BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
ĐỖ THỊ HƢỜNG
TÍNH TRỮ TÌNH
TRONG TRUYỆN NGẮN IVAN BUNIN
Chuyên ngành : Văn học nƣớc ngoài
Mã số : 9220242
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Hải Phong
HÀ NỘI, 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên
cứu, các số liệu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng được
bảo vệ ở bất kỳ học vị nào.
Tác giả luận án
NCS. Đỗ Thị Hƣờng
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới PGS.TS. Đỗ Hải Phong –
người thầy đã tận tình hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong tổ Văn học nước ngoài, Khoa
Ngữ văn và phòng Sau Đại học – Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi trong thời gian học tập, nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo, các anh chị em đồng nghiệp của tôi ở
Viện Văn học, cô giáo tiếng Nga của tôi và gia đình đã luôn ở bên động viên tinh thần và
giúp đỡ tôi trong thời gian tôi thực hiện luận án.
Tác giả luận án
Đỗ Thị Hường
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài.............................. ................................... .......................................1
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi tư liệu nghiên cứu ................................................................ 3
4. Phương pháp nghiên cứu … ..................................................................................... 5
5. Giới thuyết khái niệm………… ......................................................................... …..6
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài……… ................................................. ...13
7. Đóng góp mới của luận án……… ......................................................................... .13
8. Cấu trúc luận án.. ............................................................................................. …...14
9. Lưu ý ................................................................................................................... …14
NỘI DUNG
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU… .................................... .15
1.1. Tình hình nghiên cứu về tính trữ tình trong văn xuôi Bunin ở Nga… ............... .15
1.2. Tình hình nghiên cứu về tính trữ tình trong văn xuôi Bunin ở phương Tây.. . …22
1.3. Tình hình nghiên cứu về tính trữ tình trong văn xuôi Bunin ở Việt Nam… ....... 25
CHƢƠNG 2: ẤN TƢỢNG LỜI VĂN TRỮ TÌNH…… ..................................... ...31
2.1. Gia tăng biểu cảm lời văn … ............................................................................... 31
2.1.1. Cảm xúc hóa đối thoại …… ............................................................................ .32
2.1.2. Độc thoại hóa đối thoại và phối cảm lời kể với lời độc thoại .......................... 37
2.2. Tăng cường nhạc tính lời văn …… .................................................................... .41
2.2.1. Phép điệp tạo nhạc tính……………………… ................................. …………42
2.2.2. Lời văn xen thơ, nhạc…………………… ................................................... …53
2.3. Thi vị hóa ngôn từ…… .................................................................................... …59
2.3.1. Phong vị dân gian………………………… ..................................... …………59
2.3.2. Vẻ đẹp ngôn từ của đức tin và tư tưởng………… .................................. …….63
CHƢƠNG 3: CHỦ THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG TRỮ TÌNH.. ............................ ……74
3.1. Chủ thể trữ tình - Người kể chuyện “chủ quan” ..................... ........................... .74
3.1.1. Người kể chuyện toàn tri “thâu tóm” cảm xúc........... .................................... ..75
3.1.2. Người kể chuyện ngôi thứ nhất– nhân vật “trải nghiệm” cảm xúc… ....... …...78
3.1.3. Luân chuyển người kể chuyện, thống nhất xúc cảm… ........................... …….81
3.2. Nước Nga trong miền hoài niệm……………… .......................................... …...84
3.2.1. Thiên nhiên Nga trong vẻ đẹp vĩnh hằng……… .................................. ………85
3.2.2. Điền trang – thế giới của kỷ niệm…………… ....................................... ……..90
3.3. Vẻ đẹp nữ vĩnh hằng………………………… ...................................... ………..98
3.3.1. Những bức chân dung “ấn tượng”……….……… ............................... ………98
3.3.2. Những tâm hồn Nga cứu rỗi………………… ............................... …………104
3.3.2.1. Tình yêu cứu rỗi……………………………… ........................... …………105
3.3.2.2. Lí tưởng cứu rỗi………………………………… .......................... ……….109
CHƢƠNG 4: CỐT TRUYỆN TRỮ TÌNH VÀ CẢM THỨC BI HOÀI ............ 114
4.1. Những mô thức cảm xúc – sự kiện ………… .............................................. ….114
4.1.1. Cảm xúc tiếc nuối – dòng chảy “hoài niệm”…… ..................................... .....114
4.1.2. Cảm xúc mãnh liệt – khoảnh khắc “hiện tại”……… ................................. …117
4.1.3. Cảm xúc “an phận” – vòng đời “tĩnh lặng”… ..................................... ……...119
4.1.4. Vòng tuần hoàn cảm xúc – sự kiện……… ........................ ……………….....122
4.2. Cốt truyện hành trình tâm trạng… ................................................................... ..127
4.2.1. Chuỗi cốt truyện tâm trạng tuyến tính… .................................................. …..127
4.2.2. Chuỗi cốt truyện tâm trạng phi tuyến tính .......................................... ………132
4.2.3. Chuỗi cốt truyện tâm trạng phi sự kiện… .......................................... …….....135
4.3. Cảm thức bi hoài – nguồn mạch trữ tình truyện ngắn Bunin ............................ 138
4.3.1. Cái đẹp và cảm thức bi hoài………… ....................................... …………….139
4.3.2. Tình yêu trong cảm thức bi hoài…… ......................................... ……………142
4.3.3. Khoảnh khắc cảm thức bi hoài……........................................ ………………144
KẾT LUẬN…………… ........................................................................ …………..148
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC