Đề án Tốt nghiệp: Nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025-2030

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:69

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025-2030" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng hiệu quả cai nghiện ma túy và trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025 - 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp: Nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025-2030

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN CÔNG BỀN NÂNG CAO HIỆU QUẢ CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH, GIAI ĐOẠN 2025 – 2030 ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH – THÁNG 7/2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN CÔNG BỀN NÂNG CAO HIỆU QUẢ CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH, GIAI ĐOẠN 2025 – 2030 ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. HOÀNG THỊ CƯỜNG TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 7/2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án về “Nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025 – 2030” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn của TS. Hoàng Thị Cường. Tất cả nội dung, số liệu được phân tích và làm rõ trong đề án là do cá nhân tôi tìm hiểu, phân tích một cách khách quan, có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. TÁC GIẢ Trần Công Bền
LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến TS. Hoàng Thị Cường, người đã hướng dẫn tôi rất tận tình và trách nhiệm trong suốt thời gian xây dựng đề án, giúp tôi có thể hoàn thành đề án một cách tốt nhất. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Quý thầy, cô của Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy, truyền đạt cho tôi nhiều kiến thức hay và chia sẻ nhiều kinh nghiệm, kỹ năng có ích trong quá trình học tập, xây dựng đề án và cả trong công tác. Đặc biệt, tôi xin cảm ơn Quý thầy, cô ở Ban Quản lý đào tạo của Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi cũng như các bạn học viên khác trong suốt thời gian học thạc sĩ. Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến đội ngũ công chức, viên chức ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đang phụ trách thực hiện công tác cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, nhất là đồng nghiệp của tôi đang công tác tại Phòng Phòng, chống tệ nạn xã hội và Bình đẳng giới thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Tây Ninh đã hỗ trợ giúp tôi cung cấp các thông tin, số liệu về công tác cai nghiện ma túy, cũng như chia sẻ những kiến thức thực tế trong quá trình công tác để tôi có thêm những hiểu biết, học hỏi được nhiều kinh nghiệm. Cảm ơn Ban Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Tây Ninh đã tạo điều kiện để tôi tiếp cận làm việc và thu thập được những thông tin thực tế tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Tây Ninh. Tôi xin trân trọng cảm ơn! TÁC GIẢ Trần Công Bền
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Số thứ tự Chữ viết tắt Nguyên nghĩa 1 QLNN Quản lý nhà nước 2 UBND Ủy ban nhân dân 3 CSCNMT Cơ sở cai nghiện ma túy 4 LĐTBXH Lao động – Thương binh và Xã hội 5 CBCC Cán bộ, công chức
DANH MỤC BIỂU 1. Biểu 1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy 2. Biểu 2. Biểu thống kê số liệu cai nghiện tại gia đình, tại cộng đồng 3. Biểu 3. Biểu thống kê số người cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện ma túy
MỤC LỤC TRANG BÌA PHỤ LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BIỂU MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Lý do xây dựng đề án ........................................................................................ 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ....................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án .................................................... 4 4. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án........................................................................ 4 5. Phương pháp nghiên cứu của đề án .................................................................. 5 6. Hiệu quả của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn ....................................... 6 7. Kết cấu của đề án ............................................................................................... 6 Chương 1................................................................................................................ 7 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ CAI NGHIỆN MA TÚY ........... 7 1.1. Khái niệm cai nghiện ma túy và một số khái niệm liên quan ....................... 7 1.1.1. Khái niệm về ma túy ................................................................................... 7 1.1.2. Khái niệm về người nghiện ma túy............................................................. 7 1.1.3. Khái niệm về cai nghiện ma túy ................................................................. 8 1.1.4. Khái niệm về phòng, chống tái nghiện ma túy ........................................... 9 1.2. Một số tiêu chí đánh giá hiệu quả cai nghiện ma túy .................................... 9 1.2.1. Tỷ lệ hoàn thành chương trình cai nghiện ................................................. 9 1.2.2. Tỷ lệ tái nghiện ma túy ............................................................................. 10 1.2.3. Chi phí và hiệu quả chi phí tổ chức cai nghiện ma túy ............................ 11 1.2.4. Người hoàn thành cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng thành công......... 11 1.2.5. Tiêu chí thay đổi tích cực về mặt xã hội ................................................... 13
1.3. Trách nhiệm quản lý nhà nước trong nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy .............................................................................................................................. 15 1.3.1. Ban hành và tổ chức thực hiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy................................................................ 15 1.3.2. Tổ chức bộ máy, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực thực hiện công tác quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy................................................................ 16 1.3.3. Tổ chức quản lý, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng đối với người sau cai nghiện ma túy ....................................................................................................... 18 1.3.4. Tổ chức tuyên truyền hệ thống pháp luật, chính sách về cai nghiện ma túy .............................................................................................................................. 20 1.3.5. Thanh tra, kiểm tra hoạt động quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy .. 21 Chương 2.............................................................................................................. 23 THỰC TRẠNG CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH .............................................................................................................................. 23 2.1. Tình hình người nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây ninh ....................... 23 2.2. Thực trạng hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh.......... 24 2.2.1. Về hiệu quả cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, tại cộng đồng ..... 24 2.2.2. Về hiệu quả cai nghiện ma túy tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Tây Ninh .............................................................................................................................. 27 2.3. Thực trạng trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh................................................................................................ 32 2.3.1. Ban hành và tổ chức thực hiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy................................................................ 32 2.3.2. Tổ chức bộ máy, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực thực hiện công tác quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy................................................................ 34 2.3.3. Tổ chức quản lý, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng đối với người sau cai nghiện ma túy ....................................................................................................... 36
2.3.4. Tổ chức tuyên truyền hệ thống pháp luật, chính sách về cai nghiện ma túy .............................................................................................................................. 37 2.3.5. Thanh tra, kiểm tra hoạt động quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy .. 39 Chương 3.............................................................................................................. 41 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH ....................................................................................... 41 3.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức cai nghiện ma túy ............................ 41 3.1.1. Phát triển mạng lưới cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng ........ 41 3.1.2. Nâng cao chất lượng cai nghiện, đầu tư cơ sở vật chất tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh................................................................................................ 42 3.2. Giải pháp nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy . 44 3.2.1. Ban hành văn bản, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện công tác cai nghiện ma túy tại các cấp ..................................................................................... 44 3.2.2. Nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác phòng, chống và cai nghiện ma túy ................................................................ 44 3.2.3. Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền về phòng, chống và cai nghiện ma túy ................................................................................................................... 45 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra ................................................. 45 3.2.5. Tăng cường quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn, tổ chức cai nghiện bằng các hình thức phù hợp ............................. 46 3.2.6. Nâng cao quản lý, hỗ trợ người sau cai nghiện ma túy tại nơi cư trú ..... 46 3.3. Kinh phí thực hiện ........................................................................................ 47 3.4. Tổ chức thực hiện ......................................................................................... 47 3.4.1. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội ..................................................... 47 3.4.2. Công an tỉnh ............................................................................................. 48 3.4.3. Sở Y tế ....................................................................................................... 49 3.4.4. Sở Tài chính ............................................................................................. 49 3.4.5. UBND các huyện, thị xã, thành phố......................................................... 50
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 51 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Phụ lục 1 Phụ lục 2
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Tệ nạn ma túy đang là hiểm họa của các quốc gia, dân tộc trên toàn thế giới, hiện nay, với tình hình kinh tế - chính trị thế giới và trong khu vực có nhiều biến động, nhất là những tác động tiêu cực sau đại dịch COVID-19 đã làm tăng sự phức tạp của tình hình tệ nạn ma túy trong khu vực. Đặc biệt, nghiện ma túy là một trong những loại tệ nạn đáng quan tâm nhất, là hiểm họa của các quốc gia, dân tộc trên toàn thế giới vì nó thu hút số thanh, thiếu niên sa ngã vào con đường nghiện ngập ngày một tăng, gây tác hại cho sức khoẻ, làm suy thoái nòi giống, phẩm giá con người, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia. Có thể nói nghiện ma túy là đồng hành với tội phạm vì nó là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh tội phạm, các tệ nạn xã hội và là một trong những con đường ngắn nhất dẫn tới lây nhiễm HIV/AIDS. Nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy nói chung, công tác cai nghiện ma túy nói riêng, tạo môi trường lành mạnh, an ninh, an toàn góp phần phát triển kinh tế - xã hội; Ngày 30/3/2021, tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Phòng, chống ma túy (Luật số 73/2021/QH14), có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2022. Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống ma túy trong tình hình mới và đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Trong những năm qua, công tác cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh đã được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, hiện còn đang gặp rất nhiều khó khăn và thách thức. tình trạng người nghiện ma túy tăng theo từng năm; công tác rà soát, cập nhật tình hình người nghiện chưa chặt chẽ; nhận thức của người dân về tác hại và công tác phòng, chống, cai nghiện ma túy chưa đồng đều, công tác tuyên truyền chưa được đầu tư đúng mức về kinh phí và cán bộ chuyên trách, chủ yếu kiêm nhiệm; công tác cai nghiện ma túy tại Cơ sở cai nghiện ma túy còn một số khó khăn, cơ sở vật chất vẫn chưa hoàn thiện, đội ngũ cán bộ, nhân viên còn thiếu và
2 hạn chế về năng lực chuyên môn; công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng hiệu quả thấp, số lượt người tự bỏ cai nghiện bằng phương pháp thay thế Methadone cao; kinh phí hỗ trợ cho công tác cai nghiện ma túy còn hạn chế, không có cơ sở dữ liệu về cai nghiện ma túy phục vụ cho công tác quản lý người nghiện. Để tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ, nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trong giai đoạn tới, kéo giảm số người nghiện, người tái nghiện ma túy. Cần phải làm tốt công tác cai nghiện ma túy và quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh, đồng thời kế thừa phát huy những kết quả đã đạt được, xây dựng lộ trình phù hợp và các giải pháp đồng bộ để hướng đến thực hiện công tác cai nghiện ma túy có hiệu quả. Vì vậy, việc xây dựng đề án “Nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025 - 2030“ là yêu cầu cấp thiết, khách quan đối với thực tiễn hiện nay. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Tìm hiểu các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài này cho thấy các nhà nghiên cứu đã tiếp cận với nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, các công trình khoa học này nghiên cứu mang nặng tính lý thuyết và các giải pháp chưa thật sự giải quyết được từng vấn đề cụ thể, không mang tính ứng dụng cao trong thực tiễn, đặc biệt là đối với hiệu quả công tác cai nghiện ma túy hiện nay trên địa bàn tỉnh Tây Ninh dưới góc độ quản lý công ứng dụng. Luận án “Quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy ở Việt Nam trong thời kỳ hội nhập” của tác giả Phan Thị Mỹ Hạnh (2016) đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy ở Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy ở Việt Nam trong tình hình mới. Luận văn “ Quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Hoàng Tuân (2020), đã làm rõ khái niệm QLNN về cai nghiện ma túy; chỉ rõ được đặc điểm, nội dung, vai trò QLNN đối với hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc; phân tích thực trạng QLNN đối với hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh để đánh giá
3 về những kết quả đạt được, chỉ ra những tồn tại hạn chế và nguyên nhân; trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp bảo đảm tính khả thi nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả QLNN đối với hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài cấp Bộ 2001 “Các giải pháp tạo việc làm cho người nghiện ma túy, người mại dâm sau khi được chữa trị phục hồi” do Nguyễn Văn Minh (2002) làm chủ nhiệm. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng những người sau cai nghiện ma túy tái nghiện là do không có việc làm ổn định, cho dù người sau cai nghiện có quyết tâm không để tái nghiện nhưng yếu tố chính là do thiếu sự quan tâm của gia đình cùng với đó là bị lôi kéo từ bạn nghiện. Trên cơ sở đó, tác giả đã đưa ra các mô hình, giải pháp để tạo được việc làm cho người nghiện ma túy, giúp họ có công việc ổn định cải thiện cuộc sống, tránh tình trạng tái nghiện. Luận văn “Hành vi lệch chuẩn của vị thành niên tại các trường, trung tâm cai nghiện trực thuộc Lực lượng Thanh niên Xung phong thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Văn Viên (2012) đã xác định hành vi lệch lạc chuẩn mực của học viên cai nghiện, luận giải nguyên nhân để đề ra những giải pháp giáo dục phù hợp với nhận thức và hành vi của học viên cai nghiện. Có giá trị tham khảo để vận dụng vào thực tiễn quản lí, giáo dục tại các cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc. Tác giả Phan Thị Mai Hương (2005) với nghiên cứu “Thanh niên nghiện ma túy nhân cách và hoàn cảnh xã hội” đã tiếp cận với người nghiện ma túy là thanh niên dưới giác độ tâm lý học. Tác giả đã chỉ ra được tầm quan trọng của gia đình, người thân của người nghiện ma túy ảnh hưởng đến tính cách, lối ống và tình trạng nghiện của các thanh niên nghiện ma túy, cánh quan tâm, quản lý của gia đình đối với con. Tác giả cho rằng việc ngăn các thanh niên nghiện ma túy và việc cai nghiện ma túy phải kết hợp giữa biện pháp tâm lý học hành vi và tri thức. Kết quả nghiên cứu đã góp phần ngăn ngừa việc lạm dụng ma túy ở thanh thiếu niên. Luận văn “Quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh” của tác giả Mai Bá Quân (2023) đã tập trung nghiên cứu, phân tích các vấn đề một cách khoa học; tác giả đã mạnh dạn đề xuất các nhóm giải pháp hoàn thiện QLNN về cai nghiện ma túy tại tỉnh Tây Ninh nói riêng và trên cả nước nói chung
4 góp phần giải quyết được những yếu kém, bất cập trong công tác QLNN về cai nghiện ma túy. Các đề tài, công trình nghiên cứu trên đều mang lại nhiều giá trị về mặt lý luận cũng như thực tiễn trong công tác cai nghiện ma túy, song đối với những phạm vi và cấp độ nghiên cứu khác nhau sẽ có những đặc điểm khác nhau, cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào thật sự mang lại tính ứng dụng cao trong thực tiễn để nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong giao đoạn mới. Vì vậy, cần có một đề án ứng dụng đưa ra các chỉ tiêu, giải pháp, nguồn lực thực hiện cụ thể, nhằm nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn 05 năm tới, để có thể vận dụng trong thực tiễn và làm tài liệu tham khảo. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề án 3.1. Đối tượng nghiên cứu Hiệu quả cai nghiện ma túy và trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Tại tỉnh Tây Ninh. - Về thời gian: Trong thời gian 2,5 năm (từ tháng 01 năm 2022 đến tháng 6 năm 2024). - Về nội dung: Trong phạm vi nghiên cứu, đề án tập trung nghiên cứu dưới gốc độ quản lý công về hiệu quả cai nghiện ma túy và trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 4.1. Mục tiêu của đề án Trên cơ sở phân tích thực trạng hiệu quả cai nghiện ma túy và trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025 - 2030. 4.2. Nhiệm vụ của đề án Để đạt được những mục đích trên, đề án tập trung thực hiện những nhiệm vụ sau:
5 Một là, hệ thống hóa cơ sở khoa học về hiệu quả cai nghiện ma túy và trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy. Làm rõ khái niệm về cai nghiện ma túy và một số khái niệm liên quan; chỉ ra các tiêu chí để đánh giá hiệu quả cai nghiện ma túy, trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy Hai là, phân tích thực trạng hiệu quả cai nghiện ma túy và trách nhiệm quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn hiện nay; trên cơ sở đó đánh giá khách quan về những kết quả đạt được cũng như chỉ ra những hạn chế và trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy. Ba là, đề xuất các nhóm giải pháp, lộ trình và nguồn lực thực hiện nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2025 - 2030. 5. Phương pháp nghiên cứu của đề án 5.1. Phương pháp luận Đề án nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin về duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ trương, đường lối và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam; chính sách, pháp luật của Nhà nước trong hoạt động quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy. 5.2. Phương pháp nghiên cứu 5.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu Nghiên cứu tài liệu, văn bản, báo cáo, các nghiên cứu khoa học có liên quan đến đề tài đã được công bố trên các ấn phẩm và các báo cáo khoa học, các văn bản về chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước để tiếp thu có chọn lọc các thành quả nghiên cứu trước đó về những vấn đề có liên quan đến đề án. 5.2.2. Phương pháp thống kê Trên cơ sở thu thập các số liệu có liên quan đến đối tượng của đề án, từ đó phân tích các số liệu để tìm ra quy luật khách quan trong sự vận động của đối tượng nghiên cứu. Sử dụng các số liệu từ các báo cáo được sử dụng trong Chương 2 của đề án.
6 5.2.3. Phương pháp tổng hợp, phân tích Phương pháp tổng hợp là phương pháp liên quan kết những mặt, những bộ phận, những mối quan hệ thông tin từ các lý thuyết đã thu thập được thành một chỉnh thể để tạo ra một hệ thống lý thuyết mới đầy đủ và sâu sắc về chủ đề nghiên cứu. Phương pháp phân tích lý thuyết thành những mặt, những bộ phận, những mối quan hệ theo lịch sử thời gian để nhận thức, phát hiện và khai thác các khía cạnh khác nhau của lý thuyết từ đó chọn lọc những thông tin cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu. Được sử dụng trong Chương 1, Chương 2 của đề án nhằm phân tích, tổng hợp những dữ liệu thu thập được làm cơ sở lý luận cho nghiên cứu đề án, từ đó xây dựng cách tiếp cận toàn diện, khách quan những nội dung nghiên cứu. 6. Hiệu quả của đề án có thể ứng dụng trong thực tiễn - Ý nghĩa lý luận: Kết quả của đề án có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các công trình nghiên cứu, làm tài liệu học tập. - Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả của đề án, nếu được ứng dụng trong thực tiễn sẽ giúp nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh nói riêng và cả nước nói chung. 7. Kết cấu của đề án Ngoài Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu của đề án có 03 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận về hiệu quả cai nghiện ma túy Chương 2: Thực trạng cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Tây Ninh.
7 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ CAI NGHIỆN MA TÚY 1.1. Khái niệm cai nghiện ma túy và một số khái niệm liên quan 1.1.1. Khái niệm về ma túy Theo Luật Phòng, chống ma túy của Việt Nam tại Điều 2 đã đưa ra một số định nghĩa về ma túy hoặc có liên quan đến khái niệm ma túy như sau: - “Chất ma túy là chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành”.[13] - Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng. - Chất hướng thần là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với người sử dụng. Từ cách tiếp cận trên, có thể quan niệm ma túy là chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc nhân tạo khi xâm nhập vào cơ thể con người có tác dụng làm thay đổi có hại về tâm lý, ý thức, sức khỏe và trí tuệ, làm cho người sử dụng lệ thuộc vào chúng và gây nên những tổn thương cho cá nhân hay cộng đồng. 1.1.2. Khái niệm về người nghiện ma túy Khoản 12, Điều 2 Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 quy định: “Người nghiện ma túy là người sử dụng chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này”. [13] Người nghiện ma túy có thể hiểu là người sử dụng chất ma túy, các tiền chất có khả năng gây nghiện và bị phụ thuộc vào chất đó, nếu không được sử dụng ma túy thì sẽ ảnh hưởng tới tâm trí và hành vi của cá nhân đó. Muốn thoát khỏi sự phụ thuộc đó, cần có sự hỗ trợ, giúp đỡ của người thân, bạn bè và xã hội. Theo Thông tư 05/2022/TT-UBDT quy định người nghiện ma túy là người thường xuyên sử dụng ma túy tới mức tình trạng cơ thể bị phụ thuộc vào các chất gây nghiện như hêrôin, côcain, moocphin, cần xa, thuốc phiện hoặc dưới bất kỳ
8 dạng nào khác (bạch phiến, thuốc lắc...). Người nghiện ma túy thường bị rối loạn về tâm lý, thể chất và nhân cách, rất khó từ bỏ ma túy và dễ bị tái nghiện ma túy. 1.1.3. Khái niệm về cai nghiện ma túy Theo khoản 13 Điều 2 Luật Phòng, chống ma túy 2021 quy định: “Cai nghiện ma túy là quá trình thực hiện các hoạt động hỗ trợ về y tế, tâm lý, xã hội, giúp người nghiện ma túy dừng sử dụng chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, phục hồi thể chất, tinh thần, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi để chấm dứt việc sử dụng trái phép các chất này”.[13] Theo Điều 28 Luật Phòng, chống ma túy 2021 quy định: “Biện pháp cai nghiện ma túy bao gồm: cai nghiện ma túy tự nguyện và cai nghiện ma túy bắt buộc. Biện pháp cai nghiện ma túy tự nguyện được thực hiện tại gia đình, cộng đồng hoặc tại cơ sở cai nghiện ma túy; biện pháp cai nghiện ma túy bắt buộc được thực hiện tại cơ sở cai nghiện ma túy công lập”. [13] Theo Nghị định số 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 của Chính phủ đã nêu ra 05 bước của quy trình cai nghiện ma túy gồm: - Bước 1: Tiếp nhận, phân loại: Cơ sở cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy sẽ tiếp nhận người nghiện, thu thập thông tin từ đó xây dựng kế hoạch, liệu trình điều trị nghiện - Bước 2: Điều trị cắt cơn, giải độc, điều trị rối loạn tâm thần, điều trị các bệnh lý khác: Cơ sở cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy sẽ xây dựng phác đồ điều trị nghiện, tư vấn tâm lý đối với người nghiện trước khi điều trị cắt cơn, giải độc. Thực hiện phác đồ điều trị theo các quy định, hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế. Kết hợp sử dụng thuốc với các biện pháp tâm lý và các biện pháp vật lý trị liệu phục hồi chức năng; kết hợp điều trị cắt cơn, giải độc với điều trị rối loạn tâm thần và các bệnh cơ hội khác. - Bước 3. Giáo dục, tư vấn phục hồi hành vi, nhân cách: Tổ chức dạy văn hóa, đồng thời tổ chức các hoạt động vui chơi, thể thao, giải trí nhằm điều trị tâm lý và thể chất cho người cai nghiện.
9 - Bước 4: Lao động trị liệu, học nghề: Tổ chức các hoạt động lao động trị liệu nhằm giúp người cai nghiện cải thiện về sức khỏe thể chất, tâm trí, giúp người cai nghiện nhận thức được giá trị của lao động. Tổ chức các hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề theo nhu cầu của người cai nghiện để khi tái hòa nhập cộng đồng có thể tìm được việc làm ổn định cuộc sống. - Bước 5: Chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng: Cơ sở cung câp dịch vụ cai nghiện sẽ đánh giá kết quả thực hiện chương trình điều trị nghiện, đồng thời tư vấn và hướng dẫn người cai nghiện xây dựng kế hoạch phòng, chống tại nghiện khi tái hòa nhập cộng đồng, lựa chọn việc làm phù hợp, ổn định cuộc sống. 1.1.4. Khái niệm về phòng, chống tái nghiện ma túy Theo khoản 6 Điều 3 Nghị định số 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Luật xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy quy định: “Tái nghiện là trường hợp người đã hoàn thành cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc hoặc kết thúc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế có hành vi sử dụng ma túy trái phép, được cơ quan có thẩm quyền xác định là nghiện ma túy”.[4] Làm tốt công tác cai nghiện và phòng, chống tái nghiện góp phần quan trọng giảm nhu cầu sử dụng ma túy và ngăn ngừa, đẩy lùi lây nhiễm các bệnh xã hội ở người nghiện qua đó tiết kiệm về kinh tế, tăng năng suất lao động xã hội, ổn định đời sống của người nghiện và bảo đảm an toàn xã hội. 1.2. Một số tiêu chí đánh giá hiệu quả cai nghiện ma túy 1.2.1. Tỷ lệ hoàn thành chương trình cai nghiện Tỷ lệ hoàn thành chương trình cai nghiện là một chỉ số thống kê dùng để đo lường mức độ thành công của một chương trình cai nghiện đối với người cai nghiện. Cụ thể, tỷ lệ này tính toán phần trăm người tham gia chương trình hoàn tất toàn bộ quá trình cai nghiện, từ khi bắt đầu đến khi kết thúc và đạt được mục tiêu phục hồi, chẳng hạn như không tái nghiện hay cải thiện về mặt sức khỏe và tâm lý.
10 Để tính tỷ lệ này, có thể sử dụng công thức tính như sau: (số người hoàn thành chương trình cai nghiện/ tổng số người tham gia cai nghiện) x 100 Nếu tỷ lệ hoàn thành cai nghiện ma túy đạt mức từ 95% trở lên (người cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình cộng đồng, người điều trị nghiện bằng thuốc thay thế Methadone, người cai nghiện tại CSCNMT) có thể đánh giá thực hiện điều trị và quản lý cai nghiện hiệu quả và ngược lại dưới 95% thì công tác điều trị, theo dõi, quản lý người cai nghiện chưa hiệu quả. 1.2.2. Tỷ lệ tái nghiện ma túy Tỷ lệ tái nghiện ma túy là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá sự thành công của quá trình cai nghiện. Đó là một chỉ số dùng để đo lường tỉ lệ người từng nghiện ma túy và đã điều trị hoặc tham gia các chương trình cai nghiện, nhưng lại quay lại sử dụng ma túy sau một khoảng thời gian nhất định. Tỷ lệ này thường được tính trong một khoảng thời gian cụ thể (ví dụ: 6 tháng, 01 năm đối với người hoàn thành cai nghiện ma túy tự nguyện và 02 năm đối với người hoàn thành cai nghiện ma túy bắt buộc) sau khi người đó hoàn thành quá trình cai nghiện hoặc điều trị. Tỷ lệ tái nghiện phản ánh hiệu quả của các chương trình điều trị nghiện và hỗ trợ sau cai nghiện. Nguyên nhân của tái nghiện có thể bao gồm: - Áp lực xã hội: Môi trường xung quanh, bạn bè hoặc gia đình có thể tác động tiêu cực, khiến người nghiện quay lại thói quen cũ. - Thiếu hỗ trợ tâm lý: Việc điều trị ma túy không chỉ là loại bỏ thuốc ra khỏi cơ thể, mà còn cần sự hỗ trợ tâm lý liên tục để tránh rơi vào cám dỗ. - Các yếu tố tâm lý: Những người nghiện ma túy có thể sử dụng ma túy để đối phó với căng thẳng, trầm cảm hoặc những vấn đề tâm lý khác. - Chế độ điều trị không phù hợp: Nếu chương trình cai nghiện không phù hợp với nhu cầu cụ thể của người bệnh, việc tái nghiện có thể xảy ra. Để giảm tỷ lệ tái nghiện, các chương trình cai nghiện hiện nay thường kết hợp nhiều phương pháp điều trị, bao gồm liệu pháp tâm lý, hỗ trợ cộng đồng, chăm