Bài giảng môn Ngữ văn lớp 8 - Bài 6: Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự

Chia sẻ: Thái Từ Khôn | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng môn Ngữ văn lớp 8 - Bài 6: Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp học sinh hiểu được sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự; thực hành luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm;... Mời quý thầy cô và các em học sinh cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng môn Ngữ văn lớp 8 - Bài 6: Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự

MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG VĂN TỰ SỰ I. Sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự: * Tìm hiểu đoạn văn/ SGK/ 72, 73: “Trong lòng mẹ” – Nguyên Hồng.
Yếu tố kể: + Xe chạy chầm chậm..., mẹ tôi vẫy tôi... + Tôi chạy theo chiếc xe chở mẹ + Mẹ kéo tôi lên xe. + Tôi oà lên khóc + Mẹ tôi cũng sụt sùi theo + Tôi ngồi bên mẹ, đầu ngả vào cánh tay mẹ, quan sát gương mặt mẹ Yếu tố miêu tả : + Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, ríu cả chân lại + Đùi áp đùi mẹ tôi…khuôn miệng xinh xắn nhai trầu + Mẹ tôi không còi cõm + Gương mặt vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật của 2 gò má * Yếu tố biểu cảm: + Hay tại sự sung sướng,… sung túc (Suy nghĩ) + Tôi thấy những cảm giác ấm áp..lạ thường(cảm nhận) + Phải bé lại ….vô cùng (phát biểu cảm tưởng)
Yếu tố miêu tả và biểu cảm làm cho ý nghĩa truyện thêm sinh động và sâu sắc hơn. Các yếu tố miêu tả giúp cho việc kể lại cuộc gặp gỡ giữa hai mẹ con thêm sinh động về màu sắc, hình dáng, diện mạo của sự việc, nhân vật, hành động. Yếu tố miêu tả giúp người viết thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng. Nhờ đó, đoạn văn làm cho người đọc thêm xúc động, trăn trở, suy nghĩ trước sự việc của nhân vật. => Các yếu tố này đan xen vào nhau. => Yếu tố miêu tả, biểu cảm làm cho việc kể chuyện thêm sinh động, sâu sắc hơn, xúc động làm cho người đọc, người nghe phải suy nghĩ liên tưởng.....
II. LUYỆN TẬP 1. Một số đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm Văn bản: Tôi đi học Hµng n¨m , cø vµo cuè i thu, l¸ ngoµi đường rông nhiÒu vµ trªn kh«ng cã nh÷ng ®¸m m ©y bµng b¹c, lß ng t«i l¹i nao nø c nh÷ng kØ niÖm m ¬n m an cña buæ i tùu trường. T«i quªn thÕ nµo ®îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s ¸ng Êy n¶y në trong lß ng t«i như m Êy cµnh hoa tươi m Øm cười gi÷a bÇu trê i quang ®∙ng. (“T«i ®i häc”- Thanh TÞnh)
C¸c yÕu tè miªu t¶: +L¸ ng o µi đường rô ng nhiÒu v µ trª n kh«ng c ã nh÷ng ®¸m m ©y b µng b ¹c  miªu t¶ c ¶nh thu ®Ñp vµ g îi c ¶m, g îi nhí. +H×nh ¶nh so s¸nh: như m Êy c µnh ho a tươi m Øm cười g i÷a b Çu trê i q uang ®∙ng  ®e m l¹i c hÊt th¬ c ho c ¶m xó c . C¸c yÕu tè biÓu c ¶m: +Lß ng t«i l¹i nao nø c nh÷ng kØ niÖm m ¬n m an c ña b uæ i tùu trường. + T«i q uª n thÕ nµo được nh÷ng c ¶m g i¸c tro ng s ¸ng Êy n¶y në tro ng lß ng t«i …  Diễn t¶ nh÷ng c ¶m g i¸c nhÑ nhµng , tro ng s ¸ng mµ s ©u ®Ëm tro ng lßng nh©n vËt t«i.
Tôi đi học * Miêu tả: Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy cậu học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các cậu tới trước... hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi…duỗi mạnh như đá một quả ban tưởng tượng. * Biểu cảm: Vang dội cả lòng tôi…cảm thấy chơ vơ vào lúc này…vụng về, lúng túng…run run theo nhịp bước rộn ràng
Tức nước vỡ bờ Miêu tả: Hắn cứ lóng ngóng ngơ ngác muốn nói mà không dám nói. chị Dậu xám mặt vội vàng đặt con xuống đất. Hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu. Biểu cảm: Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!
Lão Hạc Miêu tả: Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão nghẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc… Bi ểu cảm: Khốn nạn… ông giáo ơi! …A! lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?…
Bµi tËp 2: H·y viÕt mét ®o¹n v¨n kÓ vÒ nh÷ng gi©y phót ®Çu tiªn khi em gÆp l¹i mét người th©n sau mét thêi gian xa c¸ch (chó ý sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong khi kÓ). Gîi ý: - Nªn b¾t ®Çu tõ chç nµo? - Tõ xa thÊy người th©n như thÕ nµo? (T¶ h×nh d¸ng, m¸i tãc…) - L¹i gÇn thÊy ra sao? KÓ hµnh ®éng cña m×nh vµ người th©n, t¶ chi tiÕt khu«n mÆt, quÇn ¸o… - Nh÷ng biÓu hiÖn t×nh c¶m cña 2 người sau khi gÆp như thÕ nµo? (vui mõng, xóc ®éng thÓ hiÖn b»ng c¸c chi tiÕt nµo? Ng«n ng÷, hµnh ®éng, lêi nãi, cö chØ, nÐt
LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM I. Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm: Cho các sự việc và nhân vật sau (sgk/t83): Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp. Em giúp một bà cụ qua đường vào lúc đông người và nhiều xe cộ qua lại. Em nhận được một món quà bất ngờ nhân ngày sinh nhật hay ngày lễ, tết.
*Quy trình viết đoạn văn tự sự: 5 bước: Bước 1: Lựa chọn sự việc chính. + Có đối tượng là con người (b) + Có đối tượng là đồ vật (a) + Sự việc mà con người là chủ thể tiếp nhận: Nhận món quà (c) Bước 2: Lựa chọn ngôi kể. Bước 3: Xác định thứ tự kể. + Khởi đầu từ đâu? + Diễn biến thế nào? + Kết thúc ra sao? Bước 4: Xác định các yếu tố miêu tả, biểu cảm sẽ viết trong đoạn văn. Bước 5: Viết thành đoạn văn kể chuyện, kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm sao cho hợp lí.
Tìm hiểu qui trình xây dựng đoạn văn (đề 1). B1: Lựa chọn sự việc chính: đối tượng là đồ vật (lọ hoa). B2: Lựa chọn ngôi kể: thứ nhất, số ít (Tôi, Em). B3: Xác định thứ tự kể: + Khởi đầu: Cảm tưởng, nhận xét, hành động. + Diễn biến: Kể sự việc một cách chi tiết (xen kẽ miêu tả, biểu cảm). VD: . Lọ hoa vỡ thành từng mãnh lớn có thể gắn lại bằng keo hoặc bị vỡ vụn… . Em ngồi ngắm nghía, mân mê lọ hoa,… . Thu dọn các mãnh vỡ,… . Bố mẹ, anh, chị, em về chứng kiến. + Kết thúc: Suy nghĩ cảm xúc bản thân, tình cảm người thân. Bài học kinh nghiệm về tính cẩn thận. B4: Xác định các yếu tố miêu tả, biểu cảm (Dự định miêu tả phần nào? Bộc lộ cảm xúc ở chi tiết nào?...) + Lọ hoa đẹp như thế nào? (miêu tả) + Khi làm vỡ thái độ, tình cảm của em ra sao? (biểu cảm, suy nghĩ) B5: Viết thành đoạn văn.
II. LUYỆN TẬP ( HS tự làm) BT 1: Yêu cầu: Sự việc: Lão Hạc báo tin đã bán con chó vàng. Ngôi kể: Nhập vai ông giáo. (Học sinh viết đoạn văn theo yêu cầu, đọc và chỉ ra các yếu tố miêu tả và biểu cBT2: ảm)
LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM I. DÀN Ý CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ: 1.Tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự * Tìm hiểu văn bản: ''Món quà sinh nhật'' a. Bố cục: 3 phần Mở bài: từ đầu… “la liệt trên bàn” > Giới thiệu quang cảnh buổi sinh nhật. Thân bài: “Vui … không nói”: > Kể, tả món quà SN đặc biệt. Kết bài: Còn lại > Cảm nghĩ về món quà
Truyện kể về Trang . Trang kể. Ngôi thứ nhất. Thời gian: Buổi sáng Không gian: Nhà Trang Hoàn cảnh: Ngày sinh nhật của Trang. Chuyện xảy ra: Trang nhân vật chính, ngoài ra còn có Trinh, Thanh và các bạn khác. Tính cách nhân vật : + Trang: vui vẻ, hồn nhiên, biết quý trọng tình bạn. + Trinh: kín đáo, đằm thắm, chân tình, quan tâm bạn.
Mở đầu: Buổi sinh nhật vui vẻ sắp kết thúc. Trang sốt ruột vì người bạn thân nhất chưa đến. Diễn biến: Trinh đến và giải tỏa những băn khoăn của Trang. Đỉnh điểm món quà độc đáo: chùm ổi Trinh chăm sóc từ khi còn là những cái nụ. Kết thúc: Cảm nghĩ của Trang về món quà sinh nhật độc đáo.
-Các yếu tố miêu tả : Các yếu tố biểu cảm: “ suốt cả buổi sáng, nhà tôi tấp “ tôi vẫn cứ bồn chồn không nập kẻ ra người vào…. Các yên… bắt đầu lo… tủi thân và bạn ngồi chật cả nhà… giận Trinh… giận mình quá… nhìn thấy Trinh đang tươi cười tôi run run… Cảm ơn Trinh …. Trinh dẫn tôi ra vườn… quá… quí giá làm sao…” Trinh lom khom…. Trinh vẫn lặng lẽ cười, chỉ gật đầu không nói…” bộc lộ tình cảm bạn bè hình dung không khí của chân thành và sâu sắc. buổi sinh nhật và tình C. Trình tự kể: bạn thắm thiết giữa Theo trình tự thời gian. Trang và Trinh.
2. Dàn ý của bài văn tự sự * Dàn ý của bài văn tự sự gồm 3 phần a. Mở bài: Giới thiệu sự việc, nhân vật, tình huống xảy ra câu truyện b. Thân bài: Kể lại diễn biến theo một trình tự nhất định (Câu truyện diễn ra ở đâu, khi nào? Với ai? Như thế nào?) trong khi kể cần xen miêu tả, biểu cảm c. Kết bài: Nêu kết cục và cảm nghĩ của người trong cuộc
II. LUYỆN TẬP: Bài tập 1: Lập dàn ý văn bản “ Cô bé bán diêm ” a.MB: Giới thiệu quang cảnh đêm giao thừa và gia cảnh em bé bán diêm . b.TB: Lúc đầu do không bán được diêm nên sợ, không dám về nhà tìm chỗ tránh rét, rét hành hạ. Sau đó, em bật que diêm để sưởi ấm. ( kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm ). C.KB: Cô bé chết vì rét Mọi người không ai biết điều kì diệu mà em đã trông thấy.
Bài tập 2: Lập dàn ý cho đề bài sau: Hãy kể về một kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi. a.MB: Giới thiệu bạn mình là ai ? Kỉ niệm nào với người bạn đó khiến mình xúc động nhất ? b.TB: Kể về kỉ niệm đó: + Xảy ra ở đâu ? Lúc nào ? Với những ai ? + Sự việc chính và các chi tiết + Điều gì khiến em xúc động ? Xúc động như thế nào ? ( kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm ). c. KB: Em suy nghĩ gì về kỉ niệm đó ?