Tài liệu bồi dưỡng chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng nhân dân, chủ tịch, phó chủ tịch ủy ban nhân dân xã (Tài liệu áp dụng đối với xã Miền núi, trung du và Dân tộc) – Chuyên đề 2

Chia sẻ: Sinh Sinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chuyên đề 2 - Tổng quan hệ thống chính trị ở xã. Nội dung chính trong chuyên đề gồm: Hệ thống chính trị ở xã trong thời kỳ đổi mới, đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị ở xã trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu bồi dưỡng chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng nhân dân, chủ tịch, phó chủ tịch ủy ban nhân dân xã (Tài liệu áp dụng đối với xã Miền núi, trung du và Dân tộc) – Chuyên đề 2

Chuyen a~ 2: TONG QUAN Ht THONG CHtNH TRJ (J xA I. H~ th8ng chinh tri f1 xii trong tho; ky aai moo ~ 1. Khai nilm va d{ic diim hi thang chinh trj iY xii e a) Khai ni?m v~ h? thfmg chinh tri a XG ~ Trong rnQi xii hQi co giai cAp, quy@n hlc cua chu thS cfun quy@n duqc th\Ic = hi~n b&ng rnQt h~ th6ng thiSt chS va t6 chuc chinh tri nhAt dinh. D6 la h~ th6ng chinh trio H¢ th6ng chinh tri la t6ng thJ cac ca quan, t6 chuc nha nuac, aang phai, aoan thJ XG h(Ji, noi chung la cac If!c lut;Jng tham gia va m6i quan h? giua cac If!c lut;Jng ao, chi ph6i Sf! tim tgi va phat triJn aiJi s6ng chinh tri cua m(Jt qu6c gia, thJ hi?n ban chat cua chJ a(J chinh tri cua qu6c gia, con auirng phat triJn cua XG h(Ji. (Theo Tit aiJn Lugt hQc cua Vi?n phap ly - B(J tu phap do Nha xuat ban Tu phap va Nha xuat bim Tit aiJn bach khoa ph6i h(1[J ban hanh). cAu truc cua h~ th6ng chinh trj khong chi la h~ th6ng cac t6 chuc va cac quan h~ v@ t6 chuc rna con la h~ th6ng cac cAp dQ va cac quan h~ '{@ cAp dQ nhin theo hai chi@u v~n dQng tiI du6i len va tiI tren xu6ng. Co cac cAp dQ cua tUng t6 chuc (Dang, Nha nu6c, M~t tr~n va cac doan thS) quy dinh vi tri, vai tro, chuc trach, thfun quy@n cua cac cAp, cua cAp tren v6i cAp du6i trong ph~ vi rnQt t6 chuc v6i S\I tac dQng cua bQ may tuong lIng v6i tUng cAp. H~ th6ng chinh tri duqc cAu thanh bai cac t6 chuc neu tren cling co cac cAp dQ nay, biSu hi~n thanh quan h~ tac dQng qua l~i gifra Trung uang v6i dja phuong va co sa. Gifra cac t6 chuc l~i hinh thanh quan h~ tac dQng l~n nhau trong h~ th6ng va trong tUng cAp dQ. C\l thS, a cAp trung uong la quan h~ gifra Dang v6i Nha ~ nu6c, M~t tr~n T6 qu6c Vi~t Narn va cac doan thS. d cAp tinh la quan h~ gifra " Dang bQ tinh v6i chinh quy@n dnh, M~t tr~n v6i cac doan thS cAp dnh. d cAp co sa xii, phuOng, thj trAn la quan h~ gifra Dang bQ xii v6i chinh quy@n va M~t tr~ cling cac doan thS trong xii. 18
a day ta dang xem xet khai ni~m cO' sa va h~ th6ng chinh tri a cO' sa tren quan di~m xa he)i hQc chinh trj va quan Iy xa he)i. Day Ia nhiing khai ni~m xuAt phM, nhiing khai ni~m cong C\l d~ nghien CUu va dS xuAt nhiing giai phap cai cach h~ th6ng chinh trj, d~c bi~t la h~ th6ng chinh tri acO' sa nong thon nu6c ta hi~n nay. CO' sa dugc lAy lam d6i tugng nghien CUu aday khong phai la mQt dan vi cO' sa bAt ky (gia dinh, cO' quan, cong sa, truemg hQc, b~nh vi~n, doanh nghi~p hay vi~n nghien cUu... ) rna la cO' sa v6i tu cach Ia me)t cAp quan Iy nha nu6c trong h~ th6ng quan Iy hanh chinh nha nu6c b6n c~p hi~n hanh. CO' sa do chinh la xa - phuOng - thi trAn, la cAp cO' sa cua quan Iy nha nu6c. PhuOng, thi trAn Ia cAp cO' sa a do thj, dugc d~c trung bai quan Iy do thj. Xa Ia cAp cO' sa a khu V\lC nong thon, day la ca me)t dja ban re)ng lan, chiSm da s6 trong t6ng s6 dan vi cO' sa nu6c tao Vi th@, noi t6i h~ th6ng chinh trj a xa chinh la noi t6i h~ th6ng chinh tri acO' sa nong thon nu6c ta hi~n nay. Nhu V?y, h~ th6ng chinh trj a xa (cO' sa a nong thon) cung bao gam 3 be) ph?n cAu thanh: Dang, chinh quySn, M~t tr?n va cac doan th~ nhan dan a xa. M6i be) ph?n tan t~i v6i vai tro, chuc nang rieng va co quan h~ m?t thi~t v6i nhau, t~o thanh h~ th6ng, quan Iy va diSu hanh mQi ho~t de)ng a xa vS cac linh V\lC cua dai s6ng. b) Dijc aiim h¢ th6ng chinh tri axii Noi t6i cO' sa la noi t6i xa - phuOng - thj trAn, trong do xa la chu ySu, chiSm t6i 85% trong t6ng s6 cac dan vj hanh chinh cAp cO' sa. CO' sa va h~ th6ng chinh trj a xa la khau trung tam c~n phai de)t pha trong chinh d6n va d6i m6i h~ th6ng chinh trj cO' sa. Giai quySt khau dQt pha nay, Ie dr nhien khong th~ khong ban t6i quan h~ gifra xa va thon, t6i vai tro cua Dang be) ho~c chi be) xa, cua M~t tr?n T6 qu6c a xa va cac doan th~, cac t6 chuc qu~n chung cAu thanh th6ng chinh trj a xa, cac phuang thuc t6 chuc, ho~t de)ng cling cac m6i quan h~ gifra chung. Nh?n thuc vS xa chung ta nhAn m~nh t6i mAy di~m du6i day: - Xa la nO'i chinh quySn trong long dan nhu Dang ta da xac djnh. Xa la cAp thAp nhAt trong cac cAp de) quan Iy cua h~ th6ng chinh quySn nha nu6c nhung I~i la nSn tang cua chS de) chinh tri va dai s6ng xa hQi. 19
- Xa 1a nai dien ra cUQc s6ng cua dan, nai chinh quyen va cac doan thS t6 chuc cUQc s6ng, ho~t dQng va cac phong trao cua cQng d6ng dan cu dS nhan dan th\lc hi~n quyen lam chu, th\lc hanh dan chu cua chinh minh. NSu dan chu 1a dan lam chu nhu Chu tich H6 Chi Minh noi, thi xa hi nai thS hi~n ro nhdt va 1r\fc tiSp nhdt Ythuc va nang l\lc dan chu cua dan b~ng ca phuang thuc dan chu d~i di~n = va dan chu tf\lc tiSp. ChS dQ uy quyen va nhUng phuang ti~n, nhCing di~u ki~n nh~m th\lc hi~n va dam bao cho S\l uy quyen do phai du
dUOng 16i, chinh sach co tac d\lng, hi~u qua d~n dau, dUng sai ra sao dugc chUng th\lc boi cUQc s6ng, tam tqmg, thai dQ, niem tin va hanh dQng th\lc t~ cua dan chung. Vi v~y, xa tuy la c~p th~p nh~t trong h~ th6ng qmin ly nhung co tam quan tr
trQng v@ kinh tS, xa hQi, van hoa, lam thay d6i bQ m~t nong thon, thay d6i dai s6ng nong dan thea huang tich cvc. CO' c&u cua h~ th6ng chfnh tri axa: v @m~t t6 chuc, h~ th6ng chfnh tri a xa bao g6m ba bQ ph~n c&u thanh la t6 chuc Dang, chfnh quy@n M~t tr~n T6 qu6c va cac t6 chuc thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c, bao g6m Doan Thanh nien, HQi ph\l nfr, HQi Nong dan va HQi C\fU chiSn binh. ~ a) T6 chuc co sa Dimg axii Hi~n nay, s6 IUQ1lg t6 chuc cO' so Dang a xa chiSm khoang 20% trong t6ng s6 cac t6 chuc cO' so Dang, co s6 lugng IOn nh&t so voi cac IO
- xa hQi adia phuang; 1a noi v~ dQng va b6i duang nhfrng nguai uu tu, xu~t s~c trong phong trao quftn chung, kth n:;1p hQ vao Dang nh~m xay d\lllg, phat triSn, tang cuang s6 1uqng va suc chiSn dftu cua Dang. T6 chuc co sa Dang a xa 1a dan vi chiSn dftu co ban cua Dang va 1a chB dlJa dang tin c~y cua quAn chung nhan dan a co sa. B~g vi~c dua duang 16i, ~ chu truang cua Dang vao cUQc s6ng a xa, t6 chuc quAn chung thlJc hi~n th~g 1Q'i duang 16i chu truang, chinh sach cua Dang va phap 1u~t cua nha nuac; phat triSn llJc 1uqng dang vien mai trong quAn chung, cac t6 chuc Dang a xa thvc SlJ 1a "mQt dan vi chiSn dftu co ban" cua Dang, 1a h:;1t nhan 1anh d:;1o cua h~ th6ng chinh tri va 1a chB dlJa dang tin c~y cua nhan dan aco sa. b) H(Ji d{mg nhan dan va Uy ban nhan dan Theo HiSn phap 1992, h~ th6ng chinh quySn nha nuac ta bao g6m b6n cftp til Trung uang dSn co sa, trong do, chinh quySn cftp co sa a xa co vi tri rftt quan trQng. Day 1a dan vi thlJc hi~n, d6ng thm cling 1a noi kiSm tra,. danh gia duang 16i, chu truang cua Dang, chinh sach, phip 1u~t cua nha nuac; 1a noi trlJc tiSp va co uu thS trong vi~c phat huy quySn him chu cua nhan dan, khai thac tiSm nang t:;1i chB adia phuang trong SlJ nghi~p phat triSn kinh tS - xa hQi, cling c6 an ninh qu6c phong, t:;1o diSu ki~n cho nhan dan dia phuang xay d\lllg mQt cUQc s6ng 6n dinh. Chinh quySn co sa axa, bao g6m HQi d6ng nhan dan va Uy ban nhan dan, duQ'c bftu ra theo HiSn phap va phap 1u~t. - HQi d6ng nhan dan: Theo HiSn phap 1992, HQi d6ng nhan dan xa duQ'c xac dinh 1~ co quan quySn llJc nha nuac a dia phuang, d6ng thai 1a co quan d:;1i di~n cho y chi, nguy~n vQng cua nhan dan. Thong qua HQi d6ng nhan dan xa, nhan dan a co sa thlJc hi~n quySn lam chu cua minh. HQi d6ng nhan dan chiu trach nhi~m vS hO:;1t dQng cua minh truac co quan cftp tren va truac nhan dan dja phuong. VS m~t t6 chuc, HQi dang nhan dan xii co Chu tjch, Pho chu tjch va cac d:;1i biSu HQi dang nhan dan. Theo Lu~t T6 chuc HQi dang nhan dan va Uy ban nhan dan nam 2003, HQi dang nhan dan xa co Thuang tflJC HQi dang nhan dan nhung khong co cac ban chuyen mon nhu HQi dang nhan dan cftp tinh, huy~n. 23
Nhi~m ky cua HQi d6ng nhan dan la 5 nam. S6 hrgng d~i bi8u dugc quy dinh t6i thi8u la 15 nguai (xii co 1000 nguai tro xu6ng) va t6i da khong qua 25 nguai (xii co til 3000 nguai trolen). Cling nhu HQi d6ng nhan dan cac c~p, HQi d6ng nhan dan xii co hai chuc nang co bcin la quy~t dinh va giam sat. HQi d6ng nhan dan xii quy~t dinh cac bi~n phap th\lc hi~n phat tri~n kinh t~ - xii hQi hang nam nh~m phat huy tiSm nang cua dia phuang, quy~t dinh trong linh V\lC van hoa, giao d\!c, xii hQi va dai s6ng, quy~t dinh trong linh V.\lC qu6c phong, an ninh, tr~t t\l, an to~m xii hQi, quy~t dinh d6i v6'i vi~c th\lc hi~n chinh sach dan tQc va tOn giao, quy~t dinh trong linh V\CC thi hanh phap lu~t, quy~t dinh trong linh V\IC xay d\lllg chinh quySn dia phuang va qucin Iy dia gi6i hanh chinh. Trong chuc nang giam sat, HQi d6ng nhan dan giam sat ho~t dQng cua Thuang tIVc HQi d6ng nhan dan, Oy ban nhan dan 0 xii; giam sat vi~c th\lc hi~n nghj quy~t cua HQi d6ng nhan dan, vi~c tuan thu phap lu~t cua co quan nha nu6'c, t6 chuc chinh trj - xii hQi, t6 chuc xii hQi, t6 chuc kinh t~, dan v,j vli trang nhan dan va cong dan adia phuang. - Uy ban nhan dan: Theo Nghj djnh 107/2004/ND-CP cua Chinh phu ngay 01 thang 4 nam 2004 (co sua d6i b6 sung boi Nghj djnh s6 27/2009/ND-CP cua Chinh Phu ngay 19 thang 3 nam 2009), Uy ban nhan dan xii miSn nlii, hai dao co dan s6 til 5.000 nguai tra len; xii d6ng b~g, trung du co dan s6 til 8.000 nguai tra len va xii bien gi6'i, co 5 thanh vien g6m co 1 Chu tjch, 2 Pho Chu tjch, 2 uy vien. Uy ban nhan dan xii khong thuQc di~n tren th! co 3 thanh vien g6m ~o I Chu tjch, 1 Pho Chu tjch va I uy vien. Trong do Chu tjch ph\! trach chung, kh6i nQi chinh, quy ho~ch va k~ ho~ch phat tri8n kinh t~ - xii hQi xii. Cac Pho Chu tjch Uy ban nhan dan ph\! trach kh6i kinh t~ - tai chinh, xay d\lllg, giao thong, nha d~t va tai nguyen - moi truang va ph\! trach kh6i van hoa - xii hQi va cac linh V\lC xii hQi khac. Cac uy vien Uy ban nhan dan th! ph\! trach cong an va ph\! trach quan S\l. c) Caeaoem thd nhan dan axii " Cac doan th8 nhan dan" anu6'c ta la mQt ph~m trli r~t rQng, co th8 bao g6m ca cac t6 chli'c chinh trj - xii hQi, thanh vien cua M~t tr~n T6 qu6c, cac t6 24
chuc xa hQi - nghe nghi~p, cac t6 chuc phi chinh phu, cac hi~p hQi, gi6i chuc, lqi ich, tir thi~n. Ph~m trli "doan th~ nhan dan" duqc de c~p a day hi cac t6 chuc chinh trj - xa hQi, thanh vien cua M~t tr~n T6 quBc. a nong thon, r~t it noi co t6 chuc cong doan, vi v~y, noi dSn cac dom the nhan dan a xa thuQc h~ thBng : chinh trj, chu ySu co nam t6 chuc la M~t tr~n T6 quBc, HQi Nong dan, HQi Ph\l .: nu, Doan Thanh nien, HQi C\IU chiSn binh. Doan th~ nhan dan co vj tri d~c bi~t quan trQng trong dai s6ng chinh trj a xa. C\l the cac doan th~ nhan dan co vai tro doan kch nhan dan, cham 10 IQ'i ich cua thanh vien, th\lc hi~n dan chu va d6i m6i xa hQi, th\lc thi quyen va nghia V\l cua cong dan, th~t ch~t m6i lien h~ giua Dang, Nha nu6c va nhan dan. Doan th~ nhan dan la l\lc luqng nong c6t, di dfiu trong cac phong trao v~n dQng qufin chung tham gia bao v~ tr~t t\l trj an, xay d\lllg nSp s6ng van hoa, bao v~ moi truang, phat tri~n kinh tS - xa hQi aco sa. d) M6i quan h~ giifa cac b9 phgn cdu thanh h~ th6ng chinh trj xii Nhu tren da noi, h~ th6ng chinh tri aco sa nong thon bao gAm ba bQ ph~ c~u thanh: Dang, chinh quyen va cac doan the nhan dan; m6i bQ ph~n t6n t~i v6i vai tro, chuc nang rieng va co quan h~ m~t thiSt v6i nhau, t~o thanh h~ thBng th6ng nh~t. Tinh h~ th6ng cua h~ th6ng chinh trj co sa nong thon hi~n nay the hi~n tren cac m~t C\l th~ co dnh nguyen t~c sau: - Cac t6 chuc thanh vien cua h~ th6ng chinh tri a co sa nong thon cling t6n t~i va ho~t dQng tren cling mQt dia ban lanh th6 - dan cu, do'la don vi hanh chinh c~p xa. - Cac thanh vien cua h~ th6ng chinh trj th6ng nh~t d~t du6i S\l lanh d~o cua t6 chuc co sa Dang ve nhUng nQi dung co ban nhu duang 16i, chu truong, phuong hu6ng phat trien kinh tS - xa hQi va cong mc t6 chuc, can bQ. - Cac thanh vien cua h~ th6ng chinh trj th6ng nh~t tiSn hilnh cac m~t ho~t dQng trong khuon kh6 phap lu~t cua Nha nu6c va S\l quan ly, dieu hanh cua chinh quyen dja phuong theo cac nguyen t~c Dang lanh d~o, nguyen t~c t~p trung dan chu, ngu;ren t~c t~t ca quyen l\lc thuQc ve nhan dan. 25
- Tuy co chuc nang, nhi~m V\l, cach t6 chuc va phuong thuc ho~t dQng khac nhau, cac thanh vien cua h~ th6ng chinh trt th6ng nh~t cling huang t&i cac m\lc tieu chung la phit triSn kinh t~ - xa hQi a co sa, cham 10 dai s6ng v~t ch~t va tinh thfut cua nhan dan dia phuong, t~t ca vi m\lc tieu chung cua xa hQi la th\lc hi~n "dan giau, nu6c m~nh, xa hQi cang b~ng dan chu va van minh". Trong S\l th6ng nhftt cua h~ th6ng chinh tq, Dang la bQ ph~ h~t nhan, gifr vai tro lanh dl;lO cua h~ th6ng; Chinh quy~n la l\lc IUQ1lg chu d~o, gifr vai tro " qmin Iy, di~u hanh va cac doan thS nhan dan la t6 chuc d~i di~n quy~n lam chu cua cac tfutg lap nhan dan. T6 chuc Dang co sa vila la h~t nhan lanh d~o h~ th6ng chinh tri, lanh d~o chinh quy~n va la d.u n6i gifra nhan dan v6i chinh quy~n co sa. Chinh quy~n co sa la co quan quy~n l\lc nha nu6c tf\lC ti~p quan Iy, t6 chuc dai s6ng mQi m~t adia phuong, phit huy mQi ti~m nang nhan tai, v~t adia phuong ph\lc V\l S\l ph::it triSn kinh t~ - xa hQi. M~t tr~ T6 qu6c va cac l\lc doan thS nhan dan a dia phuong la c~u n6i gifra nhan dan voi t6 chuc Dang va chinh quy~n co sa, dl;li biSu cho Igi ich cua cac tfutg lap nhan dan, la h~u thuftn cua Dang va chinh quy~n adia phuong. e) Uu didm va h(;m chi cua h¢ th6ng chinh tri axii hi¢n nay - Uu diSm: Nhin chung, m6i quan h~ gifra Dang bQ xa, chinh quy~n xa va M~t tr~ cling cac doan thS trong xa da ho~t dQng co hi~u qua trong vi~c t6 chuc va v~n dQng nhan dan th\lc hi~n duang 16i, chinh sach cua Dang, phap lu~t cua nha nuoc; tang cUOng d~i dom k~t toan dan, phat huy quy~n lam chu cua nhan dan, huy dQng mQi kha nang phat triSn kinh t~ - xa hQi, t6 chuc cUQc s6ng cua cQng dAng dan cu. S\l nghi~p d6i moi voi vi~c phit triSn n~n kinh tB nhi~u thanh ph~n da gop phfut chuySn dich co cftu kinh tB nhanh, co nhi~u rna hinh kinh t~ trang tr~i ph::it tri~n lam cho bQ m~t nang than nuoc ta khai s~c. H~ th6ng chinh tri a co sa da va dang gop ph~n th\lc hi~n t6t Phap I~nh Th\lc hi~n dan chu a xa, phuOng, thi tr~n. - H~n ch~: 26
Ben c;;mh nhfmg m~t Uti diSm, m6i quan h~ gifra Dang, Nha nu6c va cac t6 chuc chinh tri - xii hQi 6 nu6c ta con nhiSu h;;m chS, bAt c~p. H~ th6ng chinh tri 6 xii hi~n nay hO;;tt dQng v6i nhiSu kho khan, vu6'ng m~c vS trinh dQ, nang I\lc cua dQi ngii can bQ, vS co chS hO;;lt dQng, vS SlJ ph6i hqp cong tac gifra cac t6 : chuc dang, chinh quySn va doan thS. Nhfmg kho khan vuang m~c do lam h;;m chS vai tro, hi~u qua hO;;lt dQng cua h~ th6ng chinh tri, lam h;;ln chS quan h~ gifra h~ th6ng chinh tri v6i nhan dan va gay tr6 ng;;ti cho qua trinh d6i m6i, phat triSn nong thon. Sau day Ia mQt s6 h;;ln chS trong cua h~ th6ng chinh trt xii hi~n nay: + H;;ln chS vS trinh dQ, nang I\lc va phfun chAt cua dQi ngii can hQ xii. Tinh chung ca nu6c, trinh dQ can bQ xii con r~t h;;m chS ca vS hQc v~, Iy Iu~ chinh tri va chuyen mon nghi~p V\l. Nhin chung, da s6 can bQ xii chua dugc dao t~o ca vS chinh tri, chuyen mon va nghi~p V\l quan Iy hanh chinh nha nu6c, da phfut trung Cll r6i m6i dua di b6i duang ng~n h;;tn. T~i nhiSu xii, nh~t Ia cac xii miSn nui, vling cao, vimg sau, vimg xa, can bQ xii ySu vS kha nang tu duy, xay dgng quy ho;;tch, kS ho;;tch; ySu ca vS phuang phap t6 chuc th\lc hi~n; thuOng trong cha S\l huang din cua c~p tren theo kiSu "cfun tay chi vi~c". Kho khan trong ho;;tt dQng cua h~ th6ng chinh tri xii khong chi dan thuan la vAn dS trinh dQ va nang I\lc can bQ, rna con Ia 6 tinh tien ph~ng guang miu, lien quan dSn phong cach lam vi~c, phAm chAt d;;to duc cua dQi ngii can hQ. Cac can bQ hi~n nay thua nh?n rfu1g kho khan cua hQ la quan chung khong ung hQ rna nguyen nhan chu ySu Ia can bQ khong guang miu, lam m~t tin nhi~m trong quan chung, ho~c Ia trinh dQ dan tri th~p, thiSu hiSu biSt vS lu~t phap va nhfmg quy dinh, thu 1\1c hanh chinh. + H;;tn chS 6 dQi ngii can bQ giup vi~c. Cai kho khi tiSn hanh cong vi~c 6 xii, mOt m~t do ban than nguai can bQ chu ch6t, nhu dii noi 6 tren, co nhfmg m~t h;;tn chS nhAt dinh vS trinh dQ, nang I\lc va kha nang b6 tri thai gian cong tac; m~t khac s6 can bQ giup vi~c cho hQ ciing h;;tn chS vS trinh dQ, nang l\lc. S6 can b{> giup vi~c nay khong phai Ia do dan bau, rna do xii tuySn d\lng. Cac diSu ki~n, tieu chuAn tuySn d\lllg va th\lc tS vi~c ap d\lng cac 'C)uy dinh vS tuySn d\lng con nhiSu h;;tn chS, din dSn mQt s6 27
nguai co triOO dQ khong dugc OO~n vao lam vi~c trong khi do OOiing ngum dugc nh~n vao I~i ySu ve nang h.rc, trinh dQ. + H~ chS ve cong tac can bQ. Can bQ la OOan t6 quySt diOO, song khau ySu nh~t hi~n nay axa I~i chiOO la khau can bQ. Phftm ch~t d~o duc, triOO dQ, nang h.rc cua dQi ngii can bQ xa hi~n nay con OOieu h~n chS. Nhin chung, phfin nhieu do vi~c qufm Iy can bQ chua t6t; chua co S\l phan cong can bQ mQt cach khoa hQc; trach OOi~m t~p thS, ca OOan ciing OOu tieu chuftn timg lo~i can bQ chua dugc quy dinh th6ng nhat, ro rang, C\l thS nen hi~u qua va ch~t lugng ho~t dQng qUID Iy th~p. Ben c~ do cong tac quy ho~ch, dao t~o, b6i dUO'ng va xay dvng dQi ngii can bQ xa chua dugc coi trQng dung muc, nh~t la cac xa vung nui. Cong tac kiSm tra, danh gia can bQ khong thuang xuyen, OOieu noi nguyen t~c t~p trung dan chu bi vi ph~m, th\lc hi~n ky lu~t khong nghiem chiOO. Them vao do, a OOieu co sa, vi~c xu Iy nhiing biSu hi~n I~ch I~c, tieu C\lC chua kip thai va nghiem minh, d~n dSn tieu C\lC keo dai, ngay cang trfim trQng. Do buong long cong tac quan Iy va su d\lng can bQ nen co khong it can bQ xa thoai hoa, biSn ch~t ve d~o duc, 16i s6ng, tham OOiing, lang phi, quan lieu, gia truang, ken c\la dia vi, C\lC bQ, be phai, d~n dSn mat doan kSt nQi bQ, gay kho khan cho vi~c lanh d~o va th\lc hi~n nhi~m V\l chiOO tri adia phuong. + Dieu ki~n kiOO tS - xa hQi con kho khan va triOO dQ dan tri con thap. Nhiing kho khan khach quan d6r v6i ho~t dQng cua h~ th6ng chiOO tri xa hi~n nay la "dieu ki~n kiOO tS - xa hQi cua dia phuong con OOieu kho khan". Day la dieu ki~n khach quan lam aOO huang va tac dQng dSn m~t b~ng chung ve triOO dQ, nang l\lc cua dQi ngii can bQ xa, h~ chS vi~c tuyen truyen duang 16i, chinh sach va phap lu~t trong nhan dan. + ThiSu S\l quan tam cua c~p tren, d~c bi~t la c~p huy~n. Ngoai OOiing kho khan xu~t phat til dieu ki~n, tiOO hinh kiOO tS - xa hQi, cac Iy do chu quan la kha ro net. Khong chi co kho khan ve trinh dQ, hom canh, nang l\lc, phftm ch~t, tiOO tien phong guong m~u cua can bQ rna con la S\l quan tam, kiSm tra, don d6c, h6 trg, giup do cua c~p tren. 28
+ T6 chuc, diSu hanh chua hgp ly, phBi hQP chua d6ng bQ va vuang m~c vS co chS. B~c bi~t, trong giai do~n hi~n nay, khi th\Ic hi~n co chS thi truOng dinh huang xa hQi chu nghra, khi buac vao thai ky cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa, ~ kh6i IUQ11g cong vi~c cua can bQ trong h~ thBng chinh tri xa tang len r~t nhiSu. Kho khan nay vua th~ hi~n trinh dQ, nang h,rc cua can bQ, vua th~ hi~n S\I h~n chS trong qU3.n ly, diSu hanh h~ th6ng chinh tri xa hi~n nay. + BQ may c6ng kSnh, S\I phan cong cong vi~c khong hgp ly, mQt s6 can bQ, cong chuc lam vi~c qua tai, mQt sB khong co vi~c lam. 8\I qua tai ciing la mQt ganh n~g cho ca nhan. 8l,l phan c~p tu tren xufmg duai hi~n nay co nhiSu b~t hgp ly, them vao do cac nhi~m V\l dugc giaa cha can bQ xa theo quy djnh cua phap lu~t ciing th~t n~g nS. BiSu dang noi a day la trong khi cong vi~c t~p trung vao mQt sB chuc danh, thi mQt s6 chuc danh khac l~i h~u nhu khong co vi~c lam. II. nAi moo ho~t dQng eua h~ th&ng ehinh tri it xii trong giai do~n hi~n nay B6i mai h~ th6ng chinh tri a nuac ta la mQt bQ ph~n cua cong cUQc d6i mai toan di~n d~t nuac. Cong cUQc d6i mai a nuac ta co·y nghra nhu mQt buac ngo~t cua mQt giai do~n cach m~ng m6i.B6i m6i kinh tS va d6i m6i cac 11nh Vl,lC khac khong th~ tach rai d6i m6i vS chinh trio Trong thai ky phat tri~n m6i cua cach m~ng nu6c ta hi~n nay, vi~c d6i m6i h~ th6ng chinh trj tren ph~m vi ca nuac ciing nhu atUng co so, nh~t la a xa da tra nen vo cling c§n thiSt va buc xuc. Til do ta co th~ th~y nhtfug yeu c§u cho S\I c§n" thiSt phai d6i m6i va nang cao ch~t lugng h~ th6ng chinh tri a xa do la: - Bap Ung yeu c~u cua thl,lC hanh dan chu. Thl,lc hanh dan chu va ch6ng quan lieu, tham nhiing la hai m~t cua cling mQt v~ dS: tim dQng ll,lc cho S\I phlit tri~n, tiSn bQ xa hQi. Quan tam sau s~c t6i v~ dS h~ tn;mg nay, H6 Chi Minh da chi r6: "Cach t6t nh~t d~ chBng quan lieu, tham nhiing la th\Ic hanh dan chu" va "Thl,lc hanh dan chu rQng rai la chiSc chia khoa v~n nang d~ giai quy@t mQi kho khan" (H6 Chi Minh toan t~p, Nxb Chinh tri qu6c gia, H.2000, t.12, tr.249). Trong tu tuang cua minh, H6 Chi Minh sam phlit hi~n ra dan chu la dQng Il,lC va 29
m\le tieu eua S\1' phat triSn, eua ehll nghia xii hQi. Do cling ehiOO la dQng l\le va m\le tieu ella mQt h~ th6ng ehinh trj trong s~eh, ella d6i m6i h~ th6ng ehinh tri dS phat triSn ehinh trj, qua do rna phat triSn kinh tS, van hoa, xii hQi. - HiSu dung vS xii va vai tro eua xii. Mu6n d6i m6i h~ th6ng ehiOO trj a xii, tw6e hSt phai d6i m6i nh~n thue dS OO~n thue dung dfut vS xii do ehiOO la co sa xii hQi ella ehiOO trj, la co sa cua thS ehS OOa nu6c, cua chS dQ chiOO trj axii. No khac bi~t v6i cae lo~i hinh co sa khac thuQc cae liOO v\1'e khae gAn v6i nganh nghS vai OOiing t6 ehue tuong Ung eua no: doaOO nghi~p, eong ty, b~OO vi~n, twang hc;>c, eong sa, nhom xii hQi hay tUng tS bao cua xii hQi la gia dinh. 0 xii la noi nay sinh tu th\1'e tS biSt bao kinh nghi~m co thS t6ng kSt dS khai quat thanh ly lu~, dS diSu chiOO, b6 sung va d6i m6i duang 16i, chinh saeh do thuang xuyen phai giai quySt nhiing tinh hu6ng ella eUQe s6ng d~t ra. D6i m6i dii manh nha nay m~m tu nhiing OOu e~u bue xuc a xii, va tu xii dii OOaOO chong OO~p cUQc v6i d6i m6i, hanh dQng theo duang 16i d6i m6i cua Dang, biJi 46i m6i la hqp v6i quy lu~t phat triSn va thu~n v6i long dan. - Qmin ly va t\1' quan. MQt v§n dS n6i b~t a xii ea vS vai tro, d~e diSm va tinh ch~t eua no la tren dia ban xii khong chi diSn ra ho~t dQng quan ly rna d6ng thai con co ca ho~t dQng t\1' quan cua dan, t\1' quan eua tUng hQ gia dinh, ella cae doan thS t\1' nguy~n dSn ea eQng d6ng, t~p trung tieu biSu OO~t la a thon, lang, Ap, ban, v6i vai tro eua twang thon, twang ban do dan b~u tf\Ie tiSp. T\1' quan 1::\ net d~c thu a xii. Phap I~OO th\1'e hi~n dan ehu a xii phai phat huy duqc sue m~nh, nang l\1'e t\1' quan nay cua dan dS qua do, dan tham gia trVe tiSp vao vi~e kiSm tra, giam sat ehiOO quySn, tham gia quan ly, xay dl,lllg va phat triSn eUQc s6ng cQng d6ng. D6i m6i h~ th6ng ehinh tri vua la v~n dS khoa hQe sau sAc vua la vAn dS chiOO tri th\1'c tiSn nh~y cam nh~t trong dai s6ng eQng d6ng, dan tQc. D~i hQi d~i biSu toan qu6e lk thu VIn eua Dang dii chi ro: "KSt hqp ngay tu d~u d6i m6i kiOO tS v6i d6i m6i ehiOO tri, l~y d6i m6i kiOO tS lam trQng tam d6ng thai tUng bu6c d6i m6i chinh tri". C\l thS trong cong eUQe d6i m6i hi~n nay co d6i m6i phuong thuc liinh. d~o cua Dang CQng san Vi~t Nam, d6i m6i t6 chuc va ho~t 30
dQng cua cac t6 chuc chinh tri - xa hQi, d6i mai t6 chuc va hOi;lt dQng cua HDND, UBND xa. 1. DBi mOi phudng thfrc liinh i1~o cua Dang C9ng san Vift Nam Phuong thuc lanh di;lO cua Dang la h~ th6ng cac hinh thuc, cac phuong phap rna Dang v?n d\lng de dua nQi dung lanh di;lO tac dQng vao h~ th6ng chinh tri, xa hQi nh~m di;lt dugc m\lc tieu lanh di;lO cua Dang. Nhin li;li qua trinh lanh di;lO cua Dang m~y ch\lc nam qua, trong m6i giai dOi;lll cach mi;lng, cung v6i vi~c xay d\fllg duang l6i va t6 chuc, Dang luon quan tam d@n cong tac lanh di;lO. Phuong phap lanh di;lO khong chi bao dam cho SlJ lanh di;lO cua Dang co hi~u qua rna con gop phAn quan trQng vao vi~c hoan thi~n duang l6i cach mi;lllg, b6i duang can bQ, dang vien. Th\lc t@ cho th~y, co duang l6i dung, co t6 chuc hgp ly rna khong co phuong thuc lanh di;lO phu hgp, khong giai quy@t t6t m6i quan h~ giua Dang, Nha nuac va cac doan the nhan dan, cac t6 chuc xa hoi a cac c~p, tren timg linh V\lC thi hi~u qua lanh di;lO th~p. Trong tac phAm "DuiJi hi co ve vang cua Dang" tAng k@t s\llanh di;lO . cach mi;lng dan tQc dan chu cua Dang, d6ng chi Le DuAn da nh?n xet: " Kinh nghi?m cho thizy phong trao cach mg,ng co khi gidm chan tg,i ch6, thgm chi thizt bg,i nua, kh6ng phai vi thz'iu phuang huirng va ml:lc lieu ro rang ma chu yiu vi thiiu phuang phap cach mg,ng thich h9P ", Trong thai ky d6i mai, vai mQt nSn kinh t@ nhiSu thanh phAn, v?n hanh thea co ch@ thi truang co S\l quan ly cua nha nuac va rna cua h~i nh?P kinh tS th@ giai, h~ th6ng chinh tri a xa da co buac phat trien maio Chinh quySn xa phai quan ly xa hQi b~ng phap lu?t, cac t6 chuc chinh tri - xa hQi phat trien mi;lllh me va da di;lng hoa S\l hOi;lt dQng; hang tram hQi qudn chung, hQi nghi~p doan, hQi til thi~n mai ra dai, hOi;lt dQng r~t nang dQng va phong phu. Tinh hinh do doi hoi Dang phai dUng dung vi tri cua minh de vila xay d\fllg bQ may chinh quySn xa th\lc S\l vfrng mi;lnh, quan ly xa hoi co hi~u qua, vila phai lanh di;lO cac t6 chuc xa hOi, cac tAng lap nhan dan th\lc hi~n t6t chinh sach, phap lu?t cua nha nuac. 31
Thanh t\fU bu6'c dAu cua cong cUQc d6i m6'i d&t nu6'c m&y nam qua co S\l dong gop cua S\l d6i m6'i phuong thuc lanh d~o cua fXlllg bQ xa. MQt s6 quan diSm co ban, mang tinh djnh huang vS phuong thuc lanh d~o cua Dang: - La Dang cAm quySn, Dang co tnich nhi~m lanh d~o toan di~n d6i v6'i chinh quySn xa, d6ng thai chju tnich nhi~m chinh trj tru6'c xa hQi. Do do, Dang phai dS phong nguy co quan lieu, xa rai quAn chung va S\l sai lAm vS duang 16i. - La Dang cAm quySn, Dang phai d~t trQng tam vao xay dvng va hoan thi~n chinh quySn xa. Dang xay dvng nha nu6'c viing m~nh va tg minh tum thu dung HiSn phap, phap lu~t. - La Dang cAm quySn, Dang phai cham 10 xay dvng va hoan thi~n phuong thuc lanh d~o nh~m th\lc hi~n co hi~u qua duang 16i chinh trj dS gift viing vai tro va vj tri lanh d~o. Nghien cUu va xay dvng phuong thuc lanh d~o khong chi la cai tiSn IS 16i lam vi~c don thuftn rna phai co co sa ly lu~ va th\lc tiSn vS Dang cAm quySn. Cung v6'i vi~c xay dvng ki~n toan t6 chuc, phuong thuc lanh d~o phai tra thanh nQi dung quan tn;mg cua cong tac xay dvng Dang. - MQt phuong thuc lanh d~o dung dAn bao gia cung vira bao dam th\lc hi~n dung djnh huang chinh tri, vua phtit huy duQ'c tinh chu dQng, tinh thAn nhi~t tiOO, sang ~o va nhan len suc m~nh t6ng hQ'P cua ca h~ th6ng chiOO trj va cua nhan dan, nh~m th\lc hi~n d~t hi~u qua cao nh&t m\lc tieu dS ra. 2. Dai mui ta ehue va ho~t tlpng ella HDND, UBND xii Cai dich quan trQng nh&t cua d6i m6'i t6 chuc va ho~t dQng cua ~ND va UBND xii la nang cao hi~u l\lc quan ly b~ng cach th\lc hi~n nghiem chiOO duang 16i, chinh sach, phap lu~t cua Dang va nha nuac, t~o diSu ki~n thu~n lQ'i cho cac hQ dan san xu&t kinh doanh theo dung phap lu~t va nang cao dai s6ng, t6 chuc a dja ban, th\lc hi~n Phap l~nh Th\lc hi~n va quan ly t6t cac m~t tr~t t\l, an ninh dan chu axa phuang, thj tr&n. B~ng cach do, xay dvng chinh quySn co sa thanh « mQt chinh quySn duQ'c long dan, duQ'c dan tin tuang va ung he). Nhu v~y cAn phai chu y tai nhiing bi~n phap d6i m6'i nao dS nang cao hi~u l\lc va uy tin cua chinh quySn trong vi~c th\lc hi~n chuc nang quan ly nha nuac va he> trQ' ho~t dQng cua dan a cc! sa? 32
Tru6c hSt, chinh quySn co sa phai thS hi~n, C\l thS hoa phuong hu6ng, chu truong, nghi quySt cua t6 chuc dang a co sa trong cong hie quill ly cua chinh quySn v6i tinh th§n chu dQng va sang t~o, dS cao tinh th§n ph\l tnich va chiu tnlch nhi~m vS nhfrng nhi~m V\l duQ'c giao. Can bQ chinh quySn phai n~m vfrng va am hiSu chu truong, chinh sach cua Bang va phap lu~t cua nha nu6c dS giai quySt cho dung, khong tily ti~n, t~c trach. Quan h~ cua nguai dan v6i chinh quySn (gifra cong dan v6i nha nu6c) la mQt trong nhUng m6i quan h~ co ban cua quan ly d\la tren phap .lu~t quy dinh. BS nang cao hi~u l\lc qufm ly va t~o diSu ki~n cho cac cong dan th\lc hi~n dung nhfrng quySn va nghia V\l cua minh, chinh quy~n phai d~c bi~t chu trQng cung c:lp cho dan biSt nhfrng thong tin c~n thiSt lien quan t6i nhfrng v:ln dS vS cUQc s6ng cua hQ, vS ho~t dQng cua chinh quySn dS dan giam sat va kiSm tra. CUQc s6ng a co sa thUOng xuyen nay sinh r:lt nhiSu nhfrng S\l ki~n, tinh hu6ng co anh huang tf\l'c tiSp t6i dan. Do do, ho~t dQng cua chinh quySn doi hoi phai khAn truong, kip thai giai quySt nhfrng v:ln dS buc xuc: thien tai (Iu l\lt, h~n han), dich b~nh, tr~t t\l tri an, v~ sinh moi truOng, vi~c an, a, hQC hanh, di l~i cua dan, ca.c tranh ch:lp dan S\l xung quanh d:lt dai, xay d\lllg nha cira, mua ban, d6i chac, quan ly hQ tich, quan ly dan cu tren dia ban va dan nai khac dSn... Can bQ chinh quySn, tir cac d~i biSu cua dan trong HQi d6ng nhan dan dSn cac can bQ trong Uy ban nhan dan v6i tu cach la co quan hanh chinh co tac phong sau sat quAn chung, t~n tam va t~n l\lC ph\lc V\l dan, co kiSn thuc chuyen . mon nghi~p V\l cua quan ly, am hiSu phap lu~t. Cong tam, th~o vi~c, tr~ch nhi~m va liem khiSt - do la nhfrng phAm ch:lt c§n thiSt rna m6i can bQ chinh quySn c§n phai co va thUOng xuyen trau d6i. BS d~t duQ'c ch:lt luqng va hi~u qua nhu v~y trong t6 chuc bQ may, trong ho~t dQng va trong ngu6n nhan l\lc cua chinh quySn co sa, cAn phai chu trQng d6i m6i va nang cao ch:lt luqng ho~t dQng cua HQi d6ng nhan dan, co nhfrng ho~t dQng C\l thS thiSt th\lc vira tAm co thS th\lc hi~n duQ'c. cAn tang s6 luqng d~i biSu cua dan trong HQi d6ng nhan dan la nhfrng quAn chung ngoai Dang, tranh tinh tr~ng HQi d6ng nhan dan hAu hSt la dang vien 33
va dang giu chuc V\l, lam cho ti~ng noi trvc ti~p cua nhUng nguai dan thuc:mg bi h~ ch~, arm huang d~n quy~n hlc trvc ti~p tham gia quill ly chinh quy~n cua qu§n chung. Phai nang cao ch~t luqng ho~t dQng cua HQi d6ng nhan dan bfulg cach, ngoai ch~t luqng d~i bi~u con c§n co S\I chuful bi t6t nQi dung cac ky hQp HQi d6ng nhan dan, tang s6 lU
hQ'P v6i tinh hinh th\Ic t~ cua xa hQi, cua dia phuong va y nguy~n cua nguai dan. cAn chu trQng thuc dfiy S\I phBi hQ'P cua M~t tr~ TB quBc va cac doan th~ trong nhan dan d~ dfiy m~nh vi~c th\Ic hi~n Phap l~nh Th\Ic hi~n dan chu (y xa, phuOng, thi trAn. Co th~ coi day la trQng di~m cong tac cua cac doan th~ nh&m bao v~ quy~n va 19i ich hQ'P phap cua cac thanh vien trong tB chuc cua minh. Cong tac doan th~ nhi~t tinh, t~n t\lY, g~n bo v&i phong trao, gAn giii v6i quAn chung, co nang l\Ic v~n dQng quAn chung. Do la phong cach cua nguai can bQ dan v~ nhu Hi> Chi Minh da chi ra: "oc nghi, tai nghe, m~t nhin, mi~ng noi, chan di, tay lam". Yeu cAu nay cang d~c bi~t cAn thi~t axa, co nhu th~ m6i thu hut dugc toan dan tham gia phong trao, ti~p thu dugc nhiing kinh nghi~m, sang ki~n cua dan til ho~t dQng th\Ic ti~n. M~t tr~n va cac doan th~ la l\Ic luQl1g chu y~u trong cong tac v~ dQng quAn chung co sa, co nhiing dong gop tich C\IC van vi~c th\Ic hi~n cac chu truong, nghi quy~t cua Dang, chinh sach va phap lu~t cua nha nu6c tren cac m~t chinh tri, kinh t~, van hoa, xa hQi aco sa. A ? ? _ CAU HOI THAO LU~N Cau hoi 1: H~ thBng chinh tri la gi? Anh (chi) hay neu nhfrng d~c di~m co ban cua h~ thBng chinh tri a xil hi~n nay. Cau hoi 2: Trinh bay nhfmg phuong hu6ng co ban nh&m dBi m6i h~ thBng chinh tri xa. Cau hoi 3: Theo anh (chi) cAn th\Ic hi~n nhUng bi~n phap gi d~ kh~c ph\lc nhfrng h~n ch~ cua h~ thBng chinh tri xa hi~n nay? . TAl LIEU THAM KHAo - Dang CQng san Vi~t Nam: Di~u 1~ Dang CQng san Vi~t Nam. - Hi> Chi Minh Toan t~p, Nxb Chinh tri quBc gia. - Lu~t M~t tr~n TB qu6c Vi~t Nam 1999. - Lu~t TB chuc HQi dBng nhan dan, Uy ban nhan dan 2003. - Hoang Chi Bao, H? thimg chinh tri a ca SO' nang than nuac ta hi?n nay, Nxb Ly lu~n chinh·tri, 2005. 35
- Trfrn Nho Thin, D6i mai t6 chuc va hog,t arng cua Uy ban nhan dan xii, Nxb Chinh tri qu6c gia, 2001. - Trfrn Van Scm, Nhfmg quy ainh phap lugt vJ xii, phuOng, thi trein, Nxb Lao dQng, 2001. - D~ng Dinh Tan, Chinh quyJn ceip C(J siJ (xii) a nuac ta hi?n nay: thl;fc trg,ng va giai phap, Ky ySu DS t~i khoa hQc vS h~ th6ng chinh tri aco sa. - Ducmg Xuan NgQc, M6i quan h? giua Dang, chinh quyJn va aOlln thi ceip xii, Ky ySu DS tai khoa hQc vS h~ th6ng chinh tri aco sa. - Phan Xuan Scm, Cac aoan thi nhan dan aceip xii, phuOng va mrt s6 vein aJ vJ a6i mai h? th6ng chinh tri a C(J So', Ky ySu DS tai khoa hQc vS h~ th6ng chinh tri aco sa. 36