Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện chính sách tài chính bảo hiểm xã hội ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ TÀI CHÍNH<br /> <br /> HỌC VIỆN TÀI CHÍNH<br /> <br /> <br /> TRỊNH KHÁNH CHI<br /> <br /> HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH<br /> BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở VIỆT NAM<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> HÀ NỘI - 2018<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ TÀI CHÍNH<br /> <br /> HỌC VIỆN TÀI CHÍNH<br /> <br /> <br /> TRỊNH KHÁNH CHI<br /> <br /> HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH<br /> BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở VIỆT NAM<br /> <br /> Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng<br /> Mã số: 9.34.02.01<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> 1. PGS, TS. Nguyễn Trọng Thản<br /> 2. TS. Nguyễn Thị Thu Hƣơng<br /> <br /> HÀ NỘI - 2018<br /> ii<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan luận án là công trình nghiên cứu riêng<br /> của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và<br /> có nguồn gốc rõ ràng.<br /> <br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Trịnh Khánh Chi<br /> <br /> iii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ----------------------------------------------01<br /> 2. Mục đích nghiên cứu của luận án -------------------------------------------------03<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu -------------------------------------------------03<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận án ---------------------------------------------03<br /> 5. Các câu hỏi nghiên cứu -------------------------------------------------------------04<br /> 6. Các kết quả nghiên cứu dự kiến đạt đƣợc của luận án --------------------------05<br /> 7. Kết cấu của luận án------------------------------------------------------------------05<br /> Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN TỚI<br /> ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ------------------------------------------------------------------- 06<br /> 1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về bảo hiểm xã hội --------------------06<br /> 1.2. Nhóm các công trình nguyên cứu về chính sách tài chính BHXH -----11<br /> 1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án và<br /> những khoảng trống nghiên cứu ---------------------------------------------------17<br /> Chƣơng 2: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH BẢO<br /> HIỂM XÃ HỘI ----------------------------------------------------------------------- 19<br /> 2.1. Bảo hiểm xã hội đối với phát triển kinh tế xã hội -------------------------19<br /> 2.1.1. Khái niệm và bản chất của bảo hiểm xã hội ---------------------------------19<br /> 2.1.2. Vai trò của bảo hiểm xã hội đối với phát triển kinh tế xã hội -------------23<br /> 2.1.3. Quỹ bảo hiểm xã hội------------------------------------------------------------25<br /> 2.2. Nội dung cơ bản của chính sách tài chính bảo hiểm xã hội -------------37<br /> 2.2.1. Khái niệm chính sách và chính sách tài chính BHXH ---------------------37<br /> 2.2.2. Các bộ phận cấu thành của chính sách tài chính BHXH -------------------41<br /> 2.2.3. Những nguyên tắc của chính sách tài chính BHXH ------------------------46<br /> 2.2.4. Các nhân tố ảnh hƣởng tới chính sách tài chính BHXH -------------------47<br /> 2.3. Chính sách tài chính bảo hiểm xã hội của một số nƣớc trên thế giới và<br /> bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ------------------------------------------------49<br /> 2.3.1. Kinh nghiệm về chính sách huy động nguồn tài chính BHXH -------------49<br /> 2.3.2. Kinh nghiệm về chính sách sử dụng nguồn tài chính BHXH -------------53<br /> 2.3.3. Kinh nghiệm về chính sách đầu tƣ tăng trƣởng quỹ BHXH---------------56<br /> iv<br /> <br /> 2.3.4. Kinh nghiệm về chính sách cân đối quỹ BHXH ----------------------------59<br /> 2.3.5. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ------------------------------------------64<br /> KẾT LUẬN CHƢƠNG 2--------------------------------------------------------------------- 66<br /> <br /> Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH BẢO HIỂM XÃ<br /> HỘI Ở VIỆT NAM ------------------------------------------------------------------ 67<br /> 3.1. Khái quát về Bảo hiểm xã hội Việt Nam ------------------------------------67<br /> 3.1.1. Sự hình thành và phát triển của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam --------------67<br /> 3.1.2. Vị trí, chức năng và cơ cấu tổ chức của BHXH Việt Nam ----------------74<br /> 3.2. Thực trạng chính sách tài chính Bảo hiểm xã hội ở Việt Nam ---------76<br /> 3.2.1. Thực trạng chính sách huy động nguồn tài chính bảo hiểm xã hội -------76<br /> 3.2.2. Thực trạng chính sách sử dụng nguồn tài chính bảo hiểm xã hội --------85<br /> 3.2.3. Thực trạng chính sách đầu tƣ tăng trƣởng quỹ bảo hiểm xã hội ----------99<br /> 3.2.4. Thực trạng chính sách cân đối quỹ BHXH -------------------------------- 109<br /> 3.3. Đánh giá về chính sách tài chính bảo hiểm xã hội ở Việt Nam ------- 114<br /> 3.3.1. Kết quả đạt đƣợc -------------------------------------------------------------- 114<br /> 3.3.2. Những hạn chế ---------------------------------------------------------------- 117<br /> 3.3.3. Nguyên nhân của các hạn chế ----------------------------------------------- 123<br /> KẾT LUẬN CHƢƠNG 3------------------------------------------------------------------- 127<br /> <br /> Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH BẢO<br /> HIỂM XÃ HỘI Ở VIỆT NAM --------------------------------------------------- 128<br /> 4.1. Tình hình kinh tế xã hội Việt Nam hiện nay và định hƣớng phát triển<br /> của Bảo hiểm xã hội Việt Nam tới năm 2025 tầm nhìn 2030 --------------- 128<br /> 4.1.1. Tình hình kinh tế xã hội Việt Nam hiện nay ------------------------------ 128<br /> 4.1.2. Định hƣớng phát triển của BHXH Việt Nam------------------------------ 134<br /> 4.2. Quan điểm hoàn thiện chính sách tài chính BHXH ở Việt Nam ----- 136<br /> 4.2.1. Quan điểm chung hoàn thiện chính sách tài chính BHXH ở Việt Nam ----- 136<br /> 4.2.2. Quan điểm cụ thể về hoàn thiện chính sách tài chính BHXH ở Việt Nam ---- 139<br /> 4.3. Giải pháp hoàn thiện chính sách tài chính BHXH ở Việt Nam ------------ 144<br /> 4.3.1. Hoàn thiện chính sách huy động nguồn tài chính -------------------------- 144<br /> 4.3.2. Hoàn thiện chính sách sử dụng nguồn tài chính -------------------------- 151<br /> 4.3.3. Hoàn thiện chính sách đầu tƣ tăng trƣởng quỹ BHXH ------------------- 157<br /> 4.3.4. Hoàn thiện chính sách cân đối quỹ BHXH -------------------------------- 163<br /> v<br /> <br />