Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Lựa chọn bài tập phát triển sức nhanh nhằm nâng cao hiệu quả thi đấu cho nam học sinh trường PT DTNT cấp 2-3 Vĩnh Phúc

Chia sẻ: Caphesua | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để giải quyết được những yêu cầu của đề tài, học sinh cần phải linh hoạt, khả năng phản ứng và thực hiện động tác nhanh, có nghĩa là đòi hỏi học sinh phát triển tố chất sức nhanh. Sức nhanh hay tốc độ trong Bóng rổ cần phải có sự kết hợp với khả năng vận động, thực hiện ý đồ chiến thuật để ghi điểm, hoặc chuyển từ phòng thủ sang tấn công nhanh đó là lối chơi hiện nay các HLV cho VĐV của mình sử dụng rất nhiều.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Lựa chọn bài tập phát triển sức nhanh nhằm nâng cao hiệu quả thi đấu cho nam học sinh trường PT DTNT cấp 2-3 Vĩnh Phúc

SỞ GD& ĐT VĨNH PHÚC TRƯỜNG PT DTNT CẤP 2 3 VĨNH PHÚC =====***===== BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: Lựa chọn bài tập phát triển sức nhanh nhằm nâng cao hiệu quả thi đấu cho nam học sinh trường PT DTNT cấp 23 Vĩnh Phúc Tác giả sáng kiến: Phan Thị Thanh Huyền. Mã sáng kiến: 04 60 03.
Vĩnh phúc, tháng 2 năm 2020 MỤC LỤC. NỘI DUNG TRANG 1. Lời giới thiệu. 1 2. Tên sáng kiến. 2 3. Tác giả sáng kiến. 2 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến. 2 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến 2 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử. 2 7. Mô tả bản chất của sáng kiến. 2 7.1.Về nội dung của sáng kiến 2 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 3 CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU 12 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 14 7. 2. Khả năng áp dụng áp dụng của sáng kiến. 27 8. Những thông tin cần bảo mật. 27 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến. 28 9.1. Đối với các cấp lãnh đạo. 29 9.2. Đối với giáo viên 29 10. Đánh giá lợi ích thu được. 29 10.1. Theo ý kiến tác giả: 29 10.2. Theo ý kiến của tổ chuyên môn 30 11. Danh sách các tổ chức cá nhân tham gia áp dụng sáng kiến. 30
BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu. Sức khỏe là vốn quý của con người, Thể dục thể thao (TDTT) là chìa khóa để giữ vốn quý đó, chính vì vậy bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho mọi người là hết sức quan trọng và là mục tiêu hành động sự nghiệp TDTT nước ta. Điều này đã được chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức quan tâm. Sau khi cách mạng tháng tám thành công, đầu năm 1946 Người đã soạn thảo ra chiến lược về sức khỏe và thể chất cho dân tộc Việt Nam, Người ra lời kêu gọi toàn dân tập thể dục và bồi dưỡng sức khỏe: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành công”. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra rằng vận mệnh của đất nước gắn với sức khỏe của từng người dân: “Mỗi một người dân yếu ớt tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần, mỗi một người dân khỏe mạnh tức là góp phần cho cả nước khỏe mạnh”... “ dân cường thì nước thịnh. Tôi mong đồng bào ai cũng cố gắng tập thể dục, tự tôi ngày nào cũng tập” Ở nước ta phong trào TDTT nói chung và phong trào tập luyện Bóng rổ nói riêng đang phát triển rộng khắp đặc biệt ở các nơi. Nhiều năm gần đây bong rổ là môn thể thao được đưa vào thi đấu trong các Hội khỏe Phủ Đồng hay các hội thao. Do vậy cần xây dựng một kế hoạch giảng dạy huấn luyện cho học sinh, có kết quả cao và đạt thành tích trong học tập và thi đấu là vấn đề cần thiết và quan trọng. Quá trình tập luyện và thi đấu, đòi hỏi học sinh không chỉ chuẩn bị về một mặt nào đó mà phải phát triển toàn diện về kỹ thuật, chiến thuật, tâm lý, các tố chất thể lực: Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, khả năng phối hợp vận động...Từ đó mới có thể đạt được thành tích cao. Tuy nhiên qua quan sát quá trình tập luyện cũng như thi đấu của học sinh trường THPT tôi nhận thấy khả năng duy trì tốc độ trong thi đấu rất hạn chế
(đặc biệt là những pha phản công nhanh), điều này làm ảnh hưởng lớn rới hiệu quả thi đấu đồng thời khó phát huy được tối đa các năng lực kỹ chiến thuật của học sinh . Để giải quyết được những yêu cầu trên, học sinh cần phải linh hoạt, khả năng phản ứng và thực hiện động tác nhanh, có nghĩa là đòi hỏi học sinh phát triển tố chất sức nhanh. Sức nhanh hay tốc độ trong Bóng rổ cần phải có sự kết hợp với khả năng vận động, thực hiện ý đồ chiến thuật để ghi điểm, hoặc chuyển từ phòng thủ sang tấn công nhanh đó là lối chơi hiện nay các HLV cho VĐV của mình sử dụng rất nhiều. Sức nhanh của VĐV Bóng rổ là một tố chất cho phép VĐV thực hiện chính xác động tác cùng với các tố chất khác mang lại hiệu quả cao trong thi đấu. 2. Tên sáng kiến: “Lựa chọn bài tập phát triển sức nhanh nhằm nâng cao hiệu quả thi đấu cho nam học sinh trường PT DTNT cấp 23 Vĩnh Phúc” 3. Tác giả sáng kiến: Họ và tên: Phan Thị Thanh Huyền Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường PT DTNT cấp 2 3 Vĩnh Phúc. Số điện thoại: 0913300755 E_mail:phanhuyen.dtnt@gmail.com 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Phan Thị Thanh Huyền. 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giảng dạy môn thể dục, làm tài liệu tham khảo tập huấn đội tuyển tham gia thi đấu, Báo các trong các chuyên đề. 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử. Tháng 9 năm 2018 7. Mô tả bản chất của sáng kiến: 7.1. Về nội dung của sáng kiến
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Những vấn đề huấn luyện thể lực trong huấn luyện thể thao Ngày nay không chỉ trong thể thao thành tích cao mà ngay trong việc huấn luyện giảng dạy môn thể dục tại các trường phổ thông thì tiềm năng của con người được khai thác triệt để nhằm đạt thành tích thể thao cao nhất các khả năng về kỹ thuật, chiến thuật, sự hoạt động về tâm sinh lý và thể lực là yếu tố quan trọng nhất. Chính vì vậy mà nó được các nhà khoa học và các huấn luyện viên đặc biệt chú ý trong công tác huấn luyện cũng như công tác tuyển chọn vận động viên thì khả năng chịu đựng lượng vận động là một trong những chỉ tiêu cơ bản quyết định hiệu quả của quá trình tuyển chọn. Nâng cao thành tích thể thao là một trong những lĩnh vực được các nhà khoa học TDTT đặc biệt quan tâm, để khai thác triệt để tiềm năng của con người nhằm đạt thành tích thể thao cao nhất. Các khả năng về kỹ thuật, chiến thuật, sự hoạt động về tâm sinh lý và thể lực là yếu tố quyết định đến thành tích thể thao, trong đó khả năng hoạt động thể lực là yếu tố quan trọng nhất. Chính vì vậy mà nó không chỉ được các nhà khoa học và các huấn luyện viên mà ngay cả giáo viên đặc biệt chú trọng trong công tác huấn luyện cũng như quá trình lựa chọn các bài tập nâng cao trình độ của học sinh đặc biệt là những bài tập phát triển sức mạnh tốc độ (SMTĐ). Như vậy huấn luyện thể lực là mặt cơ bản để nâng cao thành tích thể thao, song về bản chất mức độ phát triển các tố chất thể lực phụ thuộc vào trạng thái cấu tạo và chức năng của các cơ quan. Quá trình phát triển các tố chất thể lực cũng chính là quá trình hoàn thiện các hệ thống chức năng có vai trò chủ yếu trong mỗi hoạt động của cơ bắp. Cụ thể: Trong huấn luyện thể thao hiện đại của tất cả các môn thể thao ở bất cứ giai đoạn nào, công tác
huấn luyện thể lực chung cũng là vấn đề then chốt, là nền tảng đạt thành tích cao thể thao. Bên cạnh đó thì việc huấn luyện tố chất thể lực chung phải là quá trình liên tục nhiều năm trong suốt quá trình đào tạo học sinh tuỳ thuộc vào mục đích của giai đoạn huấn luyện mà quá trình huấn luyện thể lực chung và thể lực chuyên môn xác định cho phù hợp. Một vấn đề không kém phần quan trọng trong quá trình huấn luyện thể lực là sự phù hợp giữa các phương tiện (các bài tập thể lực) cũng như các phương pháp áp dụng các quá trình huấn luyện phải phù hợp với quy luật của đối tượng, lứa tuổi, giới tính, trình độ thể lực...Cần phải nhận định rằng quá trình giáo dục các tố chất thể lực phải là một quá trình tác động liên tục thường xuyên và theo kế hoạch sắp xếp một cách hợp lý bằng các bài tập thể thao nhằm chủ yếu phát triển các mặt tố chất và khả năng vận động của con người. Đương nhiên, muốn có thành tích xuất sắc trong bóng rổ thì phải có các tố chất thể lực phù hợp với các yêu cầu chuyên môn của môn thể thao này.Thông thường tố chất thể lực được chia làm 5 loại: Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, mềm dẻo, khéo léo. Chuẩn bị thể lực có thể tiến hành trong các điều kiện khác nhau: Ở nhà, khu tập luyện thể thao, trong công sở, sân vận động và trong các nhà tập thể lực với các phương tiện đa dạng khác nhau. *Huấn luyện thể lực chung Trong quá trình huấn luyện thể lực chung, học sinh sẽ có được sự phát triển về năng lực một cách toàn diện và sự phát triển này gọi là năng lực thể chất. Năng lực thể chất được đánh giá bởi mức độ về khả năng sức mạnh, sức nhanh, sức bền, khả năng mềm dẻo, khéo léo và khả năng làm việc của cơ quan chức phận khi mệt mỏi.
Dưới tác động của quá trình huấn luyện thể lực chung, sức khoẻ của học sinh được tăng cường, hệ thống cơ quan chức phận của cơ thể được hoàn thiện và như vậy khả năng tiếp nhận lượng vận động cũng được tăng lên và điều này đã dẫn đến mức độ phát triển cao hơn của các tố chất thể lực. Quá trình phát triển thể lực chung còn có một ý nghĩa rất quan trọng trong việc giáo dục các phẩm chất tâm lý và ý chí, vì trong quá trình thực hiện các bài tập phát triển thể lực chung học sinh đã phải vượt qua những khó khăn ở các mức độ khác nhau do việc thực hiện các bài tập mang lại. Trong quá trình huấn luyện thể lực khả năng làm việc của các cơ quan chức phận ở mức độ cao, đó chính là mức độ cơ bản của quá trình chuẩn bị thể lực chung cho học sinh, điều này không phụ thuộc vào đặc điểm của bất kỳ môn thể thao nào.Vai trò quan trọng trong quá trình chuẩn bị thể lực chung là việc lựa chọn các bài tập buộc cơ thể phải huy động một số lượng cơ bắp, cơ quan chức phận của cơ thể tham gia (các bài tập chạy, các bài tập thể dục) tuy nhiên cũng cần thiết phải lựa chọn các bài tập chỉ có ảnh hưởng nhất định. Nói cách khác bài tập này phải hướng vào việc phát triển một bộ phận nào đó của cơ thể để sự phát triển tổng hợp của bộ phận hoặc tố chất vận động này có tác dụng làm tăng cường khả năng thể chất nói chung của học sinh. Hơn nữa nhờ quá trình chuẩn bị thể lực chung mà có thể củng cố được những điểm còn yếu trong cơ thể, các cơ quan chậm phát triển. Các bài tập phát triển thể lực chung tuỳ thuộc vào tác dụng và tính hướng đích của chúng có thể chia làm 2 nhóm: Nhóm các bài tập phát triển thể lực chung gián tiếp: Những bài tập hướng tới việc nâng cao khả năng làm việc của các cơ quan chức phận, như vậy nhóm bài tập này có tác dụng nâng cao trình độ tập luyện của học sinh. Nhóm bài tập thể lực chung trực tiếp:
Các bài tập thể lực tác động trực tiếp trong việc hoàn thiện các tố chất. * Huấn luyện thể lực chuyên môn Huấn luyện thể lực chuyên môn là việc hướng đến và nâng cao khả năng làm việc của các cơ quan chức phận, các tố chất vận động phù hợp, đòi hỏi của môn thể thao lựa chọn. Thể lực chuyên môn cơ sở: Hình thành và phát triển trên cơ sở sự phát triển của thể lực chung. Theo tác giả Ozolin việc hình thành thể lực chuyên môn cơ sở đối với môn thể thao không chu kỳ là tương đối khó khăn, theo ông ở đây có hai cách lựa chọn: +Thứ nhất: Bằng cách lặp lại nhiều lần các hoạt động chính của môn thể thao lựa chọn. + Thứ hai: Sự lặp lại nguyên vẹn các bài tập thi đấu của môn thể thao đó. Như vậy là sự lựa chọn đúng bài tập có ý nghĩa rất to lớn đối với các môn thể thao của nhóm này, khi lựa chọn sai và thực hiện không đúng các bài tập dẫn đến các sai lầm chuyên môn trong các cơ quan chức phận, điều này làm ảnh hưởng đến việc phát triển thành tích thể thao của các học sinh. Chính vì vậy các bài tập được lựa chọn để huấn luyện thể lực chuyên môn cơ sở phải được thực hiện với cường độ nhỏ, khối lượng phải thực hiện một cách từ từ trong điều kiện từ dễ đến khó. Trong quá trình lựa chọn kế hoạch và huấn luyện thể lực chuyên môn cơ sở, thông thường người ta sử dụng một chu kỳ huấn luyện 3 ngày mà trong đó việc sắp đặt lượng vận động như sau: Cường độ của bài tập cao nhất ở ngày tập đầu tiên, ngày thứ hai giảm thấp hơn, ngày thứ ba ở mức trung bình. Song khối lượng các bài tập phải tăng theo từng ngày và kế hoạch huấn luyện chung trong quá trình huấn luyện về thể lực chuyên môn cơ sở là tiếp nối của những chu kỳ 3 ngày như vậy.
Như thế trong một tuần sẽ bao gồm hai chu kỳ nhỏ nêu trên và một ngày nghỉ ở giữa. Toàn bộ quá trình huấn luyện thể lực chuyên môn cơ sở theo nhiều tác giả cần thiết phải kéo dài từ 3 4 tháng. Trong một số trường hợp quá trình này có thể kéo dài đến 6 tháng khi bước sang thời kỳ huấn luyện thể lực chuyên môn cơ sở. Thể lực chuyên môn cơ bản: Mục đích của quá trình huấn luyện chuyên môn cơ bản đó là việc nâng cao sự phát triển của các tố chất vận động và khả năng chức phận của cơ quan nội tạng trước những đòi hỏi của môn thể thao lựa chọn. Nguyên tắc chung trong các bài tập nhằm giáo dục các tố chất thể lực chuyên môn là các bài tập phải đựơc thực hiện bằng cường độ thi đấu hoặc giảm hơn chút ít với sự kết hợp các điều kiện để thực hiện bài tập đó. Độ dài của quá trình huấn luyện thể lực chuyên môn cơ bản thông thường từ một đến vài tháng. Giáo dục tố chất thể lực là một bộ phận quan trọng trong quá trình đào tạo học sinh bao gồm giáo dục tố chất sức mạnh, sức nhanh, sức bền, khả năng mềm dẻo và khéo léo.Tuy nhiên, tuỳ thuộc vào từng môn thể thao mà ta có những phương pháp, biện pháp giáo dục riêng trên cơ sở tập trung vào phát triển các tố chất đặc thù riêng biệt (thể lực chuyên môn) phù hợp với môn thể thao lựa chọn. 1.2 Đặc điểm thể lực chuyên môn trong bóng rổ Bóng rổ hiện đại là môn thể thao được thể hiện bằng cường độ vận động cao, hoạt động thi đấu căng thẳng đòi hỏi học sinh phải huy động đến cực hạn các khả năng chức phận của cơ thể và các tố chất nhanh mạnh tối đa. Thể lực chuyên môn đóng vai trò chủ đạo trong việc hình thành những năng lực vận động của vận động viên bóng rổ và phụ thuộc trực tiếp vào
những đặc điểm kỹ thuật và chiến thuật thi đấu, vào các chỉ số về lượng vận động thi đấu và căng thẳng tâm lý. Huấn luyện thể lực chuyên môn được thực hiện gắn chặt với việc tiếp thu và hoàn thiện các kỹ năng và kỹ xảo trong bóng rổ có tính đến các điều kiện và tính chất sử dụng những kỹ xảo đó của vận động viên trong tình huống thi đấu. Trình độ thể lực không cao của vận động viên bóng rổ sẽ làm hạn chế khả năng tiếp thu vốn kỹ chiến thuật và hoàn thiện nó. Ví dụ, một đội có các vận động viên chậm chạp thì không thể áp dụng có hiệu quả đột phá tấn công nhanh... Quá trình huấn luyện nhằm nâng cao thành tích cho học sinh bóng rổ phải dựa trên cơ sở nền tảng của sự phát triển toàn diện các tố chất thể lực, mỗi tố chất đều có tác động một cách đặc trưng trong quá trình huấn luyện. Công tác huấn luyện thể lực là rất quan trọng, song hiện nay đa số các đội chạy theo thành tích trước mắt mà không quan tâm đến lợi ích lâu dài. Một số cho rằng chỉ cần tập sức nhanh và độ chuẩn xác là đủ, số khác cho rằng chỉ cần tập trung vào kỹ, chiến thuật là chính, do đó ảnh hưởng nhiều đến kết quả tập luyện, chất lượng thi đấu không cao,vì vậy cần phải thấy rõ được tầm quan trọng của tập luyện nâng cao các tố chất thể lực là cơ sở cho việc tiếp thu kỹ, chiến thuật. Trong bóng rổ hiện đại, tổ chức huấn luyện ở những giai đoạn riêng lẻ cần tính đến mức độ tác động của bài tập đối với những biến đổi của cơ thể, tính đến các điều kiện và tính chất sử dụng các kỹ xảo đó đối với học sinh. Mức độ huấn luyện thể lực cao, đúng mức là yếu tố quan trọng nhất của kế hoạch huấn luyện, cụ thể là tạo lòng tin trong thi đấu, giúp biểu hiện cao nhất các tố chất về tâm lý, ý chí. Trong chiến thuật cần phải hợp lý và phải coi trọng đặc điểm cá nhân để tiến hành. 1.3. Cơ sở và quan điểm về tố chất sức nhanh trong bóng rổ
Sức nhanh là khả năng của con người thực hiện hành vi vận động trong khoảng thời gian ngắn nhất. Thông thường sức nhanh biểu hiện qua 3 hình thức: Thời gian phản ứng (thời gian tiềm tàng của phản ứng vận động). Chuyển động đơn lẻ (sức nhanh động tác). Tần số động tác (nhịp độ chuyển động của động tác). Những hình thức biểu hiện đơn giản của sức nhanh tương đối độc lập với nhau, nhất là các chỉ số đo của thời gian phản ứng, trong nhiều trường hợp những chỉ số ấy không tương ứng với những chỉ số của tốc độ động tác. Những hình thức kể trên thể hiện các năng lực khác nhau. Trong thực tiễn thường thấy sức nhanh được thể hiện tổng hợp. Ví dụ như trong môn bóng rổ hiệu quả phòng thủ hay tấn công phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như khả năng phán đoán nhanh nhạy, tốc độ của các cơ và thời gian phản ứng vận động. Vì vậy, tốc độ động tác hoàn chỉnh chỉ thể hiện sự gián tiếp sức nhanh của con người, cho nên trong phân tích đánh giá sức nhanh phải căn cứ mức độ phát triển của từng hình thức đơn giản. Sức nhanh động tác là một trong các cơ sở quyết định thành tích trong nhiều môn thể thao không có chu kỳ, trong các môn bóng và các môn thể thao thi đấu đối kháng. Trong hoạt động thể thao sức nhanh có rất nhiều hình thức thể hiện khác nhau và trong mỗi môn thể thao, thành tích thi đấu lại phụ thuộc vào từng dạng đặc thù. Phản ứng đơn giản đó là sự đáp lại bằng một động tác nhất định đối với tín hiệu đã biết trước, mặc dù xuất hiện bất ngờ (ví dụ, xuất phát trong khi chạy, phá bóng trong nhảy tranh bóng...) . Phản ứng phức tạp đối với môn bóng rổ là phản ứng đối với đối tượng chuyển động (như bóng, đồng đội, đối phương) và phản ứng lựa chọn khi cần phải ngay lập tức chọn trong số các động tác có thể thực hiện lấy một động tác thích hợp nhất với tình huống xảy ra, phán đoán tình huống và tiến
hành định hướng không chỉ đối với bản thân động tác, mà cả đối với những thao tác chuẩn bị để thực hiện động tác đó. Trong thi đấu thường đòi hỏi thể hiện tổng hợp tất cả các hình thức sức nhanh, bởi vì các hình thức đó là những yếu tố thành phần của đa số hành vi vận động của vận động viên bóng rổ và được thể hiện ở sức nhanh di chuyển khi thực hiện các yếu lĩnh kỹ thuật riêng lẻ có bóng, không bóng và tổng hợp có bóng, không bóng. Ở sức nhanh thay thế các yếu lĩnh động tác này bằng các yếu lĩnh động tác khác. Đặc điểm nổi bật về phát triển sức nhanh trong bóng rổ là sự cần thiết phải thể hiện sức nhanh trong các tình huống không ngừng thay đổi, khi có đủ các yếu tố cản phá( sự phản công của đối phương, bị căng thẳng tâm lý, bị mệt mỏi). Và với toàn bộ tầm quan trọng của sức nhanh, kết quả cuối cùng phụ thuộc vào khả năng nhanh chóng tăng tốc độ (tăng tốc xuất phát) và đạt tốc độ tối đa, cũng như phụ thuộc vào khả năng duy trì tốc độ này và chống lại sự mệt mỏi. Các năng lực tốc độ là cái nền để xuất hiện các mặt của tốc độ như sức nhanh thực hiện ném rổ, chuyền và dẫn bóng, tốc độ giải quyết những nhiệm vụ chiến thuật. Để giáo dục các phản ứng phức tạp có thể sử dụng những bài tập đòi hỏi phải phản ứng lại đối tượng đi động vừa xuất hiện bất ngờ, vừa luôn thay đổi tốc độ chuyển động và phản ứng lại những thay đổi của tình huống thi đấu rất khác nhau Người ta có thể rèn luyện tần số vận động cao khi thực hiện những bài tập thời gian ngắn (1020 giây) với nhịp độ tối đa, nhưng có tính toán để vào cuối bài tập,lúc đã xuất hiện mệt mỏi, tốc độ vẫn không giảm xuống. Những phương tiện cơ bản để huấn luyện sức nhanh trong bóng rổ là các bài tập tốc độ được thực hiện với tốc độ tối đa và gần tồi đa.Người ta có thể sử dụng hàng loạt các biện pháp nhằm phát triển sức nhanh như: Thực hiện các bài tập trong những điều kiện giảm nhẹ hơn (chạy theo đường xuống dốc, sử dụng lực kéo của vật treo) .
Thay đổi luân phiên những bài tập trong điều kiện bình thường và điều kiện tăng khó khăn, thay đổi các vật nặng. Hạn chế thời gian thực hiện các bài tập và hạn chế những điều kiện về không gian thực hiện bài tập. 1.4. Đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi học sinh THPT 1.4.1. Đặc điểm tâm lý: Lứa tuổi này thế giới quan tự ý thức, tính cách, đặc điểm hướng về tương lai, đầy đủ nhu cầu sáng tạo mong muốn cho cuộc sống tốt đẹp. Hứng thú đã phát triển rõ rệt và hoàn thiện mang tính chất bền vững sâu sắc phong phú. Có thái độ tích cực trong cuộc sống hình thành từ những động cơ đúng đắn. Tình cảm đi đến hoàn thiện, biểu hiện qua cách cư sử với mọi người, biết yêu thương, tôn trọng người khác, kính trên nhường dưới... Trí nhớ đã phát triển hoàn thiện, có hệ thống, tư duy, logic chặt chẽ. Các phẩm chất ý chí được kiên định Phát triển và tồn tại độc lập như một thành viên trong xã hội, lấy tiêu chuẩn của những người đã trưởng thành làm mục tiêu phấn đấu của bản thân. Có xu hướng coi trọng những mối quan hệ bạn bè hơn những mối quan hệ xã hội nói chung. Thích xây dựng những mối quan hệ thân thiết với người khác giới. Hay nhạy cảm với những vấn đề của bản thân, có xu hướng sử dụng bạo lực,và luôn vươn tới sự hoàn thiện. Biết suy nghĩ và định hướng cho tương lai, biết rút ra những bài học kinh nghiệm từ những thất bại mắc phải. Năng khiếu thẩm mỹ được nâng cao. 1.4.2. Đặc điểm sinh lý:
Hệ thần kinh: Tương đối hoàn thiện, hoạt động phân tích tổng hợp ở vỏ não tăng lên, tư duy logíc, có khả năng suy nghĩ độc lập sáng tạo trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Hệ hô hấp: Các chỉ số hô hấp đã ổn định,khả năng hấp thụ O 2 tốt, độ hô hấp sâu từ 400 500ml. Hệ tuần hoàn: Trong yên tĩnh tần số co bóp của tim khoảng 6080 lần/phút, mạch đập từ 160180 lần/phút.Tim hoạt động kinh tế và gần ổn định. Hệ vận động: Xương, cơ bắp đã phát triển ở mức độ cao phù hợp với huấn luyện thể lực. Sự phát triển các tố chất thể lực không đều và chưa đạt đến mức độ cao: Sức mạnh của các nhóm cơ phát triển không đều, cần phải có tập luyện đặc biệt nếu không sức mạnh phát triển chậm. Sức bền: VO2max đạt 3,5 l/phút, sức bền biến đổi rõ rệt dưới tác động của tập luyện đồng thời sức bền chung của các nhóm cơ tăng lên. Sức nhanh: Thời gian phản ứng vận động đơn giản đạt mức độ cao, tốc độ động tác đơn lẻ giảm hơn so với lứa tuổi 1314. Khéo léo: khả năng định hướng trong không gian tốt, khả năng phân biệt nhịp điệu động tác đã hoàn chỉnh. Lứa tuổi này có thể đạt được thành tích cao trong bóng rổ, có khả năng thi đấu ở trình độ tương đối cao nếu được đào tạo một cách toàn diện, có trình độ kỹ chiến thuật và sự chuẩn bị thể lực tốt.
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU 2.1. Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu nêu trên trong quá trình nghiên cứu đề tài sử dụng các phương pháp sau: 2.1.1 Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu. Việc sử dụng phương pháp này trong quá trình nghiên cứu là chủ yếu cho việc nghiên cứu tổng hợp các nguồn tài liệu khác nhau để tìm ra các luận cứ khoa học phù hợp với thực tiễn, xác định được điều đó trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn của mình chúng tôi đã đọc và tham khảo những tài liệu nói trên nhằm tìm ra những bài tập sao cho phù hợp.Việc nghiên cứu và tham khảo tài liệu giúp tôi củng cố dược vốn kiến thức và phát hiện những điều mới mẻ mà tôi chưa biết, nhờ đó rút ra những điiều cần thiết để áp dụng vào đề tài một cách tốt nhất. Các tài liệu đã sử dụng và tham khảo gồm: 2.1.1.1 Tài liệu cơ sở: SGK thể dục lớp Lý luận TDTT Sinh lý học TDTT Tuyển tập nghiên cứu khoa học TDTT 2.1.1.2.Tài liệu chuyên sâu: Giáo trình bóng rổ Lý luận và phương pháp giáo dục thể chất Huấn luyện kỹ chiến thuật bóng rổ hiện đại 2.1.2 Phương pháp phỏng vấn Sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp và gián tiếp trong quá trình nghiên cứu đề tài:
Phương pháp phỏng vấn gián tiếp nhằm thu thập số liệu cần nghiên cứu. Nội dung phỏng vấn gồm các vấn đề cụ thể theo phiếu phỏng vấn (phụ lục). Phương pháp phỏng vấn trực tiếp nhằm hiểu thêm và sâu sắc hơn những vấn đề mà phiếu hỏi chưa đáp ứng được. Chúng tôi đã phỏng vấn những giáo viên giàu kinh nghiệm trong công tác huấn luyện và giảng dạy của bộ môn Bóng rổ tại các trường THPT có phong trào Bóng rổ phát triển mạnh về những bài tập phát triển sức nhanh cũng như các bài tập đánh giá trình độ sức nhanh cho đối tượng nghiên cứu. 2.1.3 Phương pháp quan sát sư phạm Thông qua các giải Bóng rổ, chúng tôi tiến hành thu thập số liệu đánh giá một cách hiệu quả một số bài tập phát triển sức nhanh. Đồng thời quan sát các buổi tập và trong suốt quá trình học tập, rèn luyện đã giúp chúng tôi tiến hành lựa chọn những bài tập một cách hợp lý và khoa học. 2.1.4 Phương pháp thực nghiệm sư phạm Sử dụng phương pháp này với mục đích là kiểm nghiệm hiệu quả của các bài tập đã lựa chọn trong huấn luyện sức nhanh nhằm nâng cao hiệu quả thi đấu cho đối tượng nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của đề tài bao gồm 16 nam học sinh thuộc đội thi đấu bóng rổ của trường. Quá trình thực nghiệm được tiến hành dưới hình thức thực nghiệm song song, 16 học sinh được chia đều thành 2 nhóm : Nhóm thực nghiệm gồm 8 học sinh nam sẽ tập luyện theo các bài tập mà đề tài đã lựa chọn. Nhóm đối chứng gồm 8 học sinh nam tập luyện theo chương trình cũ. Chúng tôi tiến hành giảng dạy các bài tập vào 2 buổi trong tuần, mỗi buổi 60 phút. Sau 3 tháng thực nghiệm chúng tôi tiến hành đánh giá kết quả của quá trình thực nghiệm. Kết quả thực nghiệm được trình bày ở phần kết quả của quá trình nghiên cứu.
2.1.5. Phương pháp kiểm tra sư phạm Sử dụng phương pháp này nhằm đánh giá sức nhanh cho nam học sinh qua các bài tập sau: Dẫn bóng tốc độ 20m (s). Dẫn bóng số 8 kết hợp ném rổ 5 lần (s). Dẫn bóng dọc sân lên rổ (s). Chạy con thoi 140m (s). 2.1.6. Phương pháp toán học thống kê Phương pháp này được sử dụng để xử lý số liệu thu thập trên phần mềm Exel 2007.
CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Nghiên cứu lựa chọn bài tập phát triển sức nhanh cho học sinh. Với mục đích lựa chọn được những bài tập phát triển sức nhanh cho nam học sinh, đề tài tiến hành phỏng vấn bằng cách gửi phiếu hỏi in sẵn cho các giáo viên trực tiếp tham gia vào công tác giảng dạy Thể dục và huấn luyện Bóng rổ tại Trường THPT trên địa bàn Thành phố Vĩnh Yên. Nội dung các câu hỏi được hình thành từ kết quả của việc thu thập và phân tích các tài liệu tham khảo. Phỏng vấn tập trung chủ yếu và 2 vấn đề sau : + Lựa chọn những dạng bài tập nhằm nâng cao sức nhanh cho nam học sinh. + Lựa chọn những test và bài tập thường sử dụng để đánh giá sức nhanh cho nam học sinh . Dựa vào cơ sở chung về phương pháp huấn luyện thể lực Bóng rổ, sau khi tìm hiểu hiệu quả của các bài tập sức nhanh tại giải Bóng rổ Hội khỏe Phủ Đồng kết hợp với việc nghiên cứu bài tập sức nhanh cũng như với sự đóng góp và tham gia trao đổi ý kiến của các đồng nghiệp tôi đã lựa chọn được 19 bài tập nhằm nâng cao hiệu quả thi đấu cho nam học sinh. Đây là câu hỏi nhằm lựa chọn các dạng bài tập nhằm nâng cao sức nhanh cho nam học sinh. Để giải quyết vấn đề này phiếu hỏi được soạn thảo với 2 nhóm bài tập (Bài tập không bóng và bài tập với bóng) và yêu cầu trả lời theo theo hình thức phủ định (có hoặc không). A. Nhóm bài tập không có bóng 1. Bật cao tại chỗ 2. Chạy 100m 3. Chạy biến hướng 4. Chạy zích zắc
5. Bật nhảy với bảng liên tục 20s 6. Bài tập đột phá 7. Bật cóc 8. Chạy con thoi B. Nhóm bài tập có bóng 1. Bắt bóng bật bảng rổ 20s 2. Di động 2 người chuyền bắt bóng lên rổ 3. Di chuyển chuyền 3 người đan chéo 4. Tại chỗ ném rổ có người phục vụ 20s 5. Chuyền bóng trúng đích 20s 6. Tấn công 2 đánh 1 7. Tấn công 3 đánh 2 8. Dẫn bóng đột phá qua người ném rổ 9. Dẫn bóng số 8 ném rổ (s) 10. Dẫn bóng dọc sân lên rổ (s) 11. Dẫn bóng tốc độ 20m (s) Để lựa chọn tính khách quan trong quá trình lựa chọn bài tập, chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn 18 giáo viên tham gia huấn luyện bóng rổ Kết quả phỏng vấn được thể hiện cụ thể trong bảng 3.1.
Bảng 3.1 Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập nâng cao hiệu quả sức nhanh (n =18) Kết quả phỏng vấn (n=18) Ý kiến Tỷ lệ Ý kiến Tỷ lệ TT Tên bài tập tán % không tán % thành thành (n) (n) Bài tập không bóng 1 Bật cao tại chỗ 10 56 8 44 2 Chạy 100m 12 67 6 33 3 Chạy biến hướng 17 94 1 6 4 Chạy dích dắc 11 61 7 39 5 Bật nhảy với bảng liên tục 20s 16 89 2 11 6 Bài tập đột phá 18 100 0 0 7 Bật cóc 9 50 9 50 8 Chạy con thoi 7 39 11 61 Bài tập có bóng 1 Bắt bóng bật bảng rổ 20s 17 94 1 6 2 Di động 2 người chuyền bắt 16 89 2 11 bóng ném rổ 3 Di chuyển chuyền 3 người đan 10 56 8 44 chéo 4 Tại chỗ ném rổ 20s có người 18 100 0 0 phục vụ 5 Chuyền bóng trúng đích 20s 7 39 11 61 6 Tấn công 2 đánh 1 6 33 12 67 7 Tấn công 3 đánh 2 9 50 9 50 8 Dẫn bóng đột phá qua người 16 89 2 11 ném rổ 9 Dẫn bóng số 8 ném rổ (s) 8 44 10 56 10 Dẫn bóng dọc sân lên rổ (s) 7 39 11 61 11 Dẫn bóng tốc độ 20m (s) 10 56 8 44 Qua kết quả phỏng vấn chúng tôi lựa chọn sử dụng 7 bài tập có số phiếu tán thành cao nhất (từ 85% trở lên) gồm các bài tập: