp nhng l¹i xuÊt dïng thêng xuyªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm kª liªn tôc. 3.2 §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n C¸c ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ nªu trªn trong thùc tÕ chØ thÝch hîp cho c¸c doanh nghiÖp cã øng dông m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n .Cßn ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ lín , cã nhiÒu chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu , c¸c nghiÖp vô nhËp ,xuÊt diÔn ra liªn tôc kÌm theo sù biÕn ®éng kh«ng ngõng cña c¶ gi¸ c¶, viÖc tÝnh to¸n , ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ lµ khã kh¨n , phøc t¹p nhiÒu khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc .V× thÕ ®Ó ®¬n gi¶n h¬n cho c«ng t¸c kÕ to¸n ,doanh nghiÖp tù ®Æt ra cho m×nh mét lo¹i gi¸ , gäi lµ gi¸ h¹ch to¸n . Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ do doanh nghiÖp quy ®Þnh , cã tÝnh chÊt æn ®Þnh vµ chØ dïng ®Ó ghi sæ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu hµng ngµy chø kh«ng cã ý nghÜa trong viÖc thanh to¸n , giao dÞch víi bªn ngoµi vµ trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lµ gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ t¹m tÝnh ®îc quy ®Þnh thèng nhÊt trong Ýt nhÊt mét kú h¹ch to¸n .Cuèi kú, kÕ to¸n ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n trªn sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ sau ®ã ghi vµo c¸c tµi kho¶n , sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ b¸o c¸o kÕ to¸n . ViÖc ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ tiÕn hµnh theo hai bíc sau: *Bíc 1:X¸c ®Þnh hÖ sè gi÷a gi¸ h¹ch to¸n vµ gi¸ thùc tÕ 11
HÖ sè TrÞ gi¸ t.tÕ NVL tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ t.tÕ NVL nhËp t.kú chªnh = lÖch (H) TrÞ gi¸ HT NVL tån ®kú + TrÞ gi¸ HT NVL nhËp t.kú *Bíc 2: TÝnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho dùa vµo gi¸ h¹ch to¸n xuÊt kho vµ hÖ sè gi¸ võa tÝnh ®îc TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho = TrÞ gi¸ h¹ch to¸n NVL xuÊt kho x H Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu , yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp mµ hÖ sè chªnh lÖch cña nguyªn vËt liÖu cã thÓ tÝnh riªng cho tõng thø , tõng nhãm hoÆc tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu . §Ó sö dông ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n trong x¸c ®Þnh trÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt xuÊt kho , kÕ to¸n ph¶i lËp b¶ng kª sè 3 víi h×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký – Chøng tõ theo mÉu sau: B¶ng TÝnh Gi¸ Thùc TÕ VËt LiÖu Ngµy... th¸ng...n¨m ... TK152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu STT ChØ tiªu HT TT 1 Gi¸ trÞ NVL tån ®Çu kú 2 Gi¸ trÞ NVL nhËp trong kú 3 Céng sè d ®Çu kú vµ nhËp trong kú 4 Chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n 5 HÖ sè chªnh lÖch 6 Gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng trong kú 7 Gi¸ trÞ NVL tån cuèi kú Mçi mét ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu cã néi dung , u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông phï hîp nhÊt ®Þnh . Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é c¸n bé kÕ to¸n ®Ó lùa chän vµ ®¨ng ký mét ph¬ng ph¸p tÝnh phï hîp . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ®· 12
®¨ng ký ph¶i ®îc sö dông nhÊt qu¸n trong niªn ®é kÕ to¸n . Khi muèn thay ®æi ph¶i gi¶i tr×nh vµ ®¨ng ký l¹i ®ång thêi ph¶i ®îc thÓ hiÖn c«ng khai trªn b¸o c¸o tµi chÝnh .Nhê vËy cã thÓ kiÓm tra , ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. IV. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu B¾t nhÞp cïng víi xu thÕ chung cña ®¸t níc bíc sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng , c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi riªng chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu quy luËt kinh tÕ , trong ®ã c¹nh tranh lµ yÕu tè kh¸ch quan , nã g©y ra cho doanh nghiÖp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n , nhng còng lµ ®éng lùc ®Ó c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt tån t¹i vµ ph¸t triÓn . §Ó cã thÓ v¬n lªn kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i lµm ¨n cã hiÖu qu¶ . Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy lµ doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý thËt tèt c¸c yÕu tè ®Çu vµo mµ cô thÓ lµ yÕu tè nguyªn vËt liÖu . §Ó c«ng t¸c qu¶n lý nµy ®Ët hiÖu qu¶ cÇn ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: - Ph¶i cã ®µy ®ñ th«ng tin tæng hîp vËt liÖu c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ , vÒ t×nh h×nh nhËp , xuÊt , tån kho. Tuú theo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp mµ cã thÓ cÇn nh÷ng th«ng tin chi tiÕt h¬n - Ph¶i tæ chøc hÖ thèng kho tµng ®¶m b¶o an toµn cho vËt liÖu c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng . Ph¸t hiÖn vµ ng¨n ngõa nh÷ng biÓu hiÖn vi ph¹m lµm thÊt thoat vËt liÖu . - Qu¶n lý ®Þnh møc dù tr÷ vËt liÖu , tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng hoÆc khan hiÕm vËt liÖu , ¶nh hëng ®Õn t×nh tr¹ng tµi chÝnh vµ tiÕn ®é s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së c¸c yªu cÇu qu¶n lý ®ã , néi dung c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c kh©u nh sau : +Kh©u thu mua: lËp kÕ ho¹ch vµ t×m nguån thu mua nguyªn vËt liÖu,®¶m b¶o ®¸p øng theo yªu cÇu cña s¶n xuÊt c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng 13
víi chi phÝ tèi thiÓu , ®¸p øng kÞp thêi tr¸nh viÖc thiÕu nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt +Kh©u b¶o qu¶n: x©y dùng vµ bè trÝ hÖ thèng kho tµng , thiÕt bÞ kü thuËt ®Çy ®ñ trªn c¬ së ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt c¬ , lý , ho¸ cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®Ó cã biÖn ph¸p b¶o qu¶n tèt nhÊt... Nh×n chung c¸c l¹i vËt liÖu thêng rÊt dÔ háng díi t¸c dông cña m«i trêng , khÝ hËu ... vµ dÔ mÊt m¸t , hao hôt nªn rÊt khã kh¨n cho c«ng t¸c b¶o qu¶n . Chi phÝ cho viÖc b¶o qu¶n ®«i khi rÊt lín , do vËy doanh nghiÖp nªn tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ cña chi phÝ nay cã nghÜa lµ ph¶i tÝnh ®îc tû lÖ hîp lý gi÷a trÞ gi¸ vËt liÖu víi chi phÝ b¶o qu¶n chung. +Kh©u dù tr÷: T¹i kh©u nµy doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh c¸c møc dù tr÷ tèi da , møc dù tr÷ tèi thiÓu vµ møc dù tr÷ trung b×nh cho doanh nghiÖp m×nh c¨n cø vµo yªu cÇu ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt . +Kh©u xuÊt nguyªn vËt liÖu: Bªn c¹nh viÖc ®¶m b¶o xuÊt ®óng , xuÊt ®ñ cho s¶n xuÊt cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®ùoc chÝnh x¸c gi¸ xuÊt kho thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c . Ngoµi ra ®Ó c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu khoa häc vµ chÝnh x¸c , c¸c doanh nghiÖp nªn tiÕn hµnh m· ho¸ c¸c nguyªn vËt liÖu cã nghÜa lµ qu¶n lý chóng th«ng qua c¸c ký hiÖu b»ng sè , b»ng ch÷ hoÆc kÕt hîp c¶ hai b»ng c¸ch lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu Sæ Danh §iÓm VËt LiÖu Danh ®iÓm vËt Tªn, nh·n hiÖu, quy §¬n vÞ §¬n gi¸ h¹ch Ký hiÖu nhãm liÖu c¸ch vËt liÖu tÝnh to¸n 1521-1 1521-01-01 1521-01-02 1521-2 1521-02-01 14
1521-02-02 Mçi lo¹i nguyªn vËt liÖu sñ dông 1 hoÆc mét sè trang trong sæ danh ®iÓm vËt liÖu ghi ®ñ c¸c nhãm , thø cña nguyªn vËt liÖu ®ã. Sæ nµy ®îc x©y dùng trªn c¬ së sè liÖu cña lo¹i , nhãm vµ ®Æc tÝnh thø vËt liÖu . Tuú theo sè lîng nhãm vËt liÖu mµ x©y dùng nhãm vËt liÖu gåm 1,2 hoÆc 3 ch÷ sè ( NÕu sè lîng díi 10: sö dông 1 ch÷ sè , nÕu díi 100: sö dông 2 ch÷ sè ...) .C¸c doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ tù x©y dùng cho m×nh c¸ch ®Æt ký hiÖu cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu cña doanh nghiÖp m×nh miÔn sao thuËn lîi vµ ®¬n gi¶n h¬n cho c«ng t¸c qu¶n lý trªn c¬ së sù kÕt hîp nghiªn cøu gi÷a bé phËn kü thuËt , bé phËn cung øng vµ phßng kÕ to¸n , ®ång thêi b¸o c¸o cho c¸c c¬ quan chñ qu¶n. V. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm , yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu còng nh vai trß cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ , nhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh nh sau: - Ghi chÐp , ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ , kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn cña nguyªn vËt liÖu c¶ vÒ gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt . TÝnh to¸n ®óng ®¾n trÞ gi¸ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho , xuÊt kho nh»m cung cÊp th«ng tin kÞp thêi , chÝnh x¸c phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý . - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch vÒ mua nguyªn vËt liÖu , kÕ ho¹ch sö dông nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt . - Tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho , cung cÊp th«ng tin phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh . VI . KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu 15
KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu lµ viÖc ghi chÐp sù biÕn ®éng vÒ mÆt gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu trªn c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp .Tuú vµo t×nh h×nh thùc tÕ mµ cã thÓ lùa chän mét trong hai ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp: 1.1.H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª thêng xuyªn H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p ghi chÐp , ph¶n ¸nh thêng xuyªn , liªn tôc vµ cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp , xuÊt kho c¸c lo¹i vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu . Víi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n nµy , kÕ to¸n cã thÓ cung cÊp sè liÖu vÒ t×nh h×nh nhËp , xuÊt , tån kho cña nguyªn vËt liÖu t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo . 1.1.1.H¹ch to¸n ban ®Çu Mét nguyªn t¾c b¾t buéc cña kÕ to¸n lµ chØ khi nµo cã ®Çy ®ñ b»ng chøng chøng minh nghiÖp vô kinh tÕ ®· ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh , kÕ to¸n míi ®îc ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh .C¸c b»ng chøng ®ã lµ c¸c lo¹i ho¸ ®¬n , chøng tõ cã thÓ do doanh nghiÖp lËp hay bªn ngoµi doanh nghiÖp lËp , lµ chøng tõ b¾t buéc hay híng dÉn nhng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý , hîp lÖ . Trong h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu , doanh nghiÖp cÇn sö dông c¸c chøng tõ chñ yÕu sau ®©y : -PhiÕu nhËp kho : PhiÕu nµy do bé phËn cung øng lËp (theo mÉu 01-VT) trªn c¬ së ho¸ ®¬n , giÊy b¸o nhËn hµng vµ biªn b¶n kiÓm nghiÖm. §©y lµ lo¹i chøng tõ b¾t buéc gåm 2 liªn (nÕu NVL mua ngoµi )hoÆc 3 liªn (nÕu NVL do gia c«ng chÕ biÕn ) * Liªn 1 : gi÷ l¹i ë bé phËn cung øng * Liªn 2 : giao cho thñ kho ®Ó ghi thÎ kho råi chuyÓn lªn cho kÕ to¸n ghi sæ * Liªn 3(nÕu cã) : ngêi lËp gi÷ -Biªn b¶n kiÖm nghiÖp vËt t (mÉu 05-VT): ®èi víi lo¹i chøng tõ nµy, doanh nghiÖp sÏ tuú ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý ®Ó lËp theo kÕt cÊu phï hîp nhÊt .Biªn b¶n ®îc lËp vµo lóc hµng vÒ ®Õn doanh nghiÖp trªn c¬ së giÊy b¸o nhËn hµng , doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm lËp ban 16
kiÓm nghiÖm vËt t ®Ó kiÓm nghiÖm NVL thu mua c¶ vÒ sè lîng , chÊt lîng , quy c¸ch , mÉu m·.Ban kiÓm nghiÖm c¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc tÕ ghi vµo “ Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t ” gåm 2 b¶n * 1 b¶n giao cho phßng ban cung øng ®Ó lµm c¬ së cã ghi phiÕu lËp kho hay kh«ng * 1 b¶n giao cho kÕ to¸n -PhiÕu xuÊt kho (mÉu 02-VT): sö dông khi xuÊt kho vËt t nhng chñ yÕu lµ xuÊt kho NVL kh«ng thêng xuyªn víi sè lîng sö dông Ýt. Gåm 3 liªn , do bé phËn sö dông hoÆc bé phËn cung øng lËp *Liªn 1:lu t¹i n¬i lËp *Liªn 2:giao thñ kho lµm c¬ së ghi thÎ råi chuyÓn ®Õn bé phËn kto¸n *Liªn 3:giao cho ngêi nhËn vËt t ®Ó ghi sæ kto¸n n¬i sö dông - PhiÕu xuÊt kho theo h¹n møc (mÉu 04-VT):Trong trêng hîp vËt t xuÊt thêng xuyªn trong th¸ng vµ doanh nghiÖp ®· lËp ®îc ®Þnh møc tiªu hao vËt t cho s¶n phÈm . Gåm 2 liªn *Liªn 1: giao cho ®¬n vÞ lÜnh vËt t *Liªn 2:giao cho thñ kho.Sau mçi lÇn xuÊt kho , thñ kho ghi sè thùc xuÊt vµo thÎ kho.Cuèi th¸ng sau khi ®· xuÊt hÕt h¹n møc , thñ kho ph¶i thu l¹i phiÕu cña ®¬n vÞ lÜnh, kiÓm tra , ®èi chiÕu víi thÎ kho , ký vµ chuyÓn 1 liªn cho bé phËn cung øng , liªn cßn l¹i chuyÓn lªn phßng kto¸n - ThÎ kho:(mÉu 06-VT): do kÕ to¸n lËp giao cho thñ kho ®Ó ghi chÐp hµng ngµy .ThÎ kho ®îc lËp cho tõng lo¹i vËt t ë cïng mét kho vµ lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n kiÓm tra , ®èi chiÕu sè liÖu ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c. - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu 03-VT) :do bé phËn cung øng lËp khi doanh nghiÖp xuÊt kho vËt t cho gia c«ng , chÕ biÕn , di chuyÓn néi bé sö dông. - Biªn b¶n kiÓm kª vËt t (mÉu 08-VT) : Vµo cuèi kú , ë mçi kho ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª , ®¸nh gi¸ , x¸c ®Þnh sè thùc tÕ tån kho cuèi kú vµ lËp biªn b¶n kiÓm kª vËt t lµm c¬ së ®èi chiÕu víi sè liÖu ghi chÐp , ph¸t hiÖn ra c¸c 17
trêng hîp thõa , thiÕu vËt t ®Ó cã biÖn ph¸p sö lý kÞp thêi . Biªn b¶n nµy cÇn lËp thµnh 2 b¶n * 1 b¶n giao cho phßng kÕ to¸n * 1 b¶n giao cho thñ kho - PhiÕu b¸o vËt t cßn cuèi kú(mÉu 07-VT): trêng hîp t¹i bé phËn sö dông tiÕp mµ kh«ng nhËp l¹i kho, bé phËn ®ã ph¶i lËp “ PhiÕu b¸o vËt t cßn cuèi kú ” tõ ®ã x¸c ®Þnh sè NVL ®· tÝnh vµo chi phÝ kú nµy ®îc chuyÓn sang kú sau , phiÕu gåm 2 b¶n * 1 b¶n giao cho phßng cung øng * 1 b¶n giao cho phßng kÕ to¸n Ngoµi ra , ®Ó h¹ch to¸n NVL kÕ to¸n cña doanh nghiÖp cßn c¨n cø vµo 1 sè chøng tõ kh¸c : “ Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho” , “ Ho¸ ®¬n GTGT ” ... C¸c chøng tõ ph¶n ¸nh thanh to¸n : “ PhiÕu chi ” , “GiÊy b¸o nî ” ... 1.1.2.Tµi kho¶n sö dông C¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông gåm : TK 152 “ Nguyªn vËt liÖu ”: Ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng , gi¶m NVL cña doanh nghiÖp theo gi¸ thùc thùc tÕ TK 152 cã néi dung vµ kÕt cÊu nh sau: Bªn nî  TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho trong kú  TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª  KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tån cuèi kú (trêng hîp doanh nghiÖp h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Bªn cã  TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trong kú  Kho¶n gi¶m gi¸ ,triÕt khÊu th¬ng m¹i nguyªn vËt liÖu mua vµo , trÞ gi¸ NVL mua tr¶ l¹i bªn b¸n  TrÞ gi¸ NVL thiÕu ph¸t hiÖn khi kiÓm kª 18
 KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ NVL tån ®Çu kú (¸p dông cho doanh nghiÖp h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) D nî  TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL tån kho Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ TK 152 cã thÓ më thªm c¸c tµi kh¶on cÊp 2, 3 ®Ó kÕ to¸n chi tiÕt cho tõng nhãm , thø vËt liÖu TK 152 – “ Nguyªn vËt liÖu ” TK 1521 – Nguyªn vËt liÖu chÝnh TK 1522 – Nguyªn vËt liÖu phô TK 1523 – Nhiªn liÖu TK 1524 – Phô tïng thay thÕ TK 1525 – VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n TK 1526 – VËt liÖu kh¸c Ngoµi ra cßn cã vµi tµi kho¶n TK 151 “ Hµng mua ®ang ®i ®êng”: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vËt liÖu mµ doanh nghiÖp ®· mua chÊp nhËn mua nhng ch vÒ nhËp kho TK 331 “ Ph¶i tr¶ ngêi b¸n ”: ph¶n ¸nh quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ®èi tîng kh¸c vÒ kho¶n vËt liÖu , hµng ho¸ , dÞch vô theo hîp ®ång ®· ký. TK 621 “ Chi phÝ NVL trùc tiÕp ”: theo dâi gi¸ trÞ NVL trùc tiÕp sö dông cho s¶n xuÊt , c«ng viÖc . TrÞ gi¸ NVL kh«ng dïng hÕt nhËp kho, trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi. Vµ mét sè t×a kho¶n kh¸c cã liªn quan nh : TK 111 , TK 112 , TK 141 , TK 627 , TK 642 , TK 133... 1.1.3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n 1.1.3.1. T¹i doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ KÕ to¸n c¸c trêng hîp t¨ng nguyªn vËt liÖu T¨ng do mua ngoµi nhËp kho 19
Nî TK 152: Gi¸ thùc tÕ trªn ho¸ ®¬n (kh«ng gåm VAT) Nî TK 1331: VAT ®Çu vµo Cã TK 331, 111, 141... : Tæng gi¸ thanh to¸n T¨ng do nhËp kho hµng mua ®ang ®i ®êng kú tríc Nî TK 152: TrÞ gi¸ thùc tÕ Cã TK 151 T¨ng do nhËn cÊp ph¸t , tÆng thëng , gãp vèn liªn doanh Nî TK 152: Gi¸ ®¸nh gi¸ Cã TK 411 T¨ng do nhËn l¹i vèn liªn doanh Nî TK 152 : TrÞ gi¸ vèn gãp Cã TK 128, 222 C¸c trêng hîp kh¸c Nî TK 152: TrÞ gi¸ thùc tÕ nhËp kho Cã TK 336, 338, 711, 412, 154... KÕ to¸n c¸c trêng hîp gi¶m nguyªn vËt liÖu Trêng hîp xuÊt ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm Nî TK 621: TrÞ gi¸ thùc tÕ xuÊt kho Cã TK 152 Trêng hîp xuÊt kho NVL dïng chung cho ph©n xëng , b¸n hµng, qu¶n lý hay cho x©y dùng c¬ b¶n Nî TK 627, 641, 642, 627 Cã TK 152 XuÊt gãp vèn liªn doanh Nî TK 128, 222 Cã TK 152 XuÊt gia c«ng , chÕ biÕn Nî TK 154 Cã TK 152 §¸nh gi¸ gi¶m nguyªn vËt liÖu 20