III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
1. Các ñ i lư ng ng u nhiên<br />
a. ð i lư ng ng u nhiên Ui<br />
Theo gi thi t c a phương pháp OLS, Ui là ñ i lư ng<br />
ng u nhiên có giá tr trung bình b ng 0 và phương<br />
sai không thay ñ i<br />
Gi s<br />
Ui ~ N(0,σ2)<br />
<br />
Chương 2<br />
<br />
MÔ HÌNH H I QUY<br />
HAI BI N (ph n 2)<br />
<br />
Khi ñó σ2 ñư c g i là phương sai c a t ng th , r t khó<br />
tính ñư c nên thư ng ñư c ư c lư ng b ng phương sai<br />
m u<br />
<br />
ˆ<br />
σ2 = ∑<br />
<br />
ei2<br />
<br />
n−2<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
=<br />
<br />
RSS<br />
n−2<br />
<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
β 2 ~ N (β 2 , σ βˆ )<br />
2<br />
<br />
N(β1+β2Xi,σ2)<br />
<br />
~<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
β1 ~ N ( β1 , σ βˆ )<br />
<br />
Gi s :<br />
<br />
Nên Yi<br />
<br />
n−2<br />
<br />
1<br />
<br />
N(0,σ2)<br />
<br />
~<br />
<br />
i<br />
<br />
ˆ ˆ<br />
Vì sao β1 , β 2 là các ñ i lư ng ng u nhiên ?<br />
<br />
Yi = β1 + β 2 X i + U i<br />
Ui<br />
<br />
i<br />
<br />
1. Các ñ i lư ng ng u nhiên<br />
ˆ ˆ<br />
b. ð i lư ng ng u nhiên β , β<br />
<br />
a. ð i lư ng ng u nhiên Ui<br />
<br />
Vì<br />
<br />
∑ (Y − Yˆ )<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
1. Các ñ i lư ng ng u nhiên<br />
<br />
Ta có<br />
<br />
=<br />
<br />
σ<br />
<br />
Trong ñó<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
β<br />
<br />
1<br />
<br />
là phương sai c a<br />
<br />
ˆ<br />
β1<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
σ βˆ là phương sai c a β 2<br />
2<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
1. Các ñ i lư ng ng u nhiên<br />
V i<br />
<br />
2<br />
σ βˆ =<br />
1<br />
<br />
∑X<br />
n(∑ X − nX<br />
<br />
2<br />
σ βˆ =<br />
2<br />
<br />
2<br />
i<br />
<br />
2<br />
i<br />
<br />
∑X<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
se( β1 ) = σ βˆ<br />
<br />
2<br />
<br />
)<br />
<br />
σ2 ≈<br />
<br />
σ<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
i<br />
<br />
− nX 2<br />
<br />
≈<br />
<br />
1. Các ñ i lư ng ng u nhiên<br />
<br />
∑X<br />
n ( ∑ X − nX<br />
2<br />
i<br />
<br />
2<br />
i<br />
<br />
∑X<br />
<br />
ñ l ch chu n c a<br />
ñ l ch chu n c a<br />
<br />
2<br />
<br />
)<br />
<br />
ˆ<br />
σ<br />
2<br />
i<br />
<br />
− nX 2<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
Vì : β1 ≈ N ( β1 , σ βˆ )<br />
ˆ<br />
β 2 ≈ N ( β 2 , σ 2ˆ )<br />
1<br />
<br />
β2<br />
<br />
2<br />
<br />
ˆ<br />
β1<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
se( β 2 ) = σ βˆ<br />
<br />
2<br />
<br />
ˆ<br />
σ2<br />
<br />
ˆ<br />
β2<br />
<br />
ˆ<br />
β1 − β1<br />
≈ N (0,1)<br />
ˆ<br />
se( β1 )<br />
<br />
Nên :<br />
<br />
ˆ<br />
β2 − β2<br />
≈ N (0,1)<br />
ˆ<br />
se( β 2 )<br />
<br />
Nhưng do σ ư c lư ng b ng σ 2 d n ñ n<br />
ˆ<br />
2<br />
<br />
ˆ<br />
β1 − β1<br />
≈ T (n − 2)<br />
ˆ<br />
se( β1 )<br />
ˆ<br />
β2 − β2<br />
≈ T (n − 2)<br />
ˆ<br />
se( β 2 )<br />
<br />
V i T(n-2) là phân ph i TStudent v i b c t do (n-2)<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
ð th phân ph i c a th ng kê t<br />
<br />
2. Các kho ng tin c y<br />
a. Kho ng tin c y c a β2<br />
<br />
f(t)<br />
<br />
ˆ<br />
β − β2<br />
Ta có t = 2<br />
≈ T (n − 2)<br />
ˆ<br />
se( β 2 )<br />
Gi s ta mu n xây d ng m t kho ng giá tr<br />
c a β2 v i ñ tin c y (1-α) .<br />
Ví d (1-α) = 95% hay 0,95<br />
<br />
α/2<br />
<br />
α/2<br />
-t<br />
<br />
t α/2<br />
<br />
α/2<br />
<br />
-4<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
-3<br />
<br />
-2<br />
<br />
-1<br />
<br />
0<br />
t<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
3<br />
<br />
4<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
2. Các kho ng tin c y<br />
<br />
2. Các kho ng tin c y<br />
<br />
a. Kho ng tin c y c a β2<br />
<br />
b. Kho ng tin c y c a β1<br />
<br />
ˆ<br />
<br />
β − β2<br />
≤ 2<br />
≤ tα = 1 − α<br />
ˆ<br />
2<br />
se( β 2 )<br />
<br />
<br />
<br />
P − tα<br />
<br />
2<br />
<br />
Nên kho ng tin c y c a β2 v i ñ tin c y 1-α là<br />
Vì<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ <br />
β 2 − t α × se ( β 2 ); β 2 + t α × se ( β 2 ) <br />
<br />
<br />
<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
tα<br />
<br />
V i<br />
<br />
2<br />
<br />
có ñư c khi tra b ng t-Student v i b c t<br />
<br />
Vì<br />
<br />
t=<br />
<br />
ˆ<br />
β1 − β1<br />
≈ T ( n − 2)<br />
ˆ<br />
se( β1 )<br />
<br />
L p lu n tương t , kho ng tin c y c a β1 v i ñ tin c y 1-α là<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ <br />
β 1 − t α × se ( β 1 ); β 1 + t α × se ( β 1 ) <br />
<br />
<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
Gi i thích ý nghĩa c a ñ tin c y (1- α), ví d (1- α) =95%?<br />
<br />
do (n-2), m c ý nghĩa α/2<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
Ví d áp d ng<br />
<br />
2. Các kho ng tin c y<br />
c. Kho ng tin c y c a σ2<br />
Vì<br />
<br />
ˆ<br />
σ 2là ư<br />
<br />
c lư ng c a<br />
<br />
σ 2và ngư<br />
<br />
i ta ch ng minh ñư c r ng<br />
<br />
ˆ<br />
σ 2 ( n − 2)<br />
≈ χ 2 ( n − 2)<br />
σ2<br />
Nên kho ng tin c y c a σ2 v i ñ tin c y 1-α là<br />
<br />
V i<br />
<br />
2<br />
χα<br />
<br />
<br />
ˆ2<br />
ˆ2<br />
( n − 2 ).σ ; ( n − 2 ).σ<br />
<br />
χ α2<br />
χ 12− α<br />
<br />
<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
có ñư c khi tra b ng χ2 v i b c t do (n-2), m c ý nghĩa α/2<br />
<br />
T s li u ñã cho c a ví d trư c , yêu c u tính kho ng<br />
tin c y c a β1, β2 và σ2 v i ñ tin c y 95%<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
Nh c l i v gi thi<br />
Trong th ng kê, gi<br />
ñư c g i là gi thi<br />
ñư c ký hi u là gi<br />
<br />
t H0<br />
thi t phát bi u c n ñư c ki m ñ nh<br />
t không ( ký hi u : H0). Gi thi t ñ i<br />
thi t H1<br />
Báo b H0<br />
<br />
Ch p nh n H0<br />
<br />
H0 sai<br />
<br />
ðúng<br />
<br />
Sai l m lo i II<br />
<br />
H0 ñúng<br />
<br />
Sai l m lo i I<br />
<br />
ðúng<br />
<br />
Ngư i ta thư ng ñ t gi thi t H0 sao cho sai l m lo i I là<br />
nghiêm tr ng ( nguy hi m) hơn sai l m lo i II<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
ð t α là kh năng m c sai l m lo i I<br />
⇒ α là m c ý nghĩa c a ki m ñ nh<br />
⇒ 1- α là ñ tin c y c a ki m ñ nh<br />
Chú ý<br />
Khi nói “ch p nh n gi thi t H0”, không có nghĩa<br />
H0 ñúng.<br />
L a ch n m c ý nghĩa α : α có th tùy ch n,<br />
thư ng ngư i ta ch n m c 1%, 5%, ho c 10%.<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
3. Ki m ñ nh gi thi t v h s h i quy<br />
Các gi thi<br />
Các gi<br />
Các gi<br />
Các gi<br />
<br />
tc<br />
thi<br />
thi<br />
thi<br />
<br />
n ki m ñ nh g m<br />
t v h s h i quy<br />
t v phương sai c a Ui<br />
t v s phù h p c a mô hình<br />
<br />
a. Ki m ñ nh gi thi t v β2<br />
<br />
Gi thi t 2 phía<br />
<br />
Ho:β2 = βo<br />
H1:β2 ≠ βo<br />
<br />
Các lo i gi thi t<br />
Gi thi t 2 phía , phía trái và phía ph i<br />
<br />
Gi thi t phía trái<br />
<br />
Ho:β2 = βo<br />
H1:β2 < βo<br />
<br />
Các cách ki m ñ nh cơ b n :<br />
o Phương pháp kho ng tin c y<br />
o Phương pháp giá tr t i h n<br />
o Phương pháp p-value ( dùng máy vi tính)<br />
<br />
Gi thi t phía ph i<br />
<br />
Ho:β2 = βo<br />
H1:β2 > βo<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
3. Ki m ñ nh gi thi t v h s h i quy<br />
a. Ki m ñ nh gi thi t v β2<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
3. Ki m ñ nh gi thi t v h s h i quy<br />
Mi n ch p nh n<br />
<br />
Mi n bác b<br />
<br />
Phương pháp kho ng tin c y<br />
Bư c 1 : L p kho ng tin c y c a β2<br />
Bư c 2 : N u β0 thu c kho ng tin c y thì ch p<br />
nh n H0. N u β0 không thu c kho ng tin c y thì<br />
bác b H0<br />
<br />
ñ tin c y là 1-α<br />
<br />
Mi n bác b<br />
<br />
Ki m ñ nh hai phía<br />
Mi n bác b<br />
<br />
Mi n ch p nh n<br />
Ki m ñ nh phía trái<br />
<br />
Mi n ch p nh n<br />
Ki m ñ nh phía ph i<br />
<br />
Mi n bác b<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
2. Ki m ñ nh gi thi t v h s h i quy<br />
a. Ki m ñ nh gi thi t v β2<br />
<br />
Phương pháp giá tr t i h n (ki m ñ nh t)<br />
ˆ<br />
β −β<br />
Bư c 1 : tính giá tr t i h n t = 2 ˆ 0<br />
se( β 2 )<br />
Bư c 2 : tra b ng t-Student v i b c t do (n-2) tìm tα/2<br />
Bư c 3 :<br />
N u -tα/2 ≤ t ≤ tα/2 : ch p nh n gi thi t H0<br />
N u t < -tα/2 ho c t > tα/2 : bác b gi thi t H0<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
2. Ki m ñ nh gi thi t v h s h i quy<br />
a. Ki m ñ nh gi thi t v β2<br />
<br />
Phương pháp p-value<br />
ˆ<br />
β 2 − β0<br />
ˆ<br />
se( β 2 )<br />
Bư c 2 : Tính p_value = P(|t| > |tα/2|)<br />
(t c là kh năng gi thi t H0 b bác b )<br />
Bư c 3 :<br />
N u p_value ≥ α : ch p nh n gi thi t H0<br />
N u p_value < α : bác b gi thi t H0<br />
<br />
Bư c 1 : tính giá tr t i h n t =<br />
<br />
SV t suy lu n ñi u ki n cho ki m ñ nh phía trái và ph i<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
2. Ki m ñ nh gi thi t v h s h i quy<br />
b. Ki m ñ nh gi thi t v β1<br />
<br />
Ho:β1 = βo<br />
H1:β1 ≠ βo<br />
<br />
V i ñ tin c y là 1-α<br />
<br />
Tương t ki m ñ nh gi thi t v β2 nhưng giá tr<br />
t i h n lúc này là<br />
<br />
t=<br />
<br />
ˆ<br />
β1 − β 0<br />
ˆ<br />
se( β1 )<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
<br />
2. Ki m ñ nh gi thi t v h s h i quy<br />
c. Ki m ñ nh gi thi t v σ2<br />
<br />
Ho:σ2 =σ02<br />
H1:σ2 ≠ σ02<br />
<br />
V i ñ tin c y là 1-α<br />
<br />
Bư c 1 : L p kho ng tin c y c a σ2<br />
Bư c 2 :<br />
• N u σ02 thu c kho ng tin c y thì ch p nh n H0.<br />
• N u σ02 không thu c kho ng tin c y thì bác b H0<br />
<br />
III. Ki M ð NH MÔ HÌNH H I QUY<br />
Ví d áp d ng<br />
<br />
4. Ki m ñ nh s phù h p c a mô hình<br />
<br />
T s li u ñã cho c a ví d trư c , yêu c u ki m ñ nh các<br />
gi thi t sau<br />
a)<br />
<br />
Ho:β2 = 0<br />
H1:β2 ≠ 0<br />
<br />
V i ñ tin c y là 95%<br />
<br />
b)<br />
<br />
Ho:β1 = 0<br />
H1:β1 ≠ 0<br />
<br />
V i ñ tin c y là 95%<br />
<br />
c)<br />
<br />
Ho:σ2 =16<br />
H1:σ2 ≠ 16<br />
<br />
V i ñ tin c y là 95%<br />
<br />
K m ñ nh gi thi t<br />
Ho:R2 = 0 V i ñ tin c y là 1- α<br />
H1:R2 ≠ 0<br />
Phương pháp ki m ñ nh F<br />
R 2 ( n − 2)<br />
Bư c 1 : tính F =<br />
(1 − R 2 )<br />
Bư c 2 : Tra b ng tìm F(1,n-2), m c ý nghĩa là α<br />
Bư c 3 : N u F>F(1,n-2) , bác b H0<br />
N u F≤F(1,n-2) , ch p nh n H0<br />
<br />
Câu h i<br />
<br />
Vi c ki m ñ nh gi thi t<br />
<br />
Ví d áp d ng<br />
Ho:β2 = 0<br />
H1:β2 ≠ 0<br />
<br />
ñ tin c y là (1-α)<br />
<br />
có ý nghĩa như th nào?<br />
<br />
Vi c ki m ñ nh gi thi t<br />
<br />
Ho:R2 = 0<br />
H1:R2 ≠ 0<br />
<br />
ñ tin c y là (1-α)<br />
<br />
có ý nghĩa như th nào?<br />
<br />
5. ðánh giá k t qu h i quy<br />
D u c a các h s h i qui ư c lư ng ñư c phù h p<br />
v i lý thuy t hay tiên nghi m không.<br />
Các h s h i qui ư c lư ng ñư c có ý nghĩa v<br />
m t th ng kê hay không ?<br />
M c ñ phù h p c a mô hình (R2) và mô hình có<br />
th c s phù h p?<br />
Ki m tra xem mô hình có th a mãn các gi thi t<br />
c a mô hình h i qui tuy n tính c ñi n hay không.<br />
<br />
T s li u ñã cho c a ví d trư c , yêu c u ki m ñ nh s<br />
phù h p c a mô hình v i ñ tin c y 95%<br />
<br />