Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Hiệu quả sử dụng tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Hiệu quả sử dụng tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích đánh giá thực trạng từ đó đưa ra các đề xuất, kiến nghị giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội nhằm hạn chế thất thoát, lãng phí, phát huy tối đa nguồn lực từ TSC.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Hiệu quả sử dụng tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- BÙI THỊ HÀ PHƯƠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN CÔNG TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP TRONG LĨNH VỰC Y TẾ THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐỀ ÁN THẠC SĨ NGÀNH KẾ TOÁN CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội - Năm 2024
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- BÙI THỊ HÀ PHƯƠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN CÔNG TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP TRONG LĨNH VỰC Y TẾ THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 8340301 ĐỀ ÁN THẠC SĨ KẾ TOÁN CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HỒNG THÚY XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ XÁC NHẬN CỦA CTHĐ CHẤM HƯỚNG DẪN ĐỀ ÁN TS. NGUYỄN THỊ HỒNG THÚY TS. PHẠM MINH TUẤN Hà Nội - Năm 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Đề án: "Hiệu quả sử dụng tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội" là đề án nghiên cứu độc lập của tôi, với sự hướng dẫn tận tình của TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy. Các số liệu, kết quả nêu trong đề án là hoàn toàn trung thực và có nguồn góc rõ ràng./. Hà Nội, ngày …tháng… năm 2024 Tác giả Bùi Thị Hà Phương
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đến TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy, người đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi chỉ bảo cho tôi trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề án này. Tôi biết ơn và trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu, tôi đã tiếp thu được nhiều kiến thức bổ ích để vận dụng vào công việc hiện tại nhằm hoàn thiện và nâng cao năng lực trình độ. Tôi xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo Sở Tài chính Hà Nội, Sở Y tế Hà Nội và lãnh đạo các đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế của thành phố Hà Nội. Đặc biệt cảm ơn phòng Quản lý công sản của Sở Tài chính Hà Nội và phòng Kế hoạch tài chính của Sở Y tế Hà Nội đã tạo điều kiện cung cấp các tài liệu, số liệu liên quan đến đề tài. Cuối cùng, tôi xin dành lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và người thân đã hết lòng ủng hộ, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu để tôi có thể vượt qua mọi thách thức, khó khăn để hoàn thành mục tiêu của mình. Trong quá trình nghiên cứu, mặc dù tôi đã nỗ lực và cố gắng để nghiên cứu, tìm tòi hoàn thiện đề án, tuy nhiên đề án không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự đóng góp tận tình của Quý Thầy cô và các bạn. Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... i DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. ii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ .................................................................................... iii MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ, SỬ DỤNG TÀI SẢN CÔNG TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TRONG LĨNH VỰC Y TẾ ........................................................................................................7 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..........................................................................7 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới .............................................................................7 Về lĩnh vực tài sản công, có một số công trình của các tác giả nước ngoài đáng chú ý như sau: .......................................................................................................................7 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ...............................................................................7 1.1.3 Khoảng trống nghiên cứu ...................................................................................9 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý, sử dụng tài sản công của ĐVSN CL lĩnh vực y tế ......9 1.2.1. Đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế ...........................................................9 1.2.2 Tài sản công tại đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế.................................12 1.2.3. Quản lý, sử dụng TSC tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế ........................................16 1.2.4 Hiệu quả sử dụng TSC tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế .........................................26 1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý TSC tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế ...............29 1.3.1 Nhân tố bên ngoài ............................................................................................29 1.3.2 Nhân tố bên trong .............................................................................................30 1.4 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng TSC tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế .... 32 1.4.1 Tiêu chí đánh giá về hiệu quả quản lý TSC tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế. ........32 1.4.2 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng TSC: ..................................................34 1.5 Kinh nghiệm quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN lĩnh vực y tế thuộc trung ương quản lý .......................................................................................................................35 1.5.1 Tổng quan về quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN lĩnh vực y tế thuộc Trung ương quản lý. .............................................................................................................35
1.5.2 Những tồn tại, hạn chế trong quản lý, sử dụng tài sản công tại các ĐVSN CL thuộc Trung ương ......................................................................................................37 1.5.3. Những bài học kinh nghiệm cho việc quản lý tài sản công tại đơn vị SNCL lĩnh vực y tế của Hà Nội như sau: ....................................................................................40 Qua nghiên cứu công tác quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế do Trung ương quản lý, tác giả rút ra được một số bài học cần thực hiện trong quá trình quản lý TSC tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội như sau: ............40 Tiểu kết chương 1......................................................................................................41 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................42 2.1 Quy trình nghiên cứu ..........................................................................................42 2.2 Cách thức tiến hành nghiên cứu và phương pháp thu thập số liệu .....................43 2.2.1 Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp ..........................................................43 2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp: ..........................................................44 2.3. Phương pháp xử lý và phân tích thông tin, số liệu .............................................44 2.3.1 Phương pháp xử lý thông tin, số liệu ...............................................................44 2.3.2 Phương pháp phân tích thông tin, số liệu .........................................................44 Tiểu kết chương 2......................................................................................................46 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ, SỬ DỤNG TÀI SẢN CÔNG TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TRONG LĨNH VỰC Y TẾ THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................................................................................47 3.1. Khái quát về các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội ....................47 3.2. Thực trạng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội ...................50 3.2.1 Tình hình quản lý, sử dụng tài sản công năm 2020: ........................................52 3.2.2 Tình hình quản lý, sử dụng tài sản công năm 2021: ........................................52 3.2.3 Tình hình quản lý, sử dụng tài sản công năm 2022: ........................................53 3.2.4 Tình hình quản lý, sử dụng tài sản công năm 2023: ........................................54 3.2.5. Nhận xét chung ..............................................................................................55 3.3 Thực trạng công tác quản lý và hiệu quả sử dụng TSC tại các đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội.........................................................60
3.3.1 Việc ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công .......................................................................................................60 3.3.2 Quản lý quá trình hình thành tài sản công .......................................................62 3.3.3 Quản lý quá trình khai thác, sử dụng tài sản ....................................................66 3.3.4 Công tác rà soát, sắp xếp lại, xử lý tài sản công ..............................................72 3.3.5 Quản lý quá trình khấu hao, hao mòn, thu hồi, thanh lý, bán, điều chuyển, tiêu hủy tài sản..................................................................................................................73 3.3.6 Hiệu quả sử dụng tài sản tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội ..........75 3.3.7 Các tiêu chí định lượng đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản công .....................78 3.4 Đánh giá về thực trạng công tác quản lý tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội .....................................................80 3.4.1. Những ưu điểm................................................................................................80 3.4.2. Những tồn tại ...................................................................................................81 Tểu kết chương 3 .......................................................................................................86 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO QUẢN LÝ VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN CÔNG TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TRONG LĨNH VỰC Y TẾ THUỘC THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........................................................................87 4.1. Định hướng phát triển của ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội giai đoạn 2025-2028 .........................................................................................................87 4.1.1 Định hướng phát triển trong lĩnh vực y tế theo chủ trương của Đảng, Nhà nước. ..87 4.1.2 Định hướng phát triển các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc Thành phố.............89 4.1.3 Định hướng công tác quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội trong thời gian tới: ....................................................................92 4.2 Các giải pháp hoàn thiện chất lượng quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội ..........................................94 4.2.1 Tăng cường huy động vốn để đầu tư mua sắm TSC cho các ĐVSN CL lĩnh vực y tế. ........................................................................................................................94 4.2.2. Thực hiện nghiêm túc các quy định về quản lý, sử dụng tài sản công ...........95 4.2.3 Hoàn thiện các văn bản cụ thể hóa chính sách về quản lý, sử dụng tài sản công trong lĩnh vực y tế. ....................................................................................................97
4.2.4 Nâng cao chất lượng quản trị và hiệu quả xử lý tài sản công: .........................99 4.2.5. Đẩy mạnh công tác xã hội hoá trong lĩnh vực y tế tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. .................................................................................................102 4.2.6. Thay đổi nhận thức, nhất là nhận thức của người đứng đầu về quản lý, sử dụng TSC. ......................................................................................................................103 4.2.7 Thống kê, hệ thống hóa đầy đủ, chính xác thông tin, dữ liệu về tài sản công với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo, công khai tình hình quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công: .............................................104 4.2.8 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện quản lý, sử dụng TSC.........106 4.2.9 Tổ chức tổng kiểm kê, đánh giá lại tài sản công tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. .....................................................................................................106 4.3 Một số kiến nghị khác .......................................................................................107 4.3.1 Các Bộ ngành, Trung ương ............................................................................107 4.3.2. Đối với UBND thành phố Hà Nội. ................................................................108 Tiểu kết chương 4....................................................................................................109 KẾT LUẬN .............................................................................................................110 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................111 PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Cụm từ viết tắt Nguyên nghĩa BTC Bộ Tài chính HCSN Hành chính sự nghiệp TSC Tài sản công TSNN Tài sản nhà nước ĐVSN Đơn vị sự nghiệp NĐ Nghị định NSNN Ngân sách nhà nước CL Công lập TSCĐ Tài sản cố định TP Thành phố TT Thông tư TTYT Trung tâm Y tế UBND Ủy ban nhân dân i
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Bảng tổng hợp TSC tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế giai đoạn 2020-2023 .....51 Bảng 3.1 Tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô chuyên dùng .................................58 Bảng 3.2 Tổng hợp Đề án sử dụng TSC (giai đoạn 2020-2023) ..............................69 Bảng 3.3. Kết quả khảo sát công tác quản lý TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế ở TP Hà Nội..................................................................................................................76 Bảng 3.4. Thang đánh giá Likert được sử dụng trong đề án .....................................77 Bảng 3.5 Kết quả khảo sát hiệu quả sử dụng tài sản công: .......................................77 Bảng 3.6 Hệ số sử dụng tài sản .................................................................................79 Bảng 3.7. Tỷ lệ tài sản thanh lý, điều chuyển ...........................................................80 ii
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Thiết kế nghiên cứu .................................................................................42 Hình 3.1 Tỷ trọng về giá trị tài sản tại ĐVSN CL lĩnh vực y tế ...............................50 Hình 3.2 Tỷ trọng tổng TSC giai đoạn 2020-2023 ...................................................51 Hình 3.3 Tỷ trọng nguyên giá TSC qua từng năm ....................................................55 Hình 3.4: Sơ đồ Quy trình mua sắm tài sản bằng hình thức đầu thầu. .....................64 iii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, nơi tập trung đông dân cư với các mức thu nhập và điều kiện sống khác nhau. Nhu cầu của người dân về chất lượng dịch vụ công trong lĩnh vực y tế ngày càng cao. Để thực hiện hoạt động khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân, các cơ sở khám chữa bệnh cần phải có công cụ trong đó tài sản là công cụ vật chất không thể thiếu. Tài sản công là điều kiện vật chất thiết yếu phục vụ hoạt động của các cơ sở y tế, bao gồm nhà, đất thuộc trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, các phương tiện đi lại, máy móc, trang thiết bị phục vụ khám, chữa bệnh và công tác quản lý, điều hành (sau đây gọi là nhà, đất, xe ô tô và tài sản khác). Theo Hiến pháp năm 2013, Nhà nước là đại diện chủ sở hữu của mọi tài sản công, nhưng nhà nước giao các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc bộ máy của mình là chủ thể trực tiếp quản lý, sử dụng để thực hiện chức năng, nhiệm vụ được Nhà nước giao. Các đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSN CL) trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố (TP) Hà Nội được Nhà nước trang bị công cụ là tài sản công thông qua nhiều hình thức khác nhau: giao tài sản bằng hiện vật, giao quyền sử dụng đất, giao ngân sách cho đơn vị để đầu tư xây dựng, mua sắm tài sản; cho phép các đơn vị được sử dụng các nguồn thu được để lại và các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư, xây dựng, mua sắm tài sản để thực hiện hoạt động khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Theo dữ liệu từ Hệ thống quản lý tài sản công của Sở Tài chính Hà Nội đến thời điểm 31/12/2023 tại TP Hà Nội thì các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế là khối cơ quan nhà nước được giao quản lý, sử dụng tài sản nhà nước (nay là tài sản công) với tổng giá trị lớn nhất so với mặt bằng chung toàn TP; điều đó đòi hỏi việc quản lý, sử dụng tài sản công tại lĩnh vực này phải đạt hiệu quả cao vì đó là một trong những yếu tố quan trọng quyết định chất lượng của công tác y tế trong việc chăm sóc sức khỏe, tính mạng người dân. Trong điều kiện hoạt động bình thường, trước đại dịch Covid-19 bùng phát, từ thực tế cho thấy vẫn còn tình trạng tài sản tại đơn vị này thì không được sử dụng hết 1
công suất (như tài sản công tại một số trạm y tế xã/phường), trong khi một số đơn vị khác lại luôn trong tình trạng quá tải, không đủ máy móc, thiết bị, giường bệnh (tại các Bệnh viện trong nội thành Hà Nội) ... Tình trạng đầu tư, mua sắm tài sản là máy móc, trang thiết bị y tế phục vụ công tác khám chữa bệnh tại một số ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế của TP còn chưa phù hợp, chưa hiệu quả, gây lãng phí và vi phạm quy định của pháp luật. Theo quy định của pháp luật về TSC, việc đầu tư, mua sắm TSC tại các ĐVSN CL phải đảm bảo, tuân thủ tiêu chuẩn, định mức được cấp có thẩm quyền ban hành và trên cơ sở nhu cầu thực tiễn cũng như yêu cầu của nhiệm vụ được giao và phải đảm bảo nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả. Tuy nhiên, qua công tác thanh tra, kiểm tra đã phát hiện ra nhiều trường hợp sử dụng tài sản y tế chưa đúng tiêu chuẩn, định mức hoặc không phù hợp với công tác chuyên môn; nhiều máy móc, thiết bị mua về không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả. Điều này gây tình trạng lãnh phí kép trong đầu tư, mua sắm tài sản và cả trong quản lý tài sản vì dù không dùng hết công suất nhưng đơn vị vẫn phải bố trí nguồn kinh phí để duy trì, bảo dưỡng, sửa chữa tài sản. Tài sản công tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc TP có nhiều đặc thù khác biệt so với TSC tại các đơn vị khác. Các TSC này gắn liền với hoạt động khám chữa bệnh, được hình thành từ nhiều nguồn (như nguồn NSNN, nguồn vốn vay, vốn huy động, liên doanh, liên kết với các tổ chức cá nhân, nguồn cho tặng, viện trợ ...). Tài sản, cơ sở vật chất là điều kiện cần thiết để các đơn vị sự nghiệp công thực hiện nhiệm vụ chính trị do Nhà nước giao, song đây cũng là một nguồn lực tài chính quan trọng có thể khai thác để phát triển thêm các hoạt động dịch vụ sự nghiệp công phục vụ xã hội. Trên tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, của Chính phủ về đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính của các ĐVSN CL, với mục tiêu thúc đẩy các ĐVSN CL nói chung và ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế nói riêng phát triển nhanh, bền vững, tăng cường khả năng tự chủ ở mức cao hơn, nâng cao số lượng, chất lượng dịch vụ sự nghiệp công, đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của phát triển kinh tế xã hội. Câu hỏi đặt ra là: Quản lý, sử dụng, khai thác TSC tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội như thế nào để phát huy tối đa nguồn lực từ TSC để phát triển và nâng cao số 2
lượng, chất lượng hoạt động cung cấp dịch vụ công, từ đó phát triển nguồn thu giúp các đơn vị đẩy mạnh tự chủ trong thực hiện nhiệm vụ được giao; phát huy mọi khả năng để trở thành cơ sở cung cấp dịch vụ sự nghiệp công có uy tín, chất lượng nhằm nâng cao đời sống của nhân dân. Đây luôn là câu hỏi mang tính thời sự, đặt ra nhiệm vụ cầu tiếp tục tìm kiếm câu trả lời. Với ý nghĩa đó, tác giả thực hiện nghiên cứu đề tài: "Hiệu quả sử dụng tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội" làm đề tài Đề án thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1 Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở phân tích đánh giá thực trạng từ đó đưa ra các đề xuất, kiến nghị giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội nhằm hạn chế thất thoát, lãng phí, phát huy tối đa nguồn lực từ TSC. 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa các cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý và sử dụng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. - Phân tích thực trạng quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội giai đoạn 2020-2023; chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân của tồn tại, bất cập từ góc độ hiệu quả, hiệu lực của quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. - Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội trong thời gian tới. 2.3 Câu hỏi nghiên cứu Trong khuôn khổ Đề án này, tác giả sẽ tập trung giải quyết một số câu hỏi sau: Câu hỏi 1: Thực trạng quản lý và sử dụng TSC tại các ĐVSN lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội hiện nay còn tồn tại nhiều hạn chế? Nguyên nhân của những hạn chế đó có phải do yếu tố khách quan? Để đánh giá hiệu quả của việc quản lý và sử dụng TSC tại các đơn vị y tế có phải chỉ dựa trên tiêu chí hiệu quả về mặt kinh tế? 3
Câu hỏi 2: Giải pháp nào để nâng cao chất lượng quản lý và hiệu quả sử dụng TSC tại các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội? 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Do "quản lý" và "sử dụng" tài sản là hai mặt của một quá trình biện chứng, không thể tách rời. Đây là mối quan hệ qua lại, tác động lẫn nhau, ảnh hưởng và phụ thuộc vào nhau. Sự phối hợp hài hòa giữa chúng là chìa khóa để đảm bảo tài sản được sử dụng theo cách hiệu quả và bền vững nhất. Do vậy, đối tượng nghiên cứu của đề tài là việc quản lý, sử dụng tài sản tại các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. 3.2 Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Tài sản công có phạm vi rất rộng (theo Điều 4 Luật Quản lý, sử dụng TSC phân loại 07 nhóm TSC). Do vậy, đề án chỉ tập trung nghiên cứu hiệu quả sử dụng đối với 03 nhóm TSC là: (i) Nhà, đất; (ii) Xe ô tô và (iii) tài sản khác là máy móc thiết bị chuyên dùng trong lĩnh vực y tế có nguyên giá trên 500 triệu đồng/1 đơn vị tài sản tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội. - Về không gian nghiên cứu: Đề án được thực hiện trong phạm vi các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội. - Về thời gian nghiên cứu: giai đoạn 2020-2023, các giải pháp đề xuất có ý nghĩa đến năm 2028. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1 Phương pháp thu thập thông tin Về thông tin thứ cấp: Đề án thu thập thông tin thứ cấp thông qua các báo cáo về tình hình quản lý, sử dụng TSC, quá trình đầu tư, mua sắm, điều chuyển, thanh lý tài sản qua các năm từ 2020 đến 2023 của các ĐVSN CL lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội được thu thập tại Sở Y tế thành phố Hà Nội và Sở Tài chính thành phố Hà Nội và từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về TSC của Bộ Tài chính cũng như Hệ thống quản lý TSC của Sở Tài chính Hà Nội. Đồng thời thông tin được lấy qua các kênh như phỏng vấn, gọi điện khảo sát các đồng nghiệp đã làm công tác quản trị tài sản tại các ĐVSN 4
CL trong lĩnh vực y tế cũng như những cán bộ, công nhân viên trực tiếp sử dụng tài sản công. Ngoài ra Đề án còn khai thác các thông tin, dữ liệu từ Internet và các nguồn tài liệu khác. Về thông tin sơ cấp: Tác giả thực hiện thu thập thông tin sơ cấp thông qua bảng hỏi, được gửi tới các cán bộ công nhân viên chức có liên quan đến việc quản lý, sử dụng TSC trong lĩnh vực y tế tại thành phố Hà Nội để tăng tính thuyết phục trong nghiên cứu và các giải pháp đưa ra. 4.2 Phương pháp phân tích tổng hợp Căn cứ thông tin thứ cấp, sơ cấp được sắp xếp cho từng yêu cầu về nội dung nghiên cứu và phân thành các nhóm TSC, được xử lý dựa trên các tiêu chí đánh giá. Trong đó, chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích định tính kết hợp định lượng bằng việc lập bảng số liệu, phân tích so sánh, vẽ đồ thị,… Phần mềm chuyên dụng được sử dụng để xử lý các số liệu được thu thập chủ yếu là phần mềm Excel. 5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Đề án 5.1 Ý nghĩa về lý luận: - Hệ thống hóa các vấn đề lý thuyết về công tác quản lý, sử dụng tài sản công của ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý, sử dụng TSC để chỉ rõ những kết quả đạt được và những tồn tại. - Là nguồn tư liệu để độc giả có thể nghiên cứu, tham khảo trong quá trình nghiên cứu về quản lý, sử dụng TSC tại ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế. 5.2 Ý nghĩa thực tiễn: - Đề xuất những giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện công tác quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. - Với mong muốn của đề tài là những giải pháp đưa ra được các cơ quan quản lý và đối tượng trực tiếp sử dụng là ĐVSN CL tiếp thu, vận dụng để công tác quản lý, sử dụng TSC đạt hiệu quả tích cực, TSC trở thành nguồn lực chủ chốt để tăng tính tự chủ của ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế trong thời gian tới theo đúng tinh thần, chủ trương của Đảng và Nhà nước. 5
6. Kết cấu của đề tài nghiên cứu Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục Tài liệu tham khảo, kết cấu của Đề án được chia thành 4 chương như sau: Chương 1: Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận chung về quản lý và sử dụng hiệu quả tài sản công tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế. Chương 2: Quy trình và phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng việc quản lý, sử dụng tài sản công tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội. Chương 4: Giải pháp nâng cao chất lượng quản lý và hiệu quả sử dụng tài sản tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội. 6
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ, SỬ DỤNG TÀI SẢN CÔNG TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TRONG LĨNH VỰC Y TẾ 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới Về lĩnh vực tài sản công, có một số công trình của các tác giả nước ngoài đáng chú ý như sau: Trong công trình “Khu vực công tầm vĩ mô ở một số nước trên thế giới như Úc, Pháp, Canada, Thụy Sỹ, Mỹ, Newzealan, Trung Quốc” các tác giả đã đề cập và đánh giá những tồn tại trong cơ chế quản lý TSC tại các CQNN, ĐVSN CL ở các nước trước khi cải cách. Tổng kết được những kết quả khi tiến hành hoàn thiện cơ chế quản lý TSC. Trong cuốn “Quản lý hiệu quả tài sản công”, các tác giả Dag Detter và Stefan Folster đã chỉ ra rằng quản lý, sử dụng tài sản công một cách thông minh có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến nguồn thu của Chính phủ, tạo cơ sở cho việc cắt giảm thuế và tạo điều kiện cho phát triển kinh tế. Theo P.Samerelson và Wnordhaus thì “Hiệu quả sản xuất diễn ra khi xã hội không thể tăng sản lượng một loạt hàng hóa mà không cắt giảm một loạt sản lượng hàng hóa khác. Một nền kinh tế có hiệu quả nằm trên giới hạn khả năng sản xuất của nó”. Thực chất, quan điểm này đề cập đến việc phân bổ và sử dụng các nguồn lực sản xuất trên đường giới hạn khả năng sản xuất sẽ làm cho nền kinh tế có hiệu quả cao. Do sự khác biệt về mô hình hoạt động, đặc điểm chính trị, chế độ và chính sách, đặc biệt là chế độ quản lý tài chính giữa các quốc gia trên thế giới, các nghiên cứu về quản lý và sử dụng tài sản công của các tác giả nước ngoài hầu như không tương đồng với Việt Nam. Vì vậy, tác giả chủ yếu tập trung đánh giá tổng quan các nghiên cứu trong nước. 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước Một số công trình nghiên cứu trong nước hiện nay về lĩnh vực tài sản công cũng rất hay và đáng chú ý. Trong đó có các công trình tiêu biểu như: 7
Trong Luận án tiến sĩ: “Khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công ở Việt Nam”, 2020, Học viện Hậu cần, NCS Nguyễn Tân Thịnh đã hệ thống hóa, phân tích và làm rõ cơ sở lý luận về khai thác nguồn lực tài chính từ TSC theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017 đồng thời đánh giá chi tiết thực trạng khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công ở Việt Nam.Từ đó, tác giả đề xuất các nhóm giải pháp về khai thác tài chính từ TSC áp dụng cho từng cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao trực tiếp quản lý, sử dụng TSC, cũng như các cấp hoạch định chính sách về TSC. Báo cáo Hội thảo thường niên: “Nâng cao năng lực quản lý trang thiết bị y tế, cập nhật thông tin khoa học - công nghệ, kỹ thuật thiết bị y tế”, 2017, Hội thiết bị Y tế Việt Nam, Đà Nẵng, các tác giả đã đánh giá tình hình quản lý trang thiết bị y tế của ngành y tế. Kết quả nghiên cứu tập trung vào ứng dụng công nghệ thông tin, khoa học và công nghệ trong quản lý thiết bị y tế. Trong luận văn thạc sỹ "Quản lý tài sản công tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức" (2018), Học viện Khoa học Xã hội - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, tác giả Hoàng Thu Thủy đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường quản lý và nâng cao chất lượng, hiệu quả trong đầu tư và sử dụng trang thiết bị y tế trong quản lý tài sản công. Dựa trên đó, tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao quản lý tài sản công tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức trong tương lai. Tuy nhiên, nghiên cứu này chủ yếu tập trung vào khía cạnh tự chủ tài chính tại các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, mà chưa mở rộng đến các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực y tế tại thành phố Hà Nội. Trong Luận văn thạc sỹ: “Hiệu quả sử dụng tài sản tại Trường Đại học Hà Nội”, 2022, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, tác giả Trần Thị Khuyên đã trình bày chung về quản lý, sử dụng tài sản tại các đơn vị sự nghiệp từ đó đánh giá những ưu điểm và tồn tại của công tác quản lý tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản tại trường Đại học Hà Nội. Tuy nhiên đề tài hướng tới là đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực giáo dục. Mỗi một công trình đều có những giá trị đánh giá riêng và giải quyết được một số vấn đề về tài sản công. 8
1.1.3 Khoảng trống nghiên cứu Từ tổng quan các công trình nghiên cứu trên thế giới và trong nước cho thấy vấn đề quản lý, sử dụng tài sản tại các cơ quan hành chính được tập trung khai thác. Tuy nhiên, đi sâu phân tích về quản lý, sử dụng tài sản tại các đơn vị sự nghiệp công lập chưa có nhiều. Bên cạnh đó, các đề tài nghiên cứu chủ yếu tập trung về góc độ quản lý, có rất ít đề tài đi sâu nghiên cứu về khía cạnh sử dụng TSC, đặc biệt sử dụng TSC trong lĩnh vực y tế. Một số đề tài đưa ra khung lý thuyết chung về quản lý, sử dụng, khai thác TSC đồng thời đưa ra giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý TSC với tính chất vĩ mô. Một số công trình khác nghiên cứu về quản lý, sử dụng TSC tại cụ thể một Bệnh viện hoặc một cơ sở khám chữa bệnh có quy mô nhỏ do vậy phạm vi đề tài không thể bao quát tất cả các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực y tế, nên các vấn đề được đưa ra chưa hoàn toàn toàn diện. Tại thời điểm hiện tại cũng chưa có một công trình nghiên cứu nào về hiệu quả sử dụng tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế thuộc thành phố Hà Nội. Do vậy, công trình nghiên cứu của tác giả là hoàn toàn cần thiết và không trùng lắp với các công trình khác đã công bố. Đề tài đưa ra các vấn đề trong công tác quản lý, sử dụng TSC tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc TP, phân tích thực trạng, nguyên nhân của ưu điểm, tồn tại từ đó định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng TSC tại các ĐVSN CL trong lĩnh vực y tế thuộc TP để làm bài học kinh nghiệm cho các ĐVSN CL trong lĩnh vực khác thuộc phạm vi quản lý của thành phố Hà Nội nói riêng và cho toàn xã hội nói chung. 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý, sử dụng tài sản công của ĐVSN CL lĩnh vực y tế 1.2.1. Đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế 1.2.1.1. Khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế. Theo quy định tại Nghị định số 85/2012/NĐ-CP ngày 15/10/2012 của Chính phủ về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập và Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập: Đơn vị sự nghiệp (ĐVSN) công lập (CL) lĩnh vực y tế là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước thành lập theo quy 9