Luận án Tiến sĩ Kinh tế Luật học: Pháp luật về quyền quản lý lao động của người sử dụng lao động ở Việt Nam

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:179

Thêm vào BST

Báo xấu

110
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận án là nhằm nghiên cứu toàn diện, sâu sắc, có hệ thống một số vấn đề lý luận về quyền QLLĐ của NSDLĐ. Trên cơ sở quan điểm về lý luận được nghiên cứu, luận án tập trung phân tích thực trạng pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ theo quy định của BLLĐ năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế Luật học: Pháp luật về quyền quản lý lao động của người sử dụng lao động ở Việt Nam

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé t- ph¸p Tr-êng ®¹i häc luËt hµ Néi ĐỖ THỊ DUNG PH¸P LUËT VÒ quyÒn QU¶N Lý LAO §éNG CñA NG¦êI Sö DôNG LAO §éNG ë VIÖT NAM Chuyên ngành : Luật Kinh tế Mã số : 62 38 01 07 LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS NGUYỄN HỮU CHÍ 2. TS. TRẦN THỊ THÚY LÂM HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu, số liệu tham khảo, trích dẫn trình bày trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tác giả luận án Đỗ Thị Dung
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. BLLĐ Bộ luật lao động 2. ILO Tổ chức lao động quốc tế 3. NLĐ người lao động 4. NSDLĐ người sử dụng lao động 5. Nxb Nhà xuất bản 6. QLLĐ quản lý lao động 7. VCCI Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam 8. XHCN xã hội chủ nghĩa
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 9 1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước và nước ngoài 9 1.2. Những vấn đề đã nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án và một số nhận xét, đánh giá 21 1.3. Những vấn đề cơ bản cần giải quyết trong luận án 26 Chương 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUYỀN QUẢN LÝ LAO ĐỘNG VÀ PHÁP LUẬT VỀ QUYỀN QUẢN LÝ LAO ĐỘNG CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG 30 2.1. Quyền quản lý lao động của người sử dụng lao động 30 2.2. Pháp luật về quyền quản lý lao động của người sử dụng lao động 45 Chương 3: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH VỀ QUYỀN QUẢN LÝ LAO ĐỘNG CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG Ở VIỆT NAM 73 3.1. Thực trạng pháp luật về quyền thiết lập công cụ quản lý lao động của người sử dụng lao động 73 3.2. Thực trạng pháp luật về quyền tổ chức, thực hiện quản lý lao động của người sử dụng lao động 90 Chương 4: HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUYỀN QUẢN LÝ LAO ĐỘNG CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG Ở VIỆT NAM 128 4.1. Phương hướng hoàn thiện pháp luật về quyền quản lý lao động của người sử dụng lao động 128 4.2. Đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định về quyền quản lý lao động của người sử dụng lao động 135 KẾT LUẬN 150 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 154 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 155 PHỤ LỤC
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Quản lý lao động là nhu cầu tất yếu khách quan của bất cứ nền sản xuất nào trong xã hội có giai cấp. Bởi vì, để đạt được mục đích cuối cùng của quá trình sản xuất, nhất thiết phải có chủ thể đứng ra chỉ đạo các hoạt động chung của con người và hướng những hoạt động chung đó theo mục đích nhất định nhằm đạt được mục tiêu đã đặt ra. Xã hội càng phát triển, trình độ phân công, tổ chức lao động càng cao thì QLLĐ càng quan trọng. Đối với quan hệ lao động trong nền kinh tế thị trường, ở tầm vĩ mô, quản lý lao động là quyền của nhà nước, chủ sở hữu lớn nhất trong xã hội. Nhà nước có quyền ban hành pháp luật, tổ chức thực hiện và xử lý các hành vi vi phạm của các đơn vị, tổ chức, cá nhân khi tham gia quan hệ lao động. Ở tầm vi mô, trong các đơn vị sử dụng lao động, nhà nước "chia sẻ" quyền lực này cho NSDLĐ trong khuôn khổ quy định của pháp luật. Theo đó, NSDLĐ có quyền thực hiện những hoạt động trực tiếp trong việc tổ chức, điều khiển NLĐ nhằm tạo ra trật tự, kỷ cương chung trong đơn vị, từ đó góp phần tăng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả lao động. Trên thế giới, quyền QLLĐ của NSDLĐ ra đời từ rất sớm và luôn được pháp luật lao động của hầu hết các quốc gia chú trọng. Bởi đó là cơ sở pháp lý cần thiết được thiết lập dành cho chủ sử dụng lao động. Với quy định của pháp luật ngày càng hợp lý cộng với trình độ QLLĐ ngày càng cao của chủ sử dụng lao động, đã tạo điều kiện quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của nhiều tập đoàn kinh tế lớn cũng như sự phát triển nhanh chóng, vượt bậc về kinh tế-xã hội của nhiều nước. Ở Việt Nam, quyền QLLĐ của NSDLĐ được quy định trong pháp luật lao động từ khi giành được chính quyền Tháng Tám năm 1945 đến nay. Qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung, pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ ngày càng hoàn thiện và thể hiện rõ nét trong BLLĐ được Quốc hội khóa XIII kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 18/6/2012, có hiệu lực từ ngày 1/5/2013. Trên cơ sở kế thừa và phát triển BLLĐ năm 1994 (sửa đổi, bổ sung năm 2002, 2006, 2007), BLLĐ năm 2012 tiếp tục thể chế đường lối đổi mới của Đảng và cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp về lao động, sử dụng lao động và QLLĐ theo hướng ngày càng phù hợp hơn với nền kinh tế thị trường. Quan hệ lao động đang thay đổi theo cách tiếp cận mới, từ sự hành chính hóa quan hệ lao động được dần thay bằng dân sự hóa. Theo đó, quyền QLLĐ của NSDLĐ đã được mở rộng, nhằm bảo đảm hơn quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của NSDLĐ trong hoạt động
2 sản xuất kinh doanh. NSDLĐ không chỉ có toàn quyền trong việc tuyển lao động, bố trí công việc cho NLĐ, quyền ban hành các văn bản để tổ chức và điều hành lao động, quyền kiểm tra, giám sát quá trình lao động của NLĐ, quyền khen thưởng, xử lý kỷ luật lao động đối với NLĐ như trước đây, mà họ còn được quyền QLLĐ khi thuê lại lao động của đơn vị khác hoặc cho đơn vị khác thuê lại lao động của mình, quyền cho NLĐ thôi việc vì lý do kinh tế. Các quyền QLLĐ này của NSDLĐ có ý nghĩa rất lớn, quyết định sự thành công trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị sử dụng lao động. Thực hiện tốt quyền QLLĐ là điều kiện quan trọng để NSDLĐ duy trì trật tự, nền nếp trong đơn vị, từ đó nâng cao hiệu quả, năng suất, chất lượng lao động, tăng sức canh tranh và tạo được vị trí, uy tín vững mạnh trên thị trường. Tuy nhiên, hoạt động sản xuất kinh doanh của các đơn vị sử dụng lao động ở Việt Nam trong những năm gần đây đang phải đối mặt với thực tế rất khắc nghiệt, đó là năng suất, hiệu quả lao động rất thấp, phát triển không vững mạnh, khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới không cao. Điều đó có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Song phải thừa nhận một cách khách quan rằng, trong mối tương quan với pháp luật khác, một số quy định của pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ chưa thực sự phù hợp và thiếu tính khả thi. Nhà nước còn can thiệp sâu vào quan hệ lao động, làm hạn chế phần nào quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của NSDLĐ trong quan hệ lao động của nền kinh tế thị trường. Ngoài ra, với tư cách là một bên của quan hệ lao động, có vai trò quan trọng trong việc tạo ra của cải vật chất cho xã hội cũng như giải quyết việc làm cho NLĐ, nhưng so với NLĐ, các quyền của NSDLĐ liên quan đến QLLĐ, vẫn chưa được pháp luật lao động bảo đảm trên cơ sở công bằng, hai bên cùng có lợi. Trong khi đó, một số quy định về quyền QLLĐ của NSDLĐ được đánh giá là khá mở rộng và bảo đảm quyền tự quyết của NSDLĐ trong quá trình tuyển chọn, sử dụng, chấm dứt việc sử dụng lao động thì thực tế NSDLĐ lại có xu hướng lạm quyền. Tình trạng NSDLĐ phân biệt NLĐ về vùng miền, loại hình đào tạo... đã xâm phạm đến quyền và lợi ích của NLĐ, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Tình trạng NSDLĐ điều chuyển NLĐ làm công việc khác, chấm dứt hợp đồng lao động, sa thải NLĐ, trừ lương NLĐ một cách tùy tiện... không tuân theo quy định của pháp luật xảy ra khá phổ biến, làm ảnh hưởng đến thu nhập, việc làm của NLĐ và trật tự xã hội chung. Hơn nữa, trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, để thực hiện phương châm đặt ra của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI là "mở rộng quan hệ hợp tác
3 với các nước, đẩy mạnh đầu tư nước ngoài", chính sách về lao động nói chung, chính sách đối với các đơn vị sử dụng lao động nói riêng của nhà nước không ngừng đổi mới theo xu hướng chung của thế giới. Đối với các đơn vị sử dụng lao động, nhà nước không chỉ nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của NSDLĐ mà còn bảo đảm cho NSDLĐ thực hiện quyền "QLLĐ đúng pháp luật, dân chủ, công bằng, văn minh" (khoản 2 Điều 4 BLLĐ). Từ những lý do đó, nên mặc dù BLLĐ mới được sửa đổi và có hiệu lực chưa lâu, song việc nghiên cứu các vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ và đưa ra các đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ không bao giờ là sớm và luôn cần thiết trong khoa học pháp lý. Vì thế, tôi chọn vấn đề: "Pháp luật về quyền quản lý lao động của người sử dụng lao động ở Việt Nam" để làm đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ luật học của mình. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích của luận án là nhằm nghiên cứu toàn diện, sâu sắc, có hệ thống một số vấn đề lý luận về quyền QLLĐ của NSDLĐ. Trên cơ sở quan điểm về lý luận được nghiên cứu, luận án tập trung phân tích thực trạng pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ theo quy định của BLLĐ năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Thông qua việc đánh giá những điểm bất cập của pháp luật hiện hành, luận án đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định về quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam theo hướng phù hợp với sự phát triển của thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập sâu rộng với quốc tế và khu vực hiện nay. Từ mục đích đặt ra như trên, luận án tập trung vào các nhiệm vụ chính sau đây: Thứ nhất, tổng quan về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án. Cụ thể tiến hành hồi cứu, thu thập các tài liệu, công trình khoa học liên quan đến đề tài luận án. Tìm hiểu và nhận xét, đánh giá, nêu quan điểm về những vấn đề đã được các công trình nghiên cứu. Từ đó, khái quát các nội dung cơ bản chưa được các công trình nghiên cứu đề cập tới để định hướng các vấn đề, nội dung sẽ được giải quyết trong luận án. Thứ hai, nghiên cứu làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về quyền QLLĐ của NSDLĐ và pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ. Cụ thể là vấn đề về khái niệm, bản chất, cơ sở xác định quyền QLLĐ của NSDLĐ; khái niệm, nội dung pháp luật, vai trò của pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ. Những vấn đề lý luận này được khái quát từ sự nghiên cứu các quy định của pháp luật lao động quốc tế và pháp luật lao động quốc gia.
4 Thứ ba, phân tích, đánh giá thực trạng các quy định của pháp luật và thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam, rút ra các nhận xét về những ưu điểm, những vấn đề còn tồn tại, bất cập trong các quy định của pháp luật lao động hiện hành trên cơ sở so sánh với các quy định của pháp luật lao động các giai đoạn trước đây, các quy định hiện hành của pháp luật có liên quan đến quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam và pháp luật lao động quốc tế. Thứ tư, luận giải về sự cần thiết và yêu cầu khách quan của việc hoàn thiện pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ trong bối cảnh kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay. Thứ năm, đề xuất các ý kiến sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật lao động hiện hành về quyền QLLĐ của NSDLĐ trên cơ sở lý luận và thực trạng pháp luật đã nghiên cứu, nhằm bảo đảm sự hoàn thiện và phù hợp hơn của pháp luật với thực tế QLLĐ trong các đơn vị sử dụng lao động ở Việt Nam. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Quyền QLLĐ của NSDLĐ là đối tượng nghiên cứu của rất nhiều ngành khoa học như: quản lý học, quản trị học, điều khiển học, kinh tế học, xã hội học, triết học, luật học v.v.. Tuy nhiên, trong chuyên ngành đào tạo Luật kinh tế, luận án chỉ nghiên cứu dưới góc độ luật học, trong phạm vi pháp luật lao động. Cụ thể, luận án nghiên cứu quyền QLLĐ của chủ thể NSDLĐ được thực hiện trong đơn vị sử dụng lao động theo quy định của BLLĐ năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Theo đó, nội dung pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ trong các đơn vị sử dụng lao động bao gồm: - Quyền thiết lập công cụ QLLĐ; - Quyền tổ chức, thực hiện QLLĐ. Để làm sâu sắc vấn đề nghiên cứu, tùy từng nội dung và yêu cầu đặt ra, luận án tham khảo, so sánh, đối chiếu với các quy định của pháp luật lao động và pháp luật có liên quan của Việt Nam, quy định của pháp luật quốc tế trong các công ước, khuyến nghị của ILO và pháp luật lao động một số nước trên thế giới có liên quan đến các nội dung nêu trên. Luận án không nghiên cứu các vấn đề sau đây: - Quyền QLLĐ của các chủ thể khác như quyền QLLĐ của nhà nước, quyền QLLĐ của các tổ chức, đoàn thể trong đơn vị sử dụng lao động. - Các biện pháp bảo đảm quyền QLLĐ của NSDLĐ. Bởi mặc dù nghiên cứu dưới góc độ quyền-quyền chủ thể-NSDLĐ, song do vị thế của NSDLĐ trong quan
5 hệ lao động, nên trong quy định của pháp luật lao động, việc bảo đảm thực hiện quyền QLLĐ của NSDLĐ được thể hiện bằng trách nhiệm mà chủ thể này phải thực hiện đối với NLĐ và các thủ tục, giới hạn mà pháp luật quy định. Hơn nữa, nếu NLĐ không tuân theo sự điều hành, QLLĐ của NSDLĐ thì họ phải chịu các trách nhiệm do NSDLĐ áp dụng trên cơ sở pháp luật. Do mục đích nghiên cứu nên tùy từng nội dung mà luận án đề cập đến trách nhiệm của NSDLĐ cũng như thủ tục, giới hạn pháp lý khi phân tích quyền QLLĐ, không nghiên cứu riêng các biện pháp bảo đảm quyền QLLĐ của NSDLĐ. - Các quyền khác không phải quyền QLLĐ của NSDLĐ, như: quyền đối thoại tại nơi làm việc, quyền thương lượng tập thể, quyền tham gia tổ chức đại diện, quyền khiếu nại, tố cáo, quyền khởi kiện, quyền tham gia giải quyết tranh chấp lao động, quyền yêu cầu giải quyết đình công… - Các vấn đề khác có liên quan như: xử phạt vi phạm, giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực quyền QLLĐ của NSDLĐ. Trong quá trình tìm hiểu đề tài để giới hạn phạm vi nghiên cứu luận án, chúng tôi thấy rằng các vấn đề này rất quan trọng và cần thiết được nghiên cứu. Song do nhiều lý do về dung lượng luận án, mục đích nghiên cứu của luận án nên chúng tôi dự định sẽ nghiên cứu các vấn đề này trong công trình khoa học khác. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận án được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mac- Lenin, bao gồm phép biện chứng duy vật và phương pháp luận duy vật lịch sử. Theo đó, vấn đề pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ được nghiên cứu luôn ở trạng thái vận động và phát triển trong mối quan hệ không tách rời với các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội. Trong quá trình nghiên cứu, luận án còn dựa trên cơ sở các quan điểm, định hướng của Đảng và nhà nước về quan hệ lao động trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng để thực hiện luận án bao gồm phương pháp hồi cứu các tài liệu, phân tích, chứng minh, so sánh, tổng hợp, dự báo khoa học. Cụ thể: - Phương pháp hồi cứu các tài liệu được sử dụng để tập hợp các tài liệu, công trình nghiên cứu trong nước và nước ngoài dựa trên các mốc thời gian, lĩnh vực pháp luật cũng như hệ thống pháp luật nhằm lựa chọn, tập hợp một cách đầy đủ nhất các tài liệu liên quan đến đề tài luận án ở các nguồn khác nhau. Phương pháp này được sử dụng ngay sau khi định hướng chọn đề tài và xây dựng kế hoạch nghiên cứu đề tài,
6 đặc biệt được sử dụng để tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài và được kết hợp với các phương pháp khác trong quá trình tìm hiểu các vấn đề lý luận cũng như thực trạng pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ. - Phương pháp phân tích được sử dụng ở tất cả các nội dung của luận án nhằm để phân tách và tìm hiểu các vấn đề lý luận, các quy định của pháp luật cũng như thực tiễn thực hiện, các yêu cầu của việc hoàn thiện quy định của pháp luật cũng như những đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ theo mục đích và nhiệm vụ mà luận án đã đặt ra. - Phương pháp so sánh được sử dụng ở hầu hết các nội dung của luận án nhằm đối chiếu các quan điểm khác nhau giữa các nhà khoa học trong các công trình nghiên cứu; giữa quy định của pháp luật lao động hiện hành với quy định của pháp luật lao động các giai đoạn trước đây; giữa quy định của pháp luật lao động hiện hành với pháp luật khác có liên quan đến quyền QLLĐ của NSDLĐ; giữa quy định của pháp luật lao động Việt Nam với quy định của ILO và pháp luật lao động các quốc gia trên thế giới. - Phương pháp chứng minh được sử dụng ở hầu hết các nội dung luận án, nhằm đưa ra các dẫn chứng (các quy định, tài liệu, số liệu, vụ việc thực tiễn...) làm rõ các luận điểm, luận cứ trong các nội dung về lý luận ở chương 1, chương 2, các nhận định trong các nội dung ở chương 3 và đặc biệt là các ý kiến, quan điểm về sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ trong chương 4 của luận án. - Phương pháp tổng hợp được sử dụng chủ yếu trong việc rút ra những nhận định, ý kiến đánh giá sau quá trình phân tích ở từng ý, từng tiểu mục, đặc biệt được sử dụng để kết luận các chương và kết luận chung của luận án. - Phương pháp dự báo khoa học được sử dụng nhằm đoán trước về những ý kiến, nhận định, đề xuất có nhiều khả năng luận án sẽ đặt ra trên cơ sở những số liệu tổng kết của Bộ Lao động, thương binh và xã hội, ILO hoặc cơ quan, tổ chức khác; những ý kiến, nhận định, đánh giá của các nhà khoa học trong các công trình nghiên cứu. Phương pháp này được sử dụng trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài và chủ yếu được sử dụng trong quá trình phân tích những điểm hợp lý cũng như bất cập trong các quy định, thực tiễn thực hiện pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ ở chương 3, trong việc đề xuất các kiến nghị hoàn thiện pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ trong chương 4 của luận án.
7 Việc cụ thể các phương pháp nghiên cứu này chỉ mang tính chất tương đối, bởi trong quá trình triển khai, tùy từng vấn đề, nội dung trình bày, mà luận án luôn kết hợp đan xen các phương pháp nghiên cứu với nhau nhằm đạt được mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án Là công trình khoa học nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện về pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam, luận án có những đóng góp mới chủ yếu sau đây: - Luận án đã làm mới hơn các khái niệm QLLĐ, quyền QLLĐ của NSDLĐ, pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ, đồng thời đã làm rõ thêm bản chất, cơ sở xác định quyền QLLĐ của NSDLĐ, góp phần làm phong phú thêm về mặt học thuật của khoa học luật lao động. - Luận án đã khái quát các nội dung của pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ và phân tích một cách có hệ thống các nội dung này trên cơ sở quy định của ILO và pháp luật các nước trên thế giới. Qua đó, luận án đã lý giải vai trò của pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ đối với cơ chế quản lý nhà nước trong lĩnh vực lao động của nền kinh tế thị trường, đối với quá trình sản xuất kinh doanh của NSDLĐ và việc làm, thu nhập của NLĐ. - Luận án đã phân tích, đánh giá một cách tương đối đầy đủ và toàn diện về thực trạng pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam và việc áp dụng các quy định này trong thực tiễn thông qua việc phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về quyền thiết lập công cụ QLLĐ, quyền tổ chức thực hiện QLLĐ của NSDLĐ trong các đơn vị sử dụng lao động, đặc biệt là quyền QLLĐ trong hoạt động cho thuê lại lao động lần đầu tiên quy định trong pháp luật Việt Nam. Qua đó, luận án đã chỉ ra những đòi hỏi từ lý luận và thực tiễn cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số quy định về quyền QLLĐ của NSDLĐ như quyền ban hành nội quy lao động, ký hợp đồng lao động, hợp đồng cho thuê lại lao động, quyền tuyển lao động, điều chuyển công việc người lao động, xử lý kỷ luật lao động, chấm dứt sử dụng lao động, giải quyết khiếu nại của NLĐ, tập thể lao động. - Luận án đã luận giải về các yêu cầu hoàn thiện pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam theo hướng nhà nước cần mở rộng quyền QLLĐ của NSDLĐ, đồng thời vẫn bảo đảm hài hòa lợi ích các bên (nhà nước, NSDLĐ, NLĐ) và phù hợp với pháp luật quốc tế cũng như điều kiện nền kinh tế thị trường trong bối cảnh hội nhập hiện nay ở Việt Nam.
8 - Luận án đã đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của BLLĐ năm 2012 về quyền QLLĐ của NSDLĐ nhằm hoàn thiện các quy định của BLLĐ để nâng cao hiệu quả thực hiện quyền QLLĐ của NSDLĐ trong các đơn vị sử dụng lao động ở Việt Nam. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Những kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm phong phú thêm hệ thống lý luận cơ bản về quyền QLLĐ của NSDLĐ và pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ trong khoa học luật lao động. Luận án đặc biệt cần thiết đối với NSDLĐ trong việc nâng cao kiến thức pháp luật nhằm hiểu đúng, hiểu hết quyền QLLĐ của mình, từ đó thực hiện QLLĐ trong đơn vị sử dụng lao động đúng, linh hoạt và hiệu quả, tránh trường hợp hiểu không đúng và/hoặc lạm quyền QLLĐ làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của chính mình, của NLĐ cũng như lợi ích chung của xã hội. Luận án là tài liệu tham khảo hữu ích cho các cơ quan, tổ chức trong quá trình thực hiện và sửa đổi, bổ sung pháp luật lao động; cho các cơ sở nghiên cứu khoa học, giảng dạy, học tập về pháp luật lao động; cho NLĐ và đối tượng khác có mong muốn tìm hiểu về pháp luật lao động nói chung, pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ nói riêng. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình đã được công bố có nội dung liên quan đến luận án, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận án được kết cấu gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài. Chương 2: Một số vấn đề lý luận về quyền QLLĐ và pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ. Chương 3: Thực trạng pháp luật hiện hành về quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam. Chương 4: Hoàn thiện pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ ở Việt Nam.
9 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước và nước ngoài 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước Vấn đề QLLĐ, quyền QLLĐ của NSDLĐ và pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ đã được đề cập đến trong các giáo trình, sách tham khảo, một số đề tài khoa học cấp cơ sở, luận án, luận văn, bài viết đăng trên các tạp chí và các báo cáo, hội thảo khoa học... Cụ thể: 1.1.1.1. Giáo trình Có hai nhóm giáo trình đề cập đến vấn đề đề tài luận án. Đó là: Giáo trình quản trị nhân lực và Giáo trình luật lao động. Giáo trình quản trị nhân lực, do thuộc lĩnh vực khoa học về quản lý con người nên trong nội dung giáo trình môn học quản trị nhân lực có đề cập đến các quy định của pháp luật lao động, trong đó có pháp luật về quyền QLLĐ của NSDLĐ. Các giáo trình ở nhóm này bao gồm: Giáo trình Quản trị nhân lực của Trường Đại học Kinh tế quốc dân năm 2010, Giáo trình Quản trị nhân lực (tập I, II) của Trường Đại học Lao động-Xã hội năm 2009, Giáo trình Quản trị nhân lực của Trường Đại học Thương mại năm 2008… Trong các giáo trình này, vấn đề pháp luật quyền QLLĐ của NSDLĐ được giới thiệu thông qua các nội dung về tuyển lao động, hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, tiền thưởng, kỷ luật lao động… Giáo trình luật lao động, các nội dung liên quan đến đề tài luận án được đề cập khá rõ nét trong các giáo trình Luật lao động dành cho việc giảng dạy các hệ đào tạo ở bậc đại học của một số cơ sở đào tạo luật. Đó là: Giáo trình Luật lao động Việt Nam (Tái bản lần thứ 5) của Trường Đại học Luật Hà Nội năm 2012; Giáo trình Luật lao động của Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh năm 2011; Giáo trình Luật lao động của Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội năm 2011; Giáo trình Luật lao động của Trường Đại học Lao động-Xã hội năm 2009; Giáo trình Luật lao động Việt Nam của Viện Đại học Mở Hà Nội năm 2009; Giáo trình Luật lao động Việt Nam của Trung tâm đào tạo từ xa, Đại học Huế năm 2006; Giáo trình Luật lao động Việt Nam của Khoa Luật, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 1999; Giáo trình Luật lao động và An ninh xã hội (In lần thứ ba) của tác giả Nguyễn Quang Quýnh năm 1972… Trong các giáo trình này, vấn đề liên quan đến đề tài luận án được trình bày trong các chương: Hợp đồng lao động (Khế ước lao động); Thỏa ước lao động tập
10 thể (Cộng đồng hiệp ước); Kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất hoặc Quyền QLLĐ của NSDLĐ (Xí nghiệp). Ở chương Hợp đồng lao động, quyền QLLĐ của NSDLĐ được thể hiện trong quá trình ký kết, thực hiện, thay đổi, tạm hoãn, chấm dứt hợp đồng lao động. Tương tự, ở chương Thỏa ước lao động tập thể, các giáo trình đề cập đến các vấn đề lý luận, thương lượng và ký kết thỏa ước, hiệu lực của thỏa ước lao động tập thể. Thể hiện rõ nhất vấn đề liên quan đến đề tài luận án là chương Quyền QLLĐ của NSDLĐ/Kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất/Xí nghiệp. Theo đó, ở chương "Quyền QLLĐ của NSDLĐ" trong Giáo trình Luật lao động Việt Nam của Trường Đại học Luật Hà Nội, lần đầu tiên các vấn đề lý luận về quyền QLLĐ của NSDLĐ đã được nghiên cứu. Đó là các vấn đề về khái niệm, bản chất, cở sở quy định và nội dung quyền QLLĐ của NSDLĐ. Từ vấn đề lý luận này, quyền QLLĐ của NSDLĐ được phân tích trong ba nhóm quy định: quy định về kỷ luật lao động, quy định về bồi thường thiệt hại vật chất và quy định về tạm đình chỉ công việc của NLĐ. Ngoài ra, quyền QLLĐ của NSDLĐ được nêu rõ trong chương Xí nghiệp, Giáo trình Luật lao động và An ninh xã hội của tác giả Nguyễn Quang Quýnh. Trong chương này, ngoài nội dung khái quát về xí nghiệp và vấn đề đại diện nhân viên trong xí nghiệp, thì vấn đề quyền hành của chủ xí nghiệp là nội dung cơ bản. Theo đó, giáo trình nêu ra và phân tích sơ lược ba loại quyền của chủ xí nghiệp, gồm: 1) Quyền điều khiển; 2) Quyền soạn thảo nội quy; 3) Quyền kỷ luật của chủ xí nghiệp. Các nội dung này được phân tích trên cơ sở quy định của BLLĐ năm 1950 của chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Còn lại phần lớn các giáo trình khác chủ yếu đề cập đến một trong các nội dung cơ bản của quyền QLLĐ của NSDLĐ là quyền kỷ luật lao động và quyền được bồi thường thiệt hại vật chất. Hầu hết các giáo trình không nghiên cứu các vấn đề lý luận về quyền QLLĐ của NSDLĐ cũng như thể hiện các quan điểm riêng trong quá trình phân tích quy định của pháp luật. 1.1.1.2. Sách tham khảo Các vấn đề về quyền QLLĐ của NSDLĐ chưa được nghiên cứu trực tiếp trong các sách tham khảo mà chỉ mới được đề cập một cách khiêm tốn khi các công trình này tìm hiểu về quy định của BLLĐ nói chung hoặc nghiên cứu về chế định hợp đồng lao động, cho thuê lại lao động. Cụ thể: - "Tìm hiểu các quy định Bộ luật lao động của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" (1995) của Viện nghiên cứu khoa học pháp lý Bộ Tư pháp, Nxb
11 Thành phố Hồ Chí Minh. Nội dung của cuốn sách chủ yếu là giải thích và phân tích một số chế định của BLLĐ ban hành năm 1994. Theo đó, vấn đề quyền tuyển dụng lao động, quyền chấm dứt hợp đồng lao động; quyền ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể, quyền khen thưởng của NSDLĐ được giới thiệu thông qua việc phân tích các chế định việc làm, hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, tiền lương. - "Tìm hiểu Bộ luật lao động Việt Nam" (2002) của Phạm Công Bảy, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách này phân tích trên cơ sở giới thiệu các nội dung cơ bản của BLLĐ đã được sửa đổi, bổ sung năm 2002, nhằm cung cấp những kiến thức về các quy định của Bộ luật làm cơ sở để vận dụng vào thực tế. Trong cuốn sách, tác giả đã tìm hiểu tất cả các chế định của BLLĐ. Theo đó, vấn đề liên quan đến các nội dung luận án được giới thiệu trong quá trình phân tích các chế định hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất. - "Pháp luật hợp đồng lao động Việt Nam - Thực trạng và phát triển" (2003), của TS Nguyễn Hữu Chí, Nxb Lao động-Xã hội. Trong cuốn sách này, tác giả đã đề cập đến đặc trưng quan trọng của hợp đồng lao động chính là yếu tố QLLĐ của NSDLĐ đối với NLĐ. Đặc biệt, cuốn sách đã phân tích và đánh giá những bất cập của một số quy định về quyền điều chuyển công việc đối với NLĐ, quyền thỏa thuận và đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của NSDLĐ. Ví dụ, việc xác định quyền QLLĐ trong thời gian tạm hoãn hợp đồng lao động, trách nhiệm bố trí, sắp xếp công việc cho NLĐ khi doanh nghiệp sáp nhập, chia tách, hợp nhất, chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý tài sản. - "Tài liệu nghiên cứu cho thuê lại lao động" (2011) của Vụ pháp chế, Bộ Lao động, thương binh và xã hội, Nxb Lao động-Xã hội. Cuốn sách này tập hợp các tài liệu nghiên cứu của chuyên gia nước ngoài (Hàn Quốc, Nhật Bản…), các báo cáo về tình hình cho thuê lại lao động của Bộ Lao động, thương binh và xã hội, các địa phương (Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Cần Thơ, Đà Nẵng) và một số tài liệu đã phát hành của ILO trong quá trình soạn thảo BLLĐ (sửa đổi). Mục đích của công trình này là cung cấp các tài liệu liên quan đến hoạt động cho thuê lại lao động nhằm nghiên cứu để hoạch định và thực thi chính sách, pháp luật về hoạt động cho thuê lại lao động ở Việt Nam. Kết quả thuyết phục của công trình là BLLĐ năm 2012 đã điều chỉnh hoạt động cho thuê lại lao động. Theo đó, NSDLĐ có quyền thuê lại lao động của đơn vị khác hoặc cho đơn vị khác thuê lại lao động khi có đủ điều kiện do pháp luật quy định. - Bên cạnh đó, còn một số các sách: Hỏi - đáp về BLLĐ, Sổ tay pháp lý, Tìm hiểu pháp luật, Từ điển thuật ngữ luật học… cũng đã đề cập đến các thuật ngữ hoặc
12 nêu các quy định của pháp luật lao động về tuyển dụng lao động, hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động, xử lý kỷ luật lao động, chấm dứt hợp đồng lao động… 1.1.1.3. Đề tài khoa học Các đề tài nghiên cứu khoa học liên quan đến đề tài luận án chủ yếu là đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở. Đó là các đề tài: - "Thực tiễn giải quyết các loại án kiện về đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, về kỷ luật sa thải trong thời gian qua và những kiến nghị" (2001) của Tòa án nhân dân tối cao do ThS Nguyễn Việt Cường chủ nhiệm đề tài. Đề tài này nghiên cứu thực tiễn giải quyết hai loại việc liên quan đến các quyền QLLĐ của NSDLĐ. Đó là quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động và quyền xử lý kỷ luật sa thải đối với NLĐ. - "Nghiên cứu nhằm góp phần sửa đổi, bổ sung Bộ luật lao động trong giai đoạn hiện nay" (2010) của Trường Đại học Luật Hà Nội do TS Trần Thị Thúy Lâm chủ nhiệm đề tài. Trong nội dung đề tài, có ba chuyên đề: đánh giá các quy định về hợp đồng lao động, đánh giá các quy định về thỏa ước lao động tập thể và đánh giá các quy định về kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất liên quan đến quyền QLLĐ của NSDLĐ. - "Áp dụng pháp luật lao động trong quản trị nhân sự tại doanh nghiệp" (2011) của Trường Đại học Luật Hà Nội do TS Đỗ Ngân Bình chủ nhiệm đề tài. Trong nội dung đề tài, có một số chuyên đề về áp dụng pháp luật lao động khi tuyển dụng lao động; ký kết và thực hiện hợp đồng lao động và duy trì kỷ luật lao động, xây dựng nề nếp lao động trong quản trị nhân sự tại doanh nghiệp... có liên quan tới một số nội dung của đề tài luận án. - "Cho thuê lại lao động - Một hướng điều chỉnh của pháp luật lao động Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế" (2012) của Trường Đại học Luật Hà Nội do TS Nguyễn Xuân Thu chủ nhiệm đề tài. Đề tài nghiên cứu các vấn đề lý luận, quy định của pháp luật quốc tế và thực tiễn cho thuê lại lao động ở Việt Nam, từ đó kiến nghị hướng điều chỉnh hoạt động cho thuê lại lao động của pháp luật lao động ở Việt Nam. Một số chuyên đề về lý luận của hoạt động cho thuê lại lao động và thực trạng điều chỉnh pháp luật về hoạt động cho thuê lại ở Việt Nam, tuy được nghiên cứu trước khi BLLĐ năm 2012 ra đời, song là những gợi ý cho việc nghiên cứu quyền QLLĐ của NSDLĐ trong hoạt động cho thuê lại lao động của luận án.
13 1.1.1.4. Luận án, luận văn Trong số các luận án, luận văn đã công bố, có các công trình sau đây liên quan đến đề tài luận án. Đó là: - Luận án "Hợp đồng lao động trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam" (2002) của Nguyễn Hữu Chí. Trong luận án này, tác giả đề cập đến các vấn đề lý luận về hợp đồng lao động, thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng hợp đồng lao động. Thông qua việc đánh giá những điểm bất cập trong quy định của pháp luật lao động (theo BLLĐ năm 1994, được sửa đổi, bổ sung năm 2002) và thực tiễn áp dụng, luận án đưa ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật về hợp đồng lao động và nâng cao hiệu quả thực hiện hợp đồng lao động ở Việt Nam. Trong các nội dung trình bày của công trình này, có một số vấn đề liên quan đến luận án, đó là quyền ký kết hợp đồng lao động, quyền điều chuyển NLĐ làm công việc khác, quyền thay đổi, tạm hoãn và chấm dứt hợp đồng lao động của NSDLĐ. - Luận án "Pháp luật về kỷ luật lao động ở Việt Nam - thực trạng và phương hướng hoàn thiện" (2007) của Trần Thị Thúy Lâm. Trong luận án, tác giả nghiên cứu sâu về một trong các nội dung của quyền QLLĐ của NSDLĐ, đó là vấn đề kỷ luật lao động. Đây là công trình gần gũi hơn cả với đề tài luận án. Bởi, một trong những nội dung của quyền QLLĐ của NSDLĐ là quyền ban hành nội quy lao động và xử lý kỷ luật lao động. Thông qua việc nghiên cứu toàn diện, hệ thống các vấn đề lý luận về kỷ luật lao động, thực trạng pháp luật về kỷ luật lao động theo quy định của BLLĐ năm 1994 và được sửa đổi, bổ sung các năm 2002, 2006, 2007, luận án này đã đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về kỷ luật lao động ở Việt Nam. - Luận án "Thỏa ước lao động tập thể - Nghiên cứu so sánh giữa pháp luật lao động Việt Nam và Thụy Điển" (2011) của Hoàng Thị Minh. Đây là công trình nghiên cứu chuyên sâu về thỏa ước lao động tập thể. Trong các nội dung trình bày, luận án đã đề cập ở mức độ nhất định về vai trò của thỏa ước lao động tập thể đối với NSDLĐ khi thực hiện quyền QLLĐ trong đơn vị. - Luận án "Pháp luật về đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động - Những vấn đề lý luận và thực tiễn" (2013) của Nguyễn Thị Hoa Tâm. Trong công trình này, vấn đề nghiên cứu có liên quan đến luận án được thể hiện trong nội dung quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của NSDLĐ. Theo đó, vấn đề đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của NSDLĐ được trình bày dựa trên cơ sở tính hợp pháp của việc chấm dứt hợp đồng lao động. Tuy nhiên, do nghiên cứu chung về vấn đề đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nên luận án không phân tích rõ khía cạnh quyền QLLĐ của NSDLĐ.
14 - Một số luận văn liên quan đến đề tài luận án. Đó là các luận văn: "Hợp đồng lao động với vấn đề đảm bảo quyền và lợi ích của người lao động trong nền kinh tế thị trường" (1997) của Nguyễn Hữu Chí; "Thỏa ước lao động tập thể trong nền kinh tế thị trường - Những vấn đề lý luận và thực tế áp dụng" (2001) của Trần Thị Thúy Lâm; "Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về hợp đồng lao động" (2002) của Phạm Thị Thúy Nga; "Chế độ kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất trong luật lao động Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn" (2002) của Đỗ Thị Dung; "Pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động qua thực tiễn ở các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh" (2006) của Trần Thị Lượng; "Chấm dứt hợp đồng lao động và hậu quả pháp lý" (2007) của Lê Thị Ngọc... Nhìn chung các luận văn này đã đề cập đến một số vấn đề về nội dung các quyền QLLĐ của NSDLĐ như quyền ký kết hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động, quyền tổ chức, thực hiện QLLĐ như quyền chấm dứt hợp đồng lao động, quyền xử lý kỷ luật lao động, xử lý bồi thường thiệt hại vật chất... 1.1.1.5. Bài viết đăng trên tạp chí Một số bài viết đăng trên các tạp chí chủ yếu mang tính nghiên cứu trao đổi về các vấn đề kỷ luật lao động, hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể theo quy định của BLLĐ trước đây. Cụ thể là các bài viết: "Mấy ý kiến về chế định hợp đồng lao động" của Nguyễn Thị Kim Phụng đăng trên Tạp chí Luật học số 4 năm 1996; "Hợp đồng lao động - Một trong những chế định chủ yếu của Luật lao động Việt Nam" của TS Phạm Công Trứ đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 7 năm 1996; "Giao kết hợp đồng lao động" của Lưu Bình Nhưỡng đăng trên Tạp chí Luật học số 6 năm 1996; "Quá trình duy trì và chấm dứt hợp đồng lao động" của ThS Lưu Bình Nhưỡng đăng trên Tạp chí Luật học số 3 năm 1997; "Một số vấn đề về kỷ luật lao động trong BLLĐ" của ThS Nguyễn Hữu Chí đăng trên Tạp chí Luật học số 2 năm 1998; "Về phương hướng hoàn thiện chế độ hợp đồng lao động" của ThS Lê Thị Hoài Thu đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 1 năm 1999; "Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động" của TS Đào Thị Hằng đăng trên Tạp chí Luật học số 4 năm 2001; "Chấm dứt hợp đồng lao động" của ThS Nguyễn Hữu Chí đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 9 năm 2002; "Một số vấn đề về thỏa ước lao động tập thể" của ThS Trần Thị Thúy Lâm đăng trên Tạp chí Luật học số 2 năm 2002; "Thực trạng pháp luật về kỷ luật sa thải và một số kiến nghị" của ThS Trần Thị Thúy Lâm đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp số 6 năm 2006; "Khái niệm và bản chất pháp lý của kỷ luật lao động" của ThS Trần Thị Thúy Lâm
15 đăng trên Tạp chí Luật học số 9 năm 2006; "Sự phụ thuộc pháp lý - dấu hiệu đặc trưng nhất trong quan hệ hợp đồng lao động" của Phạm Thị Thúy Nga đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 8 năm 2008; "Về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động" của Nguyễn Thị Hoa Tâm đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 8 năm 2009; "Những vấn đề cần sửa đổi về hợp đồng lao động trong BLLĐ" của TS Trần Thị Thúy Lâm đăng trên Tạp chí Luật học số 9 năm 2009; "Hoàn thiện pháp luật về thỏa ước lao động tập thể ở nước ta trong thời gian tới" của ThS Đỗ Thị Dung đăng trên Tạp chí Luật học số 9 năm 2009; "Pháp luật về chấm dứt hợp đồng lao động" của Nguyễn Thị Hoa Tâm đăng trên Tạp chí Lao động-Xã hội số 419 năm 2011; "Hoàn thiện quy định về trách nhiệm của NSDLĐ đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật" của TS Trần Hoàng Hải và ThS Đỗ Hải Hà đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp số 8 năm 2011; "Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động - Một trong những quyền tự do kinh doanh của NSDLĐ" của Nguyễn thị Hoa Tâm đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp số 9 năm 2012... Điểm chung trong các bài viết này là các tác giả đi sâu phân tích, đánh giá các quy định của BLLĐ năm 1994 (đã được sửa đổi, bổ sung các năm 2002, 2006, 2007) và trên cơ sở những bất cập trong các quy định, các tác giả kiến nghị hoàn thiện quy định trong các chế định của Bộ luật. Trong đó, có một số công trình nghiên cứu các quy định của BLLĐ năm 2012. Ở mức độ nhất định, những bài viết này đã đề cập đến một số khía cạnh liên quan đến nội dung trong quyền QLLĐ của NSDLĐ như ký kết hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể; quyền điều chuyển công việc của NLĐ; quyền thay đổi, tạm hoãn, chấm dứt hợp đồng lao động; quyền xử lý kỷ luật lao động... 1.1.1.6. Báo cáo, hội thảo khoa học Từ khi BLLĐ ban hành năm 1994 đến nay, đã qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung, đặc biệt là việc sửa đổi toàn diện của BLLĐ năm 2012. Trải qua thời gian đó, việc nghiên cứu, đánh giá, đề xuất sửa đổi, bổ sung những quy định của Bộ luật luôn được các cơ quan, ban, ngành liên quan quan tâm. Vì lẽ này nên có nhiều báo cáo, hội thảo khoa học có nội dung liên quan đến đề tài luận án. - Báo cáo, bao gồm: báo cáo kết quả, báo cáo nghiên cứu, báo cáo đánh giá tác động hoặc báo cáo tổng kết liên quan đến các vấn đề của quan hệ lao động và pháp luật lao động. Đó là các báo cáo: "Báo cáo sơ kết việc thi hành BLLĐ 1995- 1997" năm 1998 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội; "Báo cáo kết quả điều tra, đánh giá tình hình thực hiện pháp luật lao động ở Việt Nam" năm 2000 của
16 Viện khoa học lao động và các vấn đề xã hội; Báo cáo kết quả thanh tra việc thực hiện pháp luật lao động tại một số doanh nghiệp đóng trên địa bàn thành phố Hà Nội" năm 2004 của Đoàn thanh tra, Bộ Lao động, thương binh và xã hội; "Báo cáo tổng kết đánh giá 13 năm thi hành BLLĐ" năm 2008 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội; "Báo cáo tổng hợp nghiên cứu về quan hệ lao động tại Việt Nam" năm 2008 của Vụ pháp chế, Bộ Lao động, thương binh và xã hội; Báo cáo "Kết quả thanh tra việc thực hiện BLLĐ từ năm 1995 đến năm 2008" năm 2009 của Thanh tra Bộ Lao động, thương binh và xã hội; "Báo cáo kết quả lấy ý kiến của giới chủ doanh nghiệp về thực tiễn áp dụng BLLĐ tại Khánh Hòa lần 1" năm 2009 của VCCI; "Báo cáo tổng kết đánh giá tình hình 15 năm thực hiện BLLĐ " năm 2010 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội; "Báo cáo đánh giá tác động Dự thảo BLLĐ (sửa đổi)" năm 2010 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội; "Báo cáo nghiên cứu chuyên đề cho thuê lại lao động với việc sửa đổi BLLĐ ở Việt Nam" năm 2011 của Vụ pháp chế, Bộ Lao động, thương binh và xã hội; "Báo cáo nghiên cứu của Dự án Quan hệ lao động: Luật hóa hoạt động cho thuê lao động và các vấn đề trong việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý cho việc thuê lại lao động" năm 2011 của Youngmo Yoon - Cố vấn trưởng Dự án Quan hệ lao động Việt Nam - ILO; "Báo cáo đánh giá Dự thảo BLLĐ trên cơ sở ý kiến của NSDLĐ" năm 2011 của VCCI... Trong nội dung các báo cáo này, vấn đề quyền QLLĐ của NSDLĐ được trình bày rải rác thông qua việc đánh giá các chế định hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, tuyển dụng lao động, khen thưởng, xử lý kỷ luật lao động và thời gian gần đây là vấn đề cho thuê lại lao động. - Hội thảo khoa học, trong phạm vi luật lao động, các hội thảo khoa học được các cơ quan, ban, ngành, cơ sở đào tạo tổ chức tương đối nhiều. Tuy nhiên, số lượng cũng như nội dung các hội thảo bàn luận đến vấn đề quyền QLLĐ của NSDLĐ lại chiếm số lượng khiêm tốn. Cụ thể là: Hội thảo về "Tác động của toàn cầu hóa tới quan hệ lao động tại nơi làm việc" năm 1998 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội; Hội thảo "Một số định hướng sửa đổi BLLĐ ở Việt Nam" năm 2008 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội và Dự án Star Việt Nam; Hội thảo "Đánh giá 14 năm thực hiện BLLĐ và phương hướng hoàn thiện BLLĐ sửa đổi, bổ sung vào năm 2011" năm 2010 của Trường Đại học Luật Hà Nội; Hội thảo về "Xây dựng khung pháp lý về hoạt động cho thuê lại lao động ở Việt Nam" năm 2010 của Bộ Lao động, thương binh và xã hội; Hội thảo về "Góp ý sửa đổi, bổ sung BLLĐ" năm 2012 của Trường Đại Học Luật Thành phố Hồ Chí Minh...