SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng làm văn miêu tả cho học sinh lớp 4 ở trường PTDTBT

“MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG LÀM VĂN <br /> MIÊU TẢ CHO HỌC SINH LỚP 4 Ở TRƯỜNG PTDTBT”<br /> 1. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1.1 Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp:<br /> Tiếng Việt là tiếng phổ  thông của dân tộc Việt Nam. Trong nhà trường <br /> Tiểu học, Tiếng Việt là đối tượng mà học sinh cần chiếm lĩnh. Đồng thời, cũng <br /> là một môn học được gọi là môn Tiếng Việt. Môn Tiếng Việt  ở  bậc Tiểu học  <br /> có nhiệm vụ  hình thành và phát triển cho học sinh các kĩ năng: nghe, nói, đọc,  <br /> viết để học tập và giao tiếp trong môi trường hoạt động, góp phần rèn luyện các <br /> thao tác tư duy. Môn Tiếng Việt còn cung cấp cho học sinh những kiến thức ban  <br /> đầu về  vốn từ, vốn sống, những kĩ năng cơ  bản nhất trong giao tiếp. Học tập  <br /> môn này, học sinh còn được bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt, hình thành thói quen <br /> giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân  cách con người <br /> Việt Nam.<br /> Trong chương trình Tiểu học mới, Tiếng Việt được chia thành các phân <br /> môn, mỗi phân môn có nhiệm vụ  rèn luyện cho học sinh những kĩ năng nhất <br /> định. Phân môn Tập làm văn là phân môn mang tính tổng hợp cao nhất, nó có vai <br /> trò rèn cho học sinh cả bốn kĩ năng, trong đó quan trong là các kĩ năng nghe, nói, <br /> viết. Đối với phân môn này, các em được rèn luyện năng lực trình bày  ở  dạng  <br /> văn bản  với nhiều thể loại khác nhau.<br /> Với học sinh lớp 4, việc rèn kĩ năng làm văn miêu tả  cho các em là cần <br /> thiết. Học tốt văn miêu tả sẽ là điều kiện thuận lợi để học tốt các môn học khác <br /> ở Tiểu học và học tiếp lên các lớp trên. Việc giúp các em hoàn thành tốt bài văn <br /> miêu tả sẽ góp phần nâng cao năng lực viết, cảm thụ văn học, giúp các em khám  <br /> phá được những cái hay cái đẹp viết được bài văn với ngôn ngữ  trong sáng, lời  <br /> hay ý đẹp, xây dựng văn bản khúc chiết.<br /> <br /> <br /> 1<br />                                                                                                  <br />  Qua thực tế  giảng dạy và quản lý tại trường PTDTBT hơn 10 năm, tôi <br /> nhận thấy phân môn Tập làm văn là phân môn khó nhất trong các phân môn của  <br /> môn Tiếng Việt, trong đó kĩ năng viết văn miêu tả của học sinh dân tộc Bru­ Vân  <br /> Kiều còn bọc lộ  những hạn chế  nhất định. Để  thực hiện được mục tiêu của <br /> phân môn Tập làm văn là phải xây dựng được kĩ năng nói và viết thành thạo, các <br /> em cần huy động tất cả  các kiến thức của các phân môn Tập đọc, Chính tả,  <br /> Luyện từ  và câu, Kể chuyện, và các môn khoa học khác…Trong khi đó, các em  <br /> học yếu thì rất “chán” học phân môn tập làm văn.<br /> Nhằm góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng <br /> dạy học trong nhà trường nói chung, dạy cho học sinh lớp 4 học tốt hơn văn <br /> miêu tả  nói riêng, tôi mạnh dạn đưa ra SKKN của mình với đề  tài: “Một số  <br /> biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng làm văn miêu tả cho học sinh lớp 4 ở  <br /> trường PTDTBT”.<br /> 1.2 Điểm mới của đề tài, sáng kiến:<br /> Điểm mới của “ Sáng kiến một số giải pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất  <br /> lượng làm văn miêu tả lớp 4 ở trường PTDTBT ”. Từ thực trạng của học sinh là  <br /> học sinh dân tộc Bru­ Vân Kiều ở trường còn hạn chế về làm văn miêu tả. Nâng <br /> cao chất lượng làm văn miêu tả  còn thể  hiện  ở  sự  đồng bộ, thống nhất trong <br /> công tác quản lý chỉ đạo đối với tổ, khối, đến giáo viên. Chuyên môn phải tăng <br /> cường chỉ  đạo thực hiện sinh hoạt chuyên môn với hình thức đi sâu vào từng  <br /> chuyên đề cụ  thể của phân môn tập làm văn. Tăng cường công tác chỉ  đạo dạy <br /> học về phương pháp dạy kiểu bài tập làm văn miêu tả theo một trình tự hợp lý, <br /> bằng các cách khác nhau, phát hiện được đặc điểm, phân biệt đồ vật này với đồ <br /> vật khác, tả  cây cối, tả  loài vật, mỗi loại có sự  khác nhau về  không gian thời <br /> gian, tình cảm của con người với cảnh vật, đồ  vật, loài vật. Mà điều cốt lõi và <br /> sự khác biệt đối với đối tượng học sinh dân tộc Bru­ Vân Kiều là phải trực quan <br /> sinh động, gần gủi đến cụ thể trong quá trình hình thành kiến thức cho học sinh. <br /> Đối với học sinh của đơn vị là vùng khó, vùng đặc biệt khó khăn, việc tiếp nhận <br /> 2<br />                                                                                                  <br /> tri thức cũng như  nhận thức của học sinh còn những hạn chế  nhất định. Nhằm <br /> khắc phục những nhược điểm đó tăng cường dạy học tích hợp Tiếng Việt cho  <br /> học sinh dân tộc từ lớp 3 đến lớp 5. Điểm khác biệt nữa là giáo viên dạy tiếng <br /> Việt lớp 4 cũng yêu cầu phải thông hiểu tiếng Bru­ Vân Kiều bằng cách tự học  <br /> và nhà trường gửi đi đào tạo, ở huyện hay tỉnh. Sáng kiến đưa ra được một giải <br /> pháp có tính ưu việt là tích lũy vốn từ, kiến thức văn học, sổ tay chính tả, sổ tay  <br /> văn học nhằm giúp học sinh chắt lọc các từ ngữ hay, những hình ảnh ấn tượng,  <br /> sinh động, những câu văn câu thơ giàu hình ảnh, từ đó các em “giàu” vốn từ, vốn <br /> sống khi viết văn. Bố trí đội ngũ phù hợp với năng lực sở  trường của giáo viên, <br /> giao trách nhiệm cho những giáo viên thực sự  có có năng khiếu, năng lực về <br /> tiếng Việt đảm nhận dạy phân môn tiếng Việt của khối 4,5.Từ đó giáo viên có <br /> thời gian nghiên cứu kĩ bài dạy, soạn giảng có chiều sâu hơn, chất lượng bài <br /> soạn được nâng cao do đó chất lượng dạy phân môn tập làm văn đối với dạng <br /> bài miêu tả mới đạt được kết quả như mong muốn.<br /> 1.3 Phạm vi áp dụng đề tài, sáng kiến:<br />  Tập trung nghiên cứu một số  giải pháp chỉ  đạo nâng cao chất lượng kĩ  <br /> năng làm văn miêu tả cho học sinh lớp 4 ở trường PTDTBT, thực hiện trong nội  <br /> bộ  trường PTDTBT, đã và đang áp dụng   triển khai dạy học trong những năm <br /> học vừa qua, có thể  vận dụng dạy học  ở địa bàn khó khăn,có những đặc điểm <br /> tương đồng, đối tượng là học sinh dân tộc Bru­ Vân Kiều.<br /> 2.Phần nội dung<br /> 2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu:<br />        Trường vừa mới được thành lập cách đây vừa tròn 13 năm, đến nay cơ sở <br /> vật chất phòng học cơ bản đã đáp ứng được theo yêu cầu, trang thiết bị dạy học <br /> vẫn chưa đáp ứng đủ  nhu cầu dạy học. Đặc biệt trường đóng chân trên địa bàn  <br /> xã biên giới vùng đặc biệt khó khăn có 100% học sinh là con em dân tộc Bru­Vân  <br /> Kiều. Đa số các học sinh đều nói tiếng mẹ đẻ  tiếng Bru­ Vân Kiều, tiếng Việt  <br /> còn nhiều hạn chế, vốn từ ngữ của các em còn nghèo, vẫn còn bất đồng về ngôn <br /> 3<br />                                                                                                  <br /> ngữ  đặc biệt là học sinh mới vào lớp 1. Đời sống kinh tế  của nhân dân còn <br /> nhiều thiếu thốn, có nhiều hộ  nghèo, đứt bữa còn phụ  thuộc vào các nguồn trợ <br /> cấp của Nhà nước. Phụ  huynh chưa thật quan tâm nhiều đến việc học tập của <br /> con em. Địa hình hiểm trở, có nhiều khe suối rất nguy hiểm khi đi lại vào mùa <br /> mưa. Các bản sống biệt lập, cách   xa trung tâm xã từ  7km đến 20 km đường <br /> rừng . Mật độ dân cư sinh sống thưa thớt, độ tuổi của học sinh ở các bản không  <br /> đồng đều. Do đó các em ở bản xa không có điều kiện gặp gỡ giao lưu, học hỏi  <br /> các bạn ở vùng thuận lợi.Thậm chí nơi các em sinh sống vẫn chưa có điện lưới, <br /> chưa hưởng được niềm hạnh phúc trọn vẹn. Cái nhu cầu tối thiểu ấy thôi tưởng <br /> chừng như  đơn giản, tầm thường với chúng ta, nhưng các em đâu xem được <br /> những chương trình thiếu nhi, phim hoạt hình hay là những buổi biểu diễn văn <br /> nghệ  của các bạn cùng trang lứa, những buổi tối xem truyền hình trực tiếp <br /> những chương trình lớn nói về cuộc sống, kinh tế xã hội, văn học, thơ ca, nhạc <br /> họa... Thì các em đâu dễ  gì có “vốn sống”, vốn từ  phong phú, bóng bẩy được. <br /> Chính những yếu tố đó thôi cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng, kĩ năng <br /> viết tập làm văn nói chung và làm văn miêu tả nói riêng.  <br />   2.2. Chất lượng học sinh.<br />  Nhìn chung chất lượng dạy học của nhà trường trong những năm gần đây <br /> đã có những bước tiến vượt bậc về nhiều mặt. Nhưng để so sánh với các đợn vị <br /> ở vùng thuận lợi thì ở một số học sinh , một số kỹ năng vẫn chưa hoàn thành về <br /> chuẩn kiến thức kĩ năng của môn học. <br /> Các kỹ  năng cơ  bản (nghe, nói, đọc, viết) cơ  bản hoàn thành, chất lượng <br /> làm bài viết hay, có sáng tạo, dùng từ ngữ mạch lạc còn khiêm tốn. Học sinh đọc <br /> vẫn còn sai dấu thanh do phương ngữ, viết còn sai về  lỗi dùng từ  và khả  năng <br /> diễn đạt, vốn từ  còn “nghèo”, tư  duy còn hạn chế, ít sáng tạo. Chất lượng về <br /> các bài tập làm văn chưa cao, vẫn còn những hạn chế  nhất định, dạng bài văn  <br /> miêu tả ở lớp 4 cơ bản vẫn còn thấp hơn so với các trường ở vùng thuận lợi.<br /> <br /> <br /> 4<br />                                                                                                  <br />  Trong ngôn ngữ và lối diễn đạt lúng túng, vẫn còn mang nặng tính chất đặc <br /> thù của địa phương (phương ngữ).<br /> Học văn miêu tả, làm văn miêu tả nhưng nhiều học sinh lại thiếu vốn sống  <br /> thực tế nên dẫn đến một số tình huống hay gặp trong dạy học văn miêu tả như: <br /> Học sinh  làm bài văn rất ngắn­ khoảng 8, 10 dòng; các em sử  dụng các gợi ý <br /> của giáo viên hay sử dụng các đoạn văn mẫu để viết. Tiếng Việt là tiếng nói để <br /> giao tiếp của các em  nhưng vốn Tiếng Việt lại rất hạn chế. Trong khi đó, việc  <br /> học kiểu bài miêu tả trong phân môn Tập làm văn lớp 4 lại yêu cầu vốn từ ngữ,  <br /> năng lực tư duy rất lớn. Vốn từ của các em chưa phong phú, chưa hiểu hết nghĩa <br /> của từ nên việc vận dụng vào bài làm còn  sai sót.<br /> <br /> <br /> BẢNG 1:<br />  CHẤT LƯỢNG KHẢO SÁT <br /> Năm học: 2014­2015<br /> <br /> <br /> Tổng  Hoàn thành Chưa hoàn thành Ghi chú<br /> Lớp số học <br /> SL % SL %<br /> sinh<br /> 4A 16 13 81,25 3 18,75<br /> 4B 22 17 77,3 5 22,7<br /> <br /> <br />  2.3. Đội ngũ giáo viên:<br /> Đội ngũ giáo viên trong trường phần lớn là giáo viên trẻ  chưa có nhiều kinh  <br /> nghiệm trong việc đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt là kinh nghiệm dạy  <br /> học tập làm văn và kĩ năng viết văn miêu tả, dạy học sinh vùng cao con em đồng <br /> bào dân tộc Bru­ Vân Kiều. Nhiều giáo viên chưa thông hiểu tiếng dân tộc cũng <br /> như  chưa nắm bắt hết phong tục tập quán của bà con, nên cũng  ảnh hưởng <br /> không nhỏ  đến việc nâng cao chất lượng dạy học phân môn tập làm văn nói  <br /> riêng và dạy học các phân môn khác. Việc vận dụng dạy học tích hợp chưa <br /> <br /> 5<br />                                                                                                  <br /> được giáo viên vận dụng triệt để nên lượng kiến thức, kĩ năng cung cấp cho các <br /> em trong một tiết Tập làm văn thường rất lớn, nhiều lúc dẫn đến tình trạng quá <br /> tải trong tiết học. Giáo viên đã có nhiều cố  gắng trong việc đổi mới phương <br /> pháp dạy học nhưng  đổi mới chưa thật mạnh   mẽ  mà còn “ e ngại” không <br /> “thoát li” các gợi ý của sách giáo khoa, vẫn bó buộc trong khuôn mẫu.<br />      Chính vì thế  mà việc bồi dưỡng về  chuyên môn nghiệp vụ  để  nâng cao tay  <br /> nghề  cho giáo viên đã và đang được bộ  phận chuyên môn, nhà trường hết sức <br /> chú trọng. Do đó trong năm học 2014­ 2015 đội ngũ giáo viên của nhà trường đã <br /> có sự tiến bộ vượt bậc về chuyên môn, kinh nghiệm dạy học tập làm văn được <br /> nâng lên và đặc biệt là dạy học làm văn miêu tả  ở  học sinh lớp 4, được đầu tư <br /> đúng mức.<br /> <br /> <br /> 2.4. “Một số giải pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng làm văn miêu <br /> <br /> tả cho học sinh lớp 4 ở trường PTDTBT”.<br /> Giải pháp thứ nhất:<br /> <br /> Giáo viên cần giúp học sinh hiểu rõ đặc điểm cơ bản của văn <br /> miêu tả ở lớp 4 là như thế nào?<br /> Từ điển Tiếng Việt do Hoàng phê chủ biên định nghĩa: Miêu tả là dùng <br /> ngôn ngữ hoặc một phương tiện nghệ thuật nào đó làm cho con người khác có <br /> thể hình dung được cụ thể sự vật, sự việc hoặc thế giới nội tâm của con người.<br /> Nhà văn Phạm Hổ: “ Miêu tả là khi đọc những gì chúng ta biết, người đọc <br /> như thấy cái đó hiện ra trước mắt mình: một con người, con vật, một dòng sông, <br /> người đọc còn có thể nghe được cả tiếng nói, tiếng kêu, tiếng nước chảy, thậm <br /> chí còn ngửi thấy mùi hôi, mùi sữa, mùi hương hoa hay mùi rêu, mùi ẩm mốc,…<br /> nhưng đó mới chỉ là miêu tả bên ngoài, còn sự miêu tả bên trong nữa là miêu tả <br /> tâm trạng vui, buồn, yêu, ghét của con người, con vật và cả cây cỏ.”<br /> <br /> <br /> 6<br />                                                                                                  <br />  Như vậy, miêu tả là loại văn dùng lời nói có hình ảnh và có cảm xúc làm <br /> cho người nghe người đọc, hình dung một cách rõ nét, cụ thể về người, vật, <br /> cảnh vật sự việc như nó vốn có trông đời sống. Một bài văn miêu tả hay, không <br /> những phải thể hiện rõ nét, chính xác, sinh động đối tượng miêu tả mà còn thể <br /> hiện ở trí tưởng tượng, cảm xúc và đánh giá của người viết với đối tượng được <br /> miêu tả. Bởi vì trong thực tế không ai tả mà để tả, mà thường tả để gửi gắm <br /> suy nghĩ,cảm xúc sự đánh giá, những tình cảm yêu ghét cụ thể của mình. Các bài <br /> văn miêu tả ở tiểu học chỉ yêu cầu tả những đối tượng mà học sinh yếu mến, <br /> thích thú. Vì vậy qua bài làm của mình, các em phải gửi gắm tình yếu thương <br /> với những gì mình miêu tả.<br /> Đối tượng của văn miêu tả trong chương trình lớp 4 gồm có miêu tả đồ <br /> vật, cây cối, con vật.<br /> Tả đồ vật:<br /> Đối tượng của văn miêu tả đồ vật ở lớp 4 là những vật học sinh thường <br /> thấy trong đời sống hàng ngày của các em, vì vậy cũng trở thành gần gũi với các <br /> em. Đó có thể là cái bàn học, quyển sách, chiếc cặp, cái đồng hồ báo thức, chiếc <br /> thước kẻ, chiếc bút chì,cục tẩy,….Chúng là những đồ vật vô tri, vô giác nhưng <br /> gần gũi và có ích đối với học sinh.<br /> Mỗi đồ vật đều có một hình dáng, màu sắc, kích thước, chất liệu cụ thể. <br /> Học sinh miêu tả những đặc điểm này trong bài văn của mình. Với những đồ vật <br /> có nhiều bộ phận, các em cần tập trung tả những bộ phận quan trọng nhất. Đó <br /> chính là những nét tiêu biểu để phân biệt đồ vật này với đồ vật khác. Đồ vật <br /> thường gắn liền với cuộc sống con người nên khi miêu tả phải nói tới công <br /> dụng, lợi ích của đồ vật cũng như tình cảm của con người đối với nó. Có như <br /> vậy, đồ vật mới hiện lên một cách sinh động và có hồn.<br /> Tả cây cối:<br /> Đối tượng văn miêu tả cây cối là những cây trồng xung quanh nhà, trồng <br /> trên sân trường, trên đường đi, hay cả cánh rừng, gần gũi với học sinh hàng <br /> 7<br />                                                                                                  <br /> ngày…Đó có thể là một cây ăn quả, một loài hoa đẹp, cây bóng mát, cây lấy <br /> gỗ…những cây gần gũi và có ích đối với con người. Mỗi loài cây có một đặc <br /> điểm, hình dáng riêng, lợi ích nhất định. Vì vậy, khi miêu tả, hướng cho học sinh <br /> phải làm nổi bật những đặc điểm đó. Tả cây ăn quả cần tập trung miêu tả hình <br /> dáng của cây, mùi vị của quả, tả loài hoa, cần tả hương sắc của hoa, hình dáng <br /> của hoa…, tả cây bóng mát phải làm rỏ dáng cây, tán lá…<br /> Cây cối sống trông thiên nhiên, gần gũi với con người. Khi miêu tả, cần <br /> gắn chúng với cảnh vật xung quanh, như mặt trời, bóng mây, gió, nước, chim, <br /> sông, suối, ao, hồ, con đường, sân trường, vườn và con người luôn hiện hữu. <br /> Kèm theo đó là lợi ích của cây cối và tình cảm gắn bó của người tả đối với cây <br /> cối…<br /> Tả loài vật:<br /> Đối tượng của văn miêu tả loài vật là những con vật quen thuộc gần gũi <br /> với học sinh. Đó là con lợn, con bê, con gà, con cún con, con mèo, con khỉ, con <br /> gấu bông, con búp bê…Mỗi con vật đều có đặc điểm riêng về hình dáng, ngoại <br /> hình, đặc tính giống nòi riêng, thói quen riêng, tính cách của mỗi con vật luôn có <br /> sự khác biệt của mỗi loài vật. Khi miêu tả, hướng cho học sinh miêu tả cái <br /> chung và những nét riêng biệt, tiêu biểu của từng loài vật, màu sắc, vóc dáng, <br /> tính nết. Những con vật miêu tả là những con vật gần gũi thân thiết và có nhiều <br /> lợi ích, bài viết phải thể hiện được sự chăm sóc ân cần, chu đáo, thể hiện rỏ <br /> tình cảm yêu quý của học sinh đối với con vật mình tả.<br /> Bài văn miêu tả được xây dựng trên cơ sở những hình ảnh, những ấn <br /> tượng về đối tượng mà người viết thu lượm, cảm nhận được thông qua các giác <br /> quan của mình. Bài văn miêu tả mang tính chất nghệ thuật cao, mang tính sáng <br /> tạo, tính riêng biệt của người viết. Ngôn ngữ trong miêu tả là thứ ngôn ngữ <br /> nghệ thuật giàu sức gợi tả, gợi cảm và là ngôn ngữ của những biện pháp tu từ. <br /> Tả là mô phỏng, tô vẽ lại, là so sánh ví von, nhân hóa bằng hình ảnh…chứ <br /> không phải là kể lể.<br /> 8<br />                                                                                                  <br />  Văn miêu tả mang tính chất thông báo thẩm mĩ, dù miêu tả đối tượng nào, <br /> có bám sát thực tế đến đâu thì văn miêu tả cũng không bao giờ sao chép, chụp <br /> ảnh máy móc những sự vật hiện tượng mà là kết quả của sự nhận xét, tưởng <br /> tượng, đánh giá hết sức phong phú. Đó là sự miêu tả được cái mới, cái riêng biệt <br /> của đối tượng thông qua cảm nhận của mỗi người khi tả.<br /> Ví dụ: Nhà văn Thép Mới lại lấy cảm hứng của anh chiến sĩ đang mơ về tương <br /> lại của đất nước khi ngắm trăng trong bài Tập đọc Trung thu đọc lập (SGK <br /> TV4/T1 trang 66, 67). “Trăng sáng mùa thu vằng vặc chiếu khắp thành phố, làng <br /> mạc, núi rừng, nơi quê hương thân thiết của các em…”<br /> Ví dụ: Còn với Trần Đăng Khoa, một tài năng ở tuổi thiếu nhi, thì trăng không <br /> còn là lá lúa, chiếc câu liêm vàng, chiếc đĩa bạc… nữa, mà Trần Đăng khoa đã <br /> cảm nhận một cách tinh tế bằng tình yêu trăng của tâm hồn trẻ thơ, rất hồn <br /> nhiên và trong sáng: <br /> Trăng hồng lơ lửng trước nhà thơm ngon, ngọt mát nơi vườn quê<br /> Trăng hồng như quả chín<br /> Lơ lửng mà không rơi.<br /> Cùng là vầng trăng, hay một sự vật nhưng mỗi người cảm nhận theo cách <br /> riêng của mình, mà những người khác không phát hiện được hoặc chưa phát <br /> hiện.<br /> Văn miêu tả không hạn chế sự tưởng tượng, không ngăn cản sự sáng tạo của <br /> người viết, nhưng không có nghĩa là cho phép người viết “bịa” một cách tùy ý. <br /> Để tả hay, tả đúng thì cần phải trải nghiệm thực tế, chân thật. Giáo viên phải <br /> uốn nắn để học sinh không có thái độ, giả tạo, sáo rỗng, đến vô cảm, vô hồn <br /> trong miêu tả…<br /> Giải pháp thứ hai:<br />   Giải pháp chọn nhân tố điển hình trong đội ngũ để làm công tác nâng  <br /> cao chất lượng dạy học làm văn miêu tả ở lớp 4.<br /> <br /> <br /> 9<br />                                                                                                  <br />  Trong công tác phân công, bố trí đội ngũ đảm nhiệm các phần hành từ đầu  <br /> năm học, trong từng năm học. Với bản thân là phó hiệu trưởng phụ trách chuyên <br /> môn nên tôi nắm rất chắc chắn năng lực, sở trường, điểm mạnh, điểm hạn chế <br /> của từng giáo viên. Đồng thời với cương vị là chủ tịch Công đoàn trường nên tôi  <br /> đã tham mưu với đồng chí Hiệu trưởng bố  trí phân công phần hành nhiệm vụ <br /> phù hợp với năng lực, điều kiện hoàn cảnh, sức khỏe, nguyện vọng của từng  <br /> giáo viên  để  từ   đó lựa chọn bố  trí công việc một cách khoa học và hợp lý <br /> nhất.Từ  những định hướng cụ  thể  đó nhà trường và chuyên môn xem xét tình <br /> hình thực tế của đơn vị, có bao nhiêu lớp 4, khả năng, chất lượng lớp đó như thế <br /> nào?. Sau đó lựa chọn những giáo viên có năng lực, sở  trường, năng khiếu về <br /> phân môn Tiếng Việt, nhiệt huyết, yêu nghề, có tin thần trách nhiệm cao, có sức <br /> khỏe để đảm đương dạy học Tiếng Việt lớp 4. Bố trí những giáo viên dạy giỏi, <br /> hiểu biết được tiếng Bru­Vân Kiều, có kinh nghiêm lâu năm trong dạy học lớp 4 <br /> nói chung và có năng lực về  dạy Tiếng Việt nói riêng. Động viên và đồng thời  <br /> giao nhiệm vụ cụ thể cho từng giáo viên đứng lớp phải tuân thủ sự chỉ đạo của <br /> nhà trường nhằm nâng cao hiệu quả dạy học phân môn tập làm văn và chú trọng  <br /> đến chất lượng làm văn miêu tả  lớp 4 vì kĩ năng này học sinh còn hạn chế, <br /> nhằm khắc phục sớm nhất những hạn chế đã chỉ ra.<br /> Giải pháp thứ ba:<br /> Tổ   chức   sinh   hoạt   chuyên   môn,   thảo   luận   và   dạy   thực  <br /> nghiệm từng chuyên đề  cụ  thể  về  phân môn tập làm văn mà đặc  <br /> biệt quan tâm dạng bài văn miêu tả ở lớp 4 . <br /> Chuyên môn, tổ chuyên môn lập kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ theo hướng <br /> dẫn nhiệm vụ năm học. Nắm bắt thực tiễn năng lực của giáo viên, chất lượng <br /> của học sinh từ đó lập kế hoạch và đưa ra những giải pháp bồi dưỡng, chỉ đạo <br /> dạy học sát với thực tiễn của đơn vị. Từ kế hoạch tổng quát của cả năm học, <br /> đến kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo từng giai đoạn, đến tháng, tuần. Tổ chức <br /> <br /> 10<br />                                                                                                  <br /> công khai các kế hoạch để có sự bàn bạc thống nhất chung trong tổ khối, bậc <br /> học thực hiện đảm bảo có hệ thống. Chuyên môn phân công cụ thể đến tổ <br /> chuyên môn thực hiện các chuyên đề, từ đó tổ phân công, tổ chức thảo luận các <br /> phương pháp, hình thức tổ chức dạy học sao cho có hiệu quả cao nhất. Các <br /> thành viên trong tổ thảo luận xây dựng hoàn thành ý tưởng của một chuyên đề, <br /> hay một bài dạy, sau đó lựa chọn một giáo viên có năng lực thực hiện chuyên đề <br /> đó sau đó đánh giá, khảo sát chất lượng theo định hướng trên. Tổ chức đánh giá <br /> nhận xét và tổ chức rút kịnh nghiệm qua thực tiễn của chuyên đề. Ví dụ: Đều là <br /> dạy văn miêu tả, nhưng các chuyên đề thể hiện một khía cạnh, một mảng riêng, <br /> nhằm làm phong phú hơn về phương pháp dạy học, cách thức tổ chức hoạt động <br /> dạy học. <br /> Ví dụ: Tổ chức hoạt động nhóm, sao cho có hiệu quả trong tiết TLV tả <br /> cảnh trong bài luyện tập tả cảnh. Sử dụng các phương pháp dạy học nào trong <br /> tiết quan sát đồ vật sao cho có hiệu quả cao. Sử dụng phương pháp dạy học mới <br /> VNEN trong dạy kiểu bài trả bài kiểm tra viết… <br /> Từ những buổi sinh hoạt chuyên đề đó, đã tạo cơ hội cho giáo viên phát <br /> huy hết khả năng của bản thân, cũng như huy động được trí tuệ của cả một tập <br /> thể. Qua đánh giá và dạy học thực nghiệm và đại trà, đã đem lại cho đội ngũ nhà <br /> trường những kinh nghiệm dạy học rất quý báu, sát đúng với thực tiễn và đã tạo <br /> điều kiện cho giáo viên thỏa sức “sáng tạo” đem lại những tiết học bổ ích lý thú <br /> cho học sinh có hiệu quả . Thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn theo những <br /> chuyên đề đã xây dựng tạo được một không khí làm việc dân chủ, khoa học, ai <br /> cũng muốn cống hiến. Giáo viên lẫn cán bộ quản lý được học hỏi lẫn nhau trong <br /> quá trình chỉ đạo cũng như trong quá trình dạy học. Kết quả mang lại là giáo <br /> viên tự tin, năng động, sáng tạo hơn trong dạy phân môn tập làm văn nói chung <br /> và dạy tập làm văn kiểu bài miêu tả nói riêng. Học sinh qua hơn hai năm dạy <br /> thực nghiệm và được sự chỉ đạo sâu sát của chuyên môn nhà trường đã đem lại <br /> <br /> <br /> 11<br />                                                                                                  <br /> những kết quả đáng khích lệ. Học sinh giờ đây không phải sợ học môn tập làm <br /> văn nữa, mà đã có ý thức học môn tập làm văn hơn trước.<br /> Giải pháp thứ tư:<br /> Khắc sâu cho học sinh cấu tạo của bài văn miêu tả, từ đó học <br /> sinh nắm và vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong quá trình làm văn.<br /> Giúp học sinh nắm được và chắc chắn cấu tạo của một bài văn miêu tả <br /> gồm ba phần: mở bài, thân bài, kết bài. Từ đó học sinh biết phân tích cấu tạo <br /> của một bài văn miêu tả. Văn miêu tả là loại văn căn cứ vào những điều quan <br /> sát, ghi chép, cảm nhận được về đối tượng (đồ vật, cây cối, loài vật, hiện tượng <br /> thiên nhiên, con người…), dùng ngôn ngữ để vẽ ra hình ảnh chân thực của đối <br /> tượng đó, trình bày theo một bố cục hợp lý và diễn đạt bằng lời văn sinh động, <br /> khiến cho người đọc, người nghe cùng thấy, cùng cảm nhận như mình. Văn <br /> miêu tả chia làm nhiều loại. Ở lớp 4, học sinh được học tả đồ vật, tả cây cối, tả <br /> con vật. <br /> Ví dụ: Đề bài học sinh đọc và phân đoạn bài văn “Hoàng hôn trên sông <br /> Hương” và xác định nội dung của từng đoạn trong bài văn đó. Học sinh trả lời, <br /> bài văn có bốn đoạn, gồm một đoạn mở bài, hai đoạn thuộc thân bài và một <br /> đoạn kết bài.<br /> Mở bài: ( Cuối buổi chiều… yên tĩnh này.) : cảnh hoàng hôn đang lắng <br /> xuống trên thành phố Huế yên tĩnh.<br /> Thân bài: ( Mùa thu,… cũng chấm dứt.) : Sự thay đổi về màu sắc của sông <br /> Hương và hoạt động của con người từ cuối buổi chiều đến khi thành phố lên <br /> đèn.<br /> Phần thân bài gồm hai đoạn:<br /> Đoạn 1: ( Mùa thu…hàng cây. ): Những biến đổi về màu sắc của sông <br /> Hương từ cuối buổi chiều dến lúc tối hẳn.<br /> <br /> <br /> <br /> 12<br />                                                                                                  <br />  Đoạn 2: ( Phía bên sông…chấm dứt.): Sinh hoạt của xóm Cồn Hến, của <br /> dân chài trên  sông Hương và cảnh thành phố khi mới lên đèn.<br /> Kết bài: ( Huế thức dậy… ban đầu của nó.) Huế đi vào cuộc sống buổi <br /> tối.<br /> Hướng dẫn cho học sinh những điều cần lưu ý khi quan sát và miêu tả:<br /> Mỗi cảnh đều được xác định bởi một phạm vi không gian và thời gian <br /> nhất định. Ví như cảnh một ngôi trường thì có các lớp học, khu vực hành chính, <br /> sân trường, vườn trường, khu tập thể dục thể thao… tất cả thường được bao <br /> bọc bởi những bức tường hay hàng rào và có cổng trường để ra vào. Vượt ra <br /> ngoài phạm vi đó sẻ không còn là cảnh trường nữa. Mỗi cảnh gắn liền với một <br /> thời gian nhất định như sáng sớm, trưa hay chiều tối…Thời gian đi liền với ánh <br /> sáng, thời tiết, hoạt động của người và vật….làm cho cảnh có những nét riêng <br /> biệt.<br /> Sau khi xác định đối tượng miêu tả với một phạm vi không gian và thời <br /> gian cụ thể, các em cần xác định vị trí để quan sát. Việc quan sát có thể ở một vị <br /> trí cố định, có thể ở những vị trí khác nhau nhưng vẫn phải có một vị trí chủ <br /> yếu. Ví như người chụp ảnh, phải lựa gốc độ để cắt cảnh sao cho nổi nhất, bộc <br /> lộ được những điều cơ bản nhất của cảnh.<br /> Khi đã xác định được vị trí quan sát rồi, ta nên có cái nhìn bao quát toàn <br /> cảnh đồng thời phải biết phân chia cảnh ra thành từng mảng, từng phần để quan <br /> sát.<br /> Khi quan sát, ta cần phối hợp các giác quan như tai nghe, mũi ngửi, tay sờ,  <br /> cảm nhận và cả cảm xúc của bản thân nữa.<br /> Khi tả, ta phải xác định một trình tự phù hợp với cảnh được tả. Tả từ trên <br /> xuống hay từ dưới lên, tả từ phải sang trái hay từ ngoài vào trong…một phần tùy <br /> thuộc vào đặc điểm của mỗi cảnh.<br /> Mỗi bộ phận của cảnh chỉ nên chọn tả những nét tiêu biểu nhất đồng thời <br /> phải xác định đâu là cảnh chủ yếu để tập trung miêu tả. Nếu tả riêng một đồ <br /> 13<br />                                                                                                  <br /> vật, con vật, một người nào đó, ta cần tả tỉ mỉ về đối tượng đó, còn khi tả cảnh, <br /> vì cảnh thường bao gồm nhiều thứ nên ta cần chọn những nét tiêu biểu nhất. Có <br /> thể tả người và vật trong cảnh nhưng việc tả đó phải góp phần bọc lộ một điều <br /> gì đó của cảnh, làm cho cảnh nổi hơn đẹp hơn.<br /> Khi tả, ta phải chú ý đến dường nét, màu sắc của cảnh vật và ảnh hưởng <br /> của vật thể này đối với vật thể khác. Ví dụ qua câu văn sau, các em sẻ thấy tác <br /> động của ánh trăng lên các vật: “Ánh trăng phủ lên mọi vật một lớp vàng mỏng <br /> tanh, lạnh mát và xuyên qua kẻ lá, đổ loang lỗ xuống mặt sân…”<br /> Mỗi cảnh lại gắn với đặc điểm thiên nhiên, khí hậu, cây cỏ, hoa trái…của <br /> từng vùng. Khi tả, ta phải làm toát lên màu sắc riêng biệt đó. Ví dụ miền trung <br /> du Phú Thọ gắn liền với cây cọ, đất mũi Cà Mau xốp mịn nhưng lắm mưa dông, <br /> gió dữ nên cây muốn sống còn phải quây quần bên nhau và cắm sâu rễ trong <br /> lòng đất…<br /> Một điều học sinh cần ghi nhớ khi tả cảnh luôn luôn gắn với tình người. <br /> Thi hào Nguyễn Du đã nêu một nhận xét rất sâu sắc: “ Người buồn cảnh có vui <br /> đâu bao giờ!”. Đúng vậy, cảnh vật mang theo nó cuộc sống riêng với những đặc <br /> điểm riêng. Nhưng con người cảm nhận cảnh như thế nào sẻ đem đến cho cảnh <br /> những tình cảm như thế ấy. Đấy là phần hồn của cảnh. Cảnh không có hồn sẻ <br /> trơ trọi, thiếu sức sống.<br /> Giáo viên cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản trên, học sinh <br /> nắm chắc và vận dụng linh hoạt, giúp học sinh xác định chắc chắn thể loại, <br /> cách viết, từ đó chất lượng bài viết của học sinh từng bước được nâng lên. Một <br /> điều khẳng định rằng học sinh vận dụng linh hoạt được những kiến thức của <br /> giáo viên cung cấp trên, học sinh sẻ tự tin trong quá trình làm bài, viết bài với <br /> nhiều cảm xúc, bài viết hay, súc tích.<br /> Giải pháp thứ năm:<br /> <br /> <br /> <br /> 14<br />                                                                                                  <br />  Giúp học sinh có kĩ năng quan sát đối tượng cần miêu tả, cách  <br /> lựa chọn hình ảnh, nội dung cần miêu tả:<br /> Định hướng quan sát vừa giúp cho học sinh tích luỹ  vốn sống vừa phát <br /> triển vốn từ, rèn luyện tư duy logic, tư duy hình tượng trong bài văn. Biện pháp  <br /> hướng dẫn học sinh quan sát là một biện pháp không thể thiếu khi dạy văn, đặc <br /> biệt là văn miêu tả, tuy nhiên khi sử dụng biện pháp này giáo viên cần lưu ý:<br /> Quan sát theo trình tự từ xa đến gần và ngược lại, từ trong ra ngoài, từ bao <br /> quát đến chi tiết và ngược lại. Ghi chép những điều đã quan sát được. Tổ  chức <br /> quan sát từng đối tượng cụ  thể. Có thể  hướng dẫn quan sát theo nhiều hình <br /> thức: quan sát trực tiếp đối tượng ( Ví dụ: Tả  một con vật nuôi trong gia đình <br /> em, tả  một con vật nuôi mà em thích ). Quan sát gián tiếp qua báo, đài ( những <br /> cảnh đẹp của quê hương đất nước hay những con thú ngộ nghĩnh, tin nghịch dễ <br /> thương, đồ chơi mới lạ mắt… mà em thích, ….). <br /> Lựa chọn hình ảnh miêu tả và nội dung miêu tả:<br />  Căn cứ vào hình ảnh đã lựa chọn khi quan sát, nội dung đã ghi chép, chọn <br /> lọc những hình  ảnh, chi tiết, hoạt động đặc sắc, đặc trưng riêng, vẽ  đẹp và sự <br /> khác biệt của đối tượng để miêu tả chi tiết. Có thể lòng ghép các hình ảnh, hoạt <br /> động gắn bó mật thiết với từng đối tượng cần tả, để  khái quát, bổ  trợ  tạo nên <br /> hình ảnh tổng thể của sự vật mình tả.<br /> Cái cốt lõi mà giáo viên phải chú ý khi dạy cho học sinh là chọn đối  <br /> tượng, vị trí, thời gian, đặc điểm quan sát sao cho tất cả học sinh đều được quan <br /> sát và tạo được hứng thú thực hiện quan sát. Hướng dẫn học sinh trình tự  quan <br /> sát hợp lí, biết chú ý vào những đặc điểm nổi bật. Tư vấn cho các em cách ghi  <br /> chép các kết quả quan sát được. Tôn trọng những nhận xét riêng, cảm nghĩ riêng <br /> của học sinh về đối tượng mà các em quan sát được.<br /> Giải pháp thứ sáu:<br /> <br /> <br /> 15<br />                                                                                                  <br />   Phân   hóa   đối   tượng   thông   qua   chọn   đề   tài   gần   gũi,   quen  <br /> thuộc với học sinh:<br />  Học sinh tiểu học vùng thuận lợi nói chung có thể  viết được những bài  <br /> văn miêu tả  chỉ  bằng quan sát qua tranh  ảnh, phim, hay lời kể…Nhưng đối với <br /> học sinh vùng đặc biệt khó khăn  của trường tôi, những đề tài xa lạ là những đề <br /> gợi ý mở  rộng cho học sinh. Các em đến trường học tập bằng ngôn ngữ  Tiếng  <br /> Việt tương đối hạn hẹp mà giáo viên lại yêu cầu các em hình dung, tưởng tượng  <br /> rồi đặt câu, viết một bài văn miêu tả  hoàn chỉnh với một đối tượng mà các em <br /> chưa nhìn thấy bao giờ thì đúng là điều quá sức đối với các em.<br /> Ví dụ:  Đề  bài trong sách giáo khoa Tiếng Việt 4­ tập 2­ trang 149: Tả  <br /> một con vật nuôi ở vườn thú.<br /> Với những đề  bài như  thế  này, tôi mạnh dạn chỉ  đạo thay bằng đề  bài <br /> khác (thông qua buổi sinh hoạt chuyên môn, hay trong thảo luận chuyên đề.)<br /> Tuy nhiên, nói như  vậy không có nghĩa là không cho học sinh có cơ  hội <br /> phát huy trí tưởng tượng của mình. Trong mỗi lớp học có nhiều đối tượng học <br /> sinh, khi ra đề bài cho các em, giáo viên nên tạo cho các em quyền lựa chọn bằng  <br /> cách ra nhiều đề bài (từ 2 đến 4 đề) để các đối tượng trong lớp đều có thể tự do <br /> chọn đề bài thích hợp cho mình, tránh áp đặt cho các em. <br /> Ví dụ: Khi ra đề  bài tả  con vật các em làm bài kiểm tra viết, tôi định <br /> hướng bốn đề bài sau:<br /> a) Tả một con vật nuôi trong nhà.<br /> b) Tả một con vật em chợt gặp trên đường..<br /> c) Tả một con vật lần đầu tiên em thấy trên họa báo hay trên truyền hình,  <br /> phim ảnh.<br /> d. Em hãy tả một con vật mà em yêu thích nhất.<br /> Với bốn đề bài trên, các em có thể chọn đối tượng miêu tả là một con vật <br /> quen thuộc, gần gũi. Nhưng với một vài học sinh khác, các em cũng có thể chọn <br /> <br /> 16<br />                                                                                                  <br /> tả  một con vật  lần đầu tiên em thấy trên họa báo hay trên truyền hình, phim  <br /> ảnh, với rất nhiều chi tiết sống động mà các em đã có dịp quan sát trên ti vi qua  <br /> các chương trình thế giới động vật, qua báo, tranh ảnh khi giáo viên giảng dạy.<br /> Giải pháp thứ bảy:<br />    Hướng dẫn học sinh có kĩ năng sắp xếp ý, diễn đạt ý, lập dàn ý  <br /> chi tiết cho một bài văn:<br /> Đây là một việc làm khó. Giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh lập dàn ý <br /> trước khi làm thành một bài văn hoàn chỉnh. Có lập được dàn bài thì mới có thể <br /> tìm ý, sắp xếp ý, viết thành một bài văn mạch lạc, bố  cục rõ ràng, ý văn trong  <br /> sáng. Bởi lẽ, ở những lớp dưới, các em không phải làm những việc này, mà các  <br /> em chỉ viết câu văn, đoạn văn bằng cách trả lời những câu hỏi cho sẵn hoặc dựa <br /> vào những gợi ý của đề bài, một cách đơn giản, ngắn gọn. Khi lên học chương <br /> trình lớp 4 thì việc lập dàn ý cho một đề bài cụ thể là yêu cầu bắt buộc, các em  <br /> phải biết thực hiện, phải lập được dàn ý dựa vào đó mà hoàn chỉnh đoạn văn, <br /> bài văn.<br /> Nhằm giúp học sinh đỡ khó khăn hơn trong việc tự lập dàn ý cho bài văn,  <br /> khi  dạy học các bài  cấu tạo của bài văn miêu tả, tả  đồ  vật, cây cối, loài vật,  <br /> giáo viên hướng dẫn các em dựa vào phần Ghi nhớ  trong SGK, cùng xây dựng <br /> một dàn bài chung cho loại bài văn miêu tả.<br /> Ví dụ: Đề bài : Em hãy tả một cây có bóng mát. Tả cây bàng.<br /> Mở bài:<br /> ­ Con đường đất từ trường về nhà em hai bên trồng phi lao.<br /> ­ Một cây bàng cao to, tán rộng đứng che một quán nước nhỏ.<br /> Thân bài:<br /> ­ Tả bao quát:<br /> + Nhìn từ xa trông như một cây dù lớn màu xanh với dáng đứng thẳng, ngọn <br /> cao vượt lên, tán lá xòe rộng.<br /> <br /> 17<br />                                                                                                  <br />  + Đến gần thấy thân to, tán lá xanh ngắt chia nhiều tầng rợp mát cả  một <br /> vùng đất.<br /> ­ Tả từng bộ phận:<br /> + Gốc to, mấy rễ lớn trồi lên trên mặt đất.<br /> + Thân cao trên 5,6 mét, to gần một vòng tay, vỏ  màu xám nhiều vết trầy  <br /> xước.<br /> + Nhiều cành lớn, chìa ngang, vươn ra.<br /> + Mùa thu lá đỏ rồi rụng, mùa đông trơ trụi, mùa xuân đâm chồi nảy lộc, mùa <br /> này (bắt đầu sang hè) lá to, xanh ngắt chia thành nhiều tầng tán chen kín, ánh <br /> nắng khó lọt qua nổi.<br /> + Nắng chói chang, gió nhẹ chim chóc ẩn mình trong tán lá hót líu lo.<br /> + Chủ quán và khách chuyện trò vui vẻ, trẻ nhỏ chạy đuổi nhau quanh gốc.<br /> Kết bài:<br /> ­ Bàng che bóng mát, lá gói xôi, quả ăn được…<br /> ­ Cây bàng gắn bó với những năm tháng tuổi thơ, với tình quê hương.<br /> Ví dụ: Lập dàn bài tả một con vật trong nhà.<br /> Mở bài:<br /> ­ Bố em thường nôi chó ở trông vườn.<br /> ­ Con chó sống với gia đình em lâu nhất tên là Mực.<br /> Thân bài:<br /> a. Tả hình dáng bên ngoài.<br /> ­ Tả bao quát:<br /> + Ngoài cái ức trắng, toàn thân Mực màu đen<br /> + Đã già và nặng ngót ba chục kí.<br /> ­ Tả từng bộ phận:<br /> + Tai to, trán vuông, mắt đen pha nâu, mồm to và dài, cánh mũi đen ướt, răng  <br /> trắng và nhọn…<br /> + Lông cổ và dọc sóng lưng dài hơn, cứng,da cổ đã xệ.<br /> 18<br />                                                                                                  <br />  + Lưng hơi vòng, ngực nở, bụng thon, chân cao đuôi dài và cong.<br /> b. Tả hoạt động<br /> + Không ăn vụng và ăn nhỏ nhẹ, từ tốn.<br /> + Buổi trưa Mực nằm nghỉ dưới gốc cây Mít nhưng tai rất thính.<br /> + Tối Mực ngủ ngay trức sân và lùng sục suốt đêm.<br /> + Rất quyến luyến với chủ: tìm chủ bên nhà hàng xóm.<br /> Kết bài:<br /> ­ Mực hiền lành, khôn ngoan, được việc.<br /> ­ Cả nhà đều quý và coi Mực như một thành viên của gia đình.<br /> Giáo viên cần lưu ý cho học sinh nắm mục đích của từng đoạn văn. Đoạn  <br /> mở bài có tác dụng giới thiệu cho người đọc, người nghe biết xuất xứ nhân vật.  <br /> Đoạn thân bài là bức tranh vẽ  bằng lời về  hình dáng, đường nét, cử  chỉ, hoạt  <br /> động, tính nết của nhân vật. Có chọn được những chi tiết đặc sắc, tiêu biểu thì <br /> ta mới nhận ra nhân vật đó mang những cá tính riêng. Bạn học sinh trong bài là <br /> một học sinh vùng nông thôn với những đặc điểm riêng, cá tính riêng không lẫn <br /> lộn với bất cứ bạn học sinh nào khác. Đoạn kết bài mang đậm dấu ấn cá nhân <br /> của người viết. Không thể  có đoạn kết bài chung cho mọi học sinh. Giáo viên <br /> cần hướng dẫn học sinh nêu được cảm xúc tự  nhiên, chân thật, không sáo rỗng <br /> kiểu như: Em rất yêu quý …<br /> Giải pháp thứ tám:<br /> Đổi mới cách đánh giá học sinh theo Thông tư/30/BGD&ĐT  <br /> trong dạy học nói chung và phân môn tập làm văn nói riêng:<br /> Muốn đổi mới cách đánh giá học sinh theo Thông tư/30/BGD&ĐT có hiệu  <br /> quả, thì trước hết giáo viên phải nắm chắc nguyên tắc đánh giá đó là:<br /> 1.Đánh giá vì sự  tiến bộ  của học sinh; coi trọng việc động viên, khuyến  <br /> khích tích cực và vượt khó trong học tập, rèn luyện của học sinh; giúp học sinh <br /> phát huy tất cả khả năng; đảm bảo kịp thời, công bằng khách quan.<br /> <br /> 19<br />                                                                                                  <br />  2. Đánh giá toàn diện học sinh thông qua đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến <br /> thức, kĩ năng và một số  biểu hiện năng lực, phẩm chất của học sinh theo mục <br /> tiêu giáo dục tiểu học.<br /> 3. Kết hợp đánh giá của giáo viên, học sinh, cha mẹ  học sinh, trong đó <br /> đánh giá của giáo viên là quan trọng nhất.<br /> 4. Đánh giá sự  tiến bộ  của học sinh, không so sánh học sinh này với học  <br /> sinh khác, không tạo áp lực cho học sinh, giáo viên và cha mẹ học sinh.<br /> Đi đôi với công việc chấm bài là phải hướng dẫn học sinh sửa bài. Phải <br /> giúp các em phát hiện ra những điểm hay cần học tập và những điểm chưa hay, <br /> chưa đạt để sửa chữa trong bài văn của mình. Trên cơ sở đó, các em phải sửa lại <br /> bài làm của mình cho hay hơn, đúng hơn.<br /> Giáo viên cần tránh việc chê bai các em nhưng cũng không được lạm dụng <br /> lời khen, tạo sự  thờ   ơ  của học sinh đối với lời khen do được khen quá nhiều, <br /> khen không đúng lúc. Kiểu như  mỗi lần các em nói xong, nhiều lúc chỉ  là nhận  <br /> xét bạn đã viết hoa đầu câu chưa, giáo viên đều nhận xét “Em giỏi lắm!”.Việc <br /> học tập làm văn miêu tả  đã khó với học sinh tiểu học nói chung, đặc biệt khó  <br /> với học sinh người dân tộc Bru­ Vân Kiều do đó việc đổi mới đánh giá học sinh  <br /> theo Thông tư/30/BGD&ĐT là hoàn toàn phù hợp với đặc điểm tâm lý của học  <br /> sinh tiểu học và  ưu việt hơn đối với học sinh Bru­ Vân Kiều. Các em vốn từ, <br /> vốn sống còn hạn chế do đó các em phần lớn là nhút nhát, thiếu tự tin. Để  kích <br /> thích các em học được và học tốt văn miêu tả, không nhất thiết chấm điểm, mà <br /> dành cho học sinh những lời khen, kịp thời, mang tính khích lệ động viên. Các em <br /> sẽ phấn khởi, tự tin hơn, từ đó phát huy được khả năng tiềm tàng của bản thân.  <br /> Từ đó các em loại bỏ được âu lo, mặc cảm với điểm số, từ đó các em tự tin, hào <br /> hứng với môn học, học tích cực và hiệu quả hơn. <br /> Giải pháp thứ chín:<br /> Làm giàu vốn từ cho học sinh trong quá trình dạy học:<br /> <br /> 20<br />                                                                                                  <br />  Nếu   học   kiểu   bài   kể   chuyện,   học   sinh   chỉ   tái   hiện   lại   nội   dung   câu <br /> chuyện đã nghe, đã đọc là có thể  đạt được yêu cầu cơ  bản của đề  bài thì văn  <br /> miêu tả  đòi hỏi phải có một vốn từ  phong phú mới có thể  làm bài. Thế  giới <br /> quanh ta rất phong phú, đa dạng và không ngừng biến đổi. Người viết văn không <br /> thể “vẽ” được một cảnh, một người nếu bản thân người ấy thiếu vốn từ, vốn  <br /> sống.<br /> Làm giàu vốn từ cho học sinh có nghĩa là giúp cho các em nắm một số từ <br /> gợi tả để có thể dùng trong miêu tả. Giáo viên yêu cầu học sinh theo mức dộ khó <br /> dần, bước đầu chỉ yêu cầu học sinh đặt đúng câu, viết đúng đoạn, cao hơn  phải  <br /> sử  dụng được các biện pháp như; so sánh, nhân hóa, dùng từ  láy, từ  ngữ  gợi tả <br /> hình ảnh, âm thanh, hay những từ ngữ biểu lộ tình cảm.<br /> Ví dụ: Miêu tả một chú gà trống. Học sinh đặt câu:<br /> ­ “Chú gà nhà em có bộ lông đỏ tía”.<br /> Giáo viên có thể  cho các em nhận xét: Câu văn đã đủ  chủ  ngữ, vị  ngữ, đã rỏ <br /> nghĩa. Sau đó đặt câu hỏi: Em nào đặt câu khác hay hơn để miêu tả bộ lông của  <br /> chú gà trống? Học sinh có thể đặt câu:<br /> “Chú trống choai thật oai vệ, chú khoác trên mình bộ  lông màu đỏ  tía, chen  <br /> lẫn màu vàng sẫm như một chiếc áo sặc sỡ của những chàng công tử”. <br /> ­ Học sinh khác có thể so sánh ngắn gọn hơn:<br /> ­ “Chú khoác trên mình một bộ lễ phục màu tía rực rỡ như một võ tướng”.<br /> Ví dụ: Khi miêu tả con mèo:<br /> Một học sinh tả cái đuôi chú mèo.<br /> “ Chú ta có cái đuôi thon dài như một cái măng ngọc”. Giáo viên hỏi . Em <br /> nào có thể nhận xét cách đặt câu của bạn? Học sinh nhận xét , bạn đã sử  dụng <br /> biện pháp so sánh để so sánh cái đuôi mèo như một cái măng ngọc.<br /> Giáo viên có thể cho học sinh học tập lẫn nhau khi thảo luận nhóm, cùng <br /> chia sẽ, học hỏi lẫn nhau về cách miêu tả. Ví dụ: Miêu tả cái đuôi của chú mèo  <br /> sao cho sinh động hơn. “ Lúc chú ngồi, hai chân sau xếp lại, hai chân trước <br /> 21<br />