Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích và đánh giá thực trạng, chỉ ra những thành công, hạn chế và các nguyên nhân của hạn chế về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, đồng thời đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm thực hiện đề án để hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI VƯƠNG THỊ HUYỀN TRANG QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Đề án tốt nghiệp thạc sĩ Hà Nội, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI VƯƠNG THỊ HUYỀN TRANG QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Đề đề án tốt nghiệp thạc sĩ Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thu Hiền Hà Nội, 2024
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 1. Lý do lựa chọn đề án............................................................................................ 1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án .......................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi của đề án .......................................................................... 2 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án ......................................................... 3 5. Kết cấu đề án........................................................................................................ 5 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP CỦA CƠ QUAN QUẢN LÝ THUẾ CẤP HUYỆN.................... 6 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp................................ 6 1.1.1. Các khái niệm có liên quan đến quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp ....... 6 1.1.2. Nguyên tắc và mục tiêu của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ....... 8 1.1.3. Nội dung của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện ...................................................................................................... 9 1.1.4. Các tiêu chí đánh giá kết quả quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ... 11 1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ....... 11 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp .......................... 13 1.2.1. Kinh nghiệm quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của một số địa phương ................................................................................................................ 13 1.2.2. Bài học rút ra cho quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội ........................ 15 1.3. Cơ sở pháp lý về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ............................. 16 1.3.1. Các chủ trương, chính sách chung của Nhà nước về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp .............................................................................................. 16 1.3.2. Các chủ trương, chính sách của thành phố Hà Nội về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp .............................................................................................. 17 PHẦN 2: NỘI DUNG QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........................ 19 2.1. Khái quát về Chi cục Thuế quận Bắc Từ Liêm .............................................. 19 2.1.1. Giới thiệu về về Chi cục Thuế quận Bắc Từ Liêm .................................. 19 2.1.2. Kết quả hoạt động của Chi cục Thuế quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021- 2023 .................................................................................................................... 21 2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội......................................................... 23 2.2. Thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội ........................................................................................ 30 2.2.1. Quản lý đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ................................ 30 2.2.2. Quản lý kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp ........................................... 34 2.2.3. Quản lý nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ................................................. 38
2.2.4. Xử lý vi phạm trong quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp ....................... 40 2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội ............................................................ 43 2.3.1. Những kết quả đạt được ........................................................................... 43 2.3.2. Những hạn chế .......................................................................................... 44 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ............................................................. 45 2.4. Các giải pháp hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội ................................................................... 47 2.4.1. Hoàn thiện quản lý đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp .............. 47 2.4.2. Hoàn thiện quản lý kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp ......................... 49 2.4.3. Hoàn thiện quản lý nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ............................... 50 2.4.4. Tăng cường xử lý vi phạm trong quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp ... 50 PHẦN 3: CÁC ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ ................................................................. 53 3.1. Đề xuất tổ chức thực hiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đến năm 2030 .................................................... 53 3.1.1. Bối cảnh thực hiện .................................................................................... 53 3.1.2. Phân công trách nhiệm thực hiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội ......................................................... 54 3.2. Kiến nghị về điều kiện thực hiện các giải pháp .............................................. 55 3.2.1. Điều kiện về con người ............................................................................ 55 3.2.2. Điều kiện về cơ sở vật chất ...................................................................... 56 3.2.3. Một số điều kiện khác .............................................................................. 57 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 58 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 01 PHỤ LỤC 02
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin và số liệu nêu ra trong đề án là kết quả nghiên cứu nghiêm túc, độc lập của bản thân tác giả trên cơ sở tìm hiểu, khảo sát và nghiên cứu các tài liệu khoa học, dữ liệu của quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Đề án đảm bảo tính khách quan, trung thực và khoa học. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu trong bài đề án thạc sỹ của mình. Hà Nội, ngày 20 tháng 8 năm 2024 Tác giả Vương Thị Huyền Trang
ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm sâu sắc, chân thành, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các cơ quan và cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành đề án này. Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể Quý thầy, cô giáo và các cán bộ viên chức Viện Đào tạo sau Đại học, Trường Đại học Thương mại đã giúp đỡ tôi về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Hiền người trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tận tình tôi trong suốt thời gian nghiên cứu để hoàn thành đề án này. Tôi xin chân thành cảm ơn Chi cục Thuế quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi thu thập dữ liệu cho đề án này. Cuối cùng, xin cảm ơn các bạn cùng lớp đã góp ý giúp tôi trong quá trình thực hiện đề án này. Xin chân thành cảm ơn!
iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Từ viết đầy đủ 1 BTC Bộ Tài chính 2 CNTT Công nghệ thông tin 3 CSDL Cơ sở dữ liệu 4 DN Doanh nghiệp 5 ĐTNT Đối tượng nộp thuế 6 GTGT Giá trị gia tăng 7 HSKT Hồ sơ khai thuế 8 HĐND Hội đồng nhân dân 9 MST Mã số thuế 10 NNT Người nộp thuế 11 NQD Ngoài quốc doanh 12 NSNN Ngân sách nhà nước 13 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 12 TCT Tổng cục thuế 13 TNDN Thu nhập doanh nghiệp 14 TNCN Thu nhập cá nhân 15 UBND Ủy ban nhân dân
iv DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ Danh mục bảng Bảng 2.1. Kết quả thu thuế của Chi cục Thuế quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023 ................................................................................................................................... 22 Bảng 2.7. Số lượng doanh nghiệp nộp thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023 ........................................................................... 31 Bảng 2.8. Số lượng cấp mã số thuế thu nhập doanh nghiệp mới trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023................................................................................... 32 Bảng 2.9. Số lượng doanh nghiệp giải thể, phá sản, bỏ trốn và tạm nghỉ kinh doanh trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023............................................... 33 Bảng 2.10. Tình hình nộp hồ sơ khai thuế TNDN của Chi Cục Thuế quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023 ........................................................................................ 34 Bảng 2.11. Kết quả khảo sát doanh nghiệp về công tác kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023 ................................... 36 Bảng 2.12. Tình hình nợ đọng thuế TNDN trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023.................................................................................................................. 39 Bảng 2.13. Kết quả khảo sát doanh nghiệp về công tác quản lý nộp thuế thu nhập doanh nghiệp quận Bắc Từ Liêm trên địa bàn giai đoạn 2021-2023 ........................ 40 Bảng 2.14. Kết quả kiểm tra hồ sơ khai thuế tại Chi cục Thuế quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023 ......................................................................................................... 41 Bảng 2.15. Bảng tổng hợp kết quả giám sát việc tuân thủ pháp luật về thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023 ............... 42 Bảng 2.16. Kết quả khảo sát doanh nghiệp về công tác xử lý vi phạm trong quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023 . 42 Bảng 2.2. Cơ cấu cán bộ quản lý, công chức theo giới tính, độ tuổi giai đoạn 2021- 2023 ..........................................................................................................................xiv Bảng 2.3. Cơ cấu cán bộ quản lý, công chức theo thâm thiên công tác giai đoạn 2021- 2023 ........................................................................................................................... xv Bảng 2.4. Cơ cấu cán bộ quản lý, công chức theo chức năng nhiệm vụ công tác giai đoạn 2021-2023 ......................................................................................................... xv Bảng 2.5. Cơ cấu cán bộ quản lý, công chức theo trình độ chuyên môn giai đoạn 2021-2023.................................................................................................................xvi Bảng 2.6. Thống kê năng lực giải quyết công việc ................................................ xvii
v Danh mục hình, sơ đồ Hình 2.1. Bộ máy tổ chức của Chi cục Thuế quận Bắc Từ Liêm ............................. 20 Biểu đồ 2.1. Kết quả thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi Cục Thuế quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021 – 2023...................................................................................... 38
vi TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề tài “Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội” được thực hiện là có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cao. Thứ nhất, đề án đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện: Cơ sở lý luận về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện; Cơ sở thực tiễn về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện từ kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện tại một số địa phương và bài học rút ra cho quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội; cơ sở pháp lý về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp. Thứ hai, đề án đã khái quát về Chi Cục Thuế quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm. Từ đó, đề án phân tích thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2023. Qua đó, đánh giá những thành tựu đạt được và những hạn chế còn tồn tại trong quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Xuất phát từ những hạn chế, tác giả đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đến năm 2030. Thứ ba, tác giả đề xuất kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền một số nội dung để giúp cho công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đạt được kết quả tốt hơn nữa.
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề án Xây dựng đề án “Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội” có tính cấp thiết vì các lý do sau: Một là, xuất phát từ vai trò của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Nguồn thu từ thuế giúp chính quyền địa phương có đủ tài chính để đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng như đường sá, cầu cống, và các công trình công cộng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế. Thuế thu nhập doanh nghiệp còn giúp duy trì các dịch vụ công cộng quan trọng như giáo dục, y tế, và an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp còn giúp hạn chế tình trạng trốn thuế, tăng cường sự tuân thủ pháp luật, và tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Hai là, xuất phát từ những thay đổi trong chính sách của Nhà nước về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp. Trong thời gian qua, chính sách quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp luôn được Chính phủ, các Bộ, ngành và chính quyền các địa phương quan tâm và chú trọng. Các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đã được triển khai, tổ chức thực hiện như: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp số 32/2013/QH13 ngày 19/06/2013, Nghị định số 218/2013/NĐ-CP ngày 26/12/2013 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Thông tư số 96/2015/TT-BTC ngày 22/06/2015 hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật số 38/2019/QH14 ngày 13/06/2019 của Quốc hội về quản lý thuế,… Những thay đổi trong chính sách của Nhà nước về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp có tác động sâu rộng đến nền kinh tế và xã hội. Việc điều chỉnh mức thuế, áp dụng các biện pháp khuyến khích đầu tư, và cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp không chỉ giúp tăng nguồn thu cho ngân sách mà còn thúc đẩy môi trường kinh doanh lành mạnh. Ba là, xuất phát từ thực tiễn quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm. Trong những năm qua trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội số lượng các doanh nghiệp ngày càng gia tăng mạnh mẽ cả về số lượng lẫn quy mô hoạt động. Trong 3 năm gần đây, Chi cục luôn hoàn thành vượt nhiệm vụ thu NSNN và
2 tốc độ thu năm sau luôn cao hơn so với năm trước. Tốc độ tăng thu trung bình là 123,86%. Số thu ngân sách năm 2023 là 209,684 tỷ đồng, vượt 13,9% so với năm 2022. Thuế thu nhập doanh nghiệp chiếm một tỷ trọng không nhỏ trong tổng thu của Chi cục quản lý, xấp xỉ 8,3% trên tổng số thu. Do vậy, đây là nguồn thu quan trọng và ảnh hưởng tới biến động của nguồn thu ngân sách. Công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm còn nhiều hạn chế: các doanh nghiệp chưa phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp từ khi thành lập chiếm tỷ lệ cao, tình trạng sử dụng hóa đơn bất hợp pháp nhiều nhưng chưa có chế tài xử lý phù hợp để răn đe, tình trạng nợ đọng thuế còn kéo dài, các doanh nghiệp chưa tự giác nộp đúng và đủ số thuế vào ngân sách Nhà nước; ngoài ra công tác quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp còn hạn chế do những bất cập về chính sách, cơ chế và quy trình quản lý. Từ những lý do trên đây đặt ra yêu cầu đối với quận Bắc Từ Liêm là cần phải hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp để phù hợp với các yêu cầu đặt ra trong bối cảnh hiện nay và đạt hiệu quả cao hơn trong thu thuế thu nhập doanh nghiệp. Vì vậy, tôi chọn đề tài: “Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội” làm đề án tốt nghiệp thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án Mục tiêu của đề án Nghiên cứu đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Nhiệm vụ của đề án - Tổng quan làm rõ cơ sở xây dựng đề án quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện. - Phân tích và đánh giá thực trạng, chỉ ra những thành công, hạn chế và các nguyên nhân của hạn chế về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, đồng thời đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm thực hiện đề án để hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm. - Đề xuất các kiến nghị để tổ chức thực hiện đề án. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án Đối tượng nghiên cứu
3 Đối tượng nghiên cứu của đề án là các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Phạm vi của đề án - Về không gian: Đề án nghiên cứu quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại địa bàn quận Bắc Từ Liêm, trong đó tập trung vào quản lý các khoản thu thuế thu nhập doanh nghiệp thuộc thẩm quyền của Chi cục Thuế Bắc Từ Liêm. - Về thời gian: Phân tích thực trạng về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2021-2023, các giải pháp và kiến nghị cho đoạn từ năm 2024 đến năm 2030. - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ở các khía cạnh sau: (1) Quản lý đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (2) Quản lý kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp (3) Quản lý nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (4) Xử lý vi phạm trong quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 4.1. Quy trình thực hiện đề án Quy trình xây dựng đề án gồm 04 bước như sau: - Bước 1: Tổng quan tài liệu nghiên cứu và tìm hiểu thực tế tại địa bàn nghiên cứu để xác định tính cấp thiết, mục tiêu, đối tượng, phạm vi của đề án. - Bước 2: Xây dựng đề cương chi tiết của đề án và thông qua đề cương với giảng viên hướng dẫn. - Bước 3: Thu thập dữ liệu bổ sung, tổng hợp, phân tích dữ liệu và viết từng phần của đề án theo đề cương đã được duyệt. - Bước 4: Hoàn thiện đề án. 4.2. Phương pháp thực hiện đề án 4.2.1. Thu thập dữ liệu Thu thập dữ liệu thứ cấp Để xây dựng đề án, trước hết tác giả tiến hành thu thập các dữ liệu thứ cấp liên quan đến quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp bao gồm các dữ liệu để xác định cơ sở lý thuyết, cơ sở pháp lý và thực tiễn của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện. Cụ thể như sau: - Dữ liệu để xác định cơ sở lý thuyết: là các công trình nghiên cứu về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp như giáo trình, bài báo khoa học, đề tài khoa học,
4 sách chuyên khảo, sách tham khảo, luận án, đề án thạc sỹ... Các tài liệu này được tác giả thu thập từ thư viện Quốc Gia, thư viện của Trường Đại học Thương mại và một số trường Đại học khối ngành Kinh tế; từ các tạp chí khoa học, … - Dữ liệu để xác định cơ sở pháp lý của đề án: là các văn bản pháp lý, quy định của Nhà nước và thành phố Hà Nội về thu thuế thu nhập doanh nghiệp và quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp. Các dữ liệu này được tra cứu trên hệ thống các văn bản pháp quy của Nhà nước và thành phố Hà Nội. - Dữ liệu để xác định cơ sở thực tiễn và phân tích thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm: là các kế hoạch, chương trình công tác, các báo cáo thực hiện kế hoạch hàng năm về thu thuế thu nhập doanh nghiệp, số liệu thống kê của Chi cục Thuế Bắc Từ Liêm. Thu thập dữ liệu sơ cấp Thông tin sơ cấp là những thông tin được thu thập trực tiếp từ việc điều tra khảo sát thông qua phỏng vấn trực tiếp, phỏng vấn bằng bảng câu hỏi điều tra. Đối tượng điều tra: doanh nghiệp nộp thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm. Quy mô mẫu điều tra là 100 mẫu. Đề tài sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp và điều tra phỏng vấn theo bảng câu hỏi được xây dựng nhằm đạt được mục tiêu của đề tài. Phiếu điều tra được thiết kế gồm 2 phần: Phần 1: thu thập thông tin cá nhân của đối tượng điều tra. Phần 2: thu thập thông tin về đánh giá thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm. Thang đo của tất cả các biến quan sát xây dựng dựa trên thang đó Likert cấp độ 5 cấp độ. Thời gian khảo sát: tháng 8 năm 2024. 4.2.2. Xử lý dữ liệu Đối với thông tin thứ cấp, thông tin sơ cấp được tổng hợp lại bằng phần mềm Excel. Ngoài ra, tác giả sử dụng đồ thị, biểu đồ để miêu tả đặc điểm số lượng của đối tượng nghiên cứu, thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm theo thời gian nghiên cứu. Thông qua các đồ thị thống kê giúp mô tả được những đặc điểm cơ bản của hiện tượng một cách dễ dàng, nhanh chóng. 4.2.3. Phân tích dữ liệu và viết đề án - Phân tích thống kê mô tả và so sánh: phương pháp này được sử dụng để mô
5 tả thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm bằng các số liệu. Từ đó cho thấy xu hướng thay đổi trong các kết quả của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận. Các số liệu được mô tả dưới dạng bảng, biểu đồ thể hiện các giá trị tuyệt đối, các giá trị trung bình, tỷ lệ %... Phân tích suy luận: Phân tích suy luận được sử dụng để làm rõ tương quan giữa thực trạng quản lý và các kết quả của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm. Trong đó tác giả sử dụng chủ yếu kỹ thuật phân tích tương quan giữa các biến số và phân tích nguyên nhân – kết quả. Sử dụng phương pháp phân tích này sẽ giúp giải thích nguyên nhân của những tồn tại trong quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của quận Bắc Từ Liêm. 5. Kết cấu đề án Ngoài phần mục lục, danh mục các hình, các bảng, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, đề án gồm 3 phần chính như sau: Phần 1: Cơ sở xây dựng đề án quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện Phần 2: Nội dung quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội Phần 3: Các đề xuất, kiến nghị hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đến năm 2030
6 PHẦN 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP CỦA CƠ QUAN QUẢN LÝ THUẾ CẤP HUYỆN 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp 1.1.1. Các khái niệm có liên quan đến quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp Thuế thu nhập doanh nghiệp: Căn cứ Điều 3 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2008 (được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Luật sửa đổi các Luật về thuế năm 2019): “Thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế trực thu, đánh vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và thu nhập khác theo quy định của pháp luật”. Thu nhập chịu thuế: Căn cứ Điều 3 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2008 (được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Luật sửa đổi các Luật về thuế năm 2019) quy định thu nhập chịu thuế như sau: “Thu nhập chịu thuế bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và thu nhập khác”. Thu nhập khác bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng quyền góp vốn; thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản; thu nhập từ quyền sử dụng tài sản, quyền sở hữu tài sản, kể cả thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật; thu nhập từ chuyển nhượng, cho thuê, thanh lý tài sản, trong đó có các loại giấy tờ có giá; thu nhập từ lãi tiền gửi, cho vay vốn, bán ngoại tệ; khoản thu từ nợ khó đòi đã xoá nay đòi được; khoản thu từ nợ phải trả không xác định được chủ; khoản thu nhập từ kinh doanh của những năm trước bị bỏ sót và các khoản thu nhập khác. Tóm lại, thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế trực thu, thu trên kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh cuối cùng của doanh nghiệp. Đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là tất cả các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ có thu nhập đều phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (Nguyễn Thị Liên, 2011). Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp: Theo Nguyễn Thị Liên (2011), quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp là việc tổ chức, điều hành và giám sát của cơ quan thuế nhằm đảm bảo doanh nghiệp chấp hành đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện: “Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện là quá trình thực hiện các hoạt động kiểm soát, giám sát và tổ chức thu thuế từ các doanh nghiệp có nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) trên địa bàn huyện. Cơ
7 quan quản lý thuế cấp huyện chịu trách nhiệm triển khai và thực hiện chính sách thuế theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ và kịp thời nguồn thu thuế cho ngân sách nhà nước”(Lê Xuân Trường, 2010). Chủ thể quản lý bao gồm: - Chi cục Thuế cấp huyện: Đây là cơ quan chính chịu trách nhiệm trực tiếp quản lý việc thu thuế TNDN của các doanh nghiệp trong phạm vi địa bàn huyện. Chi cục Thuế có nhiệm vụ tổ chức các hoạt động thu thuế, hướng dẫn doanh nghiệp kê khai và nộp thuế đúng quy định pháp luật. - Cán bộ thuế chuyên trách: Cán bộ thuế tại Chi cục Thuế là những người thực hiện các nhiệm vụ cụ thể như kiểm tra, giám sát, theo dõi tình hình kê khai thuế của doanh nghiệp, đồng thời đưa ra các quyết định liên quan đến việc xử lý vi phạm về thuế, truy thu thuế còn thiếu, và hướng dẫn doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ thuế. - Các cơ quan phối hợp khác: Ngoài Chi cục Thuế, các cơ quan như chính quyền địa phương, ngân hàng (đối với việc thanh toán thuế qua ngân hàng), và các tổ chức tài chính khác cũng tham gia hỗ trợ công tác quản lý thuế TNDN bằng cách cung cấp thông tin liên quan hoặc hỗ trợ thu thuế. Đối tượng quản lý bao gồm: - Các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn huyện: + Doanh nghiệp tư nhân: Đây là các doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ, tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động kinh doanh của mình. + Công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH): Các công ty này có tư cách pháp nhân độc lập và trách nhiệm tài sản được giới hạn trong phạm vi vốn góp. + Công ty cổ phần: Là doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, hoạt động dựa trên việc huy động vốn từ các cổ đông. - Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI): Các công ty nước ngoài hoặc liên doanh với nước ngoài hoạt động trên địa bàn huyện cũng là đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. - Hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã: Các hợp tác xã có hoạt động sản xuất, kinh doanh và sinh lợi đều phải kê khai và nộp thuế TNDN theo quy định. - Chi nhánh, văn phòng đại diện của các doanh nghiệp: Các chi nhánh, văn phòng đại diện của doanh nghiệp hoạt động tại địa bàn huyện, dù không phải là trụ sở chính, cũng thuộc đối tượng quản lý thu thuế. Chi nhánh có hoạt động sản xuất, kinh doanh sinh lợi sẽ phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.
8 - Các tổ chức kinh tế khác: Ngoài các loại hình doanh nghiệp thông thường, các tổ chức kinh tế có hoạt động kinh doanh tạo ra lợi nhuận cũng thuộc đối tượng phải kê khai và nộp thuế TNDN. - Cơ sở kinh doanh hộ cá thể (nếu đủ điều kiện): Trong một số trường hợp, các hộ kinh doanh cá thể có quy mô lớn và doanh thu đạt mức quy định cũng sẽ được xếp vào đối tượng chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, mặc dù thường sẽ áp dụng mức thuế khoán dựa trên doanh thu. - Các tổ chức nước ngoài hoạt động tại Việt Nam không có tư cách pháp nhân: Các tổ chức này vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các khoản thu nhập phát sinh từ hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. 1.1.2. Nguyên tắc, mục tiêu và phân cấp quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp a) Nguyên tắc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp cần tuân thủ theo 03 nguyên tắc sau: Nguyên tắc thứ nhất, tất cả hoạt động quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp phải tuân thủ theo quy định pháp luật hiện hành. Điều này bao gồm việc áp dụng đúng các quy định về kê khai, nộp thuế, và xử lý vi phạm. Cơ quan quản lý thuế cấp huyện cần đảm bảo mọi quy trình được thực hiện theo quy định của pháp luật, đồng thời doanh nghiệp cũng phải tuân thủ đúng các nghĩa vụ thuế. Nguyên tắc thứ hai, quá trình quản lý thuế TNDN phải minh bạch, công khai, và dễ tiếp cận cho các doanh nghiệp. Cơ quan thuế phải cung cấp thông tin đầy đủ, rõ ràng về các quy trình kê khai, nộp thuế, và xử lý các vướng mắc liên quan. Doanh nghiệp cần được hỗ trợ và hướng dẫn thực hiện nghĩa vụ thuế một cách minh bạch để tránh những sai sót hoặc hiểu lầm không đáng có. Nguyên tắc thứ ba, tất cả các doanh nghiệp thuộc đối tượng quản lý thu thuế TNDN đều phải được đối xử công bằng, không phân biệt quy mô hay loại hình doanh nghiệp. Điều này giúp đảm bảo sự công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, góp phần duy trì niềm tin của doanh nghiệp vào hệ thống quản lý thuế. b) Mục tiêu của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp Thứ nhất, thu đúng, thu đủ và thu kịp thời. Việc thu thuế từ các doanh nghiệp phải chính xác theo quy định pháp luật, đảm bảo không thất thoát nguồn thu và doanh nghiệp nộp thuế đúng hạn. Việc này giúp tăng cường nguồn thu cho ngân sách nhà nước và đảm bảo sự ổn định tài chính cho các hoạt động công. Thứ hai, quản lý thuế TNDN cần đảm bảo các doanh nghiệp đều thực hiện nghĩa vụ thuế một cách công khai và minh bạch. Tất cả các doanh nghiệp, dù lớn hay
9 nhỏ, đều phải tuân thủ đúng quy định và được đối xử công bằng trong quá trình kê khai, nộp thuế và xử lý các vấn đề liên quan. Thứ ba, cơ quan thuế không chỉ có nhiệm vụ thu thuế mà còn hỗ trợ các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về quy trình, quy định thuế để họ thực hiện nghĩa vụ một cách dễ dàng và hiệu quả. Mục tiêu này hướng tới việc xây dựng một môi trường kinh doanh thuận lợi, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển bền vững, đồng thời đảm bảo nguồn thu cho nhà nước. Thứ tư, tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa tình trạng gian lận, trốn thuế của các doanh nghiệp. Cơ quan thuế cấp huyện cần xây dựng các cơ chế giám sát chặt chẽ, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm để đảm bảo sự tuân thủ của các doanh nghiệp và duy trì tính lành mạnh của môi trường kinh doanh. c. Phân cấp quản quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp Phân cấp quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp là việc phân chia trách nhiệm và quyền hạn giữa các cấp quản lý từ trung ương đến địa phương nhằm đảm bảo việc thu thuế hiệu quả, công bằng và phù hợp với thực tiễn kinh tế - xã hội. Trong hệ thống này, cơ quan thuế trung ương, như Tổng cục Thuế, chịu trách nhiệm xây dựng chính sách, ban hành các văn bản pháp luật, và thiết lập các quy trình, quy định chung về quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp. Các cơ quan thuế cấp dưới, như cục thuế tỉnh hoặc chi cục thuế quận, huyện, được giao nhiệm vụ triển khai thực hiện, giám sát việc nộp thuế, quản lý người nộp thuế, và xử lý các vấn đề phát sinh tại địa phương. Phân cấp quản lý tạo ra sự phân công rõ ràng, giúp cơ quan trung ương tập trung vào việc hoạch định chiến lược dài hạn và cải tiến hệ thống, trong khi các cơ quan cấp địa phương đảm nhận công việc thực thi, tiếp xúc trực tiếp với doanh nghiệp. Điều này cho phép hệ thống thuế đáp ứng tốt hơn các nhu cầu cụ thể của từng khu vực, từ đó tối ưu hóa nguồn thu ngân sách. Tuy nhiên, việc phân cấp cũng đặt ra yêu cầu cao về năng lực quản lý của các cơ quan thuế cấp địa phương, cũng như đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp để tránh trùng lặp hoặc bỏ sót nhiệm vụ. Trong thực tế, phân cấp quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp thường đi kèm với các công cụ hỗ trợ như hệ thống công nghệ thông tin, cơ chế kiểm tra, giám sát và đánh giá. Việc này không chỉ tăng cường minh bạch, mà còn giúp giảm bớt gánh nặng hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tuân thủ chính sách thuế và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 1.1.3. Nội dung của quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện
10 a. Quản lý đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp Trước hết, cơ quan thuế cần xác định rõ ràng các đối tượng nộp thuế TNDN, bao gồm doanh nghiệp thuộc mọi quy mô đang hoạt động trong phạm vi quản lý hành chính của huyện. Quá trình này đòi hỏi việc lập danh sách chi tiết các doanh nghiệp, theo dõi sát sao tình hình hoạt động kinh doanh và năng lực tài chính của từng doanh nghiệp để đảm bảo công tác thu thuế chính xác và công bằng. Cơ quan quản lý thuế cấp huyện cần thực hiện việc phân loại doanh nghiệp theo ngành nghề, quy mô và mức độ đóng góp thuế để áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả. Các đối tượng nộp thuế cần được thông báo kịp thời về các quy định, nghĩa vụ và quy trình kê khai thuế. Đồng thời, việc kiểm tra, giám sát các hoạt động kê khai và nộp thuế cần được tiến hành thường xuyên để ngăn chặn các hành vi gian lận, trốn thuế. Bên cạnh đó, cơ quan thuế cần thiết lập hệ thống hỗ trợ, tư vấn cho các doanh nghiệp để họ nắm bắt rõ các quy định thuế và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế. b. Quản lý kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp Cơ quan thuế chịu trách nhiệm hướng dẫn doanh nghiệp về quy trình kê khai, biểu mẫu và thời hạn nộp tờ khai thuế. Quá trình kê khai phải được thực hiện chính xác, minh bạch, đảm bảo thông tin tài chính được phản ánh trung thực và đầy đủ. Cơ quan thuế cấp huyện cũng tổ chức giám sát việc kê khai thuế của doanh nghiệp thông qua hệ thống quản lý dữ liệu điện tử và các đợt kiểm tra định kỳ. Đối với những trường hợp kê khai không chính xác hoặc chậm trễ, cơ quan thuế áp dụng biện pháp xử phạt theo quy định, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp điều chỉnh lại các sai sót. Ngoài ra, công tác quản lý kê khai còn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để kiểm soát và đối chiếu thông tin nhằm ngăn chặn các hành vi trốn thuế, gian lận thuế. Điều này góp phần nâng cao tính tuân thủ pháp luật và tối ưu hóa nguồn thu cho ngân sách nhà nước. c. Quản lý nộp thuế thu nhập doanh nghiệp Công tác quản lý nộp thuế thu nhập doanh nghiệp của cơ quan quản lý thuế cấp huyện đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn thu ngân sách và duy trì sự tuân thủ pháp luật thuế. Quá trình này bao gồm việc lập kế hoạch, hướng dẫn và giám sát doanh nghiệp trong việc khai báo, tính toán và nộp thuế theo đúng quy định. Cơ quan thuế thường xuyên thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách thuế mới, đồng thời cung cấp dịch vụ tư vấn, giải đáp thắc mắc cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, họ cũng tổ chức các đợt kiểm tra, thanh tra định kỳ để phát hiện và xử lý các hành vi gian lận, trốn thuế. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế đã