Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đề xuất một số giải pháp phát triển văn hóa đọc nhằm nâng cao hiệu quả quản lí thư viện trong trường THPT

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:51

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là tìm hiểu thực trạng hoạt động của thư viện trường THPT nói chung và trường THPT Diễn Châu 2 nói riêng, phân tích đưa ra những biện pháp thu hút học sinh và giáo viên đến thư viện từ đó nâng cao vai trò thư viện góp phần góp phần phát triển văn hóa đọc trong nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Đề xuất một số giải pháp phát triển văn hóa đọc nhằm nâng cao hiệu quả quản lí thư viện trong trường THPT

MỤC LỤC PHẦN 1- ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................ 2 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................... 2 2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4 4. Phương pháp nghiên cứu: ....................................................................................... 5 5. Dự kiến đóng góp của đề tài: .................................................................................. 5 PHẦN II - NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..................................................................... 6 1. Cơ sở lý luận .......................................................................................................... 6 2. Cơ sở thực tiễn: ...................................................................................................... 9 3. Thực trạng về công tác thư viện của Trường THPT Diễn Châu 2, tỉnh Nghệ An .. 10 4. Đề xuất một số GP phát triển VH đọc trong Trường THPT Diễn Châu 2 ............. 15 4.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức, hiểu biết về tầm quan trọng của thư viện và văn hóa đọc đối với CBGV - NV, HS trong trường học. ......................................... 15 4.2. Giải pháp 2: Xây dựng mô hình thư viện thân thiện trong nhà trường ............... 16 4.3. Giải pháp 3: Nâng cao nguồn lực thông tin, hiệu quả sử dụng nguồn sách báo thông qua các hoạt động của thư viện. ...................................................................... 21 4.4. Giải pháp 4: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, mở rộng các hình thức đọc nhằm phát huy tác dụng của sách báo đối với chất lượng giáo dục của nhà trường ............ 30 4.5. Giải pháp 5: Làm tốt công tác xã hội hóa thư viện ............................................. 36 5. Hiệu quả của sáng kiến ......................................................................................... 37 PHẦN III - KẾT LUẬN ........................................................................................... 46 1.Ý nghĩa đề tài: ....................................................................................................... 46 2. Bài học kinh nghiệm, hướng phát triển. ................................................................ 46 3. Đề xuất và kiến nghị............................................................................................. 47 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 49 1
PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài: - Khi bàn về tầm quan trọng của thư viện, một học giả đã từng khẳng định “Thư viện là trường đại học chân chính nhất”; trong trường học “thư viện là trái tim” của nhà trường, cũng là “linh hồn” của trường học.Thư viện là một thiết chế văn hóa có nhiệm vụ rất quan trọng trong việc sưu tầm, thu thập, lưu trữ, bảo quản lâu dài các tác phẩm, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học thư viện và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học. Đồng thời, thư viện tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành viên nhà trường. Để giảng dạy và học tập được tốt thì phải xây dựng và phát triển Văn hóa đọc ở trường học phải được thường xuyên, liên tục, phải không ngừng thay đổi, làm mới cách phục vụ để học sinh tham gia tích cực và trở thành thói quen Thực tế cho thấy, dù trong bối cảnh truyền thông, internet phát triển như vũ bão hiện nay, nhưng văn hóa nghe nhìn vẫn không thể thay thế được văn hóa đọc, vì vậy cũng như các nước trên thế giới và trong khu vực, Việt Nam đánh giá vai trò rất quan trọng của Thư viện trong xã hội văn minh, hiện đại. Trong hệ thống Thư viện nói chung thì Thư viện trường học là một bộ phận cở sở vật chất trọng yếu, là trung tâm sinh hoạt văn hóa và khoa học của nhà trường. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của GV, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho HS, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học. Đồng thời, Thư viện tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị, xây dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành viên nhà trường. Từ xưa đến nay, muốn đi đến thành công con người cần phải có tri thức. Một trong những cách tiếp cận tri thức đó chính là việc đọc sách. Tuy nhiên, để việc đọc sách thật sự hiệu quả thì mỗi cá nhân cần phải luyện cho mình văn hóa đọc (khái niệm đề cao tính nghệ thuật, tính thưởng thức văn hóa đích thực trong việc đọc sách, vượt lên trên khái niệm đọc đơn thuần). Một trong những con đường để hình thành văn hóa đọc đó chính là việc chọn lựa sách sao cho phù hợp. Việc lựa chọn sai có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, và đó có thể là con đường đưa văn hóa đọc sách đến vực thẳm. Sách, báo có vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống xã hội như V.I.LENIN đã nói: ''Không có sách thì không có tri thức, không có tri thức thì không có chủ nghĩa cộng sản”. Với nhà trường sách, báo lại càng có ý nghĩa quan trọng vì nó là người bạn gần gũi nhất, là học liệu cần thiết nhất của thầy và trò. Học sinh (HS) cần có sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo để học tập và luyện tập. giáo viên (GV) cần có sách giáo khoa, sách nghiệp vụ, sách tham khảo để giảng dạy và bồi dưỡng chuyên môn, 2
không ngừng nâng cao kiến thức. Ngoài ra các loại báo, tạp chí ở Thư viện (TV) cũng là nguồn tài liệu tham khảo hết sức quan trọng đối với giáo viên và học sinh trong nhà trường. Đọc sách còn tạo môi trường thân thiện, lành mạnh để HS có điều kiện giao lưu, học tập, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, thực hiện phong trào “Trường học thân thiện - Học sinh tích cực - Thư viện thông minh”. - Mặt khác xây dựng không gian văn hóa đọc trong nhà trường sẽ tạo cho các em học sinh có thói quen tiếp xúc hàng ngày với tri thức mới qua những trang sách, góp phần nuôi dưỡng tâm hồn và hình thành nên nhân cách tốt đẹp, giúp các em cảm nhận được “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. - Thư viện trường học có vai trò quan trọng như vậy nhưng tại sao giáo viên và học sinh ngày càng ít đến thư viện như vậy? Có lẽ họ chưa thấy được tầm quan trọng của thư viện trong việc nâng cao chất lượng dạy và học; phải chăng do người làm công tác thư viện chưa thực sự chuyên tâm, chưa tâm huyết với nghề, chưa yêu nghề, phải chăng do thư viện chưa thân thiện, thư viện chưa đạt chuẩn, chưa đáp ứng nhu cầu của người đọc?. Phải chăng do thời kỳ bùng nổ thông tin của thời đại 4.0, sự phát triển như vũ bảo của công nghệ thông tin nào là truyền hình, games, facebook…, với nhiều trò chơi ngày càng đa dạng, phong phú, hấp dẫn đã lôi cuốn giới trẻ tham gia vào rất nhiều. Vì vậy việc ham mê đọc sách, báo của các em ngày càng hạn chế. Theo các nhà xã hội học, Mỹ học và mỗi chúng ta đều nhận ra rằng: học sinh ngày nay rất giỏi vi tính, giỏi truy cập internet, giỏi về văn hóa nghe, nhìn nhưng lại rất nghèo nàn về văn hóa đọc. Các em rất lười đọc sách. Chính vì vậy mà vốn từ, vốn sống, vốn văn hóa của các em là điều đáng lo ngại và củng vì thế mà các em thường mắc lỗi ứng xử với mọi người xung quanh hoặc là bài làm bài của nhiều em học sinh từ nội dung đến hình thức khiến thầy cô phải thở dài. - Bên cạnh đó chúng ta đang đứng trước những nhiệm vụ to lớn của công cuộc cải cách giáo dục, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, cán bộ TV trường học ngoài việc nắm vững kỹ thuật nghiệp vụ ra, hàng năm còn phải tự mình thay đổi về hình thức phục vụ truyền thống, lạc hậu, tẻ nhạt… như trước đây sang một bước tiến mới, cởi mở và chủ động cho bạn đọc hơn - Với mục đích là tạo ra một không gian văn hóa đọc thân thiện, thu hút người đọc vào thư viện ngày càng nhiều, nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên và chất lượng học tập của học sinh, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp giảng dạy và học tập; Đồng thời Trong tình hình dịch bệnh Covid 19 hiện nay đang diễn ra rất phức tạp ở 13 tỉnh thành địa phương ở cả nước như: 1. Hải Dương (430),2. Quảng Ninh (59),3. Hồ Chí Minh (36),4. Hà Nội (29),5. Gia Lai (27), 6. Bình Dương (06),7. Bắc Ninh 05), 8. Điện Biên (03), 9. Hưng Yên (03), 10. Hòa Bình (02), 11. Bắc Giang (02), 12. Hải 3
Phòng (01), 13. Hà Giang (01). Thì việc diễn ra các hoạt động dạy học nên tính đến nhiều phương án; trong đó có phương án dạy học, họp chuyên môn, họp giao ban trực tuyến; việc áp dụng các biện pháp ứng dụng công nghệ số vào trong công tác quản lí thư viện tăng hiệu quả đọc và học online đồng nghĩa với việc giúp nâng cao hiệu quả quản lí thư viện, quản lí vừa dạy vừa học tập, vừa an toàn phòng chống dịch bệnh; Lãnh tụ V- Lê Nin đã từng nói “Để đánh giá hoạt động của một thư viện không phải nhìn vào thư viện đó có bao nhiêu sách, cơ sở vật chất trang thiết bị như thế nào, mà phải nhìn vào thư viện đó có bao nhiêu bạn đọc đến, số lượng lượt luân chuyển sách như thế nào”. Từ những lý do trên, tôi mạnh dạn chọn: “Đề xuất một số giải pháp phát triển văn hóa đọc nhằm nâng cao hiệu quả quản lí thư viện trong trường THPT” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm nhằm phát huy các mặt đã đạt được, đồng thời khắc phục các mặt hạn chế về việc hiện trạng đọc sách tại thư viện trong thời gian tới, góp phần thực thành công mục tiêu giáo dục đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam giai đoạn 2020-2025 trong tình hình dịch bệnh phức tạp như hiện nay. 2. Mục đích nghiên cứu Căn cứ công văn 2058/SGD-ĐT –VP về việc thực hiện nhiệm vụ CNTT năm học 2020-2021; Căn cứ công văn số 2424/SGDĐT-GDCN-GDTX về việc ứng dụng công nghệ số trong giảng dạy, quản lí giảng dạy và học tập suốt đời; xuất phát từ tình hình thực tế quản lý công tác thư viện tại trường THPT Diễn Châu 2 tôi nhận thấy một số giáo viên còn chưa thấy được lợi ích của đọc sách để phát triển chuyên môn. Rất nhiều học sinh còn lười học lười đọc dẫn đến không phát triển được năng lực và phẩm chất phù hợp với xu thế phát triển giáo dục hiện nay. Do đó tôi nghiên cứu: - Các giải pháp để phát triển văn hóa đọc ở trường THPT nói chung - Các giải pháp phát triển văn hóa đọc ở thư viện Trường THPT Diễn Châu 2. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: - Tìm hiểu thực trạng hoạt động của thư viện trường THPT nói chung và trường THPT Diễn Châu 2 nói riêng, phân tích đưa ra những biện pháp thu hút học sinh và giáo viên đến thư viện từ đó nâng cao vai trò thư viện góp phần góp phần phát triển văn hóa đọc trong nhà trường. cứu các giải pháp phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, trong thư viện - Nghiên Trường THPT Diễn Châu 2 ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An 3.2. Phạm vi nghiên cứu: Điều tra các hoạt động trong thư viện thông qua sự tương tác của các giáo viên và học sinh Trường THPT Diễn Châu 2 4
4. Phương pháp nghiên cứu: Từ cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, quan sát thống kê, chụp ảnh, phân tích và tổng hợp, làm thực nghiệm đến việc cụ thể hóa công việc để đúc rút ra các giải pháp phát triển sao cho có hiệu quả cao về triển văn hóa đọc. - Phương pháp nghiên cứu lý luận về ngành thư viện - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát, thống kê, chụp ảnh phân tích, thực nghiệm và tổng hợp. 5. Dự kiến đóng góp của đề tài: Khi sáng kiến hoàn thành và đưa vào áp dụng ở đơn vị cũng như ở các trường THPT trong vùng phụ cận thì sẽ đem lại hiệu quả giáo dục khá cao về việc nâng cao chất lượng toàn diện nhà trường, thúc đẩy quá trình dạy và học của giáo viên và học sinh, làm tốt công tác giáo dục đạo đức, nhân cách cho người học phù hợp với mục tiêu đào tạo phát triển phẩm chất năng lực của học sinh. Từ đó: - Nâng cao nhận thức trình độ, nghiệp vụ cho cán bộ, giáo viên nhân viên trong nhà trường - Chất lượng giáo dục và học tập của học sinh trong toàn trường nâng lên so với các năm học trước Việc tìm ra các biện pháp, giải pháp để nâng cao chất lượng hiệu quả trong công tác quản lí thư viện có rất nhiều biện pháp, giải pháp. Phương thức làm của mỗi người khác nhau và áp dụng cho đối tượng giáo viên và học sinh cũng khác nhau. Ở đây tôi chỉ đưa ra một số giải pháp và phương pháp làm việc mà bản thân tôi thấy phù hợp và phần nào đã đạt được hiệu quả cao trong công tác quản lí thư viện tại trường THPT Diễn Châu 2 trong thời gian mà tôi công tác. 5
PHẦN II - NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở lý luận 1.1. Định nghĩa về thư viện: Thư viện là nơi bảo quản, tàng trữ kho sách. Theo UNESCO: “Thư viện, không phụ thuộc vào tên gọi của nó, là bất cứ bộ sưu tập có tổ chức nào của thư viện sách, ấn phẩm định kỳ hoặc các tài liệu khác, kể cả đồ họa, nghe nhìn, và nhân viên phục vụ có trách nhiệm tổ chức cho bạn sử dụng các tài liệu đó nhằm mục đích thông tin, nghiên cứu khoa học, giáo dục hoặc giải trí”. Thư viện là trung tâm của hoạt động kết nối giáo dục, là không gian học tập chung của nhà trường, là nơi giúp cho giáo viên và học sinh học tập, bổ sung và cập nhật kiến thức, là trung tâm của các hoạt động kết nối và làm việc nhóm của học sinh; nơi diễn ra các hoạt động sáng tạo và phát huy trí tưởng tượng của học trò, nhằm xây dựng và phát triển năng lực tự học, năng lực giao tiếp, năng lực ngôn ngữ và sáng tạo của người học, hình thành và nuôi dưỡng phẩm chất nhân ái, chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm cho học 1.2. Chức năng của thư viện Chức năng của thư viện: Thư viện có 4 chức năng cơ bản sau: - Giáo dục + Thư viện là cơ quan giáo dục ngoài nhà trường. Chức năng này được thể hiển ở những điểm sau: * Tham gia vào việc xóa nạn mù chữ cho nhân dân; * Nâng cao trình độ dân trí, chuyên môn cho mọi tầng lớp nhân dân. + Trong nhà trường, các tài liệu có trong thư viện góp phần bổ sung, mở rộng thêm cho các em các kiến thức đã được học ở trường. - Thông tin Ngoài chức năng giáo dục, thư viện còn có một chức năng hết sức cơ bản nữa đó là thông tin. Các thông tin được lưu giữ trong sách báo. Ngày nay, khi mà khoa học ngày càng phát triển thì các dạng tài liệu được lưu giữ trong thư viện không chỉ đơn thuần là những sách in truyền thống mà còn có tác dụng hiện đại khác như băng đĩa hình, đĩa tiếng, các dạng tài liệu điện tử đã khiến cho lượng lưu thông tin lưu giữ trong các thư viện ngày càng được mở rộng; đồng thời với việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện đã đưa chức năng thông tin của thư viện đang trở thành một chức năng hết sức cơ bản. 6
- Văn hóa Chức năng này thể hiện : Thu thập và bảo quản di sản văn hóa chữ viết của nhân loại cũng như của đất nước. Thư viện đã trở thành một trong những trung tâm sinh hoạt văn hóa, tuyên truyền, phổ biến những kiến thức về các loại hình nghệ thuật được lưu giữ trong sách báo, từ đó lôi cuốn quần chúng tham gia vào các hoạt động sáng tạo. - Mặt khác trong Điều 1, chương 1 của Pháp lệnh Thư viện có nêu rõ: “Thư viện có chức năng, nhiệm vụ giữ gìn di sản thư tịch của dân tộc; thu thập, tàng trữ, tổ chức việc khai thác và sử dụng vốn tài liệu trong xã hội nhằm truyền bá tri thức, cung cấp thông tin phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu, công tác và giải trí của tầng lớp nhân dân; góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, phát triển khoa học, công nghệ, kinh tế, văn hóa, phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.” - Giải trí Bạn đọc đến thư viện đọc và mượn sách báo không chỉ phục vụ cho nhu cầu học tập, nghiên cứu, công tác mà còn giải trí trong thời gian rãnh rỗi. 1.3. Văn hóa là gì Văn hóa là một trong những mặt cơ bản của đời sống xã hội, là một hệ thống (các giá trị, các cơ cấu, kỹ thuật, thể chế của tư tưởng...) được hình thành trong quá trình hoạt động sáng tạo của con người, được bảo tồn và truyền lại như một khuôn mẫu chuẩn mực các hành vi xã hội. Tóm lại: Văn hóa là tổng thể sống động các hoạt động sáng tạo của các cá nhân và cộng đồng trong quá khứ và hiện tại. Qua các thế hệ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên hệ thống các giá trị, các truyền thống và hiếu thị - những yếu tố xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc. 1.4. Văn hóa đọc là gì Văn hoá đọc là một khái niệm có hai nghĩa. Văn hoá đọc, theo nghĩa rộng, đó là nền văn hoá đọc của mỗi quốc gia thể hiện qua chủ trương, đường lối, chính sách của Nhà nước, của cộng đồng và ý thức của mỗi thành viên trong xã hội về xây dựng phát triển cơ sở vật chất (thư viện, phòng đọc, xuất bản phát hành sách, tài liệu...) nhằm phát triển văn hóa đọc. Văn hoá đọc, theo nghĩa hẹp là đọc có văn hoá, đó là ứng xử đối với việc đọc: thể hiện qua thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc của mỗi người đọc. Trước hết cần tạo ra và phát triển thói quen đọc suốt cuộc đời cho mỗi người. Xây dựng thói quen đọc phải được bắt đầu từ tuổi ấu thơ, ở nhiều nước người ta bắt đầu thực hiện từ tuổi trước khi đến trường, do các bậc cha mẹ thực hiện. Còn trong suốt cuộc đời đi học và sau khi ra đời là quá trình học tập và rèn luyện các kỹ năng đọc. Nếu xét văn hoá đọc của từng cá nhân phải đảm bảo có đủ cả ba yếu tố trên. Mọi người nhận thức được tầm quan trọng của việc đọc sách, sẽ giúp cho văn hóa đọc ngày càng phát triển hơn; 7
+ Vị trí: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa VIII) đã chỉ rõ, các cấp, các ngành cần huy động mọi tiềm lực xã hội cho sự nghiệp phát triển văn hóa; chăm lo bồi dưỡng, phát triển tài năng; chủ động có kế hoạch, chính sách, cơ chế phù hợp để tạo điều kiện cho văn hóa phát triển đúng hướng. Đây chính là nhân tố quan trọng để nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, làm cho nền tảng tinh thần của xã hội ngày càng vững chắc, tiến bộ, phong phú, góp phần giữ vững độc lập, thống nhất, định hướng xã hội chủ nghĩa và thúc đẩy nhanh quá trình phát triển. Xác định văn hóa đọc là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và các mặt của đất nước đã thể hiện tầm nhìn chiến lược và tư duy cách mạng của Đảng ta trong thời kỳ đổi mới. Vận dụng vào thực tiễn của địa phương, những năm qua tỉnh Nghệ an đã hướng mọi hoạt động văn hóa vào mục tiêu xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân. Phong trào toàn dân xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở đạt được những kết quả đáng khích lệ. * Văn hoá đọc là chiếc cầu nối đưa con người đến với tri thức. * Văn hoá đọc là nơi tập trung đầy đủ sách, có khả năng và phương tiện để phục vụ tốt nhất, tiết kiệm nhất những yêu cầu, những thắc mắc của giáo viên, học sinh trong việc dạy và học. * Để nâng cao chất lượng giảng dạy thì người thầy phải học, phải đọc. * Để nâng cao chất lượng học và bổ sung kiến thức thì trò phải đọc. Vì vậy công tác phát triển Văn hoá đọc phải gắn liền với việc dạy và học. Phải lấy mục tiêu đào tạo và nhiệm vụ năm học của nhà trường làm mục tiêu và nhiệm vụ của thư viện nhà trường nói chung và văn hoá đọc nói riêng. + Tầm quan trọng: Văn hóa đọc là một bộ phận của văn hóa, có vai trò quan trọng trong việc hình thành nên tâm hồn, nhân cách, đạo đức, lối sống, khả năng thích nghi của học sinh, góp phần bồi dưỡng, phát triển trí tuệ, kỷ năng sống cho học sinh. Văn hóa đọc là một bộ phận của phát triển văn hóa, là giải pháp quan trọng không thể thiếu để xây dựng thành công một xã hội học tập hướng tới mục tiêu phát triển bền vững nguồn nhân lực của đất nước góp phần vào sự thành công của công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước Văn hóa đọc gắn liền với nâng cao dân trí, tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận với thông tin và tri thức dễ dàng và thuận tiện. Hiện nay khi nền kinh tế Việt Nam đang định hướng chuyển nhanh và mạnh sang nền kinh tế tri thức, cùng với sự bùng nổ về thông tin, nhiều vấn đề được đặt ra, điều 8
này đòi hỏi mỗi chúng ta, đặc biệt là giới trẻ, học sinh, sinh viên phải luôn nỗ lực học hỏi, đổi mới, ứng xử chắt lọc trong vô vàn thông tin để có thể tồn tại và đứng vững. Để làm được điều đó rất cần đến sự tích lũy về văn hóa, vốn hiểu biết, kinh nghiệm sống…Sự tích luỹ đó được thể hiện qua một quá trình học tập lâu dài, không chỉ việc học ở trường mà phần quan trọng quyết định là quá trình tự học, qua việc đọc sách mỗi cá nhân, nói rộng ra đó là văn hóa đọc. 2. Cơ sở thực tiễn - Nhìn chung các thư viện hoạt động đã có chiều sâu, nhưng mới thu hút được giáo viên còn số lượng bạn đọc đông đảo là học sinh thì không phải thư viện trường học nào cũng thu hút được. - Do bạn đọc chưa nhận thức đúng đắn về tác dụng của thư viện trong việc tự rèn luyện học tập, chưa có thói quen tự học, tìm hiểu sách, chưa hiểu mối liên hệ, tầm quan trọng giữa việc học trên lớp với sách tham khảo nên chưa thấy được giá trị của từng cuốn sách. - Do quỹ thời gian giảng dạy và học tập ở lớp nhiều nên bạn đọc ít có thời gian lên thư viện đọc sách - Do người làm thủ thư chưa định hướng cho học sinh đọc đúng chủ đề, chuyên đề, lên kế hoạch theo tuần hay tháng cho học sinh đọc nên học sinh không có đam mê hứng thú đọc. - Cách quản lý kho sách chưa khoa học, chưa gọn gàng logic, chưa phân được mã màu làm cho hoc sinh tìm sách khó khăn hơn. - Việc mượn sách ở thư viện qua hệ thống mục lục truyền thống thường gây lúng túng cho bạn đọc, mất nhiều thời gian chọn sách mà có khi lại không tìm được cuốn sách theo ý muốn dẫn đến việc đọc sách hiệu quả không cao - Do bùng nổ về thông tin mạng Internet nên học sinh bị lôi cuốn vào các trò chơi, các thông tin khác mà không quan tâm đến việc đọc sách trong thư viện - Cán bộ thư viện chưa thân thiện, chưa nắm bắt được tâm lý của người đọc, thư viện chưa thân thiện, chưa đạt chuẩn nên chưa lôi cuốn được số đông bạn đọc đến đọc sách, báo và tạp chi chưa tạo được hứng thú cho người đọc. - Không gian đọc chưa được hấp dẫn nên chưa thực sự hấp dẫn cũng gây trở ngại trong việc tạo hứng thú cho độc giả đến thư viện. - Việc phát triển và duy trì văn hóa đọc sẽ giúp cho nhà trường nâng cao chất lượng dạy và học, nâng cao chất lượng toàn diện của nhà trường. 9
3. Thực trạng về công tác thư viện của Trường THPT Diễn Châu 2, tỉnh Nghệ An 3.1. Giới thiệu về nhà trường: - Trường THPT Diễn Châu 2 được thành lập từ năm 1965 với tên gọi ban đầu là Trường cấp 3 Diễn Châu 2. Tiền thân của trường được tách ra từ trường cấp 3 Diễn Châu nay là trường THPT Nguyễn Xuân Ôn, đến nay trường có bề dày về truyền thống gần 56 năm xây dựng và trưởng thành, trường đã góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đóng góp vào quá trình xây dựng và phát triển quê hương, nhà trường luôn là điểm sáng về chất lượng giáo dục. Hiện nay trường có 97 cán bộ, giáo viên, nhân viên.Trường đã đạt trường chuẩn Quốc gia năm 2018, thư viện nhà trường đã đạt chuẩn. - Trường có đội ngũ giáo viên hùng hậu đi đầu trong mọi phong trào phát triển giáo dục; luôn có thành tích cao. - Cán bộ quản lí thư viện trường có trình độ đạt chuẩn. Hình 1: Trường THPT Diễn Châu 2 – Diễn Châu – Nghệ An 3.2. Thực trạng về thư viện Trường THPT Diễn Châu 2. * Thuận lợi: - Sau hơn 55 năm phát triển và trưởng thành nhà trường luôn hoàn thành xuất xắc nhiệm vụ được giao. Chất lượng giáo dục toàn diện và các hoạt động của nhà trường 10
không ngừng được nâng cao đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp Giáo dục, tạo niềm tin vững chắc cho các bậc phụ huynh, nhân dân trên địa bàn và các em học sinh. - Ban giám hiệu luôn chú trọng đầu tư vào việc xây dựng cơ sở vật chất, cấp thêm kinh phí để bổ sung tài liệu. Tích cực tham mưu các mạnh thường quân, các nhà hảo tâm hỗ trợ sách cho thư viện, tặng sách giáo khoa cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn - Hoạt động của thư viện luôn được sự quan tâm chỉ đạo của SGD & ĐT, của Cấp ủy và BGH nhà trường cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban đại diện phụ huynh học sinh. - Diện tích của thư viện: 130m2, trong đó kho thư viện 60m2 có đủ giá tủ đựng sách, bố trí hợp lý, khoa học. Phòng đọc với diện tích 70m2 (có khu vực riêng cho GV và HS), đạt chuẩn, rộng rãi thoáng mát sạch đẹp có đầy đủ bàn ghế, giá treo báo, tủ giới thiệu sách, tủ trưng bày, tủ để sách; ánh sáng, mạng Internet, máy tính kết nối mạng, máy in, điện quạt… các trang thiết bị chuyên dụng phụ vu cho thư viện khá đầy đủ, được sắp xếp khoa học. - Nhà trường có kho sách đủ các thể loại, chủ yếu là sách mới với tổng số đầu sách khoảng: 8145 cuốn, cụ thể minh họa ở bảng sau: Hình 2: Kho sách của thư viện trường THPT Diễn Châu 2 11
BẢNG THỐNG KÊ SÁCH ĐẦU NĂM CỦA TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 2 TÊN SÁCH TỔNG SÁCH SÁCH MỚI 2019 -2020 MUA(CẤP) MUA CẤP SÁCH GIÁO KHOA 2000 0 0 SÁCH THAM KHẢO 4071 50 0 SÁCH NGHIỆP VỤ 1200 15 0 SÁCH HỒ CHÍ MINH 300 0 20 SÁCH PHÁP LUẬT 350 0 5 SÁCH ĐẠO ĐỨC 224 0 20 BIỂN ĐẢO 100 KỶ NĂNG SỐNG 200 TRUYỆN, TP VĂN HỌC 350 - Báo, tạp chí: Báo Nhân dân, Nghệ An, Giáo dục thời đại, Dạy và học ngày nay, Văn học tuổi trẻ, Vật lí học tuổi trẻ… - Ngoài ra còn có các loại báo, tạp chí như: Thế giới trong ta, Tuổi trẻ, Tài hoa trẻ, Sức khoẻ, Khoa học đời sống, Văn học Nghệ An… phù hợp với giáo viên và học sinh. - Đảm bảo có tranh ảnh, băng đĩa giáo khoa các môn phục vụ giảng dạy của Giáo viên (có từ 1-3 bộ trở lên). - Hàng năm luôn có sự kiểm kê và mua sắm bổ sung mới vốn tài liệu trong thư viện - Cán bộ phụ trách thư viện có trình độ đạt chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề, năng động, sáng tạo và có tinh thần trách nhiệm cao - Hoạt động của thư viện theo đúng quy trình chuyên môn nghiệp vụ, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh tiếp cận tài liệu một cách dễ dàng. - Cán bộ giáo viên, nhân viên có ý thức tốt trong việc sử dụng tài liệu, trang thiết bị, tranh ảnh, bản đồ, máy móc… trong thư viện - Về học sinh: Nhìn chung các em học sinh ngoan, có ý thức trong việc sử dụng và gìn giữ, bảo vệ các loại sách báo và tài sản thư viện, 12
* Khó khăn, hạn chế: - Về cơ sở vật chất: Tuy đã được bổ sung tài liệu SGK mới, song tài liệu cũ vẫn còn nhiều. Hệ thống máy tính cũ, chưa đồng bộ, một số máy đã hỏng, chưa có quạt thông gió và máy hút bụi hiện đại, tại liệu dễ bị mối ăn. Chưa có phần mềm nhập sách, tài liệu,… cán bộ thư viện phải nhập thủ công, xử lý nghiệp vụ gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian. - Về đối tượng bạn đọc: Do bùng nổ về công nghệ thông tin 4.0, nên học sinh ít đến thư viện, phần lớn các em vào mạng Internet thông qua máy điện thoại cảm ứng như chơi giải trí như: game, đọc chuyện trực tuyến, thông tin báo điện tử, facebook…sự chi phối của các phương tiện truyền thông, giải trí hiện đại, khiến các em không còn mặn mà với việc đọc sách. Đối vói phụ huynh, nhiều phụ huynh học sinh không cho con em mình có thời gian đọc sách vì còn phải học thêm, học bồi dưỡng, học nâng cao. Ý thức học tập tìm đọc sách và sự quản lý tài liệu của một số em chưa cao, học sinh chưa nhận thức sự đúng đắn về việc đọc sách trong thư viện sẽ nâng cao chất lượng học tập; chưa có thói quen tự đọc, tự tìm hiểu trong sách, chưa hiểu được mối liên hệ, tầm quan trọng giữa việc học tập trên lớp với việc tham khảo tài liệu nên chưa thấy được giá trị của từng cuốn sách. Việc mượn sách tại thư viện thông qua cách truyền thống gây lúng túng và khó khăn, mất thời gian của học sinh. Mặt khác quỹ thời gian của học sinh hạn chế: Sáng học chính, chiều hầu hết học thêm, giờ ra chơi ngắn nên học sinh ít đến đọc sách báo vì vậy việc tuyên truyền thu hút học sinh đến đọc sách tại thư viện còn chưa hiệu quả, tần số thấp, số lượng mượn sách hạn chế dễ gây tâm lý khó chịu và gây ức chế cho người đọc. - Thư viện chưa thực sự thân thiện, nội dung hoạt động thư viện chưa thực sự phong phú, cán bộ thư viện chưa nắm bắt hết tâm lý của bạn đọc nên chưa tạo được sự hứng thú cho người đọc, chưa làm tốt công tác tuyên truyền. - Đối với đội ngũ giáo viên cần thay đổi cách nhìn và suy nghĩ về thư viện, coi giờ lên thư viện là giờ lấp chổ trống. Một số giáo viên còn chưa có hứng thú và kỹ năng đọc khiến việc truyền đạt niềm say mê đọc sách cho các em học sinh còn nhiều bất cập. Để thực hiện các mô hình thư viện trường học, mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp phải trở thành người cảm hứng cho học sinh. Giáo viên trong quá trình giảng dạy thiếu định hướng cho học sinh về việc tham khảo tài liệu nào, giáo viên chủ nhiệm chưa đôn đốc nhắc nhở học sinh quan tâm đến đọc sách báo tại thư viện. Để thực hiện các mô hình thư viện trường học, mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp phải trở thành người cảm hứng cho học sinh. - Hoạt động của thư viện vẫn còn mang tính chất truyền thống. Cán bộ, giáo viên, học sinh khi tham gia hoạt động thư viện chỉ có một cách là lên thư viện trường học vào các giờ hành chính. Như vậy chưa thỏa mãn được nhu cầu đọc của bạn đọc trong nhà trường, chưa thuận tiện cho học sinh và giáo viên khi tham gia hoạt động thư viện. Đối với các em học sinh đến thư viện chủ yếu vào giờ ra chơi, trong khi thời gian giữa giờ ra chơi chỉ khoảng 15 phút lại bận tập thể dục, thời gian đó quá ngắn các em đọc 13
chưa xong một quyển báo, truyện, điều này làm gián đoạn đến chất lượng sử dụng thư viện của học sinh. - Về nhận thức của lãnh đạo trường: cần thay đổi cách nhìn và suy nghĩ về công tác thư viện, nếu không sẽ rất khó thu hút được học sinh vào thư viện - Ban lãnh đạo trường, cùng các giáo viên và công nhân viên chưa quan tâm đúng mức tới việc đọc sách báo tại thư viện. - Do dịch bệnh Covid -19 nên học sinh và giáo viên ít đến thư viện - Các đầu sách tài liệu tham khảo, sách thiếu nhi - đạo đức đã được bổ sung nhưng số lượng còn ít chưa đáp ứng được yêu cầu dạy và học của giáo viên và học sinh. - Do quỹ thời gian của học sinh học cả ngày nên học sinh có ít thời gian để đọc hơn. - Từ chỗ nắm bắt được những thuận lợi và khó khăn cán bộ thư viện luôn trăn trở để tìm ra những giải pháp tối ưu nhằm thu hút học sinh nghiêng sang hướng tự đọc, tự tiếp thu, tự tìm đến tri thức. Nên cán bộ thư viện đã nhiều lần điều tra và thu thập số lượng học sinh tham gia các hoạt động thư viện cụ thể số lượng tham gia đọc như sau: BẢNG THỐNG KÊ LƯỢT ĐỌC VÀ MƯỢN ĐẦU NĂM SỐ H/S MƯỢN ĐỌC SỐ H/S GIỚI NĂM HỌC ĐẾN ĐÚNG CHỦ ĐÚNG ĐẾN ĐỌC THIỆU MƯỢN ĐỀ CHỦ ĐỀ 2018-2019 30% 48% 15% 20% 10% 2019-2020 42,5% 57,54% 20% 17 % 15 % 2020-2021 75% 50 %74% 55 % 60 % BẢNG THỐNG KÊ LƯỢT ĐỌC VÀ VÒNG QUAY CỦA SÁCH ĐẦU NĂM VÒNG QUAY LƯỢT ĐỌC CỦA SÁCH TT TRƯỜNG THPT Sốlượng Số Lượt Tổng Số Vòng DIỄN CHÂU 2 GV/HS GV/HS đọc số sách đã Quay đến Sách mượn TV đọc 2018– 2019 1673 600 48% 7200 850 30% Năm học 2019– 2020 1651 750 57,54% 8000 2000 42,5% HKI; 2020– 2021 1730 1100 78% 8145 4000 77% 14
4. Đề xuất một số giải pháp phát triển văn hóa đọc trong Trường THPT Diễn Châu 2 4.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức, hiểu biết về tầm quan trọng của thư viện và văn hóa đọc đối với CBGV - NV, HS trong trường học. - Đối với trường học, TV là một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh. Sách được xem là kho tri thức của nhân loại, là món ăn tinh thần không thể thiếu của con người. Đọc sách là tự học, tự bồi dưỡng kiến thức là cách giải trí lành mạnh. Sách còn được xem là người thầy thứ 2, là người bạn tốt nhất cho mỗi chúng ta. Song song với hoạt động đó, đọc sách còn hỗ trợ rất nhiều tới quá trình dạy và học của thầy và trò. Những cuốn sách hay sẽ mang đến cho mỗi học sinh về kỹ năng sống cùng những kiến thức liên môn hết sức đa dạng và phong phú. Tuy nhiên một số ít giáo viên, học sinh vì một lý do khách quan, chủ quan nào đó vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của sách và thư viện. Vì vậy cần có những biện pháp để nâng cao nhận thức cho đối tượng này: + Đối với giáo viên: Cán bộ thủ thư tham mưu tư vấn để Ban giám hiệu coi trọng công tác thư viện trong trường học, trực tiếp trao đổi, tham luận trong hội nghị công nhân viên chức đầu năm học, tuyên truyền, nhắc nhở trong các cuộc họp chi bộ, họp cơ quan…khuyến khích mọi người tham gia đọc sách có hiệu quả. Để cán bộ giáo viên, học sinh, phụ huynh thấy được vị trí của thư viện là góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Về phụ huynh, học sinh về vị trí của thư viện. “Để thành thầy giỏi, trò ngoan Sách trong thư viện dịu dàng đáng yêu Cùng nhau đọc sách sớm, chiều Bao nhiêu trang sách, bấy nhiêu tấm lòng”. - Hàng tháng Ban giám hiệu kiểm tra sổ mượn, đọc, đánh giá tình hình đọc mượn của giáo viên trong các cuộc họp để kịp thời động viên, nhắc nhở, thúc đẩy phong trào đọc sách. Phối hợp với các tổ trưởng tổ chuyên môn các tổ tuyên truyền vai trò của sách,báo trong hoạt động giảng dạy. Sau mỗi tháng họp có tuyên dương các thành viên trong tổ đồng thời góp ý, nhắc nhở một số đồng chí chưa sử dụng thường xuyên và chưa bảo quản tốt tài liệu thư viện. + Đối với học sinh: Phối hợp với giáo viên, đoàn trường, tuyên truyền tầm quan trọng trong việc đọc sách, tìm kiếm tài liệu, tạp chí cho học sinh trong giờ sinh hoạt, giờ ra chơi, hoạt động ngoài giờ lên lớp: Ví dụ: Trong các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp cán bộ thư viện kết hợp với giáo viên chủ nhiệm để cán bộ thư viện tuyên truyền giới thiệu với học sinh về những cuốn sách hay, mới, các loại báo để các em học sinh biết được ý nghĩa và tầm quan trọng của các loại sách, báo đó. Tổ chức tuyên truyền giới thiệu sách, báo dưới cờ vào các tháng có chủ điểm quan trọng.Ví dụ: Tuyên truyền giới thiệu sách nhân ngày kỉ niệm 8/3, ngày thành lập Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh 26/3…Qua buổi tuyên truyền, giới thiệu giúp bạn đọc hiểu thêm về ý nghĩa các ngày lễ đó, giúp bạn đọc biết được trong thư viện trường 15
có những cuốn sách về chủ đề này, đồng thời để các em hiểu thêm về tầm quan trọng của sách. Tuyên truyền trong các cuộc họp cha mẹ học sinh để phối hợp. Vào đầu năm học, cuối kỳ 1, cuối năm học nhà trường tổ chức các cuộc họp phụ huynh các lớp để giáo viên chủ nhiệm triển khai tổng quát các hoạt động thư viện trong năm học, nêu vai trò và tầm quan trọng của thư viện đối với giáo viên và học sinh để phụ huynh từ đó biết mà nhắc nhở, thúc đẩy con em mình có ý thức hơn trong việc tự đọc, tự nghiên cứu, tìm kiếm tài liệu sách, báo hay. Các thầy cô và nhân viên thư viện luôn nhắc nhở, giáo dục cho các em thường xuyên đến thư viện đọc, mượn tài liệu sách báo, bên cạnh đó củng thường xuyên nhắc nhở các em phải có ý thức giữ gìn sách, báo cẩn thận, trật tự đối xử có văn hóa trong khi đọc và sau khi đọc; mục đích đọc sách giúp các em tìm đến những cuốn sách có nội dung tốt, có tác dụng giáo dục cao. - Đồng thời làm thay đổi nâng cao nhận thức của cán bộ lãnh đạo nhà trường về vai trò của trường học thân thiện và văn hóa đọc trong bối cảnh hiện nay. Trên cơ sở đó cần có sự đầu tư thích đáng cho thư viện trường học để duy trì hoạt động thường xuyên, liên tục và đạt hiệu quả cao của hoạt động thư viện. Bên cạnh đó việc lồng ghép văn hóa đọc trong các phần bài giảng của giáo viên là rất quan trọng, đối với giáo viên chủ nhiệm quan tâm nhắc nhở học sinh tìm kiếm tư liệu phục vụ cho tiết sinh hoạt sôi nổi và mang tính giáo dục cao, mỗi giáo viên là một tấm gương đọc sách vừa là những người truyền cảm hứng đọc cho các em học sinh. - Mặt khác cán bộ thư viện cũng cần được đảm bảo các chế độ đãi ngộ và được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, tham quan học tập, học hỏi kinh nghiệm từ các thư viện trường học tiên tiến ở trong và ngoài nước. Cán bộ thư viện trường học cũng cần được trau dồi các kỹ năng nắm bắt tâm sinh lý lứa tuổi, thuyết phục và định hướng đọc, kể chuyện, …giúp cho quá trình hình thành và phát triển hứng thú đọc, kỷ năng đọc và nhu cầu đọc của học sinh 4.2. Giải pháp 2: Xây dựng mô hình thư viện thân thiện trong nhà trường - Thư viện thân thiện là linh hồn của một trường học, nơi hội tụ kiến thức, tri thức của nhân loại qua nhiều thời kỳ lịch sử giúp cho thầy, trò các nhà trường không chỉ dạy tốt - học tốt, mà còn mở mang trí tuệ, bồi đắp nhân cách, xây dựng nền tảng và phông văn hóa cá nhân. - Thư viện thân thiện: Ngoài bao gồm cả khái niệm trên, nó còn là hình thức tổ chức thư viện lấy học sinh làm trung tâm cho mọi hoạt động nhằn đáp ứng Quyền trẻ em, đặc biệt là quyền được tiếp nhận thông tin, được hưởng một nền giáo dục chất lượng và tôn vinh văn hóa địa phương. - Thư viện thân thiện còn được hiểu là không gian học tập mở: Tạo điều kiện và để cho học sinh tiếp cận thông tin, xây dựng thói quen đọc sách. Tạo điều kiện để học sinh tích cực tham gia các hoạt động thư viện. Thư viện đến với người sử dụng một cách linh hoạt, hiệu quả, hộ trợ việc dạy và học tích cực, dạy và học mọi nơi, mọi lúc; góp phần phát triển mối quan hệ thân ái, cởi mở tích cực giữa các đối tượng trong thư viện 16
- Xây dựng thư viện thân thiện nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện, nâng cao hiệu quả hoạt động về tần suất của thư viện. Sứ mệnh của thư viện bao gồm việc hỗ trợ giáo dục ở tất cả các cấp học, giúp bạn đọc có thêm niềm đam mê, hứng thú khi đọc sách và tạo ra một môi trường đọc sách thân thiện. Thư viện thân thiện Tg: Hoàng Thị Tuyết Trinh “ Thư viện thân thiện lắm bạn ơi Đầu sách phong phú, nội dung tuyệt vời Thư viện đạt chuẩn cùng thoáng mát Cán bộ thư viện, miệng cười tươi. Thầy giỏi, trò ngoan ai cũng tới Sớm chiều đọc sách rất yêu đời Nâng cao tri thức cho cuộc sống Chuẩn bị hành trang bước vào đời.” Thư viện là các nút kết nối việc học tập của giáo viên, học sinh trong trường với các nguồn lực thông tin trong và ngoài nước. Thư viện còn là nơi cung cấp tài liệu, các phương tiện phù hợp để hỗ trợ việc học chính thức và không chính thức. Giúp bạn đọc sử dụng tài liệu một cách hiệu quả trong việc học tập và nghiên cứu.Từ những hướng dẫn đó, cán bộ thư viện trường đã triển khai các hoạt động sau: + Kiến tạo nên mối quan hệ mật thiết, ăn ý giữa Ban lãnh đạo nhà trường, Chủ tịch công đoàn, Bí thư đoàn trường, các tổ trưởng tổ chuyên môn, giáo viên, học sinh với cán bộ thủ thư để xây dựng nguồn tài nguyên đa dạng nhằm hộ trợ việc học tập của bạn đọc. + Trong hoạt động trãi nghiệm sáng tạo và ngoài giờ lên lớp cán bộ thư viện đã đề xuất với Ban lãnh đạo nhà trường sắp xếp một tiết học thư viện thân thiện trong nhà trường để học sinh có thời gian lên thư viện đọc sách, trao đổi kinh nghiệm học tập, tìm tòi tài liệu nhìều hơn. Cụ thể như sau: + Cán bộ thư viện là giáo viên trong thời gian một tiết ngoài giờ lên lớp hướng dẫn học sinh xây dựng nội dung bài học cho các em: - 2 phút đầu ổn định nề nếp - 3 phút hướng dẫn cho bạn đọc chọn đầu sách theo chủ điểm, để phù hợp năng lực, có ý nghĩa thiết thực trong học tập - 35 phút để các em đọc, trong quá trình đọc hướng dẫn các em ghi chép nội dung, cái hay, ý đẹp - 5 Phút cuối: Hướng dẫn cách trả sách. + Triển khai xây dựng thư viện xanh: Cụ thể dựa vào cơ sở vốn có của nhà trường, khu vực vườn trường có diện tích rộng, thoáng mát, có cây xanh đủ bóng mát cho bốn mùa, vị trí thích hợp sau nhà học là nơi học sinh hay ra chơi có không gian rộng rãi, có ghế đá, gốc cây, bãi cỏ...để các em ngồi đọc sách, giúp bạn đọc tiếp thu tự nhiên và nhẹ nhàng. Chúng tôi đã thực hiện xây dựng thư viện xanh phục vụ cho các em sau giờ ra 17
chơi trên phương châm tự học, tự đọc, tự quản lý. Hiện nay nhà trường đang tiến hành cải tạo bước 1 làm mặt bằng tôn tạo cảnh quan, bước 2 xây dựng ngân hàng thư viện xanh, bước 3 dự kiến tháng 9 năm 2022 sẽ được thực hiện. Khi giải pháp đưa vào thực hiện thì chúng tôi sẽ thành lập tổ thư viện quản lý như sau: xây dựng mỗi lớp 5 em làm quản lý số sách đó ở mỗi khu vực được phân công, nếu ở khu vực nào bị mất sách thì quy trách nhiệm cho tổ được phân công, chấm thi đua cho từng tổ. + Tổ chức đọc ở phòng thư viện điện tử (qua mạng Internet) với những máy tĩnh đã kết nối mạng, dưới sự quản lý của cán bộ thư viện, đây cũng là hình thức thu hút đông đảo học sinh tham gia. + Tổ chức tốt các cuộc thi: Thi vui đọc sách, Vui kể chuyện, Vui trả lời về sách và đặc biệt tổ chức các ngày hội đọc sách toàn trường cùng giao lưu với các trường bạn Cán bộ thư viện chủ động thăm dò liên lạc với trường bạn để giao lưu. Để phát huy truyền thống hiếu học của nhà trường sau hơn 55 năm qua, thư viện nhà trường đã đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường để phối hợp với các tổ chức, đặc biệt giáo viên chủ nhiệm, hội phụ huynh, kêu gọi xin kinh phí ủng hộ tài liệu sách giáo khoa, báo tạp chí mới hoặc cũ để làm giàu nguồn sách cho thư viện. Những nguồn sách được trao tặng thư viện cho nhập kho, sắp xếp lên kệ, phân loại, lựa chọn các danh mục sách được phép đua vào thư viện và những sách phát hành mới nhất phù hợp với lứa tuổi, sức khỏe của học sinh, lên lịch trao tặng sách cho những em học sinh có hoàn cảnh khó khăn mà chưa có. Thực hiện chi tiêu kinh phí bổ sung sách vào thư viện theo quy định. + Lập kế hoạch và phối hợp xây dựng "Tủ sách mi ni" tại mỗi lớp học để các em tiện mượn sách, để đỡ mất thời gian. Theo phương pháp truyền thống, trường tổ chức phòng đọc theo hai hình thức “Kho đóng” và “Kho mở”. Tuy nhiên cả hai hình thức trên đều không mấy có tác dụng tích cực với việc tìm đọc sách của học sinh. Khi chọn sách ở “kho đóng”, học sinh không được chọn sách trực tiếp mà phải qua hệ thống mục lục, gây nhiều lúng túng, mất thời gian. Còn khi chọn sách ở “kho mở”, vì kho có quá nhiều sách nên học sinh khó tìm được cuốn sách sát với nội dung, đúng nhu cầu của các em. Việc lựa chọn sách như thế sẽ gây lãng phí thời gian, dẫn đến sự chán nản và cứ thế học sinh đến thư viện mỗi ngày một ít đi. Biết được tâm lý đó của học sinh, tôi đã lập kế hoạch và phối hợp chuyển sang hình thức xây dựng “Tủ sách mi ni” tại mỗi lớp học. + Kế hoạch xây tủ sách mi ni: Thủ thư trao đổi với Giáo viên chủ nhiệm các lớp đầu năm họp phụ huynh trong nội dung họp nên đề xuất với Ban đại diện cha mẹ HS lớp xây dựng thư viện ở góc lớp có thể đặt tên “Góc sách của tôi”…. Nếu được sự ủng hộ của phụ huynh cô và trò của một số lớp lên kế hoạch mua sắm tủ sách, huy động sự đóng góp sách từ phụ huynh, GV bộ môn, mượn tại TV và trích quỹ mua sách về trang trí giá sách rất gọn gàng, đẹp mắt. Khi xây dựng, nội quy của tủ sách mi ni sẽ được cô chủ nhiệm và các bạn HS trong lớp xây dựng dưới hình thức tiết kiệm nhưng rất hiệu quả, ấn tượng. 18
Điều khác biệt của tủ sách mi ni TV góc lớp ở chỗ, không chỉ tạo ra tủ sách nơi góc lớp, tiến hành trao đổi sách mà mỗi tháng cô chủ nhiệm và các em học sinh đọc sách tiến hành sinh hoạt. Ở đó, dưới sự dẫn dắt dẫn rất khéo léo của GV chủ nhiệm, tập thể lớp sẽ bàn bạc, trao đổi sâu hơn về nội dung, giá trị thẩm mỹ và rút ra những bài học, những kinh nghiệm hữu ích từ những cuốn sách đã đọc, đã cảm nhận. Hình thức sinh hoạt của mỗi tháng đều sự đổi mới để luôn luôn tạo nên sự hấp dẫn. Phương thức hoạt động: Có rất nhiều cách để tạo được vốn tài liệu trong tủ sách như: Luân chuyển số lượng sách từ 15 đến 20 cuốn sách, tài liệu, truyện,…của TV lên cho lớp mượn; Lớp mua sắm sách, tài liệu qua nguồn quỹ lớp, sự ủng hộ tài trợ của Hội cha mẹ HS trong lớp, mỗi HS đóng góp một cuốn cũ của mình nhưng mới của bạn… Vai trò của cán bộ TV đối với Tủ sách mi ni: - Hướng dẫn học sinh dán nhãn sách phân loại mã màu các môn loại khác nhau để dễ tìm, dễ quản lý sách trên giá. - Cho lớp mượn số lượng sách từ 15 đến 20 cuốn trong 1 tháng, cuối tháng sinh hoạt các HS bình luận về cuốn sách hay, giới thiệu tóm tắt và tút ra được thông điệp mà cuốn sách gửi gắm tới chúng ta. - Tham dự các buổi thảo luận, đóng góp ý kiến, động viên tinh thần và khuyến kích các em tham gia hoạt động phát triển văn hóa đọc trong trường học. - Tuyên dương lớp có xây dựng tủ sách tại góc lớp, khuyến khích nhân rộng mô hình trong toàn trường góp phần xây dựng TV góc lớp vững mạnh mà hiểu quả. - Kết hợp với GV chủ nhiệm xây dựng kế hoạch thảo luận và hoạt động của tủ sách ngày càng sinh động, hiệu quả, ý nghĩa. Tư vấn cách quản lý tài liệu tránh làm hư hỏng, mất mát tài sản của TV, của lớp (đối với sách lớp tự mua sắm, HS tặng…). Như vậy thư viện thân thiện trường học không những có đủ không gian để học sinh tham gia vào các hoạt động: cá nhân, cặp đôi, nhóm; có đủ không gian phục vụ việc mượn trả sách. Mà còn thái độ của chính thủ thư ghép từng viên gạch trong ngôi trường mình đang công tác. Ở đó là một không gian mở giúp cho HS trực tiếp tham gia vào tìm đọc tài liệu, tạo sự thoải mái cởi mở nhất để các em đến TV thường xuyên, tích cực mà hiệu quả. Cán bộ quản lý và GV chủ động trao đổi với phụ huynh HS nhằm giúp họ hiểu rõ về mục đích và cách sử dụng TV. Chủ động khuyến khích và hỗ trợ tất cả HS đọc sách, tặng sách, tham gia vào hoạt động TV không phân biệt giới tính, trình độ đọc của các em. Đồng thời khích lệ tất cả HS ở mọi lứa tuổi, trình độ đọc giúp các em cảm thấy TV là một nơi thoải mái và không bị áp lực khi đến TV tìm kiếm thông tin hay chỉ là giải trí thoái mái tinh thần sau những giờ học căng thẳng trên lớp.Cán bộ thư viện và GV cùng nhau truyền cảm hứng, sự thích thú khi đọc sách tới các em HS, với mục đích khuyến khích tham gia vào hoạt động quản lý TV (đội ngũ cộng tác viên), hỗ trợ các hoạt động quản lý TV và đảm bảo môi trường học tập tích cực trong TV. 19
Đồng thời, có lịch hoạt động TV của tất cả các khối lớp cụ thể, để tránh tình trạng quá tải, ồn ào mà không hiệu quả, thông qua đó cán bộ TV quản lí được tài liệu, sách báo không bị mất mát và đỡ thời gian sắp xếp, quản lí tài liệu, vì vốn dĩ tài liệu nhìu nếu không quản lí khoa học và có lịch cụ thể sẽ dẫn đến tình trạng sách bị đặt sai chỗ, học sinh thì khối này nhanh chân hơn thì mượn được nhiều lần hơn, thiệt thòi cho các lớp ở vị trí xa TV. LỊCH CÔNG TÁC TUẦN THỨ BUỔI SÁNG BUỔI CHIỀU Thứ 2 Tiếp bạn đọc K10 Tiếp bạn đọc và Chuyên môn Thứ 3 Tiếp bạn đọc K11 Tiếp bạn đọc và Chuyên môn Thứ 4 Tiếp bạn đọc K12 Nghỉ chuyên môn Thứ 5 Tiếp bạn đọc K11 Tiếp bạn đọc và Chuyên môn Thứ 6 Tiếp bạn đọc K10 Nghỉ chuyên môn Thứ 7 Tiếp bạn đọc K12 Tiếp bạn đọc và Chuyên môn Để thêm phần sinh động TV cũng trang trí tranh để thu hút sự chú ý của bạn đọc . - Cán bộ thư viện tìm hiểu nội dung cơ bản của các tài liệu mới, đầu sách mới, phong phú, có cách giới thiệu, định hướng theo nhu cầu độc giả, khuyến khích học sinh, giáo viên tiếp cận tài liệu nhiều hơn. 20