Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đánh giá giữa kì II môn Địa lí khối 10 bằng kết quả thực hiện dự án Địa lí công nghiệp tại trường THPT Đặng Thúc Hứa

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Đánh giá giữa kì II môn Địa lí khối 10 bằng kết quả thực hiện dự án Địa lí công nghiệp tại trường THPT Đặng Thúc Hứa" nghiên cứu nhằm mục đích đưa ra quy trình thực hiện đánh giá định kì cho học sinh khối 10 khi học môn Địa lí bằng kết quả thực hiện dự án học tập và xây dựng bộ công cụ đánh giá tối ưu nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đánh giá giữa kì II môn Địa lí khối 10 bằng kết quả thực hiện dự án Địa lí công nghiệp tại trường THPT Đặng Thúc Hứa

ĐÁNH GIÁ GIỮA KÌ II MÔN ĐỊA LÍ KHỐI 10 BẰNG KẾT QUẢ THỰC HIỆN DỰ ÁN “ĐỊA LÍ CÔNG NGHIỆP” TẠI TRƯỜNG THPT ĐẶNG THÚC HỨA MÔN: ĐỊA LÍ 1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT ĐẶNG THÚC HỨA ĐÁNH GIÁ GIỮA KÌ II MÔN ĐỊA LÍ KHỐI 10 BẰNG KẾT QUẢ THỰC HIỆN DỰ ÁN “ĐỊA LÍ CÔNG NGHIỆP” TẠI TRƯỜNG THPT ĐẶNG THÚC HỨA Môn: Địa lí Nhóm tác giả: Nguyễn Thị Kim Anh – Nguyễn Thị Tâm Năm thực hiện : 2022 Điện thoại: 0978 488 408 Hoặc 0941234506 2
MỤC LỤC Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................................................................. 6 I. Lí do chọn đề tài............................................................................................................... 6 II. Mục đích nghiên cứu...................................................................................................... 6 III. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu. ................................................................................ 7 IV. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................. 7 V. Cấu trúc đề tài ................................................................................................................ 8 VI. Kế hoạch nghiên cứu. ................................................................................................... 9 Phần II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ........................................................................................... 10 CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI ............................................................. 10 I. Cơ sở lí luận.................................................................................................................... 10 1. Đánh giá trong giáo dục ............................................................................................ 10 1.1. Khái niệm đánh giá .............................................................................................. 10 1.2. Mục đích đánh giá ............................................................................................... 10 1.3. Các loại hình đánh giá trong giáo dục ................................................................. 11 1.4. Nguyên tắc đánh giá ............................................................................................ 13 1.5. Phương pháp đánh giá ......................................................................................... 14 1.6. Các hình thức đánh giá ........................................................................................ 14 2. Đánh giá định kì trong giáo dục ............................................................................... 15 3. Dạy học dự án ............................................................................................................. 17 3.1. Khái niệm dạy học dự án ..................................................................................... 17 3.2. Đặc điểm của dạy học theo dự án ........................................................................ 17 3.3. Phân loại dạy học theo dự án:.............................................................................. 18 3.4. Tiến trình thực hiện DHDA ................................................................................. 19 3.5. Ưu điểm và nhược điểm của dạy học theo dự án ................................................ 21 3.6. Mục tiêu của dạy học dự án:................................................................................ 21 4. Đánh giá định kì bằng dự án học tập. ...................................................................... 22 II. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................................. 23 CHƯƠNG II: QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIỮA KÌ II MÔN ĐỊA LÍ 10 BẰNG KẾT QUẢ THỰC HIỆN DỰ ÁN HỌC TẬP. .......................................................................................... 26 I. XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH ĐÁNH GIÁ, PHÂN TÍCH MỤC TIÊU HỌC TẬP SẼ ĐÁNH GIÁ ........................................................................................................................ 26 3
1. Về mục đích đánh giá ........................................................................................... 26 2. Về căn cứ đánh giá................................................................................................ 26 3. Về nội dung đánh giá ............................................................................................ 27 4. Về hình thức đánh giá: ......................................................................................... 27 5. Về sử dụng kết quả đánh giá ............................................................................... 27 II. XÂY DỰNG KẾ HOẠCH KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ ................................................ 27 1. Lựa chọn dự án ..................................................................................................... 27 2. Xác định mục tiêu của dự án ............................................................................... 29 III. LỰA CHỌN, THIẾT KẾ CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ. ................................................. 35 IV. THỰC HIỆN KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ. ................................................................... 44 1. Thực hiện kiểm tra ............................................................................................... 44 2. Thực hiện đánh giá. .............................................................................................. 45 V. PHÂN TÍCH, XỬ LÍ KẾT QUẢ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ. .................................... 46 VI. GIẢI THÍCH VÀ PHẢN HỒI KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ. ......................................... 48 1. Công bố kết quả dự án bằng điểm số. ................................................................. 49 2. Giáo viên giải thích về kết quả thu được. ........................................................... 51 3. Giáo viên nhận xét về sự tiến bộ của HS trong quá trình thực hiện dự án. .... 51 4. Học sinh phản hồi kết quả đánh giá của Giáo viên. .......................................... 51 5. Thống nhất cuối cùng giữa GV và HS về kết quả dự án. ................................. 52 VII. SỬ DỤNG KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ TRONG PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH .................................................................................................. 52 1. Thực nghiệm sư phạm. ......................................................................................... 52 2. Sử dụng kết quả thực hiện dự án “Địa lí công nghiệp” làm điểm đánh giá giữa kì cho HS 2 lớp 10A và 10C. ......................................................................................... 58 Phần III. KẾT LUẬN ............................................................................................................. 60 1. Kết quả đạt được .................................................................................................. 60 2. Khả năng ứng dụng và triển khai kết quả ......................................................... 61 3. Những kiến nghị, đề xuất. .................................................................................... 62 4
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC TỪ VIẾT TẮT HS Học sinh GV Giáo viên GD - ĐT Giáo dục – Đào tạo PPDH Phương pháp dạy học THPT Trung học phổ thông DHDA Dạy học dự án GDPT Giáo dục phổ thông 5
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lí do chọn đề tài Kể từ năm học 2022 – 2023, trên cả nước sẽ triển khai chương trình giáo dục Phổ thông 2018 đối với khối lớp 10. Để thực hiện thành công Chương trình giáo dục mới, Bộ GD – ĐT và Sở GD – ĐT Nghệ An đã triển khai tập huấn cho giáo viên rất nhiều nội dung mới. Trong đó có triển khai đa dạng nhiều hình thức đánh giá, kiểm tra kết quả học tập và rèn luyện của học sinh theo định hướng phát triển năng lực. Ngoài đánh giá sản phẩm học tập còn đánh giá cả hồ sơ học tập của học sinh. Đây là một trong số những điểm khác biệt rất rõ của quá trình Đổi mới chương trình giáo dục Phổ thông năm 2018. Nếu như trước đây, đánh giá theo phương pháp tiếp cận nội dung, phương pháp đánh giá định kì bằng các bài kiểm tra là chủ yếu ( đánh giá sản phẩm học tập) thì hiện nay còn có đánh giá qua hồ sơ học tập (hồ sơ tiến bộ) của học sinh. Kết hợp được cả 2 phương pháp đánh giá này sẽ giúp người kiểm tra (Giáo viên, các cấp quản lí) và người được kiểm tra (học sinh) có được kết quả đánh giá khách quan, chính xác, khuyến khích được tiềm năng của người học; khơi dậy được trong các em hứng thú học tập, có ý thức sửa sai và mong muốn được sửa sai để có kết quả như mong muốn. Qua thực tiễn dạy học, chúng tôi thấy được rằng, phương pháp dạy học dự án là một trong những phương pháp đạt được yêu cầu đánh giá mới của Chương trình Đổi mới giáo dục Phổ thông năm 2018. Vì thế, chúng tôi lựa chọn đề tài “ Đánh giá giữa kì II môn Địa lí khối 10 bằng kết quả thực hiện dự án “Địa lí công nghiệp” tại trường THPT Đặng Thúc Hứa” làm đề tài nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm. II. Mục đích nghiên cứu Đề tài nghiên cứu nhằm mục đích đưa ra quy trình thực hiện đánh giá định kì cho học sinh khối 10 khi học môn Địa lí bằng kết quả thực hiện dự án học tập và xây dựng bộ công cụ đánh giá tối ưu nhất. 6
III. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu.  Về mặt học thuật: Đề tài tập trung nghiên cứu:  Quy trình đánh giá định kì cho học sinh THPT được thể hiện như thế nào trong dạy học dự án môn Địa lí 10.  Bộ công cụ dùng để thực hiện đánh giá định kì nhằm đảm bảo phát triển phẩm chất, năng lực học sinh lớp 10 THPT  Những thuận lợi và khó khăn của giáo viên, học sinh khi thực hiện đánh giá định kì bằng kết quả thực hiện dự án học tập.  Về mặt lãnh thổ nghiên cứu: Chúng tôi nghiên cứu đề tài của mình tại ba trường THPT trên địa bàn huyện Thanh Chương, Tỉnh Nghệ An. Đó là: Các lớp 10A, 10B, 10C, 10E Trường THPT Đặng Thúc Hứa; Các lớp 10A1, 10A6 Trường THPT Đặng Thai Mai; Các lớp 10C1, 10C6 Trường THPT Nguyễn Sỹ Sách  Về thời gian nghiên cứu: Trong năm học 2021 – 2022. IV. Phương pháp nghiên cứu  Phương pháp thu thập, nghiên cứu, xử lý tài liệu: Đây là phương pháp cần thiết trong việc tiếp cận vấn đề nghiên cứu. Phương pháp này được sử dụng hầu như trong suốt đề tài với nguồn tài liệu được sử dụng gồm các dạng: văn bản, nghị định, nghị quyết về vấn đề giáo dục. Ngoài ra còn có các tài liệu tập huấn chuyên môn của Bộ giáo dục & đào tạo, tài liệu giáo dục thường xuyên, một số sách báo chuyên ngành của nhiều tác giả, một số trang web giáo dục… nhằm thu thập thông tin, số liệu liên quan đến vấn đề đổi mới phương pháp dạy học phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài.  Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh: Dựa trên cơ sở số liệu, thông tin thu thập được thì phương pháp phân tích, tổng hợp,so sánh được sử dụng để xử lý các số liệu phục vụ mục đích nghiên cứu thực trạng đổi mới dạy học môn Địa lý ở trường THPT để từ đó áp dụng hiệu quả vào việc sử dụng kết quả đáng giá dự án làm kết quả đánh giá kiểm tra định kì của HS. Xử lý số liệu còn kết hợp với việc phân tích, tổng hợp và so sánh các đối tượng, các số liệu với nhau để tìm ra nhận định, 7
đánh giá của bản thân về vấn đề nghiên cứu. Sản phẩm của việc xử lý này được phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa bằng bảng số liệu, sơ đồ tư duy…  Phương pháp quan sát: Quan sát khoa học là phương pháp tri giác đối tượng một cách có hệ thống để thu thập thông tin. Trong quá trình thực hiện giáo viên là người trực tiếp quan sát học sinh tại lớp: thái độ, kỹ năng để rút ra những mặt mạnh và những mặt hạn chế cho phương pháp mình đang áp dụng. Trên cơ sở đó mình tự biết và điều chỉnh để đạt được kết quả đề tài như mong muốn.  Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Được dùng khi có kết quả điều tra, quan sát các hiện tượng giáo dục. Để khẳng định kết quả của đề tài chúng tôi đã thực nghiệm sư phạm với lớp thực nghiệm và lớp không thực nghiệm. Ở lớp thực nghiệm chúng tôi tiến hành áp dụng đánh giá giữa kì bằng phương pháp dạy học dự án, còn những lớp còn lại chúng tôi vẫn tiến hành kiểm tra định kì bằng ma trận bình thường. Sau đó chúng tôi tiến hành kiểm tra bài 15 phút cho hai lớp có hai phương pháp khác nhau, và lấy đó là cơ sở để đánh giá thái độ, ý thức, kiến thức học tập của các em học sinh. Chính đó là kết quả đánh giá, khẳng định tính hiệu quả của đề tài nghiên cứu.  Phương pháp điều tra, khảo sát: nhằm phục vụ cho nghiên cứu đề tài chúng tôi đã sử dụng phương pháp phỏng vấn bằng các cuộc nói chuyện dưới dạng hỏi đáp trực tiếp và lấy phiếu thăm dò của giáo viên và học sinh lớp 10 về hiệu quả của việc áp dụng phương pháp đánh giá giữa kì II bằng phương pháp dự án. V. Cấu trúc đề tài Đề tài gồm 3 phần: 1. Phần 1: Đặt vấn đề. 2. Phần 2: Giải quyết vấn đề:  Chương I: Cơ sở khoa học của đề tài  Chương II: Quy trình đánh giá giữa kì II môn Địa lí 10 bằng kết quả thực hiện dự án học tập. 3. Phần 3: Kết luận. 8
VI. Kế hoạch nghiên cứu. TT Thời gian Nội dung công việc Sản phẩm Chọn đề tài, đọc tài Bản đề cương chi 1 Từ tháng 9/2021 – tháng 11/2021 liệu lí thuyết, viết đề tiết. Viết cơ sở lí cương nghiên cứu luận Trao đổi với đồng Tập hợp ý kiến 2 Từ tháng 12 /2021 – tháng 1/2022 nghiệp và đề xuất đóng góp của đồng sáng kiến nghiệp - Dạy thử nghiệm ở các lớp 10A, 10C. - Kiểm tra đối chứng giữa các lớp 10A, 10C (dạy học theo dự án) và các lớp 10B, - Thống kê các kết 10E (các lớp dạy quả thử nghiệm. Từ giữa tháng 1/2022 đến hết bình thường) - Sử dụng kết quả 3 tháng 2/2022 - Đánh giá học sinh thực hiện dự án làm theo các tiêu chí đặt điểm đánh giá giữa ra ban đầu. Sử dụng kì cho học sinh. kết quả đánh giá dự án làm kết quả kiểm tra định kì (giữa kì 2) cho HS lớp 10A, 10C. 4 Tháng 3/2022 Hoàn thiện đề tài Đề tài chính thức 9
Phần II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI I. Cơ sở lí luận 1. Đánh giá trong giáo dục 1.1. Khái niệm đánh giá  Đánh giá là quá trình thu thập thông tin (bao gồm cả thông tin định tính và định lượng), hình thành nhận định, phán đoán về kết quả công việc theo những mục tiêu đã đề ra để đề xuất những quyết định thích hợp nhằm cải thiện thực trạng, nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.  Đánh giá trong giáo dục là một quá trình thu thập, tổng hợp, và diễn giải thông tin về đối tượng cần đánh giá (ví dụ như kiến thức, kĩ năng, năng lực của học sinh; kế hoạch dạy học; chính sách giáo dục), qua đó hiểu biết và đưa ra được các quyết định cần thiết về đối tượng.  Đánh giá trong lớp học là quá trình thu thập, tổng hợp, diễn giải thông tin liên quan đến hoạt động học tập và trải nghiệm của HS nhằm xác định những gì HS biết, hiểu và làm được. Từ đó đưa ra quyết định phù hợp tiếp theo trong quá trình giáo dục HS.  Đánh giá kết quả học tập là quá trình thu thập thông tin về kết quả học tập của HS và được diễn giải bằng điểm số/chữ hoặc nhận xét của GV, từ đó biết được mức độ đạt được của học sinh trong biểu điểm đang được sử dụng hoặc trong tiêu chí đánh giá trong nhận xét của giáo viên. 1.2. Mục đích đánh giá Mục đích của đánh giá là cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, xác định được thành tích học tập, rèn luyện theo mức độ đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình giáo dục phổ thông và sự tiến bộ của HS để hướng dẫn hoạt động học tập, điều chỉnh các hoạt động dạy và học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, cụ thể như sau:  Giúp GV điều chỉnh, đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục trong quá trình dạy học, giáo dục; kịp thời phát hiện những cố gắng, tiến bộ của HS nhằm động viên, khích lệ và phát hiện những khó khăn chưa thể tự vượt qua của HS để hướng dẫn, 10
giúp đỡ nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động học tập, rèn luyện của HS; góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục.  Giúp HS có khả năng tự nhận xét, tham gia nhận xét; tự học, tự điều chỉnh cách học; giao tiếp, hợp tác; có hứng thú học tập và rèn luyện để tiến bộ.  Giúp cha mẹ HS tham gia đánh giá quá trình và kết quả học tập, rèn luyện, quá trình hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của HS; tích cực hợp tác với nhà trường trong giáo dục HS.  Giúp cán bộ quản lí giáo dục các cấp kịp thời chỉ đạo các hoạt động giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp đánh giá nhằm đạt hiệu quả giáo dục.  Giúp các tổ chức xã hội nắm thông tin chính xác, khách quan, phát huy nguồn lực xã hội tham gia đầu tư phát triển giáo dục. 1.3. Các loại hình đánh giá trong giáo dục Có nhiều cách phân loại các kiểu/loại hình đánh giá trong giáo dục dựa vào các đặc điểm như: quy mô, vị trí của người đánh giá; đặc tính của câu hỏi; tính chất thường xuyên hay thời điểm hoặc tính chất quy chiếu của mục tiêu đánh giá...  Xét theo quy mô đánh giá sẽ phân ra hai loại: Đánh giá trên diện rộng (Large- Scale Assessment) và Đánh giá trong phạm vi hẹp, chủ yếu là dạng Đánh giá trong lớp học (Classroom Assessment).  Đánh giá trên diện rộng là loại hình đánh giá thường triển khai trên một số lượng lớn HS (mẫu đủ lớn) nhằm cung cấp các thông tin về kết quả học tập ở một số lĩnh vực để các nhà quản lí có cơ sở ra những quyết định về chính sách giáo dục. Thiết kế và phân tích kết quả của kỳ đánh giá này thường do các chuyên gia giáo dục đảm nhận.  Đánh giá trong phạm vi hẹp (đánh giá trên lớp học) là loại hình đánh giá thường xuyên, diễn ra trong quá trình học tập, với phạm vi của một lớp học do GV tiến hành bằng nhiều cách thức đa dạng khác nhau; thường là việc ra những quyết định về dạy học, bất chợt xuất hiện trong giờ học, nhằm trợ giúp việc học tập của HS. Như thế, 11
đánh giá ở đây là đánh giá chủ quan, không cần nghi thức (informal), đánh giá trực tiếp dựa trên cơ sở thực hiện của HS trong những tình huống thực tiễn, ở đó HS chứng minh được sự thành thạo của mình. Loại đánh giá này nhằm cung cấp thông tin và giúp nâng cao chất lượng dạy học, thúc đẩy sự tiến bộ của mỗi HS.  Xét theo quá trình học tập sẽ có 3 loại đánh giá tương ứng với đầu vào, quá trình học tập và đầu ra (kết thúc quá trình dạy học).  Đánh giá đầu vào (Diagnostic Assessment, còn gọi là Đánh giá chẩn đoán/ Đánh giá thăm dò): thường được thực hiện khi bắt đầu một giai đoạn giáo dục/học tập, nhằm cung cấp hiện trạng ban đầu về chất lượng HS, giúp GV nắm được tình hình để có phương hướng, kế hoạch giáo dục phù hợp.  Đánh giá quá trình (Formative Assessment, còn gọi là Đánh giá hình thành, Đánh giá định hình, Đánh giá thường xuyên): được thực hiện thường xuyên trong suốt quá trình học tập/giáo dục. Mục tiêu, nội dung, cách thức... đều giống với dạng đánh giá trong lớp học nêu ở trên.  Đánh giá kết thúc (Summative Assessment, còn gọi là Đánh giá tổng kết): thường được tiến hành sau một giai đoạn giáo dục/học tập nhằm xác nhận kết quả ở thời điểm cuối của giai đoạn đó.  Xét theo mục tiêu dạy học sẽ có hai loại: Đánh giá để cải tiến việc học tập (Assessment for Learning) và Đánh giá kết quả học tập (Assessment of l-Learning).  Loại thứ nhất diễn ra trong suốt quá trình học tập, kết quả đánh giá không nhằm mục đích công nhận chứng chỉ, bằng cấp mà nhằm thu thập thông tin phản hồi về chất lượng học tập của HS, từ đó cải thiện cách dạy và học, giúp HS tiến bộ.  Loại thứ hai thường thực hiện vào cuối mỗi giai đoạn học tập, nhằm mục đích xếp loại và công nhận chứng chỉ, bằng cấp, tuyển dụng. Có thể nhận thấy dù xuất phát từ tiêu chí phân loại và tên gọi khác nhau, nhưng các loại hình đánh giá có quan hệ mật thiết. Đánh giá lớp học, đánh giá trong quá trình và đánh giá để cải tiến việc học tập là khá giống nhau. Tương tự, đánh giá ban đầu, đánh giá kết thúc, đánh giá ở các kỳ thi và đánh giá kết quả học tập là cùng loại. 12
1.4. Nguyên tắc đánh giá 13
1.5. Phương pháp đánh giá 1.6. Các hình thức đánh giá Trong giáo dục có nhiều hình thức đánh giá kết qủa học tập với mục đích và cách thức khác nhau (đánh giá quá trình, đánh giá tổng kết, đánh giá sơ khởi, đánh giá chuẩn đoán, đánh giá theo chuẩn, đánh giá theo tiêu chí,...). Nếu xét trong quá trình dạy học, có 2 hình thức đánh giá phổ biến đó là đánh giá thường xuyên và đánh giá định kì. 14
2. Đánh giá định kì trong giáo dục Đánh giá định kì là đánh giá kết quả giáo dục của HS sau một giai đoạn học tập, rèn luyện, nhằm xác định mức độ hoàn thành nhiệm vụ học tập của HS theo chương trình môn học, hoạt động giáo dục quy định trong Chương trình giáo dục phổ thông do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Nội dung đánh giá định kì tập trung vào việc đánh giá mức độ thành thạo của HS ở các yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực sau một giai đoạn học tập (giữa kỳ/ cuối kỳ). Thời điểm đánh giá định kì thường được tiến hành sau khi kết thúc một giai đoạn học tập (giữa kỳ, cuối kỳ). Người thực hiện đánh giá định kỳ có thể là GV đánh giá, nhà trường đánh giá hoặc tổ chức kiểm định các cấp đánh giá. Phương pháp đánh giá định kỳ có thể là kiểm tra viết trên giấy hoặc trên máy tính; thực hành; vấn đáp, đánh giá thông qua sản phẩm học tập và thông qua hồ sơ học tập... Công cụ đánh giá định kỳ có thể là các câu hỏi, bài kiểm tra, dự án học tập, sản phẩm nghiên cứu. Theo thông tư 58 của Bộ GD và ĐT sửa đổi, thời gian quy định đối với bài kiểm tra đánh giá bằng điểm số theo hình thức bài kiểm tra trên giấy hoặc trên máy tính như sau:  Môn học có dưới 70 tiết/năm học: bài kiểm tra đánh giá giữa kì không quá 45 phút, bài kiểm tra đánh giá cuối kì không quá 60 phút.  Môn học có trên 70 tiết/năm học: bài kiểm tra đánh giá giữa kì không quá 45 phút, bài kiểm tra đánh giá cuối kì không quá 90 phút. Khi tiến hành đánh giá định kì đảm bảo các yêu cầu sau:  Đa dạng hoá trong sử dụng các phương pháp và công cụ đánh giá.  Chú trọng sử dụng các phương pháp, công cụ đánh giá được những biểu hiện cụ thể về thái độ, hành vi, kết quả sản phẩm học tập của HS gắn với các chủ đề học tập và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực HS. 15
 Tăng cường sử dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, đánh giá trên máy tính để nâng cao năng lực tự học cho HS. Để đánh giá kết quả học tập của HS, cần kết hợp cả hai hình thức, đánh giá quá trình và đánh giá tổng kết. Với đánh giá quá trình, trước hết cần phân tích tài liệu học tập để xác định cấu trúc các hoạt động học tập, khả năng phát triển các năng lực ở mỗi bài học, ở tập hợp một số bài học. Từ đó dự kiến cách đánh giá, các công cụ đánh giá thường xuyên cho cả quá trình học tập của HS. Với đánh giá tổng kết, căn cứ vào mục tiêu đã được thao tác hóa đến mức có thể đo lường được (động từ hóa các mục tiêu), sau mỗi giai đọan học tập nhất định, thiết kế công cụ đánh giá kết quả sau khi HS hoàn thành giai đoạn học tập đó. Quan sát, hỏi vấn đáp thường được dùng để đánh giá thái độ, phẩm chất và một số biểu hiện của năng lực của HS. Các dạng bài tập, bài thi phù hợp với việc đánh giá kiến thức, kĩ năng, tư duy suy luận của HS. Vì vậy kết hợp kết quả của hai loại đánh giá này cho phép có thể đánh giá tổng hợp kết quả học tập, cả về vốn học vấn và năng lực, hành động, các giải quyết vấn đề về môi trường của HS. Quy trình kiểm tra đánh giá định kì trong giáo dục được thể hiện qua sơ đồ sau: 16
3. Dạy học dự án 3.1. Khái niệm dạy học dự án Có nhiều khái niệm khác nhau về phương pháp dạy học dự án (DHDA): Theo K.Frey, học giả hàng đầu về dạy học dự án của Cộng hòa Liên bang Đức thì: Dạy học theo dự án (Project Based Learning - PBL) là một hình thức của hoạt động học tập trong đó nhóm người học xác định một chủ đề làm việc, thống nhất về một nội dung làm việc, tự lập kế hoạch và tiến hành công việc để dẫn đến một sự kết thúc có ý nghĩa, thường xuất hiện một sản phẩm có thể trình ra được. Còn theo định nghĩa của Bộ Giáo dục Singapore thì: “Học theo dự án (Project work) là hoạt động học tập nhằm tạo cơ hội cho học sinh tổng hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập và áp dụng một cách sáng tạo vào thực tế cuộc sống”. 3.2. Đặc điểm của dạy học theo dự án  Định hướng thực tiễn: Chủ đề của dự án xuất phát từ những tình huống của thực tiễn xã hội, thực tiễn nghề nghiệp cũng như thực tiễn đời sống. Nhiệm vụ dự án cần chứa đựng những vấn đề phù hợp với trình độ và khả năng của người học.  Có ý nghĩa thực tiễn xã hội: Các dự án học tập góp phần gắn việc học tập trong nhà trường với thực tiễn đời sống, xã hội. Trong những trường hợp lý tưởng, việc thực hiện các dự án có thể mang lại những tác động xã hội tích cực.  Định hướng hứng thú người học: HS được tham gia chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú cá nhân. Ngoài ra, hứng thú của người học cần được tiếp tục phát triển trong quá trình thực hiện dự án.  Tính phức hợp: Nội dung dự án có sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực hoặc môn học khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề mang tính phức hợp.  Định hướng hành động: Trong quá trình thực hiện dự án có sự kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và vận dung lý thuyết vào trong hoạt động thực tiễn, thực hành. Thông 17
qua đó, kiểm tra, củng cố, mở rộng hiểu biết lý thuyết cũng như rèn luyện kỹ năng hành động, kinh nghiệm thực tiễn của người học.  Tính tự lực cao của người học : Trong DHDA, người học cần tham gia tích cực và tự lực vào các giai đoạn của quá trình dạy học. Điều đó cũng đòi hỏi và khuyến khích tính trách nhiệm, sự sáng tạo của người học. GV chủ yếu đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn, giúp đỡ. Tuy nhiên mức độ tự lực cần phù hợp với kinh nghiệm, khả năng của HS và mức độ khó khăn của nhiệm vụ.  Cộng tác làm việc: Các dự án học tập thường được thực hiện theo nhóm, trong đó có sự cộng tác làm việc và sự phân công công việc giữa các thành viên trong nhóm. DHDA đòi hỏi và rèn luyện tính sẵn sàng và kỹ năng cộng tác làm việc giữa các thành viên tham gia, giữa HS và GV cũng như với các lực lượng xã hội khác tham gia trong dự án. Đặc điểm này còn được gọi là học tập mang tính xã hội.  Định hướng sản phẩm: Trong quá trình thực hiện dự án, các sản phẩm được tạo ra. Sản phẩm của dự án không giới hạn trong những thu hoạch lý thuyết, mà trong đa số trường hợp các dự án học tập tạo ra những sản phẩm vật chất của hoạt động thực tiễn, thực hành. Những sản phẩm này có thể sử dụng, công bố, giới thiệu. 3.3. Phân loại dạy học theo dự án:  Phân loại theo chuyên môn  Dự án trong một môn học: trọng tâm nội dung nằm trong một môn học.  Dự án liên môn: trọng tâm nội dung nằm ở nhiều môn khác nhau.  Dự án ngoài chuyên môn: Là các dự án không phụ thuộc trực tiếp vào các môn học, ví dụ dự án chuẩn bị cho các lễ hội trong trường.  Phân loại theo sự tham gia của người học: dự án cho nhóm HS, dự án cá nhân. Dự án dành cho nhóm HS là hình thức dự án dạy học chủ yếu. Trong trường phổ thông còn có dự án toàn trường, dự án dành cho một khối lớp, dự án cho một lớp học  Phân loại theo sự tham gia của GV: dự án dưới sự hướng dẫn của một GV, dự án với sự cộng tác hướng dẫn của nhiều GV. 18
 Phân loại theo quỹ thời gian:  Dự án nhỏ: thực hiện trong một số giờ học, có thể từ 2-6 giờ học.  Dự án trung bình: dự án trong một hoặc một số ngày (“Ngày dự án”), nhưng giới hạn là một tuần hoặc 40 giờ học.  Dự án lớn: dự án thực hiện với quỹ thời gian lớn, tối thiểu là một tuần (hay 40 giờ học), có thể kéo dài nhiều tuần (“Tuần dự án”).  Phân loại theo nhiệm vụ:  Dự án tìm hiểu: là dự án khảo sát thực trạng đối tượng.  Dự án nghiên cứu: nhằm giải quyết các vấn đề, giải thích các hiện tượng, quá trình.  Dự án thực hành: có thể gọi là dự án kiến tạo sản phẩm, trọng tâm là việc tạo ra các sản phẩm vật chất hoặc thực hiện một kế hoạch hành động thực tiễn, nhằm thực hiện những nhiệm vụ như trang trí, trưng bày, biểu diễn, sáng tác.  Dự án hỗn hợp: là các dự án có nội dung kết hợp các dạng nêu trên. Các loại dự án trên không hoàn toàn tách biệt với nhau. Trong từng lĩnh vực chuyên môn có thể phân loại các dạng dự án theo đặc thù riêng. 3.4. Tiến trình thực hiện DHDA Dựa trên cấu trúc chung của một dự án trong lĩnh vực sản xuất, kinh tế nhiều tác giả phân chia cấu trúc của dạy học theo dự án qua 4 giai đoạn sau: Quyết định, lập kế hoạch, thực hiện, kết thúc dự án. Dựa trên cấu trúc của tiến trình phương pháp, người ta có thể chia cấu trúc của DHDA làm nhiều giai đoạn nhỏ hơn. Sau đây trình bày một cách phân chia các giai đoạn của dạy hoc theo dự án theo 5 giai đoạn.  Quyết định chọn đề tài và xác định mục đích của dự án : GV và HS cùng nhau đề xuất, xác định đề tài và mục đích của dự án. Cần tạo ra một tình huống xuất phát, chứa đựng một vấn đề, hoặc đặt một nhiệm vụ cần giải quyết, trong đó chú ý đến việc liên hệ với hoàn cảnh thực tiễn xã hội và đời sống. Cần chú ý đến hứng thú của người học cũng như ý nghĩa xã hội của đề tài. GV có thể giới thiệu một số hướng đề tài để học 19
viên lựa chọn và cụ thể hoá. Trong trường hợp thích hợp, sáng kiến về việc xác định đề tài có thể xuất phát từ phía HS. Giai đoạn này được K.Frey mô tả thành hai giai đoạn là đề xuất sáng kiến và thảo luận sáng kiến.  Xây dựng kế hoạch thực hiện: trong giai đoạn này HS với sự hướng dẫn của GV xây dựng đề cương cũng như kế hoạch cho việc thực hiện dự án. Trong việc xây dựng kế hoạch cần xác định những công việc cần làm, thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành và phân công công việc trong nhóm.  Thực hiện dự án : các thành viên thực hiện công việc theo kế hoạch đã đề ra cho nhóm và cá nhân. Trong giai đoạn này HS thực hiện các hoạt động trí tuệ và hoạt động thực tiễn, thực hành, những hoạt động này xen kẽ và tác động qua lại lẫn nhau. Kiến thức lý thuyết, các phương án giải quyết vấn đề được thử nghiệm qua thực tiễn. Trong quá trình đó sản phẩm của dự án và thông tin mới được tạo ra.  Thu thập kết quả và công bố sản phẩm: kết quả thực hiện dự án có thể được viết dưới dạng thu hoạch, báo cáo, luận văn… Trong nhiều dự án các sản phẩm vật chất được tạo ra qua hoạt động thực hành. Sản phẩm của dự án cũng có thể là những hành động phi vật chất, chẳng hạn việc biểu diễn một vở kịch, việc tổ chức một sinh hoạt nhằm tạo ra các tác động xã hội. Sản phẩm của dự án có thể được trình bày giữa các nhóm sinh viên, có thể được giới thiệu trong nhà trường, hay ngoài xã hội.  Đánh giá dự án: GV và HS đánh giá quá trình thực hiện và kết quả cũng như kinh nghiệm đạt được. Từ đó rút ra những kinh nghiệm cho việc thực hiện các dự án tiếp theo. Kết quả của dự án cũng có thể đuợc đánh giá từ bên ngoài. Hai giai đoạn cuối này cũng có thể được mô tả chung thành giai đoạn kết thúc dự án. Việc phân chia các giai đoạn trên đây chỉ mang tính chất tương đối. Trong thực tế chúng có thể xen kẽ và thâm nhập lẫn nhau. Việc tự kiểm tra, điều chỉnh cần được thực hiện trong tất cả các giai đoạn của dự án. Với những dạng dự án khác nhau có thể xây dựng cấu trúc chi tiết riêng phù hợp với nhiệm vụ dự án. Giai đoạn 4 và 5 cũng thường được mô tả chung thành một giai đoạn (giai đoạn kết thúc dự án). 20