SKKN: Một số biện pháp giúp cha mẹ phát triển trí sáng tạo của trẻ 5-6 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP <br /> CHA MẸ PHÁT TRIỂN TÍNH SÁNG TẠO CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI<br /> PHẦN I<br /> MỞ ĐẤU<br /> 1. Lý do chọn đế tài<br /> a) Lý do chủ quan<br /> Con người mới trong thời ki công nghi<br /> ̀ ệp hoa – hi<br /> ́ ện đai hoa, giáo viên<br /> ̣ ́  <br /> mầm non ngày càng phải đối mặt với các hành vi có vấn đề  của trẻ. Nguyên <br /> nhân chủ yếu đó là người lớn càng dành ít thời gian hơn đối với trẻ để  hiểu trẻ <br /> hơn, để biết trẻ cần gì và muốn những gì. Nhiều cha mẹ dành cho con thời gian <br /> rất ít, số lượng cha mẹ quá bận rộn với công việc tăng lên nhanh chóng chính vì <br /> vậy làm cho trẻ ít được tiếp xúc trò chuyện cùng bố mẹ dẫn đến trẻ  ít có kinh <br /> nghiệm để thỏa sức sáng tạo. <br /> Mọi trẻ  em đều tiềm  ẩn năng lực sáng tạo, vấn để  là người lớn có biết  <br /> các phương pháp khuyến khích trẻ, có đủ  dành thời gian tương tác tích cực với <br /> chúng, có giao cho chúng những nhiệm vụ ( Trò chơi, tình huống) đòi hỏi phải  <br /> có hành vi sáng tạo.<br /> Sự sáng tạo của trẻ không giống như sự sáng tạo của người lớn, sáng tạo  <br /> của người lớn tạo ra cái mới, cái độc đáo, gắn với tính chủ  đích, có tính bền <br /> vững và thường là kết quả của quá trình nỗ lực tìm tòi…sự sáng tạo của trẻ em  <br /> lại khác thường bắt đầu từ sự tái tạo, bắt chước, mô phỏng… và thường không <br /> có tính chủ  đích. Sự  sáng tạo của trẻ  em phụ  thuộc nhiều vào xúc cảm, tình  <br /> huống và thường kém bền vững.<br /> Yếu tố  ngăn cản phát triển sáng  tạo  ở  trẻ  mầm non  đó chính là môi <br /> trường giáo dục, văn hóa  ứng xử  trong gia đình, cũng như   ở  trường học của  <br /> chúng ta hiện nay đang ngăn cản đáng kể, không có chỗ  để  những hành vi sáng <br /> tạo của trẻ được nảy mầm. Trẻ nhỏ thường không biết bản thân thực sự thích <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> gì nếu không được cha mẹ  hỏi han, gợi mở  và định hướng cho trẻ, đồng thời  <br /> tạo điều kiện cho trẻ được vui chơi và tham gia tất cả các hoạt động.<br /> <br /> b) Lý do khách quan<br /> <br /> Từ lúc ra trường đến nay, tôi được phân công đứng mẫu giáo lớn. Là một <br /> trong những lứa tuổi cần phải phát huy tính sáng tạo để  giúp trẻ phát triển một <br /> cách toàn diện về  các mặt thể  chất, trí tuệ, những phẩm chất đạo đức và một  <br /> số  kỹ năng cần thiết của hoạt động học tập nhằm giúp trẻ  thích ứng với cuộc <br /> sống, với hoạt động học tập ở trường phổ thông.<br /> Tuy nhiên, tính sáng tạo không phải tự nhiên có mà là kết quả của sự rèn <br /> luyện của mỗi người trong suốt cuộc đời, trong các mối quan hệ xã hội, dưới <br /> ảnh hưởng của giáo dục, trong đó cha mẹ có vai trò hết sức quan trọng trong <br /> việc phát triển tính sáng tạo của trẻ. <br /> Lứa tuổi mầm non là lứa tuổi ngập tràn cảm xúc, phát triển tính tò mò, trí <br /> tưởng tượng bay bổng  và khả năng liên tưởng mạnh… vì vậy đây là giai đoạn <br /> tối ưu, là mảnh đất màu mỡ nhất để gieo hành vi sáng tạo. Sự sáng tạo ở trẻ <br /> phụ thuộc vào những điều trẻ tích lũy từ môi trường sống, qua trí tưởng tượng, <br /> từ những đồ vật trẻ tiếp xúc… Môi trường giáo dục, văn hoá ứng xử trong gia <br /> đình, cũng như ở trường học của chúng ta hiện nay dường như đang ngăn cản <br /> đáng kể, không có chỗ để những hành vi sáng tạo của trẻ được nảy mầm.<br /> Sẽ  là sai lầm đáng tiếc nếu ai đó nghĩ rằng người lớn khôn hơn, kinh <br /> nghiệm hơn còn thấy sáng tạo là khó, huống hồ  trẻ  3­5 tuổi, chơi chưa xong,  <br /> sao được gọi là sáng tạo, chẳng qua chỉ là bắt chước. Sự  thật hành vi sáng tạo <br /> dễ xuất hiện ở trẻ và đơn giản hơn người lớn nghĩ rất nhiều. Trẻ 2­3 tuổi nghe <br /> người lớn nói một điều gì đó, sau đó nó  ứng dụng phù hợp với một ngữ cảnh,  <br /> biết "cải biến" hoặc "cắt may" cho phù hợp với tình huống để đạt mục đích đã <br /> được các nhà nghiên cứu tâm lý trẻ em coi là hành vi sáng tạo. Sự sáng tạo của <br /> trẻ trải dài trên một số hành vi từ đơn giản đến phức tạp. Nhiều người lớn quá <br /> hào phóng với hình phạt, chê bai trẻ  và tiết kiệm quá đáng những lời khen, sự <br /> <br /> 2<br /> khuyến khích. Điều này làm mất đi chất xúc tác kỳ  diệu nuôi dưỡng hành vi <br /> sáng tạo ở trẻ. Người lớn không yêu cầu cao, không giao cho trẻ những nhiệm  <br /> vụ  đòi hỏi sự  mạo hiểm, sáng tạo?... Điều này dẫn đến hệ  quả  là, làm trẻ  có <br /> nguy cơ  thiếu hụt sự  trải nghiệm cần thiết, ngăn trở  trẻ  nỗ  lực tìm kiếm các <br /> giải pháp sáng tạo.<br /> <br /> Nhiều khi người lớn vì sợ trẻ gặp nguy hiểm mà vô tình ngăn cản những <br /> hành vi mạo hiểm cần thiết... để rèn luyện bản lĩnh sáng tạo cho trẻ làm chúng <br /> mất cơ  hội để  trải nghiệm, trở  nên thụ  động và kém tự  tin... Như  vậy, có thể <br /> chính người lớn với những cách suy nghĩ,  ứng xử  không hợp lý, có gốc rễ  từ <br /> yếu tố tâm lý, văn hoá, lịch sử  xã hội... là nguyên nhân chính đang ngăn cản sự <br /> phát triển tính sáng tạo của trẻ. Và liệu cha mẹ  có thể  làm gì để  giúp trẻ  phát  <br /> triển trí tưởng tượng và sáng tạo của mình?. Đó chính là lý do mà tôi chọn đề tài <br /> : “ Một số biện pháp giúp cha mẹ phát triển trí sáng tạo của trẻ  5 – 6 tuổi  <br /> ” Hi vọng nhận được sự góp ý của đồng nghiệp.<br /> <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ<br /> a) Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> Trong công tác giáo dục trẻ  mầm non hiện nay thì việc trang bị  cho trẻ <br /> những kỹ năng cần thiết và đó không phải là nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm  <br /> lớp 5 tuổi mà là nhiệm vụ mỗi gia đình và của toàn xã hội.<br /> Từ đó nâng cao nhận thức của phụ huynh về tầm quan trọng để phát triển  <br /> tính sáng tạo cho trẻ mầm non.<br /> Có những biện pháp nghiên cứu cụ  thể, hiệu quả   để  nắm được thực <br /> trạng tâm thế, trí tuệ, kỹ  năng học tập… của trẻ  mẫu giáo. Từ  đó có những  <br /> biện pháp phù hợp để cải thiện thực trạng.<br /> b) Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài<br /> Khái quát hóa trên cơ sở phân tích những tài liệu có liên quan và điều tra,  <br /> khảo sát các bậc phụ  huynh đến việc phát triển tính sáng tạo cần thiết cho trẻ <br /> <br /> <br /> 3<br /> mầm non từ đó phân tích, đánh giá để có những biện pháp thiết thực nhất nhằm <br /> giúp trẻ phát huy được tính sáng tạo của cho trẻ.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Căn cứ vào yêu cầu của đề tài, tôi chọn đối tượng nghiên cứu là trẻ mầm  <br /> non 5 – 6 tuổi trường Mẫu giáo Hoa Phượng.<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu<br /> Các cháu lớp lá 1 trường Mẫu giáo Hoa Phượng.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> Khi nghiên cứu tôi sử dụng các phương pháp sau đây:<br /> Phương pháp nghiên cứu lý luận: Sưu tầm các tài liệu, tìm sách, đọc báo, <br /> phân tích tổng hợp tài liệu để  có cơ  sở  lý luận về  việc phát triển tính sáng tạo <br /> cho trẻ.<br /> Phương pháp quan sát hoạt động của giáo viên các cháu mẫu giáo lớn  <br /> trường MG Hoa phượng:  Tri giác, quan sát các hoạt động vui chơi, giao tiếp, <br /> hoạt động học tập của trẻ   ở  lứa tuổi mẫu giáo lớn làm cứ  liệu tham khảo để <br /> nghiên cứu. Quan sát các hoạt động của giáo viên trong công tác chăm sóc, giáo  <br /> dục các cháu mẫu giáo lớn, quan sát hoạt động giảng dạy, tổ chức các loại hình <br /> hoạt động của giáo viên và các cháu  ở  trong trường. Quan sát cách phụ  huynh <br /> khi trò chuyện với trẻ.<br /> Phương pháp điều tra: Dùng phiếu điều tra để phỏng vấn giáo viên, phụ <br /> huynh học sinh và một số vấn đề liên quan đến việc phát triển tính sáng tạo cho <br /> trẻ.<br /> Tổng kết kinh nghiệm của bản thân<br /> PHẦN II<br /> NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> Bác Hồ  đã nói: “  Làm mẫu giáo tức là thay mẹ  dạy trẻ. Muốn làm  <br /> được như  thế  trước mắt phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ  hay quấy, phải bền  <br /> <br /> 4<br /> bỉ, chịu khó mới nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ cũng như trồng cây non. <br /> Trồng cây non được tốt thì sau này cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này  <br /> các cháu thành người tốt”. Qua đó ta thấy giáo viên mầm non đóng vai trò quan <br /> trọng như thế nào để dìu dắt một thế hệ trở thành người tốt. Để làm được điều <br /> đó không phải ngày một ngày hai mà có thể thực hiện được và phải trải qua một  <br /> quá trình mà đòi hỏi người giáo viên phải bền bỉ và kiên nhẫn. Và để đạt được <br /> những điều đó người giáo viên phải lựa chọn những nội dung, hình thức tổ chức <br /> và những phương pháp làm sao mà thực sự  tác động đến vùng gần nhất của <br /> đứa trẻ. Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo rất hiếu động, tò mò, ham học hỏi thích khám <br /> phá thế  giới tự  nhiên và xã hội.  Ở  lứa tuổi này các yếu tố  của hoạt động học  <br /> tập đã xuất hiện tuy mới ở dạng sơ khai, nó chịu sự chi phối của hoạt động chủ <br /> đạo – hoạt động vui chơi làm cho hoạt động của trẻ mang những nét đặc trưng  <br /> riêng. Trẻ  thực sự  học trong khi chơi, trẻ  lĩnh hội các tri thức tiền khoa học <br /> trong trường mầm non qua vui chơi theo phương châm “ Học bằng chơi, chơi  <br /> bằng học”. Đối với mầm non các môn học không phân riêng biệt như  tiểu học <br /> mà luôn được tích hợp một cách có chủ  đích trẻ  được học qua chơi, qua trải  <br /> nghiệm. Làm thế  nào trẻ  được thỏa sức sáng tạo thì đó không phải là trách <br /> nhiệm của riêng ai nhưng trách nhiệm cao cả  và lớn lao nhất thuộc về  những  <br /> giáo viên mầm non, thuộc về  cha mẹ  của trẻ. Vì họ  là những người trực tiếp  <br /> dạy dỗ  trẻ, tiếp xúc với cháu nhiều nhất và cũng là hiểu các cháu nhất. Phải <br /> làm sao và làm như thế nào để phát huy tính sáng tạo cho trẻ.<br /> 2. Thực trạng<br /> a) Thuận lợi, khó khăn<br /> ­ Thuận lợi<br /> Được sự chỉ đạo sát sao của phòng giáo dục và đào tạo, cũng như sự quan <br /> tâm giúp đỡ  của lãnh đạo trường Mẫu giáo Hoa Phượng luôn tạo điều kiện và <br /> giúp đỡ  tôi thực hiện đề tài này.<br /> <br /> <br /> <br /> 5<br />  Toàn trường Mẫu giáo Hoa Phượng thực hiện nghiêm túc chương trình và <br /> tuyệt đối không dạy trước chương trình. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên có  <br /> trình độ chuyên môn, tâm huyết với nghề, nhiệt tình, năng động trong mọi công <br /> việc. Thực hiện rất tốt chương trình chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của bộ <br /> giáo dục và đào tạo. Được hội cha học sinh nhiệt tình ủng hộ, phối kết hợp với  <br /> nhà trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.<br /> ­ Khó khăn<br /> Một số gia đình do không nắm được một cách vững vàng đặc điểm tâm, <br /> sinh lý trẻ  em, họ  chưa thấy được tầm quan trong của việc phát huy tính sáng  <br /> tạo của trẻ nên đã vô tình bỏ qua rất nhiều cơ hội để giúp trẻ lĩnh hội những kỹ <br /> năng làm cẩm nang cho bản thân sau này.<br /> b) Thành công, hạn chế<br /> ­  Thành công<br /> Qua một năm nghiên cứu và vận dụng đề  tài này đa số  các cháu từ  lứa  <br /> tuổi mầm non bước sang học  ở  các trường phổ  thông, các cháu đã tự  tin hơn  <br /> không có tình trạng trẻ sợ  phải đến trường, sợ  gặp cô và các bạn. Đôi khi còn <br /> mạnh dạn nói lên ý kiến của mình. Chính vì chuẩn bị  tốt về  mặt tâm lý cũng <br /> như thể trạng và các kỹ năng học tập nên kết quả là một số cháu đã được tham  <br /> gia thi cấp huyện, cấp tỉnh một số lĩnh vực khác nhau.<br /> ­ Hạn chế<br /> Các bậc phụ huynh thường thích trẻ  vâng lời hơn là thích trẻ  sáng tạo và <br /> thích trẻ  làm theo sự  chỉ  dẫn của mình hơn là thích trẻ  có ý tưởng riêng. Phụ <br /> huynh   thường đánh giá thấp khả  năng của trẻ, không tin rằng trẻ  có thể  làm <br /> được. Giáo viên gặp khó khăn trong việc tuyên truyền vận động các bậc phụ <br /> huynh cùng phối kết hợp trong việc phát triển tính sáng tạo cho trẻ.<br /> <br /> c) Mặt mạnh, mặt yếu<br /> <br /> ­ Mặt mạnh<br /> <br /> <br /> 6<br />  Trường nằm trên địa bàn thị trấn cơ sở vật chất trường học khang trang,  <br /> không gian lớp học thoáng mát, đội ngũ giáo viên trẻ nhiệt tình năng động, sáng <br /> tạo, có tinh thần trách nhiệm cao, nhiệt tình trong mọi công việc luôn giúp đỡ để <br /> tôi thực hiện đề tài này.<br /> ­  Mặt yếu<br /> Trường có nhiều điểm lẻ lại nằm xa phân hiệu chính, một số phụ huynh  <br /> là người đồng bào chưa thực sự  quan tâm đến việc học của con em mình dẫn  <br /> đến trẻ  thích thì đi học không thích thì nghỉ, giáo viên gặp khó khăn khi tuyên <br /> truyền phụ huynh phối kết hợp với giáo viên trong việc phát triển tính sáng tạo  <br /> cho trẻ.<br /> d) Nguyên nhân<br /> Để  có được những thành công này không thể  không kể  đến Phòng giáo <br /> dục và đào tạo, nhà trường đã tạo mọi điều kiện để  tôi tham gia các buổi bồi <br /> dưỡng chuyên môn có cơ  hội học hỏi kinh nghiệm  ở  các trường bạn làm giàu <br /> kiến thức nâng cao tay nghề của bản thân.<br /> e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra<br /> Tính sáng tạo là một yếu tố  quan trọng tác động rất lớn đến hành vi ý <br /> thức con người. Vì vậy việc đẩy mạnh việc phát triển tính sáng tạo cho trẻ <br /> mầm non đóng một vai trò quan trọng và mang lại cho các cháu nhiều lợi ích cả <br /> về mặt sức khỏe, giáo dục lẫn văn hóa. Lứa tuổi mầm non là lứa tuổi tràn ngập <br /> xúc cảm, phát triển trí tò mò, trí tưởng tượng bay bổng,... khả  năng liên tưởng <br /> mạnh... vì vậy đây là giai đoạn tối ưu, là "mảnh đất" mầu mỡ nhất để gieo hành <br /> vi sáng tạo.<br /> Thực tế  mọi hành vi thông minh, sáng tạo đơn lẻ   ở  trẻ  sẽ  nhanh chóng <br /> biến mất  nếu không  được kịp thời khuyến khích, củng cố. Cả  cô giáo lẫn <br /> cha /mẹ  cần phải để  tâm, dày công tìm kiếm các bài tập, tình huống, thiết kế <br /> thành trò chơi, tìm cách lôi cuốn trẻ... giúp trẻ thực hành đóng vai, chơi say sưa, <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br /> tập luyện một cách thường xuyên và có hệ  thống mới mong sớm giúp trẻ  hình <br /> thành tư duy sáng tạo.<br /> Các bậc phụ  huynh có thể  tham khảo phương pháp phát triển trí sáng tạo theo  <br /> hệ thống các bài học cụ thể, theo triết lý: “ kiên trì gieo hành vi tích cực, gặt hái  <br /> thói quen tốt, gieo thói quen tốt gặt hái tính cách bản lĩnh sáng tạo”. Chẳng hạn <br /> như bài học giúp trẻ suy luận sáng tạo: Điều gì xảy ra nếu bé không mặc áo ấm <br /> đi ra ngoài khi trời lạnh?; Nếu trời mưa thì đường...;<br /> Sáng tạo trong giải quyết tình huống: Bé sẽ  làm gì nếu búp bê bé đang  <br /> mặc quần áo biết nói "ôi chị làm em đau quá"?<br /> Sáng tạo từ những câu hỏi tại sao: Tại sao con người lại có 2 mắt 2 tai, <br /> nhưng chỉ có một miệng?<br /> Sáng tạo trong giải quyết tình huống bất thường: Bé sẽ  làm gì nếu hàm <br /> răng của mình biết nói... "eo ôi tôi chẳng ở lại cùng bạn nữa, bạn chẳng chịu vệ <br /> sinh cho tôi gì cả, tôi sẽ  đi đây, rồi một buổi sáng thức đậy bé bỗng thấy mình <br /> chẳng còn chiếc răng nào cả... ?" Sáng tạo thông qua các câu hỏi phản đề/ lập  <br /> dị: bé hãy nghĩ xem có những tiện ích hay rắc rối nào...nếu con người có thêm <br /> một mắt ở phía sau gáy?). <br /> Để  làm được điều đó các bạc phụ  huynh cần kiên nhẫn hướng dẫn trẻ, <br /> cùng chơi với trẻ và giáo viên luôn phải học hỏi đồng nghiệp, bạn bè để  nâng <br /> cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, cần nắm vững chương trình giáo dục mầm <br /> non để  lựa chọn những nội dung, phương pháp, hình thức sao cho phù hợp với <br /> khả  năng nhận thức của trẻ, sáng tạo trong việc làm đồ  dùng đồ  chơi, trong <br /> phương pháp dạy học, đầu tư  vào tiết dạy dể  kích thich khả  năng thích được <br /> học của trẻ từ đó dễ dàng trong việc rèn luyện tính sáng tạo cho trẻ.<br /> 3. Các biện pháp<br /> a) Mục tiêu của biện pháp<br /> Khi thực hiện biện pháp này nhằm mục đích làm cho giáo viên có sự  chủ <br /> động hơn trong công tác giảng dạy của mình. Lựa chọn những hình thức tổ <br /> <br /> 8<br /> chức cho phù hợp với tình hình của lớp mình. Quan trọng hơn là giúp cho phụ <br /> huynh thấy được tầm quan trọng khi phát huy tính sáng tạo cho trẻ.<br /> b) Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp<br /> ­ Biện pháp 1: Cha mẹ cần  kích thích tính tò mò của con<br /> Tính tò mò của trẻ là động cơ trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động một  <br /> cách tích cực và chủ động. Bởi vì khi trẻ tò mò về một đối tượng, một sự việc,  <br /> một hành động thì sẽ xuất hiện ở trẻ khao khát, khám phá có trong mỗi trẻ, giúp <br /> trẻ phát triển tư duy rất tốt.<br /> Có rất nhiều hình thức để kích thích tính tò mò ở trẻ, các bậc cha mẹ cần  <br /> tận dụng các hoạt động trong gia đình để  tạo cơ  hội cho trẻ tham gia. Thường  <br /> xuyên tận dụng các tình huống, các khoảng thời gian sinh hoạt chung trong gia  <br /> đình để tạo cơ hội cho trẻ được tham gia.<br /> Ví dụ: Khi mẹ đang rán đậu, mẹ có thể tận dụng khoảng thời gian đó để <br /> hai mẹ  con trò chuyện với nhau như: Đố  con mẹ  đang làm gì?  Con đoán xem <br /> miếng đậu có màu gì khi được rán chín?. Có bao nhiêu miếng đậu ở trong đĩa?<br /> Ngoài ra, cha mẹ nên cho con chơi các lọai đồ chơi, đồ dùng và có thể sử <br /> dụng các đồ  dùng học tập, đồ  dùng trong gia đình theo nhiều cách khác nhau,  <br /> tạo cho trẻ có nhiều lựa chọn, nhiều cơ hội để khám phá. Cha mẹ nên tạo ra các  <br /> tình huống hoặc thay đổi các nguyên vật liệu, cách sắp xếp để  tạo ra sự  bất <br /> ngờ  và khuyến khích trẻ  thực hiện và khuyến khích trẻ  đặt câu hỏi. Thông <br /> thường, cha mẹ trẻ hay đặt câu hỏi cho trẻ trả lời mà ít chú ý tới việc kích thích  <br /> trẻ đặt câu hỏi. Điều này sẽ  làm hạn chế việc sử dụng ngôn ngữ  của trẻ  cũng  <br /> như hạn chế sự suy nghĩ, tìm tòi của trẻ. Vì vậy, cha mẹ trẻ cần khuyến khích  <br /> trẻ  đặt câu hỏi do trẻ  tự  nghĩ ra. Mới đầu có thể  là những câu hỏi ngây ngô <br /> nhưng được sự  khuyến khích của cha mẹ  thì trẻ  sẽ  mạnh dạn hơn. Cha mẹ <br /> không vì sự bận rộn của mình mà không tôn trọng những câu hỏi của trẻ  hoặc  <br /> né tránh câu hỏi của trẻ. Khuyến khích trẻ tìm các cách khác nhau, động viên sự <br /> cố gắng của trẻ.<br /> <br /> 9<br />  Ví dụ: Cha mẹ  dùng những chiếc tăm trong hộp chơi xếp hình của trẻ, <br /> dùng một sợi chỉ để tạo thành hình vuông, với sợi chỉ này có thể tạo thành hình <br /> nào nữa, có thể xếp được bao nhiêu hình? Sợi chỉ này có thể làm những việc gì <br /> nữa …ngoài ra khuyến khích trẻ  ngắm nhìn những bông hoa, những màu sắc <br /> khác nhau của thiên nhiên, sự  phẳn chiếu của một đồ  vật dưới ánh sáng mặt  <br /> trời…khuyến khích con phân biệt sự khác nhau của một số đồ  vật khi ánh sáng <br /> they đổi. Mỗi ngày chúng ta dành một chút thời gian cùng trò chuyện, cùng chơi <br /> với trẻ  thì chúng ta đang phát triển tính tò mò, sáng tạo của trẻ  một cách tích <br /> cực.<br />  Biện pháp 2: Luôn bên cạnh chơi cùng trẻ.<br /> Lứa tuổi mầm non là lứa tuổi tràn ngập xúc cảm, phát triển trí tò mò, trí  <br /> tưởng tượng bay bổng,... khả năng liên tưởng mạnh, vì vậy đây là giai đoạn tối <br /> ưu, là "mảnh đất" mầu mỡ nhất để gieo hành vi sáng tạo cho trẻ. Tại sao chỉ vài  <br /> mẫu gỗ, vài mẩu vải vụn, những mẩu giấy xé dán, hoặc chỉ  là những nét vẽ <br /> nguệch ngoạc, bôi/quét màu xanh, đỏ trên giấy không rõ hình thù..., vốn rất ít có <br /> ý nghĩa, thậm chí hoàn toàn vô bổ với người lớn, nhưng lại thu hút toàn bộ tâm  <br /> trí trẻ, chúng chơi rất say sưa. <br /> <br /> Đó là vì trẻ được chơi với những ý tưởng của mình. Chính xúc cảm nảy <br /> sinh trong quá trình chơi, chứ không phải sản phẩm cuối cùng (bức vẽ đẹp hay <br /> không đẹp theo cách nhận xét thường thấy  ở  người lớn) nuôi dưỡng trí tưởng <br /> tượng sáng tạo. Dành thời gian bên con và tham gia vào các trò chơi cùng con là <br /> cách tốt nhất để  cha mẹ  biết con thích những gì, không thích những gì và con <br /> đang gặp khó khăn ở đâu, cần bố mẹ giúp gì. Với các trò chơi vận động hay tập  <br /> thể có sự  tham gia của nhiều trẻ, bạn có thể  đứng ngoài quan sát và cỗ  vũ tinh <br /> thần cũng như chăm sóc khi bé cần, nhưng với những trò chơi gợi mở trí tưởng <br /> tượng và óc sáng tạo, bạn cần thực sự đồng hành cùng con trong từng chi tiết, <br /> chẳng hạn như trong những tình huống sau: Khi bé tham gia đóng kịch hoặc chơi <br /> nhập vai, hãy giúp con chọn vai phù hợp (nếu bé chưa biết chọn vai nào) và giúp  <br /> <br /> 10<br /> con xây dựng tính cách nhân vật bé chọn; nhưng chỉ là gợi ý thôi nhé, hãy để bé  <br /> quyết định tính cách cho nhân vật của mình, không cần phải theo khuôn mẫu  <br /> nào cả. Như vậy mới là một vở kịch thú vị  phải không?. Hay nếu bé đang chơi <br /> cát, bạn có thể gợi ý cho con: “mẹ con mình xây lâu đài nhé!” hay “con có biết ở <br /> đâu có nhiều cát nhất không?”. Và nếu bé đang nghịch nước, bạn có thể  vừa <br /> chơi vừa trò chuyện về những hạt mưa, về hơi nước bay lên trời, và nước còn  <br /> góp phần tạo nên cầu vồng nữa đấy. Nếu bé đang vẽ  một bức tranh, hãy cùng  <br /> con phát triển ý tưởng cho bức tranh của bé. Nhiều nghiên cứu cho rằng hội họa <br /> là một trong những hoạt động trí tuệ  giúp con thông minh hơn vì đây là môn  <br /> nghệ thuật giúp trẻ thể hiện ra bên ngoài được những suy nghĩ của mình và cụ <br /> thể hóa những quan sát hay trí tưởng tượng của bé về thế giới xung quanh… Do  <br /> đó, thường xuyên vẽ  sẽ  kích thích khả  năng quan sát, giúp trẻ  nâng cao nhận  <br /> thức và phát triển thị  giác, thúc đẩy các kỹ  năng vận động, sự  hiểu biết về <br /> không gian, phát huy trí tưởng tượng… Tất cả những điều này sẽ  thúc đẩy não <br /> trẻ phát triển, giúp con thông minh hơn. Và chúng ta đều biết rằng tất cả  mọi <br /> trẻ em đều biết vẽ trước khi biết viết, biết hát trước khi biết nói. Khi khả năng <br /> ngôn ngữ  phát triển chưa hoàn thiện, hội họa là phương tiện để  biểu đạt hiệu <br /> quả và lý thú nhất. Nét vẽ nguệch ngoạc, hồn nhiên, hết sức bình dị nhưng rất <br /> cần thiết trong quá trình hình thành khả  năng cảm thụ  cái đẹp và khả  năng tư <br /> duy sáng tạo của trẻ. Đó chính là cảm xúc, tình cảm, ước mơ khám phá thế giới <br /> thật mới lạ xung quanh mà  trẻ thể hiện trên trang giấy. Tranh vẽ chính là một  <br /> phương pháp truyền đạt thông tin khá hiệu quả  của trẻ. Nếu bé đang chơi lắp <br /> ráp những khối ghép tự do, bạn có thể gợi ý đề tài và giúp bé hoàn thiện những <br /> mẫu ghép khó, vừa chơi vừa trò chuyện với con để  phát triển đề  tài thành một <br /> mô hình “hoành tráng”. <br /> <br /> Biện pháp 3: Sắp xếp thời gian đủ để con có thể vui chơi<br /> <br /> Bọn trẻ ngày nay dường như chỉ còn đủ  thời gian cho việc tắm và ăn tối <br /> cùng gia đình do quỹ thời gian đến trường, học ngoại khóa, các buổi học thêm…  <br /> 11<br /> đã chiếm rất nhiều thời gian của trẻ. Là cha mẹ, bạn cần phải sắp xếp thời  <br /> gian biểu của con và cả  của chính bạn nữa để  dành ra những khoảng thời gian  <br /> cho việc vui chơi, tốt nhất là hàng ngày và tối thiểu là hàng tuần. Và đừng đánh  <br /> đổi những khoảng thời gian chơi đùa ngắn ngủi mỗi ngày của trẻ  thành những  <br /> kỳ  nghỉ  dài mỗi năm 1­2 lần là đủ. Trẻ  cần được vui chơi và giải trí thường  <br /> xuyên hơn là lâu lâu một lần. Nếu bạn chưa có thói quen dành thời gian hàng  <br /> ngày hay hàng tuần đưa con đi chơi hay chơi cùng con, việc này mới đầu sẽ <br /> tương đối khó khăn và đòi hỏi bố mẹ phải rất cố gắng và kiên trì. Hãy bắt đầu  <br /> với 20, rồi 30 phút mỗi ngày để  cùng bé chơi những trò đơn giản và ý nghĩa. <br /> Bạn có thể  tìm thấy muôn vàn trò chơi thú vị  trong kho tàng trò chơi dân gian <br /> Việt Nam lẫn trò chơi nước ngoài. Và một khi đã tạo được thói quen chơi cùng  <br /> con mỗi ngày, bạn sẽ  thấy giờ  chơi của con không còn là sự  cố  gắng nữa mà  <br /> cũng chính là niềm vui của bạn, niềm vui được nhìn con khôn lớn mỗi ngày và <br /> bạn thấy rõ thành quả  bạn đạt được khi thấy con càng lớn càng tự  tin và sáng <br /> tạo hơn. Và cuối cùng, sau khi bạn đã tìm được kho tàng trò chơi, chọn trò chơi, <br /> địa điểm và bố trí thời gian phù hợp cho con, việc bây giờ chỉ còn là bày đồ chơi  <br /> ra và chơi thôi nào! Tuỳ theo loại hình trò chơi mà con yêu thích, bạn hãy chuẩn <br /> bị đồ  chơi và chất liệu để  chơi cho con:Các trò chơi đóng kịch và nhập vai: vài <br /> cái thùng hay bàn ghế  nhỏ  để  dựng cảnh, tấm chăn hay khăn choàng để  làm <br /> trang phục và vài món đồ  khác làm đạo cụ  (như  cuộn giấy giả  làm kiếm hiệp <br /> sỹ, cái chổi lông gà làm chổi phù thuỷ…)<br /> <br /> Trò chơi giác quan: xô, chậu, bình, ca để  đựng và múc cát, nước; bạn nên trải  <br /> thảm xốp có độ  bám cho con khi chơi nước để  giảm nguy cơ  và lực tác động  <br /> khi bé bị ngã cho trơn trượt.<br /> Trò chơi lắp ghép và xây dựng: bộ  khối ghép hình, các khối gỗ  và hộp <br /> các­tông to nhỏ. Vẽ  và thủ  công: giấy, giấy màu, bút chì, màu sáp hoặc màu  <br /> nước, kéo và hồ  dán. Thay vì mua những món đồ  chơi được thiết kế  chuyên <br /> biệt, hãy tận dụng tối đa những đồ  dùng có sẵn trong nhà bạn. Thậm chí kiểu  <br /> <br /> 12<br /> tận dụng đồ dùng có sẵn thành đồ chơi này còn giúp bé phát huy khả năng sáng <br /> tạo của mình tốt hơn cả đấy bố mẹ ạ! <br /> c) Điều kiện để thực hiện biện pháp<br /> <br /> Để  thực hiện các biện pháp này đòi hỏi các bậc phụ  huynh phải kiên  <br /> nhẫn và chịu khó tìm tòi, ham học hỏi. Phải nắm được đặc điểm tâm lý của đứa <br /> trẻ muốn gì và cần gì để đưa ra những hình thức và phương pháp cho phù hợp.<br /> <br /> d) Mối quan hệ giữa các biện pháp<br />           Tất cả các biện pháp khi phát triển tính sáng tạo cho trẻ đều quan trọng và <br /> luôn hỗ trợ cho nhau.<br /> e) Kết quả khảo nghiệm<br /> Để có được kết quả khảo sát tôi sử dụng các phương pháp quan sát trẻ để <br /> theo dõi một cách có kế  hoạch, có hệ  thống và phân tích những thông tin mình  <br /> thu thập được. Đánh giá thông qua quan sát các hoạt động của trẻ  được thực <br /> hiện thường xuyên, liên tục và có những tác dụng nhất định như: Giúp giáo viên <br /> thấy được hành động và quá trình hoạt động của trẻ từ đó dễ dàng quan sát các  <br /> hoạt động của trẻ  hàng ngày, các sản phẩm của trẻ  thông qua các hoạt động <br /> như: Đọc thơ, kể  chuyện, đóng kịch, tạo hình và các hoạt động khác. Đánh giá <br /> thông qua nhật ký của lớp và thông qua ý kiến của phụ huynh. Sau khi thu thập <br /> thông tin và đã có những bài tập và câu hỏi đánh giá trẻ  để  xem khi thực hiện  <br /> các giải pháp này thì trẻ đã học được những gì, tiếp thu được những gì, cha mẹ <br /> đã làm được gì sau khi sử  dụng các phương pháp đó thì tôi đã có kết quả  như <br /> sau.<br /> KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM<br /> Được biểu hiện qua bảng sau<br /> Mức độ<br /> Kỹ năng Xếp  Đầu năm Cuối năm Tăng<br /> loại SL % SL % S L %<br /> Tốt 5 21,7 11 47,8 6 26<br /> <br /> 13<br />  Khá 7 30,4 9 39,1 2 8,6<br /> Trẻ sáng tạo khi tham gia các <br /> TB 9 39,1 3 13<br /> hoạt động.<br /> <br /> Yếu 2 8,6 0 0<br /> <br /> <br /> Giá trị khoa học: Với đề  tài này giúp cho quá trình dạy học của cô không <br /> bị gò bó, không mang tính chất áp đặt như  trước. Phụ  huynh quan tâm tới việc  <br /> phát triển tính sáng tạo của trẻ hơn là coi trọng việc học đọc học viết, luôn thỏa  <br /> mãn nhu cầu, giải đáp thác mắc they vì lảng tránh hoặc phất lờ câu hỏi của trẻ.  <br /> Tạo mọi điều kiện để  trẻ  có thể  phát triển tính sáng tạo của mình. Trẻ  được  <br /> học một cách nhẹ  nhàng và làm thỏa mãn nhu cầu được chơi, được học, được <br /> thỏa sức sáng tạo thông qua các hoạt động.<br /> 4. Kết quả<br /> Đối với trẻ: Trẻ đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt  97% trở lên và <br /> ít gặp khó khăn khi đến lớp, trẻ mạnh dạn tự tin. Phát triển được tính sáng tạo <br /> của trẻ.<br /> Đối với các bậc cha mẹ: Cha mẹ coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các <br /> hoạt động giáo dục trẻ   ở  nhà trường. Phụ  huynh đã có thói quen phối hợp với <br /> giáo viên để phát triển tính sáng tạo cho trẻ.<br /> Đối với giáo viên: Cô giáo trò chuyện với trẻ  nhiều hơn,  tạo cho trẻ  cơ <br /> hội để trẻ được thỏa sức sáng tạo.<br /> Trong giảng dạy cô chú ý đến hoạt động cá nhân và hoạt động theo nhóm  <br /> nhiều hơn.<br /> Cô mạnh dạn tự  tin hơn khi giao tiếp với các bậc phụ  huynh, biết tự <br /> chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ với cha mẹ trẻ.<br /> Những biện pháp này tôi áp dụng tại lớp của mình tôi thực sự  thoải mái <br /> hơn vì một phần thấy trẻ của mình hứng thú học và chú ý vào bài, tham gia tích  <br /> cực khi trả  lời những câu hỏi mà cô đưa ra, một phần kiến thức của tôi cũng  <br /> ngày một mở mang và có sự  linh hoạt và sáng tạo hơn trong tiết dạy của mình. <br /> <br /> 14<br /> Bên cạnh đó tôi thấy mình cần phải cố gắng hơn. Như Lênin đã nói “ Học ! học  <br /> nữa, học mãi”  học hỏi nhiều hơn qua đồng nghiệp, qua sách báo, thông tin đại <br /> chúng để  ngày càng trau dồi thêm kiến thức vì xung quanh chúng ta còn nhiều <br /> thứ  mà chúng ta cần phải biết và nó có tác dụng rất lớn trong việc hỗ  trợ  cho  <br /> việc giảng dạy của mình.<br /> Giá trị khoa học mang lại khi thực hiện đề tài: Qua đây giáo viên kịp thời <br /> phát hiện ra những sai lầm, yếu kém của trẻ  trong quá trình hoạt động để  có <br /> những điều chỉnh cho phù hợp. Giúp giáo viên nắm được cách hoạt động, những <br /> hành vi thông thường, kinh nghiệm và cá tính riêng của từng trẻ. Đồng thời qua <br /> đây giúp phụ huynh thấy được sự  thiếu sót của mình khi bỏ  qua những cơ  hội  <br /> nhằm giúp trẻ phát triển tính sáng tạo.<br /> PHẦN III<br /> KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> Khả  năng sáng tạo là sự  hội tụ  của nhiều yếu tố  như: khả  năng nhận <br /> thức, tính cách cá nhân, cảm xúc và những yếu tố  từ  môi trường. Do vậy, nếu <br /> một đứa trẻ không có khả năng sáng tạo thì không hẳn do trẻ vốn đã thiếu khả <br /> năng sáng tạo mà có thể xuất phát từ gia đình, trường học và môi trường văn hóa <br /> mà trẻ tiếp nhận. Vì ở trẻ, khả năng sáng tạo không thể tự mình bộc lộ khi còn <br /> nhỏ. Chính vì vậy phát triển tính sáng tạo cho trẻ là việc làm cần thiết cấp bách, <br /> phải được tiến hành một cách nghiêm túc. Chính vì vậy cần nắm vững nội dung  <br /> và tầm quan trọng của việc phát triển tính sáng tạo cho trẻ. Chuẩn bị  cho trẻ <br /> vốn tri thức, biểu tượng và kỹ năng thực hiện hoạt động trí óc nhất định. <br /> 2. Kiến nghị<br /> Để thực hiện tốt đề  tài này chúng tôi những người làm công tác giáo dục <br /> trực tiếp đứng lớp giảng dạy trên địa bàn có cả  dân tộc thiểu số, một số  phụ <br /> huynh chưa thực sự  quan tâm đến việc học của con em mình, còn một số  phụ <br /> huynh lại quá coi trong việc học của con em mình mà lại quên đi rằng việc phát  <br /> <br /> 15<br /> triển tính sáng tạo cho trẻ cũng là một trong những việc làm hết sức quan trọng <br /> và cần phải được tiến hành thường xuyên và liên tục. Để  phát triển tính sáng <br /> tạo cho trẻ ngày càng tốt hơn, hứng thú hơn rất mong các cấp lành đạo quan tâm  <br /> hơn nữa trong việc mở các buổi tập huấn về phát triển tính sáng tạo cho trẻ, bổ <br /> sung thêm trang thiết bị, đồ dùng cho các môn học để  phục vụ cho các tiết dạy  <br /> được tốt hơn. Bản thân tôi sẽ luôn cố gắng và cố gắng hơn nữa trong việc làm <br /> thêm đồ  dùng, đồ  chơi và tạo mọi điều kiện để  trẻ  tiếp thu bài được tốt hơn. <br /> Cố gắng tuyên truyền để các bậc cha mẹ phụ huynh hiểu được tầm quan trọng <br /> khi phát triển tính sáng tạo cho trẻ mầm non.<br /> Để  hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, mặc dù được sự  giúp đỡ  của <br /> ban giám hiệu nhà trường và các chị  em đồng nghiệp nhưng không tránh khỏi <br /> những thiếu sót rất mong được sự đóng góp ý kiến của ban lãnh đạo cấp trên để <br /> sáng kiến đạt kết quả cao hơn.<br /> <br /> <br /> Buôn Trấp, ngày 3 tháng 11 năm 2014<br />                                                                                                  Người viết<br /> <br /> <br /> Nguyễn Thị Như Ngọc<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 16<br />  NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM CẤP TRƯỜNG<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> <br /> <br />                                                                  CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN<br /> 17<br />  NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> ………………………………………………………………………………………<br /> 18<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> STT Tên tài liệu Tác giả<br /> <br />     1 Tổ   chức   hoạt   động   giáo   dục   cho   trẻ   ở  Nguyễn Thị Hằng<br /> trường mầm non.<br /> <br />     2 Sưu tầm các tài liệu có liên quan đến đề  Tập thể  giảng viên trường <br /> tài   trong   quá   trình   học   tại   trường   Cao  cao   đẳng   sư   phạm   TW <br /> đẳng SPTW Nha Trang. Nha Trang<br /> <br />     3 Sách nghiên cứu khoa học Tập   thể   giáo   viên   trường <br /> cao   đẳng   sư   phạm   TW <br /> Nha Trang<br /> <br />     4 Tạp chí giáo dục mâm non Bộ giáo dục và đào tạo<br /> <br /> <br /> <br /> 19<br />  PHỤ LỤC<br /> PHẦNI<br /> MỞ ĐẤU<br /> 1. Lý do chọn đế tài<br />        a) Lý do chủ quan<br /> <br />        b) Lý do khách quan<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ<br />        a) Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> 20<br />        b) Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu.<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> PHẦN II<br /> NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> 2. Thực trạng<br /> a) Thuận lợi, khó khăn<br /> ­ Thuận lợi<br /> ­ Khó khăn<br /> b) Thành công, hạn chế<br /> ­ Thành công<br /> ­ Hạn chế<br /> c) Mặt mạnh, mặt yếu<br /> ­ Mặt mạnh<br /> ­ Mạnh yếu<br /> d) Nguyên nhân<br /> <br /> 3. Các biện pháp<br /> <br /> a) Mục tiêu của biện pháp<br /> b) Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp<br /> Biện pháp 1: Cha mẹ cần  kích thích tính tò mò của con<br /> Biện pháp 2: Luôn bên cạnh vui chơi cùng trẻ<br />          Biện pháp 3: Sắp xếp thời gian đủ để con có thể vui chơi<br /> c) Điều kiện để thực hiện biện pháp<br /> d) Mối quan hệ giữa các biện pháp<br /> e) Kết quả khảo nghiệm<br /> <br /> 21<br /> 4. Kết quả<br /> PHẦN III<br /> KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> 2. Kiến nghị<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> STT Tên tài liệu Tác giả<br /> <br />     1 Tổ   chức   hoạt   động   giáo   dục   cho   trẻ   ở  Nguyễn Thị Hằng<br /> <br /> 22<br />  trường mầm non.<br /> <br />     2 Sưu tầm các tài liệu có liên quan đến đề  Tập thể  giảng viên trường <br /> tài   trong   quá   trình   học   tại   trường   Cao  cao   đẳng   sư   phạm   TW <br /> đẳng SPTW Nha Trang. Nha Trang<br /> <br />     3 Sách nghiên cứu khoa học Tập   thể   giáo   viên   trường <br /> cao   đẳng   sư   phạm   TW <br /> Nha Trang<br /> <br />     4 Tạp chí giáo dục mâm non Bộ giáo dục và đào tạo<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 23<br />