Đề thi HK 1 môn Ngữ văn lớp 12 năm 2016 - THPT Phú Điền

SỞ GD & ĐT ĐỒNG THÁP<br /> <br /> ĐỀ THI MINH HỌA HỌC KÌ 1 NĂM HỌC 2016 – 2017<br /> <br /> TRƯỜNG THPT PHÚ ĐIỀN<br /> <br /> MÔN THI: NGỮ VĂN<br /> Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề<br /> <br /> I.ĐỌC HIỂU ( 3 điểm)<br /> Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi từ 1 đến 4<br /> Cuộc đời của tôi là một chuổi nếu như. Từ nhỏ, tôi chỉ muốn làm một ông chủ trại<br /> như bố tôi, và không chịu học nếu như mẹ tôi không bắt tôi sống ở Luân Đôn. Tôi sẽ trượt<br /> trong kì thi đại học y, nếu như tôi không phải là một thanh niên giỏi bơi lội, có thể đại diện<br /> cho nhà trường trong những kỳ thi Olympic thể thao của sinh viên. Tôi sẽ suốt đời làm một<br /> thầy thuốc nông thôn, nếu như giáo sư Wright không chọn tôi làm phụ tá cho ông tại phòng<br /> thí nghiệm riêng, nơi tôi tìm ra Pênêxilin. Phát minh này tôi dự tính phải 15 – 20 năm mới<br /> triển khai được trong thực tế, nếu như chiến tranh thế giới không xảy ra, thương vong nhiều<br /> đến mức các loại thuốc chưa kiểm tra cũng được phép sử dụng, thì Pênêxilin chưa chứng<br /> minh được công hiệu của mình và bản thân tôi chưa được giải Nôben.<br /> Hóa học ngày nay – 3/1993<br /> Câu 1: Xác định cách thức diễn đạt ( lối diễn đạt) của văn bản? ( 0.5 điểm)<br /> Câu 2: Chỉ ra thao tác lập luận chính trong văn bản? (0.5 điểm)<br /> Câu 3: Tại sao tác giả lại khẳng định cuộc đời của tác giả là một chuổi nếu như?<br /> <br /> ( 1.0 điểm)<br /> <br /> Câu 4: Anh/ chị rút ra thông điệp gì từ văn bản? ( 1.0 điểm)<br /> II. LÀM VĂN ( 7 điểm)<br /> Câu 1: ( 2 điểm) Nghị luận xã hội<br /> Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về cơ hội trong<br /> cuộc sống.<br /> Câu 2: ( 5 điểm) Nghị luận văn học<br /> Hãy làm sáng tỏ nhận định “Chất liệu văn hóa dân gian trong đoạn trích Đất Nước<br /> được sử dụng vừa quen thuộc vừa mới lạ” thông qua việc cảm nhận đoạn thơ sau:<br /> “Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi<br /> Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể<br /> Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn<br /> Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc<br /> Tóc mẹ thì bới sau đầu<br /> Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn<br /> Cái kèo, cái cột thành tên<br /> Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng<br /> Đất Nước có từ ngày đó”.<br /> ( Trích “ Đất Nước” – Nguyễn Khoa Điềm, SGK Ngữ Văn 12 )<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẤM<br /> I. PHẦN ĐỌC HIỂU ( 3 ĐIỂM)<br /> Câu<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> 1<br /> <br /> Cách thức diễn đạt: Diễn dịch<br /> <br /> 0.5<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thao tác lập luận: Chứng minh<br /> <br /> 0.5<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tại sao tác giả lại khẳng định cuộc đời của tác giả là một chuổi nếu<br /> như?<br /> <br /> 1.0<br /> <br /> Vì cuộc đời của tác giả là do hoàn cảnh sống, những cơ hội<br /> mang lại. Tác giả đã dùng hết tài năng để tận dụng cơ hội đó tạo nên<br /> thành tựu phục vụ cho cuộc sống con người. Cuộc sống chính là cơ<br /> hội, điều quan trọng ở mỗi người là có biết tận dụng cơ hội đó tạo nên<br /> thành công.<br /> 4<br /> <br /> Anh/ chị rút ra thông điệp gì từ văn bản?<br /> <br /> 1.0<br /> <br /> Qua văn bản, tác giả muốn gửi đến thông điệp rằng mỗi tình<br /> huống trong cuộc sống là cơ hội để con người phát huy tài năng, tận<br /> dụng cơ hội học tập và sáng tạo lập nên những thành tích phục vụ cho<br /> cuộc sống con người. Bản thân tôi hiểu rằng, nắm bắt cơ hội và nỗ<br /> lực phấn đấu học tập lao động là điều quan trọng tạo nên thành công<br /> trong cuộc sống.<br /> <br /> Phần II: Làm văn ( 7 điểm)<br /> Câu 1<br /> <br /> Nghị luận xã hội<br /> Yêu cầu chung<br /> -Câu này kiểm tra năng lực viết đoạn văn nghị luận xã hội, đòi hỏi<br /> thí sinh phải huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo<br /> lập văn bản,..<br /> -Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau nhưng phải có lí<br /> lẽ và căn cứ xác đáng; được tự do bày tỏ chủ kiến của mình nhưng<br /> phải có thái độ chân thành, nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo<br /> đức xã hội.<br /> - Đúng hình thức một đoạn văn.<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> Yêu cầu cụ thể<br /> Mặc dù là một đoạn văn nhưng vẫn phải đảm bảo các ý sau:<br /> Cơ hội là sự xuất hiện những khả năng cho phép người ta làm<br /> một cái gì đó. Cơ hội là thời điểm hội tụ một số điều kiện thuận lợi.<br /> Cơ hội là những gì chúng ta có thể nắm bắt được nhằm làm thay đổi<br /> cuộc sống của chúng ta theo chiều hướng tích cực.<br /> Ví dụ như cơ hội làm ăn, cơ hội học tập trao đổi, cơ hội phát<br /> huy tài năng...<br /> Trong cuộc sống, con người có nhiều cơ hội để nắm bắt nhằm<br /> thực hiện một kế hoạch, một mục đích làm cho cuộc sống tốt đẹp<br /> hơn.<br /> Tuy nhiên, không phải ai cũng phát hiện cơ hội và nắm bắt cơ<br /> hội tốt. (Ví dụ).<br /> Đặc biệt, không nhất thiết con người phải chờ cơ hội đến mà<br /> phải tự tạo nên cơ hội. (ví dụ)<br /> Bản thân tôi luôn hiểu rằng việc nắm bắt cơ hội và tạo ra cơ<br /> hội để thực hiện những dự định, hoài bão trong tương lai là điều vô<br /> cùng quan trọng. (lí giải)<br /> <br /> Câu 2<br /> <br /> 0.25<br /> <br /> Nghị luận văn học<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> Yêu cầu chung<br /> - Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học, đòi hỏi thí<br /> sinh phải huy động kiến thức về tác phẩm văn học, lí luận văn học, kĩ<br /> năng tạo lập văn bản và khả năng cảm thụ văn chương để làm bài.<br /> -Thí sinh có thể cảm nhận và kiến giải theo nhiều cách khác nhau<br /> nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng, không được thoát li văn bản<br /> tác phẩm.<br /> - Thí sinh chỉ đạt điểm tối đa khi có cách viết sáng tạo, bài làm sạch<br /> đẹp rõ ràng, không sai lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu,…<br /> Yêu cầu cụ thể<br /> a) Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận (0,5 điểm):<br /> - Điểm 0,5 điểm: Trình bày đầy đủ các phần Mở bài, Thân bài, Kết<br /> luận. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần Thân<br /> <br /> 0.5<br /> <br /> 0.5<br /> 0.5<br /> 0.25<br /> <br /> bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng<br /> làm sáng tỏ vấn đề; phần Kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện<br /> được ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân.<br /> - Điểm 0,25: Trình bày đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết luận,<br /> nhưng các phần chưa thể hiện được đầy đủ yêu cầu trên; phần Thân<br /> bài chỉ có 1 đoạn văn.<br /> - Điểm 0: Thiếu Mở bài hoặc Kết luận, Thân bài chỉ có 1 đoạn văn<br /> hoặc cả bài viết chỉ có 1 đoạn văn.<br /> b) Xác định đúng vấn đề cần nghị luận (0,5 điểm):<br /> - Điểm 0,5: Xác định đúng vấn đề cần nghị luận – Vẻ đẹp của hình<br /> tượng người chiến sĩ cách mạng Việt Nam thời kháng chiến.<br /> - Điểm 0,25: Xác định chưa rõ vấn đề cần nghị luận, chỉ nêu chung<br /> chung.<br /> - Điểm 0: Xác định sai vấn đề cần nghị luận, trình bày lạc sang vấn<br /> đề khác.<br /> c) Chia vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm phù hợp; các luận<br /> điểm được triển khai theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử<br /> dụng tốt các thao tác lập luận để triển khai các luận điểm (trong đó<br /> phải có thao tác phân tích, so sánh); biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và<br /> đưa dẫn chứng:<br /> - Điểm 3,0: Đảm bảo các yêu cầu trên; có thể trình bày theo định<br /> hướng sau:<br /> Mở bài: Nêu và dẫn dắt vào vấn đề cần nghị luận ( trích dẫn được<br /> nguyên văn lời nhận định và giới hạn đoạn thơ)<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> Thân bài: Lần lượt triển khai các bước sau<br /> a.<br /> <br /> Khái quát tác giả, tác phẩm,…<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> b.<br /> <br /> Giải thích nhận định: Nhà thơ đã vận dụng thành công chất liệu văn 0.25<br /> hóa dân gian. Những chất liệu ấy vừa quen thuộc (gần gũi với cuộc<br /> sống của mỗi con người Việt Nam) vừa mới lạ (với những sáng tạo<br /> mới mẻ, hấp dẫn)<br /> <br /> c.<br /> <br /> Cảm nhận, phân tích, chứng minh làm rõ nhận định:<br /> - Chất liệu dân gian được sử dụng rất đa dạng, phong phú, tất cả đều 1.0<br /> gần gũi, quen thuộc với mỗi con người Việt Nam<br /> + Có phong tục, lối sống, tập quán sinh hoạt, vật dụng quen<br /> thuộc (miếng trầu, tóc bới sau đầu, cái kèo, cái cột, hạt gạo xay, giã,<br /> giần, sàng, hòn than, con cúi,...).<br /> + Có ca dao, dân ca, tục ngữ, truyền thuyết, cổ tích.<br /> - Cách vận dụng độc đáo, sáng tạo:<br /> <br /> 1.25<br /> <br /> + Vận dụng ca dao, tục ngữ nhưng dẫn dắt khéo léo, khi lấy nguyên<br /> vẹn toàn bài khi chỉ mượn ý mượn tứ để khẳng định, tôn vinh những<br /> nét đẹp trong sinh hoạt và tâm hồn con người Việt Nam. Đó là sự<br /> chăm chỉ chịu thương, chịu khó; là tấm lòng thủy chung son sắt trong<br /> tình yêu; là sự duyên dáng, ý nhị trong từng lời ăn tiếng nói...<br /> Ví dụ:<br /> "Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn" lấy ý từ bài ca dao<br /> "Tay nâng chén muối đĩa gừng/ Gừng cay muối mặn xin đừng quên<br /> nhau" hay "Muối ba năm muối hãy còn mặn, gừng chín tháng gừng<br /> hãy còn cay/ Đôi ta tình nặng nghĩa dày/ Có xa nhau đi nữa cũng ba<br /> vạn sáu ngàn ngày mới xa"<br /> "Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng"<br /> + "Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm" lấy<br /> ý từ bài ca dao "Khăn thương nhớ ai/ Khăn rơi xuống đất..."<br /> + Liệt kê hàng loạt những câu chuyện từ xa xưa trong truyền thuyết,<br /> cổ tích dân tộc để làm nổi bật vẻ đẹp trù phú của đất nước, những<br /> truyền thống quý báu của nhân dân ta đồng thời khẳng định vai trò to<br /> lớn của nhân dân trong việc "làm ra Đất Nước"<br /> Ví dụ: Truyến thống đoàn kết, tinh thần cảnh giác cao độ trước kẻ<br /> thù "dân mình biết trồng tre mà đánh giặc"<br />  Chất liệu văn hóa, văn học dân gian được sử dụng đậm đặc đã<br /> tạo nên một không gian nghệ thuật riêng của đoạn trích, vừa<br /> bình dị, gần gũi, hiện thực, lại vừa giàu tưởng tượng, bay<br /> bổng, mơ mộng. Hơn nữa, có thể nói chất dân gian đã thấm<br /> sâu vào tư tưởng và cảm xúc của tác giả, tạo nên một đặc điểm<br /> trong tư duy nghệ thuật ở đoạn trích này.<br /> d.<br /> <br /> Đánh giá chung: Nhận định được nêu ra trong bài là một cơ sở quan 0.25<br /> trọng để khám phá, tìm hiểu tác phẩm nói chung và đoạn thơ nói<br /> riêng. Quan đoan trích, ta thấy được tư tưởng sâu sắc, mới mẻ của<br /> Nguyễn Khoa Điềm. Đoạn thơ kết tinh tư tưởng yêu nước, niềm tự<br /> hào dân tộc của nhà thơ, cũng là đóng góp lớn của ông đối với thơ ca<br /> dân tộc. Đoạn thơ khẳng định tài năng sáng tạo, sự am hiểu tường tận<br /> <br />