Sáng kiến kinh nghiệm: Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio
lượt xem 734
download
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của dạy học sinh học là phát triển tư duy sáng tạo và khả năng phân tích của học sinh, và vì thế việc rèn luyện kĩ năng giải bài tập sinh học có một vai trò rất lớn trong việc thực hiện nhiệm vụ đó. Có rất nhiều dạng bài tập trong chương trình Sinh học ở trung học phổ thông có thể áp dụng những phép toán và giải trên máy tính casio. Mời các bạn cùng tham khảo.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio
- Trường THPT Châu Thành GV : Võ Thị Thúy Loan – Tổ CM: Sinh học I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của dạy học sinh học là phát triển tư duy sáng tạo và khả năng phân tích của học sinh, và vì thế việc rèn luyện kĩ năng giải bài tập sinh học có một vai trò rất lớn trong việc thực hiện nhiệm vụ đó. Có rất nhiều dạng bài tập trong chương trình Sinh học ở trung học phổ thông có thể áp dụng những phép toán và giải trên máy tính casio. Đây cũng là một kĩ năng mới cần rèn luyện cho học sinh do đó tôi đã chọn đề tài “kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio.” 2.MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI: Đề tài nêu kĩ năng giải một số dạng bài tập sinh học trong chương trình Sinh học phổ thông, cung cấp tư liệu cho giáo viên tham khảo và vận dụng vào công tác giảng dạy,rèn luyện, bồi dưỡng học sinh giỏi . 3.ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Phương pháp giải bài toán sinh học trên máy tính Casio. 4. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI: Có rất nhiều dạng bài tập có thể áp dụng giải trên máy tính casio tuy nhiên đề tài chỉ đề cập đến những dạng bài tập thuộc phần Sinh học tế bào. II. PHẦN NỘI DUNG I. THỰC TRẠNG NGHIÊN CỨU: Tình hình thực tế trong nhà trường hiện nay, việc giải bài toán sinh học trên máy tính casio là một vấn đề còn khá mới mẽ đối với học sinh, phần lớn các em chỉ sử dụng máy tính trong giải bài tập toán học, vật lý, hóa học mà chưa chú ý đến bài toán sinh học.Về Giáo viên, nhiều giáo viên bộ môn chưa có điều kiện và nhiều thời gian nghiên cứu vấn đề này.Vì vậy qua đề tài, có thể giúp cho giáo viên phần nào trong việc nghiên cứu và Chuyên đề: “Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio” Trang 1
- Trường THPT Châu Thành GV : Võ Thị Thúy Loan – Tổ CM: Sinh học vận dụng vào rèn luyện kĩ năng cho học sinh. Đồng thời góp phần gây hứng thú trong học sinh đối với môn Sinh học. 2.ĐỀ XUẤT GIẢI QUYẾT THỰC TRẠNG: Để thực hiện tốt việc giải bài toán sinh học trên máy tính casio tôi xin nêu một số đề xuất sau: - Cần thực hiện nhuần nhuyễn, linh hoạt các thao tác giải các phép toán trên máy tính. - Phân tích dữ kiện của đề bài, xác định dạng bài tập . - vận dụng công thức phù hợp thực hiện phép toán. 3. NỘI DUNG: Phần sinh học tế bào có thể chia thành các nhóm bài tập sau: *Nhóm 1: NHIỄM SẮC THỂ VÀ CƠ CHẾ NGUYÊN PHÂN LOẠI 1:Tính số tế bào con tạo thành: Từ 1 tế bào ban đầu: số tế bào con tạo thành qua x lần phân bào A = 2 x Từ nhiều tế bào ban đầu : Tổng số TB con sinh ra: A = a1. 2x1 + a2.2x2 +…….. Bài tập vận dụng: Bài 1: Có 1 số hợp tử nguyên phân bình thường.1/4 số hợp tử qua 3 lần nguyên phân, 1/3 số hợp tử qua 4 đợt nguyên phân, số hợp tử còn lại qua 5 đợt nguyên phân. Tổng số tế bào con tạo thành là 248. a. Tìm số hợp tử nói trên . b. Tính số tế bào con sinh ra từ mỗi nhóm hợp tử. Cách giải: Thao tác máy tính: a.Số hợp tử: Chuyên đề: “Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio” Trang 2
- Trường THPT Châu Thành GV : Võ Thị Thúy Loan – Tổ CM: Sinh học Gọi a : tổng số hợp tử. a - Số hợp tử nhóm 1: 4 a 3 Số TB con tạo ra .2 4 a Bật máy tính, nhập vào các số 1, - , ( - Số hợp tử nhóm 2: 3 a 4 ấn phím Số TB con tạo ra .2 3 nhập các số 1, 4, +, 1, 3, ), ấn phím = ta a a 5 - Số hợp tử nhóm 3: a – ( + ) = a 5 4 3 12 có kết quả 12 5 5 Số TB con tạo ra a .2 1 1 5 12 Hiển thị trên máy tính : 1-( ) = 4 3 12 Tổng số TB con tạo ra: 1 a 3 a 4 5 Từ bàn phím nhập vào , phím x, 2, x .2 + .2 + a .25 = 248 4 4 3 12 1 5 62 3, +, , x, 2, X , 4, +, , 2, X , 5, = a = 248 a = 12 3 12 3 1 1 5 b.Số TB con từ mỗi nhóm Hiển thị trên máy tính x 23 + x 2 4 + x 4 3 12 a 3 12 3 62 - Nhóm 1 : .2 = .2 = 24 25 = 4 4 3 a 4 12 4 - Nhóm 2: .2 = 2 64 ấn phím , nhập các số 12, 4, phím x, 3 3 5 5 5 5 2, X , 3, = ta có kết quả 24 - Nhóm 3: a .2 = 12 .2 = 160 12 12 12 3 Hiển thị trên máy tính .2 = 24 4 Tương tự cho các phép toán còn lại. Bài 2 Ở một loài thực vật, nếu các gen trên một NST đều liên kết hoàn toàn thì khi tự thụ phấn nó có khả năng tạo nên 1024 kiểu tổ hợp giao tử. Trong một thí nghiệm người ta thu được một số hợp tử. Cho ¼ số hợp tử phân chia 3 lần liên tiếp, 2/3 số hợp tử phân chia 2 Chuyên đề: “Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio” Trang 3
- Trường THPT Châu Thành GV : Võ Thị Thúy Loan – Tổ CM: Sinh học lần liên tiếp, còn bao nhiêu chỉ qua phân chia 1 lần. Sau khi phân chia số NST tổng cộng của tất cả các hợp tử là 580. Hỏi số noãn được thụ tinh? Cách giải: Thao tác máy tính: Vì là thực vật tự thụ phấn nên có số kiểu - Bật máy ấn phím AC và ấn phím giao tử là 1024 = 32 . Suy ra số NST trong các phím số 1, 0, 2, 4 , = bộ NST 2n là 10. - Ấn phím AC và các phím số 5, 8 rồi ấn Gọi x là số hợp tử thu được trong thí phím ÷ và các phím số 2, 9 sau đó ấn phím nghiệm (x cũng là số noãn được thụ tinh) ta ÷ và phím số 6, cuối cùng ấn phím = ta có có phương trình: kết quả x = 12 (1/4 )x.23 + (2/3)x.22 + x – (x/4 + 2x/3).2 = 580 : 10 = 58 (29/6)x = 58. Suy ra x = 12. LOẠI 2: Tính số nhiễm sắc thể tương đương với nguyên liệu được môi trường cung cấp trong quá trình tự nhân đôi của NST - Số NST tương đương với nguyên liệu được môi trường cung cấp NST = 2n . 2x – 2n = 2n.(2x – 1) - Số NST chứa hoàn toàn nguyên liệu mới: NST mới = 2n . 2x –2. 2n = 2n.(2x – 2) Bài tập vận dụng: Ba hợp tử của một loài, lúc chưa nhân đôi số lượng NST đơn trong mỗi tế bào bằng 20. Hợp tử 1 có số đợt nguyên phân bằng 1/4 số lần nguyên phân của hợp tử 2. Hợp tử 2 có số đợt nguyên phân liên tiếp bằng 50% số đợt nguyên phân của hợp tử 3. Số lượng NST đơn lúc chưa nhân đôi trong tất cả các tế bào con sinh ra từ 3 hợp tử bằng 5480. a. Tính số đợt nguyên phân liên tiếp của mỗi hợp tử ? Chuyên đề: “Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio” Trang 4
- Trường THPT Châu Thành GV : Võ Thị Thúy Loan – Tổ CM: Sinh học b. Số lượng NST đơn được tạo ra từ nguyên liệu môi trường tế bào đã cung cấp cho mỗi hợp tử để nguyên phân là bao nhiêu Cách giải: Thao tác máy tính: a. Số lần nguyên phân của mỗi hợp tử: - Gọi số lần nguyên phân của hợp tử 1 là n thì số lần nguyên phân của hợp tử 2 là 4n, hợp tử 3 là 8n - Số TB con được tạo ra do 3 hợp tử sẽ là: 5480 =274 20 ta có 2n +24n +28n =274 giải ra ta được n = 1 Bật máy tính, nhấn các phím (, x, nhập vậy số lần nguyên phân của hợp tử 1 là 1, vào 24, sau đó ấn tiếp - , 1, ), x , 20 hợp tử 2 là 4, hợp tử 3 là 8 Cuối cùng ấn phím =, ta có kết quả 300 b. Số NST đơn do môi trường cung cấp nhấn các phím (, x, nhập vào 28, sau đó ấn 1 - hợp tử 1= (2 -1)x 20=20 tiếp - , 1, ), x , 20 4 - hợp tử 2= (2 -1)x 20=300 Cuối cùng ấn phím =, ta có kết quả 5100 8 - hợp tử 1= (2 -1)x 20=5100 LOẠI 3 : Tính thời gian nguyên phân. 1.Thời gian của một chu kì nguyên phân (TB nguyên phân 1 lần ): Là thời gian của 5 giai đoạn (kì TG đến kì cuối) 2.Thời gian qua các đợt nguyên phân ( TB nguyên phân x lần) a.Tốc độ nguyên phân không đổi: TG = TG 1 đợt . x b. Tốc độ nguyên phân thay đổi: Chuyên đề: “Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio” Trang 5
- Trường THPT Châu Thành GV : Võ Thị Thúy Loan – Tổ CM: Sinh học - Nhanh dần đều TG các lần NP giảm dần đều - Giảm dần đều TG các lần NP nhanh dần đều Gọi U1, U2, .....Ux lần lượt là TG các lần NP liên tiếp x TG = 2 (U1+Ux) Gọi d là hiệu số thời gian giữa lần NP sau với lần NP liền trước nó + d > 0 : tốc độ NP giảm dần. + d < 0 : tốc độ NP tăng dần. x TG = 2 [2.U1 +(x-1)d] Bài tập vận dụng: Bài 1 : ở đợt nguyên phân đầu tiên của 1 hợp tử, ghi nhận được trung bình ,mỗi kì của NP là 5 phút, giai đoạn chuyển tiếp với đợt phân bào kế tiếp là 10 phút.Khi hợp tử nguyên phân được 210 phút, hỏi hợp tử đã trải qua bao nhiêu đợt nguyên phân? Biết rằng thời gian của đợt nguyên phân cuối cùng là 40 phút và tốc độ giảm dần đều. a/ Tính thời gian của đợt phân bào đầu tiên. b/ Tìm số đợt nguyên phân của hợp tử. Cách giải: Thao tác máy tính: a.Thời gian của đợt phân bào đầu tiên: 5x4 + 10 = 30 phút. Bật máy tính, nhập vào các số 5, phím x, 4, +, 10, = b.Số đợt nguyên phân: Gọi x là số đợt nguyên phân. Tốc độ nguyên phân giảm dần đều x x TG = 2 (U1+Ux) (30+40) = 210 2 Ấn phím nhập vào 4, 2, 0, 7,0, = x = 420 =6 ta có kết quả. 70 Chuyên đề: “Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio” Trang 6
- Trường THPT Châu Thành GV : Võ Thị Thúy Loan – Tổ CM: Sinh học Bài 2: Có 4 hợp tử thuộc cùng 1 loài là: A,B,C và D.Hợp tử A nguyên phân 1 số đợt liên tiếp cho các TB con, số TB con này bằng ¼ số NST có trong 1 hợp tử khi nó chưa tiến hành nguyên phân.Hợp tử B nguyên phân cho các TB con với tổng số NST đơn nhiều gấp 4 lần số NST đơn của 1 TB con.Hợp tử C nguyên phân cho các TB con cần nguyên liệu tương đương 480 NST đơn. Hợp tử D nguyên phân tạo các TB con chứa 960 NST đơn cấu thành hoàn toàn từ nguyên liệu mới cung cẩp trong quá trình nguyên phân này. Tất cả các TB con được hình thành nói trên chứa 1920 NSTđơn ở trạng thái chưa tự nhân đôi. a. Tìm bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của loài b. Số đợt nguyên phân của mỗi hợp tử A, B, C, D ? c. Giả thuyết tốc độ nguyên phân của hợp tử A và B tăng dần đều, thời gian của đợt phân bào sau kém hơn thời gian của đợt phân bào trước là 2 phút.Tốc độ nguyên phân của hợp tử C, D giảm dần đều, thời gian của đợt phân bào sau nhiều hơn thời gian của đợt phân bào trước 2 phút.Tính thời gian nguyên phân liên tiếp nói trên của mỗi hợp tử. Biết rằng thời gian đợt phân bào đầu tiên của mỗi hợp tử đều là 20 phút. Cách giải: Thao tác máy tính: a.Bộ NST lưỡng bội Câu a giải phương trình: Gọi x : số NST của bộ NST lưỡng bội. x2 28x 1920 0 . - Số TB con sinh ra từ hợp tử A : 1 x - Bật máy tính sau đó ấn phím MODE, 4 chọn phím số 5, tiếp tục chọn phím số 2 x x Số NST trong các TB con : x. 3.sau đó nhập vào các giá trị 1, =, 4 4 28,=,-1920,=. - Số NST trong các TB con sinh ra từ hợp tử B: 4 x - Số NST trong các TB con sinh ra từ hợp tử Chuyên đề: “Kĩ năng giải toán sinh học trên máy tính Casio” Trang 7
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Giáo dục kỹ năng giao tiếp cho học sinh lớp 4
14 p | 1353 | 89
-
Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình lớp 4
34 p | 193 | 54
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp rèn kỹ năng soạn thảo văn bản cho học sinh Tiểu học
11 p | 479 | 49
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Giáo dục kĩ năng sống qua giờ đọc - hiểu “ Hồn Trương Ba da hàng thịt” của Lưu Quang Vũ
27 p | 215 | 22
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Nâng cao kinh nghiệm, kĩ năng giảng dạy của giáo viên qua hình thức sinh hoạt chuyên môn “nghiên cứu bài học”
19 p | 138 | 12
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Xây dựng một số dạng bài tập theo định hướng năng lực để rèn luyện kĩ năng làm văn cho học sinh lớp 10
23 p | 123 | 12
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Giải pháp nâng cao chất lượng văn hóa đọc và hiệu quả cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tại trường THPT Đô lương 3
62 p | 10 | 6
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Biện pháp duy trì tốt sĩ số học sinh
14 p | 49 | 6
-
Sáng kiến kinh nghiệm Trung học cơ sở: Xây dựng tư duy qua bài tập CO, H2 khử Oxit kim loại
37 p | 125 | 5
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Rèn luyện kĩ năng viết văn nghị luận cho học sinh lớp 9
16 p | 55 | 5
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao hiệu quả và chất lượng trong các tiết trả bài viết Tập làm văn
24 p | 30 | 5
-
Sáng kiến kinh nghiệm đề cập một số khía cạnh nhất định trong việc sử dụng giáo án trình chiếu và một số kĩ năng sử dụng mạng Internet để khai thác, tìm kiếm thông tin.
19 p | 69 | 4
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường THCS Thượng Thanh thông qua việc giáo dục học sinh đặc biệt
58 p | 34 | 4
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nâng cao nhận thức và kỹ năng phòng chống với các chất kích thích cho học sinh THPT trên địa bàn thành phố Vinh
41 p | 44 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một vài biện pháp giúp học sinh lớp 2 biết kể chuyện sáng tạo
39 p | 27 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao kỹ năng củng cố kiến thức, hệ thống hóa và khái quát hóa qua bài Ôn tập Lịch sử thế giới cận đại
24 p | 17 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp giáo dục hành vi ứng xử tích cực cho học sinh tiểu học
18 p | 33 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Nâng cao hiệu quả bồi dưỡng năng lực vận dụng tính đơn điệu của hàm số để giải bất phương trình cho học sinh khá, giỏi lớp 12
58 p | 45 | 1
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn