I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
1. Hàm h i quy t ng th (PRF)<br />
<br />
Chương 3<br />
<br />
H I QUY TUY N TÍNH<br />
B I<br />
<br />
Yi = β 1 + β 2 X 2 i + β 3 X 3 i + U i<br />
Trong ñó<br />
•Y là bi n ph thu c<br />
•X2,X3 là các bi n ñ c l p<br />
•X2i, X3i là giá tr th c t c a X2, X3<br />
•Ui là các sai s ng u nhiên<br />
V y ý nghĩa c a β1, β2, β3 là gì ?<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
2. Các gi thi t c a mô hình<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
3.<br />
<br />
Ư c lư ng các tham s<br />
Chúng ta s d ng phương pháp bình phương<br />
nh nh t OLS<br />
<br />
Các X2i, X3i cho trư c và không ng u nhiên<br />
Giá tr trung bình c a ñ i lư ng ng u nhiêu Ui b ng 0,<br />
Phương sai c a Ui không thay ñ i<br />
<br />
PRF : Yi = β 1 + β 2 X 2 i + β 3 X 3 i + U i<br />
Hàm h i quy m u tương ng s là :<br />
<br />
Không có s tương quan gi a các Ui<br />
Không có s tương quan (c ng tuy n) gi a X2 và X3<br />
<br />
ˆ ˆ<br />
ˆ<br />
SRF : Yi = β1 + β 2 X 2i + β 3 X 3i + ei<br />
Hay:<br />
<br />
Không có s tương quan gi a các Ui và X2,X3<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
<br />
ˆ ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ei = Yi − Yi = Yi − β1 − β2 X 2i − β3 X 3i<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
<br />
∑<br />
<br />
e i2 =<br />
<br />
∑ (Y<br />
<br />
i<br />
<br />
)<br />
<br />
2<br />
<br />
→ min<br />
<br />
Như v y , công th c tính c a các tham s như sau :<br />
<br />
x3i = X 3i − X 3<br />
<br />
x2 i = X 2 i − X 2<br />
<br />
(∑ y x )(∑ x )− (∑ x x )(∑ y x )<br />
(∑ x )(∑ x )− (∑ x x )<br />
(∑ y x )(∑ x ) − (∑ x x )(∑ y x )<br />
=<br />
(∑ x )(∑ x ) − (∑ x x )<br />
<br />
ˆ<br />
β2 =<br />
<br />
ñư c ch n sao cho<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
− β 1 − β 2 X 2 i − β 3 X 3i<br />
<br />
yi = Yi − Y<br />
<br />
Ký hi u:<br />
<br />
Theo nguyên lý c a phương pháp OLS thì các tham s<br />
<br />
βˆ 1 , βˆ 2 , βˆ 3<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
Yi = β 1 + β 2 X 2 i + β 3 X 3 i<br />
<br />
ˆ<br />
β3<br />
<br />
2<br />
3i<br />
<br />
i 2i<br />
<br />
2<br />
2i<br />
<br />
2 i 3i<br />
<br />
2<br />
3i<br />
<br />
2<br />
2i<br />
<br />
i 3i<br />
<br />
2<br />
2i<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
β1 = Y − β 2 X 2 − β 3 X 3<br />
<br />
i 3i<br />
<br />
2<br />
<br />
2 i 3i<br />
<br />
2 i 3i<br />
<br />
2<br />
3i<br />
<br />
i 2i<br />
<br />
2<br />
<br />
2 i 3i<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
<br />
Ngư i ta ch ng minh ñư c<br />
<br />
Ví d minh ho<br />
<br />
∑x<br />
<br />
2<br />
= ∑ X 2 i − n( X 2 )<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
2i<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
3i<br />
<br />
∑ y = ∑Y<br />
2<br />
i<br />
<br />
∑x<br />
<br />
B ng dư i ñây cho các s li u v doanh s bán (Y),<br />
chi phí chào hàng (X2) và chi phí qu ng cáo (X3) c a<br />
m t công ty<br />
<br />
= ∑ X 32i − n(X 3 )<br />
<br />
∑x<br />
<br />
i<br />
<br />
2<br />
<br />
− n (Y )<br />
<br />
2<br />
<br />
Hãy ư c lư ng hàm h i quy tuy n tính c a doanh s<br />
bán theo chi phí chào hàng và chi phí qu ng cáo<br />
<br />
x = ∑ X 2 i X 3i − n X 2 X 3<br />
<br />
2 i 3i<br />
<br />
∑yx<br />
∑yx<br />
<br />
i 2i<br />
<br />
= ∑ Yi X 2i − nY X 2<br />
<br />
i 3i<br />
<br />
= ∑ Yi X 3i − nY X 3<br />
<br />
Doanh s bán Yi<br />
(trñ)<br />
1270<br />
<br />
Chi phí chào<br />
hàng X2<br />
100<br />
<br />
Chi phí qu ng<br />
cáo X3<br />
180<br />
<br />
1490<br />
1060<br />
<br />
106<br />
60<br />
<br />
248<br />
190<br />
<br />
1626<br />
1020<br />
1800<br />
<br />
160<br />
70<br />
170<br />
<br />
240<br />
150<br />
260<br />
<br />
1610<br />
1280<br />
<br />
140<br />
120<br />
<br />
250<br />
160<br />
<br />
1390<br />
1440<br />
<br />
116<br />
120<br />
<br />
170<br />
230<br />
<br />
1590<br />
1380<br />
<br />
140<br />
150<br />
<br />
220<br />
150<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
Gi i T s li u trên, ta tính ñư c các t ng như sau :<br />
<br />
∑ Y = 16956<br />
∑ X = 188192<br />
X = 1452<br />
∑<br />
∑ X X = 303608<br />
∑ X = 2448<br />
∑ X = 518504<br />
Y = 1413<br />
∑ Y = 24549576<br />
X = 121<br />
∑ Y X = 3542360<br />
X = 204<br />
∑ Y X = 2128740<br />
2<br />
2i<br />
<br />
i<br />
<br />
2i<br />
<br />
3i<br />
<br />
2i<br />
<br />
3i<br />
<br />
2<br />
3i<br />
<br />
2<br />
<br />
i<br />
<br />
i<br />
<br />
3i<br />
<br />
2<br />
<br />
i<br />
<br />
2i<br />
<br />
3<br />
<br />
Có th dùng Excel ñ tính toán các s li u này, như sau<br />
<br />
Yi<br />
<br />
X2i<br />
<br />
X3i<br />
<br />
X2i2<br />
<br />
X3i2<br />
<br />
X2iYi<br />
<br />
X3iYi<br />
<br />
1270<br />
<br />
100<br />
<br />
180<br />
<br />
10000<br />
<br />
32400<br />
<br />
1612900<br />
<br />
18000<br />
<br />
127000<br />
<br />
228600<br />
<br />
1490<br />
<br />
106<br />
<br />
248<br />
<br />
11236<br />
<br />
61504<br />
<br />
2220100<br />
<br />
26288<br />
<br />
157940<br />
<br />
369520<br />
<br />
1060<br />
<br />
60<br />
<br />
190<br />
<br />
3600<br />
<br />
36100<br />
<br />
1123600<br />
<br />
11400<br />
<br />
63600<br />
<br />
201400<br />
<br />
1626<br />
<br />
160<br />
<br />
240<br />
<br />
25600<br />
<br />
57600<br />
<br />
2643876<br />
<br />
38400<br />
<br />
260160<br />
<br />
390240<br />
<br />
1020<br />
<br />
70<br />
<br />
150<br />
<br />
4900<br />
<br />
22500<br />
<br />
1040400<br />
<br />
10500<br />
<br />
71400<br />
<br />
153000<br />
<br />
1800<br />
<br />
170<br />
<br />
260<br />
<br />
28900<br />
<br />
67600<br />
<br />
3240000<br />
<br />
44200<br />
<br />
306000<br />
<br />
468000<br />
<br />
1610<br />
<br />
140<br />
<br />
250<br />
<br />
19600<br />
<br />
62500<br />
<br />
2592100<br />
<br />
35000<br />
<br />
225400<br />
<br />
402500<br />
<br />
1280<br />
<br />
120<br />
<br />
160<br />
<br />
14400<br />
<br />
25600<br />
<br />
1638400<br />
<br />
19200<br />
<br />
153600<br />
<br />
204800<br />
<br />
1390<br />
<br />
116<br />
<br />
170<br />
<br />
13456<br />
<br />
28900<br />
<br />
1932100<br />
<br />
19720<br />
<br />
161240<br />
<br />
236300<br />
<br />
1440<br />
<br />
120<br />
<br />
230<br />
<br />
14400<br />
<br />
52900<br />
<br />
2073600<br />
<br />
27600<br />
<br />
172800<br />
<br />
331200<br />
<br />
1590<br />
<br />
140<br />
<br />
220<br />
<br />
19600<br />
<br />
48400<br />
<br />
2528100<br />
<br />
30800<br />
<br />
222600<br />
<br />
349800<br />
<br />
1380<br />
<br />
150<br />
<br />
150<br />
<br />
22500<br />
<br />
22500<br />
<br />
1904400<br />
<br />
22500<br />
<br />
207000<br />
<br />
207000<br />
<br />
16956 1452 2448 188192<br />
1413<br />
<br />
121<br />
<br />
Yi2<br />
<br />
X2iX3i<br />
<br />
518504 24549576 303608 2128740 3542360<br />
<br />
204<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
<br />
∑y<br />
∑x<br />
∑x<br />
∑yx<br />
∑yx<br />
∑x x<br />
<br />
2<br />
i<br />
<br />
2<br />
2i<br />
2<br />
3i<br />
<br />
i 2i<br />
i 3i<br />
<br />
2 i 3i<br />
<br />
= ∑ Yi 2 − n(Y ) = 590748<br />
2<br />
<br />
2<br />
= ∑ X 2i − n(X 2 ) = 12500<br />
2<br />
<br />
= ∑ X 32i − n(X 3 ) = 19112<br />
2<br />
<br />
= ∑ Yi X 2i − nY X 2 = 77064<br />
= ∑ Yi X 3i − nY X 3 = 83336<br />
<br />
= ∑ X 2i X 3i − nX 2 X 3 = 7400<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
4.<br />
<br />
H s xác ñ nh c a mô hình<br />
<br />
TSS =<br />
<br />
∑ (Y<br />
<br />
−Y ) =<br />
2<br />
<br />
i<br />
<br />
∑Y<br />
<br />
2<br />
i<br />
<br />
K t qu c a ví d trên ch y b ng Eviews như sau :<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
4.<br />
<br />
− nY<br />
<br />
2<br />
<br />
ð i v i mô hình h i quy b i , ngư i ta tính<br />
R2 có hi u ch nh như sau :<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ESS = β 2 ∑ yi x2i + β 3 ∑ yi x3i<br />
<br />
R 2 = 1 − (1 − R 2 )<br />
<br />
RSS = TSS − ESS<br />
R2 =<br />
<br />
H s xác ñ nh c a mô hình<br />
<br />
ESS<br />
TSS<br />
<br />
n −1<br />
n−k<br />
k là s tham s trong<br />
mô hình<br />
<br />
Vì sao khi thêm bi n vào mô hình thì R2 s tăng lên?<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
4.<br />
<br />
H s xác ñ nh c a mô hình<br />
R<br />
<br />
2<br />
<br />
có các ñ c ñi m sau :<br />
Khi k>1 thì<br />
<br />
R 2 có th<br />
<br />
R 2 ≤ R2 ≤ 1<br />
âm, và khi nó âm, coi như b ng 0<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
4.<br />
<br />
H s xác ñ nh c a mô hình<br />
Ví d : Tính h s xác ñ nh c a mô hình h i quy<br />
theo s li u c a ví d trư c<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
4.<br />
<br />
H s xác ñ nh c a mô hình<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
5.<br />
<br />
K t qu c a ví d trên ch y b ng Eviews như sau :<br />
<br />
Phương sai c a h s h i quy<br />
<br />
Phương sai c a các tham s h i quy ñư c tính theo các công th c sau:<br />
2<br />
2<br />
1 X 2 x2 + X3 ∑x2i − 2X2 X3 ∑x2i x3i <br />
2<br />
ˆ 2 + 2 ∑ 3i<br />
<br />
σβˆ1 = σ<br />
2<br />
2<br />
2<br />
n<br />
x2i ∑x3i − (∑x2i x3i )<br />
<br />
∑<br />
<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
se( β1 ) = σ βˆ<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
<br />
Phương sai c a h s h i quy<br />
<br />
4.<br />
<br />
σ<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
β<br />
<br />
<br />
<br />
∑ x32i<br />
ˆ<br />
<br />
=σ <br />
2<br />
2<br />
2<br />
∑ x2i ∑ x3i − (∑ x2i x3i ) <br />
<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
se( β 2 ) = σ βˆ<br />
<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
5.<br />
2<br />
σ βˆ<br />
<br />
Phương sai c a h s h i quy<br />
<br />
3<br />
<br />
<br />
<br />
∑ x 22i<br />
ˆ2<br />
<br />
=σ<br />
2<br />
2<br />
2<br />
∑ x 2 i ∑ x 3 i − (∑ x 2 i x 3 i ) <br />
<br />
<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
6.<br />
<br />
Kho ng tin c y c a các h s h i quy<br />
Kho ng tin c y c a β 1 V i ñ tin c y là 1-α<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ <br />
β 1 − t α × se ( β 1 ); β 1 + t α × se ( β 1 ) <br />
<br />
<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
Kho ng tin c y c a β<br />
<br />
2<br />
ˆ<br />
se( β 3 ) = σ βˆ<br />
<br />
3<br />
<br />
V i<br />
<br />
RSS<br />
ˆ<br />
σ =<br />
n−3<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
V i ñ tin c y là 1-α<br />
<br />
ˆ<br />
<br />
ˆ<br />
β 2 − t α × se ( βˆ 2 ); β 2 + t α × se ( βˆ 2 ) <br />
<br />
<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
6.<br />
<br />
Kho ng tin c y c a các h s h i quy<br />
Kho ng tin c y c a β<br />
<br />
3<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
6.<br />
<br />
Kho ng tin c y c a các h s h i quy<br />
Ví d : Tính kho ng tin c y c a β2 và β3 mô hình h i<br />
quy theo s li u c a ví d trư c v i ñ tin c y 95%<br />
<br />
V i ñ tin c y là 1-α<br />
<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ<br />
ˆ <br />
β 3 − t α × se ( β 3 ); β 3 + t α × se ( β 3 ) <br />
<br />
<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
Lưu ý khi tra b ng T-Student, trong trư ng<br />
h p hàm h i quy 3 bi n thì b c t do là (n-3)<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
6.<br />
<br />
Kho ng tin c y c a các h s h i quy<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
7.<br />
<br />
K t qu c a ví d trên ch y b ng Eviews như sau :<br />
<br />
Ki m ñ nh gi thi t<br />
a)<br />
<br />
Ki m ñ nh gi thi t v β1, β2 β3<br />
Ho:βi= βo<br />
ð tin c y là 1-α<br />
H1:βi≠ βo<br />
Bư c 1 : L p kho ng tin c y<br />
Bư c 2 : N u β0 thu c kho ng tin c y<br />
thì ch p nh n Ho. N u β0 không thu c<br />
kho ng tin c y thì bác b Ho<br />
<br />
I. MÔ HÌNH H I QUY TUY N TÍNH 3 Bi N<br />
7.<br />
<br />
Ki m ñ nh gi thi t<br />
a)<br />
<br />
Ki m ñ nh gi thi t v β1, β2 β3<br />
Ví d : (theo s li u trư c), yêu c u<br />
ki m ñ nh các gi thi t<br />
Ho:β2= 0<br />
H1:β2≠ 0<br />
V i ñ tin c y 95%<br />
<br />
Ho:β3= 0<br />
H1:β3≠ 0<br />
<br />